MEB-EARGED MEB EARGED

Kayseri Blge alma Grubu

e ve
TBTAK TBTAK
Kayseri Blge Koordinatrl Kayseri Blge Koordinatrl
ETM TOPLANTISI
10 Mart 2008
Kayseri
BLMSEL ALIMA
BLM : Hayatta karmza kan sorulara cevap arama uradr.
Sorularn cevaplar aranrken tarafszlk temel ilke olmak
zorundadr. Merak edilen sorularn cevaplar aranrken izlenen p
yola yaplan aklamalara bilimsel yntem denir.
BLMSEL YNTEMDE ZLENECEK YOLLAR :
1 ) P bl i t k k k t iti k M k 1-) Problemi ortaya koymak veya konu tespiti yapmak. Merak
edilen bir konu hakknda neden, niin eklinde yaplan soru
nermeleri bilimsel problemi ortaya koyar.
2-) Problem ile ilgili gzlem yapmak, verileri toplamak: Be duyu
organ ile yaplan incelemelere gzlem denir. Gzlem yaparken
sadece duyu organlar kullanlyorsa bu gzlem ekline nitel gzlem
denir. Hata yapma olasl yksektir. Ara ve gereler
kullanlarak yaptmz gzleme ise nicel gzlem denir.
VER TOPLAMAK : Gzlem yaplarak elde ettiimiz gereklere veri denir.
Bir baka ifadeyle veri, zel bir probleme ait gereklerdir. y , p g
3-) Hipotez kurmak : Bir problemin zm iin ortaya konulan geici
zm yoludur. yi bir hipotez ksa ve zl olduu kadar eldeki verilerin
ounu da kapsamaldr. Hipotez verilere aykr olmamal Probleme ounu da kapsamaldr. Hipotez verilere aykr olmamal Probleme
zm nermi olmal Yeni gereklere ve tahminlere yol aabilmeli Deney
ve gzlemlere ak olmaldr.
4-) Tahmin yapmak : Tahmin; akla, manta, verilere dayanarak bir olguyu
veya olay yaklak olarak kestirme iidir. Tahmin tezimiz hipotezim doru
ise olmal olmaldr cmleciine uygun olmaldr Bylece ise ...............olmal, olmaldr cmleciine uygun olmaldr. Bylece
hipotezden yeni sonular kartmak mmkn olur.
5 ) Hi i k ll d l l k Hi l il ili h i l 5-) Hipotezi kontroll deneylerle snamak : Hipotezle ilgili tahminler
kontroll deneylerle snanr. Kontroll deneyler iki deney grubu halinde
yaplr. Bunlardan birisi kontrol grubu, dieri ise deney grubudur. Kontrol
b il d b t tl d A k d k i t grubu ile deney grubunun tm artlar ayndr. Ancak, denenmek istenen
fikir deney grubuna uygulanrken kontrol grubuna uygulanmaz.
6-) Doruluuna karar vermek : Hipotezi
snadmz deneylerin neticesinde iki durum ile
k k k l kar karya kalrz.
Hipotez doru : Yaplan kontroll deneyler
d hi i d l i dili sonucunda hipotezin doruluu ispat edilirse
hipotez geerlidir.
Hipotez yanl : Kontroll deneyler sonucunda
hipotez yanl karsa hipotez kesinlikle terk
dil k d i ti ili Y i bi hi t edilmez, ancak deitirilir. Yeni bir hipotez
kurulur, ilemler tekrar edilir.
7-) Teori : Kklemi hipotezlerdir. Doruluu tam
ispatlanmad gibi rtlememi hipotezlerdir.
Bu hipotezler yeni bulgularla da srekli olarak
desteklenir. Hipoteze oranla gereklere daha
yakndrlar. Fakat ilerleyen zaman iinde
rtlebilirler.
8-) Kanun ve Gerek : Her bilim adam tarafndan
ayn sonularla tekrar edilebilen gzlemlerdir. y g
Teoriler rtlemezlerse ve geni geerlilik
kazanmlarsa kanun ve gereklere dnrler. g
Kontroll deneylerle dorulanr.
L VE BLGE ALIMA GRUPLARINCA
KULLANILACAK DEERLENDRME KULLANILACAK DEERLENDRME
LTLER
Proje bavuru formunun ve eklerinin doru ve eksiksiz Proje bavuru formunun ve eklerinin doru ve eksiksiz
doldurulmas
Proje konusunun klavuzda belirtilen 2 alann (Matematik j (
ve Fen Bilimleri) kapsamna girmesi
Konu seimi ve soruna yaklam asndan zgnlk
(Konunun daha nce ayn biimde ve yntemle,
allmam olmas)
Konu ama hedef faaliyetler seilen yntemler ve elde Konu, ama, hedef, faaliyetler, seilen yntemler ve elde
edilen sonular arasndaki btnsellik
Gsterilen zen Gsterilen zen
Sonuca ulaabilme yetenei
Toplumsal ve ekonomik bir yarar salamas Toplumsal ve ekonomik bir yarar salamas
Proje Bavuru Formunun Ve Eklerinin Doru Ve
Eksiksiz Doldurulmas Eksiksiz Doldurulmas
LKRETM RENCLERNE YNELK
MATEMATK VE FEN BLMLER PROJE ALIMASI
BAVURU FORMU
Bu form internet ortamnda, proje klavuzundaki bilgilerden Bu form internet ortamnda, proje klavuzundaki bilgilerden
yararlanlarak proje rehber retmeni tarafndan doldurulacaktr.
Proje rehber retmenine, rencilere ve projeye ait tantc bilgiler
proje rehber retmeni tarafndan doldurulacak ve Bavuruyu
Kaydet tuu kullanlarak kaydedilecektir Kaydet tuu kullanlarak kaydedilecektir.
Doldurma ilemi tamamlandktan sonra Raporu Yazdr tuu
kullanlarak bavuru formunun 3 nsha kts alnacak okul mdr kullanlarak bavuru formunun 3 nsha kts alnacak, okul mdr
tarafndan imzalanp mhrlenecektir. Formun bir nshas bavuru
sahiplerinde kalacak, dier 2 nsha bavuru sresinde bavurunun
yapld l alma Grubuna (G) teslim edilecektir yapld l alma Grubuna (G) teslim edilecektir.
nternet zerindeki form doldurulmadan bavuru yaplamayacaktr.
Internet ortamnda doldurulmayan formlar Gye ulatrlsa bile Internet ortamnda doldurulmayan formlar G ye ulatrlsa bile
geersiz saylacaktr.
LKRETM RENCLERNE YNELK
MATEMATK VE FEN BLMLER PROJE ALIMASI
BAVURU FORMU(RNEK PROJE)
Proje Konusunun Klavuzda Belirtilen 2
Al (M t tik V F Bili l i) Alann (Matematik Ve Fen Bilimleri)
Kapsamna Girmesi
Konu Seimi Ve Soruna Yaklam Asndan
zgnlk (Konunun Daha nce Ayn zgnlk (Konunun Daha nce Ayn
Biimde Ve Yntemle, allmam Olmas)
Konu, Ama, Hedef, Faaliyetler, Seilen
Yntemler Ve Elde Edilen Sonular Arasndaki
Btnsellik
G il Gsterilen zen
Sonuca Ulaabilme Yetenei
Toplumsal ve Ekonomik Bir Yarar Salamas
LKRETM RENCLERNE YNELK
MATEMATK VE FEN BLMLER PROJE ALIMASI
SONU RAPORU FORMU
Aklama: Bu form internet ortamnda, proje klavuzundaki bilgilerden
yararlanlarak proje rehber retmeni tarafndan doldurulacaktr.
Doldurma ilemi tamamlandktan sonra Sonu Raporunu Kaydet Doldurma ilemi tamamlandktan sonra Sonu Raporunu Kaydet
tuu kullanlarak kaydedilecektir.
Doldurma ilemi tamamlandktan sonra Raporu Yazdr tuu
kullanlarak Sonu Raporu formunun 3 nsha kts alnacak okul kullanlarak Sonu Raporu formunun 3 nsha kts alnacak, okul
mdr tarafndan imzalanp mhrlenecektir. Formun bir nshas
bavuru sahiplerinde kalacak, dier 2 nsha proje teslim sresi
ierisindebavurunun yapld l alma Grubuna (G) teslim
dil kti edilecektir
Proje sonu raporu formu, okul mdrlklerince onaylanp
mhrlendikten ve G na teslim edildikten sonra form zerinde
herhangi bir deiiklik yaplamayacandan tm blmlerin eksiksiz herhangi bir deiiklik yaplamayacandan tm blmlerin eksiksiz
ve hatasz doldurulmas gerekmektedir. nternet zerinden form
doldurulmadan il alma grubuna teslim edilen sonu raporlar
geersiz saylacaktr. g y
TBTAK Bilim Kurullar Tarafndan TBTAK Bilim Kurullar Tarafndan
Kullanlacak Deerlendirme ltleri
Yaratclk yetenei
Bilimsel dnce ve yntem y
Tutarlk ve katk
Beceri ve sonulandrma Beceri ve sonulandrma
zmseme, sunu ve aklk
U l bili lik Uygulanabilirlik
Kaynak taramas
Takm almas (ki renci tarafndan
hazrlanan projeler iin).
RNEK PROJELER
Projenin Ad:
Farelerde Mzik Trleri ve Ses Seviyelerinin Depresyona Etkisinin
Aratrlmas
Projenizin Amac
F l d l t ti l t l d i d i ik ik Farelerde zorlu yzme testi sonucu oluturulan depresyon zerine deiik mzik
trlerinin etkisinin aratrlmas amalanmtr. Ayrca deiik mzik trleri yksek ve
alak ses seviyelerinde dinletilerek depresyonda oluacak deiiklikler de aratrlmtr.
Giri:
Mzik ruhun gdasdr ve ilkel toplumlardan gnmze mzikle tedavi uygulamalar
gerekletirilmitir (Ak, 1997). Mziin sara hastal (Turner, 2004), depresyon
(Siedliecki ve ark., 2006) vb. hastalklarda ve normal kiiler zerinde de dinlendirici ve
rahatlatc etkisi olduu gsterilmitir (Ak, 1997). Mziin tedavide uygulanmasnda
genellikle saz eserleri (Kazancgil, 1994) ve Mozartn eserleri (Dobson, 2006)
kullanlmtr. mzik trn karlatran dier almada (Cevasco ve ark., 2005)
mzik trleri arasnda fark olmad, trnde depresyona iyi geldii bulunmutur.
Ancak depresyon tedavisinde deiik mzik trleri ile birlikte, mziin ses seviyelerinin
d tki i i t ld bi l tl l t B d l P lt l de etkisinin aratrld bir almaya rastlanlmamtr. Bu nedenle, Porsolt zorunlu
yzme testi (Porsolt ve ark. 1978) ile depresyon oluturulan farelere rock mzik ve saz
eserleri, dk ve yksek ses seviyelerinde dinletilerek depresyon dzeylerindeki
deiikliklerin llmesi amalanmtr. Porsolt zorunlu yzme testinde bir san ya da
fare su doldurulmu bir silindir tanka konulduunda hareketsiz kalncaya kadar geen fare, su doldurulmu bir silindir tanka konulduunda, hareketsiz kalncaya kadar geen
sre ve belli bir sre iinde ne kadar hareketsiz kald llmektedir. Bu test genellikle,
akut ya da ksa sreli depresyon nleyici tedavilerin etkilerinin aratrlmasnda kullanlr
ve hareketsiz kalmaya kadar geen sre uzayp, toplam hareketsiz geen sre azalr.
l ik t l i il bi likt di l il ii i l i i d d almamz, mzik trleri ile birlikte dinlenilen mziin ses seviyelerinin de depresyon
zerine etki edecei hipotezinden yola klarak aratrlmtr
Yntem:
almamz, Erciyes niversitesi Hakan etinsaya Deneysel Aratrma
Merkezinde (DEKAM) gerekletirilmitir. 30 adet fare kullanld. Farelerin
arlklar 25- 30 gram arasnda deimekteydi. Fareler her grupta 6 fare
olmak zere 5 gruba ayrld. Gruplarmz; g y p ;
Mzik dinletilmeyen grup (Sessiz grup), Dk Ses Seviyeli Rock Mzii
dinletilen grup (DSRM), Yksek Ses Seviyeli Rock Mzii dinletilen grup
(YSRM) Dk Ses Seviyeli Saz Eseri dinletilen grup (DSSM) Yksek Ses (YSRM), Dk Ses Seviyeli Saz Eseri dinletilen grup (DSSM), Yksek Ses
Seviyeli Saz Eseri dinletilen grup (YSSM)dan oluturulmutur.
Dinletilen mziklerdeki ses seviyeleri CEM model DT-805 ses seviye leri
ile llmtr (ekil 1). Mzik dinletilmeyen durumda odadaki beyaz
grlt seviyesi 35-40 dB, Dk ses seviyeli rock mzik ve saz eseri 55-60
dB, Yksek ses seviyeli rock mzik ve saz eseri 85-90 dB olarak lld. , y
CEM model DT-805 ses seviye leri 30 dB- 130 dB aralndaki ses
seviyelerini, 31.5Hz 8KHz frekans aralnda, 0.1 dB znrlkte ve
1.5dB dorulukla lmektedir. 1.5dB dorulukla lmektedir.
ekil 1. Ses seviye
leri
ekil 2. Deney Dzenei
Mzik dinletilen 4 grubun her birinde, Porsolt zorunlu yzme testine
balanlmadan 10 dakika nce verilmesi gereken mzik tr dk veya balanlmadan 10 dakika nce verilmesi gereken mzik tr dk veya
yksek ses seviyesinde dinletildi. Mzik dinletilme srasnda, ilgili grup
odaya alnd, dier gruplar odadan uzak yerde muhafaza edildi. 10
dakikann son nda fareler m ik eliinde tek tek me testine alnd dakikann sonunda fareler mzik eliinde tek tek yzme testine alnd.
Porsolt zorlu yzme egzersiz metodu: Fare 10 litrelik cam bir kapta (25
cm apnda; 32 cm ykseklikte) bulunan 15 cm derinliindeki suya
(suyun scakl yaklak 25 C olarak ayarland) brakld ve 6 dakika
yzmelerine izin verildi (ekil 2). Fareler nce kmak iin abalad,
sonra mitlerini kesince kafalarn suyun zerinde tutup hareketsiz
kalmaya alt. 6 dakikalk srenin son 4 dakikasnda hareketsiz kalma
sreleri lld. Fareler yzme srasnda zaman zaman hareketsiz kald,
zaman zaman yzd. Bu hareketsiz kalma dnemlerinde kronometre
altrlarak hareketsiz kalnan sre lld. Deney sonunda toplam
hareketsiz kaldklar sre ve ka kez hareketsiz kaldklar kaydedildi.
Fare 6 dakika sonunda sudan karlarak kuruland ve kafesine konuldu.
Elde edilen hareketsiz kalma sreleri ve saylar izelge 1de
verilmektedir.
Katlmlarnzdan Dolay
T kk Ed i Teekkr Ederim