1

AFTSIT SI TIPARE T
PERSONALITETIT
PRMBAJTJA E PREZANTIMIT
AFTSIT JAN VETI T VEANTA T PERSONALITETIT.
AFTSIT NUK DALLOHEN N MNYR DIREKTE, POR
TRTHORAZI, PRMES KRYERJES S OBLIGIMEVE.
DHE KT E VRTETOJM N BAZ T SITUATS KUR KEMI
NJERZ ME ARSIMIM T NJJT DHE PRVOJ IDENTIKE, POR
ME SUKSESE T NDRYSHME.
NSE EDHE KEMI MOTIVIMIN T NJJT ATHER PRCAKTUES
JAN DISPOZITAT E LINDURA DHE PRVOJAT E KRIJUARA.
INTELIGJENCA PRBN BAZN E AFTSIVE SI PJES
STRUKTURORE E PERSONALITETIT.
INTELIGJENCA
INTELIGJENCA KA T BJ ME AFTSIN E T
KUPTUARIT T LEHT DHE T SHPEJT T
MARRDHNIEVE ESENCIALE NDRMJET T DHNAVE
T NJ PROBLEMI, ME AFTSIN E KRIJIMTARIS DHE
T GATISHMRIS S INDIVIDIT N SHQYRTIME
KRITIKE T SITUATAVE T NDRYSHME, DHE
ZGJIDHJES S SITUATAVE PROBLEMORE.
SHT E PAMUNDUR PR NJ PRKUFIZIM T
PRBASHKT, POR N VITIN 1994 APA ANGAZHOI
ULRICH NAISER DHE EKIPIN E PSIKOLOGVE.
PUNIMI T NJOHURAT DHE T PANJOHURAT E
INTELIGJENCS, KU CEKET SE QASJA KRYESORE I
PRKET TESTIMIT PSIKOMETRIK.
E CILA KA DHN NJ KORPUS DIJENISH T GJRA
DHE AFTSIMESH PR ZGJIDHJE PROBLEMI.

Musa Musai 3
DEFINIMI T NDRYSHME T
INTELIGJENCS
INTELIGJENCA SHT FUQIA E T MENDUARIT
ABSTRAKT (L. TERMAN, SPIRMAN ETJ.)
AFTSI PR KUPTIM T PROBLEMIT, DREJTIM I
VETDIJES KAH ZGJIDHJA E PROBLEMIT,
PRSHTATJA E MENDIMIT QLLIMIT T PROBLEMIT,
VETKONTROLLI DHE VETKRITIKA E ZGJIDHJES (A.
BINET DHE T. SIMON).
INTELIGJENCA SHT AFTSIA E NJERIUT PR T
MSUAR LEHT DHE SHPEJT (PSIKOLOG ARSIMOR)
L. TERMANIN (PRPILUES I TESTIT STANFORD
BINET), INTELIGJENCA SHT AFTSIA E T
MENDUARIT ABSTRAKT DHE PRSHTATJES S
INDIVIDIT ME MJEDISIN.

Musa Musai 4
DEFINIMI T NDRYSHME T
INTELIGJENCS-2
DAVID UEKSLER (PRPILUES I SKALS S INTELIGJENCS
FMIJ DHE T RRITUR), INTELIGJENCA SHT AFTSIA
E T KUPTUARIT T MJEDISIT, KU INDIVIDI JETON DHE E
T ZOTRUARIT T SFIDAVE T TIJ.
CHARLS SPEARMAN, INTELIGJENCA SHT KUPTIMI PIKIMI
OSE MTIMI I MARRDHNIEVE NDERMJET ANTARVE
OSE KORELATEVE T DHNA, ZBULIMI I ANTARIT OSE I
KORELATS S RE Q KA LIDHJE ME ANTART OSE ME
KORELATAT TASHM EKZISTUESE DHE AFTSIA E
MENDIMIT ABSTRAKT, Q SHT E LIDHUR SHPESH ME T
FOLUR.

Musa Musai 5
DEFINIMI T NDRYSHME T
INTELIGJENCS-3
PROFESORI I UNIV. HARVARDIT HAUARD GRADNER, AFTSI E
ZGJIDHJES S PROBLEMEVE OSE E DHNIES S FORMS NJ
PRODHIMI, Q VLERSOHET N NJ APO M SHUM MJEDISE
KULTURORE.
PRGJITHSISHT THEMI Q INTELIGJENCA NDRLIDHET ME:
AFTSI PR PRSHTATJE LEHT DHE SHPEJT N RRETHANA
T PANJOHURA
MENDIM ABSTRAKT
KUPTIM T SIMBOLEVE DHE T NOCIONEVE FJALSORE DHE
NUMERIKE
ME AFTSI KRYERJE DETYRASH RELACIONALE
MUSA MUSAI
6
CH. SPEARMAN
7
KONCEPTUES I INTELIGJENCS PRMES ASPEKTIT DYFAKTORIAL.
FAKTORI GJENERAL: OPERACIONE MENTALE, ZGJIDHJE PROBLEMI,
GJENERELIZIME,
FAKTORI SPECIAL, AFTSIM SPECIFIK N FUSHA T VEANTA P.SH
MATEMATIK, MUZIK ETJ.
DUKE FOLUR PR NJ LIDHJE KORRELTIVE MES DY FAKTORVE T SHPREHUR
N FIGURN:

8
LOUIS THURSTONE
9
MODELI THURSTONE I
INTELIGJENCS
NDARRJA E INTELIGJENCS N 7 AFTSI MENTALE PRIMARE T
SIGURTA:

10
FAKTORT
FAKTORI I KUPTIMSIS S FJALVE (ANALOGJI,
ANTOMIME)
I FLUENCS S FJALVE (ANAGRAMET
FAKTORI NUMERIK
HAPSINOR (ARKITEKTUR, NDRTIMTARI)
KUJTESA-MEMORIA
FAKTORI PERCEPTIV (IDENTIFIKIMI PAMOR I
KONFIGURACIONEVE)
FAKTORI I REZONIMIT (MENDIMI INDUKTIV,
RAPORT MES T VEANTAVE DHE T
PRGJITHSHMEVE)

11

CYRIL BURT
KA PRPUNUAR STRUKTURN KIERARKIKE T
INTELIGJENCS .
INTELIGJENCA SHT SHTRESIM KIERARKIK I NDIJIMEVE, I
PERCEPTIMEVE, I ASOCIACIONEVE, I RELACIONEVE, DHE I
MENDJES NJERZORE.
MENDJA SHT FUQI M E LART, SHT E LINDUR DHE E
PAMDRYSHUESHME.

MUSA MUSAI 12
HANS EYSENCK
N ANN E MAJT GJENDEN PROCESET MENTALE T PERCEPTIMIT. T
KUJTESS DHE T KONKLUDIMIT.
N ANN E DJATHT T KUBIT POZICIONOHET CILSIA OSE
KUALITETI I PROCESEVE MENTALE,
KURSE N ANN E POSHTME DHE LART GJENDET LNDA TESTORE Q
PROVON AFTSIN VERBALE, NUMERIKE DHE HAPSINORE T
INDIVIDIT.

13
RAYMOND CATTEL
1963 VENDOSI MODELIN E ORGANIZIMIT T AFTSIVE
NJERZORE (FLUIDE DHE I KRISTALIZUAR)
INTELIGJENCA FLUIDE SHNOHET ME A NDRSA
KRISTALIZUARA ME B
INT. FLUIDE KA MBSHTETJE NEUROFIZIOLOGJIKE DHE
KONSIDEROHET SE SHT INT. E LINDUR. SHFAQET
LRYESISHT N RPOCESIN E SHPEJT DHE T SAKT T
KUPTIMIT T RAPORTEVE. ZHVILLIMIN E VET E
PRFUNDON N MOSHN 18 VJEE.
INT. E KRISTALIZUAR FORMOHET NN NDIKIMIN E
FAKTORVE T JASHTM


14
PAUL GILFORD
KRIJOJ MODELIN ORIGJINAL T STRUKTURS S
INTELIGJENCS DHE MORFOLOGJIS S SAJ. PR
HULUMTIM T THELL T INTELIGJENCS DUHET MARR
PARASYSH TRI ASPEKTE T INTELIGJENCS:
1.OPERACIONET (njohja, memoria, mendimi divergjent,
konvergjent dhe evaluimi)

2.PRODUKTET njsit, klast, relacionet, sistemet,
transformimet dhe implikimet)

3.PRMBAJTJA E INTELIGJENCS (figurativiteti, simbolikja,
semantikja dhe bihejvioralja)
Shumzimi i tyre jep mbi 120 faktor t ndryshm strukturor
15
HOWARD GARDNER
SOLLI QASJEN MODERNE PR INTELIGJENCN. PROF, N
HARVARD
NUK KA RNDSI SA SHT I MENUR DIKUSH POR PR
FAR SHT.
STRUKTURA T INTELIGJENCAVE T VEANTA, NUK SHT
NJ FAKTORSHE
INT. PRBHET NGA SHUM FAKTOR T PAVARUR, DHE
NJIHET SI INTELIGJENCA T SHUMFISHTA.


16
HOWARD GARDNER-2
N VITIN 1993 IDENTIFIKOI 7 LLOJE T
INTELIGJENCAVE:

17
ROBERT STERNBERG
PROF. N YALE
KA VN BAZAT TRISKTRUKTURORE T INTELIGJENCS:
1. AFTSIT ANALITIKE
2. KRIJUESE
3. PRAKTIKE
18
ROBERT STERNBERG
MUSA MUSAI 19