PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT

Kapitulli i VIII
Tema :
Qendr at e perpuni mi t te mallrave dhe njerzve
(pasagj er eve)
Ne cdo projekt transporti, ne aspektin e traj ti mi t te skemes klasike, sic quhet
teknologjia e transporti t (ai i transporti t te objekti t nga nje vend ne nje tjeter),.kemi
kete perberje ne procesin teknologji k :
Levizja e objekti t (mall ose njerez) me mjeti n mbartes . Ne kapituj t e mesiperm ne
i kemi permendur keto lloj mjetesh te cilet percaktojne dhe llojin e transporti t,
konkretisht kane keto emerti me:
transporti automobi listi k (mjeti eshte automobil i)
transporti detare e lumore (mjeti eshte lundra, varka)
transporti hekurudhore (mjeti eshte vagoni i terhequr me lokomot i ve )
transporti airore (mjeti eshte aeroplani, helikopteri, balona, )
transporti me litare (mjeti eshte teleferiku, ashensori, ose cdo makine
ngri tese transportuese)
Perpuni mi i objekti t . jo perfaqeson nje strukture komplekse, e perqendruar ne
disa pika, te quajtur stacione , ne te cilat perpunohet objekti qe do te
transportohet (traini mi i pasagjereve, ambala!hi mi , ngarki m, shkarki m, h"pja,
!britja, siguri mi i tij, etj), njekohesisht perfaqeson filli mi n, mbari mi n e levi!jes,
ose gersheton disa lloje transporti, te siperci tuar. eto pika kane emer tradicional
te t"re, konkretisht (si per mallra dhe per njere!) sipas llojit te transporti ato i
quaj me
#tacion automobil isti k, i cili sipas det"res mund te jete urban (per transporti n
urban) dhe interurban, spedicion etj.
$orte detare dhe lumore, ne te cilin fillon dhe mbaron levi!ja e objekti t me
mjete lundruese, neper det e oqeane, ose neper rrjedhen e lumenj ve.
%eroport, ne te cilin fillon dhe mbaron levi!ja e objekti t me mjete fluturuese
#tacion hekurudhore, ne te cilin fillon e mbaron levi!ja e objekti t, me vagona
te terhequr nga lokomoti va, shpesh traj tohet si transport ndermjet q"teteve,
por ku gjithnje e me shume po gershetohet me transporti n lokal, ose !onal.
1
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
#tacion metroje, (vetem per transporti n e njere!ve) jane pikat e ndali mi t te
trameve (njesia e levi!jes ne hekurudhat nentoksore,e mbi toksore, te
destinuara per sherbi mi n urban te q"teteve te medha e metropol i tane)
#tacion teleferi ku ne te cilin fillon dhe mbaron levi!ja e objekti t, per
transporti n me teleferi k, holl ashensori, per transporti n me ashensor, etj.
eto emra stacionesh te siperci tuar, kane kupti mi n e t"re te thjeshte, ose shpesh
si nje strukture komplekse, ne te cilen aktivi!ohet nje ose disa men"ra e
transporti. #ot eshte veshtire te gjesh nje forme te thjeshte, (perjashto transporti n
me ashensore dhe urban), per fakti n se perpuni mi i objekti t te tranpsorti t (mall,
njere!), gjithnje e me shume, vjen dhe po persoset ne organi!i mi n e tij cilesor dhe
sasiore, keshtu kemi, pothuajse gjithmone, ne cdo pike, gersheti mi n e men"rave
te ndr"shme te llojeve te transporti t. %ktualisht sot po tentohet drejt nje
gersheti mi , te ket"re formave te transporti t. &endrat e madha te cilat marrin
persiper te gershetojne forma te ndr"shme transporti, ne do ti quaj me (sipas
literatures bashkohore) Interport e. eto perfaqesojne ne vetvehte nje organi!i m
kompleks me dimensione gjigande, ne te cilen gershetohen me shume si d" forma
transporti, ose eshte e afte te mena'hoje, me shume se d" forma transporti, duke
dhene rre!ul tate eficente ne plotesi mi n e kerkesave per transport, si dhe
plotesi mi n e t"re me cikel e sasine e nevojshme, me nje kosto mini male.
(nterporti shfr"te!on elementi n kohe e levizjes se dyte ne nje projekt transporti, sa
me i madh te jate k" element ne nje projekt transporti, aq me e nevojshme eshte
pre!enca e nje (nterporti .
(n'hinieria e trafikut, e cila perfaqeson informacioni n ose rregullat, qe duhen te
respektohen me reptesi, gjate levi!jes dhe gjate perpuni mi t te objekti t. eto
rregulla jane ne formen e ligjeve, rrajonale, kombetare, e nderkombetare jane
keto elemente, qe mundesojne, ose frenojne nderlidhjen reciproke te llojeve te
ndr"shme te transporti t. (kemi paras"sht te gjitha dokument acionet qe e
shoqerojne mjetin ne levi!jen e tij, nga filli mi i levi!jes deri ne perfundi m te saj.).
eto ligje, ose rregulla garantojne procesin e transporti t te sigurt dhe pa avari te
ndr"shme. ()okument a kombetare e nderkombetare, lejet ose patentat e
ndr"shme, siguracionet e ndr"shme, sinjali!i me, rregullat e levi!jes, te ndali mi t, te
parakali mi t , te ndrici mi t etj etj.)
2
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
TRANSPORTI I MALLRAVE
Transporti i mallrave shpesh shikohet ne format e meposhteme :
a) spedicion me ambala!he. *shte tipik per rastin e transporti t te njer!ve me tren
b) spedicion me ngarkese te madhe *shte per transporti n me njesi te vogla te
quajtur +koli ,,. ,pal et , te cilat pershkruajne transporti n, nga nisja ne mbri tj e, me
lloje e pika te ndr"shme trasporti
c) spedicion me automj et. -e kete rast mjeti nuk levi!, por konceptohet si nje
ambala!h i malli t. Teknologjia e transporti t ne kete rast, eshte ajo me tren, me
anie, ose me te d"a bashke. etu respektohen me rigoro!itet ngarkesa e mjeti t,
konforme pashaportave personale, te pranuara ne kete lloj tramsporti. $o
pre!antoj me nje tabele, me kategori te e ngarkeses, me treguesat e normave te
ngarki mi t te mjeteve, (normat e transporti t (talian). #i standart eshte pesha
maksi male per aks, pesha maksi mal e per gjatesi lineare (gjeresia e mjeti t eshte
standarte, per te gjitha transporti n me goma).
Transporti i mallrave efekti visht ne (tali !e ./0 mbi goma. %utromj etet qe jane te
destinuara per transporti t e mallrave jane: amjona, Terheqesa per gj"sem rimorki o,
%utotren, 1imorkio. #humllojshmeri a e t"re perfshin nje park te jashte!akonshem i
cili shtrihet ne nje diapa!on kapacitetesh mjaft te gjere, duke filluar nga njesite e
vogla e deri ne ato te medha. (ek!iston standarti i ketij lloj transporti i cili
respektohet nga vendet e aderuara ne shoqerine nderkombet are T(1 )
Transporti hekurudhore i cili ka karakteristi kat te tija, per te cilat mund te themi qe
jane plotesisht te unifikuar (qe njihen dhe respektohen nga te gjithe, ketu kemi
paras"sh gjeometri ne e trasese, njesite e ngarki mi t, njesite e ambala!hi mi t,
3
Kategoria Pesha max./per aks Pesha max/m.lineare
A 16 T 4.8 Tm
B1 18 T 5.0 Tm
B2 18 T 6.4 Tm
C2 20 T 6.4 Tm
C 20 T !.2 Tm
C4 20 T 8.0 Tm
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
atrecaturat e ngarki m shkarki mi t, projektet in'hinieri ke, etj). Ne te gjitha shtetet nuk
perben peshen kr"esore te transporti t, per fakti n e vetem, pre!enca e tij e lokali!uar,
deri diku i ng"rte.
Transporti detare, duhet te kemi paras"sh per te patur nje funksion ne transporti n
modern detare duhet te njihen tipet llojet e porteve. %nija eshte nje mjet transporti,
det"ra e saj konsiston ne mbartien e objekti t dhe ngandonjehere ne transformi mi n,
ose perpuni mi n e t"re (eshte fjala per anijet e perpuni mi t te peshkut, e te tjera te
ketij lloji). Ne teknologji ne e transporti t detare, perfshihet edhe ndalesa e anijes ne
port, pasi keto te d"ja ania dhe porti kushte!ojne njera tjetren ne marrjen e nje
strukture transporti opti mal e.
Transporti ajror ne (tali shkon ne ..20 (per vitet 345/ 64/ kemi nje rritje vjetore
370). *shte evidente qe teknologjia e transporti t hekurudhore, detare, ajrore, jane
me efikase per te kr"er sherbi mi n e transporti t, kjo per faktin se, rritet volumi i punes
si rre!ul tat i ciklit qe !oteron, kjo si pasoje kerkon gjithnje e me shueme
moderni!i mi n e projekteve in'hinieri ke te sherbi meve, duke e bere shume me
efikase kete lloj transporti se sa ai me goma. *lementi konkurues eshte fakti i
cmi mi t, ose faktori cmi m8 cikel8 komodi tet. Transporti ajrore gjene ekujliber me
vehtvehten ne transporti n interkonti nental, me nje hapsire me te madhe ku
perfshihen ose konkurojne d" e me shume men"ra transporti. -bas viti t 9//3, ne
tragjedine ajrore te kullave binjake, solli nje transformi m rrenjesore ne transporti n
ajror ne pergji thesi, dhe sidomos faktori i sigurise, mori dimensione e permasa te
tjera. emi permisi me deri ne permbusje, ne rraportet e organi!i meve te rea, te kesaj
teknologjie.
STACIONET (qendrat e perpunimit te objektit, ma o!e njere"#
#ic e cituam me siper, me termi n stacion do te kuptoj me nje vend gjeografik
me permasa e karakteristi ka te caktuara, ne te cilin ndodh sherbi mi, perpuni mi i
objekti t qe transportohet, ne te shumten e rasteve nenkupton qendra e filli mi t :
fundi t te levisjes, ose te ndri mi t te formes se llojit te transporti t. #i histori; stacionet
nenkuptoni n molet , hanet ne te cilin ndodh nisja, mbri tj a, ngarki mi , shkarki mi , i
karrocave varkave, pra ishte si nje piknisje ose pike fundore e trasporti t te mallrave,
jo rralle mund te behej edhe maga!ini mi. &e nga ato kohera e deri me sot ka nje
ndr"shi m rrenjesore ne percepti mi n e termi t stacion, ne kupti mi n sasiore (volume
4
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
pune) dhe ne kupti mi n cilesore, (lloje te shumta sherbi mesh e perpuni mesh, kohe e
shkurter ne ciklin e transporti t, qendri mi n perpuni m e mallrave, si dhe nje rrjete i
tere infrastrukt ure per levi!je, sinjali!i me apo informacioni). #tacionet sot,
konceptohen si qendra te medha te levi!jes, te organi!i mi t te informacioni t etj. Ne
q"tetet metropoli tane, stacionet kane karakter edhe social, per faktin e perfshirjes se
aktivi teti t te saj, ne jeten e q"tetareve vendas, kujtoj me ketu efektet e grevave ne
q"tetet medha<
#ipas skemes se cituar me siper, ne do te ndalemi ne = lloj staconesh per transporti n
e njere!ve, dhe per transporti n e mallrave do te traj toj me interportet. (per te cilat
mendoj me se keto jane tipike ne te gjithe boten):
Sta$ionet %ekurud%ore
#tacione hekurudhore quhen ato pika te vijes:linjes hekurudhore, ne te cilat
ek!istojne, ose kr"hen keto funksione, apo operacone pune:sherbi mi :
a) -britje8 nisje te udhetareve
b) #pedicioni m te malli t ose perpuni m i tij
c) >peracionet e manovri mi t, vendet e lejes se parakali mi t apo te ndri mi t
etj
d) $ike kontrolli e sherbi me servise te casti t (ripari me te vogla, ne kupti mi n
madhesise dhe te cilesise..)
#tacioni si cdo objekt industrial, ka ne perberjen e tij impjante dhe paisje, mekani!ma
etj, te cilat jane ne invantari n e stacioni t dhe sherbejne per nje funksioni m normal te
tij, apo proceseve te tij, per te cilat eshte projektuar. Nder impjantet me kr"esore per
nje stacion (keto ndr"shojne nga nat"ra e malli t dhe men"ra e trajni mi t te tij.) jane :
3) (mpjante per sherbi mi n e njere!ve, pasagjereve, udhetareve (kane
karaktere sociale e shoqerore, dhe vleresohen me njesi reference
personin:udhetari n p.sh. #iperfaqe:njeri ; numuri i personave ne ore etj)
9) (mpjante per sherbi mi n e mallrave:baga!heve; siperfaqe sociale si qendri mi ,
pritje, maga!ini mi, perpuni mi etj.
=) (mpjante te sherbi meve te tjera si postare:informaci oni, kundra!jarri t etj
5
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
6
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
Vleresimi i stacionit
$er te vleresuar nje stacion hekurudhore ka disa men"ra, kjo nga fakti i larmise se
det"rave qe !gjidh nje stacion, nje ndarje globale eshte, (per te cilen marri m nje
vleresi m te shpejte) vleresi mi duke u mbeshtet ur sipas dendesise se levizjeve , sa me
siper mund ti dalloj me:
#tacione te vogla, te cilat karakteri!ohet nga pre!enca vetem, e nje linje
(binari), ose jane dege te aneksuara, ne kete rast sheshet dhe sherbi met jane
te kufi!uare, (limi te) dhe perdoret vetem per qendri me, ne kupti mi n e
pushi mi t, (shkalla e sherbi mi t mjaft e kufi!uar etj)
#tacione te medha, te cilat karakteri!ohen nga nje sasi e perpuni mi t te malli t
dhe udhetaresh, si dhe ne kupti mi n e shumllojshem, pra ne kompleksi teti n e
vet, kata lloj staconesh marri n persiper !gjidhjen e shume det"rave njeheresh.
#tacione te mesme , te cilat kane nje shkalle vleresi mi te perpuni mi t te
mallrave dhe udhetarev, ndermjet d" te parave, ose keto nuk kane aftesi te
traj tojne mallrat ose udhetaret, ne te gjithe gamen e t"re, ose llojin e t"re etj.
$ra keta ofrojne sherbi me te pjeseshme, por me nje efikasitet, ose cilesi te
larte sherbi mi .
#tacionet mund ti dalloj me edhe sipas nje organizi mi konstrukti v i tyre ne lidhje me
linjen konkretisht :
#tacione ekstreme (fundore)
#tacionet e ndermj et me
#tacionet ne pikat e kr"qe!i meve te linjave
$o te shofi m stacionin nga pikpamj a e objekti t qe transporton mund ti dalloj me si me
poshte:
#tacione per sherbi mi n vetem te personave, udhetareve (se bashku me
baga!het, apo mallrat et"re vetjake)
#tacione per sherbi mi n ndaj mallrave te ndr"shme, kafsh, mjete te ngurta, te
shkrifta, te pluhuri!uara, apo te lengeta, cdo specifike ka elementet e vet te
trajni mi t ne stacion, per ngarki mi n, shkarki m, si dhe per perpuni m e t"re. etj.
#tacione ne te cilen cfaqen deri diku te d" format e mesiperme (!akonisht
stacionet e mesme jane tipike per pre!encen e te d" llojeve te transporti t )
7
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
Ndersa po te shofi m stacionin nga pikpamja e levizjes se udhetareve, do te kishi m
kete klasifiki m:
#tacionet e filli mi t (nga nis linja, ose filli mi i levi!jes, ose ekstremet e nje
linje)
#tacionet tran!it (ne vende ku kr"qe!ohen linjat dhe personat ndrojne
trenin)
#tacione te i!oluara (ne kupti mi n qe jane, ne nje dege!i m tjeter, ose ne
thellesi te linjes se levi!jes se treni t)
eto qe cituam me siper, jane elementet kr"esore ne nje vleresi m, te cdo stacioni
hekurudhore, keto nuk jane te !gjedhura sips deshires se ndonje arkiteti, apo
politi kani, keto dalli me, ose forma stacionesh krijohen per faktin e nat"res se
sherbi mi t te transporti t, per !onen gjeografi ke, ekonomi ke, prodhuese e politike qe
ndodhet.
Perberesit e stacionit
Nga pikpamja e perberesave te projekteve in'hinieri ke, ne stacion dalloj me disa
elemente in'hinieri ke si
3. ?inare (linja) te levi!jes se treni t, ato te nisjes te kr"qe!i mi t, te parakali mi t , te
manovri mi t te depo!iti mi t , te kontrolli t dhe ripari mi t etj
9. (mpjante te sinjali!i mi t e informacioni t, nenkali me e mbikali me, sisteme kunder
!jarrit, projekte ndrici mi, ose te nderlidhjes, etj. te cilat jane ne dispo!icon te
pasagjereve per 97:97 ore
=. #iperfaqe funksionale, per sherbi me si: kali me, qendri mi ose pushi mi,
maga!ini me, spedicioni, sheshe parki mi per automj ete ose vetura, projekti
in'hinieri k i levi!jes neper keto sheshe, etj. te cilat jane per levi!jen normale ne
stacion.
7. $aisje, ose elemente konstrukt i v si: ndertesa, vinca, maga!ina, etj. te cilat jane
projektuar per reali!i mi n e lidhjes se stacioni t hekurudhore me lloje te tjera te
transporti t
2. #herbi me te tjera te vecanta, qe i nevoji ten vete stacioni t hekurudhore, per
funksioni mi n normal te tij, si re!ervuare uji, lende djegese, impjantet ose sallat e
komandi mi t et
8
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
Te gjitha keto qe cituam me siper, ek!istojne ne cdo stacion ne forme te vecuara, ose
te gershetuar te gjitha se bashku. ete gje e percakton karakteristi ka e stacioni t, ose
me sakt kerkesa per transport, e cila vendos deri diku dhe formen e stacioni t,
#ipas specifikave dalluese, te renditur me siper, te cilat percaktojne masen e
investi mi t , qe duhet te paraprijene kohen e investi mi t , ose te mendohet edhe per
mundesite e persosjes se vete ketij stacioni, nga ana cilosore e saiore. Ne kete
kontekst mund te permendi m nje fakt i cili eshte pre!ent sot, ne lidhje me shtrirjen e
q"teteve ne siperfaqe, ose hapsire. #i re!ultat i !hvilli mi ve ekonomi ke globale, sjellin
rritjen e gjatesise se linjave hekurudhore neper q"tete, (ose !ona urbane e
interurbane), ose q"teti shtrihet ne nje gjatesi te koknsiderushme te linjave
hekurudhore, keshtu gjithnje e me shume po shifet si nje mundesi e shfr"te!i mi t te
kesaj linje, per transporti n e brendeshem urban, duke shfr"te!uar hapsirat fi!ike, e
kohore mbi keto linja,. jo pad"shi m jep nje rritje te efikasiteti t te invensti mi t dhe
permireson ne men"re te ndjeshme, transporti t urban, e interurban, si dhe ate ne
pergji thesi. $or kjo nuk mund te arrihet pa persosur organi!i mi n e ket"re stacioneve.
Kriteret per ekzistencen e nje stacioni
#a me siper ne permendem nje fakt, qe eshte kerkesa per transport, e cila percakton
karakteristi kat, madhesine, si dhe llojin e sherbi mi t te stacioni t, por ketu, shpesh,
behen dhe spekulli me nga politikane, ne kohe dhe vende te ndr"shme, te cilet e
konsomojne kete element strategji k, per politi ke. eshtu qe te gj"kosh per
ek!istencen te nje stacioni, me kosto efikase te tije, duhet nje numer mini mum te
vagonave per perpuni mi n, strehi m, apo manovruar ne dite, i cili pranohet jo me pak
se 3/ (sipas rekomandi meve, ne ba!e te teknologji ve te niveleve te sotme). @endosja
per nderti mi n e nje stacioni hekurudhore, shoqerohet me nje sire det"rash, qe duhet
te !gjidhe k" stacion, ku cdo det"re, perfaqeson nje invensti m mini mal dhe nje
siperfaqe mini mal e, pra rrjedhi misht nje det"re e gabuar, ben qe te hidhen kot
shuma te jashte!akonshme. apaciteti i aftesise se perpuni mi t te stacioni t
hekurudhore, llogari tet me gjatesine maksi mal e te linjes (nuk ek!iston me pak se 3),
te vene ne dispo!icion per tu perpunuar. Ajatesia mini male te bimareve ne perpuni m,
pranohet sa gjatesia e 9 lokomot i vave se bashku me 9/ vagone, kjo shkon afersisht
22/m., ne rastin e linjave fushore, kjo distance shkon deri ne .// 5//m. Ajatesia ne
fjale, mvaret nga shpejtesia e levi!jes se treni t, dhe tipi i frenit, nuk lejohet qe ne
9
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
kete gjatesi, te kete nje pjerresi me te madhe se = per 3///. (per nje metro, gjatesia
e linjes se perpuni mi t, pranohet 9232/m). Ne stacionet fundore pranohet
konvencionalisht qe, treni e okupon binarin e tij 3 ore para nisjes dhe B ore para
mbri tjes, kjo per te gjithe ciklin e levi!jes ne stacion, gjate 97 oreve. eshtu sipas
kesaj llogari tje, qe te kemi nje funksion normal te cikli t ne stacion, duhet te kemi 9
binare per nisje dhe 3 per mbri tje. Ajatesite e binareve ne stacion, rrumbull akosen
nga fenomeni i bigesi mi t: kr"qe!i mi t te linjave e cila ka logjiken e saj, ate qe, te ruaj
linjen me epersi me te madhe. ?ige!i met karakteri!ohen nga numuri i binareve dhe
nga shpejtesia qe lejon per levi!je =/:C/:3//:37/ km:ore, si dhe nje rre!e jo me te
vogel se 92/m. #tandartet e D* jane per gjeresine e shinave, te cilat formoj ne
binaret, ngarkesa aksiale e t"re, pranohet 3= ton:aks per rastin e trenave te
pasagjereve dhe 99 ton:aks per rastin e trenave mallrash.
Ne figure pre!antohet elementi i bige!i mi t
10
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
Normat e D* parashikojne dhe siperfaqet e rekomanduara, per njesi
ngarki mi : perpuni mi , e cila deri diku percakton dhe nivelin teknologji k te perpuni mi t ,
ose rendi ment i n, per te njejti n volum.
11
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
$er ato stacione qe kane per det"re te organi!ojne dhe sherbi mi n periodi k te mjeteve
hekurudhore, duhet te ndertoj ne nje impjant i vecuar nga linjat kr"esore, afer pikes
se sherbi mi t, me nje forme karakteristi ke te gunges, me shesh veterrotul l ues, ne te
cilen h"jne dhe dalin shume linja njeheresh, duke formuar nje n"je artificiale.
.
12
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
$er stacionin hekurudhore, e rendesishme eshte te konceptohet dhe reali!ohet
gersheti mi , shfr"te!i mi i resurseve rrajonale. )uke qene nje pike komplekse, dhe me
shume funksione, elementi energji ti k dhe ai ambientalist eshte me peshe, keshtu ne
cdo stacin duhet te parashikohen edhe projekte te tilla energji ti ke, disiplini me urjash,
ambientaliste etj. #ot po tentohet te pranohen rritje te shpejtesise se levi!jes
shumica shkon deri 33/ km:ore por tendenca eshte =// km:ore. $er kete me perpara
eshte Eranca me trenin e super te shpejte. $o!icioni mi i infrastrukt ures se
brendeshme, duhet te lejoje dhe lloje te tjera transporti, (aktualisht hekurudhat
tentoj ne drejt porteve detare dhe portet detare, nuk jetojne dot pa hekurudhe,). #ot
kerkesat per te marre nje rendi ment sa me te madh, per te njejten siperfaqe stacioni,
cojne ne men"ra efikase te organi!i mi t, si dhe persosin mekani!mat, ose proceset e
ngarki m shkarki mi t . (kjo eshte det"ra kr"esore ne cdo stacion, si dhe faktori dinami k
i stacioni t). -und te kujtoj me qe po tentohet te merren linjat hekurudhore te
dubluara, gje qe sjell nje hop cilesor ne organi!i mi n total te stacioni t.
Aeroporte, (!ta$ionet per tran!portin airore#
eto stacione jane relati visht te reja, ne lidhje me stacionet e tjera te cilat kane patur
nje peshe te madhe ne historikun e !hvilli mi t te transporti t. #ot k" lloj transporti ka
rit me !hvilli mi ne aspekti n sasiore dhe cilesore, me te larta se te gjitha llojet e tjera
te stacioneve te transporti t. Nga pikpamj a e organi!i mi t te tij, eshte me nje strukture
mjaft te gjere e komplekse, sot aktualisht k" lloj stacioni po tenten te bashkohet me
lloje te tjera te sherbi meve te transporti t si, ai ujore, hekurudhore, si dhe
automobi listi k, ose te grshetuar se bashku. " stacion ka nje peshe ekonomi ke
sociale jashte!akonisht te madhe, per vendet me drejti m turistik, pasi i pergjigjet
mjaft mire kerkeses per sherbi m transporti, njesia e kohes. %eroporti eshte dhe
elementi fi!ikisht me kr"esore ne transporti n airore, dhe si i tille ne do te flasim me
hollosish per men"ren e organi!i mi t te teknologjise se perpuni mi t , per trasporti n e
njere!ve dhe mallrave (qe shoqerojene njere!it).
-e ndertesen e termi nali t te pasagjereve, kuptoj me teresine e lehterisirave dhe
paisjeve qe i sherbejne pasagjereve dhe baga!heve te t"re, per te kaluar nga pjesa e
token (nga parkingu i automjeteve, vendi ku pasagjeret !bresin nga mjetet e t"re
etj.) ne pjesen e ajrit (!ona ku parkohen avionet, ose mjeti i fluturi mi t ). *ficensa dhe
efikasiteti i termi nali t te nje aeroporti varen nga d" faktore kr"esore :
13
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
3) -adhesia dhe forma gjeomet ri ke e nderteses se termi nali t
9) onfiguri mi i i brendeshem i nderteses se termi nal i t
-adhesia dhe forma e nderteses se termi nal i t varen nga koncepti i !gjedhur per
termi nal in, si dhe nga master plani i aeroporti t ne teresi. eshtu nga k" kend
veshtri m ne dalloj me kete forma ndertesash termi nalesh
termi nal ne forme gishtash, (i centrali!uar) eshte nje men"re e organi!i mi t te
fluksi t te levi!jes se pasagjereve, nga nje qender ne drejti me radiale, te
ashtuquaj t ur gishta, qe jane nje ministacion dhe perfaqeson, nje po!icion pritjeje
te avioni t. $asagjeret dhe baga!het (malli shoqerues me pasagjerin), procedojne
permes !ones qendrore te pikes se lejes se h"ries dhe pastaj ndjekin rrugen per
tek pikat respekti ve te ngarki mi t , te pavarur nga njeri tjetri, sipas kompani ve ose
linjave.
termi nal i lineare, (gj"sem i centrali!uar), konsiston ne nje ndertese me shtrirje
hori!ontale, me mundesi !gjeri mi ne te d" krahet. %vionet parkojne ne faqet te
termi nal i t, paralel me koridori n e prities se pasagjereve. $rocedi mi ose traini mi i
pasagjereve mun te behet ne godinen qendrore dhe ne godinat e tjera sekondare
te pikave te leje hh"ries (check8 in8 it)
termi nal i me transport (i centrali!uar), ne kete rast tran!icioni i baga!heve dhe i
pasagjereve kr"het i centrali!uar, ne ndertesen qendrore, ne filli m dhe pastaj ato
shkojne tek avioni i linjes nepermj et mjeteve levi!ese te sherbi mi t aeroportual. $o
ne te njejten rruge kalojne dhe baga!het e t"re.
Terminal satelit, i cili konsiston ne procedi mi n e centrali!uar te pasagjereve dhe
baga!heve te t"re ne ndertesen qendrore. -e pas pasagjeret dergohen nepermj et
shkalleve te levi!eshme ose t"nele levi!ese, ne ndertesa te vecuara ku ndodhet
avioni i linjes. ?aga!het dergohen ne avion nepermj et nje men"re tjeter me mjete
te aeroporti t te speciali!uara per kete sherbi m.
onfiguri mi i brendeshem i nderteses se termi nal i t mvaren nga !gjedhja e termi nal i t
te siperci tuar, si dhe nga !gjidhja konkrete e elementeve te tjere per te rreali!uar
traini mi n e pasagjeeve (levi!ja e baga!heve kundrej t pasagjeri t, ose pronari t). #ido
qe te jete !gjidhja e nderteses se termi nal i t, ato kane te njejtat det"ra, si:
3) )istanca e ecjes se pasagjereve nga vendi i parki mi t te automj teti t ne termi nal
dhe nga paisjet e trajti mi t te baga!heve ne avion dhe anasjelltas, te jete sa me e
vogel
14
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
9) Ndr"shi mi i niveleve te levi!jes se pasagjereve brenda termi nal i t, te jete ne
mini mum
=) Te shmangen ne maksi mum kr"qe!i met e flukseve te ndr"shme te pasagjereve
brenda termi nal i t
7) )istanca e transporti mi t te passgjereve dhe e baga!heve te termi nal i t ne
po!icionin e parki mi t te avionit te jete sa me e vogel
2) Te kete nje orienti m te kuptueshem per publikun si jashte termi nal i t ashtu dhe
brenda tij.
C) Ajate projekti mi t duhet te merren ne konsiderate kerkesat per nje ndarie fi!ike
ndermjet pasagjereve qe mbrijne ne aeroport, me ata qe nisen, dhe qe i kane
kaluar procedurat e lejes se h"rjes (sigurise, ose dogana)
$er te !gjidhur det"rat e siper cituar percakohet nje skeme e fluksit te levisjes se
pasagjereve, ose teknologjia e termi nal i t
#kema e nisjes me check8 in te centrali!uar.
Ne kete lloj skeme, procesi i check8 in te bileteve dhe baga!heve kr"het ne te
njejeti n vend i cili !akonisht vendoset ne !onen e stacioni t te nisjes se termi nal i t.
$as check8 in pasagjeret dhe baga!het va!hdojne rrugen per te kr"er proceset e
tjera ne men"re te pamvarur nga neritjet ri. Fakonisht check8 in kr"het per
fluturi met e vecanta (cdo linje e ka piken e vet), por ka dhe raste kur check8 in
kr"het i perqendruar, ne kete rast kemi nje sofistiki m me te madh, te mekani!mi t
te organi!i mi t te levi!jes se baga!heve
#kema e nisjes se pasagjereve me check8 in te vecuar
Ne kete skeme procesi i check8 in te biletave dhe baga!heve, eshte i vecuar nga
njeri tjetri, ne vende te ndr"shme te termi nal i t. #htrirja fi!ike e ketij lloj termi nali,
varion nga procedurat qe ndiqen ne cdo rast konkret.
#kema e nisjes me check8 in ne gate me kontroll te centrali!uar
15
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
Ne kete lloj skeme, pasagjeret vijne dhe procedojne direkt ne gate, pasi kane
perfunduar procesin e kontrolli t, at" ata kr"ejne procesin e check8 in te biletave
dhe baga!heve. jo lloj skeme ka ane po!iti ve si:
redukti mi n e kerkesave per pasiet e perpuni mi t te baga!heve
procedura te thjeshta te check8 in8 it
!vogli mi n e kohes se raporti mi t te pasagjereve para autori teteve (te
aeroporti t e shteterore)
etj
$or kjo lloj skeme kerkon nje organi!i m perfekt te procedures dhe mjete transporti
te sofistikuar, per baga!he, ne men"re qe koha e dergi mi t te baga!heve ne avion
te jete sa me e shkurter.
#kema e nisjes se pasagjereve me check8 in ne gate me kontroll te decentrali!uar
Ne kete lloj skeme, pasagjeret vijne dhe procedojne direkt ne gate (h"rje) ku at"
kr"ejne procedurat e check8 in te baga!heve dhe te biletave dhe pastaj va!hdojne
te kr"ejen procedurat etjera te kontrolli t te doganes.
#kema e mbri ties se pasagjereve.
Ne kete lloj skeme, pasagjeret pasi mbrijne ne aeroport, kr"ejne procesin e kali mi t
ne kontrolli n e emigracioni t, marrin baga!het e pas kesaj kr"ejne procesin e
kontrolli t doganor.
Portet detare (!ta$ionet e tran!portit detare, o!e umure#
$ort, ose bankine quhet vendi ne te cilin vendosen anijet ose mjetet e lundri mi t per
perpuni mi n e t"re (ngarki m shkarki m). Ne ne leksionin tone do te mundohemi te
traj toj me kete qender, ne d" format e saj, e para, $ort me det"ra te transporti t ; e
d"ta $ort me det"ra te turi!mi t pushi mi t aktiv. eshtu keto marri n dhe emra $port,
dhe $ort turisti k. Ne filli m po pre!antoj me portin ne kumpti mi n klasik te tij dhe me
pas porti n turistik.
Porti
eto pika te quajtur $orte kane pre!ente te gjithe lelementet te cilat reali!ojne
funksioni mi n normal te perpuni mi t te mjeti t lundrues, keto elemente jane te perfshira
ne projekte in'hinieri ke, nder me kr"esoret mund te permendi m :
16
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
% $rani mi i mjetei t per perpuni m (per transporti n e brendeshem lumore,
nuk ek!iston)
? *lementi i shkarki mi t te vaporri t ne bankine (kufiri i tokes me detin)
D $rojekti in'hinieri k i perpuni mi t te sheshit
) (nfrastrukt ura e levi!jes se mjeteve te tjera dhe maga!inat ose ambiente e
sherbi meve
$orti si vend gjeografi k, percaktohet ne ate pjese te bregdeti t, i cili ploteson disa
kerkesa (deri me sot keto kritere jane dhurate e nat"res, tani po i ndertoj me
artificialisht), keshtu mund te per mendi m me kr"esoret:
Te ek!istoje nje siperfaqe uji e qete e futur ne toke, kjo per ndarjen e porti t nga
influenca e rr"mave te deti t, (pra te jete nje gji, deri diku i mbroj tur nga deti)
Te kete mundesisht nje thellesi mini male sa me te madhe, dhe nje po!icion
favori!ues ne lidhje me rr"mat e ujit nentoksore, ose hidrosi!miologj i ke.
?regu te kete nje strukture solide, te qendrueshme, me karakteristi ka te mira, si
dhe nje hapsire siperfaqeje mini mal e, sa me te madhe, per perpuni mi n e malli t,
Ejala port nuk nenkupton thjesht vendin, at" gershetohen nderthuren elemente te
transporti t detare (bankina, vinca, etj) me forma te tjera te transporti t hekurudhore,
rrugore, ajror se bashku me elemente te t"re.Ddo port ka (ose dallohen) nga sektoret
si:
a)!ona e mbroj tj es
b)!ona e manovri mi t (kolaudi mi t)
c)!ona e ankori mi t (qendri mi t )
a) eshte ndertuar ose ek!iston nje dige (pengese)murale se bashku me elemente me
te vegjel, Eeneri dallues
b) *shte nje pasq"re deti (nje sone deti, brenda siperfaqes se kufi!uar te porti t) e cila
shfr"te!ohet per manovri mi n e anieve (levi!jet e vogla te po!icioni mi t te saj ne
vendin e caktuar), ketu ben pjese dhe kanali i porti t (pjesa me e thelle, ose
thellohet me mjete), i cili perben dhe aksin kr"esore te manovri mi t me aniet.
c) $erfaqeson nje hapsire toke te destinuar per te organi!uar ngarki mi n dhe
shkarki mi n e anies, vapori t. Ne pergji thesi quhen bankina
Te gjitha keto struktura perbejne ate qe quhet +plani rregullues i porti t ,
17
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
)uhet te kujtoj me qe, cdo port mbart me vehte nje pike !hvilli mi te metejshem, ose
eshte si pike nisjeje te gjithshkaje. $randaj jane edhe pika te nje rendesie te vecante,
ne strategji ne kombetare, ose pika strategj i ke. $orti ne perberien e tij, ka fragmente
ose struktura, apo projekte in'hinieri ke qe e pershtasin ose gershetoj ne, me te gjitha
elementet e tjere te !ones perrreth, si ato te karakteri t social, ekonomi k, energji ti k,
etj. $orti eshte i paisur me harta te sakta baticash, e !baticash, te thellesive, te
ererave, te temperat urave, te rr"mave etj. Ne mena'hi mi n e porti t, ka nje rendesi te
madhe, per faktin e pre!ences se llojeve, dhe e sasirave te medha te perpuni mi t,
keshtu cdo shmangie apo perfiti m, do te jete i dukshem ne elemente financiare te tij.
#a me siper, duhet te njihen shume mire karakteristi kat dhe aftesite perpunuese te
tij, si dhe mundesi te e fleksibili teti t te tij. $orte gjithmone gershetohen me lloje te
tjera transporti.
Porti turistik
*shte nje element qe per #hqiperine ka karakter fillestar, pasi vetem sot jane futur
nocionet e nje industrie te re, sic eshte kjo e turi!mi t. #i element i ri ne kupti mi n e
plote te fjales porti turisti k eshte vetem ne idete e tij, pasi nuk eshte furmuar akoma
edhe sot fi!ionomia e hartes turisti ke te vendi t tone, eshte akoma ne formi m e siper.
$ort turistik ka nje vecori qe eshte i gershetuar me elemete te industrise se turi!mi t,
pasi eshte kjo industri qe e krijon dhei jep fi!ionomi ne e saj, ne perputhje me
tendencat e turi!mi t rrajonal dhe global. )isa karakteristi ka pergji thesuese,
konstukt i ve te tij, po i permendi m me poshte:
- Te jete prane nje !one turisti ke
- Te jete i mbroj t ur nga fenomenet e kohes
- Te kete mundesin e lehtesi mi t te ncjerrjes se leshi mi t te mjeteve lundruese ne det
- Te kete elemente te sherbi mi t 97:97 ore
- *tj.
Auto!ta$ionet
#hpesh keto lloj stacionesh, gershetohen me stacione te tjera si ato hekurudhore
detare ajrore. #i autostacione te pastra, ato mund ti gjej me vetem ne rastin e
transporti t urban te nje q"teti, i cili eshte i organi!uar mbi nje hapsire urbane dhe nje
inventari te caktuar mjetesh transporti. $er transporti n e mallrave nuk kemi rast te
18
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
gjejme keshtu kaq te paster, sa ceshte tek transporti urban, kjo per faktin se ai eshte
gjithmone nje lloj transporti me nje specifike, ne te cilen, !oteron sasira te vogla me
cikel te shpeshte, dhe te shtrira, duke ju pershtat ur shume mire, karakteristi kes se
kerkeses per transporti, ai i shtrirjes ne nje siperfaqe te gjere. jo gje i jep ketij
transporti njefare vleresi mi. " lloj transporti ka edhe vleresi mi n per fakti n e nje
fleksibili tet i ne funksioni mi n e tij, d.th. qe h"n, e del, shpejt ne cikel. #i rre!ultat i
rritjes se cilesise se organi!i mi t ne vetvehte te ketij lloj transporti, ka lindur transporti
goma8 goma, (ne Ajermani ne vitet 342/, i cili va!hdon edhe sot me sukses), qe nuk
eshte gje tjeter, vetem se, objekti eshte i det"ruar te ristruj t urohet, ne njesi e forma
te tjera dimensionale, deri ne mbri tjen ne destinacion, duke qendruar po ne te njejtin
tip transporti, ai me goma. %utostacionet per transporti n me goma, permban
elemente in'hinieri ke te unifikuar, te cilat respektohen nga te gjithe. ete fakt e
kushte!on: ndihmon elementi i prodhi mi t fi!ik te ket"re automjeteve, i cili reali!ohet
vetem ne vendet e !hvilluara. jo gje sjell qe, edhe elementet e autostacioneve te
jene te standarti!ur, per keto lloj stacionesh e rendesishme eshte elementi i
perpuni mi t te shpejte te t"re, d.m.th. niveli teknologji k i perpuni mi t . %utostacionet
ndr"shoj me rrenjesisht nga fakti i llojit te objekti t, per te cilin vihet ne dispo!icion,
konkretisht ndertesat siperfaqet vendodhja etj. jane te ndr"shme per transport
pasagjeresh dhe ndr"she per mallra konsumi t, ndr"she per mallrat industriale, ne
kete rast dhe normati vat per parki m, ndrici m uje etj, si dhe projektet in'hinieri ke,
ndr"shojen aq sa, ne mund te themi, qe kemi te bej me me nje lloj tjeter transporti. #i
per cdo stacion, elementet dallues, si dhe ai percaktues, eshte i njejti shkak, ai i
kerkeses per transport, Ne q"tet duhet te permendi m stacionet e sherbi mi t urban, te
cilat nuk kane te njejten projekt, si dhe ai interurban, $o keshtu mund te themi per
stacionet e sherbi mi t taksi, (qendra taksi ne port, airport, etj. ) te cilat gjithnje me
shume po h"jne ne peshen e transporti t. $er te percaktuar vendodhjen e nje
autostacioni duhet te kemi keto vecori paras"sh :
3. stacioni duhet te jete ne nje po!icion te pershtatshem ne infrastukt uren e !ones,
per perfshirien e shume drejti meve, ne men"re qe te marrin nje numer te madh
nisjeje dhe mbri tj eje ne njesine e kohes
9. stacioni interurban duhet te kete nje gersheti m te mire me rrjetin e sherbi mi t
urban ek!istues, qe te kemi nje lehtesi ne thithjen dhe shperndarjen e ngarkeses.
19
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
Fakonisht perfshihen pika te tilla te q"teti t, te cilat nuk jane qendra te bi!nesit,
por jane n"je te kali meve te shumta, neper !onat e q"teti t.
Ddo autostacion duhet te kete disa elemente in'hinieri ke mini mal e, per funksioni mi
e tij, keshtu :
Te kete nje element te sherbi m publik, per biletari e informacionin e nevojshem
te kete nje element per sherbi m e baga!he te vete personit, ose pika te
maga!ini mi t te t"re por kohe te caktuar
ambiente me lokale te sherbi meve sociale
h"rjet, daljet, si dhe afishi met e levi!jeve e te informacioni t, per funksioni mi n
normal te tij.
20
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
Ne figue !" #$!i% !"#e&'-i(e)e e )#e $u'"*'$+i")i i)'eu,$)
Interportet
" emerti m merr ne konsiderate transporti n e mallrave si dhe infrastrukt uren e
nevojshme per kr"erjen e saj. $er nje perdori m korrekt te te gjitha llojeve te
transporti t ek!istues mbi nje siperfaqe, eshte e nevojshme pershkri mi i disa pikave
n"jeve te quajtur Interport e , ose qendra malli., te cilat organi!ohen si:
- Ne fa!en e pare traj tohet karakteristi kat e malli t si dhe cvendosjet rrelati ve te
transporti t, ne fund do te kemi nje kuader te qarte mbi funksionin e organi!i mi t
dhenje strukt ure komplete e elastike, sic i kane tani interportet.
- Ne fa!en e d"te behet studi mi i mundesive se lokali!i mi t dimensioni mi t
percakti mi t te karakteristi kave mbi nje strukture. uadri i transporti t te mallrave:
karakteristi kat e malli t, fa!at, mjeti dhe tipi i transporti t
21
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
-all eshte objekti i transporti t dhe gjendja e pergji thshme e tij : i ngurte, i lenget, i
shkrifet, etj. eshtu problemi fondament al eshte pershkri mi dhe dimensioni mi i
kontej nerave te pershtatshem per te kr"er operacionet e transporti t.
Ddo atrecature e maga!ini mi t dhe e transporti t duhet te jete e projektuar ne rraoprt
me dimensionet peshen e malli t ose specifikat e tij. Ea!at e nevojshme per
transporti n e malli t nga origjina ne destinacion mvaren kr"esisht nga gjatesia e
levi!jes nga tipi i transporti t te pershtatshem *ksi!tenca e fa!ave kr"esore dhe
sekondareve, ne ceshtjen e transporti t te mallrave mbi automj ete me goma, perdorin
qender ngarki mi (autoporte)
$er ngarki met komplete ne fa!at e transformi mi t mund te perfshihen ato te
shprehura me siper, shperndarja ndermjet origjines dhe destinacioni t. $ikat e
shkembi mi t midis men"rave te transporti t qendron ne qendrat mall. &e le'ohen si
elemente te diagonales kr"esore ne tabelen e meposhteme ku jane pre!ente qendrat
e mallrave me kombi nacionet te shkembi mi t midis llojeve te transporti t.
Hekurudh Rruge
autom.
Anije/Vaporr Mjet
fluturimi
#ta.Gekurudh
or
#tacion
mallrash per
hekurudhen
#tacion mall. i
mbuluar
$ort me
pre!encen e
hekurudhes
%eroport me
pre!encen e
hekurudhes
&ander
transporti
#tacion mall. i
mbuluar
%utoporte $orte me
bankine me
kalim mjeti
#tacione ajrore
te mbulluar
$ort detare
$orte me
pre!encen e
hekurudhes
%eroport
#tacion airor me
pre!encen e
hekurudhes
#a me siper pika ku ngarkesa kalon nga nje men"re transporti ne nje tjeter quhet
+(nterport , ose +&endra e shkembi mi t te transporti t ,. -en"rat e transporti t ne te
cilat perfshin (nterportet jane:
Transporti i automjetet ve me hekurudhen
Transporti nga nje mjet me gome ne nje mjet tjeter me goma (gj"sem rimorkiot
etj)
22
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
Transporti me karroceri te ndrueshme me kasa te levi!eshme
Transporti me kontejner
(dea per nje (nterport ose &ender shkembi mi , duhet te perfshije rrajone te tera (qe
mund te kene ndarje !onash politike te ndr"shme, pra eshte nje problem politi k) dhe
gjeneron nje trafik te madh mallrash ose volum shume i madh transporti, mbi rruge
automobi listi ke, hekurudhore ajrore, detare. keshtu e gjithe !ona do te marre tjeter
fi!ionomi nga pikpamj a social8 ekonomi ke.
Autoporte, (Spedi$ionere#
(nfrastrukt ura e shkembi mi t goma8 gome, eshte nje funksion i shpejte dhe pa
pre!encen e atrecatures speciale sic mund te jene pre!ente tek rastet e tjera.
(bankinat pistat e uljes, shinat ose binaret e manovri mi t etj.) Tipet e tjera te
infrastrukt ures jane mikse, d.m. duhet te gershetohen men"ra te ndr"shme te
transporti t ne nivelet operati ve. arakteristi ka kr"esore, ose themelore e nje sistemi
transportieshte niveli i tij i sherbi mi t d.m. elemente si siguria, shpejtesia e perpuni mi t
te malli t, adaptueshmeria etj. $o japi m nje tabele referuese te meposhteme qe ve ne
dukje men"rat e transporti t te perdorur ne varesi te ambjenti t terri torial per motive
tekni ko8 ekenomi ke.
Nuk eshte e drejte te mendoj me se: teknologji ne e llojit te transporti, e vendos vetem
!gjedhja e kriteri t te bleries se sherbi mi t, kostos, por ka edhe faktore te tjere qe jo
gjithmone jane determi nuese ne !gjedhje. *fektet e teknikave moderne, ne
organi!i mi n dhe te shperndarjes, nuk jane me ne mes te kritereve te !gjedhura, te
lokali!uara me ativi teti n prodhues. )isa vleresi me te procesit te prodhi mi t (kostoja e
23
"ek#r#$hor
Rru&or 'etar Airor
Si!- .,$)e /0-25 &%0 % .
Si!- R$#")$1e /0- 250 &%0 % % .
Si!- I)'e$#")$1e /0-2000 &% 0 % % % %
Si!- 2e)($ Eu"!e* /0-5000 &%0 % % % %
*i!- N(e&")'i)e)'$1e /%,i 5000 0 .. % %
. )u& !ef*3i) *3e,i%i) e ,e)(e*3e%
.. ,e) f#$1e !e 3e&uu(3$' *i,ei$)e
PROJEKTIMI I SISTEMEVE TE TRANSPORTIT
transporti t si vleresi m i pare) influencojne sot ne cmi mi n e sherbi mi t te metodes ne
vija te pergji thshme, e cila mat cmi mi n e shitjes ne pjesen me te madhe te prodhi mi t .
24