Anda di halaman 1dari 90

LABORATORIUM

ANATOMI


Drg. Theresia Suhartati

REGIO MUKA
Regio Capitis : dibagi 2 bagian :
I. Pars Cerebralis : regio yg membungkus
calvaria meliputi :
R. Frontalis, R. Parietalis, R. Temporalis,
R. Occipitalis
II. Pars Facialis regio yg membungkus
muka meliputi :
- Bag. Medial : R. Orbitalis, R. Nasalis,
R. Oralis, R. Mentalis
- Bag. Lateral : - Superficialis :
R. Buccalis, R. Parotideo Masseterica,
R. Infra Orbitalis + R. Zyomaticus
- Profundus : R. Infra temporalis
- Batas ant. Bag. medial + lateral :
mulai dari tepi bawah mata ke sudut
mata medial sepanjang tepi hidung
sekitar mulut.
- Batas ant. R. Parotideo Masseterica +
R. Bucalis : tepi depan M. masseter
REGIO MUKA (FACEI)
Batas - batas :
- Titik glabella
- Arcus superciliaris
- Dorsal proc. zygomaticus ossis
frontalis
- Proc. frontalis ossis zygomatikus
- Porus acusticus eksternus
- Ramus mandibula
- Caudal corpus mandibula

Pembagian :
1. R. Facei Medialis T.D
a. R. Occuli / R. Orbitalis
b. R. Nasalis
c. R. Oralis
d. R. Mentalis

2. R. Facei Lateralis T.D
a. R. Superficialis :
- R. Buccalis
- R. Parotideo Masseterica
b. R. Profundus : R. Fossa Infra
Temporalis
- Batas ant. Pars cerebralis + Pars
Facialis garis yang ditarik dari titik
Glabela Mel Arcus Superciliaris, Arcus
Zygom, Meatus. Acusti





1. R. Frontalis 7. R. Submaxillaris
2. R. Orbitalis 8. R. Hyoidea
3. R. Nasalis 9. R. Infra Orbitalis
4. R. Oralis 10. R. Buccalis
5. R. Mentalis 11. R. Zygomaticus
6. R. Submentalis 12. R. Parotided
Masseterica



13. R. Auricularis
14. R. Temporalis
15. R. Mastoidea
16. R. Sternocleidomastoideus

Batas : Regio facei med & R. facei lat :
garis mel. Tepi bawah mata ke
sudut medial ke tepi hidung
sekitar mulut

PERSYARATAN SENSORIS PADA
KULIT MUKA
Berasal : 1. Cabang2 N. Trigeminus (N.V)
2. Nn. Cervicales
N. Trigeminus (N.V) perincian wilayah


Daerah I : mendapat persyaratan dr
cabang I N. Trigeminus =
N. Opthalmicus (N.V
1
) melalui cabang :
1. N. Supra Orbalitas
2. N. Supra Tronchlearis
3. N. Infra Trochlearis
4. N. Nasalis Ext
Daerah II : Cabang-cabang maksilaris
(N.V2) melalui cabang-cabang :
1. N. Infra Orbatalis
2. R. Zygomaticofacialis R. Zygomatico
temporalis (cab. Zygomatico)
Daerah III : Cab. III N. Mandibularis
(N.V3) Mel. Cabang-cabang :
1. N. Mentale
2. N. Bussinatorius
3. N. Auriculotemporalis
Cus Externus, ke corpus mandibula
1. R. Frontalis
2. R. Parientalis
3. R. Occipitalis
4. R. Parotided Masseterica
5. R. Temporalis
6. R. Infra Orbatalis
7. R. Buccalis
8. R. Mentalis
9. R. Oralis
10. R. Orbitalis
11. R. Nasalis
VASCULARISASI
Arteria : berasal dari cab. Carotis Externa
T.D :
1. A. Facialis = A. Maxillaris Eksterna keluar
dari A. Carotis Eksterna sedikit diatas os
hyoid. Tertutup M. Platysma ke ventral
menembus glandula sub. Mandibularis
melingkari tepi bawah mandibula
kemedial belok keatas sudut mata
medial. Denyut arteria ini dpt diraba
pada tepi ventral M. Masseter
Cabang2 Art Facialis t.d :
Pars Cervicalis A. Facialis : meliputi :
1. A. Palatina Ascendens
berjalan ant. M. Styloglossus + M.
Stylopharyngeus, melewati M.
Constrictor pharyngeus superior
cab2 u/ palatum molle, dinding pharyng,
tuba eustachii
2. Ramus Tonsillaris u/ Tonsila palatine
benjolan ant. Pterygoideus medialis
M. Pharyngeus sup ke tonsila palatine

3. Rami Glandularis Gland.Submaxilaris

4. A. Submentalis
Benjolan kedepan M. Mylohyoideus
pada dagu belok keatas pada tepi
bawah mandibula
PARS FACIALIS A FACIALIS T.D :
1. A. Labialis Inferior
Menembus M. Orbicularis oris u/ kulit
mukosa bibir bawah Anastomose
dg Art. Lab. Inf. Kontra lateral
2. A. Labialis Superior
besar + > berbelok = dpt A. lab. Inf
unt. Hidung, kulit, otot, mukosa bibir
atas, septum nasi + ala nasi

3. Rami Nasalis Lateralis
Unt. Ala nasi + dorsum nasi
4. A. Angularis ujung akhir A. Facialis,
letak pada sudut mata medial,
Anastomose dg A. Dorsalis Nasi, Aa.
Palpebralis dari A. Opthalmica.
Anastomose ini menghubungkan A.
Carotis Ekt + A. Carotis Int.


II. A. Transversa Facei (Cab. A. Temporalis
Superficialis)
keluar dari Glan. Parotis ke depan
menyilang M. Masseter di ant. M.
Zygomaticus di cranial ductus
parotideus, benjolan bersama ramus
zygomaticus N. Facialis Vasc : u/
Glan. Parotis, M. Masseter, kulit
Anastomose dg A. Facialis.


III. A. Infra Orbitalis : Cab. A. Max.
Interna
Unt. : - palpebra inferior
- palpebra sup + pipi
- saccus lacrimalis
IV. A. Temporalis Superficialis
merupakan ujung akhir A. Car. Ekt.
Mulai dari Glan. Parotis dibelakang
Proc. Condyloideus mand. Menyilang
arcus zygomatimacus pecah jadi :
- ramus frontalis
- ramus parietalis
N. Auriculo Temporalis benjolan
bersama Art. Ini sebelah post
1. A. Supra Orbitalis
2. A. Temporalis Superficialis
3. A. Auricularis Post
4. A. Occipitalis
5. A. Labialis Sup
6. A. Labialis Inf
7. A. Angularis
8. A. Facialis / Maksilaris Eksterna

Cabang2 A. Temp. Superf
1. Rami Parotidei : u/ : gl. Parotis : sendi
mand
2. Rami Auricularis Anterior
u/ Auricula lat, meatus acust ekst
3. A. Transversa Facei
4. A. Zygomatico Orbitalis
5. A. Temp. Media
6. Ramus Frontalis u/ otot + kulit regio
frontalis
7. Ramus Frontalis u/ otot + kulit Auricularis
V. A. AURICULARIS POST
Cab. Dorsal A. Car. Ekt
Styloideus tertutup gl. Parotis
Cabang2nya :
1. A. Stylomastoidea ke for.
Stylomastoideus u/ Auricula Media,
Cellulae Mastoidea Canalis
Semicircularis.
2. Ramus Auricularis u/ Auricula
3. Ramus Occipitalis regio diatas + blk
auricula
VI. A. Occipitalis
Cab. Dorsal A. Car. Ekt
Stermocleidomastoideus + Duramater



Vena2 Daerah Muka :
1. Daerah muka medial + R. Frontalis
mengalirkan darah ke vena facialis
ant. Vena benjolan bersama A. facialis
juga menerima darah dari :
Angularis, V. Infra Orbitalis, V. Labialis
Maksilaris + Mandibularis
V. Angularis mulai dari sudut mata
medial gab. Dari V. Supra Orbitalis +
V. Supra Trochlearis

Angularis V. Opthalmica Sup sinus
Caroticus aliran darah intra cranial
klinis : infeksi daerah muka sistim
darah intra cranial sinus Thrombose
2. Daerah muka lat R. Temp
R. Parientalis

Daerah ke V. Retro Mand Mel. V. Temp
Superf + plexus venosus pterygoideus
sinus cavernosus
3. Diblk telinga V. Retro Auticularis
1, 2, 3 bermuara V. Jugularis Ekst
V. Jugularis Int
4. Daerah Occipitalis
Darah V. Occipitalis Cervicalis
Prof. V. Vertebralis
ALIRAN LYMPAE
DARI SELURUH DI BAGI 4
1. Daerah pipi, hidung, bibir ke NN.LL
Submand (pd facei inferior glandula
submand)
2. Daerah kelopak mata, kulit kepala,
titik Bregma ke NN.LL Parotidici
(permukaan anterior kelenjar parotis)
3. Daerah pariental ke NN.LL Mastoidici
(diatas Proc. Mastoideus)
4. Daerah Occipital NN.LL. Occipital
diatas M. Trapezius

1,2,3 NN.LL. Cervalis Prof.
4 NN.LL. Cervicalis Superficialis
NN. LL. Cervicalis Prof

Otot mimik
Otot : Borigo pada tulang tengkorak
Insersio kulit
Sifat2 : 1. Lokalisasi superficial
2. Fungsi menggerakkan kulit
ekspresi
3. Innervasi N. VII
4. Embriologis Arcus Branchialis II
5. Penguraian sukar
Pembagian : Lokalisasi
1. Otot mimik penutup calvaria, otot2
auricula
2. Otot sekitar mata
3. Otot sekitar mulut
4. Otot sekitar hidung
5. M. Platysma (leher)
ADI : Otot penutup calvaria t.d :
Mm : Epicranii tersusun :
A. M. Occipitofrontalis
B. M. Auriculofrontalis
Ad. A : M. Occipitofrontalis t.d :
- M. Occipitalis dipisahkan :
- M. Frontalis Galea Aponeutotica
M. Frontalis
0 : galea aponeurosis
1 : otot sekitar kulit hidung & sepanjang
alis
Sebelah ventral : Bgabung dengan :
- M. Procerus
- M. Corrugator supercili
- M. Orbicularis oculi



Kontraksi M. Occipitalis + M. Frontalis
Menggerakkan kulit muka ke ventral &
dorsal. Fungsi otot Frontalis :
- Mangkat alas (heran)
- Lipatan transversal kulit dahi (takut)
- Antagonis M. Orbicularis Oculi
AD : Mm : Auricularis t.d :
- M. Auricularis anterior O : galea
aponeurotica
- M. Auricularis superior O : galea
aponeurotica
- M. Auricularis posterior O : proc.
Mastoideus
- Bentuk elips, mengelilingi mata kearah
lat & tidak melekat pada struktur
dibawahnya.
- Fungsi : melindungi mata terhadap
cahaya yang kuat + bahaya dari luar
bersama p. palpebralis menutup mata
dengan kuat
- Bag. cranial ditutup : M. frontalis + M.
corrugator supercilli
PARS PALPEBRALIS
> pucat, terhadap pada kelopak mata
Origo : lig. Palpebrale mediale
Fungsi : mengoyangkan mata dg halus,
mis. wkt tidur + mengerjakan mata
penutupan mata yang kuat dihasilkan :
pars. Palpebralis + p. orbitalis
sehingga kulit dahi, pelipis, pipi tertarik
ke spt med. Palpebra lekukan kulit
pada sisi lat palpebra (pd or. tua
permanent)
PARS LACRIMALIS :
Diblk Saccus Lacrimalis
Origo : os. Lacrimalis bag. post
Ins : tarsus sup + med
Fungsi mengosongkan saccus lacrimalis

OTOT-OTOT MIMIK SEKITAR HIDUNG
1. M. Procerus (M. Piramidalis Menti)
Origo : Os. Nasalis
Ins : kulit dahi ant. Kedua alis otot ini
bergabung dg otot frontalis.
Fungsi : menarik kulit dahi lipatan
transversal ant kedua alis mata pada
orang marah.
Insersio : ketiganya : Auricula, & ketiganya
menghubungkan Auricula dg fascia pada
cranium.
Fungsinya tdk selalu dipengaruhi kemauan
- M. Auric. Ant : menarik Auricula keatas
depan
- M. Auric Sup : menarik Auricula keatas
- M. Auric Post : menarik Auricula ke dorsal

Otot sekitar mata : t.d :
1. M. Orbicularis Oculi merupakan otot
pipin, tipis, elips mengelilingi mata : t.d
pars, orbitalis, p. palpebralis, p. lacrimalis
PARS ORBITALIS :
- Lebih tebal & > merah
- Origo : - proc. nasalis ossis frontalis
- proc. frontalis ossis maksilaris
- UG. Palpebrale medialis
OTOT SEKITAR MULUT T.D :
I. Yang berinsersio pd kulit sudut mulut
dibagi :
a. otot2 yg menarik sdt mulut kelat bwh
1. M. Risorius
O : fascia parotided masseterica
F : tersenyum
2. M. Triangularis (M.Depressor anguli
oris)
O : linea oblique ossis mandibularis
F : waktu susah

3. M. Quadratus labii Inferior
(M. Depressor Labii Inf)
O : linea oblique ossis mand
F : menekan bibir bawah

b. Otot2 yang menarik sudut mulut ke lat.
Atas
I : M. Zygomaticus
O : Os. Zygomaticus
F : Wkt tertawa
2. M. Quadratus Labii Sup. T.d 3 kaput
- kaput zygomaticus (m.zygomaticus
minor)
O : os zygomaticus
F : menyebabkan kerutan nasolabial
(ekspresi muka menghina)
- kaput infra orbitalis (M. levator labii
sup)
origo : os maksilaris, os zygom
F : kerutan naso labialis mengangkat
bibir atas

- kaput angualis (M. levator labii sup
alaque nasi)
O : os maksilaris
I : kulit sudut mulut hidung
3. M. Caninus (M. Levator Anguli Oris)
O : fossa canina
I : kulit sudut mulut
F : menarik sudut mulut kearah
cranial kerutan plica naso labialis
II. M. BUCCINATOR :
Origo :
Inserio :
Fungsi :

III. M. Orbicularis Oris
Gabungan :
- M. Buccinator (dalam)
- M. Triangularis superficial
- M. Caninus

IV. M. Mentalis
Persyaratan otot mimik
N. Facialis (N. VII)
Regio Buccalis pipi
1. Cutis (kulit)
2. Subcutis : corpus adiposum (lemak)
3. Otot Buccinator
4. Submucosa Gl. Parotis
5. Mucosa papilla salivatorius
III. M. Orbic Oris Otot sphincter yang
kuat berasal dari gab. Serabut-serabut
otot :
1. Bag. dalam : M. Buccinator
2. Bag. luar : M. Triangularis + M.
Caninus
F : menutup bibir + menekan bibir
pada gigi

IV. M. Mentalis
O : fossa incisivus os. Mand
I : kulit dagu
F : kulit dagu bibir bawah
menonjok lor. Menghina 1 merajuk).
Persaraf : N. VII
REGIO BUKALIS
- Terdapat pipi
- Lapisan lapisan
1. Cutis tipis
2. Subcutis serat-serat elastis &
jaringan lemak = corpus adiposum
Buccae Bichat konstan
mempengaruhi bentuk pipi. Anak-
anak relative >>
Letaknya : dibelakang M. Buccinator
medial dari M. Masseter s/d dimuka
M. Temporalis
3. M. Buccinator
4. Lapisan submukosa gld. Parotis
5. Lapisan mukosa gingival rahang
atas & bawah & pal. Molle
Didepan molar II atas muara
kelenjar parotis : papilla salivatorius
ductus parotideus
CANALIS BUCCINATORIUS

Celah pd rahang bukalis disebelah
medial M. Masseter

Batas-batas : - medial dinding
pharynx, M. Buccinator
- Lateral M. Pterygoideus
Med, M. Masseter, Ramus
Mand
Organ-organ dalam R. Bukalis
1. A.V Bukalis, Cab A. maksilaris Int
2. N. Bukalis Cab N. mandibularis
3. V. Facialis prof
4. Jaringan lemak
5. Duktus parotideus stenomi
REGIO PAROTIDEUS MASSETERICA

Berisi glandula parotis (R. parotis)
Batas2 Gld parotis :
- Cranial : - Arcus zygomaticus
- MEA
- ANT : Ramus Mand, M. Masseter
- POST : Proc. Mastiodeus
- MED : Proc. Styloideus

Batas2 Regio Parotidea Mass
- LAT : M. Sternocleidomastoideus
- Caudal : Proc. Styloideus

Kelenjar Ludah
1. GL. Parotis terbesar
2. GL. Submandibularis
3. GL. Sublingualis
4. GL. Labialis 6. GL. Lingualis
5. GL. Bukalis 7. GL. Palatina

SALURAN KELENJAR PAROTIS =
DUKTUS PAROTIDEUS (STENONI)
- Panjang : 5 cm
- Keluar permukaan ventrolat kelenjar
ventral pada M. Masseter II arcus
zygomaticus kemedial 90
0

menembus jaringan lemak + M.
Buccinator bermuara pada
vestibulum oris setinggi molar II atas
- Sepanjang duktus terdapat :
- A. transversa facei
- Kelenjar parotis Accesori
- Rami bukalis N. Facialis

INNERVASI
- Syaraf sympatis + parasympatis N.IX
(glossopharyngeus)
TOPOGRAFI N. IX
- Nucleus salivatorius inf bersama N.
Typani Cav. Tympani Plexus
Yacobsoni keluar sbg N. Petrosus
Superfic Ganglion Oticum serat2
post ganglioner + N. Auriculo
temporalis (Cab. N. Mand) Glandula
Parotis
STRUKTUR DALAM KELENJAR PAROTIS
1. Cabang2 N. Facialis Plexus Nervosus
Parotideus, N. Facialis permukaan post
kelenjar dalam kelenjar parotis
Plexus t.d :
1. Rami Temporalis
2. Rami Zygomaticus
3. Rami Buccales
4. Rami Marginales Mand
5. Rami Colli
2. Vena Facialis + V. Temporalis
Superf gabung V. Retroman
dibukalis (V. Fac. Post)

3. Cab2 A. Carotis Ekst kelenjar pada
permukaan post
Cab2 : - A. Maksilaris Int
- A. Temp. Superfic
- A. Auricularis post

4. LNN. Parotidici
STRUKTUR2 DALAM KEL. PAROTIS
1. Cab2 N. facialis Plexus Parotideus
N. Facialis t.d :
1. Rami Temporalis
2. Rami Zygomaticus
3. Rami Buccales
4. Rami Marginalis Mandibulae
5. Rami Colli
permukaan post kelenjar plexus
dalam kelenjar

2. Vena Maksilaris & Vena temporalis
superficialis gabung V. Retro
mandibularis (V. Facialis Post)
3. Cabang2 Art. Carotis Ekterna
kelenjar pada permukaan post t.d :
- A. Maksilaris Int
- A. Temp. Superficialis
- A. Auricularis Post
4. LNN. Parotidei
Saluran kelenjar parotis : ductus
parotideus panjang : 5 cm permukaan
ventrolat, berjalan keventral pada M.
Masseter II Arcus Zygomaticus
membelok kemed < 90
0
menembus
jaringan lemak & M. Buccinator
bermuara pada vestibulum oris setinggi
M
2
Sepanjang Ductus Terdapat :
- Kelenjar parotis Accesorius
- A. Transversa Facei
- Rami bukalis N. Facialis
INNERVASI
- Kelenjar parotis syaraf sympatis &
para sympatis N. Glossopharyngeus
(N. IX)
Serat-serat post ganguoner
berjalan bersama-sama mengikuti N.
Auriculo temporalis (Cab. N.
Mandibularis) kelenjar parotis
ARTERIALISASI RH + GIGI
Berasal dari A. maks. Interna dalam
kelenjar parotis di blok Collum Mand
dibagi :
1. Pars Mand Ant. Collum Mand & Lig
Spheno mand
Cabang2 :
1. A. Akricularis Prof.
2. A. Tymp. Ant
3. A. Meningica med
4. A. Alv. Inf RM. Lingualis
RM. Dent
RM. Ment
A. Ment
RM. Incisivus
2. Pars Pterygoideus keatas, kedepan
M. Temporalis
Cabang2 :
1. A. Temp. prof ant & post M.
Temporalis
2. Ramus Pterygoidea M. Pterygoi-
deus lat + med
3. A. Masseterika M. Masseter
3. Pars Pterygopalatina
Letak : - kaput sup + inf m. pterygoi-
deus
Lat ke fossa pterygopalatina
Cab : 1. A. AW Gup gingival molar,
2. A. Infra Orbitalis Orbita
Fisura Orb Inf kanalis
infra orbit for. Infra orbit
Unt : - Palpebra, saccus
lacrimalis, pipi, bibir atas
otot mata incisivus,
sinus maks
3. A. Palatina Descendeus
- A. pal mayor pal durum
- A. pal minor pal molle
4. A. Pterygoidea Pharynx

5. Rami pharyngealis hidung +
pharyng
6. A. Sphenopalatina ujung akhir
vasc : Concha nasi, sinus
paranasalis meatus nasi, septum
nasi

CALVARIA

1. Cutan tebal, berambut
2. Subcutan Superficial : lemak, avasc
Syaraf, vasa, jar. Fibreus
3. Alveolar connective tissue (Galea
Aponeurotica) jar Aponeurotis
4. Loose connective tissue (Galea Aponeu
(spatlum supra periostal) venae
5. Pericranium lap. tulang
FOSSA PTERYGOPALATINA
Batas : Sup : Corpus Spenoidalis
Proc. Orbit. Oss. Palatini
Inf : Dind. Post Maksila
Med : lamina perpendicularis
ossis palatine
Post : lam. Lat proc palatini, ala
magna os spenoididalis
ISI : - N.A. Maksila
- Gangl. Spenopalatinum
HUB : 1. Ke Cav. Oris mel. Fossa orbitalis
INF dilalui A.V.N Infra orbitalis,
N. zigomaticus
2. Ke palatum mel. Canalis palatine
mayor + minor dilalui A.V.N
palatine mayor + minor
3. Ke fossa cranii media :
- Mel. For. Rotundum dilalui
N. Maksilaris
- Mel. For. Lacerum masuk
canalis pterygoidea dilalui nervus
vidianus
HUBUNGAN2
1. Keatas depan ke CV. Orbita melalui
fiss Orbitalis inf dilalui :
- N. Maxilaris
- N. Zygomaticus
- A + V Infra Orbitalis
2. Kemedial ke fossa Pterygopalatina
Mel. Fiss. Pterygopalatina dilalui :
A & V Maksilaris (Interna)
3. Keatas dengan fossa cranii media
- Mel. For. Ovale dilalui A & N. mand
- Mel. For. Spinosum, dilalui A. V.
Meningica Med + N. Mandibularis
4. Kedepan Mel. Apertura canalis
Alveolaris dilalui :
A. V.N. Alveolaris Superior Posterior


- kaput infra orbitalis (M. levator labii sup)
Origo : Os maksilaris, Os zygom
F : kerutan nasolabialis mengangkat
bibir atas
- kaput angularis (M. levator labii sup
alaque nasi) O : Os Maksilaris
I : kulit seperti mulut +
hidung
3. M. Caninus (M. levator anguli oris)
O : fossa canina
I : kulit seperti mulut
F : menarik seperti mulut kearah
cranial kerutan plica naso labialis

Anda mungkin juga menyukai