Anadolu Guzel Sanatlar Liselerinde Verilen Keman Egitiminde Cift Ses Calma Durumlarinin Incelenmesi

T.C.
GAZ NVERSTES
ETM BLMLER ENSTTS
GZEL SANATLAR ETM ANABLM DALI
MZK RETMENL BLM DALI

ANADOLU GZEL SANATLAR LSELERNDE VERLEN KEMAN ETMNDE
FT SES ALMA DURUMLARININ NCELENMES

YKSEK LSANS TEZ

Hazrlayan
Ula ZER

Danman
Prof. Ylmaz ENDURUR

Ankara-2006

T.C.
GAZ NVERSTES
ETM BLMLER ENSTTS
GZEL SANATLAR ETM ANABLM DALI
MZK RETMENL BLM DALI

ANADOLU GZEL SANATLAR LSELERNDE VERLEN KEMAN ETMNDE FT
SES ALMA DURUMLARININ NCELENMES

YKSEK LSANS TEZ

Hazrlayan
Ula ZER

Danman
Prof. Ylmaz ENDURUR

Ankara-2006
i
ANADOLU GZEL SANATLAR LSELERNDE VERLEN
KEMAN ETMNDE FT SES ALMA
DURUMLARININ NCELENMES

(Yksek Lisans Tezi)

GAZ NVERSTES
ETM BLMLER ENSTTS
Ankara-2006

ZET

Bu aratrma, Trkiyedeki Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman
eitiminde ift ses alma durumlarn tespit etmek amacyla yaplmtr.

Aratrma, tad ama ve bu amaca uygun olarak izlenen yntem ve toplanan
verilerin nitelii asndan betimsel bir almadr.

Aratrma iin konuyla ilgili yurt ii ve yurt d kaynaklar taranm, Trkiyedeki
niversitelerde uzun yllardr grev yapan keman eitimcileriyle grmeler yaplm
ve ift ses almalarnn keman eitimindeki nemi, ift ses almalarna en uygun
balama dzeyinin ne olduu ve ift ses almalarnn renciye nasl verilmesi
gerektii belirlenmitir. Ayrca anket teknii ile keman rencilerinin ift ses
almalarna verdikleri nem, ift ses alarken alg hakimiyeti, entonasyon, fiziksel
ve mzikal bakmdan ne gibi glklerle karlatklar belirlenmitir. Keman
retmenlerinin ift ses almalarna verdikleri nem, ift ses almalarna keman
eitiminin balang dzeyinde balanmas konusundaki grleri, ift ses
almalarna keman eitiminin balang dzeyinde yer vermenin rencileri alg
ii
hakimiyeti, entonasyon, fiziksel ve mzikal bakmdan nasl etkileyecei hakkndaki
grleri alnmtr.

Sonu olarak rencilerin byk bir ksm, ift ses almalarna gnlk bireysel
almalarnda yer vermemektedir. rencilerin geneli ift sesli almalarla keman
eitiminin balang dzeyinde karlamtr. Genel olarak renciler sol kollarnda,
sol el ve bileklerinde kaslma ve ar gibi sorunlar yaamaktadrlar. rencilerin
byk bir ksm pozisyonda kalc ift sesleri alarken ksmen, pozisyon geili ift
sesleri alarken de sklkla entonasyon sorunu yaamaktadr. rencilerin ift ses
almaya baladktan sonra mziksel iitme derslerindeki baarsnn artt
grlmtr. rencilerin geneli ift ses alarken mzikal olarak gerginlik ve sertlik
gibi sorunlar yaamaktadr.

Keman retmenlerinin geneli ift ses almalarna nem vermektedir.
retmenlerin byk bir ksm ift ses almalarna balang aamasnda
balamann renciyi alg hakimiyeti, entonasyon ve mzikal bakmdan
gelitireceini ve bu almalarn rencinin ileriki yaantsn olumlu ynde
etkileyeceini dnmektedir.

Trkiyedeki niversitelerde uzun yllardr grev yapan keman eitimcileri, ift ses
almalarnn tek sesli almalar kadar nemli olduunu belirtmilerdir. Genel
olarak keman eitimcileri, ift ses almalarna keman eitiminin hemen
balangcnda yer verilmesi gerektiini ve ift ses almalarnn hem renci, hem
de retmen tarafndan, titizlikle zerinde durulmas gereken bir konu olduunu dile
getirmilerdir.

iii
THE INVESTIGATION OF DOUBLE STOPS PLAYING CONDITIONS
GIVEN AS A PART OF THE VIOLIN EDUCATION OF THE ANADOLU
HIGH SCHOOLS OF FINE ARTS

(Thesis For Masters Degree)

Ula ZER

GAZ UNIVERSITY
EDUCATION FACULT
MUSIC EDUCATION DEPARTMENT
Ankara-2006

ABSTRACT

This investigation was made for the purpose of fixing the conditions of double stops
playing in the education given in the Anadolu High Schools of Fine Arts in Turkey.

The investigation is a descriptive study in the point of view of its sopported purpose,
the method fallowed suitable for that purpose and the quality of gothered datum.

For the investigation, domestic and foreign sources about the subject has been
scanned; conversations with music authorities, who are accepted as expert in their
field, have been made and the importance of double stops studying in the education
of violin, what most suitable level for the beginning of double stops studying is, and
how the double stops playing must be given to students are determined. In addition,
the importance that the violin students give to double stops playing and the physical
and musical problems that they encounter while playing double stops from the point
iv
of view of the musical instrument domination and intonation have been determined
by the poll technique. The apinians of violin teachers about the importance they give
to double stops playing, their view in the subject of begining to double stops playing
in the in the begining level of the violin education and how the begining to double
stops playing in the begining level of violin education wuld effect the students in the
musical instrument domation, intonation and musical subjects have been taken.

To come conclusion, most of the students do not include double stop playing in their
personal daily works. Most of the students meet with double stops playing in their
begining level of violin playing. Generaly students experience spasm and ache in
their left arms, left hands and wrists. Most of the students experience the intonation
problem partly while they are playing permoment double stops in the position and
frequently while they are playing temporary positions.

The succes of the students in their musical hearing lessons haveincreased after they
begin double stops playing. Most of the students experience problems like musically
tigtness and hardness while playing double stops.

Most of violin teachers give impotance to double stops playing. Most of the teachers
think that to begin double stops playing in the begining level will develop the student
inin the point of musical instrument domination, intonation and musical and these
studies will affect the future life of positively.

In Turkey. Violin educators that are acceptet as the experts in their fields clarified
that double stops playing is as important as normal violin works. In general violin
educators express that the double stops playing must be in the begining of violin
education and the double stops playing is a subject that must bestressed fastidiously
by both students and teachers.

v

TEEKKR

Bu gne kadar hibir fedakarlktan kanmayan, her zaman yanmda olan aileme,
birlikte altmz yedi yl boyunca ve Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde Verilen
Keman Eitiminde ift Ses alma Durumlarnn ncelenmesi konulu aratrmamn
her safhasnda deerli yardm ve katklaryla beni ynlendiren keman hocam ve
danmanm sayn Prof. Ylmaz ENDURURa, hibir karlk beklemeden beni
kemanla tantrp, bana keman sevdiren hocam sayn Semra FAYEZe, istatistiksel
analizlerde yardmn esirgemeyen sevgili arkadam Alper UHADAROLUna,
anket sorularn itenlikle yantlayan retmen ve rencilere, deerli grlerine
bavurduum keman eitimcilerine ve her zaman onlarla birlikteyken mutlu olduum
sevgili arkadalarma teekkrlerimi sunarm.

vi

NDEKLER

ZET.i
ABSTRACTiii
TEEKKR..v
NDEKLERvi
ZELGELER LSTES..ix
BLM 1.....1
1.1. Mzik Eitimine Genel Bir Bak...1
1.2. alg Eitimi...3
1.3. Yayl alg Eitimi.4
1.4. Keman Eitimi....5
1.5. Problem Durumu.....6
1.6. Problem Cmlesi.8
1.7. Alt Problemler. ...8
1.8. Aratrmann nemi.. .....9
1.9. Saytllar10
1.10. Snrllklar..11
BLM 2...12
LGL YAYINLAR...12
2.1. lgili Yayn ve aratrmalar...12
2.1.1. Entonasyon..12
2.1.2. ift Ses almalar.16
2.1.2.1. ift Seslerde Pozisyon Geii.19
2.1.2.2. nisonlar.20
2.1.2.3. kili Aralklar..20
2.1.2.4. l aralklar..21
2.1.2.5. Drtl Aralklar..22
2.1.2.6. Beli Aralklar23
vii
2.1.2.7. Altl Aralklar24
2.1.2.8. Sekizli Aralklar (Oktavlar)25
2.1.2.9. Onlu Aralklar.25
2.1.3. Mzikalite26
BLM 3...28
YNTEM...28
3.1. Aratrmann Nitelii28
3.2. Evren ve rneklem...29
3.3. Verilerin Toplanmas35
3.4. Verilerin lenmesi ve zmlenmesi..36
BLM 4...37
BULGULAR VE YORUMLAR.37
4.1. Keman rencileri Hakknda Kiisel Bilgiler......37
4.2. Keman rencilerinin Gnlk almalarnda ift Ses almalarna
Verdikleri neme likin Bulgular ve Yorumlar40
4.3. rencilerin Kemanda ift Ses alarken alg Hakimiyeti Bakmndan
Karlat Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar..41
4.4. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Fiziksel Bakmdan Karlat
Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar.44
4.5. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Entonasyon Bakmndan Karlat
4.6. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Mzikal Bakmdan Karlat
4.7. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad alg
Hakimiyeti Sorunlarnn Karlatrlmasna likin apraz Tablolar56
4.8. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad Fiziksel
Sorunlarn Karlatrlmasna likin apraz Tablo.60
4.9. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad
Entonasyon Sorunlarnn Karlatrlmasna likin apraz Tablo..62
4.10. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad Mzikal
Sorunlarn Karlatrlmasna likin apraz Tablo.65
4.11. Keman retmenleri Hakknda Kiisel Bilgiler.69
viii
4.12. Keman retmenlerinin ift ses almalarna Verdikleri neme likin
Bulgular ve Yorumlar72
4.13. Keman Eitiminin Balang Dzeyinde ift Sesli Ett ve Altrmalarn
Kullanlmas Hakknda Keman retmenlerinin Grlerine likin Bulgular ve
Yorumlar.76
4.14. ift Ses almalarnda Keman retmenlerinin Kullandklar Metot, Ett ve
Eserlere likin Bulgular ve Yorumlar83
4.15. Keman Eitimcilerinin Deifre Edilmi Grleri.84
BLM 5...91
SONU VE NERLER91
5.1. Sonular91
5.2. neriler.95
KAYNAKA..97
EKLER..100

ix
ZELGELER LSTES

izelge 3.2.1 Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki Toplam Lise 3. Snf Keman
rencileri le Anket Uygulamas Yaplan rencilerin Dalm31

izelge 3.2.2. rneklemi Oluturan Keman rencilerinin Okullara Gre
Dalm..32

izelge 3.2.3. Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki Toplam Keman retmenleri
le Anket Uygulamas Yaplan retmenlerin Dalm33

izelge 3.2.4. rneklemi Oluturan Keman retmenlerinin Okullara Gre
Dalm..34

izelge 4.1.1. Keman rencilerinin, Ka Yldr Keman aldklar Bakmndan
dalm...38

izelge 4.1.2. Keman rencilerinin ift Ses almann Ne Anlama Geldii
Konusundaki Bilgilerine likin Bulgular ve Yorumlar.38

izelge 4.1.3. Keman rencilerinin ift Ses almalarna Keman almalarnn
Hangi Dzeyinde Baladklarna likin Bulgular ve Yorumlar..39

izelge 4.2.1. Keman rencilerinin Gnlk almalarnda ift ses almalarna
Yer Verme Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar40

izelge 4.3.1.ift Ses almalarnn alg Hakimiyetini Nasl Etkileyecei
Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar.41

x
izelge 4.3.2. Keman Eitiminin Balang Dzeyinde Yaplan ift Ses
almalarnn alg Hakimiyetini Nasl Etkileyecei Konusundaki renci
Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar .41

izelge 4.3.3. Keman rencilerinin Tek Sesli almalarda Kendilerine Olan
Gvenlerini Keman allarna Aktarabilme Durumuna likin Bulgular ve
Yorumlar.42

izelge 4.3.4 Keman rencilerinin ift Ses almalarnda Kendilerine Olan
Yorumlar.42

izelge 4.3.5. Keman rencilerinin Ayn Pozisyondaki ift Sesleri Birbirine
Balamada Sorun Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar43

izelge 4.3.6. Keman rencilerinin Pozisyon Geili ift Sesleri Birbirine
Balamada Sorun Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar43

izelge 4.4.1. Kemanda ift ses almalarnn rencilerin Vcutlarnda Fiziksel
Bir Gerilim ya da Kaslmaya Neden Olup Olmadna likin Bulgular ve
Yorumlar44

izelge 4.4.2. Kemanda Yaplan ift ses almalarnn, rencilerin Sol
Kollarnda Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin Bulgular ve
Yorumlar45

izelge 4.4.3. Kemanda Yaplan ift ses almalarnn, rencilerin Sa
Yorumlar45

xi
izelge 4.4.4. Kemanda Yaplan ift ses almalarnn, rencilerin Sol Ellerinde
veya Bileklerinde Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin Bulgular ve
Yorumlar.46

izelge 4.4.5. Kemanda Yaplan ift ses almalarnn, rencilerin Sa Ellerinde
ve Bileklerinde Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin Bulgular ve
Yorumlar.46

almalarnn rencinin Entonasyon Geliimine Olan Etkileri Hakkndaki renci
Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar..47

izelge 4.5.2. Keman rencilerinin Tek Sesli Bir Dizi Ett veya Eser alarken
Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve yorumlar ..48

izelge 4.5.3. Keman rencilerinin Pozisyonda Kalarak alnan ift Sesli Dizi
Ett veya Eserlerde Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve
yorumlar.48

izelge 4.5.4. Keman rencilerinin Pozisyon Geili ift Sesleri alarken
Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve yorumlar49

izelge 4.5.5. Keman rencilerinin Entonasyon Problemlerini Dzeltmek veya
Entonasyonlarn Gelitirmek in zel almalar Yapp Yapmadna likin
Bulgular ve Yorumlar.49

izelge 4.5.6. ift Sesli Dizi Ett ve Eser almalarnn, Entonasyon Geliimini
Nasl Etkiledii Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar50

izelge 4.5.7. ift Sesli Dizi, Ett ve Eser almalarnn, Mziksel itme
Yeteneinin Geliimini Nasl Etkiledii Konusundaki renci Grlerine likin
xii
izelge 4.5.8. Kemanda ift sesli Dizi, Ett ve Eser almalarnn rencilerin
Mziksel itme Derslerindeki Baarsn Nasl Etkiledii Konusundaki renci
Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar..51

almalarnn rencinin Mzikal Geliimini Nasl Etkileyecei Konusundaki
renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar52

izelge 4.6.2. altklar Eser veya Ettte ift sesli Bir Pasajn Gelmesinin, Keman
rencilerini Mzikal Olarak Sertleme Bakmndan Nasl Etkilediine likin

izelge 4.6.3. Keman rencilerinin ift Ses alarken yaya ne kadar basn
uyguladklarna ilikin bulgular ve yorumlar.53

izelge 4.6.4. Keman rencilerinin ift Ses alarken Yayaya Uyguladklar
Basncn Fazla Olmas Nedeniyle, Mzikal Olarak Gerginlik ve Sertlik Gibi Sorunlar
Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar..54

izelge 4.6.5. rencilerin Yapt ift ses almalarnn, Fiziksel Gerginlikten
Kaynaklanan, Sert alma ve Mzikalitenin Gereklerini Yerine Gibi Sorunlara Neden
Olup Olmad Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar54

izelge 4.6.6. altklar Eser veya Ettte ift sesli Bir Pasajn Gelmesinin, Keman
rencilerini ift Ses alarken Korku ve Kayg Duyma Bakmndan Nasl
Etkilediine likin Bulgular ve Yorumlar.55

izelge 4.7.1. renci Anketinin 3. Maddesi le 8. Maddesinin Karlatrlmasna
likin apraz Tablo56

likin apraz Tablo57
xiii
likin apraz Tablo58

likin apraz Tablo60

likin apraz Tablo62

likin apraz Tablo63

likin apraz Tablo65

likin apraz Tablo66

likin apraz Tablo67

izelge 4.11.1. Keman retmenlerinin Kiisel zellikleri..69

izelge 4.12.1. Keman retmenlerinin ift Ses almalarna Keman Derslerinde
Yer Verilmesi Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar72

izelge 4.12.2. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarnn Keman Derslerinde
Ayr Bir alma Blgesi (Konu) Olarak Ele Alnmas Konusundaki Grlerine
likin Bulgular ve Yorumlar..73

xiv
izelge 4.12.3. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarnn, rencinin alg
Hakimiyetinin Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine likin

izelge 4.12.4. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarnn, rencinin
Entonasyon Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine likin

Mzikal Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine likin Bulgular
ve Yorumlar75

izelge 4.13.1. Keman retmenlerinin, Keman Eitiminin Balang Dzeyinde
Bo Tellerde ift Ses almalarna Balanmas Konusundaki Grlerine likin
Bulgular ve Yorumlar76

izelge 4.13.2. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarna Keman Eitiminin
Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin alg Hakimiyetini Ne Ynde
Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar.77

Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin Entonasyon Geliimini Ne Ynde
Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar.78

Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin Mzikal Geliimini Ne Ynde
Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar..79

Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin leriki Yaantsndaki algya
Hakim Olma Durumunu Nasl Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin
xv
Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin leriki Yaantsndaki
Entonasyonunu Nasl Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve
Yorumlar.81

Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin leriki Yaantsndaki
Mzikalitesini Nasl Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve
Yorumlar82

izelge 4.14.1. Keman retmenlerinin, Derslerinde Hangi Ett ve Eserleri
Kullandklarna likin Bulgular ve yorumlar83

BLM 1

GR

1.1. Mzik Eitimine Genel Bir Bak

Eitim bir mhendislik bilimidir. Eitimin amac, kltrn ve bilginin yeni kuaklara
aktarlmas; bilisel, duyusal ve psiko-motor gelime ve baarnn artrlmas;
potansiyel yetenek geliiminin ve olgunluun salanmas; kiilik geliimi ve evreye
uyumunun salanmasdr (Kaplan, 1998:14).

Eitim yoluyla, birey ve toplum arasnda bir etkileim meydana gelir. Bireydeki
deiimler, toplumun gelimesini; toplumun gelimesi, bireyin geliimini etkiler.
Eitim yoluyla bireyin toplumla olan iletiiminin ve etkileimin daha dzenli,
salkl, etkili ve verimli olmas beklenir.

Dier bilim ve sanat dallarnda olduu gibi, mzikte de bireyin baarya ulamas
youn ve disiplinli bir alma gerektirir. Bireyin mzikte bilisel, duyusal ve
devinisel davranlaryla kendine zg ve ileri seviyede gelimesi ancak mzik
eitimiyle mmkndr.

Mzik bugne kadar ok eitli biimlerde, defalarca tanmlanmtr. Bu tanmlarn
bir ounda yer alan temel dnceye gre, mzik, duygu, dnce, tasarm ve
izlenimleri, belirli bir ama ve yntemle, belirli bir gzellik anlayna gre
birletirilmi seslerle ileyip anlatan estetik bir btndr (Uan, 1997:10).

2
Eitim insan ve insann davranlarnn gelitirilmesinde; toplumlar biimlendirme,
ynlendirme, deitirme, gelitirme ve yetikinletirmede en etkili sretir. ada
eitim, bilim sanat ve teknik olarak adlandrlan genel konu alann, belli bir
felsefi btnlk iinde kapsayan bir erevede dzenleyip gerekletirmeye allr.
Mzik eitimi ise, daha ok sessel ve iitsel nitelikli bir sanat eitimi olarak gzel
sanatlar eitiminin en nemli dallarndan birini oluturur.

Mzik eitimi, temelde, bir mziksel davran kazandrma,
bir mziksel davran gelitirme veya bir mziksel davran
deiiklii oluturma, bir mziksel davran gelitirme
srecidir. Bu srete daha ok eitim gren bireyin ( ocuun/
gencin, rencinin)kendi mziksel yaants temel alnr, bu
temelden yola klarak belirli amalar dorultusunda planl,
dzenli ve yntemli bir yol izlenir ve bu yolla belirli hedeflere
eriilir. Mzik eitimi yoluyla, birey ile evresi, zellikle
mziksel evresi arasndaki iletiim ve etkileimin daha
salkl, daha dzenli, daha etkili ve daha verimli olmas
beklenir(Uan,1997:14).

Ksaca mzik eitimi, bireyin mziksel davrann kendi yaants yoluyla amal
olarak deitirme veya gelitirme srecidir diyebiliriz. Mzik eitimini ana tre
ayrlmtr; genel mzik eitimi, zengen mzik eitimi ve mesleki mzik
eitimi (Uan,1997:30).

Genel mzik eitimi, insanca yaam iin gerekli asgari-ortak genel mzik
kltrn kazandrmay amalar. zengen ve mesleki mzik eitiminin temelinde
genel mzik eitimi bulunur. nk genel mzik eitimi herkese yneliktir ve
zorunludur. Genel mzik eitimi, zengen ve mesleki mzik eitiminin temelini
oluturur ve ynlendirici nitelik tar. zengen mzik eitimi, mzie ya da
mziin belli bir dalna zengence ( amatrce) ilgili, istekli ve yatkn olanlara
ynelik olup, etkin bir mziksel katlm, zevk ve doyum salamak ve bunu
olabildiince srdrp gelitirmek iin gerekli mziksel davranlar kazandrmay
amalar Mesleki mzik eitimi ise mzii ya da bir daln meslek olarak seen,
mzie belli bir dzeyde yetenei bulunan kiilere yneliktir ve mesleki mziksel
davranlar ve birikimi kazandrmay amalar. (Uan,1997:31-32).
3
1.2.alg Eitimi

Mesleki mzik eitiminin nemli bir boyutu da alg eitimidir. alg eitiminde
ama, ister yorumcu ister eitimci olsun bireyin, tm mesleki yaam boyunca
algsn teknik ve mzikal bakmdan ilevsel olarak kullanabilmesini salamaktr.

Swanwicke (1984:142) gre, mzik retimiyle karlatrldnda, alg eitimi,
bilgi ve deer verme asndan bakldnda anlalmas nispeten daha kolay
grlmektedir. alg eitiminin genellikle bireysel bir ders konumunda olmas, byle
bir grnme sahip olmasnn balca nedenlerinden biri olarak belirtilebilir
(Bykkayk, 2004:2).

alg eitimi alan renciler, alg alma becerisini kazanmakla beraber, toplu
mzik yapma becerilerini gelitirerek, beenileri ve sosyal ynleri de gelierek birey
olarak kendilerini daha iyi ifade edebilmektedirler. (zay, 2005:3).

alg eitiminde etkili renmenin gereklemesi iin, rencinin belli bir renme
gcne sahip olmas, renme srelerinden bilinli olarak gemesi, fiziksel ruhsal
ve zihinsel olarak renmeye hazr olmas, belli bir beklenti dzeyinin olumas,
retmenin yapt nerileri dikkate almas, kendine ve retmenine gvenmesi
gerekmektedir (endurur, 2001:154).

Mzik eitiminin hangi trnde olursa olsun, alg eitimi rencinin kendini
zgrce ifade etmesi, ve bir eyi baaryor olmas gibi psikolojik gereksinimlerini
karlar. Bu rencinin daha sonraki yaamn olumlu bir ekilde etkileyecektir.
alg eitimiyle renciler yaamlar ierisinde iyi ile kty, gzel ile irkini ayrt
edip, zgvenli bir ekilde karar verme yetisi kazanacaklardr.

4
1.3.Yayl alg Eitimi

Yayl alg eitimi, alg eitiminin alt dallarndan biridir. Yayl alg eitiminin,
mesleki mzik eitimi veren kurumlardaki nemi byktr. Bunun nedeni yayl
alglarn insan seninden esinlenerek yaratlm olmalar, senfonik ve yayl alg
orkestralarnn temelini oluturmalar ve mzik retmeni yetitiren kurumlarda
renim gren renciler iinse, yayl alglarn retmenlik srelerinde rahat
kullanlabilir nitelikte olmalardr.

Yayl alg eitiminde baarl olabilmek iin rencinin ruhsal ve bedensel yetenek
bakmndan gelimi olmas gerekir. Ruhsal yetenek, rencinin mzie bak as,
mzii anlamas, mziksel beenisi, mziksel duyarll, mzii yorumlamas ve
mzikalitesine ilikin davranlaryla ilgilidir. Bedensel yetenek ise, alg almaya
dnk, vcudun fizyolojik ve zellikle kiiye zg yapsyla ilgilidir. rencinin
yayl alg almada baarl olmas, bu iki yetenein dengeli olarak gelimesiyle
mmkn olabilir (Ertem, 1997:16).

alg eitiminin btn alt kollarnda olduu gibi, yayl alg eitimi de hem renci
hem de retmen iin zor bir sretir. retmenin, renciye nasl yaklamas
gerektiini biliyor olmas nemlidir. retmen, rencisini ok iyi tanmal, ona
nasl davranacan ok iyi bilmeli, bir eseri alrken verdii rnekleri onun
yaantsndan seerek, onun alt eserle zdelemesini salamaldr. renciye
verilen devler titizlikle seilmeli, renci dersteyken bu devler gzden geirilmeli
ve renci nasl almas gerektiini anlamaldr. Bu rencinin baarsn olumlu
bir ekilde etkileyecektir.

Yayl alg eitimi, temel renme becerilerinin geliimine ok fazla yarar salar.
Duyusal algy ve beeniyi (gzel-irkin ayrm) gelitirir. Ayn zamanda kol-vcut
bamszl gibi kk ve byk motor koordinasyonuna (devinisel egdm) da
yarar salar (zay, 2005:4).

5
1.4.Keman Eitimi

Keman yayl alglar ailesinin en kk yesidir. Ses renginin etkileyici gzelliiyle
insann deien ruh durumlarn ifade edebilen anlatm zenginlii, onu ideal bir solo
alg dzeyine ykseltmitir( Say, 2002:290).

Keman barok adan gnmze kadar artan bir ilgi ile varln srdrmektedir.
nsan sesinden esinlenerek yaratld iin sesi insan ruhunu derinden etkiler. Yayl
alglar ailesinden olan keman, ses rengi, hibir algda olmayan virtizite imkan ve
engin ifade gc ile mzik dnyasnda nemli bir konuma sahiptir (Delikara,
2002:2).

Keman, klasik mzikte kullanld gibi, caz mziinde, eitim mziinde, halk
mziklerinde, geleneksel mziklerde ve daha adn sayamadmz bir ok mzik
trnde de etkin olarak kullanlmaktadr.

Kemann atas, Avrupada orta adan beri yaygn biimde
kullanlm olan Viol ya da Vieldir. 16. Yzyldan
balayarak byk geliim gsteren ve deerini kabul ettiren
kemann alg mziindeki nemli yeri yzyllar iinde
ykselmitir. 17. Yzyldan itibaren keman iin eser yazan
besteciler, algnn ustalkla kullanlmasna yol aan heyecan
verici yeni teknikler gelitirmilerdir. Onlarn yazd eserlerin
yorumlarnda daha dolgun, parlak ses renklerine gereksinim
duyulduu iin, tellerin daha fazla gerilimi kaldrabilmesini
salamak zere algda birbirini izleyen deiiklikler
yaplmtr. Keman alma sanatnn ok nemli bir paras olan
yay tekniinin geliim gstermi bulunmas, dorudan doruya
bu bamsz para ile ana para olan algnn gelitirilen
olanaklarndan kaynaklanr ( Say, 2002:291).

Sanat, insanolunun varoluundan bu yana vazgeemedii, onsuz olunamayan bir
olgu olmasnn yan sra, her ada uygarln bir simgesi olarak grlmtr.
Gnmz ada toplumlarnda bilim ve teknolojinin nda sanat eitiminin bir
boyutu olarak keman eitimi de gelimekte, kendini yenilemekte, daha pratik ve
6
ilevsel retim yntemleriyle daha verimli olma yolunda ilerlemektedir (Delikara,
2002:2)

Keman almada bireyin zellikleri nemlidir. rencinin baz temel niteliklere sahip
olmas gerekmektedir. Bu nitelikler; mziksel, fiziksel ve ruhsal nitelikler olarak
sralanabilir. Mziksel nitelikler, iitme yetenei, ritim duygusu, mzikalite ve
yaratclk; fiziksel nitelikler, salam ve salkl bir bedensel yap, duyu organlarnda
tam duyarllk ve uyumluluk, el ve parmak yaps ile iki kol arasndaki egdm ve
refleksler; ruhsal nitelikler ise zeka, dikkat, mziksel bellek, alglama, sabrl olma ve
keman almaya isteklilik olarak zetlenebilir (Akbulut, 1973:14).

Keman eitiminde de dier alglarda olduu gibi, rencinin kemana balang ya
nemlidir. rencinin kas ve kemik geliimi yavaladnda, iyi bir keman tekniine
sahip olmas epey gleir.

Mason, her bireye ocukken okuma yazma retildii gibi, mziin de retilmesi
gerektiini vurgulam ve bunun gereklemesindeki en nemli etkenin ocuk
yalarda eitime balamak olduunu belirtmitir.

Kodaly ise onbe yan altndaki herkesin, bu yan stnde olanlardan daha fazla
yetenekli olduunu ileri srmtr.

1.5. Problem Durumu

Trkiyede keman eitimi veren rgn eitim kurumlarndan biri de Anadolu Gzel
Sanatlar Liseleridir. Bu okullarda lise ana gelmi renciler renim grmektedir.
Keman eitimi hem renci hem de retmen iin zorlu bir sretir. retmenin
konusuna-algsna hakim olmas ve rgenciyi motive edecek heyecan yaayp bunu
renciye verebilmesi gerekir. rencinin algya olan yatknl, keman almadaki
7
baarsyla doru orantldr. Fakat retmenin kendi bilgilerini renciye nasl
aktard ve bunda ne derecede baarl olduu, rencinin yetenei ne olursa olsun
baary dorudan etkileyecek en nemli faktrlerden biridir. Mzikte bir icrann
kalitesi ve gzellii detaylarda sakldr. Bir icrac, detaylarn zerinde ne kadar
zenli ve nem vererek alrsa, o eserin dinleyici zerinde olan etkisi o kadar
byk olur. Keman eitiminde de retmen bir icrac gibi almaldr.

Keman almann en nemli unsurlarndan biri de ift ses almalardr. ki sesi
birbiriyle kaynatrp tnlatmak olduka zordur. ift ses almalarna, keman
eitiminin hemen banda yer vermek, rencinin ilerideki almalarnda ve
icralarnda karlaaca glkleri, gerginlikleri ve tedirginlikleri azaltacaktr.
Eitimin her alannda olduu gibi, kemanda ift ses renme-retme srecinde de
sorunlar yaanmaktadr. rencinin doru yntemle almas ve nasl alacan
bilmesi nemlidir. rencilerin yayl alg renirken de bireysel almalarnda da
glklerle karlatklar gzlenmitir. Dolaysyla renciler kemanda ift ses
alarken de baz glklerle karlarlar. Bilindii gibi ift ses almalarnn keman
eitiminde nemli bir yeri vardr. Bu noktada, kemanda ift ses almalarna verilen
nem nedir? rencilerin ift ses alarken alg hakimiyeti, entonasyon, fiziksel ve
mzikal bakmdan karlatklar sorunlar nelerdir? ift ses almalarna keman
eitiminin hemen banda balanmas, alg hakimiyeti, entonasyon ve mzikal
bakmdan renciyi nasl etkileyebilir? Sorular nem kazanmaktadr. Bu nedenle
Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman eitiminde ift ses alma
durumlarnn incelenmesi konusu bir problem olarak ele alnmtr.

Kemanda ift ses almalar, keman eitiminin vazgeilmez bir esidir. Bu nedenle
Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde eitim gren keman rencilerinin ift ses
almalarna verdikleri nem, karlatklar glkler; buradaki keman
retmenlerinin ift ses almalarna verdikleri nem ve keman eitiminin hemen
banda, ift ses almalarnn kullanlmasnn gerekliliine olan yaklamlar ve
buna ilikin, eitli niversitelerde uzun yllardr keman eitimcisi/ keman sanats
yetitiren ve alanlarnda uzaman olan, ulaabildiimiz drt keman eitimcisinin
grlerine yer verilmitir.
8

Aratrmada kapsanan problem ve alt problemler buna gre oluturulmutur.

1.6. Problem Cmlesi

Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman eitiminde ift ses almalarna
ne lde nem verilmektedir?

1.7. Alt Problemler

Bu problemin zm iin aadaki alt problemlerin zlmesine gerek
duyulmutur.

1. Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman eitiminde, ift ses
almalarna verilen nem nedir?
2. rencilerin kemanda ift ses alarken alg hakimiyeti bakmndan
karlat sorunlar nelerdir?
3. rencilerin, kemanda ift ses alarken karlat fiziksel sorunlar
nelerdir?
4. rencilerin, kemanda ift ses alarken karlat entonasyon sorunlar
nelerdir?
5. rencilerin, kemanda ift ses alarken karlat mzikal sorunlar
nelerdir?
6. rencilerin ift ses almalarna balang zaman ile yaad fiziksel
sorunlar arasnda bir iliki var mdr?
7. rencilerin ift ses almalarna balang zaman ile yaad entonasyon
9
8. rencilerin ift ses almalarna balang zaman ile yaad mzikal
9. Keman eitiminin balang dzeyinde, ift sesli ett ve altrmalarn
kullanlmas hakknda, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde keman eitimi
veren retmenlerinin grleri nelerdir?
10. Keman eitiminin balang dzeyinde ift sesli ett ve altrmalarn
kullanlmas hakknda, uzun yllardr niversitelerimizde keman eitimcisi/
sanats yetitiren keman eitimcilerinin grleri nelerdir?
11. ift ses almalarnn renciye nasl verilmesi gerektiine ilikin,
niversitelerimizde uzun yllardr grev yapan keman eitimcilerinin
grleri nelerdir?
12. ift ses almalarnda kullanlan kaynaklar ( Dizi,altrma,ett,eser)
nelerdir?

1.8. Aratrmann nemi

Aratrma, Trkiyede keman eitimi veren Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde,
rencilerin ift ses almalarna verdikleri nemi ve ift ses alarken karlatklar
sorunlar belirleyip; keman retmenlerinin, ift ses almalarna verdikleri nemi
ve keman eitiminin balang dzeyinde ift sesli ett ve altrmalarn kullanlmas
konusunda yaklamlarn ve Trkiyedeki eitli niversitelerde uzun yllardr
keman eitimcisi/ keman sanats yetitiren drt keman eitimcisinin bu konudaki
grlerini alarak; keman eitiminin hemen banda yaplan ift ses almalarnn,
rencilerin alg hakimiyeti, entonasyon ve mzikal geliimlerine olan etkilerini
ortaya koymay amalamtr.

Mzik eitiminin amac, bireye yeni mziksel davranlar kazandrma, bireyin
mziksel davranlarnda deiiklikler oluturma veya mziksel davranlarn
gelitirmektir. rencilere verilen mzik eitiminin tr ne olursa olsun baarya
10
ulamak iin teknik ve mzikal detaylarn zerinde durmak gerekir. Kemanda ift ses
almalar da, zerinde titizlikle durulmas gereken nemli konulardan biridir.
rencilerin ift ses almaya, kemana balang aamasnda balamalar
gerekmektedir. Bu dnemde yaplan ift ses almalar rencinin alg hakimiyeti,
entonasyon ve mzikal bakmdan geliimini olumlu ynde etkileyecektir. Kemana
yeni balayan renciler, teknik olarak bir ok konuyu ift ses almalaryla daha
rahat ve doru olarak reneceklerdir. renciler aldklar sesleri bir alt ya da st
sesle ayn anda alp tnlatarak, hem doru sesi bulacak, hem de aralk duyma
kabiliyetlerini gelitireceklerdir. Ayrca, ift ses alma rencilerde bir davran
olarak geliecek ve ilerideki yaantsnda, ift ses alarken mzikal ve fiziksel olarak
sertlik, kaslma, gerginlik ve tedirginlik gibi sorunlar ortadan kalkacaktr. Yayl
sazlarda ift ses almayla ilgili aratrmalar yaplmtr. Fakat, ulalan kaynaklar
arasnda ift ses almalarna verilen nem ve ift ses almalarnn, keman
eitiminin balang aamasnda balanabilirlii ile snrl bir aratrmaya
rastlanmamtr. Bu nedenle bu aratrmann konuyla ilgili ilk aratrmalardan biri
olmasnn, aratrmay nemli kld dnlmektedir. Aratrmann, keman
retmen ve rencilerine k tutaca, ayrca aratrma sonularnn, yayl alg
eitim programlarn gelitirme almalarna da katk salayaca kabul
edilmektedir.

1.9. Saytllar

Aratrmada u saytllara dayanlmtr:

1. rneklemi oluturan Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri evreni
yanstmaktadr.
2. zlenen yntem aratrma problemini zmek iin uygundur.
3. Veri toplama arac bu aratrma iin yeterli, geerli ve gvenilirdir.
4. rneklem grubundan alnan yantlar doru ve samimidir.
11
5. rneklem grubundan alnan yantlar gerei yanstmaktadr.
6. Grlerine bavurulan keman eitimcileri alanlarnda uzman olan
kiilerdir.

1.10. Snrllklar

Bu aratrma;

1. Anadolu Gzel Sanatlar Liseleriyle snrldr.
2. Esas olarak kuramsal kaynaklar, rencilerden alnan bilgiler ve
Trkiyedeki niversitelerde uzun yllardr grev yapan keman
eitimcilerinin grleri ile snrldr.
3. 2005-2006 eitim retim ylnda Anadolu gzel sanatlar liselerinde
renim gren rencilerle snrldr.
4. Belirli n koullara uygun olan yedi Anadolu Gzel Sanatlar Lisesiyle ve
Trkiyedeki niversitelerde uzun yllardr grev yapan 4 keman
eitimcisinin grleri ile snrldr.
5. retmen ve rencilerin ift ses almalarna verdikleri nem; ift ses
almalarna kemana balang aamasnda balanmas hakkndaki
grleri; rencilerin, ift ses alarken alg hakimiyeti, entonasyon ve
mzikal bakmdan yaadklar sorunlar ve niversitelerimizde uzun
yllardr grev yapan keman eitimcilerinin ift ses almalaryla ilgili
grleriyle ile snrldr

BLM 2

LGL YAYIN VE ARATIRMALAR

Bu blmde, aratrma konusuna ilikin yurt ii ve yurt d yaynlardan toplanan
bilgiler verilmektedir.

2.1. lgili Yayn ve Aratrmalar

Bu alt blmde, aratrmann dayand ana kavramlar, entonasyon, ift ses
almalar, ift seslerde pozisyon geii, nisonlar, ikili aralklar, l
aralklar, drtl aralklar, beli aralklar, altl aralklar, oktavlar- sekizli
aralklar, onlu aralklar ve mzikalite balklar altnda ele alnmaktadr.

2.1.1. Entonasyon

Entonasyon kelimesi Bir eserin seslendirilmesinde sesleri amaz bir kesinlikte
verebilmek; sesleri doru karmak anlamna gelir (Say, 2002:180). Mzik
bilimcimiz Gazimihal, bu kelimeye Trke karlk olarak, seslem kelimesini
nermitir.

13
Kemanda bir eseri doru bir entonasyonla seslendirebilmek iin alcnn ilk nce iyi
bir kulaa sahip olmas gerekmektedir. Tabiki seslerin temiz alnmasnda sadece iyi
bir kulaa sahip olmak ok yeterli deildir. alcnn iyi bir teknie sahip olmas ve
algsnda dzenli olarak egzersizler yapyor olmas, seslerin temiz ve doru
baslmasn salayan en nemli faktrlerdendir.

ildene gre sadece drt telden oluan kemanda, yarm aralklardan oluan sistem
dahilinde 53 farkl ses karma olana vardr. Keman alarken ses temizliinin
salanmasnda, rencinin sol el pozisyonunun doru olmas, parmaklarnn tue
zerinde doru yerlere basyor olmas ve tel boyunu doru yerde ksaltp-uzatmay
hissetmeyi renmesi gerekmektedir. Bunun yannda rencinin ok iyi bir iitme
duyarllna sahip olmas zorunludur. Burada retmene de nemli grevler
dmektedir. retmenin doru bilgiler vermesi ve yol gstermesi byk nem
tamaktadr.

Keman alarken seslerin temiz alnmas iin, alnacak seslerin ncelikle beyinde
canlandrlmas gerekir. rencilere farkl aralklar sylemeleri retilmelidir.
rencilerden bo telde alarken, aldklar sesin zerine farkl aralklardaki sesleri
mrldanmalar istenebilir. Bu almalar rencinin keman alarken, temiz ses
retmesini salayacaktr.

Seslerin temiz alnmas iin sol elin fiziki durumu da ok nemlidir. rencinin sol
el tekniinin doru olmas, sesleri temiz almasn tamamen olumlu ynde
etkileyecektir. renciden parmaklarn tue ve tel zerinde tutmalar istenmelidir.
Birinci parmak pozisyonun yerini belirleyip, dier parmaklarn yerlerinin
bulunmasnda bir yol klavuz rol stlendiinden, aksi gerekmedike zellikle birinci
parmak mutlaka tel zerinde tutulmaldr.

renci sesleri daha temiz basmak iin tue zerindeki kinestetik duyumu
gelitirmelidir. kinestetik duyum kas duyumuz ya da kas belleimizdir. En
utaki duyulmama organmz olan kas, tendon ve eklemler bedensel gerilimlerle
uyarlmaktadr. Kinestetik duyum bir hareketin farknda olmak ve bunu bellekte
14
tutmaktr. Pozisyon deitirmeler, tizleme ve peslemeler ok yava bir ekilde
allarak pratik edilmelidir.

Daha sonra;

1. sesler arasndaki uzakln,
2. ba parman ve kolun, keman sapnda nasl duracann,
3. algnn gvdesine el ayasnn ne zaman dokunacann birok kez
pratik edilip renilmesi, bu davranlarn ezber haline gelmesi,
renciye mal olmas gerekmektedir (ilden, 2001:57).

Kemanda temiz ses elde etmek iin, bir baka alma da tue zerinde grsel olarak
yaplabilir. Bunun iin renci yava tempoda alrken tueye bakmal ve alaca
sesin, parman basmadan ne kadar uzakta olduunu belirlemeli ve bunu
renmelidir. alaca notann tam yerini bulabilmek iin renci tue zerinde bir
iaret varm gibi dnebilir. Bunun iin renci alaca notann uzakln,
tuenin sonundan arta kalan mesafeyi ve alaca sesin, kemann gvdesinin boyunla
birletii yerden ne kadar uzakta veya yaknda olduunu zihninde canlandrmaldr.

ildene gre, yayl alglarda temiz ses almak zor bir itir ve baz aralklar da ton
d almaya meyillidir. Ton d almaya meyilli olan notalar, minr gamlarn
nc derecesi ve majr gamlarn yedinci derecesidir. Baz alclar minr gam
iinde nc dereceyi, piyanoda olduundan daha pes ve yedinci dereceyi daha tiz
alabilirler. Armonik minr gam iinde yedinci derece ve altnc derece arasndaki
artm ikili de ton d alnmaya meyilli aralklardr baz alclar altnc dereceyi
biraz pes, yedinci dereceyi biraz tiz dnebilirler. Eksik beli ve eksik yedili
alkarken de iyi dinlemek gerekmektedir. Baz alclar zellikle ton d almaya
kendileri iin izin verirler. Bu bakmdan deerlendirilecek olursa alclar iki grupta
incelenebilir. Entonasyon, tempere edilmi olan ve tam entonasyon diye iki balkta
ele alnabilir.Tempere entonasyonda oktav iindeki sesler arasndaki eitsizlikler
yedirilerek giderilmitir bylece yarm aralklar aa yukar eitlenmi olur. Bu
15
yedirme piyanoyu akort etmede kullanlr. piyanoda beliler, minr ller ve
altllar alndnda gereinden daha kktr. Majr ller, drtller, altllar ve
minr yedililer daha byktr. Doal entonasyon tam, matematikseldir. Buna kesin
entonasyon da denir. Kesin entonasyon kullanlrken kromatik gam iinde on iki
araln eit olmadn grrz. Her kromatik gamda, kromatik yarm admlar,
diyatonik admlardan daha byktr. Eer alc piyano ile birlikte alyorsa
entonasyon konusunda piyanoya uymak zorundadr. Eer alnan eser solo ya da
yayl alglar iin yazlmsa, her alc iyi entonasyon salamak iin ald notalar
hafife ayarlayabilir (ilden, 2001:56-57-58-59).

ift seslerde doru bir entonasyon salamak olduka zordur. Buradaki asl sorun, ayn
anda iki sesin, hem kendileri arasnda hem de tonda kalarak tnlamalarn
salamaktr. Yani ift sesi oluturan seslerden her birinin bir nceki sese ya da
seslere gre doru tnda olmas ve bu iki sesin kendi aralarnda kaynamas
gerekmektedir.

Bytovetzskiye gre ift ses almalarnda doru entonasyonu salamak, iitsel
olarak belli bir yeterlilik gerektirdii gibi, doru ve dzenli almay da gerektirir.
renci btn aralklarla ya da en azndan ller ve drtller gibi birbirini takip
etmesi kolay olan ift seslerle daha ok ilgilendiinde, entonasyon sorunu byk bir
lde azalr. renci aral alarken, ilk nce aral tanmal, ardndan iki ses
arasndaki mesafeyi hemen dnebilmeli ve parmaklarn tue zerindeki
grnmn, zihninde bir resim olarak canlandrabilmelidir.

renci bu egzersizleri alrken ilk nce araln kk m yoksa byk m
olduunu sylemeli, ardndan zihninde iki parmak arasndaki mesafeyi belirlemelidir
(Bytovetzski, 1918:4).
16
2.1.2. ift Ses almalar

Kemanda ift ses-ift tel alma, iki telin ayn anda alnmas anlamna gelir. Telli
ve yayl alglarda iki telde birden yaplan seslendirme (Say, 2002:131). ift ses
almalar, keman almann temelini oluturan ve rencinin alg hakimiyeti,
entonasyon ve mzikal geliiminde byk rol oynayan en nemli unsurlardan biridir.
Keman eitiminde ift ses almalarna ne zaman balanaca son derece nemlidir.
ift ses almalarna ge balanmas veya bu almalarn hem retmen, hem
renci tarafndan fazla nemsenmemesi, rencinin ileriki yaantsnda ift sesleri
alarken entonasyon sorunlar yaamasna, tedirgin ve sert olmasna neden olur.

ift telde almaya balamadan nce kemann akordunun tam olarak yaplmas
nemlidir. Tek sesli almalarda olduu gibi ift ses almalarnda da, bozuk
akortla almak, teknik ve entonasyon bakmndan sorunlar yaratacaktr.

ift ses almalarna bo tellerle balanmal ve renci srekli kontrol altnda
tutulup, entonasyon sorunlar gz ard edilmeden, her sesin tam bir uyum iinde
tnlamas salanmaldr. kan seslerden her biri temiz olmaldr yle ki bu iki ses
sanki iki farkl algdan, ayn anda kan tek seslere benzemelidir.

ift ses almay denemeden nce, bo tellerde yay almas yaplmas tavsiye
edilir. Bunun gibi hazrlayc egzersizler renciye yardmc olur, ayn zamanda
rencinin aama aama algsn akort etmeyi renmesini salar (Beriot,
1986:71).

Bir telin bo olduu, dier telin nota baslarak kullanld ift seslerde, basl notay
elde etmek iin, teller zerindeki sra seslerden herhangi birine, basma konumu
alnabildii halde, bo teldeki sesi elde etmek iin eli bir konumda tutmaya gerek
yoktur. Basl notann yalnzca ince teldeki kromatik olarak ykselen seri seslerden
biri olmayaca ayn zamanda kaln teldeki kromatik seslerden biri de olabilecei
unutulmamaldr.
17
Bu durum, bazen kaln telde basl olan sesin, ince telde baslmadan elde edilen
sesten daha ince olmas gibi sonu verir. Basl sesler ses eiine yaklatka, (telin
boyu ksaldndan) basl olmayan telin tm uzunluu ayn anda alnaca iin her
iki telden de nitelikli ses elde etmek, deiik ve zenli bir yay teknii kullanma
gereksinimi dourur (Gbelez, 1996:89).

ift telde almak, gerek denetimi ve gerekse mziksel iitme yeteneinin
gelimesi konusunda kemancya yardmc olur. Tek sesi denetleme yerine iki sesi
denetlemeye almakla, ok seslilie bir balang yaplm olur
ift ses almalar, entonasyon, mzikalite ve teknik bakmndan tek ses
almalarna gre baz glkler ve farkllklar gsterir. ift ses alarken iki sesin,
araln zelliine gre kaynamas-tnlamas gerekir. Bu kaynama parmaklarn
dt teller yoluyla ve aralklarn doru baslmasyla salanmaldr (Fayez,
2001:65).

ift seslerde temiz ses ancak yksek numaral parman telin zerinde, dk
numaral parman bulunduu telle etkilemeyecek bir tavrla yerletirilmesiyle elde
edilir. rnein yksek numaral parmak, mmkn olduunca kullanlmayan tele
yakn bir ekilde durmaldr. Ayn kural bir tanesi bo telde alnan ift sesler iin de
geerlidir. Dk numaral parman yerini bu durumda bo tel alr ve dk
numaral parmak kullanlmayan tele doru yatrlr (Bytovetzski, 1918:2).

Aadaki rnek, yukarda verilen kurallar iermektedir. Yldzla iaretlenmi
notalar, yksek numaral parmakla baslacak notalar gstermektedir.

ift ses almalarnn ilk aamasnda karlalan en byk sorun, parmaklarn tele
fazla basn uygulamasndan kaynaklanr. ki parman tellere yapt fazla basn
ba parmaa iletilerek oradan da elin tmne yansr. Yine ift ses almalarnda
karlalan bir dier sorun, iki notann da ayn anda alnamamas olmutur. Bunun
18
iin Galamian: Sorun yaratan notalarn mezur iindeki l deerini ksaltarak
yapacamz egzersiz, bize notalar ayn anda alma alkanl kazandracaktr.
demitir (Merdinli, 1998:38).

renci bu ift sesli egzersizleri alrken;

1. ncelikle egzersizi yazld gibi, batan sona kadar ayn seviyede,
gte allmal ve sol elin ne ald renci tarafndan
anlalmaldr.
2. On altlk notalara ok nem verilmemeli, ikinci planda tutulmaldr.
3. ift sesler, ilk olarak sanki on altlk notalar alnmadan aadaki
rnekte gsterildii gibi allmal, daha sonra altrma bir btn
olarak ele alnmaldr.

4. Son olarak altrma, btn tonlarda allmal ve renci bu
altrmay her tonda rahatlkla alabilmelidir (Fischer, 1997:180).

19
2.1.2.1 ift Seslerde Pozisyon Geii

ift ses almalarndaki pozisyon gei kurallar, tek seslerde uygulanan gei
kurallar ile ayndr. Bu nedenle burada, her ikisinde de benzer olan ve alan kiinin,
ift seslerde geie balamadan nce biliyor olmas gereken bu kurallardan
bahsetmek gereksizdir. Yine de eer renci, tek ses pozisyon geilerinde egzersiz
yapmam ise buradan balamamaldr. Bunun yerine renci, pozisyon geili ift
ses almalarn bir kenara brakmal ve tek seslerdeki pozisyon gei almalarna
ynelmelidir.

Bytovetzski ye gre: ki notaya basan iki parman, dier iki notaya ulamak iin
eit olmayan mesafeler almak durumunda kald ift ses pozisyon geilerindeki
problem, iki parman eit olmayan mesafeleri gemeye ayn anda balamas ve
kendi konumlarna ayn anda ulamalardr. Basite sylenecek olursa, renciler
bundan nasl kanacaklarn bilmediklerinden, rencilerin ilerleme izgisinde bu
problem bir duvardr.
renci, bu rnei alarken;

1. Majr bir lnn, minr bir lyle takip edildiini;
2. Parmak aklnn majr lde dar, minr lde geni olduunu;
3. 3. parman iki tam seslik, 1. parman ise bir tam ve bir yarm seslik gei
yaptn;

ilk bakta anlamaldr. Bylece alan birinci ift notadan, ikinci ift notaya geerken
parmak aklnn deieceini anlar ve geriye sadece bu deiimin ne zaman
yaplaca sorunu kalr. Parmak aklndaki daralma ve genilemeler, pozisyon
geiinin balamasndan hemen sonra yaplr. alma iin ve rencinin dikkatini
tam olarak ne olup bittiine ekebilmek iin, parmak aralarndaki mesafenin, geie
20
balamadan nce deitirilmesi, bunun sonucunda da parmaklarn pozisyon geerken
kat ettikleri mesafelerin eitlenmesi nemlidir (Bytovetzski, 1918:12).

2.1.2.2. nisonlar

Ayn sesin, bir st ya da alt telde ayan anda alnmasyla oluan, temelde ayn ses
olup, aralarnda bir ses aral olumasa da, teknik olarak ift ses alma konusuna
giren almalardr.

Paganini Kapris No:3

nisonlarn kullanmyla tam bir ses aralnn olutuu sylenemez. Duyulan ses
sadece tek bir sestir. nisonlar daha youn duyulan ve daha sekin bir ton elde
etmek istendiinde kullanlr (Nalbantolu, 2002:77).

2.1.2.3. kili Aralklar

Aralarnda tam veya yarm ses olan, alndklarnda birbiriyle uyum gstermeyen
srekli arpan seslerdir.

Paganini Kapris No:4
21

kili aralklar zellikle 4. parmakla alnd zaman elin normal durumuna
uygundur. 1. ve 3. parmakla yaplan parmaklandrmalar baz aralklarla olan
birleimler sonucu yaplr(Nalbantolu, 2002:77).

2.1.2.4. l Aralklar

l aralklar, kemanda dier aralklara oranla daha ok kullanlr. l aralklarn
aln, teknik olarak sol elin doal yapsna uygundur fakat l aralklar alnrken
ska ton dna kld gzlenmitir. Sol elin doal yapsna bu kadar uygun
olmasna ramen, llerin ska ton d alnmalar akustik nedenlerden ok
mekanik nedenlere balanmtr(Nalbantolu, 2002:77).

llerin alnndaki zorluk, altl ve onlu aralklarda da olduu gibi, iki parman
her zaman eit bir mesafeyi kat etmeyiidir. Baz zamanlarda bir parmak tam bir
aralk mesafe kat ederken, dieri yarm aralk mesafe kat etmektedir. Bu yzden
renci lleri alarken tam ve yarm aralklar dnmeli ve elinin konumunun
doru olduundan emin olmaldr (Bang, 1922:41).

rnein ift sesli bu egzersizleri alarken;

Sol el, pesteki notay alan parmaktan ok, tizdeki notay alan parmak zerinde
hafife dengelenmelidir. Yani tiz notay alan parmak sol elin destei olmaldr. Bu
ekilde dnlerek yaplan ift ses almalarnda pesteki notann kolayca baslaca
22
grlecektir. Sol elin pes nota zerinden destek almas, tiz notay alan parman
ileri doru gerilmesine neden olacaktr (Fischer, 1997:179).

llerin alarken, parmaklandrmann (duvate) nemi byktr. rnekte de ak
olarak grld gibi lleri alarken birinci pozisyonda balayp, nc
pozisyona gemek yerine, eviklii harekete geirmek iin, altrmaya birinci ve
ikinci pozisyonlarla balanmaldr. virtz parmaklandrmas (duvatesi) denilen bu
parmaklandrma ekli, bunun gibi bal pasajlarn daha legato bir ekilde alnmasn
salayacaktr (Bang, 1922:43).

2.1.2.5. Drtl Aralklar

Flesch, tam drtllerin parmaklandrmasnn olduka basit olduunu belirtmi;
sadece dier aralklarla olan kombinasyonlar sonucu ayn parmaklarla yaplan eik
geilerden kanlmas gerektii zerinde durmutur.

Beethoven Romans Op.40

Artm drtl ya da eksik beli aralklarn parmaklandrmas konusunda Flesch, bu
iki araln armonik anlamlar ve zmlerinin farkllna dikkat ekmitir. Bu
balamda apraz geilerden kanlmas ve 4. parmak uzak tel iin ok ksa; 3.
23
parmak da yakn tel iin ok uzun gelebileceinden, daha ok alt parmaklarn
kullanlmas gerektiini savunmutur (Nalbantolu, 2002:81).

2.1.2.6. Beli Aralklar

Tam beliler ift ses almalarnda en fazla sorun karan aralklardan biridir. Dier
aralklar alarken yanl sesler parman yeri deitirilerek dzeltilebilmektedir.
Fakat Flesche gre,yanl baslan beli notalar, tm elin hatta kolun pozisyonunun
gizlenemeyecek bir ekilde deitirilmesini gerektirir. tam belileri alarken ncelik
her zaman 1. ve 2. parmaa verilmelidir. Eer bu parmaklar uygun deilse 3. parmak
ta kullanlabilir. Her durumda 4. parmak kullanmaktan kanlmaldr (Nalbantolu,
2002:81).

Bykaksoya gre tam belileri alarken, ayn parmak iki tele ayn anda basar.
Gerekirse parmak dier tele doru daha da yatrlabilir. Bu hareket parma ve bilei
hafife dndrerek ve dirsei biraz saa ya da duruma gre sola alarak yaplr
(Bykaksoy, 1997:13).

24
2.1.2.7. Altl Aralklar

Altl aralklarn alnmas entonasyon ve parmaklarn birlikte hareket etmelerini
salamak asndan zordur. Altl aralklar alarken parmaklar bir telden dierine
kaydrlarak geirilmelidir.

Sol elin, zellikle de nc ve drdnc parmaklarn gcn arttrmak iin, altl
aralk almalar iyi bir egzersizdir. Altllar alarken, bir parmak her zaman tel
zerinde kalmaldr. Bu legato almak ve gerekli balanty kurmak asndan son
derece nemlidir (Bang, 1922:44).

nici ve kc altllar alarken, ilk altlda stteki notaya basan parmak, ikinci
altlda alttaki notaya basmak iin kullanlr. Altl aralklarn alnmasnda parmak
srekli tel deitireceinden, alnan dizinin mzikal ve teknik anlamda btnln
korumak zordur.
rnein re ve la talerlinde alnan fa-re aral, sol-mi aralna
balanrken, ilk altl aralkta re sesine basan 3. parmak, ikinci altlda (sol-mi) sol
sesine basmaktadr. nici durumdaki altllarda ise durum tersidir.
Bu nedenle parman, bir telden dierine istenmeyen sesler karmadan ya da kesinti
yapmadan geebilmesi iin gei, sesleri kesmeden, sesleri birbirine aktararak
yaplmaldr. Yani parmaklarn olaan dik (yukar-aa) hareketi bir kenara
braklmal ve yerine yatay hareketi kullanlmaldr. Bu hareket hzl ve kararl bir
ekilde yaplmaldr (Bytovetzski, 1918:9).

25
2.1.2.8. Sekizli Aralklar (Oktavlar)

Oktav almalarnda gerekli tonlamay salamak iin, renci her zaman pesteki
notaya nem vermelidir. lk almalarda renci ilk nce pesteki notay doru
almal, ardndan tizdeki notann yerini dnp, parman doru yere basmaya
almaldr. renci iki ses arasndaki mesafeyi anlamal ve pozisyon bydke iki
parmak arasndaki mesafenin kleceini unutmamaldr. renci daha sonra iki
notaya ayn anda basma alkanl kazanmaldr (Bang, 1922:46).

Oktav almalarnda bir diziyi alarken, her iki parma da yerletirip sadece bir sesi
almak (nce aadaki kaln sesi, sonra yukardaki ince sesi) iyi bir altrmadr.
Oktavlar alarken el daha yksee yerletirilmelidir. Bylece 3. ve 4. parmaklar ileri
uzanabilecek, 1. ve 2. parmaklar geride kalabilecektir. Ayn ilke onlular iin de
geerlidir (Bykaksoy, 1997:13).

Flesch oktavlar parmaklandrma bakmndan ksma ayrlmaktadr.
Bunlar:
1. 1-4, 1-3 veya 2-4 parmaklandrmalar kullanlarak ayn parmakla
alnan,
2. Arka arkaya 1-3 ve 2-4 parmaklandrmalar kullanlarak alnan,
3. Kamufle edilmi oktavlardr (Nalbantolu, 2002:82).

2.1.2.9. Onlu Aralklar

Onlu aralklar kemanclara gre alnmas en zor ift seslerdir. Bir dizi iinde
dzenlenmi onlu aralklarda da, l aralklarda olduu gibi iki parmak eit
olmayan mesafelerle hareket eder. Bu yzden renciler, bir aralktan dierine
gemeden nce, hangi parman ne kadar mesafede (tam aralk-yarm aralk) tue
26
zerinde hareket edeceini bilmelidir. renci ilk nce pesteki notann yerini doru
olarak bulmal ardndan tizdeki notay dnp parman doru yere basmaya
almaldr. Onlu aralklar allrken sesler nce tek tek duyulmal, iki sesin ayn
anda alnmasna daha sonra geilmelidir. (Bang, 1922:46).

2.1.3. Mzikalite

Trk dilinde kullanlmakta olan mzikalite kelimesi dilimize Franszca'dan
girmitir. Franszcas musicalit olan bu kelime anlam olarak Trk Dil Kurumuna
gre ahenk ve uyumlu olma anlamlarn tar. Trk Dil kurumunun Franszca
evirisini yapt bu kelime gnmzde bu anlamlarn yan sra mzikte evrensellik
anlamn da tamaktadr. ngilizce'de ise Musicality kelimesi dilimizde ki
mzikalite kelimesi ile tam bir anlam btnl oluturmaz ve bu kelime bir
anlamda Trke'de kullandmz Mzikal (Dansl gsteri) anlamnda
kullanlr.Mzikalite Mzik ve Kalite kelimelerinin birlemesini sonucunda
olumamtr. Dilimize yeni giren bir kelime deildir. Genellikle mzik ve kalite
kelimelerinin birlemesi olduu n yargs ile kullanlr
(http://tr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCzikalite).
Keman almada mzikalite, retilen sesin niteliidir. Neyin paras olursa olsun
alnan herhangi bir notann, dinleyici zerinde brakt etki nemlidir. Bu etkinin
bykl, kullanlan tekniin ve entonasyonun kusursuz olmasyla beraber alcnn
ne kadar samimi ve iten olmasyla da ilgilidir. alc, kendini yapt mzikle ifade
edebilmelidir.
Mzik: duygu, dnce, tasarm ve izlenimleri, belirli bir ama ve yntemle, belirli
bir gzellik anlayna gre birletirilmi seslerle ileyip anlatan estetik bir btndr
(Uan, 1997:10).
27
Zihinde tasarlanan mzik, ellere, ellerden kemana, kemandan dinleyenlere
aktarlyorsa ve mzik estetik bir anlatm ekliyse, bu anlatmn en iyi ekilde
iletilmesi iin, zihnimizde canlanan mzik ve dinleyiciler arasnda kalan aralarn
mkemmel bir ekilde kullanlyor olmas gerekmektedir. Kemanda yay (are)
kullanm, dinleyiciye mziin aktarlmasnda en az sol el kadar nemlidir.
Kemanda nitelikli ve gzel ses elde etmenin iki boyutu vardr. Sol elde ses temizlii
(entonasyon) ve vibratonun yannda, nitelikli ses elde etmenin en nemli koulu yay
kullanmdr. alnan paralarda seslerin grlnn ayarlanmas, nanslarn
yaplmas, legato, staccato, detasche, sautille, spiccato v.b yay teknikleri ile
seslendirilecek olan paralarn karakterinin ortaya karlmas gibi konularn tm
yay kullanmna baldr. Yay kullanm asndan bakldnda, kemandan gzel ses
elde etmenin n koulu, elde etmek istenilen sesin nasl olduuna zihnen karar
vermi olmaktr. Kemandan gzel ses elde etmek bir his iidir. Bu his algdan ses
kartmaktan te, zihindeki tnya erimek, onu nitelikli bir ses olarak retmektir
(ilden, 2000:153-154).
ift ses almalar, yayn iki tele ayn anda srtlmesini gerektirdiinden, ift ses
almalarnda yay kullanm byk nem tamaktadr. renci ift ses alarken,
daha ok yayn iki tele ayn anada ve eit baskyla srtlmesiyle ilgileneceinden,
baz mzikal davranlar gz ard edebilmektedir. Bu yzden, ift ses
almalarnda yay kullanm, nitelikli ses elde etmek iin zellikle zerinde
durulmas gereken bir konudur.

BLM 3

YNTEM

Bu blmde, aratrmann nitelii, evren ve rneklem, veri toplama aralar, verilerin
toplanmas, toplanan verilerin ilenip zmlenmesinde kullanlan istatistiksel
yntem ve teknikler yer almakta ve aklanmaktadr.

3.1. Aratrmann Nitelii

Bu aratrma, Trkiyede keman eitimi verilen Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde,
ift ses almalarna verilen nemi; rencilerin ift ses alarken karlat alg
hakimiyeti, entonasyon, fiziksel ve mzikal bakmdan sorunlar; ift ses
almalarnn keman eitiminin balang dzeyinde balanabilirliini; ift ses
almalar hakknda, uzun yllardr eitli niversitelerde grev yapan keman
eitimcilerinin grlerini tespit etmeyi amalamtr. Aratrma, tad ama ve bu
amaca uygun olarak izlenen yntem ve toplanan verilerin nitelii asndan durum
saptamaya ynelik betimsel bir almadr.

29
3.2. Evren ve rneklem

Bu aratrmann evrenini, Trkiyedeki Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde renim
gren keman rencileri, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde grev yapan keman
retmenleri ve uzun yllardr niversitelerimizde grev yapan keman eitimcileri
oluturmaktadr.

Aratrmann rneklemini, aadaki koullara gre belirlenen yedi Anadolu Gzel
Sanatlar Lisesinde, 2005-2006 eitim-retim ylnda, 3. snfa devam edip renim
gren 84 keman rencisi, bu yedi okulda 2005-2006 eitim-retim yl iinde
grev yapmakta olan 20 keman retmeni ve uzun yllardr niversitelerimizde grev
yapan 4 keman eitimcisi oluturmaktadr.

rneklem olarak, Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde, 2005-2006 eitim-retim
ylnda, 3. snfa devam edip renim gren keman rencilerinin seilmesinin
nedeni, 3. snf rencilerinin bu okullarda 4 yllk bir sreci geirdikleri gze
alnarak, anket formunu daha bilinli olarak dolduracaklarnn dnlmesidir.

rneklem belirlenirken, rnekleme alnan Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinin
kurulu tarihleri, en az bir snf mezun vermi olmalar, keman dersinin bireysel alg
dersi olarak okutuluyor olmas ve kadrolu ya da cretli en az bir tane Konservatuar,
Mzik Eitimi Anabilim Dal veya Gzel Sanatlar Fakltesinden, keman eitimi
alarak mezun olmu, keman retmenlerinin olmas dikkate alnmtr. Bu koullara
gre rnekleme alnan Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri unlardr:

1. Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (ANKARA)
2. Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (TOKAT)
3. Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (KONYA)
4. Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (ESKEHR)
5. zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (ZMR)
30
6. Balkesir Kadriye-Kemal Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi
(BALIKESR)
7. Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi(EDRNE)

Trkiyedeki Konservatuarlarda, Mzik ve Sahne Sanatlar Fakltelerinde, Gzel
Sanatlar Fakltelerinde ve Eitim Faklteleri Mzik Blmlerinde uzun yllardr
grev yapan bir ok keman eitimcisi bulunmaktadr. Ulalan drt keman eitimcisi,
konu hakkndaki grleriyle, uzman gr olarak rnekleme alnmtr.

1. Prof. Dr. Ali UAN
Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Gzel Sanatlar Eitimi Blm
Mzik retmenlii Anabilim Dal

2. Prof. eyda LDEN
Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Gzel Sanatlar Eitimi Blm
Mzik retmenlii Anabilim Dal

3. Prof Murat TAMER
Hacettepe niversitesi Devlet Konservatuar

4. Muhammedjan TURDYEV
Bilkent niversitesi Mzik ve Sahne Sanatlar Fakltesi

31
3.2.1 Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki Toplam Lise 3. Snf Keman
rencileri le Anket Uygulamas Yaplan rencilerin Dalm

Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri
Toplam 3.
Snf
Keman
rencisi
Says
Ulalan
3.Snf
Keman
rencisi
Says

%

Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

10

10

100,0

Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

15

15

100,0
Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar
Lisesi

10

8

80

Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

9

9

100,0
zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel
Sanatlar Lisesi

14

14

100,0
Balkesir Kadriye-Kemal Grsel Anadolu
Gzel Sanatlar Lisesi

14

14

100,0

Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

14

14

100,0

TOPLAM

86

84

97,6

izelge 3.2.1de grld gibi 2005-2006 retim ylnda seilen Anadolu Gzel
Sanatlar Liselerinde renim gren rencilerin %97,6sna ulalarak anket
uygulamas yaplmtr. Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas
iin ulalan rencilerin oran %100,0, Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde
anket uygulamas iin ulalan rencilerin oran %100,0, Konya imento Anadolu
32
Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan rencilerin oran %80,0,
Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan
rencilerin oran %100,0, zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde
anket uygulamas iin ulalan rencilerin oran %100,0, Balkesir Kadriye-Kemal
Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan
rencilerin oran %100,0, Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket
uygulamas iin ulalan rencilerin oran %100,0dr.

3.2.2. rneklemi Oluturan Keman rencilerinin Okullara Gre Dalm
Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri f %
Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 10 11,9
Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 15 17,8
Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 8 9,5
Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 9 10,7
zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar
Lisesi
14 16,6
14 16,6
Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 14 16,6
TOPLAM 84 100,0

izelge 3.2.2de grld gibi, Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde renim
gren rencilerin oran, %11,9, Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde renim
gren rencilerin oran, %17,8, Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde
renim gren rencilerin oran, %9,5, Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar
Lisesinde renim gren rencilerin oran, %10,7, zmir Ilay Saygn Anadolu
Gzel Sanatlar Lisesinde renim gren rencilerin oran, %16,6, Balkesir
Kadriye-Kemal Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde renim gren
rencilerin oran, %16,6, Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde renim gren
rencilerin oran, %16,6dr.
33
3.2.3. Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki Toplam Keman retmenleri le
Anket Uygulamas Yaplan retmenlerin Dalm

Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri
Toplam
Keman
retmeni
Says
Ulalan
Keman
retmeni
Says

%

Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

4

3

75,0

Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

2

2

100,0
Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar
Lisesi

2

2

100,0

Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

4

3

75,0
zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel
Sanatlar Lisesi

5

3

60,0

3

3

100,0

Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi

4

4

100,0

TOPLAM

24

20

83,3

izelge 3.2.3te grld gibi 2005-2006 retim ylnda seilen Anadolu Gzel
Sanatlar Liselerinde keman retmenlerinin %83,3ne ulalarak anket uygulamas
yaplmtr. Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin
ulalan retmenlerin oran %75,0, Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket
uygulamas iin ulalan retmenlerin oran %100,0, Konya imento Anadolu
Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan retmenlerin oran
34
%100,0, Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan
retmenlerin oran %75,0, zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde
anket uygulamas iin ulalan retmenlerin oran %60,0, Balkesir Kadriye-Kemal
Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket uygulamas iin ulalan
retmenlerin oran %100,0, Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde anket
uygulamas iin ulalan rencilerin oran %100,0,dr.

3.2.4. rneklemi Oluturan Keman retmenlerinin Okullara Gre Dalm
Anadolu Gzel Sanatlar Liseleri f %
Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 3 15,0
Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 2 10,0
Konya imento Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 2 10,0
Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 3 15,0
zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar
Lisesi
3 15,0
3 15,0
Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi 4 20,0
TOPLAM 20 100,0

izelge 3.2.4te grld gibi, Ankara Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman
retmenlii yapan retmenlerin oran, %15,0, Tokat Anadolu Gzel Sanatlar
Lisesinde keman retmenlii yapan retmenlerin oran, %10,0, Konya imento
Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman retmenlii yapan retmenlerin oran,
%10,0, Eskiehir Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman retmenlii yapan
retmenlerin oran, %15,0, zmir Ilay Saygn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde
keman retmenlii yapan retmenlerin oran, %15,0, Balkesir Kadriye-Kemal
Grsel Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman retmenlii yapan retmenlerin
oran, %15,0, Edirne Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde keman retmenlii yapan
retmenlerin oran, %20,0dir.
35
3.3. Verilerin Toplanmas

Bu aratrmada kullanlan nitel bilgiler (veriler) kaynak tarama/zmleme ve
grme, nicel bilgiler ise anket yntemiyle toplanmtr.

Nitel bilgilerin topland taramada, Trkiyedeki niversitelerde uzun yllardr grev
yapan keman eitimcilerinin grlerinden ve konuyla dorudan veya dolayl olarak
ilgili yerli ve yabanc kaynaklardan yararlanlmtr.

Nitel bilgilerin topland, Trkiyedeki niversitelerde grev yapan keman
eitimcilerinin grleri grme yntemiyle alnm olup, grmeler video
kamerayla kaydedilmitir. Grlerin alnmas iin toplam 4 soru sorulmutur. Bu
grmeler, keman eitimcilerinin altklar kurumlarda yaplmtr.

Nicel bilgilerin topland anketler iin Tokat Anadolu Gzel Sanatlar Lisesinde,
anket sorularnn anlalrln belirlemek amacyla pilot uygulama yaplm ve bu
almalarla gelitirilen anketlere, uzman gr de alnarak son biimi verilmitir.

Bu erevede oluturulan renci ve retmene ynelik anketler, 29 ve 17 olmak
zere toplam 46 maddeden olumaktadr. Sorulardan biri ak ulu dierleri ok
seeneklidir.

Anketler rneklemi oluturan retmen ve rencilere, kendi bulunduklar
kurumlarda uygulanmtr.

36
3.4. Verilerin lenmesi ve zmlenmesi

Aratrmada, veri toplama aralaryla toplanan nicel veriler, uzman kii ve
bilgisayar programlarnn (SPSS 11.0) yardmyla ilenmi ve istatistiksel olarak
zmlenmitir. zmlemelerde u istatistiksel yntemler kullanlmtr.

Ankette yer alan maddelerden elde edilen verilere ilikin bulgularn sergilenmesinde
frekans (f) ve yzde (%) kullanlmtr. retmen anketinin tek ak ulu sorusu
olan, ift ses almalarnda kullandnz metot, ett ve eserler nelerdir? sorusuna
verilen yantlar istatistiksel analiz yaplmadan, isimleri yazlarak verilmitir.

Aratrmada kullanlan ankette yer alan 3. madde ile srasyla 8., 9., 10., 11.,18., 19.,
26., 27., ve 29. maddeler karlatrlmtr. Bunun iin, maddeler arasndaki ilikinin
anlamlln saptama amacyla, elde edilen veriler zerinde kay kare teknii
kullanlmas ngrlmtr.

Bilindii gibi bu teknik iki snflamal (kategorik) deiken arasnda anlaml bir iliki
olup olmadn test eder. ki deiken arasnda ilikinin olmas, bir deikenin
dzeylerindeki cevaplarn, dier deiken dzeylerinde farkllatn gsterir.
Analiz, biri snflamal, dieri sralamal iki deiken arasnda anlaml bir ilikinin
olup olmadn test etmek iin de kullanlr (Bykztrk, 2002:142). Ancak
yaplan analiz sonucunda her bir karlatrma iin beklenilen deerlerin 5den kk
olduu gzenek says toplam gzenek saysnn %20sini at iin kay kare
deerleri kullanlamam, bunun yerine yalnzca apraz tablolarn gsterilmesiyle
yetinilmitir.

Nicel bulgular izelgeletirilerek, nitel bulgularsa kaytlar deifre edilerek alt
problem srasna gre verilmitir.

BLM 4

BULGULAR VE YORUMLAR

Bu blmde, aratrma iin toplanm verilerin yntem blmnde belirlenen
tekniklerle zmlenmesi sonucunda elde edilen bulgular ve onlara ilikin yorumlar
sergilenmektedir. Bulgular sergilenirken, alt problemlerdeki sra izlenerek nce
izelgeler halinde dzenlenmi, sonra szel olarak aklanm, daha sonra yorumlar
yaplmtr.

4.1. Keman rencileri Hakknda Kiisel Bilgiler

Aratrmann rneklemini oluturan keman eitimi alan rencilerin ka yldr
keman eitimi aldklar, ift ses almalarna ne zaman baladklar ve ift ses
almalarnn ne anlama geldii konusundaki bilgi dzeyleri konusundaki bulgular
bu blmde verilmektedir.

38
izelge 4.1.1. Keman rencilerinin, Ka Yldr Keman aldklar Bakmndan
dalm
f %
1-2 Yl 1 1,2
3-4 Yl 77 91,7
5 ve zeri 6 7,1
Toplam 84 100,0

izelge 4.1.1deki veriler incelendiinde, rencilerin %1,2sinin 1-2 yl yantn,
%91,7sinin 3-4 yl yantn, %7,1inin de 5 ve zeri yantn verdikleri
grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin ok byk bir ksmn 3-4 yldr keman
eitimi ald grlmektedir.

izelge 4.1.2. Keman rencilerinin ift Ses almann Ne Anlama Geldii
Konusundaki Bilgilerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 74 81,1
Ksmen 6 7,1
Hayr 4 4,8
Toplam 84 100,0

izelge 4.1.2deki veriler incelendiinde, rencilerin %88,1inin evet yantn,
%7,1inin ksmen yantn, %4,8inin de hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin ok byk bir ksm ift ses almann ne
anlama geldiini bildiini ifade etmitir.
39
izelge 4.1.3. Keman rencilerinin ift Ses almalarna Keman
almalarnn Hangi Dzeyinde Baladklarna likin Bulgular ve Yorumlar
f % Ylmal
yzde
ift ses almalarna keman
almaya hemen baladktan
sonra balayanlar
31 36,9 36,9
ift ses almalarna 1.
pozisyonu bitirdikten sonra
balayanlar.
20 23,8 60,7
ift ses almalarna 2., 3.,
pozisyonu bitirdikten sonra
balayanlar.
13

15,5 76,2

imdiye kadar ayrca hi ift
ses almas yapmayanlar.
20 23,8

100,0
Toplam 84 100,0

izelge 4.1.3te de grld gibi, keman rencilerinin %36,9u ift ses
almalarna keman almaya baladktan hemen sonra (f=31), %23,8i 1. pozisyonu
bitirdikten sonra (f=20), %15,5i 2., 3., pozisyonlar bitirdikten sonra ift ses
almalarna balamlardr. Keman rencilerinin %23,8 i de imdiye kadar hi ift
ses almadklarn (f=20) ifade etmilerdir.

Buradan da anlalaca gibi rencilerin ou kemana baladktan hemen sonra ift
ses almalarna balamlardr. Ancak rencilerin %23,8lik bir ksmnn imdiye
kadar hi ift ses almas yapmad gze arpmaktadr.

40
4.2. Keman rencilerinin Gnlk almalarnda ift Ses almalarna
Verdikleri neme likin Bulgular ve Yorumlar

izelge 4.2.1. Keman rencilerinin Gnlk almalarnda ift ses
almalarna Yer Verme Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 12 14,3
Ksmen 30 35,7
Hayr 42 50,0
Toplam 84 100,0

izelge 4.2.1de de grld gibi, rencilerin %14,3nn evet yantn vererek
gnlk almalarnda ift ses almalarna yer verdikleri, %35,7sinin ksmen
yantn vererek gnlk almalarnda ksmen ift ses almalarna yer verdikleri,
%50,0sinin ise hayr yantn vererek gnlk almalarnda ift ses almalarna
hi yer vermedikleri grlmektedir.

Sonu olarak, rneklem grubunu oluturan rencilerin yarsnn, gnlk
almalarnda ift ses almalarna yer ver vermedii dikkati ekmektedir.

41
4.3. rencilerin Kemanda ift Ses alarken alg Hakimiyeti Bakmndan
Karlat Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar

izelge 4.3.1.ift Ses almalarnn alg Hakimiyetini Nasl Etkileyecei
Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 53 63,1
Ksmen 21 25,0
Hayr 8 9,5
Toplam 84 100,0

izelge 4.3.1deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %63,1inin evet,
%25,0nn ksmen, %9,5inin hayr yantn verdikleri grlmektedir.
Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ounluu ift ses
almalarnn alg hakimiyetini olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir.

almalarnn alg Hakimiyetini Nasl Etkileyecei Konusundaki renci
Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 65 77,4
Ksmen 12 14,3
Hayr 5 6,1
Toplam 82 97,6

izelge 4.3.2deki veriler incelendiinde keman rencilerinin %77,4nn evet
yantn, %14,3nn ksmen yantn, %6,1inin de hayr yantn verdikleri
grlmektedir. Bu anket sorusuna rencilerin %2,4lk bir ksm yant vermemitir.
42
Tablodan da anlalaca gibi rencilerin byk bir ounluu, keman eitiminin
balang dzeyinde yaplan ift ses almalarnn, rencinin alg hakimiyetini
olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir.

izelge 4.3.3. Keman rencilerinin Tek Sesli almalarda Kendilerine Olan
Yorumlar
f %
Evet 35 41,7
Ksmen 40 47,6
Hayr 9 10,7
Toplam 84 100,0

izelge 4.3.3te de grld gibi, keman rencilerinin %41,7si evet, %47,6s
ksmen, %10,7si hayr yantn vermilerdir.

Tablodan da anlald gibi rencilerin byk bir ounluu, tek sesli bir etd ya
da eseri alrken, kendine olan gvenlerini ksmen keman alna
aktarabilmektedir. Bir baka deyile renciler kemanda tek sesli bir etd ya da
eseri alarken, zgvenlerini keman allarna aktarmada baz sorunlar
yaamaktadrlar.

izelge 4.3.4 Keman rencilerinin ift Ses almalarnda Kendilerine Olan
Yorumlar
f %
Evet 13 15,5
Ksmen 32 38,1
Hayr 39 46,4
Toplam 84 100,0
43
izelge 4.3.4teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %15,5inin evet,
%38,1inin ksmen, %46,4nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin byk bir ounluu ift sesli bir etd
ya da eseri alarken, kendine olan gvenini keman alna aktaramamaktadr.

izelge 4.3.5. Keman rencilerinin Ayn Pozisyondaki ift Sesleri Birbirine
Balamada Sorun Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 31 36,9
Ksmen 45 53,6
Hayr 8 9,5
Toplam 84 100,0

izelge 4.3.5teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %36,9 unun evet,
%53,6snn ksmen, %9,5inin hayr cevabn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm ift ses
almalarnda, ayn pozisyondaki ift sesleri birbirine balarken, zaman zaman
notalar arasnda kopma ya da bekleyerek alma gibi sorunlar yaamaktadr.

izelge 4.3.6. Keman rencilerinin Pozisyon Geili ift Sesleri Birbirine
Balamada Sorun Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 52 61,9
Ksmen 26 31,0
Hayr 6 7,1
Toplam 84 100,0
44
izelge 4.3.6daki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %61,9unun evet,
%31,0nn ksmen, %7,1inin hayr cevabn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm kemanda
pozisyon geili ift sesleri birbirine balarken, ift sesli notalar arasnda durma,
bekleyerek alma gibi sorunlar yaamaktadr.

4.4. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Fiziksel Bakmdan Karlat
Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar

izelge 4.4.1. Kemanda ift ses almalarnn rencilerin Vcutlarnda
Fiziksel Bir Gerilim ya da Kaslmaya Neden Olup Olmadna likin Bulgular
ve Yorumlar
f %
Evet 30 35,7
Ksmen 21 25,0
Hayr 33 39,3
Toplam 84 100,0

izelge 4.4.1deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %35,7sinin evet,
%25,0nn ksmen, %39,3nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin byk bir ksm kemanda ift ses
alarken, vcudunda (ene ars, di skmak, vb. gibi) fiziksel bir gerilim ya da
kaslma yaamadn belirtmitir.

45
Yorumlar
f %
Evet 30 35,7
Ksmen 30 35,7
Hayr 22 26,2
Toplam 82 97,6

%35,7sinin ksmen, %26,2sinin hayr yantn verdikleri grlmektedir.
rencilerin %2,4lk bir ksm anketin ilgili sorusunu yantlamamtr.

Tablodan da anlalaca gibi rencilerin byk bir ksm kemanda ift ses alarken
sol kolunda kaslma ve ar hissettiini belirtmitir

Yorumlar
f %
Evet 20 23,8
Ksmen 26 31,0
Hayr 36 42,9
Toplam 82 97,6

%31,0nn ksmen, %42,9unun hayr yantn verdikleri grlmektedir.

46
Tablodan da anlalaca gibi, keman rencilerinin byk bir ksm kemanda ift
ses alarken, sa kolunda kaslma ve ar hissetmediini belirtmitir.

Ellerinde veya Bileklerinde Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin
Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 31 36,9
Ksmen 27 32,1
Hayr 24 28,6
Toplam 82 97,6

izelge 4.4.4teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %36,9unun evet,
%32,1inin ksmen, %28,6snn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm kemanda ift ses
alarken, sol elinde ve bileinde kaslma ve ar hissettiini belirtmitir.

Ellerinde ve Bileklerinde Kaslma ve Arya Neden Olup Olmadna likin
f %
Evet 15 17,9
Ksmen 31 36,9
Hayr 36 42,9
Toplam 82 97,6

47
izelge 4.4.5teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %17,9unun evet,
%36,9unun ksmen, %42,9unun hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm kemanda ift ses
alarken, sa elinde ve bileinde kaslma ve ar hissettiini belirtmitir.

4.5. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Entonasyon Bakmndan
Karlat Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar

almalarnn rencinin Entonasyon Geliimine Olan Etkileri Hakkndaki
renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 61 72,6
Ksmen 19 22,6
Hayr 2 2,4
Toplam 82 97,6

izelge 4.5.1deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %72,6snn evet,
%22,6snn ksmen, %2,4nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm, keman
eitiminin balang dzeyinde yaplan ift ses almalarnn, rencinin entonasyon
geliimini olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir.

48
izelge 4.5.2. Keman rencilerinin Tek Sesli Bir Dizi Ett veya Eser alarken
Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve yorumlar
f %
Evet 12 14,3
Ksmen 23 27,4
Hayr 49 58,3
Toplam 84 100,0

izelge 4.5.2deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %14,3nn evet,
%27,4nn ksmen, %58,3nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Bir baka deyile keman rencilerinin byk bir ounluu tek sesli bir dizi, ett
veya eser alarken entonasyon sorunu yaamamaktadr.

izelge 4.5.3. Keman rencilerinin Pozisyonda Kalarak alnan ift Sesli Dizi
Ett veya Eserlerde Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular
ve yorumlar
f %
Evet 26 31,0
Ksmen 43 51,2
Hayr 15 17,9
Toplam 84 100,0

izelge 4.5.3teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %31,0nn evet,
%51,2sinin ksmen, %17,9unun hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Bir baka deyile keman rencilerinin byk bir ounluu, kemanda ift sesli bir
dizi ett veya eser alarken ksmen entonasyon sorunu yaamaktadr.

49
izelge 4.5.4. Keman rencilerinin Pozisyon Geili ift Sesleri alarken
Entonasyon Sorunu Yaama Durumlarna likin bulgular ve yorumlar
f %
Evet 45 53,6
Ksmen 29 34,5
Hayr 10 11,9
Toplam 84 100,0

izelge 4.5.4teki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %53,6snn evet,
%34,5inin ksmen, %11,5inin hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Bir baka deyile keman rencilerinin byk bir ounluu, pozisyon Geili ift
sesleri birbirine balarken entonasyon sorunu yaamaktadr.

izelge 4.5.5. Keman rencilerinin Entonasyon Problemlerini Dzeltmek veya
Entonasyonlarn Gelitirmek in zel almalar Yapp Yapmadna likin
f %
Evet 29 34,5
Ksmen 28 33,3
Hayr 27 32,1
Toplam 84 100,0

%33,3nn ksmen, %32,1inin hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ounluu entonasyon
problemini dzeltmek veya entonasyonunu gelitirmek iin zel almalar
yapmaktadr.
50
izelge 4.5.6. ift Sesli Dizi Ett ve Eser almalarnn, Entonasyon Geliimini
Nasl Etkiledii Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve
Yorumlar
f %
Evet 53 63,1
Ksmen 21 25,0
Hayr 8 9,5
Toplam 82 97,6

izelge 4.5.6daki veriler incelendiinde keman rencilerinin %63,1inin evet,
%25,0nn ksmen, %9,5inin hayr, yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi rencilerin byk bir ounluu, ift sesli dizi, ett ve
eser almalarnn, entonasyon problemlerini dzelttiini ya da gelitirdiini
dnmektedir.

izelge 4.5.7. ift Sesli Dizi, Ett ve Eser almalarnn, Mziksel itme
Yeteneinin Geliimini Nasl Etkiledii Konusundaki renci Grlerine
likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 63 75,0
Ksmen 17 20,2
Hayr 2 2,4
Toplam 82 97,6

izelge 4.5.7deki veriler incelendiinde, rencilerin %75,0nn evet,
%20,2sinin ksmen, %2,4nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.
51
Tablodan da anlalaca gibi, keman rencilerin ok byk bir ksm, ift sesli dizi,
ett ve eser almalarnn, mziksel iitme yeteneinin gelimesini saladn
dnmektedir.

izelge 4.5.8. Kemanda ift sesli Dizi, Ett ve Eser almalarnn rencilerin
Mziksel itme Derslerindeki Baarsn Nasl Etkiledii Konusundaki renci
f %
Evet 16 19,0
Ksmen 51 60,7
Hayr 15 17,9
Toplam 82 97,6

izelge 4.5.8deki veriler incelendiinde, rencilerin %19,0nn evet,
%60,7sinin ksmen, %17,9unun hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, rencilerin ok byk bir ksm ift ses almalarna
baladktan sonra, mziksel iitme derslerindeki baarsnn ksmen arttn
belirtmitir.

52
4.6. rencilerin Kemanda ift Ses alarken Mzikal Bakmdan Karlat
Sorunlara likin Bulgular ve Yorumlar

almalarnn rencinin Mzikal Geliimini Nasl Etkileyecei Konusundaki
renci Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 62 73,8
Ksmen 15 17,9
Hayr 5 6,0
Toplam 82 97,6

izelge 4.6.1deki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %73,8inin evet,
%17,9unun ksmen, %6,0nn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm, keman
eitiminin balang dzeyinde yaplan ift ses almalarnn, rencilerin mzikal
geliimini olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir.

izelge 4.6.2. altklar Eser veya Ettte ift sesli Bir Pasajn Gelmesinin,
Keman rencilerini Mzikal Olarak Sertleme Bakmndan Nasl Etkilediine
f %
Evet 35 41,7
Ksmen 25 29,8
Hayr 22 26,2
Toplam 82 97,6

53
%29,8inin ksmen, %26,2sinin hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm, alt ett
veya eseri alarken, ift sesli bir pasaj geldiinde mzikal olarak sertletiini
belirtmitir.

izelge 4.6.3. Keman rencilerinin ift Ses alarken yaya ne kadar basn
uyguladklarna ilikin bulgular ve yorumlar
f %
Evet 42 50,0
Ksmen 19 22,6
Hayr 23 27,4
Toplam 84 100,0

%22,6 snn ksmen, %27,4nn hayr cevabn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerin byk bir ksmnn, kemanda ift
ses alarken yaya gereinden fazla basn uygulad grlmektedir.

54
izelge 4.6.4. Keman rencilerinin ift Ses alarken Yayaya Uyguladklar
Basncn Fazla Olmas Nedeniyle, Mzikal Olarak Gerginlik ve Sertlik Gibi
Sorunlar Yaama Durumlarna likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 37 44,0
Ksmen 30 35,7
Hayr 17 20,2
Toplam 84 100,0

%35,7sinin ksmen, %20,2sinin hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm ift ses
almalarnda, yaya uygulad basncn fazla olmas nedeniyle, mzikal olarak
gerginlik ve sertlik gibi sorunlar yaamaktadr.

izelge 4.6.5. rencilerin Yapt ift ses almalarnn, Fiziksel Gerginlikten
Kaynaklanan, Sert alma ve Mzikalitenin Gereklerini Yerine Gibi Sorunlara
Neden Olup Olmad Konusundaki renci Grlerine likin Bulgular ve
Yorumlar
f %
Evet 28 33,3
Ksmen 30 35,7
Hayr 24 28,6
Toplam 82 97,6

%35,7sinin ksmen, %28,6snn hayr yantn verdikleri grlmektedir.
55
Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm ift ses alarken,
fiziksek sorunlarn neden olduu, ksmen sert alma ve mzikalitenin gereklerini
yerine getirememe gibi sorunlar yaamaktadr.

izelge 4.6.6. altklar Eser veya Ettte ift sesli Bir Pasajn Gelmesinin,
Keman rencilerini ift Ses alarken Korku ve Kayg Duyma Bakmndan
Nasl Etkilediine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Evet 24 28,6
Ksmen 41 48,8
Hayr 19 22,6
Toplam 84 100,0

izelge 4.6.6daki veriler incelendiinde, keman rencilerinin %28,6snn evet,
%48,8inin ksmen, %22,6snn hayr yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi keman rencilerinin byk bir ksm bir ett veya
eseri alarken, ift sesli bir pasajla karlatnda ksmen korkuya kaplmaktadr.

56
4.7. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad alg
Hakimiyeti Sorunlarnn Karlatrlmasna likin apraz Tablolar

izelge 4.7.1. renci Anketinin 3. Maddesi le 8. Maddesinin
Karlatrlmasna likin apraz Tablo
ift sesli bir etd ya da eseri alarken,
kendime olan gvenimi tm
davranlarmla keman alma
yanstabiliyorum
almanzn hangi dzeyinde
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Keman almaya Baladktan
Hemen Sonra
6

%19,4
14

%45,2
11

%35,5
31

%100,0

1. Pozisyonu Bitirdikten Sonra
5

%25,0
5

%25,0
10

%50,0
20

%100,0

2. ve 3. Pozisyonu Bitirdikten
Sonra
1

%7,7
6

%46,2
6

%46,2
13

%100,0

Hi
1

%5,0
7

%35,0
12

%60,0
20

%100,0

Toplam
13

%15,5
32

%38,1
39

%46,4
84

%100,0

izelge 4.7.1deki deerler incelendiinde, ift sesli bir etd ya da eseri alarken,
kendime olan gvenimi tm davranlarmla keman alma yanstabiliyorum
ifadesine, ift ses almaya keman almaya baladktan hemen sonra balayan
rencilerin, %19,4nn evet (f=6), %45,2sinin ksmen (f=14), %35,5inin
hayr (f=11) yantn verdikleri; 1. pozisyonu bitirdikten sonra balayan
rencilerin, %25,0nn evet (f=5), %25,0nn ksmen (f=5), %50,0nn
57
hayr (f=10)yantn verdikleri; 2. ve 3. pozisyonu bitirdikten sonra balayan
rencilerin, %7,7sinin evet (f=1), %46,2sinin ksmen (f=6), %46,2sinin
hayr (f=6) yantn verdikleri; imdiye kadar ayrca hi ift ses almas
yapmayan rencilerin, %5,0nn evet (f=1), %35,0nn ksmen (f=7),
%60,0nn da hayr (f=12) yantn verdikleri grlmektedir.

Ayn pozisyondaki ift sesleri birbirine
balarken, ift sesli notalar arasnda
kopma ya da bekleyerek alma gibi
sorunlar yayorum
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Hemen Sonra
9

%29,0
16

%51,6
6

%19,4
31

%100,0

8

%40,0
10

%50,0
2

%10,0
20

%100,0

Sonra
5

%38,5
8

%61,5
-

-
13

%100,0

Hi
9

45,0
11

55,0
-

-
20

100,0

Toplam
31

%36,9
45

%53,6
8

59,5
84

%100,0

izelge 4.7.2deki deerler incelendiinde, Ayn pozisyondaki ift sesleri birbirine
balarken, ift sesli notalar arasnda kopma ya da bekleyerek alma gibi sorunlar
yayorum ifadesine, ift ses almaya keman almaya baladktan hemen sonra
58
balayan rencilerin, %29,0nn evet (f=9), %51,6snn ksmen (f=16),
%19,4nn hayr (f=6) yantn verdikleri; 1. pozisyonu bitirdikten sonra balayan
rencilerin, %40,0nn evet (f=8), %50,0nn ksmen (f=10), %10,0nn
hayr (f=2)yantn verdikleri; 2. ve 3. pozisyonu bitirdikten sonra balayan
rencilerin, %38,5inin evet (f=5), %61,5inin ksmen (f=8) yantn verdikleri;
imdiye kadar ayrca hi ift ses almas yapmayan rencilerin, %45,0nn evet
(f=9), %55,0nn ksmen (f=11) yantn verdikleri grlmektedir.

Pozisyon geili ift sesleri birbirine
balarken, ift sesler arasnda kopma ya
da bekleyerek alma gibi sorunlar
yayorum
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Hemen Sonra
18

%58,1
9

%29,0
4

%12,9
31

%100,0

13

%65,0
7

%35,0
20

100,0

Sonra
7

%53,8
6

%46,2
13

100,0

Hi
14

%70,0
4

%20,0
2

%10,0
20

%100,0

Toplam
52

%61,9
26

%31,0
6

%7,1
84

%100,0

59
izelge 4.7.3teki deerler incelendiinde, Kemanda ift ses alarken, sa elimle
yaya uyguladm basncn fazla olmas nedeniyle, mzikal olarak gerginlik ve
sertlik gibi sorunlar yayorum ifadesine, ift ses almaya keman almaya
baladktan hemen sonra balayan rencilerin, %58,1inin evet (f=18),
%29,0nn ksmen (f=9), %12,9unun hayr (f=4) yantn verdikleri; 1.
pozisyonu bitirdikten sonra balayan rencilerin, %65,0nn evet (f=13),
%35,0nn ksmen (f=7) yantn verdikleri; 2. ve 3. pozisyonu bitirdikten sonra
balayan rencilerin, %53,8inin evet (f=7), %46,2sinin ksmen (f=6) yantn
verdikleri; imdiye kadar ayrca hi ift ses almas yapmayan rencilerin,
%70,0nn evet (f=14), %20,0nn ksmen (f=4), %10,0nn hayr (f=2)
yantn verdikleri grlmektedir.

60
4.8. rencilerin ift Ses almalarna Balang Zaman le Yaad Fiziksel
Sorunlarn Karlatrlmasna likin apraz Tablo

Keman alrken yaptm ift ses
almalar vcudumda (ene ars,
kaslma ya da di skmak gibi) fiziksel
bir gerilime neden oluyor
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Hemen Sonra
10

%32,3
10

%32,3
11

%35,5
31

%100,0

9

%45,0
2

%10,0
9

%45,0
20

%100,0

Sonra
2

%15,4
4

%30,8
7

%53,8
13

%100,0

Hi
9

%45,0
5

%25,0
6

%30,0
20

%100,0

Toplam
30

%35,7
21

%25,0
33

%39,3
84

%100,0

izelge 4.8.1teki deerler incelendiinde, Keman alrken yaptm ift ses
almalar vcudumda (ene ars, kaslma ya da di skmak gibi) fiziksel bir
gerilime neden oluyor ifadesine, ift ses almaya keman almaya baladktan
hemen sonra balayan rencilerin, %32,3nn evet (f=10), %32,3nn
ksmen (f=10), %35,5inin hayr (f=11) yantn verdikleri; 1. pozisyonu
bitirdikten sonra balayan rencilerin, %45,0nn evet (f=9), %10,0nn
61
ksmen (f=2), %45,0nn hayr (f=9) yantn verdikleri; 2. ve 3. pozisyonu
bitirdikten sonra balayan rencilerin, %15,4nn evet (f=2), %30,8inin
ksmen (f=4), %53,8inin hayr (f=7) yantn verdikleri; imdiye kadar ayrca
hi ift ses almas yapmayan rencilerin, %45,0nn evet (f=9), %25,0nn
ksmen (f=5), %30,0nn hayr (f=6) yantn verdikleri grlmektedir.

62
Entonasyon Sorunlarnn Karlatrlmasna likin apraz Tablo

Kemanda pozisyonda kalarak alnan
ift seslerde entonasyon sorunu
yayorum
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Hemen Sonra
7

%22,6
18

%58,1
6

%19,4
31

%100,0

6

%30,0
9

%45,0
5

%25,0
20

%100,0

Sonra
3

%23,1
6

%46,2
4

%30,8
13

%100,0

Hi
10

%50
10

%50
-

-
20

%100,0

Toplam
26

%31,0
43

%51,2
15

%17,9
84

%100,0

izelge 4.9.1deki deerler incelendiinde, Kemanda pozisyonda kalarak alnan
ift seslerde entonasyon sorunu yayorum ifadesine, ift ses almaya keman
almaya baladktan hemen sonra balayan rencilerin, %22,6snn evet (f=7),
%58,1inin ksmen (f=18), %19,4nn hayr (f=6) yantn verdikleri; 1.
%45,0nn ksmen (f=9), %25,0nn hayr (f=5) yantn verdikleri; 2. ve 3.
63
pozisyonu bitirdikten sonra balayan rencilerin, %23,1inin evet (f=3),
%46,2sinin ksmen (f=6), %30,8inin hayr (f=4) yantn verdikleri; imdiye
kadar ayrca hi ift ses almas yapmayan rencilerin, %50,0nn evet (f=10),
%50,0nn ksmen (f=10) yantn verdikleri grlmektedir.

Kemanda pozisyon geili ift sesleri
alarken entonasyon sorunu yayorum
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Hemen Sonra
14

%45,2
12

%38,7
5

%16,1
31

%100,0

11

%55,0
5

%25,0
4

%20,0
20

%100,0

Sonra
5

%38,5
7

%53,8
1

%7,7
13

%100,0

Hi
15

%75,0
5

%25,0
-

-
20

%100,0

Toplam
45

%53,6
29

%34,5
10

%11,9

84

%100,0

izelge 4.9.2deki deerler incelendiinde, Kemanda pozisyon geili ift sesleri
alarken entonasyon sorunu yayorum ifadesine, ift ses almaya keman almaya
baladktan hemen sonra balayan rencilerin, %45,2sinin evet (f=14),
%38,7sinin ksmen (f=12), %16,1inin hayr (f=5) yantn verdikleri; 1.
64
%25,0nn ksmen (f=5), %20,0nn hayr (f=4)yantn verdikleri; 2. ve 3.
%53,8inin ksmen (f=7), %7,7sinin hayr (f=1) yantn verdikleri; imdiye
%25,0nn ksmen (f=5) yantn verdikleri grlmektedir.

65
Mzikal Sorunlarn Karlatrlmasna likin apraz Tablo

ift ses alarken, yaya gereinden fazla
basn uyguluyorum
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Hemen Sonra
12

%38,7
10

%32,3
9

%29,0
31

%100,0

10

%50,0
4

%20,0
6

%30,0
20

%100,0

Sonra
7

%53,8
5

%38,5
1

%7,7
13

%100,0

Hi
13

%65,0
-

-
7

%35,0
20

%100,0

Toplam
42

%50,0
19

%22,6
23

%27,4
84

%100,0

izelge 4.10.1deki deerler incelendiinde, ift ses alarken, yaya gereinden
fazla basn uyguluyorum ifadesine, ift ses almaya keman almaya baladktan
hemen sonra balayan rencilerin, %38,7sinin evet (f=12), %32,3nn
ksmen (f=10), %29,0nn hayr (f=9) yantn verdikleri; 1. pozisyonu
ksmen (f=4), %30,0nn hayr (f=6)yantn verdikleri; 2. ve 3. pozisyonu
bitirdikten sonra balayan rencilerin, %53,8inin evet (f=7), %38,5inin
66
ksmen (f=5), %7,7sinin hayr (f=1) yantn verdikleri; imdiye kadar ayrca hi
ift ses almas yapmayan rencilerin, %65,0nn evet (f=13), %35,0nn
hayr (f=7) yantn verdikleri grlmektedir.

Kemanda ift ses alarken, sa elimle
yaya uyguladm basncn fazla olmas
nedeniyle, mzikal olarak gerginlik ve
sertlik gibi sorunlar yayorum
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Hemen Sonra
8

%25,8
12

%38,7
11

%35,5
31

%100,0

10

%50,0
8

%40,0
2

%10,0
20

100,0

Sonra
6

%46,2
4

%30,8
3

%23,1
13

%100,0

Hi
13

%65,0
6

%30,0
1

%5,0
20

%100,0

Toplam
37

%44,0
30

%35,7
17

%20,2
84

%100,0

izelge 4.10.2deki deerler incelendiinde, Kemanda ift ses alarken, sa elimle
yaya uyguladm basncn fazla olmas nedeniyle, mzikal olarak gerginlik ve
sertlik gibi sorunlar yayorum ifadesine, ift ses almaya keman almaya
baladktan hemen sonra balayan rencilerin, %25,8inin evet (f=8), %38,7sinin
ksmen (f=12), %35,5inin hayr (f=11) yantn verdikleri; 1. pozisyonu
67
ksmen (f=8), %10,0nn hayr (f=2)yantn verdikleri; 2. ve 3. pozisyonu
bitirdikten sonra balayan rencilerin, %46,2sinin evet (f=6), %30,8inin
ksmen (f=4), %23,1inin hayr (f=3) yantn verdikleri; imdiye kadar ayrca
hi ift ses almas yapmayan rencilerin, %65,0nn evet (f=13), %30,0nn
ksmen (f=6), %5,0nn hayr (f=1) yantn verdikleri grlmektedir.

altm ett ve eseri alarken ift
sesli bir pasajn gelmesi beni
korkutuyor
baladnz?
Evet
f
%
Ksmen
f
%
Hayr
f
%

Toplam

f
%

Hemen Sonra
7

%22,6
12

%38,7
12

%38,7
31

%100,0

5

%25,0
12

%60,0
3

%15,0
20

%100,0

Sonra
5

%38,5
6

%46,2
2

%15,4
13

%100,0

Hi
7

%35,0
11

%55,0
2

%10,0
20

%100,0

Toplam
24

528,6
41

548,8
19

%22,6
84

%100,0

izelge 4.10.3teki deerler incelendiinde, altm ett ve eseri alarken ift
sesli bir pasajn gelmesi beni korkutuyor ifadesine, ift ses almaya keman
68
almaya baladktan hemen sonra balayan rencilerin, %22,6snn evet (f=7),
%38,7sinin ksmen (f=12), %38,7sinin hayr (f=12) yantn verdikleri; 1.
%60,0nn ksmen (f=12), %15,0nn hayr (f=3)yantn verdikleri; 2. ve 3.
%46,2sinin ksmen (f=6), %15,4nn hayr (f=2) yantn verdikleri; imdiye
%55,0nn ksmen (f=11), %10,0nn hayr (f=2) yantn verdikleri
grlmektedir.

69

4.11. Keman retmenleri Hakknda Kiisel Bilgiler

Aratrmann rneklemini oluturan keman retmenlerinin hangi okuldan mezun
olduklar, ka yldr keman retmenlii yaptklar, imdiye kadar hangi kurumlarda
keman retmenlii yaptklar ve ka tane keman rencisi olduu konusundaki
bulgular ve bunlarn yorumlar bu blmde verilmektedir.

izelge 4.11.1. Keman retmenlerinin Kiisel zellikleri
f % Ylmal
yzde
Bat Mzii Konservatuar 1 5,0 5,0
Trk Mzii
Konservatuar
- - -
Eitim Fakltesi Mzik
retmenlii Blm

19

95,0

100,0
Gzel Sanatlar Fakltesi - - -

Mezun olduklar
yksek retim
kurumlar
Dier - - -
Toplam 20 100,0
1-4 6 30,0 30,0
5-8 7 35,0 65,0
9-12 4 20,0 85,0
13-16 3 15,0 100,0

Ka yldr keman
retmenlii
Yaptklar
17 ve zeri - -
Toplam 20 100,0
70
lk ve Orta retim
kurumlar
1 5,0 5,0
Konservatuar - - -
Anadolu Gzel Sanatlar
Lisesi
13 65,0 70,0
Gzel Sanatlar Fakltesi 1 5,0 75,0

imdiye kadar
Hangi kurumlarda
Keman retmenlii
yaptklar
Eitim Fakltesi Mzik
retmenlii Blm
5 25,0 100,0
Toplam 20 100,0 100,0

f % Ylmal
yzde
0-5 4 20,0 20,0
6-10 8 40,0 60,0
11-15 3 15,0 75,0
16-20 4 20,0 95,0

Ka tane
Keman rencisi
olduu
21 ve zeri 1 5,0 100,0
Toplam 20 100,0

izelge 4.11.1deki veriler, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki keman
retmenlerinin mezun olduklar okul bakmndan incelendiinde retmenlerin
%5,0nn bat mzii konservatuar (f=1), %95,0nn eitim fakltesi mzik
retmenlii blm (f=19) yantn verdikleri grlmektedir.

Tablodan da anlalaca gibi, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki keman
retmenlerinin ok byk bir ksm Eitim Fakltesi Mzik retmenlii
Blmnden mezun olduunu belirtmitir.
71

retmenlerinin ka yldr keman retmenlii yaptklar bakmndan incelendiinde
retmenlerin, %30.0nn 1-4 (f=6), %35.0nn 5-8 (f=7), %20.0nn 9-12
(f=4), %15,0nn 13-16 (f=3) yantn verdikleri grlmektedir.

retmenlerinin byk bir ksm 5-8 yldr keman retmenlii yaptn belirtmitir.

retmenlerinin imdiye kadar hangi kurumlarda keman retmenlii yaptklar
bakmndan incelendiinde retmenlerin, %5,0nn ilk ve orta retim kurumlar
(f=1), %65,0nn Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi (f=13), %5,0nn Gzel
Sanatlar Fakltesi (f=1), %25,0nn Eitim Fakltesi Mzik retmenlii
Blm (f=5) yantn verdikleri grlmektedir.

retmenlerinin byk bir ksm, imdiye kadar Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde
retmenlik yaptn belirtmitir.

retmenlerinin altklar renci says bakmndan incelendiinde, retmenlerin
%20,0nn 0-5 (f=4), %40,0nn 6-10 (f=8), %15,0nn 11-15 (f=3),
%20,0nn 16-20 (f=4), %5,0nn 21 ve zeri (f=1) yantn verdikleri
grlmektedir.

retmenlerinin byk bir ksm, renci saylarnn 6-10 aras olduunu
belirtmitir.

72
4.12. Keman retmenlerinin ift ses almalarna Verdikleri neme likin

izelge 4.12.1. Keman retmenlerinin ift Ses almalarna Keman
Derslerinde Yer Verilmesi Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve
Yorumlar
f %
Tamamen 11 55,0
Byk lde 8 40,0
Ksmen - -
Az - -
Hi 1 5,0
Toplam 20 100,0

izelge 4.12.1deki veriler incelendiinde, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki
keman retmenlerinin %55,0nn tamamen, %40,0nn byk lde,
%5,0nn hi yantn verdikleri grlmektedir.

retmenlerinin byk bir ksm, keman derslerinde ift ses almalarna yer
verilmesi gerektiini belirtmitir.

73
izelge 4.12.2. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarnn Keman
Derslerinde Ayr Bir alma Blgesi (Konu) Olarak Ele Alnmas
Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Tamamen 12 60,0
Byk lde 6 30,0
Ksmen - -
Az 1 5,0
Hi 1 5,0
Toplam 20 100,0

%5,0nn az, %5,0nn hi yantn verdikleri grlmektedir.

retmenlerinin byk bir ksm, keman derslerinde ift ses almalarnn tamamen
ayr bir konu olarak ele alnmas gerektiini belirtmitir.

74
alg Hakimiyetinin Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine
f %
Tamamen 15 75,0
Byk lde 4 20,0
Ksmen - -
Az - -
Hi 1 5,0
Toplam 20 100,0

izelge 4.12.3teki veriler incelendiinde, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki

retmenlerinin ok byk bir ksm, keman derslerinde ift ses almalarnn,
rencinin alg hakimiyetinin gelimesi iin tamamen gerekli olduunu belirtmitir.

Entonasyon Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine likin
f %
Tamamen 15 75,0
Byk lde 4 20,0
Ksmen - -
Az - -
Hi 1 5,0
Toplam 20 100,0

75

retmenlerinin ok byk bir ksm, keman derslerinde ift ses almalarnn,
rencinin entonasyon geliimi iin tamamen gerekli olduunu belirtmitir.

Mzikal Geliimi Bakmndan Gereklilii Konusundaki Grlerine likin
f %
Tamamen 11 55,0
Byk lde 7 35,0
Ksmen 1 5,0
Az - -
Hi 1 5,0
Toplam 20 100,0

%5,0nn ksmen, %5,0nn hi yantn verdikleri grlmektedir.

retmenlerinin byk bir ksm, keman derslerinde ift ses almalarnn,
rencinin mzikal geliimi iin tamamen gerekli olduunu belirtmitir.

76
4.13. Keman Eitiminin Balang Dzeyinde ift Sesli Ett ve Altrmalarn
Kullanlmas Hakknda Keman retmenlerinin Grlerine likin Bulgular
ve Yorumlar

izelge 4.13.1. Keman retmenlerinin, Keman Eitiminin Balang
Dzeyinde Bo Tellerde ift Ses almalarna Balanmas Konusundaki
f %
Tamamen 10 50,0
Byk lde 7 35,0
Ksmen - -
Az 1 5,0
Hi 2 10,0
Toplam 20 100,0


retmenlerinin byk bir ksm, keman eitiminin balang dzeyinde, bo tellerde
ift ses almalarna balanmasnn tamamen gerektiini belirtmitir.

77
izelge 4.13.2. Keman retmenlerinin, ift Ses almalarna Keman
Eitiminin Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin alg Hakimiyetini
Ne Ynde Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Tamamen 7 35,0
Byk lde 10 50,0
Ksmen - -
Az - -
Hi 3 15,0
Toplam 20 100,0


retmenlerinin byk bir ksm, keman eitiminin balang dzeyinde ift seslere
balanmasnn, alg hakimiyetini byk lde olumlu olarak etkileyeceini
belirtmitir.

78
Eitiminin Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin Entonasyon
Geliimini Ne Ynde Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve
Yorumlar
f %
Tamamen 10 50,0
Byk lde 6 30,0
Ksmen - -
Az 1 5,0
Hi 3 15,0
Toplam 20 100,0


balanmasnn, entonasyon geliimi bakmndan renciyi tamamen olumlu ynde
etkileyeceini belirtmitir.

79
Eitiminin Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin Mzikal Geliimini
Ne Ynde Etkileyecei Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Tamamen 3 15,0
Byk lde 11 55,0
Ksmen - -
Az 1 5,0
Hi 5 25,0
Toplam 20 100,0


balanmasnn, mzikal geliim bakmndan renciyi byk lde olumlu olarak
etkileyeceini belirtmitir.

80
Eitiminin Balang Dzeyinde Balanmasnn, rencinin leriki
Yaantsndaki algya Hakim Olma Durumunu Nasl Etkileyecei
Konusundaki Grlerine likin Bulgular ve Yorumlar
f %
Tamamen 11 55,0
Byk lde 6 30,0
Ksmen 1 5,0
Az - -
Hi 2 10,0
Toplam 20 100,0


balanmasnn, rencinin ileriki yaantsndaki alg hakimiyetini tamamen olumlu
ynde etkileyeceini belirtmitir.

81
Yaantsndaki Entonasyonunu Nasl Etkileyecei Konusundaki Grlerine
f %
Tamamen 11 55,0
Byk lde 6 30,0
Ksmen 1 5,0
Az - -
Hi 2 10,0
Toplam 20 100,0

izelge 4.13.6daki veriler incelendiinde, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerindeki

balanmasnn, rencinin ileriki yaantsndaki entonasyonunu tamamen olumlu

82
Yaantsndaki Mzikalitesini Nasl Etkileyecei Konusundaki Grlerine
f %
Tamamen 7 35,0
Byk lde 9 45,0
Ksmen 1 5,0
Az - -
Hi 3 15,0
Toplam 20 100,0


balanmasnn, rencinin ileriki yaantsndaki mzikalitesini byk lde olumlu

83
4.14. ift Ses almalarnda Keman retmenlerinin Kullandklar Metot,
Ett ve Eserlere likin Bulgular ve Yorumlar

izelge 4.14.1. Keman retmenlerinin, Derslerinde Hangi Ett ve Eserleri
Kullandklarna likin Bulgular ve yorumlar

Kullanlan Ett ve Eserler

Ett ve Eserleri Kullanan retmen
Says
mer CAN 8
H. STT 8
O. SEVCK 5
C. FLESCH 2
BLOCH 2
CRCKBOOM 1
GRGORAN 1
SCHRADECK 1
MANUEL DE VORA 1
AL UAN KEMAN ETM 1
SETZ Re Maj. Konerto 2
SCHLLER Sol Maj. Konerto 2
ACCOLAY La Min. Konerto 1
TARTN Sonat 1
CORELL La Folia 1

izelge 4.14.1den de anlalaca gibi keman retmenlerinin ift ses almalarda
kullandklar ett ve eserler srasyla verilmitir. Bu izelge retmenlerden alnan
cevaplar olduu gibi yanstmaktadr. Bir ok retmen eser ve ettlerin isimlerini
eksik olarak yazmtr.

84
4.15. Trkiyedeki niversitelerde Uzun Yllardr Grev Yapan Keman
Eitimcilerinin Deifre Edilmi Grleri

Prof. Dr. Ali UAN
Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Gzel Sanatlar Eitimi Blm Mzik
retmenlii Anabilim Dal

Keman eitiminde ift ses almalar, keman eitiminin doal ve vazgeilmez bir
boyutudur. Keman eitiminin her dzeyinde ve aamasnda, ift sesli almalarn
yaplmamas, keman eitimini eksik brakmak demektir. Tek tel zerinde alarak
keman almay renmek, tek sesli mzik yapmay renmek anlamna gelir. Keman
varolu nedeniyle, evrimiyle ve geliimiyle ok sesli mziin bir algsdr. Bu
bakmdan keman eitiminin doasnda ift tel almalar, tel almalar ve drt
tel almalar bulunmaktadr. Dolaysyla keman eitimi bu esaslara gre
dzenlenmelidir.

Keman eitiminde ift ses almalarna balang aamasnda balanmal, hatta
keman eitimi ift ses almalaryla balamaldr. zellikle balangta yayn, dier
tellere demeksizin tek bir tel zerinde dzgn kullanlmas kolay olmamakla
beraber olduka nemli bir beceri gerektirir; oysa ki ilk altrmalar yay tek tele
deil de ift tele dedirerek yaplrsa, yay iki tele ok daha rahat oturur ve yayn
dier tellere demeksizin kullanlmasnn yaratt kaygdan, korkudan, endielerden
uzak, ok daha gvenli bir yay kullanm salanr. Bu sayede rencinin daha ilk
derslerde dzgn ses kartmas salanabilir. Yay doru kullanmann temelinde ift
ses almalar bulunmaktadr. Keman eitiminin balang aamasnda ift ses
almalar doal bir gerekliliktir; fakat ift ses almalar keman eitiminde ihmal
edilmekte ve yeterince nem verilmemektedir. ift ses almalarna balamak
geciktike keman eitimi, arpk ve eksik kalmaktadr.

85
ift ses almalarna nce bo tellerde balamak, daha sonra bir tel bo olmak zere
dier telde parmaklar kullanarak iki teli ayn anda almak, ift ses almalarnda
rencinin gvenini artrr, ayrca parmaklarn dier tele demeden kullanlmasn
salar. Ayn zamanda paralel beli almalar renciye algsn akort etme yetisi
kazandrr. Korkusuz, kaygsz, z gvenli yay ve parmak kullanmnn temeli, ift
ses almalardr.

Eitimin ilerleyen srelerinde l aralklar, altl aralklar ve oktavlar gibi kemann
doal yapsna uygun ift sesler geciktirilmeden renciye verilmelidir. Eer keman
eitimi tonal mzik erevesinde veriliyorsa, ift ses almalar buna gre
dzenlenmeli, modal mzik erevesinde veriliyorsa ift ses almalar, drtl ve
ikili aralk almalar geciktirilmeden bu ynde dzenlenmelidir. Hem tonal, hem
modal erevede keman eitimi, Trkiye genelinde uygulanmaldr.

86
Prof. eyda LDEN
Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Gzel Sanatlar Eitimi Blm Mzik
retmenlii Anabilim Dal

Keman eitiminde ift ses almalar, tek sesli almalar kadar nemlidir. Yay
ekerken, yay, n kol ve arka koldan meydana gelen bir dzlem oluur. Bu dzlem,
kullandmz tele gre deimektedir. rnein la telinde yay ekerken meydana
gelen la dzlemi, re telinde alarken oluan re dzlemine gre asal bakmdan
farkllklar gsterir. Bu durumda kemanda tek ses alarken, drt farkl dzlem oluur.
Bunlar; sol dzlemi, re dzlemi, la dzlemi ve mi dzlemleridir. Bu drt dzlemden
tamamen farkl olarak, ift ses alarken deiik dzlem daha kullanlr. Bunlar;
sol-re dzlemi, re-la dzlemi ve la-mi dzlemleridir. Keman almada nemli olan bu
yedi deiik dzlemi doru bir ekilde kullanmaktr. ift ses almalarnda da tek
sesli almalarda olduu gibi bu dzlemler arptlmadan kullanlmal, yay iki tel
zerine eit bir ekilde oturtulmaldr.

ift ses almalarna, rencinin drt tek ses dzlemini renmesinden hemen sonra
balanmaldr. Yani rencilere bu dzlemler bo tellerde retilmeli, ardndan yine
bu dzlemlerden yola klarak ift ses dzlemleri retilmelidir. renci ift ses
dzlemini bo tellerde rendikten sonra, tek tel bo olmak zere dier telde deien
nota hareketleriyle almalar yaplmal ve renciye seslerin birbirleriyle olan
ilikisi retilmelidir. Bylelikle renci hem ift ses almay renecek, hem de
aralk duyma ve entonasyon bakmndan renci geliecek ve kendini kontrol etme
yetisi kazanacaktr. Bu altrmalar fazla abartlmadan kk oyunlarla ve rencinin
basksz bir yayla piyano almas salanarak yaplmaldr.

Tek ses alarken baslan sesler, ift ses alarken baslan seslerden tn bakmndan
farkl olabilmektedir. renci bu tn farkn duyabilmeli ve parman tnlar
arasndaki farka gre doru konumlandrabilmelidir.

87
Sol elin tue zerindeki en doru duruu, 1. parman ve 4. parman ayn anda
kullanld zamanlarda yani oktav almalarnda salanr. ift ses almalarnn,
rencinin keman teknii zerine olan olumlu etkisi byktr. yi bir keman
tekniine sahip olmak alg hakimiyetini artracaktr.

rencinin ift seslerdeki mzikal becerisi, tamamen yay kullanmadaki ustalyla
ilgilidir. Yay basnc ve yayn eie gre kullanld yer nemlidir. ift ses
almalar genelde korkulan almalardr. Bu yzden ift ses almalarna
balang dzeyinde balamak, rencinin bu korkuyu zerinden atmas ve teknik,
alg hakimiyeti, entonasyon ve mzikal bakmdan geliimi iin son derece
gereklidir.

Tek sesli almalarda olduu gibi ift sesli almalarda da yayn basks
dengelenmeli, yayn her blgesinde ayn renkte ve grlkte ses retilmelidir. Bunu
yaparken yayn fiziksel durumu gz nne alnmal, topukta ve uta eit ses elde
etmek iin yaya uygulanan bask ve yayn hz kontrol altna alnmaldr.

Derslerde ift sesin ad koyulmal, dev olarak verilmeli ve renciden
istenmelidir. Trkiyedeki keman eitimine genel olarak bakldnda ift ses
almalarnn ihmal edildii gzlemlenmektedir. Keman iin yazlm eserlere
bakldnda, birok eserde ift seslerin kullanld grlmektedir. Bu ihmal
yznden renciler, bu eserlerde ift sesli pasajlarla karlatklarnda alg
hakimiyeti, entonasyon ve mzikal bakmdan zorlanmaktadrlar.

88
Prof. Murat TAMER
Hacettepe niversitesi Devlet Konservatuar

Keman, oda mzii gruplar, senfonik orkestralar ve dier ok sesli mzik yapan
gruplarda kullanld gibi, kendi iinde ok seslii barndran, ok seslilik
bakmndan olduka zengin bir enstrmandr. Kemanda ift sesli, ok sesli almalar
ve akor almalarna, keman eitiminin balangcndan itibaren balanmaldr.

rencinin 1. pozisyona hakim olmasndan sonra ift sesli almalara balanmaldr.
Teknik dzey gelitike O. Sevcik ve C.Flesch gibi metotlarla ift ses almalar
yrtlmelidir. ift ses alrken renci, iki sesi ayn anda basmal fakat sesleri
nce ayr ayr almal, sesleri doru olarak aldktan sonra iki sesi ayn anda alarak
tnlatmaldr. retmen ift seslere ne zaman balayacan iyi planlamal ve
rencinin seviyesini gz nne alarak, bu almalara ne ok erken, ne de ok ge
balamaldr.

89
Muhammedjan TURDYEV
Bilkent niversitesi Mzik ve Sahne Sanatlar Fakltesi

ift ses almalar, keman eitiminin yap talarndan biri olup, genel tutu teknii,
parmaklarn tel zerindeki hareketleri, vibrato ve entonasyon geliimi asndan son
derece nemlidir.

Bilindii gibi kemanda drt tane sa dirsek pozisyonu vardr. Bunlar, sol, re, la, mi
pozisyonlardr. Ancak bu pozisyonlar sadece kemanda tek ses alarken
kullanlmaktadr. Bunlardan farkl olarak ift telde alabilmek iin tane daha sa
dirsek pozisyonu mevcuttur. Bu pozisyonlar sol-re, re-la, la-mi pozisyonlardr. Bu
pozisyon, sol, re, la, mi pozisyonlarndan farkllk gstermektedir. rencinin ift
telde doru bir ekilde alabilmesi iin, sol-re, re-la, la-mi sa dirsek pozisyonlarnda
almay renmesi gerekmektedir. ift ses almalar, parmaklarn tellere ayn anda
dmelerini; bilein ve parmaklarn daha yumuak ve elastik bir ekilde hareket
etmesini salayarak, rencilere daha mzikal bir ekilde alabilme yetisi kazandrr.
Bu yzden ift ses almalarna mmkn olduunca erken balanmaldr. Bir
rencinin ift ses almalarna balamas iin kulan yeterli bir dzeyde gelimi
olmas gerekmektedir. Ayrca renci ift ses almalarnda iki sesi ayn anda
duyacandan, iitme yetenei ift ses almalar sayesinde hzla geliecektir.
rencinin iki sesi ayn anda duymas, kulakta fiziksel ve sinirsel bir geliim
gerektirir. Bilindii gibi kulak en tembel organlarmzdan biridir. ift ses
almalarnda baar salanabilmesi iin, bu almalarn srekli olarak devam
ettirilmesi gerekmektedir. retmen, rencinin ift ses almalarna hazr olup
olmadna, rencinin sahip olduu iitsel geliimi deerlendirerek karar vermelidir.
ift seslerin doru alnabilmesi iin, rencinin zihninde alnan ift sese ilikin bir
beklentinin olumas gerekir. Yani renci ift sesi almadan nce, alaca sesin ne
olduunu zihninde canlandrabilmelidir. Bu sayede rencide hem psikolojik, hem
sinirsel, hem de fiziksel deiimler sz konusu olmaktadr. Kemanda tek ses alarken
de, ift ses alarken de zihinde oluan bu beklenti, rencinin daha hzl ilerlemesini
salayacaktr.
90
ift ses almalar, yz yllardan beri sregelen keman eitiminin en nemli
paralarndan biridir. Eer retmen, rencinin mziksel yetisi konusunda
tereddtte kalp ift ses almalarna balamakta gecikirse, rencinin kemandaki
genel baars byk lde yavalayacaktr. Keman eitiminde yer alan ift ses
almalar, vibrato ve pozisyon geileri gibi konulara ne kadar erken balanrsa,
genel sisteme o derece pozitif katk salanacaktr.

Keman eitiminin genelinde olduu gibi ift ses almalarnda da retmen,
renciden renciye gre deien yapsal problemleri gz nnde bulundurarak
bak as esnek, aratrmac, gzlemci ve yaratc bir kimlie sahip olmaldr.
rnein retmen kulland ift ses metotlarnn yannda, tamamen kendi
yaratcln kullanp rencisine, onun eksik ve yapsal zelliklerini gz nne
alarak, ift seslerle ilgili kendince retim yntemleri gelitirip, ettler ve kk
altrmalar dzenlemelidir.

retmen, rencisinin yapsal durumunu ve eksiklerini gz nne alarak,
aadakiler gibi ett ve altrmalar dzenlemeli ve renciden st sesleri, sonra alt
sesleri alarak dier partiyi sylemelerini, daha sonra ikisini bir btn olarak
almasn istemelidir. Bu rencinin kulak ve entonasyon bakmndan gelimesini ve
ift sesleri nasl almas gerektiini daha kolay anlamasn salayacaktr.

BLM 5

SONU VE NERLER

Bu blmde Trkiyedeki, Anadolu Gzel Sanatlar Liselerinde verilen keman
eitiminde, ift ses alma durumlarn ve ift ses almalarna verilen nemi tespit
etmek amacyla yaplan aratrmadan elde edilen bulgu ve yorumlara bal olarak
varlan sonular ile bunlar nda oluturulan neriler sunulmaktadr.

5.1. Sonular

1. renci anketlerinden edinilen bulgular yorumlanm, ardndan u
sonulara varlmtr.

Edinilen bulgulara gre ift ses almalarna yeterince nem verilmemekte ve ift
ses almalar byk lde ihmal edilmektedir.

rencilerin byk bir ounluu ift ses almann ne anlama geldiini bilmektedir.
rencilere gnlk almalarnda ne kadar ift ses almalarna yer verdikleri
sorulduunda, byk bir ounluun bireysel gnlk almalarnda ift
almalarna yer vermedii grlmektedir. Genel olarak renciler ift ses
almalar ile kemana balang aamasnda karlamlardr. rencilerin bir
ksmnn imdiye kadar hi ift ses almad dikkati ekmektedir.

92
Keman rencilerinin byk bir ounluu, ift ses almalarnn alg hakimiyeti
bakmndan renciyi olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir. rencilerin
byk bir ksm, kendilerine olan gvenlerini tek ses alarken ksmen alglarna
yanstabilmekte, ancak rencilerin geneli ift ses alarken zgvenlerini
kaybetmektedir. rencilerin byk bir ounluu, ayn pozisyondaki ift sesleri
birbirine balarken ksmen; farkl pozisyondaki ift sesleri birbirine balarken
sklkla sorun yaamaktadr.

rencilerin genelinde, ift ses almalar fiziksel bir gerilime neden olmamaktadr.
ift ses almalar genel olarak rencilerin sol kollarnda, sol el ve bileklerinde
kaslma ve arya neden olmaktadr. rencilerin byk bir ksm sa kollarnda, sa
el ve bileklerinde ift ses almalarndan kaynaklanan kaslma ve ar gibi sorunlar
yaamamaktadr.

Keman rencilerinin byk bir ksm, keman eitiminin balang dzeyinde
yaplan ift ses almalarnn, rencinin entonasyon geliimini olumlu ynde
etkileyeceini dnmektedir. rencilerin byk bir ksm tek sesli bir dizi, ett
veya eser alarken entonasyon bakmndan sorun yaamamaktadr. renciler genel
olarak ayn pozisyonda kalan ift seslerde ksmen, pozisyon geili ift ses
almalarnda ise sklkla entonasyon sorunu yaamaktadr. rencilerin bir ou
entonasyon sorunlarn dzeltmek ya da entonasyonlarn gelitirmek iin, zel
almalar yapmakta; ayrca ift ses almalarn entonasyon geliimi ve mziksel
iitme yeteneine olan etkileri bakmndan, gelitirici ve yararl almalar olarak
grmektedir. Genel olarak renciler ift ses almalaryla, mziksel iitme
derslerindeki baarlarnn ksmen arttn dnmektedirler.

Keman rencilerinin byk bir ounluu, ift ses almalarnn mzikal geliim
bakmndan renciyi olumlu ynde etkileyeceini dnmektedir. rencilerin
geneli ift ses alarken yaya gereinden fazla basn uygulayp, mzikal bakmdan
gerginlik ve sertlik gibi sorunlar yaamaktadr.

93
Alt problemlerde yer alan, rencilerin ift ses almalarna balang zaman ile
yaad fiziksel sorunlar arasnda bir iliki var mdr? sorusuna yant aramak iin,
maddeler arasndaki ilikinin anlamlln saptama amacyla elde edilen veriler
zerinde kay kare teknii uygulanm ancak yaplan analiz sonucunda her bir
karlatrma iin beklenilen deerlerin 5den kk olduu gzenek says toplam
gzenek saysnn %20sini at iin karlatrma yaplamamtr.

yaad entonasyon sorunlar arasnda bir iliki var mdr? sorusuna yant aramak
iin, maddeler arasndaki ilikinin anlamlln saptama amacyla elde edilen veriler

yaad mzikal sorunlar arasnda bir iliki var mdr? sorusuna yant aramak iin,
maddeler arasndaki ilikinin anlamlln saptama amacyla elde edilen veriler

2. retmen anketlerinden edinilen bulgular yorumlanm, ardndan u
sonulara varlmtr.

Keman retmenlerin byk bir ounluu, ift ses almalarna her keman
dersinde yer verilmesi gerektiini ve bu almalarn ayr bir alma blgesi olarak
ele alnmas gerektiini dnmektedir. retmenler byk bir ksm, ift ses
almalarnn, rencinin alg hakimiyetinin geliimi, entonasyon geliimi ve
mzikal geliimi bakmndan gerekliliine ve keman eitiminin balang dzeyinde,
bo tellerde ift ses almalarna balanmas gerektiine tamamen katlmaktadr.
retmenlerin byk bir ksm, ift ses almalarna keman eitiminin balang
94
dzeyinde balanmasnn, rencinin alg hakimiyetini ve mzikal geliimini byk
lde olumlu; entonasyon geliimini tamamen olumlu; ayrca ift ses almalarna
keman eitiminin balang dzeyinde balanmasnn, rencinin ileriki yaantsnda
renciyi alg hakimiyeti ve entonasyon bakmndan tamamen olumlu; mzikal
bakmdan byk lde olumlu olarak etkileyeceini dnmektedir.

retmen ve rencilerden alnan yantlardan edinilen bulgular karlatrldnda,
retmenlerin ift ses almalarna nem verdii ancak, bu gsterdikleri nemin
keman rencilerine yansmad grlmektedir. retmenlerden edinilen bulgular,
ift ses almalarnn, derslerde ayrca zerinde durulmas gereken bir alma
blgesi olduu, ift ses almalarnn balang seviyesinde de yaplmas gerektii,
bunun renciyi alg hakimiyeti, entonasyon ve mzikal bakmdan olumlu ynde
etkileyecei ynndedir. retmenlerden edinilen bulgularla, rencilerden edinilen
bulgular arasnda bir tutarszlk vardr.

Keman retmenleri derslerinde, ift ses almalarna ynelik olarak (en yaygn
kullanlandan, en az kullanlana doru) mer CAN, H. STT 5, O. SEVCK 9, C.
FLESCH, BLOCH, CRCKBOOM, GRGORAN, SCHRADECK, MANUEL DE
VORA ve Ali UANn yazm olduu metot ve ett kitaplarn; SETZ Re Maj.
Konerto, SCHLLER Sol Maj. Konerto, ACCOLAY La Min. Konerto, Tartini
Sonat ve CORELL La Folia gibi eserleri kullanmaktadrlar.

3. niversitelerimizde uzun yllardr grev yapan keman eitimcileriyle
yaplan grmelerden elde edilen bulgular yorumlanm, ardndan u
sonulara varlmtr.

Keman eitimcileri, ift sesli almalarn tek sesli almalar kadar nemli olduunu
fakat ift ses almalarnn retmenler ve renciler tarafndan ihmal edildiini
dnmektedir. Genel olarak ift ses almalarna keman eitiminin balang
aamasnda, bo tellerle balanmas gerektiini savunmaktadr. Keman eitimcileri;
ift ses almalarnn ncelikle bo tellerle; bir tel bo olmak zere dier telin
kullanld almalarla; iki telin de deien seslerle kullanld, sesler arasndaki
95
ilikilere ve ses temizliine nem verilerek yaplan almalarla; rencinin
seviyesine uygun metotlarla ya da retmenin kendi dzenledii kk ettlerle;
rencinin seviyesi ilerledike gam, arpej, altrma ve ettlerle yaplmas
gerektiini; ayrca bu almalarda, retmenin yaratclnn son derece nemli
olduunu belirtmektedir.

5.2. neriler

Aratrmann nda gelitirilen aadaki nerilerin yerine getirilmesi gerekli ve
yararl grlmektedir.

1. rencilerin gnlk bireysel almalarnda, ift ses almalarna yer
verilmelidir.
2. ift ses almalarna, tek sesli almalar kadar nem verilmelidir.
3. ift ses almalarna keman eitiminin banda, bo tellerle
balanmaldr.
4. ift ses almalar renciye ayr bir dev olarak verilmeli ve her
ders renciden istenmelidir.
5. retmen yaratc olmal ve rencinin eksiklerine ve yapsna gre
ift ses almalar dzenlemelidir.
6. retmenler aratrmac olmal ve keman eitimindeki gelimeleri
yakndan takip etmelilerdir.
7. ift ses almalarna ge balamak, rencilerde korku, kayg,
teknik, entonasyon ve mzikal sorunlar gibi hem psikolojik, hem de
fiziksel sorunlara neden olacandan, ift ses almalarna balamada
ge kalnmamaldr.
8. rencinin zgven kazanmas salanmaldr.
96
9. ift ses alrken tempo ok yava alnmal, alma teknik, alg
hakimiyeti, entonasyon ve mzikalite bakmndan hem renci, hem
de retmen tarafndan gzlenmelidir.
10. ift ses almalarnda en ufak bir entonasyon sorunu gz ard
edilmemelidir.
11. ift sesli almalarn temiz ve doru olarak alnmas, rencinin
iitme yeteneiyle doru orantl olduundan, rencinin mziksel
iitme yeteneinin geliimine ve mziksel iitme derslerine daha ok
nem verilmelidir.
12. Pozisyon geili ift seslerin alg hakimiyeti ve entonasyon
bakmndan salkl olabilmesi iin bu almalarn renciye
verilmesinde acele edilmemeli; tek seslerde pozisyon geileri
salamlatrldktan sonra ift seslerde pozisyon geilerine
geilmelidir.
13. ift seslerde pozisyon geileri ok yava bir ekilde ett edilmeli;
teknik, entonasyon ve mzikalite sorunlar gz ard edilmemelidir.
14. ift ses almalar sol el tutu tekniini olumlu ynde
gelitirmektedir ancak, bu almalar srasnda renci kaslmadan
dolay herhangi bir tutu sorunu ile karlaldnda hemen mdahale
edilmelidir.
15. ift ses almalar renciye verilirken, rencinin seviyesi mutlaka
gz nnde bulundurulmaldr.
16. Fiziksel olarak gerginlik ve kaslmalarn yaand durumlarda
sakatlk durumunun ortaya kmamas iin almaya ara verilmelidir.
17. Kaslma ve arlarn sreklilik gsterdii durumlarda renci
zorlanmamal, ve doktora gitmesi salanmaldr.
18. Mzikal gerginlik, daha ok fiziksel ve psikolojik gerginlikten
kaynaklandndan, mzikal olarak bir yumuakln salanmas iin
ilk nce bu sorunlar zlmelidir.
19. ift ses almalar keman dersi retim programna dahil edilmelidir.

97
KAYNAKA

AKBULUT, H. Hseyin. (1973). Filarmoni Dergisi. Ankara: Banur Matbaas

BANG, Maia. (1922). Violin Method Part V. Newyork Carl Fischer, Inc.

BERIOT, Charles-Auguste. (1986). The Method For Violin. Paperback: Lehman.

BYKAKSOY; Feridun. (1997). Keman retiminde lke ve Yntemler.
Ankara: Armoni Ltd. ti.

BYKKAYIKI, G. Elif. (2004). Trkiyedeki Eitim Faklteleri Gzel Sanatlar
Eitimi Blmleri Mzik Eitimi Anabilim Dallar Yayl alg rencilerinin
Gnlk Bireysel alma Yntemleri. Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstits
(Yaynlanmam Bilim Uzmanl Tezi).

BYKZTRK, ener. (2002). Sosyal Bilimler in Veri Analizi El Kitab.
Ankara: Pegem A Yaynclk

BYTOVETZSKI, Pavel. (1918). How to Master The Violin. New York: Cas H
Ditson & Co and Cicago.

LDEN, eyda. (2000). Kemanda Nitelikli Ses Elde Etmede Yay Kullanmnn
nemi. G. . Gazi Eitim Fakltesi Dergisi Cilt:20 Say:2.

LDEN, eyda. (2001). Yayl algda Ses Temizlii. Gazi niversitesi Fen
Bilimleri Enstits Dergisi Cilt:14 No:1.

DELKARA, Ali. (2002). lkemizdeki Eitim Faklteleri GSEB Mzik Eitimi
ABD Keman Eitiminde Yaygn Olarak Kullanlan Keman Metotlarnn Keman
98
Eitimi Ders Programlarna Ynelik Olarak ncelenmesi. Abant zzet Baysal
niversitesi Sosyal Bilimler Enstits (Yaynlanmam Bilim Uzmanl Tezi).

EROL, Meltem. (2001). Keman Eitiminde Duru, Tutu, Hazrlk, Vcut
Hareketleri, Keman Teknikleri ve alma Yntemlerinin ncelenmesi. Abant zzet
Baysal niversitesi Sosyal Bilimler Enstits (Yaynlanmam Bilim Uzmanl
Tezi).

FAYEZ, Semra. (2001). Kuramdan Uygulamaya Balang Keman Eitimi.
Ankara: Yurtrenkleri Yaynevi.

FISCHER, Simon. (1997). Basics. London: Hinrichsen Edition, Peters Editition
Limited.

GBELEZ, Cemalettin. (1996). alglar Dnyasnda Keman. stanbul: Listzt
Mzikevi Yaynlar.

MERDNL, zlem. (1998). Keman Sol El Tekniinin Galamian ve Rus
Okullarndan rneklerle ncelenmesi. stanbul niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits (Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi)

NALBANTOLU, Ertem. (2002). Keman Eitiminde Parmaklandrmann (Duvate)
lkeleri, Karlatrlan Problemler ve zm nerileri. Marmara niversitesi
Eitim Bilimleri Enstits (Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi).

ZAY, Serkan. (2005). Viyola retiminde Kullanlan Mazas Special Etudes
Op.36 Metodunun Sa El ve Sol El Teknikleri Ynnden ncelenmesi. Gazi
niversitesi Eitim Bilimleri Enstits (Yaynlanmam Bilim Uzmanl Tezi).

SAY, Ahmet.(2002). Mzik Szl. Ankara: Mzik Ansiklopedisi Yaynlar

99
ENDURUR, Ylmaz. (2001). Keman Eitiminde Etkili renme-retme
Yntemleri. Ankara Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Dergisi Cilt: 21
Say:3.

UAN, Ali. (1997). Mzik Eitimi Temel Kavramlar lke ve Yaklamlar.
Ankara: Mzik Ansiklopedisi Yaynlar

http://tr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCzikalite.

100

EKLER

101
ANKET
( renci )

1. Ka yldr keman almaktasnz?

( ) 1-2

( ) 3-4

( ) 5 ve zeri

2. Kemanda ift ses alma nn ne anlama geldiini biliyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

3. ift sesli almalarla, keman almanzn hangi dzeyinde karlatnz?

( ) Keman almaya baladktan hemen sonra
( ) 1. Pozisyonu bitirdikten sonra
( ) 2. ve 3. pozisyonu bitirdikten sonra
( ) Hi

4. Gnlk almalarmda ift ses almalarna yer veriyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

5. Keman eitiminin balang dzeyinde yaplan ift ses almalar,
rencinin alg hakimiyetini olumlu ynde etkileyeceini dnyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr
102
6. ift sesli dizi, ett ve eser almalarnn, alg hakimiyetimi olumlu ynde
gelitirdiini dnyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

7. Tek sesli bir etd ya da eseri alrken, kendime olan gvenimi, tm
davranlarmla keman alma yanstabiliyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

8. ift sesli bir etd ya da eseri alarken, kendime olan gvenimi, tm
davranlarmla keman alma yanstabiliyorum

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

9. Ayn pozisyondaki ift sesleri birbirine balarken, ift sesli notalar arasnda
kopma ya da bekleyerek alma gibi sorunlar yayorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

10. Pozisyon geili ift sesleri birbirine balarken, ift sesler arasnda kopma ya
da bekleyerek alma gibi sorunlar yayorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

103
11. Keman alrken yaptm ift ses almalar, vcudumda (ene ars, di
skmak..vs. gibi) fiziksel bir gerilime neden oluyor.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

12. Kemanda ift ses alarken, sol kolumda kaslma ve ar hissediyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

13. Kemanda ift ses alarken, sa kolumda kaslma ve ar hissediyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

14. Kemanda ift ses alarken, sol elimde veya bileimde kaslma ve ar
hissediyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

15. Kemanda ift ses alarken, sa elimde veya bileimde kaslma ve ar
hissediyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

104
rencinin entonasyon geliimini olumlu ynde etkileyeceini dnyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

17. Kemanda tek sesli dizi, ett veya eser alarken entonasyon sorunu yayorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

18. Kemanda pozisyonda kalarak alnan ift sesli dizi, ett veya eserlerde
entonasyon sorunu yayorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

19. Kemanda pozisyon geili ift sesleri alarken entonasyon sorunu yayorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

20. Entonasyon problemimi dzeltmek veya entonasyonumu gelitirmek iin zel
almalar yapyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

105
21. ift sesli dizi, ett ve eser almalarnn, Entonasyon problemimi dzelttiini
ya da entonasyonumu gelitirdiini dnyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

22. ift sesli dizi, ett ve eser almalarnn, mziksel iitme yeteneimin
gelimesini saladn dnyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

23. Kemanda ift ses almalarna baladktan sonra, mziksel iitmeye dayal
derslerimdeki baarm artt.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

rencinin
mzikal geliimini olumlu ynde etkileyeceini dnyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

25. altm ett veya eseri alarken ift sesli bir pasajn gelmesi, beni mzikal
olarak sertletiriyor.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

106
26. ift ses alarken, yaya gereinden fazla basn uyguluyorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

27. Kemanda ift ses alarken, sa elimle yaya uyguladm basncn fazla olmas
nedeniyle, mzikal olarak gerginlik ve sertlik gibi sorunlar yayorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

28. Kemanda ift ses alarken, vcudumun ve kollarmn gerginliinden
kaynaklanan, sert alma ve mzikalitenin gereklerini yerine getirememe gibi
sorunlar yayorum.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

29. altm ett veya eseri alarken ift sesli bir pasajn gelmesi beni
korkutuyor.

( ) Evet
( ) Ksmen
( ) Hayr

107
ANKET
(retmen)

1. Hangi okuldan mezun oldunuz?

( ) Bat Mzii Konservatuar
( ) Trk Mzii Konservatuar
( ) Eitim Fakltesi Mzik retmenlii Blm
( ) Gzel Sanatlar Fakltesi
( ) Dier

2. Ka yldr keman retmenlii yapyorsunuz?

( ) 1-4
( ) 5-8
( ) 9-12
( ) 13-16
( ) 17 ve zeri

3. imdiye kadar hangi kurumlarda keman retmenlii yaptnz?

( ) lk ve Orta retim kurumlar
( ) Konservatuar
( ) Anadolu Gzel Sanatlar Lisesi
( ) Gzel Sanatlar Fakltesi
( ) Eitim Fakltesi Mzik retmenlii Blm

108
4. almakta olduunuz kurumda ka tane keman renciniz var?

( ) 0-5
( ) 6-10
( ) 11-15
( ) 16-20
( ) 21 ve zeri

5. Keman derslerinde, ift ses almalarna yer verilmelidir. Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

6. Keman derslerinde, ift ses almalar ayr bir konu olarak ele alnmaldr.
Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

7. ift ses almalar rencinin alg hakimiyetinin gelimesi bakmndan son
derece gereklidir. Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

109
8. ift ses almalar rencinin entonasyon geliimi bakmndan son derece
gereklidir. Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

9. ift ses almalar rencinin mzikal geliimi bakmndan son derece
gereklidir. Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

10. Keman eitiminin balang dzeyinde, bo tellerle de olsa ift ses
almalarna yer verilmelidir. Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

11. ift ses almalarna keman eitiminin balang dzeyinde balanmas,
alg hakimiyeti geliimi bakmndan renciyi olumlu ynde etkiler.
Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

110
entonasyon geliimi bakmndan renciyi olumlu ynde etkiler. Katlyor
musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

mzikal geliim bakmdan renciyi olumlu ynde etkiler. Katlyor
musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

14. ift ses almalarna keman eitiminin balang dzeyinde yer vermek;
ileriki yaantsnda ift ses alarken, alg hakimiyeti, bakmndan renciyi
olumlu ynde etkiler. Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

111
ileriki yaantsnda ift ses alarken, entonasyon bakmndan renciyi
olumlu ynde etkiler.
Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

ileriki yaantsnda ift ses alarken, mzikalite bakmndan renciyi
olumlu ynde etkiler.
Katlyor musunuz?

( ) Tamamen
( ) Byk lde
( ) Ksmen
( ) Az
( ) Hi

17. ift ses almalarnda kullandnz metot, ett ve eserler nelerdir?

112
TRKYEDEK NVERSTELERDE UZUN YILLARDIR GREV
YAPAN KEMAN ETMCLER N HAZIRLANMI
GRME SORULARI

1. Keman eitiminde ift ses almalarnn nemi nedir?
2. Keman eitiminde, ift ses almalarna sizce hangi dzeyde balanmaldr?
3. Keman eitiminin balang dzeyinde ift ses almalarna balanmas
konusundaki grleriniz nelerdir?
4. rencilere ift ses almay retirken nasl bir yntem izlenmelidir?

Anadolu Guzel Sanatlar Liselerinde Verilen Keman Egitiminde Cift Ses Calma Durumlarinin Incelenmesi

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Anadolu Guzel Sanatlar Liselerinde Verilen Keman Egitiminde Cift Ses Calma Durumlarinin Incelenmesi

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

T.C.

Anda mungkin juga menyukai