1

INFORMATIKA


Informatikan oinarrizko bi kontezeptu daude:
Hardware-a: ordenagaiuluaren atal fisikoa da.
Software-a: ordenagaiuluaren programak eta datuak ditu.

Hardwarea eta Softwarea oso erlazionatuta daude, bietako bat ona izatea az du ezertarako
balio bestea txarra bada.

1 HARDWARE-A

1.1 CPU
Ordenagaularen burmuina dela esan dezakegu. Bi funtsionagusi ditu:
Ordenagailaren atal desberdina kontrolatu.
Programen aginduak ondo egiten direla kontrolatu.

1.2 MEMORY
Informazioen gordetzeko erabiltzen den hardwaren atala da.

1.2.1 Memoria Unitateak

Gb x 1024 Mb x 1024 Kb x 1024b x 8 bit
Gigabyte megabyte kilobyte byte bit

1.2.2. Memoria motak:

RAM ROM
Datuak irakurri eta idatzi egin daitezke.
Korronte elektrikoa deagertzerakoan
dituen datuak desagertzen dira.
Eraginean dauden programa eta datuak
gordetzen dira
Eraltzailea gordetzen ditu datuak memoria
honetan.

Datuak irakurri daitezke bakarrik.
(Read only memory).
Korronte elektrika desagertzerakoan
dituen datuak ez dira desagertzen.
Segurtasun programak pizteko sekuentzia
gordetzen du.
Fabrikatzailea gordetzen ditu datuak
memoria honetan.

*Pizteko sekuentzia: ordenagailua pizten den bakoitzean egiten den agindu multzoari deritzo.

1.3. SARRERA UNITATEA

Ordenagailuaren informazioa sartzeko balio duten hardwaren atalak.
Gure kasuan: teklatua eta sagua aztertuko ditugu.

1.3.1. Teklatua.
Teklaturik erabiliena QWERTY mota da. Teklak idaz makina baten antzera antolatuta daude.
Teklatuaren atalak hauek dira:
Ohiko letrak eta ikurrak (a,b,c, A,B,C,? ! @).
Programen kontroletarako teklak (Esc, Intro, F1. Alt, Ctrl).
Dokumentuetan bizkor mugitzeko teklak ( AvPag, rePag,Inicio,Fin, flechas)
Zenbakien atala (zenbaki guztiak, +,-,*,/)
Teklatuaren ikurrak denbora luzez sakatzen badugu, errepikantzen dira.
2
1.3.2 sagua.
Sagua ordenagailua modu errazago batean erabiltzeko asmatu da.
Sagua, monitorearen pantailan gezi edo puntero batez adierazten da.
Bi sagu mota daude

Boladuna edo mekanikoa Laser edo optikoa



Sagua mugitzerakoan lurraretikkontaktuan
dagoen bola mugitzen da. Bola horrek
kontaktuan dagoen zilindroak mugitzen
ditu eta zilindro horiek informazioa
ordenagailura bidaltzen dute kableetatik
zehar.



Lazer iturria lurraren kontra igartzen ditu.
Izpi hauek isladatzen dira. Sagu barruan
dagoen islada detektoreak jartzen duen
argiaren arabera informazioa eta
informazioa ordenagailura bidaltzen da
kableetatik zehar.


1.4. IRTEERA UNITATEA

Ordenagailutik informazioa ateratzeko balio diten hardwararen atalak dira.
Gure kasuan: monitorea eta inprimagailua haztertuko dugu.

1.4.1 Monitorea.
Ordenagailua duemn informazioa ikuskarra egiten du.
Irudi guztiak, pixel izeneko argipuntu txikiz osaturik daude. Pixel bakoitzak oinarrizko kolore
bat du, edozein kolore oinarrizko koloreen nahasketaz lortzen da.
Monitoreak adieraz dezakeen pixel kopuruaren arabera kalitate hobeagokoa izango da.
Monitore mota nagusienak hauek dira: CTR, LCD, TFT.

1.4.2 Inprimagailua.
Ordenagailuak duen informazioa inprimatutako orrietara pasatzen du.
Hiru inprimagailu nagusi daude:

Matriziala Tnta Jariozkoak Laser-a
Zaratatsuak
Merkeenak
Geldoak
Zuri-beltzean inprimatu
Tartekoak
Tartekoak
Tartekoak
Koloretan inprimatu
dezakete
Ixila
Gareztiak
Bizkorra
Gehienak zuri-beltzean
inprimatu



3
1.5. SARRERA EDO IRTEERA UNITATEA

Ordenagailura datuak sartzeko eta ordenagailutik datuak ateratzeko balio duten hardwarearen
atalak dira.

1.5.1. Disko gogorra.
Ordenagailuaren datu biltegi nagusia da. Ordenagailuaren barruan dago. GigaByte asko
gordetzeko ahalmena du. Bere barnean aluminiazko disko bat du. Informazioa pista eta
sektoreetan antolatzen da.




Informazioa magnetikoki irakurri eta idazten da.
Formateatzerakoan pista eta sektore eredu berri bat
gordetzen da disko gogorraren gainalazalean.


2. SOFTWARE-A

2.1. SISTEMA ERAGILEA

Ordenagailu guztiek behar duten derrigorrezko programa da.
Dituen funtzio nagusiak hauek dire:
Erabiltzailea eta hardwararen arteko bitartekaria izatea.
Aplikazio programa eta hardwararen arteko bitartekaria izatea.
Sistema eragile erabiliena Microsoft Windows da.

2.2. APLIKAZIO PROGRAMA

Erabiltzaileraen esku dauden programak dira.
Hiru multzo nagusi daude:

Testu prozesadoreak Kalkulu orriak Datu baseak
Idazteko balio diren
programak.
Ikasleek, idazleek,
kazetariekerabiltzen
dute.
Erabiliena Microsoft
WORD da.
Taulekin lan egiten dute.
Taula horien gelaxketan
zenbakiak idazten dira.
Zenbaki horien artean
eragiketa matematikoak
egin daitezke.
Irakasleek,
matematikariek,
bankuetxeetan.erabiltzen
dute.
Erabiliena Microsoft
EXCEL da.
Fitxekin lan egiten dute.
Fitxa askoren arteko
bilaketak egiten dituzte.
Medikuek, ikastetxeetan,
poliziek, liburutegietan
erabiltzen dute.
Erabiliena Microsoft
ACCES da.

4
HARDWAREAREN ESKEMA




HARDWARE
CPU Memoria Sarrera Unitatea Irteera Unitatea Sarrera/Irteera Unitatea
Memoria
Unilateral
RAM eta
ROM
Teklatua sagua Monitorea Inprimagailua Disko gogorra
QWERTY Boladuna Laser



SOFTWAREAREN ESKEMA





SOFTWARE

Sistema Eragilea

Aplikazio programak
Microsoft Windows Testu Prozesadoreak Kalkulu orriak Datu baseak


5
EKIBALENTZIA TAULA


bit byte Mb Kb Gb
bit 1 x 8 x1024 x 8 x 1024 x 1024 x 8 x 1024 x 1024 x 1024 x 8
byte X 1 x 1024 x 1024 x 1024 x 1024 x 1024 x 1024
Mb X X 1 x 1024 x 1024 x 1024
Kb X X X 1 x 1024
Gb
X X X X 1