Sintaksis

1.
O PENGENALAN TERHADAP SINTAKSIS

Sintaksis merupakan satu bidang kajian tentang tatacara binaan dan cara
frasa, klausa dan ayat dibentuk. Bidang kajian sintaksis ini telah dipelopori oleh
Noam Chomsky seperti yang dibicarakan oleh beliau dalam buku Syntatic Structure
yang akhirnya melahirkan pengajian am tatabahasa transformasi generative oleh
Frank Parker !""#$.
Sintaksis dapat ditakrifkan sebagai bidang ilmu bahasa yang mengkaji
bentuk, struktur dan binaan atau konstruksi ayat. Sintaksis juga merupakan kajian
tentang hukum atau rumus tatabahasa yang mendasari kaedah penggabungan dan
penyusunan perkataan dan kelompok perkataan untuk membentuk ayat dalam
sesuatu bahasa.
Bidang sintaksis bukan sahaja melihat kehadiran jenis dan ragam ayat, tetapi
juga rumus pembinaan unsur subjek dan predikat sebagai penentu pembentukan
sesuatu ayat. Selain itu, terdapat juga cirri%ciri lain yang dipertimbangkan dalam
pembinaan ayat, iaitu penanda tatabahasa. &ntara penanda tatabahasa yang sering
terdapat dalam pembinaan ayat, termasuklah penanda kasus, penanda kala dan
unsure keserasian. 'alam bahasa (nggeris, penanda kasus memainkan peranan
penting dalam menentukan kegramatisan sesuatu ayat, tetapi bahasa )elayu tidak
mempunyai unsur sedemikian.
Bahasa )elayu juga tidak mempunyai penanda kala atau masa seperti dalam
bahasa (nggeris, iaitu yang ditandai oleh past tense. Sebaliknya, bahasa )elayu
menggunakan perkataan sedang, sudah dan akan untuk menentukan kala atau
*aktu sesuatu kata kerja itu dilakukan. +nsure keserasian juga penting dalam
pembentukan ayat. ,anpa memperlihatkan unsur keserasian ini ayat yang dibentuk
tidak akan menjadi gramatis.
Satu lagi aspek yang termasuk dalam analisis atau persoalan sintaksis ialah
ayat%ayat yang tidak menentu maknanya atau binaan yang menghasilkan ketaksaan
ayat. 'alam menghasilkan ayat yang gramatis, seseorang itu perlu tahu dan mahir
dalam beberapa aspek seperti mematuhi struktur binaan ayat, memahami hukum
tatabahasa )elayu itu sendiri dan menyedari baha*a kegramatisan ayat itu mestilah
bermakna.
1
1.1 FRASA DAN BINAAN FRASA.
Frasa ialah unit yang boleh terdiri daripada satu susunan yang mengandungi
sekurang%kurangnya dua patah perkataan ataupun satu patah perkatan yang
berpotensi untuk diperluas menjadi dua patah perkataan atau lebih. Perbe-aan frasa
dengan klausa ialah frasa tidak mengandungi subjek dan predikat. 'alam susunan
tatabahasa, frasa boleh menjadi konstituen kepada klausa ataupun konstituen frasa
itu sendiri. Perhatikan contoh di ba*ah .
'alam contoh di atas, sekolah bukan lagi bertaraf perkataan, tetapi boleh dinamakan
frasa kerana bentuk itu boleh diperluas menjadi sekolah rendah, sebuah sekolah,
sebuah sekolah rendah dan sekolah luar bandar. Binaan frasa dalam bahasa )elayu
terdiri daripada frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif dan frasa sendi nama.
2
F/&S&
Sekolah
Sekolah rendah
Sebuah sekolah
Sebuah sekolah rendah
Sekolah rendah luar bandar
1.3 STRUKTUR BINAAN AYAT.
Setiap pembentukan ayat dalam sesuatu bahasa dikenali sebagai satu
binaan atau konstruksi. Sesuatu binaan ayat bukan sekadar gabungan atau rentetan
bentuk kata yang se*enang%*enangnya dan tidak tersusun, tetapi sebaliknya
terbentuk daripada susunan beberapa unit kecil rangkai kata yang, dalam ilmu
bahasa, dikenali sebagai unsur atau konstituen. Perhatikan contoh di ba*ah .
Ahmad tertidur.
&yat di atas ialah satu binaan yang mengandungi dua unsur iaitu, Ahmad dan
tertidur.
0elas dalam contoh ayat tersebut, terdapat dua perkataan, iaitu, Ahmad dan
tertidur. Namun, pada umumnya, ayat dalam bahasa )elayu jauh lebih panjang dan
kompleks daripada contoh ayat yang diberikan, dan dapat dianalisis sebagai terdiri
daripada unsur klausa, yang terkandung di dalamnya beberapa unsur frasa dan
tidak hanya perkataan. Frasa yang terdapat dalam sesuatu ayat itu pun mempunyai
unsur%unsur yang tersendiri yang terdiri daripada unsur frasa yang lebih kecil, dan
setiap satu unsur frasa yang kecil itu pula mengandungi unsur perkataan.
3
1.4 BINAAN AYAT.
+mumnya, penutur asli sesuatu bahasa mempunyai kecekapan berbahasa
atau daya pengetahuan untuk mengetahui struktur unsur atau struktur konstituen
setiap ayat dalam bahasanya, iaitu melalui kebolehannya memenggal ayat kepada
bahagian%bahagiannya.
Contohnya ayat ialah .
!$ 1arina guru sementara di sekolah itu.
1arina
guru sementara di sekolah itu
2$ &dik 3asmin bermain basikal dengan rakan%rakannya.
&dik 3asmin
bermain basikal dengan rakan%rakannya
Pemenggalan ayat seperti yang dilakukan di atas, secara tradisi dikenali sebagai
pemenggalan frasa subjek dan frasa predikat.
)aka, jelaslah baha*a subjek kepada sesuatu bentuk ayat ialah konstituen,
sama ada terdiri daripada satu perkataan atau beberapa perkataan, yang
sememangnya frasa nama atau yang berfungsi sebagai frasa nama dan menjadi
judul atau unsure yang diterangkan.
Predikat pula ialah kumpulan perkataan yang tergolong dalam satu frasa dan
menjadi unsur yang menerangkan subjek. 'alam kebanyakan bahasa, subjek setiap
ayat hanyalah terdiri daripada frasa nama atau unsur yang berfungsi sebagai frasa
nama.
1.5 AYAT DASAR DAN AYAT TERBITAN
4
4leh kerana bahasa sentiasa digunakan oleh manusia, iaitu diujarkan
sebagai alat untuk berkomunikasi, sudah tentulah bilangan ayat yang digunakan
tidak terhingga jumlahnya. Selagi manusia masih memerlukan dan menggunakan
bahasa, selagi itulah ayat akan terus terbentuk. ,etapi pada hakikatnya, *alaupun
bilangan ayat sesuatu bahasa itu tidak ada hadnya, demikian juga panjang
pendeknya dam kemajmukannya, namun kesemua ayat yang terbentuk itu masih
tetap mematuhi dan pasti berasal daripada satu ayat dasar, iaitu pola yang menjadi
sumber kepada pembentukan atau terbitan semua ayat yang lain dalam sesuatu
bahasa itu. 'alam bahasa )elayu, semua ayat, sama ada pendek atau panjang,
yang terbentuk ayat mudah atau kompleks, yang berstruktur biasa atau songsang,
pasti dapat dikembalikan kepada bentuk asalnya, iaitu salah satu daripada empat
pola ayat dasar yang berikut .
P45& S+B067 P/6'(7&,
Pola !
Frasa Nama
Contoh . &li
Frasa Nama
kerani
Pola 2
Frasa Nama
Contoh . 7akak &-man
Frasa 7erja
sedang makan
Pola 8
Frasa Nama
Contoh . Pega*ai itu
Frasa &djektif
sangat kacak
Pola #
Frasa Nama
Contoh . /umahnya
Frasa Sendi Nama
di 7ampung Baru
'aripada ayat dasar, kita dapat membina ayat%ayat yang lebih panjang atau
kompleks, yang dinamai ayat terbitan. &yat terbitan terbentuk apabila beberapa
unsur , baik unsur perkataan mahupun unsur frasa ditambah pada frasa subjek atau
frasa predikat sesuatu ayat dasar. Contohnya, bentuk ayat dasar seperti di atas ,
dapat dikembangkan menjadi ayat terbitan seperti di ba*ah .
B(5. S+B067 P/6'(7&,
!. &li kerani sementara di pejabat itu.
5
2. 7akak &-man sedang makan tengah hari di sebuah restoran.
8. Pega*ai baru di pejabat
itu
sangat kacak dan rajin.
#. /umah kediamannya di 7ampung Baru dalam 9ilayah Persekutuan
1.6 SUSUNAN DALAM AYAT.
'ari segu susunan, ayat dapat dibahagikan kepada 2 jenis, iaitu bentuk
susunan biasa dan susunan songsang.
1.7 URUTAN KATA.
6
Setiap pembentukan ayat itu ialah suatu binaan atau konstruksi, yang sifatnya
tersusun dan bersistem. :al ini bererti baha*a setiap bahasa mempunyai hukum
atau rumus yang mendasari proses urutan perkataan atau kelompok perkataan
untuk membentuk ayat. Proses yang dikatakan sebagai urutan kata tidak semuanya
serupa dalam setiap bahasa.
,egasnya, terdapat bahasa yang mempunyai urutan kata subjek ; kata kerja
; objek S74 atau S<4 dalam bahasa (nggeris $ seperti bahasa )elayu, (nggeris,
dan /usia = subjek ; objek ; kata kerja S47 atau S4< $, seperti bahasa 5atin dan
,urki = kata kerja ; objek ; subjek 74S atau <4S $, seperti bahasa )alagasi =
objek ; kata kerja ; subjek 47S atau 4<S $, seperti bahasa :i>karyana = kata
kerja ; subjek ; objek 7S4 atau <S4 $ seperti bahasa &rab, bahasa Nitinaht dan
bahasa :i>karyana.
9alaupun dikatakan baha*a urutan kata dalam bahasa adalah berbagai%
bagai, iaitu pilihan salah satu daripada urutan yang berikut . S74, S47, 74S, 7S4,
47S, dan 4S7. Namun, daripada penyelidikan dan kajian, didapati baha*a urutan
kata S74 dan S47 sebagai yang paling banyak berlaku. Sehingga kini, masih
belum terdapat bahasa yang mempunyai urutan kata 4S7.
1.8 RAGAM AYAT
,erdapat lagi perbe-aan dalam binaan ayat pelbagai bahasa yang melibatkan
kejadian ayat aktif dan ayat pasif. 'alam bidang sintaksis, kejadian ayat aktif dan
ayat pasif tergolong dalam huraian ragam ayat. &yat aktif mengandungi kata kerja
yang mengutamakan subjek asal sebagai judul, manakala ayat pasiff pula
mengutamakan subjek terbitan sebagai judul. Bagi bahasa )elayu dan bahasa
(nggeris, hubungan antara ayat aktif dengan ayat pasif, umumnya melibatkan
perpindahan tempat frasa nama yang menjadi seubjek atau objek ayat berkenaan,
seperti yang terdapat dalam contoh ayat di ba*ah .
&yat &ktif &yat Pasif
&li membaca buku itu. Buku itu dibaca oleh &li.
1.9 JENIS AYAT
7
7ita juga membe-akan pembentukan atau binaan ayat melalui jenis%jenisnya.
'alam kebanyakan bahasa, termasuk bahasa )elayu, jenis%jenis ayat umum dapat
dibahagikan kepada empat, bergantung kepada lagu bahasa atau intonasi dan
tujuannya. 6mpat jenis ayat yang dimaksudkan ialah ayat penyata, ayat tanya, ayat
perintah, dan ayat seruan.
06N(S &3&, ,+0+&N &3&, C4N,4: &3&,
&yat Penyata )elakukan suatu penyataan
atau mengemukakan
keterangan tentang sesuatu
perkara.
4leh itu, ayat penyata sering
disebut sebagai ayat
keterangan.
Bapa saya guru di
sekolah rendah.
Azmi meninggalkan
rumahnya semalam.
&yat ,anya ,ujuan untuk mengemukakan
sesuatu pertanyaan.
Siapakah nama ibu
kamu?
Bagaimanakah
kemalangan itu terjadi?
&yat Perintah ,ujuan untuk memberikan
arahan atau menimbulkan
suatu tindakan.
&yat perintah dapat
diucapkan sama ada dalam
bentuk suruhan, larangan,
silaan, atau permintaan,
bergantung pada jenis
perkataan perintah$ yang
digunakan.
Siapkan kerja itu
dengan segera.
suruhan$
Jangan berludah di sini.
larangan$
Sila buat laporan polis
dalam masa 2 jam.
silaan$
&yat Seruan &yat yang diucapkan secara
bernada untuk menyatakan
sesuatu keadaan perasaan,
Amboi, garangnya cikgu
muda itu!
"is, berani kamu
belasah adik saya!
8
seperti marah, takut, geram,
dan sebagainya.
'alam penulisan, ayat
seruan berakhir dengan
tanda seru ? $.
#ah, cantiknya
pemandangan matahari
terbenam!
2. SINTAKSIS DAN ASPEK TATABAHASA YANG LAIN
7ita telah melihat bagaimana ayat serta pembentukannya melahirkan
pelbagai ragam dan jenis ayat, selain perlu mematuhi peraturan atau rumus
pembinaannya. Selain kehadiran unsure seperti subjek dan predikat sebagai
9
penentu pembentukan sesuatu ayat serta urutan perkataan, terdapat juga ciri%ciri
lain yang harus diberikan perhatian dan pertimbangan dalam pembinaan ayat.
Ciri%ciri lain yang dimaksudkan ini sering dinyatakan dalam bidang sintaksis
sebagai penanda tatabahasa. &ntara penanda tatabahasa yang sering terdapat
dalam pembinaan ayat termasuklah penanda kasus, kala, dan unsur keserasian.
'alam bahasa )elayu, tidak terdapat penanda kasus, sebagaimana yang berlaku
pada bahasa (nggeris, bahasa &rab, bahasa /usia, dan bahasa ,urki.
Penanda bahasa yang sering terdapat dalam proses pembentukan ayat
dalam beberapa bahasa ialah penanada kala, iaitu penanda atau perubahan yang
terjadi pada bentuk kata kerja sebagai menentukan kala atau *aktu kejadian, sama
ada akan, sedang, atau sudah berlaku. Bahasa (nggeris dan bahasa 0erman
merupakan contoh bahasa yang menggunakan penanda kala.
+nsur keserasian juga menjadi salah satu cirri penanda tatabahasa dalam
pembentukan ayat sesetengah bahasa. 'alam bahasa (nggeris dan &rab, misalnya,
unsure keserasian antara kata nama subjek dengan kata kerja adalah penting, oleh
sebab tanpa mempertahankan keserasian, ayat yang terbentuk tidak akan menjadi
gramatis.
Satu aspek lain yang juga termasuk dalam analisis atau persoalan sintaksis
ialah ayat%ayat yang tidak menentu maknanya atau, dengan erti kata lain, terdapat
binaan yang menghasilkan ketaksaan ayat. 'alam hubungan ini juga daya
pengetahuan atau kecekapan berbahasa yang ada pada seseorang penutur tentang
struktur unsur membolehkannya mengatasi masalah ketaksaan ayat yang berlaku.
3. JENIS FRASA
Frasa ialah satu binaan atau unsur ayat yang terdiri daripada sekurang%kurangnya
dua perkataan atau jika terdiri daripada satu perkataan. Frasa berpotensi untuk
diperluas menjadi dua perkataan atau lebih. Frasa tidak boleh dipecahkan kepada
10
subjek dan predikat. Seperti yang diterangkan di atas, ada empat jenis frasa
iaitu Frasa Nama, Frasa Kerja, Frasa Adjektif dan Frasa Sendi Nama. )enurut
binaannya, frasa dapat dibahagikan kepada dua jenis iaitu Frasa Endosentrik dan
Frasa Eksosentrik.
Frasa Endosentrik ialah frasa yang mengandungi satu unsur inti . +nsur inti
ini me*akili seluruh frasa berkenaan. Frasa dinamakan mengikut unsur inti ini.
&ntara frasa endosentrik ialah Frasa Nama, Frasa Kerja, dan Frasa Adjektif.
Frasa Eksosentrik ialah frasa yang tidak mempunyai unsur inti yang dapat
me*akili keseluruhan frasanya. 4leh itu, frasa jenis ini dikatakan frasa eksosentrik
kerana pusatnya bergantung kepada suatu unsur luaran. Frasa Sendi Nama
merupakan jenis frasa eksosentrik.

4. DEFINISI FRASA
4.1 DEFINISI FRASA NAMA
11
Frasa nama ialah binaan yang, dari sudut nahu, boleh terdiri daripada satu
perkataan atau beberapa perkataan yang boleh berfungsi sebagai satu konstituen
dalam binaan ayat. Binaan ayat dasar dalam bahasa )elayu terdiri daripada dua
konstituen utama, iaitu subjek dan predikat. +nsur%unsur yang membentuk dua
konstituen utama ayat%ayat dasar bahasa )elayu, iaitu terdiri daripada .
Frasa Nama FN$ ; Frasa Nama FN$
Frasa Nama FN$ ; Frasa 7erja F7$
Frasa Nama FN$ ; Frasa &djektif F&$
Frasa Nama FN$ ; Frasa Sendi Nama FS$
4.2 DEFINISI FRASA KERJA
Frasa kerja ialah binaan yang boleh terdiri daripada satu perkataan atau lebih
dan kata intinya kata kerja. 7ata kerja boleh merupakan kata kerja tak transitif atau
kata kerja transitif. 7ata kerja tak transitif boleh hadir bersendirian atau diikuti oleh
satu atau sederetan perkataan, manakala kata kerja transitif mesti diikuti oleh objek
serta unsur%unsur lain. Contoh frasa kerja adalah seperti ayat%ayat di ba*ah.
B(5. S+B067 F/&S& 76/0&
!.
2.
8.
&li
)ereka
7ami
menang.
sedang tidur.
makan ayam goreng.
4.3 DEFINISI FRASA ADJEKTIF
12
Frasa adjektif ialah susunan perkataan yang terdiri daripada satu perkataan
atau beberapa perkataan yang mengandungi kata adjektif atau kata sifat sebagai
intinya. 7ata inti merupakan bahagian utama dalam susunan frasa tersebut. Frasa
adjektif yang dibincangkan ialah yang berfungsi sebagai predikat dan juga sebagai
unsur keterangan dalam predikat. Sebagai unsur keterangan, kata adjektif hadir
sesudah frasa kerja dan sendi nama.
4.4 DEFINISI FRASA SENDI NAMA
Frasa sendi nama ialah satu binaan ayat yang terdiri daripada satu kata sendi
nama dan satu frasa nama yang menjadi pelengkap kepada kata sendi nama itu.
7ata sendi nama adalah satu bentuk morfem atau kata yang letaknya di hadapan
frasa nama. &ntara kata sendi nama yang sering digunakan dalam bahasa
)elayu termasuklah di, ke, dari, daripada, pada, kepada, untuk, akan, bagi, hingga,
oleh, dengan, tentang, sampai dan sebagainya. Frasa sendi nama boleh juga,
sebagai pilihan, didahului oleh kata bantu.
5. JENIS!JENIS FRASA
13
5.1 JENIS FRASA NAMA
5.1.1 INTI " PENERANG NAMA
'alam binaan frasa nama jenis inti ; penerang nama, semua konstituen
terdiri daripada kata nama = intinya terdiri daripada kata nama dan penerangnya juga
kata nama. 7ata nama yang mengisi unsur penerang ialah .
a$ Penerang nama keturunan.
b$ Penerang nama jenis.
c$ Penerang nama penyambut.
d$ Penerang nama kegunaan.
e$ Penerang nama kelamin.
f$ Penerang nama tempat.
g$ Penerang nama arah.
h$ Penerang nama anggota badan.
i$ Penerang nama tenaga penggerak.
j$ Penerang nama hal atau perkara.
k$ Penerang nama milik.
l$ Penerang nama khas.
m$ Penerang nama panggilan atau gelaran.
Penerang%penerang nama di atas sebenarnya memberikan keterangan lanjut
tentang aspek%aspek tertentu pada inti kata nama.
14
a$ (nti ; penerang nama keturunan.
Penerang nama keturunan menerangkan aspek salasilah pada inti kata nama.
Contohnya .
Frasa Nama
(nti Penerang
orang
bangsa
pelajar
)elayu
Bisaya
)alaysia
b$ (nti ; penerang nama jenis.
Penerang nama ini menerangkan jenis%jenis tertentu bagi nama%nama. Contohnya.
Frasa Nama
(nti Penerang
buah
beg
kain
mangga
kulit
sutera
c$ (nti ; penerang nama penyambut
Penerang nama penyambut menerangkan perkara atau benda yang menjadi objek
atau penyambut kepada alat atau pelaku yang ada pada inti. Contohnya .
Frasa Nama
(nti Penerang
pam
gunting
pelayan
air
kain
tetamu
15
d$ (nti ; penerang nama kegunaan
Penerang nama kegunaan ialah unsur yang menerangkan makna fungsi atau
peranan kepada inti, misalnya serbuk perasa. $erasa ialah kegunaan yang
ditimbulkan oleh bahan serbuk. Contohnya .
Frasa Nama
(nti Penerang
alat
sabun
kayu
pemadam
pencuci
pemukul
e$ (nti ; penerang nama kelamin
Penerang nama kelamin ialah nama yang menentukan jenis jantina bagi inti.
Contohnya.
Frasa Nama
(nti Penerang
ayam
lembu
orang
jantan
betina
perempuan
f$ (nti ; penerang nama tempat
Penerang nama tempat ialah unsur yang menerangkan lokasi bagi inti, misalnya
tamadun timur. %imur ialah tempat tamadun, sama ada tempat asal ataupun tempat
*ujud. Contohnya.
Frasa Nama
(nti Penerang
anak
tepi
pinggir
Sabah
pantai
kota
16
g$ (nti ; penerang nama arah
Penerang nama arah ialah unsur yang menerangkan hala bagi inti. Contohnya.
Frasa Nama
(nti Penerang
*ilayah
simpang
tingkat
selatan
kanan
atas
h$ (nti ; penerang nama anggota badan
Penerang nama anggota badan menerangkan bahagian tubuh badan yang berkaitan
dengan inti tersebut. Contohnya .
Frasa Nama
(nti Penerang
jam
tudung
batang
tangan
kepala
hidung
i$ (nti ; penerang nama tenaga penggerak
Penerang nama tenaga penggerak ialah unsur yang menyatakan daya yang
menggerakkan benda dalam inti. )isalnya, jam bateri= bateri ialah tenaga yang
menggerakkan jam. Contohnya .
Frasa Nama
(nti Penerang
dapur
kipas
lampu
gas
elektronik
minyak
j$ (nti ; penerang nama perihal atau perkara
17
Penerang nama perihal atau perkara ialah unsur yang menerangkan hal atau
perkara tentang inti, misalnya sijil persekolahan. Persekolahan ialah perkara tentang
sijil itu. Contohnya .
Frasa Nama
(nti Penerang
lesen
hari
majlis
memandu
perayaan
penutupan
k$ (nti ; penerang nama milik
Penerang nama milik menerangkan makna keupayaan bagi benda dalam inti.
Contohnya .
Frasa Nama
(nti Penerang
rumah
bumbung
harta
saya
rumah
kerajaan
l$ (nti ; penerang nama khas
Penerang nama khas ialah jenis perkataan yang merujuk kata nama khas bagi
menerangkan inti. Contohnya .
Frasa Nama
(nti Penerang
bandar
planet
Sungai
7ota 7inabalu
Pluto
7inabatangan
m$ (nti ; penerang nama panggilan atau gelaran
Penerang nama panggilan atau gelaran ialah unsur yang merujuk nama
penghormatan kepada makhluk atau benda. Bentuk ini merupakan kecualian kepada
bentuk susunan inti ; penerang nama, iaiti penerang inti terletak di hadapan inti.
Contohnya .
18
Frasa Nama
(nti Penerang
:aji
Si
,an Sri
Suhaili
Belang
)u-ammil
5.2 INTI " PENERANG BUKAN NAMA
19
Frasa nama juga boleh terbentuk daripada inti yang menerima penerang
bukan daripada jenis kata nama. Penerang bukan nama terdiri daripada penerang%
penerang yang dibentuk oleh perkataan yang bukan daripada kelas kata nama, iaitu.
a$ (nti ; penerang penentu.
Penerang penentu ialah unsur yang memberikan sifat ketentuan kepada kata nama
dan kedudukannya boleh di hadapan atau di belakang inti. ,erdapat dua golongan
penentu kata nama.
Penentu hadapan
20
Penentu hadapan ialah unsur%unsur yang hadir di hadapan kata nama, dan
unsur%unsur itu terdiri daripada kata bilangan yang boleh diikuti oleh penjodoh
bilangan, seperti yang terdapat dalam contoh di ba*ah .
Frasa Nama
Penentu :adapan
(nti
Bilangan Penjodoh Bilangan
lima
kelima%lima
segala
orang
ekor
%
guru
kerbau
kelengkapan
7ata abstrak tidak boleh menerima penjodoh bilangan, misalnya @sebuah
keberanian. 'emikian juga, beberapa kata bilangan jenis tak tentu, misalnya,
semua, segala, sedikit, dan selainnya tidak boleh diikuti oleh penjodoh bilangan,
umpamanya @semua batang sungai, @segala orang manusia, dan @sedikit helai
kertas.
Penentu belakang
Penentu belakang ialah unsur%unsur yang hadir sesudah kata nama , dan
unsur%unsur itu terdiri daripada kata penentu itu dan ini, seperti contoh di ba*ah .
Frasa Nama
(nti Penentu Belakang
orang
rumah
calon
itu
ini
itu
b$ Penerang kata kerja atau akar kata kerja.
Penerang kata kerja atau akr kata kerja umumnya menerangkan perlakuan
kepada inti. )isalnya tempat menari= menari ialah perlakuan yang berkaitan dengan
tempat itu. Contohnya.
21
Frasa Nama
(nti Penentu 7ata 7erja
mesin
meja
*ad
jahit
makan
bersalin
c$ Penerang kata adjektif.
Penerang kata adjektif ialah unsur yang menerangkan makna sifat bagi inti.
Contohnya.
Frasa Nama
(nti Penentu 7ata &djektif
anak
minyak
tahun
muda
*angi
baharu
d$ Penerang kata adverba.
Penerang kata adverba adalah unsur yang menerangkan cara atau masa
bagi kata nama inti. Contohnya.
Frasa Nama
(nti Penentu 7ata &dverba
masa
cara
hari
serentak
demikian
lusa
e$ Penerang frasa sendi nama.
Penerang frasa sendi nama ialah unsur%unsur yang mengandungi kata sendi
nama diikuti kata nama atau frasa nama, dan mendukung antaranya makna tempat,
&aktu, bahan asal, dan matlamat.
Frasa Nama
(nti
Penerang frasa sendi nama
Sendi Nama 7ata Nama
22
rumah
surat
la*atan
di
dari
ke
bandar
kampung
Aua &ngin
f$ Penerang bilangan ordinal.
Penerang bilangan ordinal ialah kata bilangan yang menunjukkan kedudukan dari
segi urutan bilangan, misalnya pertama, kedua, kesepuluh, dan sebagainya. +nsur%
unsur demikian hadir sesudah inti. Contohnya.
(nti Penentu Bilangan 4rdinal
tempat
tingkat
pertama
kesepuluh
5.3 BINAAN FRASA NAMA # INTI " INTI
Binaan frasa nama inti ; inti tidak mempunyai unsur penerang kerana makna
keseluruhan frasa nama itu didukung oleh kedua%kedua kata nama inti. 4leh itu,
binaan jenis ini tidak mempunyai makna penerang.
,erdapat dua jenis frasa nama dari jenis inti ; inti, iaitu berdasarkan makna
yang didukung oleh perkataan%perkataan .
a$ inti ; inti dengan maksud sama erti
23
Perkataan%perkataan yang mengisi kedua%dua inti dalam binaan frasa nama
demikian memba*a makna sama erti, iaitu merupakan semacam ulangan.
Contohnya .
Frasa Nama
(nti (nti
tubuh
rakan
*ang
badan
taulan
ringgit
b$ inti ; inti dengan maksud la*an erti
Perkataan%perkataan yang mengisi kedua%dua inti dalam binaan frasa nama jenis ini
memba*a makna yang berla*anan. Contohnya.
Frasa Nama
(nti (nti
kerusi
jantan
teruna
meja
betina
dara
6. JENIS!JENIS FRASA KERJA
Binaan frasa kerja boleh dirumuskan sebagai terdiri daripada dua jenis, iaitu .
i$ Frasa kerja yang tidak mengandungi objek, yang kata kerjanya tidak
perlu disambut oleh sesuatu frasa nama sebagai objek untuk
melengkapkannya. Frasa kerja yang demikian mengandungi kata kerja tak
transitif.
Contohnya .
!. &li menang.
2. )ereka sedang tidur.
8. 7ami makan ayam goreng.
24
'alam ayat di atas, *alaupun kata kerja tidak mempunyai frasa nama objek,
namun unsur%unsur lain, iaitu kata bantu dan unsur keterangan boleh hadir bersama%
samanya.
ii$ Frasa kerja yang mengandungi objek, yang kata kerjanya mesti
disambut oleh frasa nama sebagai objek untuk melengkapkan kata
kerjanya. Frasa kerja yang demikian mengandungi kata kerja transitif.
Seterusnya, objek boleh juga diikuti oleh bahagian keterangan.
Contohnya .
S+B067
F/&S& 76/0&
7&,& 76/0& 4B067 76,6/&NA&N
7ami
Budak itu
Pemburu
makan
membaca
menembak
ayam goreng itu.
buku.
harimau itu dengan senapangnya.
'alam contoh ayat di atas, kata kerja diikuti oleh frasa nama yang menjadi
penyambut kepada kata kerja sebelumnya. Sebagaimana dengan frasa ker tanpa
objek, unsur%unsur kata bantu dan keterangan boleh juga hadir dalam frasa kerja
dengan objek.
6.1 BINAAN FRASA KERJA TANPA OBJEK
Frasa kerja yang tidak mempunyai frasa nama sebagai objek terdiri daripada
satu jenis kata kerja sebagai intinya, yang disebut kata kerja tak transitif. 7ata kerja
tak transitif ialah sejenis kata yang tidak perlu disambut oleh sebarang frasa nama
sebagai objek untuk melengkapkannya.
Frasa nama sebagai objek boleh ditakrifkan sebagai unsur yang mengikuti
kata kerja transitif dalam ayat aktif, dan ayat demikian boleh mengalami proses
pasif. 0ika sesuatu ayat aktif tidak dapat dipasifkan, maka itu bererti kata kerja dalam
ayat tersebut bukan kata kerja transitif. 4leh itu, tidak berobjek. ,erdapat tiga jenis
kata kerja tak transitif, iaitu.
a$ 7ata kerja tak transitif yang tidak menerima unsur pelengkap.
b$ 7ata kerja tak transitif yang dapat menerima pelengkap sesudahnya.
25
c$ 7ata kerja tak transitif yang dapat diikuti oleh kata nama sebagai penerang.
A$ K%&% K'()% T%* T(%+,-&-. Y%+/ T-0%* M'+'(-1% U+,2( P'3'+/*%4.
7ata kerja tak transitif jenis ini adalah kata kerja yang tidak memerlukan perkataan
lain berlaku selepasnya bagi melengkapkannya. 7ata kerja ini dapat berdiri dengan
sendiri tanpa ada perkataan lain melengkapkan maknanya.
Contohnya .
!. Siti Salina pulang.
2. 'ia tidur.
8. Padi akan luruh.
Contoh ayat%ayat mengandungi kata kerja yang tidak bergantung kepada unsur lain
bagi melengkapkan maknanya. perkataan pulang, tidur dan luruh adalah kata kerja
tak transitif. Penggunaan kata kerja tak transitif jenis ini tidak perlu diikuti oleh
26
sebarang perkataan lain. 4leh itu, kata kerja seperti ini dipanggil kata kerja tak
transitif yang tidak menerima unsure pelengkap atau tanpa pelengkap.
9alau bagaimanapun, kata kerja tak transitif jenis ini boleh diikuti oleh kata
keterangan atau adverb yang berfungsi sebagai maklumat tambahan mengenai
tempat, *aktu, cara, alat dan sebagainya.
Contohnya .
!. Siti Salina pulang jauh'jauh malam.
2. 'ia tidur dengan baju dan kain pelekat.
8. Padi akan luruh kalau sudah masak betul.
B$ K%&% K'()% T%* T(%+,-&-. Y%+/ D%4%& M'+'(-1% P'3'+/*%4 S',20%5+6%.
7ata kerja tak transitif yang dapat menerima pelengkap ialah kata kerja yang tidak
mempunyai makna yang lengkap sekiranya tidak diikuti oleh unsure pelengkap.
Namun, unsur%unsur itu bukanlah objek kerana ayatnya tidak boleh dipasifkan.
&ntara contoh kata kerja tak transitif termasuklah beransur, tinggal, menjadi,
berbuat, ada, berbantalkan, bertilamkan, dan sebagainya. +nsur%unsur yang menjadi
pelengkap kepada kata kerja tak transitif boleh dibahagikan kepada tiga jenis.
27
7$ K%&% K'()% T%* T(%+,-&-. Y%+/ D%4%& D--*2&- O3'5 K%&% N%1% S'8%/%-
P'+'(%+/.
7ata nama sebagai penerang yang mengikuti kata kerja tak transitif bukanlah objek
kerana ayat yang mengandunginya tidak boleh dipasifkan. 7ata nama tersebut
hanya menjadi penerang bagi kata kerja tak transitif dan bukan pelengkap kerana
kata nama penerang boleh ditiadakan tanpa merosakkan kesempurnaan makna kata
kerja demikian.
Contohnya .
S+B067
F/&S& 76/0&
7&,& 76/0& P6N6/&NA
5elaki itu
Peladang itu
)ereka
berseluar
berkebun
belajar
jean.
kelapa.
bahasa )elayu.
6.2 BINAAN FRASA KERJA DENGAN OBJEK
28
Frasa kerja yang mengandungi frasa nama sebagai objek ialah frasa yang
dibentuk oleh kata kerja transitif sebagai intinya dan frasa nama yang mengikut kata
kerja itu sebagai objek atau penyambutnya. &yat%ayat yang mengandungi frasa
nama sebagai objek itu boleh dipasifkan.
B(5 C4N,4: &3&, &3&, 3&NA '(P&S(F7&N
!.
2.
8.
7ami makan ayam goreng.
'ia menjalankan tugas dengan baik.
Budak itu membaca buku.
Ayam goreng itu kami makan.
%ugasnya dijalankan olehnya dengan
baik.
Buku dibaca oleh budak itu.
Perkataan%perkataan yang condong dalam ayat di atas menjadi subjek atau
unsur yang diterangkan dalam ayat yang telah dipasifkan.
0enis%jenis frasa kerja yang mengandungi frasa nama sebagai objek .
a$ Frasa kerja yang mengandungi satu objek.
b$ Frasa kerja yang mengandungi dua objek.
A$ F(%,% K'()% Y%+/ M'+/%+02+/- S%&2 O8)'*
29
Frasa kerja dengan satu objek adalah seperti yang terdapat dalam ayat%ayat
di ba*ah .
!$ Saya menja*ab surat itu.
2$ )esin itu mengepam air.
8$ 5etupan bom itu mengacau%bilaukan keadaan.
#$ 7ami menghampiri budak yang sedang terhendap%hendap itu.
,erdapat sejumlah perkataan yang berbentuk kata kerja tetapi memba*a makna
adjektif. Perkataan ini boleh menerima kata penguat, dan frasa nama yang
mengikutinya boleh digugurkan.
Contohnya .
S+B067 7&,& P6NA+&, )&7N& &'067,(F
Filem itu
7ejadian itu
7eputusannya
sungguh
sungguh
amat
menyeramkan.
menyedihkan.
menggembirakan.
B$ F(%,% K'()% D'+/%+ D2% O8)'*
30
Frasa kerja yang dibentuk oleh kata kerja transitif sebagai intinya boleh
mengandungi dua frasa namayang menjadi objek kepada kata kerja itu. 4bjek%objek
ini mempunyai fungsi yang berbe-a%be-a. 4bjek%objek tersebut adalah objek tepat
dan objek sipi.
4bjek tepat ialah objek yang menjadi penyambut secara langsung kepada
kata kerjanya, sementara objek sipi ialah objek yang tidak menjadi penyambut
secara langsung kepada kata kerjanya.
Contoh ayat .
!$ &hmad menghadiahkan buku kepada &li.
2$ 9anita itu membelikan baju untuk anaknya.
&yat%ayat di atas boleh diubah menjadi ayat berikut .
a$ &hmad menghadiahi menghadiahi &li buku.
b$ 9anita itu membelikan anaknya baju.
'alam kedua%dua ayat di atas, terdapat frasa nama yang berfungsi sebagai
objek kepada kata kerja, iaitu &li dan buku dalam ayat a$ dan anaknya dan baju
dalam ayat b$. 'alam binaan di atas, frasa nama yang mengikuti secara langsung
kata kerja ialah objek tepat kepada kata kerja, iaitu &li dalam ayat a$ dan anaknya
dalam ayat b$, manakala frasa nama yang mengikuti objek tepat disebut objek sipi.
&pabila ayat%ayat sedemikian dipasifkan hanya frasa nama yang menjadi objek tepat
akan mengambil penjudulan, iaitu menjadi subjek atau unsur yang diterangkan.
Seterusnya, berikut adalah contoh%contoh ayat yang mengandungi frasa kerja
dengan dua objek= bentuk%bentuk yang condong ialah objek tepat.
!$ 9andi membelikan isterinya buah mempelam.
2$ (bu memasakkan tetamu makanan tengah hari.
8$ &yah menghadiahi ibu sejambak bunga ros.
&yat%ayat di atas jelas mengandungi binaan yang meletakkan objek tepat
sesudah kata kerja dan objek sipi mengikuti objek tepat. &pabila ayat%ayat di atas
diubah susunannya, iaitu objek tepat asal diletakkan di bahagian belakang ayat
dengan didahului oleh kata sendi nama untuk atau kepada, dan menjadikannya
31
frasa sendi nama, maka ayat%ayat yang terhasil akan hanya mengandungi satu
objek. Contohnya .
a$ 9andi membeli buah mempelam untuk isterinya.
b$ (bu memasak makanan untuk tetamu.
c$ &yah menghadiahkan sejambak bunga ros kepada ibu.
&da juga frasa kerja yang seolah%olah mengandungi dua objek, seperti ayat
berikut .
'ia menjadikan budak itu anak angkatnya.
&ini menamai kucing itu Si ,ompok.
Sebenarnya, contoh%contoh ayat di atas mengandungi hanya satu objek
sahaja, iaitu frasa nama yang mengikuti kata kerja secara langsung, manakala
perkataan anak angkatnya dan Si ,ompok hanya berfungsi sebagai penerang
kepada objek dan tidak boleh dijadikan objek tepat seperti dalam contoh di ba*ah .
!$ 'ia menjadikan budak itu sebagai anak angkatnya.
2$ &ini menamakan kucing itu sebagai Si ,ompok.
+ntuk menjelaskan lagi ayat !$ dan 2$, perkataan sebagai boleh diletakkan
di hadapan unsur%unsur penerang itu.
7. JENIS FRASA ADJEKTIF # UNSUR PENGISI FRASA ADJEKTIF
Frasa adjektif boleh terdiri daripada satu perkataan adjektif sahaja atau
deretan perkataan yang mengandungi kata adjektif dengan kata bantu dan kata
penguat, sama ada di hadapan atau di belakangnya. Perhatikan contoh%contoh di
ba*ah ini.
32
7ata bantu Penguat 7ata &djektif Penguat
%
%
sudah
%
belum
%
masih
masih
%
%
%
terlalu
%
%
%
%
%
%
%
amat
pandai
nakal
besar
tua
masak
jahat
kecil
kecil
cantik
ganas
%
%
%
Sekali
Sangat
Betul
%
&mat
Sungguh
%
Pada kata adjektif. Bahagian inti pula terdiri daripada dua jenis, mengikut
binaannya.
i$ Binaan satu perkataan.
ii$ Binaan dua perkataan
-$ B-+%%+ S%&2 P'(*%&%%+
Binaan ini terdiri daripada satu kata adjektif, seperti rajin, tinggi, nakal, baik, pucat,
kosong, sederhana, cemas, dan sebagainya, seperti contoh%contoh di ba*ah.
Pelayan restoran &hmad sangat rajin.
Budak itu sangat cerdik.
&naknya sangat cerdas.
33
9arna kereta saya merah.
Pemuda itu baik sungguh.
Contoh%contoh di atas ialah contoh kata adjektif yang terdiri daripada satu kata
dasar, iaitu perkataan tanpa imbuhan. 7ata adjektif ini juga terdiri daripada
perkataan berimbuhan, misalnya. setinggi, kehitam%hitaman, terhebat, kemelayu%
melayuan, sebijak, seperti yang terdapat dalam ayat%ayat berikut.
Syamrin tidak sebijak abangnya.
Perla*anan bola sepak malam ini menemukan dua pasukan terhebat dalam
liga tersebut.
&ir sungai itu kehitam-hitaman akibat pembuangan sisa kumbahan ke dalam
sungai tersebut.
--$ B-+%%+ D2% P'(*%&%%+
Binaan jenis ini terdiri daripada dua perkataan iaitu.
a$ 7ata &djektif ; 7ata &djektif
b$ 7ata &djektif ; 7ata Nama
Cantuman kata adjektif dengan kata adjektif atau kata adjektif dengan kata
nama membentuk konstituen baharu dengan makna baharu. 'i ba*ah ini
dibincangkan binaan adjektif yang terdiri daripada dua perkataan.
%$ B-+%%+ K%&% A0)'*&-. " K%&% A0)'*&-.
Binaan adjektif yang terdiri daripada kata adjektif ; kata adjektif boleh terdiri
daripada.
'ua kata adjektif yang menekankan unsur keserasian makna, contohnya.
/iang gembira Aagah berani
34
5etih lesu
Cantik molek
5emak manis
Penat lelah
7urus kering
'ua kata adjektif yang maknanya berla&anan. Contohnya.
,inggi rendah
Pahit manis
Baik buruk
,ua muda
7ecil besar
)iskin kaya
'eretan dua kata adjektif dengan perkataan yang kedua digunakan oleh
sebab unsur rima, yakni keindahan bunyi. Contohnya.
,inggi lampai
Aemuk gedempol
7aya raya
5emah gemalai
7ering kontang
b) B-+%%+ K%&% A0)'*&-. " K%&% N%1%
Binaan adjektif yang terdiri daripada kata adjektif ; kata nama mengandungi kata
edjektif yang menjadi inti frasa dengan kata nama sebagai penerangannya. Binaan
kata adjektif ini boleh terdiri daripada.
Frasa adjektif yang memba*a maksud keserupaan.
)erah jambu
:ijau daun
7uning langsat
)uda remaja
35
Frasa adjektif yang memba*a maksud kiasan.
Panjang tangan
Besar kepala
/ingan tulang
/abun ayam
a$ +nsur 7ata Penguat 'alam Frasa &djektif
Frasa adjektif boleh terdiri daripada satu kata adjektif dan boleh jufa terdiri
daripada kata adjektif yang disertai unsur penguatnya. &da tiga jenis unsur penguat.
Penguat hadapan.
Penguat belakang.
Penguat bebas.
Penguat hadapan ialah perkataan yang terletak di hadapan kata adjektif.
Contohnya, terlalu nakal, paling sedap, sangat cantik, dan seperti yang terdapat
dalam ayat%ayat di ba*ah.
&nak kecil itu terlalu nakal.
)asakan )ak 5imah paling sedap.
36
Pemandangan matahari terbenam sangat indah.
Penguat belakang ialah perkataan yang terletak di bahagian belakang kata
adjektif. Contohnya, baik sekali, lambat benar, indah nian, dan seperti yang
terdapat dalam ayat%ayat di ba*ah.
Perangai anak Pak &li baik sekali.
7ereta api itu lambat benar.
/umah di atas bukit itu indah nian.
Penguat bebas ialah perkataan yang kedudukannya bebas, iaitu sama ada di
hadapan atau di belakang kata adjektif. Contohnya, amat indah dan indah amat,
sungguh berani dan berani sungguh, dan seperti yang terdapat dalam ayat%ayat di
ba*ah.
Pemandangan di pantai itu amat indah.
Pemandangan di pantai itu indah amat.
Pahla*an itu sungguh berani.
Pahla*an itu berani sungguh.
'ua unsur penguat boleh juga hadir berderetan sebelum kata adjektif.
Contohnya, sungguh amat merdu, sangat kurang sopan, terlalu amat pedih, dan
seperti yang terdapat dalam ayat%ayat di ba*ah.
Suara Siti Nur:ali-a sungguh amat merdu.
Perangainya sangat kurang sopan.
Bisanya terlalu amat pedih.
b$ 7ata bantu dalam frasa adjektif.
Frasa adjektif boleh juga terdiri daripada kata adjektif yang disertai oleh kata
bantu, misalnya, sudah besar, belum cerdik, masih kecil, dan harus pandai.
Contoh ayat%ayat di ba*ah.
&nak itu sudah besar.
'ia belum cerdik lagi.
37
&nak kucingnya masih kecil.
&da juga kata bantu tertentu yang boleh hadir sebelum atau selepas penguat,
misalnya. masih amat kecil, belum terlalu jauh, belum sangat pandai, sungguh
masih letih, tentu sudah masak, dan benar telah pandai. Contoh ayat adalah
seperti di ba*ah.
&nak%anak jiran saya belum bersekolah kerana masih amat kecil.
Pihak dapat mengesan jejak pencuri itu kerana dia belum terlalu jauh.
Buah cempedak yang diperam itu sudah terlalu masak.
8. JENIS FRASA SENDI NAMA
Frasa sendi nama boleh terbentuk daripada salah satu binaan berikut.
a$ 7ata Sendi Nama ; Frasa Nama
b$ 7ata Sendi Nama ; 7ata &rah ; Frasa Nama
c$ 7ata Sendi Nama ; Frasa Nama ; Frasa 7eterangan
d$ 7ata Sendi Nama ; 7ata &rah ; Frasa Nama ; Frasa 7eterangan
&$ 7ata Sendi Nama ; Frasa Nama
7ata sendi nama dalam frasa sendi nama *ujud sebagai perkataan yang
letaknya di hadapan suatu frasa nama. Contohnya.
7ata Sendi Nama
7ata Sendi Nama Frasa Nama
38
di
ke
dari
jambatan
sekolah rendah
0ohor Bahru
B$ 7ata Sendi Nama ; 7ata &rah ; Frasa Nama
7ata sendi nama dalam frasa sendi nama *ujud juga sebagai perkataan yang
letaknya di hadapan frasa nama yang didahului oleh kata arah. 9alau
bagaimanapun, frasa sendi nama boleh juga *ujud tanpa kata arah. Contohnya.
Frasa Sendi Nama
7ata Sendi Nama
Frasa Nama
7ata &rah Frasa Nama
di
ke
dari
belakang
dalam
hujung
rumah
bilik umum
kampung
C$ 7ata Sendi Nama ; Frasa Nama ; Frasa 7eterangan
Satu lagi binaan frasa sendi nama terbentuk apabila frasa nama yang menjadi
pelengkap kepada kata sendi nama itu diikuti keterangan, sebagai unsur frasa
pilihan.
Frasa Sendi Nama
7ata Sendi Nama Frasa Nama
7ata &rah Frasa 7eterangan
ke
dari
dalam
negara 0epun
Sabah
perla*anan
pada tahun ini
dengan ayahnya
di sekolah kami
'$ 7ata Sendi Nama ; 7ata &rah ; Frasa Nama ; Frasa 7eterangan
39
Frasa sendi nama boleh juga dibentuk daripada kata sendi nama diikuti oleh
kata arah, frasa nama, dan frasa keterangan. Contohnya.
Frasa Sendi Nama
7ata Sendi Nama 7ata &rah Frasa Nama Frasa Nama
7eterangan
ke
dari
di
pada
selatan
belakang
atas
hujung
negara Perancis
rumah
pangkuan ibu
minggu
pada musim sejuk
dengan segera
sepanjang masa
untuk bergotong%
royong
!B.B F+NAS( F/&S&
".! F+NAS( F/&S& N&)&
'alam bahasa )elayu, terdapat lima fungsi frasa nama. Fungsi frasa nama
bergantung kepada kedudukannya di dalam ayat. Fungsi frasa nama ialah .
40
!$ Frasa nama sebagai subjek
'alam semua pola ayat bahasa )elayu, frasa nama berfungsi sebagai subjek.
Contohnya adalah seperti di ba*ah.
Semua orang sepakat tidak hadir ke sekolah esok.
(bunya pandai membuat kek lapis perisa pandan.
)ami mengadakan rombongan ke Serikin pada minggu lalu.
2$ Frasa nama sebagai predikat
Frasa nama juga boleh berfungsi sebagai predikat. Frasa nama yang
berfungsi sebagai predikat ialah frasa nama yang hadir dalam ayat yang berpola FN
; FN sahaja. Contohnya adalah seperti di ba*ah .
Subjek Predikat
Suara itu
6ncik Suhaili
Puan 0i*atere
suara gadis yang bersembunyi di rumah buruk itu.
guru subjek 7emahiran :idup.
$enolong )anan *al +h&al ,urid di sekolah.
8$ Frasa nama sebagai objek frasa kerja
Selain menjadi subjek dan predikat, frasa nama juga menjadi sebagai objek
dalam frasa kerja. Contohnya.
Subjek Frasa kerja ; objek
Budak%budak itu
6ncik Suhaili
Puan 0i*atere
merobohkan pondok yang baru siap itu.
memandu kereta ke sekolah.
menyiapkan laporan berkaitan dengan )esyuarat Persatuan
(bu Bapa 'an Auru.
#$ Frasa nama sebagai pelengkap frasa kerja tak transitif
Frasa nama juga boleh berfungsi sebagai pelengkap dalam frasa kerja tak
transitif. Contohnya adalah seperti di ba*ah.
Subjek Predikat ; Pelengkap
41
Pelajar itu
6ncik :afi-
Puan Nora
tidur beralaskan tikar mengkuang.
menunggang motosikal.
membersihkan halaman rumah.
C$ Frasa nama sebagai unsur nama dalam frasa sendi
Frasa nama juga boleh menjadi unsure nama dalam frasa sendi seperti di
ba*ah.
Subjek Predikat ; Frasa Sendi Nama
&Dilah
&thirah
Fad-lee
)enjual kuih pisang di hadapan pintu pagar sekolah.
)enerima sepucuk surat daripada kakaknya.
)ela*at neneknya yang sakit di hospital.
9.2 FUNGSI FRASA KERJA
!$ Frasa 7erja Sebagai Predikat.
Frasa kerja boleh berfungsi sebagai predikat. Frasa kerja yang berfungsi
sebagai predikat ialah frasa kerja yang hadir dalam ayat yang berpola FN ; F7
sahaja. Contohnya adalah seperti di ba*ah .
Subjek FN$ Predikat F7$
42
&dik
(bunya
7hatib
sedang makan di atas meja.
membuat kek lapis perisa pandan.
sedang berkhutbah di atas mimbar.
2) Frasa 7erja Sebagai Pelengkap +ntuk 7ata 7erja ,ak ,ransitif 7ata &djektif
Sebagai Pelengkap
Pelengkap kata adjektif seperti baik, jahat, lemah dan sebagainya hadir
sesudah kata kerja tak transitif untuk melengkapkannya.
Contohnya .
7esihatan bapanya beransur baik.
Badannya menjadi lemah.
8$ Frasa Sendi Nama Sebagai Pelengkap
Frasa sendi nama hadir selepas kata kerja tak transitif mendukung EmaknaE
sebagai unsur%unsur yang melengkapkan kata kerja tak transitif.
Contohnya .
% )ereka berada di 7uala 5umpur.
% &hmad tinggal di kampung.
#$ 7ata Nama Sebagai Pelengkap
Pelengkap kata nama boleh dibe-akan dengan kata nama objek atas dasar
pelengkap tidak boleh dijadikan subjek dalam ayat pasif. &da dua kumpulan kata
kerja tak transitif yang memerlukan pelengkap demikian. 7umpulan pertama ialah
imbuhan ber%...%kan. 7umpulan kedua ialah kata nama menjadi dan ada.
Contohnya .
% 'ia berbantalkan lengan.
43
% Pak 7aduk berbajukan kertas.
% 'ia menjadi guru.
% 4rang itu ada harta.
9.3 FUNGSI FRASA ADJEKTIF
!$ Frasa &djektif Sebagai Predikat.
'alam susunan ayat biasa, frasa adjektif sebagai predikat hadir selepas
subjek , seperti conyoh di ba*ah.
Subjek predikat
/umah &li Sangat besar.
Susunan ayat di atas boleh disongsangkan, iaitu frasa adjektif yang berfungsi
sebagai predikat mendahului subjek, seperti yang berikut.
Subjek predikat
Sangat besar /umah &li.
44
Contoh%contoh yang lain.
&yat susunan biasa &yat susunan songsang
Badannya letih lesu.
)alam ini gelap benar.
,idurnya nyenyak benar.
5etih lesu badannya.
Aelap benar malam ini.
Nyenyak benar tidurnya.
2$ Frasa &djektif Sebagai 7eterangan.
Frasa adjektif boleh juga hadir selepas frasa kerja selepas frasa sendi nama,
iaitu kata adjektif menjadi keterangan dalam predikat
. Contohnya.
S+B067
P/6'(7&,
F/&S& 76/0&
76,6/&NA&N F/&S&
&'067,(F$
'ia
)ereka
)ereka
&ir sungai itu
berjalan
pulang
berlari
mengalir
sangat cepat.
segera.
sangat pantas.
deras.
S+B067
P/6'(7&,
F/&S& S6N'( N&)&
76,6/&NA&N F/&S&
&'067,(F$
'ia
)ereka
ke kedai
ke rumah saya
dengan cepat.
segera.
8$ Frasa &djektif Sebagai Penerang (aitu Selepas 7ata Nama
Contohnya .
F/&S& N&)&
7ata nama Penerang kata adjektif$
Pangkat rendah
7opi segera
45
+NS+/ 76,6/&NA&N '&5&) F/&S& &'067,(F.
'alam frasa adjektif, unsur keterangan boleh hadir selepas kata adjektif. 'ari segi
makna, keterangan bagi kata adjektif boleh digolongkan ke dalam beberapa
golongan, iaitu.
a$ 7eterangan cara
7ata sendi nama yang terlibat dalam keterangan cara ialah dengan. Contoh
ayat ialah.
Badannya lemah dengan tiba'tiba.
Sakitnya pulih dengan sendirinya.
Pokok itu membesar dengan cepat.
46
b$ 7eterangan bandingan
7ata sendi nama yang terlibat dalam keterangan bandingan ialah ibarat,
bagai, seperti, dan bak. Contoh ayat adalah seperti di ba*ah.
Buah epal manis ibarat gula.
Badannya kurus bagai lidi.
Suaranya merdu seperti buluh perindu.
c$ 7eterangan hal atau keadaan
7ata sendi nama yang terlibat dalam keterangan hal atau keadaan ialah
dengan dan dalam. Contohnya.
Pega*ai polis itu selalu sibuk dengan tugas luarnya.
/amai penduduk desa yang masih hidup melarat dalam kemiskinan.
Budak itu pandai dalam akademik dan sukan.
d$ 7eterangan tujuan
7ata sendi nama yang terlibat dalam keterangan tujuan ialah demi dan untuk.
Contohnya.
/akyat mesti aktif dalam sukan untuk kemajuan sukan negara.
0uruterbang harus berhati%hati demi keselamatan semua penumpang kapal
terbang.
Persekitaran rumah harus bersih untuk mengelakkan pembiakan nyamuk
aedes.
e$ 7eterangan kekerapan.
47
7ata sendi nama yang terlibat dalam keterangan kekerapan ialah selalu,
jarang, dan sering. Contohnya.
7hairi sakit selalu.
Pekerja itu jarang'jarang le&at.
9anita itu sering sedih.
f$ 7eterangan terhadap
7ata sendi nama yang terlibat dalam keterangan terhadap ialah akan dan
kepada. Contohnya.
Fahrin sangat rindu akan orang tuanya di ,alaysia.
7ita harus cinta akan tanah air.
Pemuda itu amat cinta akan kekasihnya.
g$ 7eterangan musabab
7ata sendi yang terlibat dalam keterangan musabab ialah sebab dan kerana.
Contohnya.
Budak itu lemah oleh sebab keletihan.
)urid%murid itu kurang bijak kerana tiada bimbingan.
)akanan itu sedap kerana cukup bahan'bahannya.
h$ 7eterangan *aktu
7ata sendi nama yang terlibat dalam keterangan *aktu ialah ketika, pada,
dan dalam. Contoh ayat ialah.
48
1amil selalu sakit ketika masih kecil.
Pega*ai itu sungguh cekap pada masa sekarang ini.
Pelatih%pelatih itu telah mahir dalam masa sebulan sahaja.
i$ 7eterangan tempat
7ata sendi nama yang terlibat dalam keterangan tempat ialah pada, di, dan
daripada. Contoh ayat ialah.
7anak%kanak itu sakit pada bahagian perutnya.
Buah nanas manis di bahagian pangkalnya.
Bunyinya kuat daripada pembesar suara sebelah kanan.
F/&S& &'067,(F S6B&A&( P6N6/&NA (&(,+ S656P&S 7&,& N&)&
Contohnya :
F/&S& N&)&
7ata nama Penerang kata adjektif$
Pangkat rendah
7opi segera
7esimpulannya, frasa adjektif boleh terdiri daripada beberapa unsur yang
dapat digambarkan seperti di ba*ah.
7ata Bantu ; 7ata Penguat ; 7ata &djektif ; 7ata &djektif ; 7ata Penguat ; +nsur
7eterangan ; &yat 7omplemen
Contoh Frasa &djektif 'engan Pelbagai 7eadaan Binaan +nsur%+nsurnya.
49
Bil. +nsur%+nsur 7ata &djektif Contoh
!. 7ata Bantu ; 7ata &djektif masih kuat
sudah kurus
telah gering
2. 7ata Penguat ; 7ata &djektif sungguh cantik
amat dalam
lebih baik
8. 7ata Bantu ; 7ata Penguat ;
7ata &djektif
masih agak kecil
belum terlalu le&at
masih terlalu banyak
#. 7ata &djektif ; 7ata Penguat besar sekali
cantik betul
banyak sungguh
C. 7ata Bantu ; 7ata &djektif ; 7ata
Penguat
masih a&al sangat
sudah baik sungguh
sudah tua betul
F. 7ata Penguat ; 7ata &djektif ;
7ata Penguat
amat cantik sekali
sangat baik benar
sungguh indah nian
G. 7ata Penguat ; 7ata &djektif ;
+nsur 7eterangan
sangat manis pada bahagian pangkalnya
sungguh cinta akan tanah air
sangat sibuk dengan pekerjaan
H. 7ata Penguat ; 7ata &djektif ; sungguh yakin baha*a mereka sudah tiba
50
&yat 7omplemen amat percaya baha*a budak itu pernah
datang
sangat sedar baha*a kita masih lemah
". 7ata &djektif ; 7ata Penguat ;
&yat 7omplemen
sedar sungguh baha*a persiapannya
tidak mencukupi
percaya benar baha*a anaknya telah
berjaya
yakin benar baha*a pasukannya akan
menang
!B. 7ata Bantu ; 7ata &djektif ; 7ata
&djektif
masih riang gembira
tetap gagah berani
pasti letih lesu
9.4 FUNGSI FRASA SENDI NAMA DALAM AYAT
51
!$ Predikat frasa sendi nama
Predikat frasa sendi nama ialah konstituen yang hadir selepas subjek dalam
ayat yang mempunyai susunan yang biasa. Contohnya.
)ereka ke sa&ah setiap pagi.
7ain itu daripada benang sutera.
Bapanya daripada keturunan raja.
2$ Frasa Sendi Nama Sebagai 7eterangan
Frasa sendi nama boleh *ujud sebagai unsur keterangan kepada frasa kerja,
frasa adjektif dan frasa nama.
Frasa sendi nama keterangan frasa nama
52
Frasa sendi nama yang menjadi unsur keterangan bagi frasa nama mendukung
makna keterangan tempat, pembuat, sumber, masa, asal, dan tujuan. Contohnya.
0enis 7eterangan Contoh
a$ ,empat 7ampung Pimping ialah kampung di seberang Sungai
)ampung Brunei.
b$ Pembuat 5ukisan oleh -u.man telah memenangi hadiah kedua.
c$ Sumber Sumber bekalan elektrik penduduk 9ilayah Persekutuan
5abuan adalah dari Sabah.
d$ )asa (tu sejenis pakaian pada zaman kerajaan ,elaka.
e$ &sal 7ain daripada sutera mahal harganya.
f$ ,ujuan Saya sudah membeli pakaian untuk hari raya.
Frasa sendi nama keterangan frasa adjektif
Frasa sendi nama yang menjadi unsur keterangan bagi frasa adjektif mendukung
makna keterangan bandingan, hal, masa, dan tujuan. Contohnya.
0enis keterangan contoh
a$ Bandingan Budak itu kurus seperti galah.
b$ :al Pelajar itu bijak dalam semua subjek.
c$ )asa )ereka bingung pada mulanya.
d$ ,ujuan /umah kita harus bersih untuk kesihatan hidup kita.
Frasa sendi nama keterangan frasa kerja
Frasa sendi nama yang menjadi unsur keterangan bagi frasa kerja mendukung
makna keterangan masa, tempat, bandingan, tujuan, hal, penyertaan, dan alat.
Contohnya.
53
0enis keterangan Contoh
a$ )asa 7ereta api bertolak pada pukul tujuh pagi.
b$ ,empat 7anak%kanak itu berehat di ba&ah pokok.
c$ Bandingan Pembahas itu berhujah seperti murai.
d$ ,ujuan 7ita harus belajar demi masa depan.
e$ :al 'ia berbicara tentang perangai kekasihnya.
f$ Penyertaan 6ncik :aris datang dengan isterinya ke majlis itu.
g$ &lat Bapanya memukul ular itu dengan kayu.
7esimpulannya, binaan frasa sendi nama boleh dibentuk daripada beberapa
unsur, seperti di ba*ah.
7ata Bantu ; 7ata Sendi Nama ; 7ata &rah ; Frasa Nama ; Frasa 7eterangan
Contoh%contoh yang mengandungi pelbagai jenis frasa sendi nama.
Frasa sendi nama
7ata bantu
7ata sendi
nama
Frasa nama
Frasa keterangan
7ata nama
arah
Frasa
nama
54
telah ke dalam hutan memburu harimau
telah ke dalam hutan %
telah ke % hutan memburu harimau
% ke % hutan memburu harimau
1. BINAAN AYAT
B-+%%+ F(%,% N%1% " F(%,% N%1%
!$ Fatin dan Fa-ree merupakan pembahas harapan sekolah.
2$ Syarikat Fajar Suci dan Syarikat Sasbadi ialah dua buah syarikat penerbitan
buku yang terkenal.
8$ 'oktor Fa-lee seorang pengacara televisyen dan penyanyi yang hebat.
B-+%%+ F(%,% N%1% " F(%,% S'+0-
55
!$ /a-ali ke kedai untuk membeli tepung dan gula.
2$ :ardina dan :asli-a ke rumah saya.
8$ Persalinan pengantin itu daripada benang emas dan sutera.
#$ &-mal dan &-mir pergi ke pinggir kota.
C$ Pembangunan ekonomi memerlukan sumbangan daripada semua rakyat.
B-+%%+ F(%,% N%1% " F(%,% A0)'*&-.
!$ Syafina- sungguh cantik ibarat puteri kayangan.
2$ 7ek keju itu sangat sedap dan manis.
8$ Farid dan 7amil sangat pandai dan nakal.
#$ 9ajahnya kemerah%merahan kerana baru sahaja dimarahi oleh guru
kelasnya.
C$ )angsa banjir terharu dengan bantuan yang dihulurkan oleh pihak kerajaan
B-+%%+ F(%,% N%1% " F(%,% K'()%
!$ Persatuan Buruh mengadakan perbincangan untuk melantik ahli
ja*atankuasa.
2$ Para pendidik sedang membuat perbincangan dan mengusulkan cadangan.
8$ 7hairunnisa membuat persembahan dalam )alam )u-ikal.
#$ (bu menggunakan sabun pencuci ,rojan untuk membasuh pakaian.
B-+%%+ F(%,% K'()% " F(%,% K'()%
!$ )enagih dadah dan berjudi menyalahi undang%undang.
2$ )embaca meluaskan ilmu pengetahuan dan dapat menguasai istilah baharu.
8$ Bersenam menyihatkan badan dan menguatkan otot.
#$ 5elaki itu berseluar jean dan memakai 7emeja ,.
C$ Bersukan boleh dijadikan hobi dan meningkatkan kecergasan
F(%,% N%1% " F(%,% N%1%
!$ Fatin dan Fa-ree merupakan pembahas harapan sekolah.
&yat
Subjek FN$ Predikat FN$
Fatin dan Fa-ree merupaka
n
pembahas harapan sekolah
7ata 7ata 7ata 7ata nama 7ata 7ata 7ata
56
nama
khas.
tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
nama
khas.
terbitan.
Ime%...%kanJ
ialah kata
terbitan
apitan kata
kerja.
nama
terbitan.
Ipem%J
ialah kata
terbitan
a*alan
kata.
nama
terbitan.
I%anJ ialah
kata
terbitan
akhiran
kata
nama.
nama am.
&yat di atas merupakan binaan frasa nama ; frasa nama. &yat di atas juga
merupakan ayat majmuk gabungan. ,erdapat dua subjek dan satu predikat hasil
gabungan dua ayat tunggal. &yat%ayat tunggal kemudiannya digabungkan menjadi
ayat majmuk gabungan dengan kata tugas jenis kata hubung gabungan, iaitu dan.
'ua ayat tunggal yang terhasil adalah seperti di ba*ah.
Fatin merupakan pembahas harapan sekolah.
Fa-ree merupakan pembahas harapan sekolah.
2$ Syarikat Fajar Suci dan Syarikat Sasbadi ialah dua syarikat penerbitan buku
yang terkenal.
&yat
S
y
a
r
i
k
a
t

F
a
j
a
r

S
u
c
i
d
a
n
S
y
a
r
i
k
a
t

S
a
s
b
a
d
i
i
a
l
a
h
d
u
a
s
y
a
r
i
k
a
t
p
e
n
e
r
b
i
t
a
n
b
u
k
u
y
a
n
g
t
e
r
k
e
n
a
l
7ata
nama
khas.
7ata tugas
jenis kata
hubung
7ata
nama
khas.
7ata
tugas
prafrasa
7ata
tugas
prafrasa
7ata
nama
am.
7ata
nama
terbitan.
7ata
nama
am.
7ata tugas
jenis kata
hubung
7ata
adjektif.
Iter%J
57
gabungan. jenis
kata
pemeri.
jenis
kata
bilangan
tentu.
Ipen%...%
anJ ialah
kata
terbitan
apitan
kata
nama.
pancangan
relatif.
ialah
kata
terbitan
a*alan
kata
adjektif.
merupakan ayat majmuk pancangan relatif. ,erdapat dua subjek dan satu predikat
hasil gabungan dua ayat tunggal. &yat%ayat tunggal kemudiannya digabungkan
menjadi ayat majmuk gabungan dengan kata tugas jenis kata hubung gabungan,
iaitu dan. Selain itu, setelah menjadi ayat majmuk, ayat tersebut ditambah dengan
kata tugas prafrasa jenis kata bilangan tentu, iaitu dua untuk menunjukkan kedua
buah syarikat. 'ua ayat tunggal yang terhasil adalah seperti di ba*ah.
Syarikat Fajar Suci ialah syarikat penerbitan buku yang terkenal.
Syarikat Sasbadi ialah syarikat penerbitan buku yang terkenal.
8$ 'oktor Fa-lee seorang pengacara televisyen dan penyanyi yang hebat.
&yat
'
o
k
t
o
r
F
a
-
l
e
e
s
e
o
r
a
n
g
p
e
n
g
a
c
a
r
a
t
e
l
e
v
i
s
y
e
n
d
a
n
p
e
n
y
a
n
y
i
y
a
n
g
h
e
b
a
t
7ata nama
khas. 7ata
nama
inti;penerang
nama gelaran
atau
panggilan.
7ata
nama
terbitan
. Ise%J
ialah
kata
terbitan
7ata
nama
terbitan.
Ipeng%J
ialah
kata
terbitan
7ata
nama
am.
7ata
tugas
jenis
kata
hubung
gabung
an.
7ata
nama
terbitan.
Ipe%J ialah
kata
terbitan
a*alan
7ata
tugas
jenis
kata
hubung
pancan
gan
7ata
adjektif
keadaan.
58
a*alan
kata
nama.
a*alan
kata
nama.
kata
nama.
relatif.
merupakan ayat majmuk gabungan. ,erdapat satu subjek dan dua predikat hasil
'oktor Fa-lee seorang pengacara televisyen.
'oktor Fa-lee penyanyi yang hebat.
Frasa Nama ; Frasa Sendi
#$ /a-ali ke kedai untuk membeli tepung dan gula.
&yat
Subjek
FN$
P/6'(7&, FS$
/a-ali ke kedai untuk membeli tepung dan gula
7ata
nama
khas.
7ata
tugas
prafrasa
jenis
kata
sendi
tunggal.
7ata
nama
am.
7ata
tugas
prafrasa
jenis
kata
sendi
tunggal.
7ata
kerja
terbitan.
Imem%J
ialah kata
terbitan
a*alan
kata
kerja.
7ata
nama
am.
7ata
tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata
nama
am.
59
% +nsur keterangan tujuan atau harapan.
&yat di atas merupakan binaan frasa nama ; frasa sendi. &yat di atas juga
/a-ali ke kedai untuk membeli tepung.
/a-ali ke kedai untuk membeli gula.
C$ :ardina dan :asli-a ke rumah saya.
&yat
Subjek FN$ Predikat FS$
:ardina dan :asli-a ke rumah saya
7ata nama
khas
7ata tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata nama
khas
7ata tugas
prafrasa
jenis kata
sendi
tunggal.
7ata nama
am.
7ata ganti
diri pertama.
%
7ata nama inti ; penerang
nama milik
60
:ardina ke rumah saya.
:asli-a ke rumah saya.
F$ Persalinan pengantin itu daripada benang emas dan sutera.
&yat
Persalinan pengantin itu daripada benang emas dan sutera
7ata
nama
terbitan.
Iper%..%anJ
ialah kata
terbitan
apitan
kata nama
7ata
nama am
kata
nama
7ata
tugas
prafrasa
jenis
kata
sendi.
7ata
nama
am
7ata
nama
am
7ata
tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata
nama
am.
7ata nama inti ;
penerang bukan
nama penentu
belakang.
7ata nama inti ;
penerang nama
jenis
61
Persalinan pengantin itu daripada benang emas.
Persalinan pengantin itu daripada benang sutera.
G$ &-mal dan &-mir pergi ke pinggir kota.
&yat
&-mal dan &-mir pergi ke pinggir kota
7ata
nama
khas
7ata tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata
nama
khas
7ata kerja
tak transitif
tanpa
pelengkap.
7ata
tugas
prafrasa
jenis kata
sendi
tunggal.
7ata
nama
am.
7ata
nama am.
7ata nama inti ;
penerang nama
tempat
62
&-mal pergi ke pinggir kota.
&-mir pergi ke pinggir kota.
H$ Pembangunan ekonomi memerlukan dan sumbangan daripada semua
rakyat.
&yat
Subjek FN$ Predikat FS
Pembangunan ekonomi
memerluka
n
sumbangan daripada semua
rakyat
7ata nama am bukan
manusia.
7ata kerja
)en%..%kan
&pitan kata
7ata
adjektif
7ata
sendi
nama
7ata
nama
am
Predikat
frasa
nama
63
kerja
&yat di atas merupakan binaan frasa nama ; frasa sendi nama. &yat di atas
juga merupakan ayat tunggal. ,erdapat satu subjek dan satu predikat hasil
gabungan satu ayat tunggal. &yat tunggal kemudiannya dimasukkan unsur
keterangan bandingan, iaitu daripada untuk menerangkan kata sendi nama.
Frasa Nama ; Frasa &djektif
"$ Syafina- sungguh cantik ibarat puteri kayangan.
&yat
Subjek FN$ Predikat F&$
Syafina- sungguh cantik ibarat puteri kayangan
7ata nama
khas
7ata tugas
prafrasa
jenis kata
penguat
bebas.
7ata adjektif
indera
pandang.
7ata sendi 7ata nama
am.
7ata nama
am.
7ata nama inti ; penerang
nama jenis.
64
% +nsur keterangan bandingan.
&yat di atas merupakan binaan frasa nama ; frasa adjektif. &yat di atas juga
merupakan ayat tunggal. ,erdapat satu subjek dan satu predikat hasil gabungan
satu ayat tunggal. &yat tunggal kemudiannya dimasukkan unsur keterangan
bandingan, iaitu ibarat untuk menerangkan kata adjektif.
!B$7ek keju itu sangat sedap dan manis.
&yat
7ek keju itu sangat sedap dan manis
7ata
nama am.
7ata
nama am.
7ata
nama am.
7ata
tugas
prafrasa
jenis kata
penguat
bebas.
7ata
adjektif
indera
rasa.
7ata
tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata
adjektif
indera
rasa.
7ata nama inti ;
penerang nama jenis
%
7ata nama inti ; penerang bukan %
65
nama penentu belakang.
7ek keju itu sangat sedap.
7ek keju itu sangat manis.
!!$ Farid dan 7amil sangat pandai dan nakal.
&yat
Farid dan 7amil sangat pandai dan nakal
7ata
nama
khas.
7ata
tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata
nama
khas.
7ata
tugas
prafrasa
jenis kata
penguat
bebas.
7ata
adjektif
keadaan.
7ata
tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata
adjektif
keadaan.
66
merupakan ayat majmuk gabungan. ,erdapat dua subjek dan dua predikat hasil
gabungan empat ayat tunggal. &yat%ayat tunggal kemudiannya digabungkan menjadi
Farid sangat pandai.
7amil sangat pandai.
Farid sangat nakal.
7amil sangat nakal.
&yat
Subjek
FN$
Predikat F&$
9
a
j
a
h
n
y
a
k
e
m
e
r
a
h
%
m
e
r
a
h
a
n
k
e
r
a
n
a

b
a
r
u

s
a
h
a
j
a

d
i
m
a
r
a
h
i

o
l
e
h

g
u
r
u
k
e
l
a
s
n
y
a
67
7ata
nama am
tak hidup
Penggandaa
n separa kata
adjektif pada
kata apitan
7ata
hubung
pancang
an
keterang
an
7ata kerja +sur
keteran
gan
7ata
kerja
transitif
&yat
pasif
7ata
sendi
nama
7ata
nama
am
keteranga
n
!2$9ajahnya kemerah%merahan kerana baru sahaja dimarahi oleh guru
kelasnya.
bandingan, iaitu kemerah'merahan untuk menerangkan kata adjektif.
!8$ )angsa banjir terharu dengan bantuan yang dihulurkan oleh pihak kerajaan.
68
&yat
)
a
n
g
s
a

b
a
n
j
i
r
t
e
r
h
a
r
u
d
e
n
g
a
n
b
a
n
t
u
a
n

y
a
n
g

d
i
h
u
l
u
r
k
a
n

o
l
e
h

p
i
h
a
k

k
e
r
a
j
a
a
n
7ata nama
am hidup
7ata adjektif
&pitan ter%...
7ata
sendi
nama
7ata kerja
tak
transitif
berpeleng
kap
7ata
hubung
pancan
gan
relatif
7ata
kerja
transitif
&yat
pasif
7ata
sendi
nama
7ata nama am
bandingan, iaitu terharu untuk menerangkan kata adjektif.
Frasa Nama ; Frasa 7erja
!#$Persatuan Buruh mengadakan perbincangan untuk melantik ahli
ja*atankuasa.
&yat
Subjek Predikat F7$
69
FN$
Persatuan
Buruh
mengadakan perbincangan untuk melantik ahli ja*atankuasa
7ata
nama
khas.
7ata kerja
terbitan.
ImeN%...%kanJ
ialah kata
terbitan
apitan kata
kerja.
7ata kerja
terbitan.
Iper%...%anJ
ialah kata
terbitan
apitan kerja
nama.
7ata
tugas
prafrasa
jenis
kata
sendi
tunggal.
7ata
kerja
terbitan.
ImeN%
ialah kata
terbitan
a*alan
kerja
kerja.
7ata
nama
am.
7ata nama
terbitan.
7ekecualian
bentuk kata
majmuk.
% +nsur keterangan tujuan atau harapan.
&yat di atas merupakan binaan frasa nama ; frasa kerja. &yat di atas juga
empat ayat tunggal. &yat tunggal kemudiannya dimasukkan unsur keterangan tujuan
atau harapan, iaitu untuk untuk menerangkan kata kerja.
!C$Para pendidik sedang membuat perbincangan dan mengusulkan cadangan.
&yat
Subjek
FN$
Predikat F7$
70
P
a
r
a

p
e
n
d
i
d
i
k
s
e
d
a
n
g
m
e
m
b
u
a
t
p
e
r
b
i
n
c
a
n
g
a
n
d
a
n
m
e
n
g
u
s
u
l
k
a
n
c
a
d
a
n
g
a
n
7ata
nama
am.
7ata
tugas
prafrasa
jenis kata
bantu
sedang
dilakukan.
7ata
kerja
terbitan.
ImeN%
ialah
kata
terbitan
a*alan
kerja
kerja.
7ata kerja
terbitan.
Iper%...%anJ
ialah kata
terbitan
apitan kerja
nama.
7ata
tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata kerja
terbitan.
Imeng%...%
kanJ ialah
kata
terbitan
apitan kerja
nama.
7ata
nama
terbitan.
I%anJ
ialah
kata
terbitan
akhiran
kerja
nama.
Para pendidik sedang membuat perbincangan.
Para pendidik mengusulkan cadangan.
!F$7hairunnisa membuat persembahan dalam )alam )u-ikal.
&yat
Subjek FN$ Predikat F7$
7hairunnisa membuat persembahan dalam )alam )u-ikal
7ata nama 7ata kerja 7ata kerja 7ata tugas 7ata nama
71
khas. terbitan.
ImeN%ialah
kata terbitan
a*alan kerja
kerja.
terbitan.
Iper%...%anJ
ialah kata
terbitan apitan
kerja nama.
prafrasa jenis
kata sendi
tunggal.
khas.
% +nsur keterangan *aktu.
merupakan ayat tunggal. ,erdapat satu subjek dan satu predikat dalam ayat tunggal
di atas. &yat tunggal kemudiannya dimasukkan unsur keterangan *aktu, iaitu dalam
untuk menerangkan kata kerja terbitan.
Frasa 7erja ; Frasa 7erja
!G$)enagih dadah dan berjudi menyalahi undang%undang.
&yat
Subjek F7$ Predikat F7$
)enagih dadah dan berjudi menyalahi undang%undang
72
7ata kerja
terbitan.
ImeN%ialah
kata
terbitan
a*alan
kerja
kerja.
7ata nama
am.
7ata tugas
jenis kata
hubung
gabungan.
7ata
kerja
terbitan.
Ibe/%
ialah kata
terbitan
a*alan
kerja
kerja.
7ata kerja
terbitan.
ImeN%..%iJ
ialah kata
terbitan
apitan
kerja kerja.
7ata ganda jenis
penggandaan
penuh.
&yat di atas merupakan binaan frasa kerja ; frasa kerja. Frasa kerja yang
menjadi subjek dalam ayat di atas berfungsi sebagai kata nama. &yat di atas juga
)enagih dadah menyalahi undang%undang.
Berjudi menyalahi undang%undang.
!H$)embaca meluaskan ilmu pengetahuan dan menguasai istilah baharu.
&yat
Subjek
F7$
Predikat F7$
73
)
e
m
b
a
c
a
m
e
l
u
a
s
k
a
n
i
l
m
u
p
e
n
g
e
t
a
h
u
a
n
d
a
n
d
a
p
a
t
m
e
n
g
u
a
s
a
i
i
s
t
i
l
a
h
b
a
h
a
r
u
7ata
kerja
terbitan
ImeN%
ialah
kata
terbitan
a*alan
kata
kerja.
7ata
kerja
terbitan.
ImeN%..%
kanJ ialah
kata
terbitan
apitan
kata
kerja.
7ata
nama
am
7ata
nama
terbitan.
Ipeng%..%
anJ ialah
kata
terbitan
apitan
kata
nama.
7ata
tugas
jenis kata
hubung
gabungan
.
7ata
kerja
transitif.
7ata
kerja
terbitan.
ImeN%..%
iJ ialah
kata
terbitan
apitan
kata
kerja.
7ata
nama
am.
7ata
adjektif
sifat.
)embaca meluaskan ilmu pengetahuan.
)embaca dapat menguasai istilah baharu.
!"$Bersenam menyihatkan badan dan menguatkan otot.
&yat
Subjek
F7$
Predikat F7$
74
Bersena
m
menyihatka
n
badan dan menguatkan otot
7ata kerja
terbitan
Ibe/%J
ialah kata
terbitan
a*alan
kata
kerja.
7ata kerja
terbitan.
ImeN%..%kanJ
ialah kata
terbitan
apitan kata
kerja.
7ata
nama
am.
7ata
tugas
jenis
kata
hubung
gabung
an.
7ata kerja
terbitan.
ImeN%..%kanJ
ialah kata
terbitan apitan
kata kerja.
7ata nama am.
Bersenam menyihatkan badan.
Bersenam menguatkan otot.
2B$5elaki itu berseluar jean dan memakai kemeja ,.
75
&yat
Subjek
F7$
Predikat F7$
5elaki itu berseluar jean dan memakai 7emaja ,
7ata
nama am.
7ata
nama am
hidup
manusia.
7ata kerja
tak transitif
tanpa
pelengkap
4bjek
Sebagai
unsur
penerang
7ata
tugas
jenis kata
hubung
gabungan
.
7ata kerja tak
transitif
dengan
pelengkap
4bjek
Sebagai
unsure
penerang.
5elaki itu berseluar jean
5elaki itu memakai kemeja ,.
2!$Bersukan boleh dijadikan hobi dan meningkatkan kecergasan.
76
&yat
Subjek
F7$
Predikat F7$
Bersukan boleh dijadikan hobi dan
meningkat
kan
kecergasan
7ata kerja
terbitan.
be/%J
ialah kata
terbitan
a*alan
kata
kerja.
7ata bantu
ragam
7ata
kerja
transitif
&yat pasif
+nsur
penerang
an.
7ata hubung
gabungan
7ata kerja
terbitan
I)en%..%
kanJ ialah
kata
terbitan
apitan
kata kerja
7ata adjektif
Ike%..%anJ
apitan kata
adjektif
Bersukan boleh dijadikan hobi
Bersukan boleh meningkatkan kecergasan.
11. GOLONGAN KATA NAMA
77
Aolongan kata nama, seperti yang telah diterangkan, merangkumi sejumlah
perkataan yang boleh menjadi unsur inti dalam binaan frasa nama dan la-imnya
kata ini menamakan orang, hai*an, tempat, benda atau konsep. Aolongan kata
nama pula dipecahkan kepada 8 subgolongan berdasarkan ciri%ciri semantik
perkataannya iaitu.
i$ 7ata Nama 7has
ii$ 7ata Nama &m
iii$ 7ata Aanti Nama
)aksud ciri%ciri semantik kata nama ialah makna yang didukung oleh setiap
perkataan yang tergolong dalam kata nama. Berikut merupakan kata nama yang
saya analisis daripada artikel yang saya pilih.
Kata Nama Khas
K%&% +%1% *5%, ialah kata nama yang merujuk nama sesuatu benda yang khusus
dan ejaannya berpangkalkan huruf besar. 7ata nama khas terbahagi kepada dua
kumpulan iaitu kata nama khas hidup dan kata nama khas tak hidup. 7ata nama
khas hidup pula terbahagi kepada dua lagi iaitu kata nama khas hidup manusia dan
kata nama khas hidup bukan manusia.
i Kata Nama Khas tak !idup
7ata nama khas ini terdiri daripada perkataan yang merujuk benda%benda yang
khusus tetapi bukan hidup.
Contoh penggunaannya ayat dalam artikel.
% )asyrakat "elayu terkenal dengan keunikkan reka bentuk rumah tradisional.
ii Kata Nama Khas !idup #ukan "anusia
7ata nama ini terdiri daripada perkataan yang merujuk benda%benda yang hidup
tetapi bukan jenis manusia.
Contoh penggunaannya dalam artikel.
% &da *aktunya pintu melahirkan keadaan mitos puteri raja yang terselamat
dari burung $eroda kerana rumahnya mempunyai pintu yang kukuh dan
kunci yang ajaib.
78
Kata Nama Am
K%&% +%1% %1 ialah perkataan yang merujuk benda atau perkara yang umum
sifatnya. 7ata nama am dapat dibahgikan kepada dua jenis, iaitu kata nama am
konkrit dan kata nama am abstrak.
i Kata Nama Am Konkrit
0enis kata nama yang memba*a konsep kebendaan.
Contoh dalam aritikel saya.
% /umah
% ,angga
% 7aki
% ,angan
% ,empayan
% Auri
% Aayung
% Pintu
ii Kata Nama Am Abstrak
0enis kata nama yang memba*a konsep mujarad atau bukan kebendaan.
Contoh dalam artikel saya.
% )impi
% 7epercayaan
% 7eselamatan
% 7esyahduan
% 7emesraan
K%&% G%+&- N%1%
7ata ganti nama dibahagikan kepada dua subgolongan kecil, iaitu kata ganti nama
tunjukdan kata ganti nama nama diri. 7ata ganti nama tunjuk terbahagi kepada dua,
iaitu kata ganti nama tunjuk umum dan kata ganti nama tunjuk tempat. 7ata ganti
nama diri pula boleh dipecahkan lagi kepada kata ganti diri tanya dan kata ganti
79
nama diri orang. 7ata ganti nam diri orang pula terdiri daripada kata ganti nama diri
orang pertama, kata ganti nama diri orang kedua, dan kata ganti nama diri orang
ketiga.
i Kata ganti nama tunjuk
K%&% /%+&- +%1% &2+)2* ialah kata kata ganti nama yang berfungsi
mengarahkan kepada sesuatu perkara, benda, atau tempat. 7ata ganti
nama yang menunjuk pada perkara atau benda disebut kata ganti nama
tunjuk umum.
% Contoh penggunaan ayatnya dalam artikel.
a$ Selepas tangga biasanya ada lapangan dibina sebelum menemui pintu
dan lapangan ini ialah tempat berehat atau meletakkan barangan
keperluan harian.
b Kata ganti nama diri
K%&% /%+&- +%1% 0-(- ialah kata nama yang menjadi pengganti sesuatu
benda, perkara, atau manusia.
% Contoh penggunaan ayatnya dalam artikel.
a$ /uangnya tidaklah luas di mana fungsinya hanyalah sebagai tempat ahli
keluarga makan.
c$ Kata $anti Nama diri orang ketiga
K%&% /%+&- +%1% 0-(- 9(%+/ ialah jenis ganti nama yang merujuk manusia.
% Contoh penggunaannya dalam ayat.
a$ (a menjadi petunjuk tentang keluar masuk re-eki kehidupan, tempat
menyambut masuknya tetamu.
11.1 GOLONGAN KATA KERJA
Aolongan kata kerja merangkumi sejumlah perkataan yang dapat menjadi unsur inti
dalam binaan frasa kerja. Aolongan kata kerja dapat dibahagikan kepada dua
kumpulan, iaitu kata kerja tak transitif dan kata kerja transitif. 7ata kerja tak transitif
pula terbahagi kepada dua iaitu kata kerja tak transituf berpelengkap dan kata kerja
tak transitif berpelengkap. 7ata kerja transitif dapat dibahagikan kepada kata kerja
80
transitif yang *ujud dalam ayat aktif dan kata kerja transitif yang *ujud dalam ayat
pasif.
K%&% *'()% &%* &(%+,-&-..
7ata kerja tak transitif ialah kata kerja yang tidak memerlukan penyambut atau
objek sesudahnya. Namun terdapat sejumlah kata kerja tak transitif yang mesti
diikuti dengan pelengkap, sementara yang lainnya tidak perlu diikuti oleh pelengkap.
7ata kerja tak transitif terbahagi kepada dua iaitu kata kerja tak transitif
berpelengkap dan kata kerja tak transitif tak berpelengkap.
i Kata kerja tak transitif tak berpelengkap%
% Contoh yang terdapat dalam artikel saya.
a$ Berehat
b$ ,idur
c$ Berbohong
d$ )akan
e$ Bersembang
ii Kata kerja tak transitif berpelengkap%
a$ ,inggal di rumah$
b$ )embasuh kaki$
c$ )enghantar tetamu$
d$ Berbincang tentang persoalan keluarga$
e$ )embina rumah$
K%&% *'()% &(%+,-&-.
7ata kerja transitif ialah kata kerja yang menerima penyambut sesudahnya, yang
disebut objek. 7ata kerja transitif juga dapat dibahagikan kepada dua, iaitukata kerja
dalam ayat aktif dan kata kerja dalam ayat pasif.
7ata kerja transitif yang *ujud dalam ayat aktif ialah kata kerja yang
menerima a*alan meN% dengan atau tanpa akhiran Kkan atau Ki. 7ata kerja transitif
yang *ujud dalam ayat pasif pula ialah kata kerja hasil daripada proses transformasi
atau perubahan ayat aktif menjadi ayat pasif.
81
7ata 7erja 7ata 7erja
ayat aktif$ ayat pasif$
)akan dimakan, kumakan
)enghantar dihantar, kuhantar, kauhantar
)enerima saya terima, kamu terima, diterima
)enerangi saya terangi, kamu terangi, diterangi
)embina kubina, kaubina, dibina
11.2 GOLONGAN KATA TUGAS
Aolongan kata tugas ialah golongan kata yang bersifat pelbagai jenis atau
heterogen, iaitu terkandung dalamnya golongan%golongan kecil yang berbe-a%be-a
tetapi mempunyai satu sifat yang sama, iaitu tidak boleh menjadi unsur inti bagi
frasa endosentrik iaitu frasa nama, frasa kerja, dan frasa adjektif. Perkataan dalam
golongan kata tugas ini masuk ke dalam binaan ayat sama ada melalui perhubungan
dengan perkataan daripada golongan kata kerja, kata nama, dan kata adjektif,
ataupun melalui perhubungan secara langsung dengan binaan frasa atau klausa
tertentu. )isalnya kata bilangan masuk ke dalam frasa nama melalui perhubungan
dengan kata nama, seperti dalam contoh yang berikut.
Kata hubung gabungan
7ata hubung gabungan ialah jenis yang menghubungkan dua klausa atau
lebih yang sama tara sifatnya. &yat yang terbentuk yang menggunakan kata hubung
gabungan ini disebut ayat majmuk gabungan. Contoh kata hubung gabungan dalam
artikel saya ialah.
% &an, atau, tetapi.
Penggunaanya dalam ayat adalah seperti berikut.
i$ Selain pintu utama, setiap bilik dalam rumah juga dilengkapi dengan pintu
dan kunci.
82
ii$ 7ebiasaannya di hujung tangga ada tempayan atau guri untuk membasuh
kaki.
iii$ Berhampiran dengan dapur adalah ruang yang bersifat seperti ruang tamu
tetapi ruangnya tidaklah luas di mana fungsinya hanyalah sebagai tempat
ahli keluarga makan dan bersembang.
K%&% 5282+/ 4%+:%+/%+
7ata hubung pancangan ialah jenis kata hubung yang menyambung klausa tak
setara atau klausa pancangan pada klausa utama atau klausa induk. ,erbahagi
kepada tiga iaitu.
i$ 7ata hubung pancangan relatif
ii$ 7ata hubung pancangan komplemen
iii$ 7ata hubung pancangan keterangan.
i Kata hubung pancangan relatif
7ata hubung pancangan relatif ialah perkataan yang berfungsi
menghubungkan klausa utama dengan klausa kecil yang lain. Bentuk kata hubung
jenis ini ialah yang.
Beberapa contoh ayat dalam artikel yang saya pilih mempunyai kata relatif
adalah seperti berikut.
a$ 7ebiasaannya di hujung tangga ada tempayan atau guri untuk membasuh kaki
yang disertakan dengan gayung buatan sendiri.
b$ Pintu yang kukuh melambangkan keselamatan yang sejati.
c$ /umah dibentuk oleh ruang tamu yang menampilkan keluasan dalam sifat yang
menarik.
ii Kata hubung pancangan komplemen
7ata hubung pancangan komplemen berfungsi menghubungkan klausa yang
menjadi komplemen atau pelengkap pada klausa utama. 'ua contoh kata
83
komplemen yang sering digunakan ialah baha'a dan untuk. Contoh
penggunaannya dalam artikel saya pilih.
a$ Sebuah rumah adalah tempat manusia tinggal, hidup, dan menjadi tempat
persinggahan yang tetap untuk jangka masa yang tidak diketahui.
b$ 7ebiasaannya di hujung tangga ada tempayan atau guri untuk membasuh
kaki yang disertakan dengan gayung buatan sendiri.
iii Kata hubung pancangan keterangan
7ata hubung pancangan keterangan berfungsi menghubungkan klausa yang
menjadi keterangan pada klausa utama. Beberapa contoh kata keterangan adalah
seperti berikut.
% Kerana, untuk, dan apabila
Contoh penggunaannya dalam ayat.
a$ Selepas pintu, rumah dibentuk oleh ruang tamu yang menampilkan keluasan
dalam sifat yang menarik kerana ruang tamu merupakan usul penerimaan.
b$ (a memba*a kesan penginstitusian yang berlanjutan dan apabila ia
disebarkan diseluruh persekitaran masyarakat, ia mudah difahami.
KATA BANTU
7ata bantu, yang hadir sebelum frasa, ialah sejenis perkataan yang bertugas
membantu frasa kerja, frasa adjektif, dan frasa sendi nama, iaitu menimbulkan
makna tambahan dari segi aspek *aktu dan ragam. 7ata bantu terbahagi kepada
dua kumpulan, iaitu kata bantu aspek dan kata bantu ragam.
i Kata bantu aspek
7ata bantu aspek menimbulkan suasana perbe-aan masa, iaitu sama ada masa
lampau, masa kini, atau masa hadapan. Bentuk%bentuk kata bantu ialah telah,
sudah, baru, pernah, sedang, masih, akan, mula, dan belum.
84
% (kan kering akan diletakkan dalam bakul yang boleh ditarik turun naik.
ii Kata bantu ragam
7ata bantu ragam ialah bentuk kata yang menyatakan atau menerangkan ragam
perasaan berkait dengan perbuatan yang dilakukan seperti hendak, mahu,
harus, mesti, boleh, dapat, enggan, patut, 0%+ mungkin. Contoh
penggunaannya dalam ayat ialah.
% Penghuninya boleh tidur atau melalui mimpi malam dengan aman.
K%&% P'+'/%,
7ata penegas yang disebut juga partikel atau kata penyerta ialah sejumlah
perkataan yang memberikan penekanan pada bahagian tertentu dalam ayat.
,erdapat dua jenis kata penegas iaitu.
i$ 3ang menegaskan hanya frasa predikat atau bahagiannya. Contohnya,
'kah, 'tah, dan /lah.
ii$ 3ang menegaskan kedua%dua bahagian ayat, iaitu frasa nama sebagai
subjek atau bahagiannya atau frasa predikat atau bahagiannya.
Contohnya juga, jua, pun, sahaja, lagi, dan memang.
a$ Pintu memba*a kenyataan dan kebenaran yang jelas bagi sesebuah rumah
kerana ia tidak pernah berbohong akan siapakah yang pernah memasuki
rumah melaluinya.
b$ 'i dapurlah segala makanan diproses.
c$ Beras putih diletakkan dalam tempayan dan antah telah pun dibuang jauh.
K%&% N%.-
7ata nafi, yang hanya hadir sebelum frasa, ialah perkataan yang menjadi unsur nafi
frasa%frasa predikat , iaitu frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif, dan frasa sendi
nama. Penggunaan dalam dalam ayat berdasarkan artikel yang saya pilih ialah kata
nafi tidak.
85
Contohnya.
a$ Sebuah rumah adalah tempat manusia tinggal, hidup, dan menjadi tempat
b$ Pintu memba*a kenyataan dan kebenaran yang jelas bagi sesebuah rumah
rumah melaluinya.
c$ Secara jitu, konsep memba*a bersama proses tanggungja*ab dan ia selalu
dibandingkan dengan perilaku dan etika yang tidak mudah disalah anggap.
K%&% P'1'(-
7ata pemeri ialah unsur yang menjadi pemeri hal atau perangkai antara subjek
dengan frasa%frasa utama dalam predikat. Pemerihalan itu dapat dilakukan melalui
dua cara iaitu.
i0 Secara persamaan antara subjek dengan predikat, dengan penggunaan
kata pemeri ialah.
ii0 Secara huraian tentang subjek oleh predikat, dengan penggunaan kata
pemeri adalah.
Penggunaan kata pemeri ialah hadir di hadapan frasa nama seperti yang
terdapat dalam ayat berikut.
% Selepas tangga biasanya ada lapangan dibina sebelum menemui pintu dan
lapangan ini ialah tempat berehat atau meletakkan barangan keperluan
harian.
7ata pemeri adalah pula hadir di hadapan frasa adjektif dan frasa sendi nama,
seperti yang terdapat dalam ayat berikut.
% Sebuah rumah adalah tempat manusia tinggal, hidup, dan menjadi tempat
K%&% ,'+0- +%1%
i Kata sendi nama (di)
86
7ata sendi nama di digunakan khusus di hadapan kata nama atau frasa nama yang
menunjukkan tempat. 7ata sendi nama ini ditulis terpisah daripada kata nama atau
frasa nama yang mengikutinya. Contoh dalam ayat.
% &da lampu istime*a yang menerangi dan bunga%bunga sebenar atau plastik
diletakkan di penjuru demi sebuah kecantikkan dan kela*aan.
ii Kata sendi nama (ke)
7ata sendi nama ke digunakan di hadapan kata nama atau frasa nama yang
menunjukkan tempat atau arah yang dituju, dan digunakan juga di hadapan kata
nama atau frasa nama yang menunjukkan *aktu atau masa. 7ata sendi nama ke
juga dieja sebagai satu kata yang terpisah daripada kata nama atau frasa nama
yang mengikutinya. Contoh dalam ayat.
% (a melambangkan kepercayaan, sifat adat, tanggapan dan pengluhuran
kemurnian yang berlangsung dari masa ke masa.
iii Kata sendi nama (dari)
7ata sendi nama dari digunakan di hadapan kata nama atau frasa nama yang
menyatakan arah, tempat; %&%2 'aktu. Ciri ini membe-akannya daripada kata
sendi nama daripada yang hanya digunakan di hadapan kata nama atau frasa nama
yang menyatakan punca bagi manusia, hai*an atau benda, asal kejadian dan
sumber, atau unsur perbandingan atau perbe-aan. Contoh penggunaan kata sendi
nama dari adalah seperti yang berikut.
a$ (a melambangkan kepercayaan, sifat adat, tanggapan dan pengluhuran
kemurnian yang berlangsung dari masa ke masa.
b$ &da *aktunya pintu melahirkan keadaan mitos puteri raja yang terselamat
dari burung geroda kerana rumahnya mempunyai pintu yang kukuh dan kunci
yang ajaib.
c$ Punca bagi masyarakat yang hidup dan berjaya atau runtuh secara logis
bermula dari rumah.
i* Kata sendi nama (demi)
87
Sebagai kata sendi nama, perkataan demi bertugas memba*a makna tujuan dan
digunakan di hadapan kata nama atau frasa nama. Contoh penggunaannya dalam
ayat ialah.
* Kata sendi nama (tentang)
7ata sendi nama tentang digunakan sebagai unsur yang memba*a maksud rujukan
sesuatu yang tidak tentu atau umum, atau mujarad. 7ata nama atau frasa nama
mengikuti kata sendi nama ini menjadi hal yang diperlakukan atau dibicarakan.
Contoh dalam ayat.
% 'i ruang tamu ini, tuan rumah menerima tetamu dan mereka duduk bersama
berbincang dan bersuara tentang persoalan keluarga.
*i Kata sendi nama (dengan)
Sebagai kata sendi nama, perkataan dengan di hadapan kata nama atau frasa
nama digunakan untuk memba*a maksud. Contoh dalam penggunaan ayat.
a$ Selain pintu utama, setiap bilik dalam rumah juga dilengkapi dengan pintu
dan kunci.
b$ Seterusnya dapur, tempat re-eki ditanak dan dirasai dengan penuh harapan.
c$ Bagi bilik pengantin baharu, ia selalu dihiasi dengan bunga%bunga atau
langsir yang melambangkan kesyahduan dan kemesraan.
*ii Kata sendi nama (akan)
7ata sendi nama akan digunakan di hadapan kata nama atau frasa nama, dan
penggunaannya mesti didahului oleh kata adjektif yang bersifat emotif. Contoh
dalam penggunaan ayat.
rumah melaluinya.
b$ (kan kering akan diletakkan dalam bakul yang boleh ditarik turun naik.
88
c$ (a melahirkan sikap melihat ke atas bagi anak%anak dan generasi penerus
akan apa yang sepatutnya dicapai oleh mereka.
*iii Kata sendi nama (oleh)
7ata sendi nama oleh digunakan di hadapan kata nama atau frasa nama untuk
memba*a maksud. Contoh penggunaannya dalam ayat.
% Bilik lain yang lebih kecil dihuni oleh anak%anak atau tetamu.
K%&% A(%5
Kata arah ialah sejumlah perkataan yang hadir sebelum frasa nama dan la-imnya
sesudah kata sendi nama untuk menunjukkan hala atau jurusan. Contoh
penggunaannya dalam ayat ialah.
11.3 GOLONGAN KATA ADJEKTIF
Aolongan kata adjektif, yang juga dikenali sebagai kata sifat, ialah perkataan yang
menjadi unsur inti dalam binaan frasa adjektif. Frasa adjektif boleh terdiri daripada
hanya satu kata adjektif atau beberapa perkataan yang mengandungi kata adjektif
dan unsur%unsur keterangan yang lain seperti kata bantu atau kata penguat. 7ata
adjektif dapat dikenal pasti dan dibe-akan daripada kata nama atau kata kerja
dengan cirinya yang boleh didahului atau diikuti oleh kata penguat.
i Kata adjektif sifatan atau keadaan
7ata adjektif ini terdiri daripada perkataan yang memberi pengertian sifatan atau
keadaan sebagai unsur keterangan nama.
89
Contoh penggunaannya dalam ayat ialah.
a$ 4rang paling tua dalam rumah seperti datuk, nenek atau poyang moyang
merupakan simbol paling utama kerana mereka merupakan tempat rujukan
dalam pelbagai asas pencarian baik berupa amalan hidup, cara beragama,
perkah*inan, kematian atau sesuatu permasalahan melibatkan hak dan
maruah.
b$ (ni adalah suatu penemuan tradisi yang cukup baik dan disambut secara logis
bersandarkan akal semula jadi.
c$ Sesebuah rumah yang baik bermula dari tangga yang kekal.
ii Kata adjektif 'arna
7ata adjektif jenis ini terdiri daripada perkataan yang memba*a pengertian *arna
sebagai unsur keterangan.
Contoh penggunaannya dalam ayat ialah.
% Beras putih diletakkan dalam tempayan dan antah telah pun dibuang jauh.
iii Kata adjektif ukuran
7ata adjektif ukuran ialah jenis perkataan yang memba*a pengertian ukuran
% Bilik lain yang lebih kecil dihuni oleh anak%anak atau tetamu.
% Bilik besar merupakan bilik yang dihuni oleh ketua rumah atau pemilik utama
rumah.
% Bagi rumah kampung yang tinggi, ada galang dibina sebagai tempat
memegang apabila menaikinya.
i* Kata adjektif 'aktu
7ata adjektif *aktu ialah jenis perkataan yang memba*a pengertian konsep masa
Contoh penggunaanya dalam ayat.
90
% Bagi bilik pengantin baharu, ia selalu dihiasi dengan bunga%bunga atau
* Kata Adjektif jarak
7ata adjektif jarak ialah jenis perkataan yang memba*a pengertian konsep ruang
antara dua bentuk atau keadaan sebagai penerang kata nama.
% /uang tamu adalah tempat puteri kayangan turun dan tempat istirahat
sekejap para pengembara yang merantau jauh.
*i Kata adjektif cara
7ata adjektif cara ialah jenis perkataan yang memba*a pengertian keadaan
kelakuan atau ragam sebagai penerang kata nama.
rumah melaluinya.
b$ Bagi bilik pengantin baharu, ia selalu dihiasi dengan bunga%bunga atau
91
92

Sintaksis

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Sintaksis

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

1.

O PENGENALAN TERHADAP SINTAKSIS

Anda mungkin juga menyukai