KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah

_______________________________________________________________________________

1

UNIT 1

PERKEMBANGAN KURIKULUM DAN
PENGAJARAN SEKOLAH RENDAH


HASIL PEMBELAJARAN

Di akhir unit ini anda akan dapat:

1. menerangkan pola perkembangan pendidikan di zaman sebelum penjajahan
Inggeris, zaman penjajahan Inggeris dan zaman selepas merdeka.
2. menerangkan aspek kurikulum dan pengajaran dalam pendidikan di zaman
sebelum penjajahan Inggeris, zaman penjajahan Inggeris dan zaman selepas
merdeka.
3. membanding beza aspek kurikulum dan pengajaran di zaman sebelum
penjajahan Inggeris, zaman penjajahan Inggeris dan zaman selepas merdeka.



PETA KONSEP TAJUK

















Perkembangan Kurikulum
dan Pengajaran
Zaman Sebelum
Penjajahan Inggeris
Zaman Penjajahan
Inggeris
Zaman Selepas
Merdeka
Sekolah
Inggeris
Sekolah
Vernakular
Pendidikan
Tradisional
Inggeris
Akta
Pelajaran
1961
KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

2

PENGENALAN

Pendidikan peringkat sekolah rendah yang berlangsung di negara ini telah bermula sejak
dari zaman dulu lagi. Di zaman sebelum penjajahan Inggeris pendidikan dalam kalangan
rakyat jelata berlangsung secara tradisional dengan ibu bapa sebagai orang yang utama
dalam proses pendidikan. Di zaman penjajahan Inggeris, pendidikan berlangsung
dengan cara yang lebih formal. Konsep sekolah vernakular diperkenalkan iaitu sekolah
yang ditubuhkan berasaskan etnik. Selain itu terdapat juga sekolah Inggeris di samping
sekolah-sekolah yang ditubuhkan oleh mubaligh Kristian dan sekolah pondok serta
madrasah. Dasar pecah dan perintah banyak mempengaruhi pelaksanaan pendidikan
pada masa itu. Selepas merdeka pula pendidikan negara adalah berasas kepada Akta
Pelajaran 1961. Pendidikan dijadikan asas untuk tujuan perpaduan rakyat. Kurikulum
dan sistem peperiksaan yang sama adalah antara perkara yang diberi penegasan dalam
pelaksanaan pendidikan selepas merdeka. Sejarah pendidikan negara telah mengalami
perkembangan dari semasa ke semasa sehingga ke tahap yang ada sekarang. Kini
pendidikan di negara ini bersifat lebih jelas dan berstruktur dari sudut dasar, matlamat
dan pelaksanaannya.



ISI KANDUNGAN

Apakah senario kurikulum dan pengajaran mengikut
zaman?
Apakah kurikulum dan pengajaran di zaman sebelum
penjajahan Inggeris?
Sebelum penjajahan Inggeris pendidikan boleh diklasifikasikan sebagai pendidikan
tradisional. Penjajah sebelum Inggeris iaitu Belanda dan Portugis secara umumnya tidak
mahu masuk campur dan mengambil tahu sangat tentang pendidikan penduduk
tempatan. Pendidikan jenis ini lebih banyak berlangsung dalam kalangan rakyat jelata.
Keluarga adalah institusi utama dalam pendidikan bentuk informal ini dengan ibu bapa
memainkan peranan penting dalam proses pendidikan anak-anak. Pengajaran dan
pembelajaran berlaku secara tidak langsung melalui pemerhatian; penglibatan; nasihat
dan teguran. Pendidikan adalah bercorak warisan turun temurun dan diwarisi dari satu
generasi ke satu generasi berikutnya.

Pada ketika itu penduduk di Tanah Melayu majoritinya ialah orang Melayu kerana orang
Cina dan India hanya datang secara beramai-ramai sebagai buruh di lading dan
lombong pada zaman penjajahan Inggeris. Orang Melayu berpegang kuat pada adat
resam Melayu dan Nusantara yang bersifat ketimuran ditambah pula dengan ajaran
agama Islam yang teguh. Semua kanak-kanak tidak kira lelaki atau perempuan dididik
serta diasuh dengan ketertiban, nilai, budi bahasa serta adab sopan. Ketertiban, nilai,
budi bahasa serta adab sopan adalah mengikut norma-norma yang diterima oleh
masyarakat pada ketika itu. Setiap individu perlu menghormati orang lain terutama
kepada ibu bapa dan orang yang lebih dewasa. Tutur kata serta perbuatan perlu
sentiasa dijaga bagi memelihara keamanan, kesejahteraan dan keharmonian dalam
kehidupan berkeluarga dan bermasyarakat.

KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

3

Kanak-kanak lelaki biasa diminta membantu bapanya menjalankan kegiatan ekonomi
keluarga seperti berkebun; bersawah; menangkap ikan; mengambil upah bertukang
membina rumah; dan sebagainya. Bagi kanak-kanak perempuan, mereka dididik dan
diasuh oleh ibu bapa dengan perkara-perkara berkaitan rumah tangga agar suatu masa
nanti menjadi suri rumah yang baik. Sehubungan itu, kanak-kanak perempuan biasanya
dilatih untuk membantu ibunya menguruskan hal rumah tangga seperti menjaga adik,
membasuh pakaian, mengemas rumah, menjahit serta melakukan kerja-kerja di dapur.

Pendidikan pada masa itu mempunyai matlamat untuk kesejahteraan dalam kehidupan
baik untuk di dunia mahupun akhirat. Sehubungan itu dari sudut pelajaran agama,
kanak-kanak mendapat pendidikan di surau atau di masjid berkaitan perkara-perkara
fardhu ain, fardhu kifayah, Al-Quran, hadith, fiqah, tauhid dan tasawuf. Dalam aktiviti
pengajaran, kanak-kanak membaca Al-Quran, menghafal doa, mempelajari fardhu ain,
fardhu kifayah, hadis, hukum-hakam dan cara hidup Islam. Al-Quran adalah teras
pembelajran kerana tradisi masyarakat adalah menjadikan Al-Quran sebagai pelajaran
dasar di samping pelajaran-pelajaran yang lain. Walaupun kurikulum dan pengajaran
agak terbatas, namun ramai tokoh agama yang terkenal dalam bidang agama dan
mempunyai tahap etika yang tinggi telah dilahirkan. Pendidikan berbentuk nonformal
juga biasa terdapat di institusi tersebut. Pembelajaran biasanya berlangsung diwaktu
lapang seperti di waktu subuh, petang atau malam. Guru dalam pengajarannya
menggunakan teknik hafalan. Ada juga ibu bapa yang menghantar anak-anak mereka ke
rumah ustaz, ustazah atau orang alim untuk mengaji Al-Quran dan pelajaran agama.
Ada yang menghantar anak-anak ke sekolah pondok atau madrasah yang banyak dibina
oleh alim ulama Islam yang datang dari Timur Tengah ke Tanah Melayu, terutama pada
kurun ke-18. Berikut adalah antara contoh guru-guru yang terkenal yang mengajar di
sekolah pondok serta nama tempatnya.

Tuk Kenali
Tuan Husin
Tok Pulau Manis
Hj Mohd Taib
Hj Mohd Nor
Hj Mohd Aji
Hj Mohd Salleh
Hj Ishak

Kelantan
Kedah
Terengganu
Titi Gajah
Langgar
Pumpong
Alor Setar
Pulau Pisang

Pendidikan yang lebih bersifat formal pula kebanyakannya berlangsung di istana.
Pendidikan di istana adalah untuk golongan bangsawan atau anak-anak kepada
pembesar istana. Pendidikan berlangsung secara lebih teratur dengan tempat dan waktu
pengajaran dan pembelajaran yang ditetapkan. Guru-guru yang khusus dipanggil dan
diberi gaji secara khas untuk mengajar murid-murid. Kanak-kanak diajar menggunakan
sukatan pelajaran tertentu termasuk kemahiran 3M (membaca, menulis dan mengira)
selain pelajaran Jawi, bahasa Arab, Fiqh, Tauhid, Al-Quran dan lain-lain. Kedatangan
Islam ketika zaman Kerajaan Melayu Melaka (1403 1511) telah memainkan peranan
penting dalam pengembangan ilmu pengetahuan, pendidikan dan dakwah Islamiah di
Tanah Melayu dan rantau Nusantara pada masa itu. Bentuk pembelajaran yang
berinstitusikan rumah, surau dan masjid berjalan terus dalam kalangan orang Melayu
sejak beratus-ratus tahun yang silam. Catatan sejarah Barat menyatakan bahawa Islam
mula bertapak di Tanah Melayu pada kurun ke-15. Contohnya catatan D.G.E Hall,
menyatakan bahawa Islam bertapak di Melaka pada 1414 iaitu dengan perkahwinan
antara sultan Melaka dengan puteri dari Pasai iaitu sebuah negerio yang rakyatnya
menganut agama Islam.

KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

4


























AKTIVITI 1.1

Dalam jadual berikut, tuliskan aspek-aspek pendidikan yang berlangsung di
zaman sebelum penjajahan Inggeris mengikut kategori pendidikan informal,
pendidikan nonformal dan pendidikan formal.

Aspek-aspek
Pendidikan
Pendidikan
Informal
Pendidikan
Nonformal
Pendidikan
Formal


Halatuju











Kandungan/Isi
Pelajaran










Pelaksanaan
Pengajaran/
Pembelajaran








KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

5

Apakah kurikulum dan pengajaran di zaman penjajahan
Inggeris?
Semasa penjajahan Inggeris sekolah vernakular diperkenalkan selaras dengan dasar
pecah dan perintah. Sekolah vernakular ialah sekolah yang menggunakan bahasa
ibunda sebagai bahasa pengantarnya. Sekolah-sekolah tersebut diadakan secara
terasing antara satu dengan yang lain. Sekolah-sekolah vernakular yang terdapat pada
masa itu ialah:

Sekolah Melayu
Sekolah Cina
Sekolah Tamil

Terdapat juga sekolah Inggeris yang dibiayai oleh pemerintah; sekolah mubaligh yang
dibiayai oleh gereja Methodist, Katholik dan Anglican; sekolah pondok; dan madrasah.
Ketika perang dunia kedua Tanah Melayu telah dijajah oleh Jepun. Pada ketika itu
tentera Jepun telah membuka sekolah Nihongo.


Sekolah Melayu

Negeri-negeri Selat adalah terdiri daripada Pulau Pinang, Melaka dan Singapura.
Gabenor Negeri-negeri Selat iaitu Blundell telah mencadangkan supaya ditubuhkan
sekolah Vernakular Melayu di negeri-negeri tersebut dengan bantuan kerajaan British.
Blundell dengan telah menubuhkan dua buah sekolah Vernakular Melayu di Singapura.
Selepas itu, pada tahun 1858 hingga 1863, kerajaan British telah menubuhkan beberapa
lagi sekolah vernakular Melayu di Pulau Pinang dan Melaka.

Di sekolah vernakular Melayu, bahasa Melayu digunakan sebagai bahasa pengantar.
Tulisan Rumi dan Jawi digunakan secara serentak di kebanyakan sekolah. Antara
sekolah yang awal dibuka ialah di Bayan Lepas, Pulau Pinang; dan di Kampung Gelam,
Singapura. Pada 1871, A.M. Skinner telah memperkenalkan sekolah Melayu yang
digabung dengan kelas Al-Quran. Pelajaran akademik iaitu pembelajaran mata pelajaran
Bahasa Melayu, Matematik, Ilmu Alam dan mata pelajaran vokasional di sebelah pagi
manakala kelas Al-Quran dan Bahasa Arab di sebelah petang. Langkah ini bertujuan
menarik minat orang Melayu agar menghantar anak-anak mereka ke sekolah kerana
orang Melayu memberi sambutan yang dingin terhadap sekolah vernakular ini.

Tujuan utama Sekolah Melayu ialah untuk memberi pendidikan asas supaya anak-anak
penduduk tempatan dapat menjadi petani, nelayan atau pekerja bawahan yang tidak
terpisah dengan alam sekeliling mereka. Kurikulum dan pengajaran di sekolah
vernakular Melayu berkisar kepada kemahiran, membaca, menulis, mengira, mengarang
di samping dimasukkan juga sedikit tentang Ilmu Alam, Ilmu Hisab dan Latihan Jasmani.
Mulai abad ke-20, mata pelajaran perkebunan dan anyaman pula diperkenalkan; ekoran
daripada cadangan yang terkandung dalam laporan R.O Winstedt pada tahun 1917.
Tujuan utama pemilihan dan pelaksanaan kurikulum ini adalah untuk memberi orientasi
agar anak-anak Melayu dapat meneruskan kerjaya warisan ibu bapa mereka sebagai
pekebun, petani, pesawah, nelayan dan sebagainya serta kekal berada di desa atau di
kampung-kampung. Kalau pun sebagai pekerja makan gaji, mereka adalah sebagai
pekerja bawahan sahaja seperti pemandu atau pekerja am.

KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

6

Guru-guru Melayu dilantik dalam kalangan mereka yang berkebolehan dan terkenal
dalam masyarakat. Pengajaran dan pembelajaran di sekolah-sekolah ini adalah sangat
terhad. Masalah utama ialah kekurangan guru terutama guru-guru perempuan dan guru-
guru yang mahir dalam kemahiran-kemahiran tertentu. Bilangan murid juga terhad
kerana kesangsian orang Melayu terhadap pengaruh agama Kristian. Sekolah
vernakular Melayu juga disangka menyebarkan fahaman sekular. Perkara yang sama
berlaku di Borneo Utara di mana sekolah yang dibuka oleh W. H. Treacher iaitu Gabenor
pertama Borneo Utara tidak mendapat sambutan. Ibu bapa lebih gemar menyekolahkan
anak-anak mereka di sekolah pondok atau madrasah. Kanak-kanak perempuan Melayu
pula tidak digalakkan langsung oleh ibu bapa untuk bersekolah. Dari satu aspek lain
pula, status lepasan sekolah Melayu juga dilihat lebih rendah daripada sekolah Inggeris.
Murid-murid di sekolah Melayu belajar daripada Darjah I hingga Darjah IV. Setelah
melalui tapisan, hanya sebahagian kecil sahaja murid berpeluang melanjutkan pelajaran
ke Special Malay Class dan daripada situ baru boleh meneruskan persekolahannya di
sekolah Inggeris.



Sekolah Cina

Sekolah vernakular Cina bermula di Negeri-negeri Selat. Sekolah yang awal, didirikan di
Melaka. Sekolah vernakular Cina juga kurang mendapat sambutan daripada masyarakat
Cina. Pada pertengahan abad ke-19 iaitu apabila kedatangan orang Cina ke Tanah
Melayu berlaku secara beramai-ramai, kebanyakan sekolah Cina dibiayai oleh kaum
Cina sendiri iaitu oleh pertubuhan-pertubuhan, persatuan atau orang perseorangan.
Penubuhan sekolah tersebut adalah dengan tujuan untuk memastikan pengekalan
warisan budaya dan bahasa kaum Cina. Pihak Inggeris tidak masuk campur atau
menghalang usaha yang dilakukan.

Kurikulumnya adalah meliputi ajaran-ajaran klasik Cina, opera, tulisan dan kebudayaan.
Ajaran Confucius ialah yang banyak diajarkan. Oleh kerana tanah besar Cina adalah
luas dan mempunyai pelbagai daerah dengan cara hidup serta kebudayaan rakyat yang
pelbagai, maka sekolah Cina yang terdapat di Tanah Melayu pun turut pelbagai dari
segi corak serta bentuknya apa lagi isi kandungan pelajaran yang diajar.

Pengajaran adalah secara menghafal, mengira dan menulis. Tenaga pengajar, isi
pelajaran dan bahan-bahan pengajaran dibawa masuk dari tanah besar Cina. Pihak
Inggeris terus mengambil sikap yang longgar terhadap sekolah Cina. Walau
bagaimanapun pada tahun 1929, peraturan yang lebih ketat dikenakan ke atas sekolah-
sekolah Cina oleh Gabenor Cecil Clementi. Perlantikan guru-guru tidak boleh lagi dari
tanah besar Cina. Sebaliknya perlantikan guru-guru perlu daripada kalangan penduduk
tempatan sahaja iaitu mereka yang dilahirkan di Tanah Melayu atau yang mendapat
pendidikan Inggeris. Pindaan pada enakmen juga telah dibuat bagi memberi kuasa
kepada pengarah pelajaran agar dapat mengambil tindakan kepada seseorang guru
yang didapati menentang dasar kerajaan. Begitu juga dengan kurikulum dan buku-buku
teksnya. Kesemuanya tidak boleh lagi berorientasikan tanah besar Cina, sebaliknya
perlu bercorak tempatan yang bercirikan Inggeris.

Walau bagaimanapun peraturan tersebut tidak banyak memberi kesan, sebaliknya
mendapat banyak tentangan daripada masyarakat keturunan Cina. Sekolah Cina tidak
banyak berubah daripada tahun-tahun sebelumnya iaitu masih berkiblatkan negara asal;
masih menumpukan taat setia kepada budaya serta adat resam negara asal mereka
KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

7

melalui kurikulum, buku-buku, bahan-bahan bacaan dan guru yang dibawa masuk dari
negara Cina.



Sekolah Tamil

Pemerintah Inggeris di Tanah Melayu pada awalnya tidak berminat menyediakan
pendidikan kepada masyarakat India kerana pada tanggapan mereka, kehadiran
masyarakat India di Tanah Melayu adalah sementara sahaja. Walau bagaimanapun
apabila Kod Buruh dikuatkuasakan bagi tujuan rnembasmi buta huruf, hal-hal berkaitan
pendidikan orang India telah ditegaskan. Inggeris mengarahkan agar tuan-tuan punya
estet mendirikan sekolah Tamil untuk anak-anak pekerja yang majoritinya datang dari
India. Sekiranya terdapat sepuluh orang atau lebih kanak-kanak dalam lingkungan umur
persekolahan, pihak estet wajib menyediakan sekolah dan guru untuk kanak-kanak
tersebut. Justeru itu banyak sekolah vernakular Tamil dibuka.

Secara umumnya corak sekolah vernakular Tamil adalah seperti sekolah vernakular
Cina, iaitu berorientasikan negara asal. Selain untuk menyelesaikan masalah buta huruf,
kurikulum di sekolah Tamil adalah berkisar kepada unsur-unsur kerohanian dan
kebudayaan Hindu serta bahasa pertuturan. Bahan-bahan pengajaran adalah dibawa
masuk dari India. Orang India di Tanah Melayu pada masa itu kebanyakannya masih
menumpukan taat setia mereka kepada negara asal. Sebagai contoh, pergolakan politik
yang berlaku di India pada ketika itu, juga dirasai kesannya di Tanah Melayu. Justeru
elemen dalam kurikulum dan pengajaran banyak dipengaruhi oleh perkara tersebut.

Sikap kebanyakan ibu bapa terhadap pendidikan anak-anak adalah di tahap yang
rendah. Justeru ramai kanak-kanak yang tidak bersekolah atau tidak hadir ke sekolah
untuk mengikuti proses pengajaran dan pembelajaran. Dari sudut pengajaran, pada
mulanya bahasa Tamil digunakan sebagai bahasa pengantar. Walau bagaimanapun
perkembangan sekolah Tamil tidak maju disebabkan faktor bahasa pengantar. Orang
India yang datang ke Tanah Melayu dari pelbagai daerah di India dengan bahasa
pertuturan yang pelbagai. Justeru pengajaran telah dikendalikan dalam pelbagai bahasa,
iaitu sama ada menggunakan bahasa Tamil, Malayalam, Telegu, Punjabi atau Hindi.
Guru-guru pula diberi gaji yang rendah. Terdapat guru-guru kurang bertauliah seperti
kerani ladang, penyelia, pembantu perubatan dan pekerja sendiri yang ditugaskan untuk
mengajar di sekolah Tamil. Keadaan tersebut adalah kurang memuaskan.



Sekolah Inggeris

Sekolah Inggeris yang pertama dibina ialah Penang Free School pada 1816 diikuti
dengan Malacca Free School pada 1826 dan seterusnya yang lain-lain seperti Victoria
Insitute (1893) dan King Edward VII (1906). Sekolah Inggeris kebanyakannya didirikan
di bandar-bandar untuk anak-anak pegawai Inggeris, anak-anak ahli-ahli perniagaan
serta anak-anak golongan elit Melayu pada masa itu. Corak kurikulum dan pengajaran di
sekolah ini lebih berorientasikan ketuanan Inggeris daripada semua aspek termasuk nilai
dan pemikiran yang ditanamkan kepada murid-murid. Sebagai contoh, nilai yang cuba
diterapkan ialah perasaan bangga terhadap keagungan pemerintah Inggeris. Inggeris
adalah sebagai kuasa besar berbanding dengan kuasa-kuasa lain yang ada. Selain itu
empayar serta jajahan takluknya adalah luas dan istimewa. Kurikulum, buku-buku teks,
KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

8

bahan-bahan pengajaran dan pembelajaran yang digunakan adalah daripada Britain.
Kurikulum sekolah Inggeris lebih mementingkan akademik.

Dalam proses pengajaran dan pembelajaran, sekolah Inggeris menggunakan
sepenuhnya bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar. Guru-guru yang terlibat ialah
guru yang dididik daripada sekolah Inggeris. Pengajaran di sekolah Inggeris melibatkan
mata pelajaran Bahasa Inggeris, Matematik, Sejarah Eropah, Ilmu Alam, Sains, Sastera
Inggeris, Pendidikan Jasmani dan Lukisan. Kurikulum dan pengajaran lebih kepada
persediaan untuk peperiksaan Cambridge Overseas School Certificate.


Sekolah Nihongo
Sekolah Nihongo dibuka oleh tentera Jepun ketika mereka menakluki Tanah Melayu
dalam Perang Dunia Kedua. Pada masa itu kanak-kanak tempatan telah diminta
menghadiri sekolah-sekolah kendalian askar Jepun. Dalam kurikulum dan
pengajarannya terdapat pelajaran bahasa Jepun, nyanyian lagu-lagu klasik Jepun,
kebudayaan Jepun dan kegiatan-kegiatan yang ada kaitannya dengan penerapan nilai
ketaatan dan kesetiaan kepada kerajaan dan maharaja Jepun. Jepun pada masa itu
menggunakan slogan Asia for Asian iaitu Asia adalah untuk orang Asia.



Selepas Perang Dunia Kedua
Selepas Perang Dunia Kedua tamat iaitu pada 1946, pentadbiran Inggeris telah
menubuhkan satu jawatankuasa dikenal sebagai Jawatankuasa Cheeseman. Setelah
membuat kajian, jawatankuasa ini telah mengeluarkan laporan dikenal sebagai Laporan
Cheeseman. Berikut ialah antara cadangan berkaitan kurikulum dan pengajaran dalam
laporan tersebut.

Pengajaran dan pembelajaran bahasa Inggeris diberi kepada semua murid di
sekolah rendah.
Pelajaran vokasional seperti dalam Laporan Pelajaran 1938 dilaksana dengan
sepenuhnya.

Jawatankuasa Cheeseman mengemukakan cadangan tersebut dengan harapan untuk
melatih penduduk tempatan sebagai pekerja yang boleh berkomunikasi dalam bahasa
Inggeris bagi membangunkan infrastruktur seperti jalanraya dan landasan keretapi yang
telah mengalami kerosakan akibat Perang Dunia Kedua. Walau bagaimanapun, atas
beberapa alasan yang tertentu cadangan berkaitan kurikulum dan pengajaran dalam
Laporan Cheeseman tidak dapat dilaksanakan.
Pada tahun 1949 satu lagi jawatankuasa telah ditubuhkan selepas itu diketuai oleh L.J
Barnes. Jawatankuasa ini mendapati tahap pelajaran kanak-kanak Melayu adalah amat
rendah dan seluruh sistem pendidikan perlu dirombak. Antara puncanya ialah
kemudahan di sekolah-sekolah Melayu yang kurang dan tidak berkualiti. Seterusnya,
faktor peluang yang sangat terhad untuk kanak-kanak Melayu mendapat pendidikan
lanjutan. Hanya segelintir murid Melayu yang dapat meneruskan pelajarannya ke
peringkat menengah melalui Special Malay Class di sekolah-sekolah Inggeris. Dalam
KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

9

laporannya jawatankuasa tersebut telah mengemukakan cadangannya. Berikut adalah
antara cadangan berkaitan kurikulum dan pengajaran dalam Laporan Barnes.

Pengajaran di sekolah rendah dilakukan mengguna bahasa Inggeris dan bahasa
Melayu.
Sekolah adalah terbuka kepada kanak-kanak daripada semua kaum secara
percuma.
Bahasa Cina dan bahasa Tamil diajar kepada murid-murid sebagai suatu mata
pelajaran.
Hanya bahasa Inggeris digunakan dalam pengajaran dan pembelajaran di
sekolah menengah.
Mata pelajaran Sains, Seni Perusahaan dan Sains Rumahtangga diajarkan
kepada murid-murid.
Sekolah-sekolah vokasional yang moden dicadang supaya dibina untuk pelajaran
vokasional.


Walaupun pelaksanaan kurikulum adalah bertujuan untuk perpaduan kaum, namun
cadangan yang terdapat dalam Laporan Barnes tidak dapat dilaksanakan kerana
dianggap lebih memihak kepada orang Melayu. Sehubungan itu pada tahun 1951 satu
jawatankuasa lain yang diketuai oleh W.P Fenn dan T.Y. Wu telah ditubuhkan.
Jawatankuasa ini telah membuat kajian dan mengeluarkan laporannya pada 1951
dikenal sebagai Laporan Fenn-Wu. Berikut adalah antara cadangan yang terdapat
dalam laporan jawatankuasa tersebut.

Penggunaan bahasa Melayu, bahasa Inggeris dan bahasa Cina dalam
pelaksanaan kurikulum dan pengajaran.
Mata pelajaran Bahasa Cina dan bahasa Tamil diteruskan dan pengajarannya
diperbaiki.
Buku teks dari luar Tanah Melyu perlu disemak dan perlu dimasukkan unsur-
unsur tempatan.
Institusi atau kolej bagi melatih guru untuk sekolah Cina adalah diperlukan
bagi menampung kekurangan guru terlatih.
Bantuan kewangan daripada kerajaan perlu ditambah untuk sekolah-sekolah
Cina.


Cadangan daripada Laporan Fenn-Wu juga tidak dapat dilaksanakan. Sehubungan itu
dikaji semula kesemua cadangan-cadangan daripada Laporan Barnes dan Laporan
Fenn-Wu oleh suatu Jawatankuasa Khas yang dibentuk. Daripada lapporan
Jawatankuasa Khas tersebut akhirnya Ordinan Pelajaran 1952 diwartakan. Ordinan
Pelajaran 1952 juga tidak dapat dilaksanakan.


Adakah anda terfikir mengapa cadangan yang terdapat dalam setiap
laporan jawatankuasa yang dibentuk berkaitan pendidikan tidak dapat
dilaksanakan?

KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

10

























AKTIVITI 1.2

Dalam ruang yang disediakan di bawah, bina peta minda bagi menjelaskan
bagaimana kurikulum dan pengajaran dalam sistem pendidikan di Tanah
Melayu sebelum merdeka dipengaruhi oleh dasar pecah dan perintah yang
diperkenalkan oleh Inggeris.


PETA MINDA
KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

11

Apakah kurikulum dan pengajaran di zaman selepas
merdeka?


Pada tahun 1956, jawatankuasa yang diketuai oleh Abdul
Razak Hussein telah mengeluarkan laporan yang
seterusnya dikenal sebagai Penyata Razak. Dalam penyata
ini, perpaduan ialah antara agenda utama pendidikan.
Penyata Razak telah dijadikan asas kepada Ordinan
Pelajaran 1957. Walau bagaimanapun selepas merdeka,
satu jawatankuasa lain telah dibentuk dikenal sebagai
Jawatankuasa Penyemak Pelajaran 1960. Jawatankuasa ini
lebih dikenali sebagai Jawatankuasa Rahman Talib.
Jawatankuasa ini ditubuhkan bertujuan untuk mengkaji
Penyata Razak 1956 dan Ordinan Pelajaran 1957 yang
diguna pakai dalam kurikulum dan pengajaran selepas
merdeka.


















Abdul Razak Hussein






















Penyata Razak
(Para 12)

Kami percaya juga yang tujuan dasar
pelajaran di dalam negeri ini ialah
bermaksud hendak menyatukan budak-
budak daripada semua bangsa di dalam
negeri ini dengan memakai satu peraturan
pelajaran yang meliputi semua bangsa
dengan menggunakan bahasa
kebangsaan sebagai bahasa pengantar
yang besar, walaupunperkara ini tidak
dapat dilaksanakan dengan serta merta
melainkan hendaklah diperbuat dengan
beransur-ansur.

KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

12

Jawatankuasa Rahman Talib mengeluarkan laporan pada
tahun 1960 dikenal sebagai Penyata Rahman Talib.
Berasaskan kepada penyata-penyata tersebut dan Ordinan
Pelajaran 1957, Akta Pelajaran 1961 diwartakan.
Sehubungan itu satu bentuk kurikulum dan sistem
peperiksaan yang sama untuk keseluruhan sistem
persekolahan di negara ini telah digunakan. Dari sudut
pengajarannya pula bahasa Melayu dijadikan sebagai
bahasa pengantar utama selain membenarkan bahasa
Inggeris, bahasa Cina dan bahasa Tamil digunakan masing-
masing di SRK, SRJK(C) dan SRJK(T).


Abdul Rahman Talib

Walau bagaimanapun peruntukan dalam Seksyen 21(2) Akta Pelajaran 1961
menyatakan Where at any time the Minister is satisfied that a national type primary
school may suitable be converted into national primary school, he may by order direct
that the school become a national primary school. Sehubungan itu di semenanjung dan
Sabah, SRK telah diubah bahasa pengantarnya daripada bahasa Inggeris kepada
bahasa Melayu sepenuhnya mulai tahun 1975, manakala di Sarawak ialah mulai 1977.

Selain untuk perpaduan, pendidikan selepas merdeka adalah untuk melahirkan rakyat
yang bebas daripada masalah buta huruf. Sehubungan itu kurikulum dan pengajaran
adalah memberi fokus kepada soal literasi. Pendidikan adalah juga untuk
membangunkan negara selepas mendapat kemerdekaan daripada penjajah.
Pembangunan melibatkan aspek infrastruktur seperti kemudahan awam, kemudahan
kesihatan, perkembangan ekonomi berasaskan pertanian dan lain-lain. Dasar pelajaran
pada masa itu juga mengharapkan agar keperluan tenaga rakyat bagi pembangunan
negara dipenuhi melalui proses pendidikan. Justeru kurikulum dan pengajaran selepas
merdeka lebih menjurus ke arah tersebut.

























KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

13





















RUMUSAN

Unit ini telah membincangkan senario pendidikan di negara ini dari sudut kurikulum dan
pengajarannya meliputi tiga zaman iaitu zaman penjajahan Inggeris, zaman sebelum
merdeka dan zaman selepas merdeka. Aktiviti yang relevan juga diberikan bagi
mengukuhkan lagi pengetahuan dan kefahaman pelajar berkaitan sub topik yang
berkaitan. Secara umumnya dapat dikatakan bahawa senario pendidikan di negara ini
telah mengalami perkembangannya hingga ke tahap yang ada sekarang. Dalam erti kata
yang lain pendidikan di negara ini mengalami proses kristalisasi iaitu perkembangan
demi perkembangan ke tahap yang lebih baik dan cemerlang.


AKTIVITI 1.3
Kenal pasti daripada sumber-sumber yang relevan bahawa pelaksanaan
kurikulum dan pengajaran selepas merdeka adalah juga ke arah
pembangunan negara.
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________






KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

14

KATA KUNCI

Pendidikan formal - pendidikan terancang di mana kurikulum atau program
pengajian dan mata pelajaran disusun dan diajar oleh
guru kepada pelajar di institusi pendidikan yang
tertentu.

Pendidikan informal - pendidikan dan pengalaman yang diperoleh melalui
pelbagai aktiviti kehidupan seharian seperti interaksi
dengan orang lain, ahli keluarga dan ahli-ahli
masyarakat

Pendidikan non-formal - pendidikan tambahan yang terancang yang diajar di
luar pendidikan formal seperti latihan khas, bengkel,
dan belajar sambil bekerja yang dirancang.

Pendidikan tradisional - pendidikan informal yang berlaku dalam kalangan
keluarga rakyat jelata yang mana ibu bapa ialah orang
yang memainkan peranan utama sebagai pendidik.

Sekolah vernakular - sekolah yang menggunakan bahasa ibunda sebagai
bahasa pengantarnya.

Sekolah Melayu - sekolah vernakular yang ditubuhkan di zaman
penjajahan Inggeris untuk orang Melayu.

Sekolah Cina - sekolah vernakular yang ditubuhkan di zaman
penjajahan Inggeris untuk orang Cina.

Sekolah Tamil - sekolah vernakular yang ditubuhkan di zaman
penjajahan Inggeris untuk orang Indiaayu.



PENILAIAN KENDIRI


Jawab semua soalan berikut.

1. Manakah antara berikut merupakan sebab mengapa sebelum penjajahan
Inggeris majoriti rakyat jelata mendapat pendidikan informal?

A. Tidak banyak institusi sekolah pada masa itu.
B. Ibu bapa perlu berperanan penting dalam pendidikan.
C. Pendidikan formal hanya diperkenalkan oleh pihak Inggeris.
D. Pendidikan informal lebih menyeluruh berbanding pendidikan formal.





KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

15

2. Penghijrahan alim ulama Islam dari Timur Tengah ke Tanah Melayu pada kurun
ke18 menyebabkan ______________

A. pengajaran di sekolah pondok mula diadakan.
B. wujud kesedaran tentang Islam di Tanah Melayu .
C. madrasah dan sekolah pondok banyak ditubuhkan.
D. tiada sekolah lain kecuali madrasah dan sekolah pondok.


3. Sekolah vernakular antara lain mempunyai ciri _____________

A. semuanya dibiayai oleh pihak Inggeris.
B. kurikulumnya sentiasa dalam pemantauan Inggeris.
C. pengajaran oleh guru-guru mengikut etnik masing-masing.
D. taraf persekolahan adalah sama antara satu dengan yang lain.


4. Sekitar tahun 1920an kerajaan Inggeris meluluskan Enakmen Pendaftaran
Sekolah kerana masalah pembukaan sekolah-sekolah yang begitu banyak.
Antara kesan enakmen tersebut ialah ____________

A. mengenakan yuran yang lebih tinggi kepada semua murid.
B. peggunaan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar utama.
C. Selain sekolah Inggeris sekolah perlu berdaftar dengan kerajaan.
D. perlantikan guru tidak boleh terus dari tanah besar China atau India.


5. Manakah antara berikut tidak benar berkaitan pendidikan selepas sahaja Tanah
Melayu mencapai kemerdekaan?

I. Berasaskan Akta Pelajaran 1961.
II. Pengajaran semuanya oleh guru terlatih.
III. Pendidikan adalah untuk perpaduan kaum.
IV. Menggunakan hanya satu bahasa pengantar.

A. I dan II sahaja
B. II dan IV sahaja
C. III dan IV sahaja
D. I, II dan III sahaja


Cadangan Jawapan: 1. A; 2. C; 3. C; 4. D; 5. B


RUJUKAN

Abdullah Ishak (1995). Pendidikan Islam dan pengaruhnya di Malaysia. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka.

KRP 3013: Kurikulum Dan Pengajaran Sekolah Rendah
_______________________________________________________________________________

16

Abu Zahari Abu Bakar (1980). Perkembangan pendidikan di Semenanjung Malaysia.
Kuala Lumpur: Penerbit Fajar Bakti.

Akta Pelajaran 1961. Kuala Lumpur: International Law Book Service. (1984).

Ikhsan Othman., & Norila Md. Salleh. (2005). Kurikulum dan pengajaran sekolah rendah:
Aspek-aspek yang berkaitan. Tanjong Malim: Quantum Books.

Kementerian Pelajaran Malaysia (2006). Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (PIPP)
2006 2010. (Edisi Pelancaran). Kuala Lumpur: KPM.

Kementerian Pendidikan Malaysia (1980). Laporan Jawatankuasa Kabinet Mengkaji
Pelaksanaan Dasar Pelajaran. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka

Passe, J. (1999). Elementary school curriculum (2
nd
Edition). Boston : McGraw Hill

Sufean Hussin. (2004) Sejarah, sistem & falsafah pendidikan di Malaysia (Edisi Kedua).
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.