Anda di halaman 1dari 7

Apu Inka Atawallpaman

Ima kkuychin kay yana


kkuychi
Sayarimun?
Qsqoj auqnpaj mllay
wacchi
Illarimun,
Tkuy imapi sajra chijchi
Ttakakamun!
atupakurqan sunqollaymi
Sapakutin!
"usqoyniypipas cch#jmi
cch#jmi
$ti uti,
%hiririnka qh#nchatarajmi,
&qoy phuti'
Inti tutayan qq#lluyaspan
$j watuypi!
&tawallpa ayachaspa
%hay sutimpi
a(uynillanta chikachaspa
$j cchillmiypi'
$mallantas wittunku(a
"llay auqa!
war mayus purisqan(a
)palqa ppalqa'
Qq#jmaj kirus
yarphachakun(a
*lakiy salqa'
Titiyan(as Inti (awillan
&pu Inkaj'
%hiriya(as jatun sunqollan
atawllpaj'
tawantinsuyus waqallasqan
+ikkispraj'
)acha phuyus tiyaykamun(a
Tutayaspa
"ama killas
qanparmanan(a
awayaspa!
Tukuy imapas pakakun(a
*lakikuspa'
+allpas micchakun
m#jillayllanta
&pullnpaj,
)p#nqkoj jina ayallanta
"unajnnpaj'
"anchkuj jina
wamin,antan
"illppunqnpaj'
Qaqapas cchilan apunmanta
ankhakuspan!
"ayupas qhaparin
phutiymanta
+unttakuspa'
iq#kuna kuska tanta
"icchukuspa'
)i runan mana
waqanmanchu
"unajnnpaj?
Ima churin mana
kanmanchu
-ayallnpaj?
.&nchhij, phtij sunqo
kkirilla
/
"ana ttajlla!
Ima urpin mana
kanmanchu
-ananmanta?
"usphaykchaj ttilla
luychu
Sunqonmanta?
-war wiq# qh#chu qh#chu
0usinmanta,
*irppuy phapcha
wiq#llanwan
&yallanta'
&rmaykuspa wawa
sunqonwan
"#jillayllanta!
%hunka makiy
kamarinninwan
*ulusqanta,
Sunqollanpa rijrallanwan
)pintiykuspa,
Qhasqollanpa llikallanwan
Qhataykuspa'
*lak#j ijma
qhajyaynillanwan
Qhaparispa,
)allukunan mumuykun(a
-anakama'
illaj $mu yaqollakun(a
&rphankama!
*lapa runan wachurikun(a
)puytun kama'
a(uy ppitin, llaki musphan
"ama qhoya!
."ayu mayu wiq#n phawan
Qq#llu aya!
Tikay tikay ayallanpas,
Simillanpas'
"aytan rinki
chinkarispayki
1awiymanta,
0ay suyuta saq#rispayki
*lakiymanta,
i(ayllpaj ttaqakuspayki
Sunqoymanta?
asi juntta qori qolq#wan
-raj auqa, &tiy mllppuy
mllay sunqowan
Tanqa tanqa!
&swan aswan ttituy
munaywan
)hi(a salqa,
.Tkuy imata qoshajtiyki
Sipisunki!
"nayninman
junttaykuchinki
Qan sapayki
Qaqa2markapi wa(uspayki
)puchuchanki'
Thukuruyan(an sirkkaykipi
-awarniyki!
Qhoqayrin(an (awiykipi
3ikuyniyki!
&ncha qyllur llijlliynillanpi
Qhawayniyki'
&nchhin, phutin, purin,
phawan
$rpillayki,
4
"uspha muspha llakin,
waqan
sunqollayki'
&qoyraki (akkariywan
Sunqo ppaki'
%hullmi chullmi qori wantu
0hirauniyki,
Tukuy ima qori puytu
3akki rakki'
$j makipi (akkay qotu
Ttipi ttipi,
Tunki tunki yuyay manaspa
Sapallayku,
"ana llanthyoj rikukuspa
aqasqayku,
"ana pi mayman kutirispa
"usphaqayku'
&tinqachu sunqoollayki,
&pu Inka,
0anaykuta chinkay chaki
"ana kuska,
%hiqu# chiqu# ujpa makinpi
Suruchasqa?
1uj(u wcchij (awillaykita
0icharmuy,
&ncha qkuj makillaykita
"asttarmuy,
chay samiwan
kallpanchasqata
3puy nway'
AL GRAN ATAWALLPA
Qu5 iris n#6an7o #s #st#
n#,ro
Iris qu# s# al8a?
9orr#n7a :#cha #l
n#n#mi,o
;#l %u8co <lan7#
= .>rani8a7a sini#stra
por 7oqui#ra
S# 7#sparrama!
& m#nu7o mi cora8n
?ntr#@#a
?n mi @i,ilia y #n mi
su#(o
/A - #n mi l#tar,o
&l a<#jorro mal5Bco
- mal7ito'
?l Sol s# @u#l@#
macil#nto y s# #nn#,r#c#
"ist#riosam#nt#
/= &mortajan7o a
&tawallpa
%on su #s#ncia 7i@ina
- lloran7o #sta mu#rt#
suc#7i7a
?n un instant#'
*os #n#mi,os
r#pu,nant#s arrojaron
4A -a su ca<#8a
- ya un ro 7# san,r# @a
inun7an7o
*a #ncrucija7a'
Sus 7i#nt#s cruji7or#s ya
han mor7i7o
C
?l pramo 7# la trist#8a
4= - sus ojos 7# Sol s#
han @u#lto
;# plomo'
?l cora8n #norm# 7#
&tawallpa
-a s# ha #n6ria7o'
To7o #l Tawantinsuyu
#st ahora'
4= Sollo8an7o'
9asta la ti#rra s# ha
cu<i#rto
;# 7#nsa ni#<la
*a "a7r# *una, #n su
an,ustia par#c# #n6#rma
;# ict#ricia
Da #nco,i5n7os# s#r#s y
cosas
C= ;# p#sa7um<r#'
Ei#,a la ti#rra su r#,a8o
& su s#(or,
%ual si s# a@#r,on8ara
7#l ca7@#r
;# su amant#,
FA %ual si t#mi#ra 7#@orar
& su a7ali7'
)or su s#(or hasta las
p#(as s# #str#m#c#n
- s# 7#rrum<an'
9asta #l ro ,rita @#nci7o
F= )or #l 7olor'
*lor#mos to7os juntos
- r#co,i7os'
9a<ra hom<r# capa8
7# no llorar
)or aqu#l qu# l# quiso?
=A 9a<ra hijo capa8 7#
no s#r B#l
& su pa7r#?
>imi#nt# cora8n,
acri<illa7o
- sin 6ortuna,
Qu5 paloma no ha 7#
p#rt#n#c#r
== & su compa(#ro,
- qu5 taruca m#lli8a
#Gtra@ia7a
& su cora8n?
*,rimas 7# san,r#
arranca7as
;# la @#ntura i7a,
HA ?n @u#stro #sp#jo
r#trata7
Su ca7@#r
- <a(a7 con @u#stra
t#rnura
?l r#,a8o
;# aqu#l qu# nos
r#,ala<a con #l po7#r
H= ;# sus mltipl#s
manos,
- <ajo #l ramaj# 7# su
cora8n
Eos 7a<a al<#r,u#,
- con la som<ra 7# su
p#cho
Eos a<ri,a<a'
IA %on lam#ntos 7# @iu7as
;#sola7as
*# han ro7#a7o las
in6antas
F
?nluta7as'
?l Sumo Sac#r7ot# @ist#
ya #l manto sa,ra7o
I= )ara #l sacriBcio'
9an 7#sBla7o ya to7os
los hom<r#s
9asta su tum<a'
*a r#ina s# #Gtra@a <ajo
#l p#so
;# mortal 7olor
JA 3os y ros 7# l,rimas
corr#n
So<r# #l ca7@#r
amarillo'
?st y#rto su rostro,
-#rta su <oca'
;n7# t# al#jas hasta
qu# mis ojos
J= T# pi#r7an,
;#jan7o #st# r#ino
sumi7o
?n 7u#lo,
S#parn7ot# para
si#mpr#
;# mi cora8n?
KA .Eo o<stant# #l
apos#nto ll#no 7# oro y
plata
?l #n#mi,o <lanco,
?n@an#ci7o por #l triun6o
su m#8quino
%ora8nL
&ira7o pramo si#mpr#
s#7i#nto
K= ;# co7icia,
Eo o<stant# to7o cuanto
l# o<s#quiast#
?l #n#mi,o <lanco t#
ahorc!
Slo t su malsana
@olunta7
%omast#!
/AA )#ro tu @i7a #n
%ajamarca
S# #Gtin,ui'
?st cuaja7a ya #n tus
@#nas
Tu san,r#
- <ajo tus prpa7os ya s#
ha marchita7o
/A= Tu @ista'
?n #l <rillo 7# al,una
#str#lla #st #scon7i7a
Tu mira7a'
Tan slo tu paloma su6r#
y ,im#
- 7#am<ula'
//A )#r7i7a #n #l 7olor
sollo8a la qu# tu@o
Ei7o #n tu cora8n'
%on #l torm#nto 7#l
7#satr#
S# qui#<ra #l p#cho'
T# han ro<a7o tus an7as
7# oro
//= - tu palacio
- to7os los t#soros qu#
han halla7o
S# han r#parti7o'
=
&l martirio p#rp#tuo
con7#na7os
- 7#stru7os,
/4A %a@ilant#s y con #l
p#nsami#nto 6u,iti@o,
*#jos 7# nu#stro mun7o,
Di5n7onos sin r#6u,io y
sin auGilio
?stamos lloran7o,
- sin sa<#r a qui5n
@ol@#r los ojos
/4= Eos #stamos p#r7i#n7o'
)#rmitir tu cora8n,
3#y so<#rano,
Qu# @i@amos 7isp#rsos
- #rrant#s,
/CA & #Gtra(o po7#ro
som#ti7os
- pisot#a7os?
;#sc<r#nos tus ojos
qu# h#rir sa<#n
%omo :#cha ma,nnima,
?Gti5n7#nos tu mano qu#
conc#7#
/C= "s 7# lo qu# uno pi7#
-, con6orta7os con #sa
@#ntura,
;inos qu# nos @ayamos'
+"M Nar6n, Poesa
foklrica quechua.
La Muerte de Atawallpa
So<r# #l pacay #norm#
?l @i#jo <ho,
%on su 6n#<r# lloro
S# lam#nta<a'
= - la ti#rna paloma
?n la alta 6ron7a
)r#sa 7# hon7a
amar,ura
S# lam#nta<a'
*os cru#l#s <lancos
/A Qu# oro p#7an,
%omo una pla,a
Eos in@a7i#ron'
&l pa7r# Inca,
;#spu5s 7# hac#rl#
prision#ro,
/= ;#spu5s 7# in6un7irl#
conBan8a,
"u#rt# l# 7i#ron
%on #ntra(as 7# puma,
%on astucia 7# 8orro
Tal si 6u#ra una llama
4A *# r#mataron
;#spu5s, #l rayo h#n7i
los air#s,
S# 7#splom #l ,rani8o
;#sapar#ci #l Sol
- s# impuso la noch#'
4= - los sa<ios ancianos,
D#nci7os por #l mi#7o,
H
+unto con muchos
hom<r#s
Di@os s# s#pultaron'
%mo no h# 7# @#rt#r
CA &mar,o llanto
&l hallar #n mi ti#rra
>#nt#s #Gtra(as?
+unt5monos tan slo
*os qu# somos h#rmanos
C= - #n la llanura
#nsan,r#nta7a
Eu#stro 7olor llor#mos'
T, Inca, pa7r# mo,
Qu# ha<itas #l mun7o 7#
arri<a'
Si#mpr# s#rs t#sti,o
FA ;# mi in6ortunio'
)#ro no mu#ro aun al
p#nsar
?n to7o #sto?
."i cora8n ya #st
6u#ra 7#l p#cho,
- @i@o to7a@a!
+uan *5on "#ra/
Antologa Ecuatoriana
I

Anda mungkin juga menyukai