1

UNIVERSITETIALEKSANDER MOISIU

Detyre Kursi

LENDA: Ekonometri

Tema : NOMINAL INTEREST RATE AND INFLACION


Punoi: jonisa filja
igli tartaraj
rrok zefi
erblin emalli



Pranoi : phd. llambi prendi


2

Te dhenat:
NOMINAL INTEREST RATE (Y) AND INFLATION (X) IN NINE INDUSTRIAL
COUNTRIES









Nga grafiku shohim qe kemi nje lidheje relativisht te forte pozitive.







y = 1.2321x + 0.0271
R = 0.9931
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
Y
(
%
)

X(%)
Lidhja norme nominale interesi ,norme inflacioni
FOR THE YEAR 1988
Country Y(%) X(%)
Australia 11.9 7.7
Canada 9.4 4.0
France 7.5 3.1
Germany 4.0 1.6
Italy 11.3 4.8
Mexico 66.3 51.7
Switzerland 2.2 2.0
United Kingdom 10.3 6.8
United States 7.6 4.4
Descriptive Statistics
Mean Std.
Deviation
N
(y) nr
nominale
14.500000 19.6914956 9
(x) inflacioni 9.566667 15.9267856 9

3



Koeficenti I korrelacionit.
Correlations
(y) nr nominale (x) inflacioni
Pearson Correlation
(y) nr nominale 1.000 .997
(x) inflacioni .997 1.000
Sig. (1-tailed)
(y) nr nominale
. .000
(x) inflacioni .000 .
N
(y) nr nominale 9 9
(x) inflacioni 9 9
Duke pare koeficentin e korelacionit 0.997 1 konkludojme qe kemi nje lihje te forte pozitive
dhe madje mund te themi qe kemi nje lidhje perfekte.


Testi t per Koeficientin e Korrelacionit
Hipotezat
(1) Ho: p = 0 (Nuk ka korrelacion ne mes te X dhe Y) (2) =0.05
H1 : p 0 (Ka korrelacion ne mes te X dhe Y)

(3) Zgjedhim testin t sepse n<30 , n=9

(4) Formulojm rregullin e vendimarrjes
Nqs t llog > t tab Ho refuzohet Tllog= 31.6
Nqs t llog < -t tab Ho refuzohet Ttab= 2.365
(5) Marrim vendime
Meqe tllog > t tab , kemi evidenva te mjaftueshme per te refuzuar Ho dhe do pranojme
hipotezen alternative pra kemi korelacion mes normes nominale te interesit dhe normes se
inflacionit.










4

Model Summary
Mod
el
R R
Square
Adjusted R
Square
Std. Error
of the
Estimate
Change Statistics
R Square
Change
F
Change
df1 df2 Sig. F
Change
1 .997
a
.993 .992 1.7533474 .993
1002.04
7
1 7 .000
a. Predictors: (Constant), (x) inflacioni




ANOVA
a

Model Sum of
Squares
df Mean
Square
F Sig.
1
Regression 3080.520 1 3080.520 1002.047 .000
b

Residual 21.520 7 3.074

Total 3102.040 8

a. Dependent Variable: (y) nr nominale
b. Predictors: (Constant), (x) inflacioni

Coefficients
a

Model Unstandardized
Coefficients
Standard
ized
Coefficie
nts
t Sig. 95.0% Confidence
Interval for B
Correlations
B Std.
Error
Beta Lower
Bound
Upper
Bound
Zero-
order
Partia
l
Part
1
(Consta
nt)
2.713 .693

3.915 .006 1.074 4.352

(x)
inflacio
ni
1.232 .039 .997
31.65
5
.000 1.140 1.324 .997 .997 .997
a. Dependent Variable: (y) nr nominale

Ekuacioni I regresionit eshte: Y=2.713+1.232X
Norma nominale e interest=2.713+1.232 Norma e inflacionit


5

Testojme sinjifikancen e B1
(1) Ho: b1=0 ( nuk ka lidhje lineare) (2) = 0.05 d.f=n-2=7
H1:b10 ( lidhja lineare egziston)
(3.)perdorim testin t sespe n<30, n=9
(4) Formulojme rregullin e vendimarrjes dhe llog t
Nqs t llog > t tab Ho refuzohet Tllog= 31.7
Nqs t llog < -t tab Ho refuzohet Ttab= 2.365
t= slope/standard error= 1.232/0.039=31.7
(5.) Marrim vendime
Duke qene se tllog> ttab, atehere kemi evidenva te mjaftueshme per te refuzuar Ho, dhe do
pranojme hipotezen alternative. Pra kemi evidenva te mjaftueshme qe inflacioni ka ndikim ne
normen nominale te interesit.


Interpretojme bo dhe b1
bo perfaqeson normen nominale te interesit kur norma e inflacionit eshte zero, qe ne rastin tone
eshte 2.713
b1 mat ndryshimin ne normen nominale te interesit si rezultat I ndryshimit me nje njesi te
normes se inflacionit. Ne kete rast, me nje ndryshim me nje njesi ne normen e inflacionit,
norma nominale e interesit ndryshone me 1.232
Intervali i besimit per vleresimin e koeficientit te pjerresise
Lower 95% =1.14
Upper 95%= 1.324
Me nivel te besueshmerise 95%, intervali i besueshmerise per pjerresine eshte: ( 1.14, 1.324 )
Bejme parashikime permes ekuacionit te regresionit
Supozojme se norma e inflacionit eshte 5%, atehere norma nominale e interesit do te jete:
Norma nominale e interest= 2.713+1.232 Norma e inflacionit
Norma nominale e interest= 2.713+1.232*(5)
Norma nominale e interest= 8.87



6

Varacioni I shpjeguar dhe I pa shpjeguar




7

y X SSE SSR
11.9 7.7 12.1994 0.08964036 5.29276036
9.4 4 7.641 3.094081 47.045881
7.5 3.1 6.5322 0.93663684 63.48583684
4 1.6 4.6842 0.46812964 96.34992964
11.3 4.8 8.6266 7.14706756 34.49682756
66.3 51.7 66.4074 0.01153476 2694.378175
2.2 2 5.177 8.862529 86.918329
10.3 6.8 11.0906 0.62504836 11.62400836
7.6 4.4 8.1338 0.28494244 40.52850244

21.51960996 3080.12025
=14.5

=2.713+1.232x

sse=(Y-)^2=21.5

SSR=( -)^2=3080.12

SST=SSR+SSE=3101.64

I nterpretim makroekonomik I lidhjes mes normes nominale te interesit dhe inflacionit.
Kjo lidhje paraqitet me se miri nga ekuacioni i Fisherit sipas te cilit i=r+ . duke u bere nje
anlize matematikore shohim qe ekunacioni i fisherit eshte nje ekuacion linear e fuqise se pare me
nje variabel te ndryshueshem qe sipas fisherit eshte norma nominale e interesit. Ekuacioni linear
i fuqise se pare e nje ndryshore eshte y=a + bx ku b eshte koeficineti qe tregon pjerresine e
drejtes por edhe me sa do te ndryshoj norma nomnila e interesi (variabli i varur) per cdo 1 njesi
ndryshim ne normen e inflacionit (variabli i pavarur). Ndersa a eshte nje numer konstant i cili
nuk ndryshon gjate modelit. Duke u bazuar ne ekuacionin e fishrit ku numer konstant paraqet
normat reale te interesit.
Duhet theksuar se ekuacioni i fisherit eshte per periudha afatgjata ne te cilat normat reale te
interesit jane te pandryshueshme pasi ato nuk ndikohen nga tronditjet/ ndyshimet monetare. Pika
tjeter eshte se ne ekuacionin e fisherit ndryshimi ne normen e inflacionit ndikon 100% ne
normen nominale te intererit pasi koeficinet eshte 1. Pra 1 njei shtese ne inflacion (psh 1%) do te
sjelli nje rritje ne normat e interesit me nje njesi (1 %). Analiza e fisherit lidhte me normen
nomianle te interist dhe normen e inflacionit per nje vend ne disa periudha.
Me sa thame me lart koeficineti i ndryshimit te normes nominale te intersit ne lidhje me normen
e infacionit ishte 1 pra (100%) ndersa ne analizen tone eshte 1.2321. ky ndryshim vjen sepse
analiza jone eshte per nje periudhe ajo e vitit 1998 dhe modeli jone bazohet ne lidhje midsi i dhe
ne 8 vemdet me te industrializuar te vemdit, ndersa ekuaconi i fisherit eshte periudha afatgjata
dhe lidhjen norme nominale intersit , norme inflacionit ne nje ekonomi. Arsyeja tjeter eshte se
normat e interesit real jane te pandryshueshme na afat gjate ndersa ne te dhenat tona ato
ndyshonje psh ne meksike eshte 14,6% ndersa ne zvicer eshte 0.2%.