Jelajahi eBook
Kategori
Jelajahi Buku audio
Kategori
Jelajahi Majalah
Kategori
Jelajahi Dokumen
Kategori
BAB I
DATA PERENCANAAN
1.1 GAMBAR PERENCANAAN
1.2 DATA PERENCANAAN
Fungsi bangunan : Museum
Lokasi : Kab. Malang
Jarak antar portal : 6 m
Jumlah portal : 6 buah
Panjang bangunan : 30 meter
Lebar bangunan : 18 meter
Jenis kuda- kuda : Single Beam (WF)
Mutu beton (fc) : 30 MPa
Fy : 240 MPa
tanah : 0,65 ton/
3
m
Lebar :
1
L = 2,00 m ;
2
L = 10,00 m ;
3
L = 8,00 m ;
4
L = 2,00 m
Tinggi : h
1
= 2,00 m ; h
2
= 5,00 m ; h
3
= 5,00 m
Kemiringan atap (o ) : 30
o
Jenis atap : Genteng
2
BAB II
PERHITUNGAN ATAP
2. PERHITUNGAN GORDING
2.1 Data Perencanaan
a. Rencana jarak gording : 120 cm
b. Rencana jarak antar kapstang : 500 cm
c. Penutup atap : Genteng
d. Tekanan angin (PBI83 hal 24) : 25 kg/m
2
e. Kemiringan atap : 30
Profil rencana [150 x 50 x 20 x 3.2]
a. Q = 6.76 kg/m
b. A = 8.61 cm
2
c. Ix = 280 cm
4
d. Iy = 28 cm
4
e. Wx = 37.4 cm
3
f. Wy = 8.2 cm
3
2.2 Menghitung panjang batang
3
a. Panjang bentang AC = BC
AB = 18 m
AD = x AB = x 18 = 9m
o = 30
cos o = AD/AC
AC = AD/Cos 30
AC = 9/Cos 30 = 10.4 m
AC = BC = 10.4 m
b. Panjang bentang AA = BB
AA = 2 m/ Cos o
AA =2 m/ Cos 30
AA = BB = 2,3 m
AC = BC = 10,4 m + 2,3 m = 12,7 m
c. Tinggi H (CD)
Tan 30 = CD/AD
CD = AD x Tan 30
CD = 9 x Tan 20
CD = 5,2 m
Sin 30 = X/AA
X = Sin 30 x AA
X = Sin 30 x 2,3 m
X = 1,15 m
H total = 1,15 m + 5,2 m = 6,4 m
2.3 Perhitungan pembebanan gording
a. Penutup atap = Genteng
4
b. Jarak antar gording (rencana) = 1,20 m
c. Panjang sisi miring = 10,4 m + 2,3 m = 12,7 m
d. Jumlah medan dalam atap =
m
m
2 , 1
7 , 12
= 10,6 11 buah
e. Jarak antar gording actual =
11
7 , 12 m
= 1,15 m
f. Jumlah gording =
m
m
15 , 1
7 , 12
+ 1 = 12,04 12 buah
a. Beban mati
- Berat sendiri gording = 9,72 kg/m
- Berat atap = 1,2m x 50,00kg/m = 60 kg/m
- Berat plafond + Penggantung x Z
Z = cos 30 x 1,2 = 1,04 m
= (11 kg/m + 7 kg/m) x 1,04 m = 18,7 +
= 88,42 kg/m
- Berat alat sambung (10 %) = 8,84 kg/ m +
Q total = 97,26 kg/m
5
Peninjauan searah sumbu x
qx = Q tot x cos o
= 97,26 x cos 30
o
= 84,23 kg/ m
Momen,
Mx
1
=
8
1
. qx . ( )
2
L
=
8
1
x 84,23 x ( )
2
00 , 5 m
= 263,22 kgm
Peninjauan searah sumbu y
q y = Q tot x sin o
= 97,26 x sin 30
o
= 48,63 kg/ m
Momen,
My
1
=
8
1
. qy .
2
3
|
.
|
\
| L
=
8
1
x 48,63 x ( )
2
67 , 1 m
= 16,95 kgm
Beban hidup
Beban orang minimal P = 200 kg ( PMI 1983 : 13)
Peninjauan searah sumbu y
Py = P x sin o
= 200 x sin 30
o
= 100 kg
Momen,
6
Mpy =
4
1
x q x L/3
=
4
1
x 100 x 1,85 m
= 46,25 kgm
Peninjauan searah sumbu x
P x = P x cos o
= 200 x cos 30
o
= 173,2 kg/ m
Momen,
Mpx =
4
1
x q x L
=
4
1
x 173,2 x 5,00 m
= 216,5 kgm
b. Beban angin
Koefisien angin tekan dan angina hisap (PPI 1983 : 24)
- untuk angin tekan o < 65
o
= (0,02 o - 0,4)
- untuk angin hisap = - 0,4
Tekanan angin untuk daerah Kab. Malang = 25 kg/ m
2
- W1 angin tiup = (0,02 x 30 - 0,4) x 25 kg/ m
2
= 5 kg/m
- W2 angin hisap = - 0,4 x 25 kg/ m
2
= -10 kg/ m
Beban angin tekan:
W tekan = koefisien tekan x jarak antar gording x tekanan angin
= 0,1 x 1,2 x 25
= 3 kg/ m
Beban angin hisap:
W hisap = koefisien hisap x jarak antar gording x tekanan angin
= - 0,4 x 1,2 x 25
7
= - 12 kg/ m
Momen akibat beban angin
Mx =
8
1
x W tekan x ( )
2
L
=
8
1
x 3 x ( )
2
00 , 5
= 9,375 kgm
My =
8
1
x W hisap x ( )
2
L
=
8
1
x (- 12) x ( )
2
00 , 5
= -37,5 kgm
c. Kombinasi pembebanan
Beban mati + beban hidup
My
1
+ Mpy = 16,95+ 23,13 = 40,08 kgm
Mx
1
+ Mpx = 263,22 + 108,25 = 371,47 kgm
Beban mati + beban angin
My
1
+ My
2
= 16,95+ (-37,5) = -20,55kgm
Mx
1
+ Mx
tekan
= 263,22 + 9,375 = 272,6kgm
Dari kombinasi pembebanan diatas diambil pembebanan yang terbesar:
My = 16,95 kgm = 1695 kgcm
Mx = 263,22kgm = 26322 kgcm
2.3.1 Pendimensian gording
Direncanakan gording dengan profil 150.50.20.3,2
Mutu baja f
y
= 240 dengan tegangan baja o = 1600 kg/ cm
2
a. Q = 6.76 kg/m
b. A = 8.61 cm
2
c. Ix = 280 cm
4
d. Iy = 28 cm
4
8
e. Wx = 37.4 cm
3
f. Wy = 8.2 cm
3
a. Kontrol momen tahanan
W
perlu
=
o
x
M
=
1600
26322
= 16,45 cm
3
< W
perlu
(Wx = 72,1 cm
3
) (OK)
W
perlu
=
o
y
M
=
1600
1695
= 1,05 cm
3
< W
perlu
(W
y
= 16,8 cm
3
) (OK)
b. Kontrol tegangan
o =
x
x
W
M
+
y
y
W
M
=
4 . 37
26322
+
2 . 8
1695
= 910.50 kg/ cm
2
< o = 1.600 kg/ cm
2
(OK)
c. Kontrol lendutan
f =
180
1
x L
=
180
1
x 500
= 2,78 cm
q
x
= q cos ( ) { } cm kg 19,46 30 cos 2 , 1 11 27 , 9 = + = o
q
y
= q sin ( ) { } cm kg 11,24 30 sin 1,2 11 9,27 = + = o
9
IKATAN ANGIN
TREKSTANG
( ) ( )
( )
( )
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
( )
( )
( ) ( )
( ) ( )
OK cm 3,27 ijin f cm 0.66
0.436
0,010 0.426
101 . 0 0.653
f f f
cm 0,101
0,082 0.019
28 10 2,1
3 / 500 50
48
1
28 10 2,1
3 / 500 1124 , 0
384
5
I E
l/3 p
48
1
I E
l/3 q
384
5
f
cm 0,653
384 . 0 0.269
280 10 2,1
500 6 . 86
48
1
280 10 2,1
500 1946 . 0
384
5
I E
l p
48
1
I E
l q
384
5
f
2 2
2 2
6
3
6
4
y
3
y
y
4
y
y
6
3
6
4
x
3
x
x
4
x
x
= < =
=
+ =
+ =
+ =
=
+ =
=
=
+ =
+
=
y x
2.4 PERHITUNGAN TREKSTANG
Direncanakan dipakai 2 trekstang, L
y
=
3
500
= 166.7 cm
2.4.1 Pembebanan trekstang
Beban total yang diterima trekstang adalah beban yang bekerja searah sumbu y-y
q
y
= Q x sin o
10
= 9.27 x sin 30
o
= 4.635 kg/ m
P
y
= 100 x sin 30
o
= 50 kg
P total (P max) =
3
.
L q
y
+ P
y
=
3
6 64 , 4 x
+ 50
= 9.28 + 50
= 59.28 kg
2.4.2 Dimensi trekstang
tan o =
x
y
=
00 , 2
20 , 1
= 0.6
o = 30,96
o
Jadi, sin o = sin 30,96
o
= 0,51
R x sin o = n x P
max
R =
o sin
.
max
P n
=
51 , 0
28 , 59 . 3
= 348,7 kg
Tegangan ( ) (o =
F
R
F =
o
R
=
1600
7 , 348
= 0,22 cm
2
F =
4
1
x x d
2
11
IKATAN ANGIN
TREKSTANG
d =
4 . F
=
14 , 3
4 . 22 , 0
= 0,53 cm
maka, dipakai trekstang | 16 mm
cek:
F =
4
1
x x d
2
=
4
1
x 3,14 x 1.6
2
= 2.0096 cm
2
> F = 0,46 cm
2
(OK)
2.5 PERHITUNGAN IKATAN ANGIN
Data- data:
- jarak antar kapstang (dk) = 5 m
- jarak gording (dg) = 1,2 m
- tekanan angin = 25 kg/ cm
2
- panjang kapstang = 6 m
Gaya P diambil dari hubungan gording dan ikatan angin yang arahnya sejajar
sumbu gording (PPBBI 1984 : 64)
P = (0,01 . P kuda- kuda) + (0,005. n. q. dk. dg)
dimana:
n = jumlah trave antara dua bentang ikatan angin
q = beban atap vertical terbagi rata
dk = jarak kuda- kuda
dg = jarak gording
Pada bentang ikatan angin harus memenuhi syarat (PPBBI 1984: 64)
12
l
h
>
tepi
A E
Q
.
. 25 , 0
dimana:
A
tepi
= luas bagian tepi kuda- kuda
h = jarak kuda- kuda pada bentang ikatan angin
L = panjang sisi miring tepi atas kuda- kuda
Q =
2
1
lebar bangunan
Q = n. q. L. dk
= 2 x 25 x 12.7 x 6
= 3810 kg
P
k
=
( )
2
2
gin xtekananan
b a
)
`
+
dimana:
a = tan o x |
.
|
\
|
B
2
1
= tan 30
o
x
|
.
|
\
|
9 .
2
1
= 2,60
b = tan o x |
.
|
\
|
dg L
2
1
= tan 30
o
x
|
.
|
\
|
20 , 1 7 . 12 .
2
1
= 2,97
P
k
=
( )
2
25
2
97 , 2 60 , 2
x
)
`
+
= 34,81 kg/ m
2
P = (0,01 . P kuda- kuda) + (0,005. n. q. dk. dg)
= (0,01 . 34,81) + (0,005. 2. 25. 6. 1,20) + qdk
13
= 0,3481 + 1,8 + 3810
= 3812,15 kg/ m
2
A
tepi
=
( )
2
b a +
x dg
=
( )
2
97 , 2 60 , 2 +
x 1,2
= 3,34 m
2
l
h
>
tepi
A E
Q
.
. 25 , 0
7 . 12
6
>
34 , 3 . 10 . 1 , 2
3810 . 25 , 0
6
0,47 >
4
10 . 36 , 1
0,47 > 0,01 (OK)
Dimensi:
F =
o
' P
4
1
x x d
2
=
1600
15 , 3812
d
2
= 3.04
d = 1.74 cm 1,7 cm
jadi,dipakai ikatan angin dengan | 17 mm
14
2.4 Perhitungan Kuda-Kuda
Perhitungan dimensi kuda-kuda
Berat sendiri kapstang (ditaksir) = 36,7 kg/m
Berat atap = 50 kg/m2 x 6,00 m = 300 kg/m
Berat gording = 9,72 kg/m x 7 m x 6,00 m = 39,3 kg/m
10,4 m
Berat plafond dan aksesoris 18 kg/m x 6,00 = 108 kg/m +
484 kg/m
Beban aksesoris (10%) = 48,4 kg/m +
= 532,4 kg/m
Berat beban hidup 1,200 kg x 6,00 m = 115,4 kg/m +
10,4 m
Q = 647,8 kg/m
MA C =
1
/
12
q . Cos . L . L
Cos Cos
=
1
/
12 .
q . L . L
Cos
=
1
/
12 .
q. L . S
=
1
/
12
. 647,8 kg/m x 9 m x 10,4 m
= 5052,84 kg.m
MAC = + 5052,84 kg.m
15
MCA = 5052,84 kg.m
MCB = + 5052,84 kg.m
MBC = 5052,84 kg.m
Perhitungan momen dan reaksi (ABC)
K AC = KB C + 4 . EI = 4 . EI = 0.38 EI
L 10,4
FD AC = FD BC = 0.38 EI = 0,5
0,38 EI + 0,38 EI
Distribusi momen metode cross
Titik
A C B
AC CA CB BC
FD 0,5 0,5
5052,84 5052,84 5052,84 5052,84
M.akhir 5052,84 5052,84 5052,84 5052,84
Reaksi akir tekan dan horizontal
Va = q x s + MaC + MCA
L
= 647,8 x 10,4 + 5052,84+ (5052,84)
9
= 6737,12 kg
VA = VB = 6737,12 kg
EMC = 0
= Va x . L q . s . L (HA x t) = 0
= 6737,12 x . 18 647,8 . 10,4 . . 18 (HA x 5,2)
= 60634,08 30317,04 (HA x 5,2)
= 30317,07 (HA x 5,2)
HA = 5830,21 kg
N Balok Kapstang
N = Va sin + HA Cos
= 6737,12. sin 30
o
+ 5830,21 . Cos 30
o
= 8417,61 kg
Q = VA . Cos
= 6737,12. Cos 30
o
= 5834,4 kg
16
Momen lapangan = . q x L x s M
AC
+ M
CA
2
= . 647,8 x 9 x 10,4 5052,84+(5052,84)
2
= 7579,26 0 kgm
= 7579,26 kgm
Akibat beban angin
Beban
Wk = (0,02) x (18 0,4) = 0,352 kg/m
Wt = (0,02) x (18 0,4) . 6,00 x 32 kg/m
2
= 67,58 kg/m
Wh = 0,4 x 6,00 x 32 kg/m
2
= 76,8 kg/m
Momen primer
M
AC
= M
CA
=
1
/
12
x q x (L
2
)
=
1
/
12
x 67,58 kg/m x (10,4)
2
= 609,12 kgm
M
BC
= M
BC
=
1
/
12
x q x (L
2
)
=
1
/
12
x ( 76,8 kg/m) x (10,4)
2
= 692,22 kgm
Distribusi momen cross
Titik A C B
Batang AC CA CB BC
M 0,5 0,5
MO 609,12 609,12 692,22 -692,22
-41,55 -41,55
-20,78 -20,78
M akir 588,34 651,17 651,17 -713
E MB = 0
(V
A
x L) (Wt x Cos x s x L) + ( Wt x sin x s x . t) + (Wh x Cos
x s x L) + (Wh x sin x s x . t) = 0
(V
A
x 18) (67,58 x Cos 30 x 10,4 x . 18) + (67,58 x sin 30 x 10,4 x
.5,2) + (76,8 x Cos 30 x 10,4 x . 18) + (76,8 x sin 30 x 10,4 x .5,2)
= 0
(V
A
x 18) = 8217,05 + 913,68 + ( 3112,7) + (1038,34) = 0
V
A
= 4979,69
18
= 276,65 ( )
17
V = 0
= V
A
+ (V
B
x 18 ) + (Wh x Cos x s) - (Wt x Cos x s) = 0
= 276,65 +(V
B
x 18)+(76,8 x Cos 30x10,4) - (67,58 x Cos30 x 10,4) = 0
= 276,65 + (V
B
x 18)+ (-691,71) 608,67 = 0
V
B
= 1023,73 = 28,53 kg
18
EM
C
= 0
= V
A
x L HA x t (Wt x s x x s) + M
AC
+M
CA
= 0
= (276,65 x . 18) (5,2 x HA) (67,58 x 10,4 x x 10,4) + (588,34)
+ (-651,17) = 0
= 2489,85 5,2 x HA (3654,73) + 588,34 + (651,17) = 0
5,2 HA = -1227,71
= - 236,1 kg
N balok AC = V
A
x sin HA x Cos
= 276,65 x sin 30 (236,1 x Cos 30)
= 342,79 kg
Q balok AC = V
A
x Cos HA x sin
= (276,65 x Cos 30) (236,1 x sin 30)
= 357,64 kg
M lapangan maximal = x Wt x s
2
+ M
AC
+ M
CA
2
= x 67,58 x (10,4)
2
+ 588,34+ (-651,17)
2
= 913,68 31,42
= 882,26 kgm
Kombinasi momen
Momen tumpuan maximal = 5052,84 + 588,34 = 5641,18 kg.m
Momen lapangan maximal = 7579,26 + 882,26 = 8455,52 kg.m
N balok maksimal = 8417,61 + 342,79 = 8760,4 kg
Q balok maximal = 5834,4 + 357,6 = 5641,18 kg
- Perhitungan dimensi penampang
Dipakai IWF 350 x 175 x 6 x 9 dengan data sebagai berikut :
18
Ix = 111 cm
4
A = 52,68 cm
2
Iy = 792 cm
4
q = 41,4 kg/m
Wx = 641 cm
3
Wy = 91 cm
3
Kontrol tegangan
= N + Mx 1600 kg/m
2
A Wx
= 8016,41 + 519455 1600 kg/cm
2
52,68 641
= 962,55 kg/cm
2
1600 kg/m
2
- Kontrol geser
Tegangan ijin geser ( ) = 0,58 . ijin
= 0,58 x 1600 = 928 kg/cm
Sx = (b x ts) x (h/2 ts/2) + (h/2 ts) x tb x (h/4 ts/2)
= (17,5 x 0,9) x (35 / 2 0,9 / 2) + (35 / 2 0,9) x 0,6 x (35 / 4
0,9 / 2)
= 351,21 cm
= Dx . Sx = 5723 kg . 351,21 cm
3
Tb . Ix 0,6 cm . 11100 cm
4
= 301,8 kg/cm
2
< 962,55 kg/cm
2
(ok)
- Kontrol tegangan baja
i =
2
+ 3
2
= (962,55
2
) + 3 . (301,8)
2
= 1095,33 kg/m
2
1600 kg/m
2
( ijin) ok
- Kontrol stabilitas kip
h 350 = 58,33 75 ..ok
tb 6
L 1,25 b
19
h ts
10,4 1,25 17,5
35 0,9
29,7 24,31
Dari ketentuan menunjukkan bahwa penampang tidak mengalami perubahan bentuk
C
1
= L . h = 1040 . 35
b . ts 17,5 . 0,9
= 2311,1
Mki = 2311,1 kg.m
x = Mki + Mka = 2311,1 + (4646,54 (651,17))
2 x Mjep 2 . 4646,54
= 0,68
C
3
= 0,21( 1+
o
) . ( 3 2 .
o
) . E
= 0,21 (1+0,68) . (3 2 . 0,68) . 2,1 x 10
6
1600
= 759,40 > 2311,1
- Dipakai Rumus
ijin kip = C
3
x 0,75 x
C
1
= 759,4 x 0,75 . 1600
2311,1
= 394,31 kg/m
2
= 394,31 kg/m
2
< max = 1095,33 kg/cm (diberi bracing)
Berarti = L = 1/5 . 1040 = 208 cm
L 1,25 h
h ts
208 1,25 15
35 0,9
5,94 20,8 (profil berubah bentuk)
A = Asayap + (1/6 x Abadan)
= (17,5 x 0,9) + (1/6 x ( 35 2 x 0,9) x 0,6)
= 19,07 cm
iA = 0,5 x ly
20
A
= 0,5 x 792
19,07
= 4,56 cm
Ai = L / iA
= 208
4,56
= 45,61 ~ 50, max = 1,284 (PBBI84 : 12)
kip = ijin /
= 1600 kg/cm
1,284
= 1246,11 kg/cm > max = 1095,33 kg/cm ..ok
- Kontrol Lipat
Lipat sayap
Syarat tekan Fc = 360 (PPBBI 1984 pasal 6.2 ayat 6 hal 47)
r = 3267 kg/cm
2
d = 962,55 kg/cm
2
bp 10 r
tp d
17,5 10 3267
0,9 962,55
19,44 18,42 ..(ok)
- Kontrol lendutan
F = 1/250 x L = 1/250 x 10,4 = 4,16 cm
Q = 595,71 + 67,58 = 663,29 kg/m
L = ts x L
= 0,9 x 10,4
= 936 cm
f = 5 x q . L
4
384 EI . Ix
= 5 x 6,63 x (936)
4
384 2,1 x 10
6
x 111
= 2,84 cm
21
19,00
37,80
56,80
4,83
9,65
8,55
9,65
9,65
9,65
4,83
14,48 23,03 32,68 42,33 51,98 56,80
Jadi, 2,84 cm f = 4,16 cm ..(ok)
Bedasarkan kotrol tersebut, maka balok WF ( 350 x 175 x 6 x 9
- Perhitungan sambungan pada tumpuan
Digunakan IWF 350 x 175 x 6 x 9
M tumpuan = 5641,18 kg.m
Q = 5641,18 kg
N = 8760,4 kg
D = Q Cos + N sin
= 5641,18 . Cos 30
o
+ 8760,4 . sin 30
o
= 5362,46 + 4380,2
= 9742,66 kg
Sambungan tersebut menggunakan baut dan las, plat penyambung tebal 10
mm di pakai baut | 22 mm.
- Jarak baut
- Tengah
2,5 d u 7 d
2,5 (22) u 7 (22)
55 u 154 dipakai jarak u = 100 mm
- Tepi
1,5 d S1 3 d
1,5 (22) S1 3 (22)
33 S1 66 dipakai jarak S1 = 50 mm
22
Perhitungan terhadap titik puncak
N
1
= 5
2
= 25 cm
2
N
2
= 15
2
= 225 cm
2
N
3
= 25
2
= 625 cm
2
N
4
= 35
2
= 1225cm
2
N
5
= 45
2
= 2025 cm
2
y
2
= 4125 cm
2
Tegangan tarik maksimum untuk 1 baut
N1 = kg
x
Y
Y x M
78 , 5710
4125
45 523488
2
1
= =
E
Untuk 1 baut = x kg 78 , 5710 = 2855,39 kg
o tarik baut =
2
4 / 1
2855,39
d x xt
=
2
) 75 , 1 ( 14 , 3 4 / 1
2855,39
x x
= 1187,74 kg/cm
2
< 0,7 x 1600 = 1120 kg/cm
2
(Menurut PPBBI 87 pasal 8.2 ayat 1 hal:68)
Akibat Gaya Lintang dan Gaya Normal
Sambungan iris tunggal
0,393d = 0,393 x 2,5
= 0,9825 < = 1,0
Geser menentukan
=
2
) 75 , 1 ( 14 , 3 4 / 1 10
8628,49
x x x F
D
=
= 358,91 kg/cm
2
< 0,58 x
ijin
= 928 kg/cm
2
i
=
2 2
) ( 56 , 1 ) ( t o +
=
2 2
) 91 , 58 3 ( 56 , 1 ) 1187,74 ( +
= 1269,52 kg/cm
2
ijin
= 1600 kg/cm
2
(OK)
23
S1
S2 S2
S3 S3
S4 S4
S5 S5
S6 S6
S7 S7
S8
1,90
10,00
20,90
37,90
55,70
57,60
17,90
35,60
0,70
8,40 8,40
1,10
- Perhitungan Las
Tebal las badan = 1/2 2 x 7= 4,9 ~ 5mm = 0,5cm
Tebal las sayap = 1/2 2 x 11=7,8 ~ 8 mm = 0,8 cm
Statis momen las terhadap las bagian bawah;
S1 = 17,5 cm x 0,8 cm x 0 cm = 0,00 cm
3
S2 = 2 (8,4 cm x 0,8 cm) x (1,9 cm) = 45,74 cm
3
S3 = 2 (17,9 cm x 0,5 cm) x (10 cm) = 179,00 cm
3
S4 = 2 (8,4 cm x 0,8 cm) x (19 cm) = 293,36 cm
3
S5 = 2 (8,4 cm x 0,8 cm) x (20,9 cm) = 280,91 cm
3
S6 = 2 (35,6 cm x 0,5 cm) x (37,9 cm) = 1349,24 cm
3
S7 = 2 (8,4 cmx 0,8 cm) x (55,7 cm) = 748,61 cm
3
S8 = 17,5 cm x 0,8 cm x 57,6 cm = 806,40 cm
3
+
= 3703,26 cm
3
Luas las = S1 + S2 + S3 + S4 + S5 + S6 + S7 + S8
24
= (17,5 cm x 0,8 cm) + 2(8,4 cm x 0,8 cm) + 2(17,9 cm x 0,6 cm)
+
2(8,4 cm x 0,8 cm) + 2(8,4 cm x 0,8 cm) + 2(35,6 cm x 0,6 cm) +
2(8,4 cm x 0,8 cm) + (17,5 cm x 0,8 cm)
= 14 cm
2
+ 13,44 cm
2
+ 21,48 cm
2
+ 13,44 cm
2
+
13,44 cm
2
+ 42,72 cm
2
+ 13,44 cm
2
+ 14 cm
2
= 145,96 cm
2
Yb=
Ya = Y Yb
= 57,6 25,37 = 32,23 cm
Momen Inersia Las terhadap titik berat las;
Ix1 = ( 1/12 x 17,5cm x (0,8cm)
3
) + 14cm
2
(25,37cm)
2
= 9011,66cm
4
Ix2 = 2 (1/12 x 8,4cm x (0,8 cm)
3
) + 13,44 cm
2
(24,27cm)
2
= 7917,32cm
4
Ix3 = 2 ( 1/12 x 0,5cm x (17,9 cm
)
3
) + 21,48 cm
2
(15,37 cm)
2
= 5552,31cm
4
Ix4 = 2 ( 1/12 x 8,4cm x (0,8cm)
3
) + 13,44cm
2
(6,37cm)
2
= 546,07cm
4
S1
S2 S2
S3 S3
S4 S4
S5 S5
S6 S6
S7 S7
S8
32,23
30,33
12,53
15,37
25,37
24,27
6,37
5,27
25
Ix5 = 2 ( 1/12 x 8,4cm x (0,8cm)
3
) + 13,44cm
2
(5,27cm)
2
= 373,99cm
4
Ix6 = 2 ( 1/12 x 0,5cm x (35,6cm)
3
) + 42,72cm
2
(12,53cm)
2
= 10466,91cm
4
Ix7 = 2 ( 1/12 x 4,8cm x (0,8cm)
3
) + 13,44cm
2
(30,33cm)
2
= 12363,99cm
4
Ix8 = ( 1/12 x 17,5cm x (0,8cm)
3
) + 14cm
2
(32,23cm)
2
= 14543,57cm
4
+
= 60775,82cm
4
Wb = 60775,82 cm
4
/ 25,37 cm = 2395,58 cm
3
Wa = 60775,82 cm
4
/ 32,23 cm = 1885,69 cm
3
Kontrol Tegangan
- Akibat Momen
2
2
/ 61 , 277
69 , 1885
523488
cm kg
cm
kgcm
Wa
M
a
= = = o
- Akibat Gaya Normal
2
2
/ 59 , 55
96 , 145
8123,87
cm kg
cm
kg
F
N
n
= = = o
- Akibat Gaya Geser
2
2
/ 21 , 39
96 , 145
5723
cm kg
cm
kg
F
Q
= = = t
2 2
) ( 3 ) ( t o o o + + =
n a id
=
2 2
) 21 , 39 59 , 55 ( 3 ) 61 . 277 ( + +
= 322,53 kg/cm
2
< 0,7 x 1600 = 1120 kg/cm
2
. (OK)
C. Perhitungan Plat Kaki kolom
a. Data perhitungan
Profil kolom IWF 350 x 150 x 9 x 14
h = 350 mm tb = 9 mm
b = 150 mm ts = 14 mm
Momen tumpuan = 5234,88 kgm = 523488 kgcm
Gaya normal (N) = 8123,87 kg
26
25
50
S1
S3
S3
S
S2
S2
S2
S
2,5
2,5
35
7,5 7,5
60
Gaya lintang (H
A
) = 5407,91 kg
b. Dimensi pelat kaki kolom
b = 30 cm
L = 50 cm
Kontrol Tegangan Beton
Wx
M
A
N
= o
=
2
) 50 ( 30 6 / 1
564118
50 30
8760,4
x x x
max
= -5,84 45,13 = -50,97 kg/cm
2
min
= -5,84 + 45,13 = 39,29 kg/cm
2
Tebal pelat :
27
b/a = 47,29 / 36,47 b x 36,47 = a x 47,29
36,47 b = (50 - b) x 47,29
36,47 b = 2364,5 47,29 b
b =
) 29 , 47 36,47 (
5 , 2364
+
b = 28,23 cm
a = 50 28,23= 21,77 cm
Q
1
/47,29 = (21,77 3,75)/ 21,77
q
1
=
21,77
3,75) - (21,77 47,29
q
1
= 39,14 kg/cm
2
q
2
=
maks
q
1
= 47,29 kg/cm
2
39,14 kg/cm
2
= 8,15kg/cm
2
Momen tumpuan sumbu y y
M = Q
1
x L + Q
2
x 2/3 L
= q
1
. l . l . +
2
. q
2
l
. 2/3 l
= 39,14 kg/cm
2
x 7,5 cm x (7,5) cm +
2
cm 7,5 x kg/cm 8,15
2
x 2/3 x 7,5 cm
= 1100,81 + 152,81 = 1253,62 kg
W =
3
78 , 0
1600
1253,62
cm
M
= =
o
W = 1/6 x b x h
2
= 1/6 x 1 x h
2
= 1/6h
2
1/6h
2
= 0,78
h = 6 78 , 0 x
= 2,17 cm 2 cm
Pelat Kaki Kolom ukuran = 30 cm x 50 cm x 3 cm
c. Menentukan angker pada plat kaki kolom
28
Gaya tarik (T) = x L x
min
x b
= x 30 x 36.47 x 28,23
= 15443,22 kg
tarik = 1120 kg/cm
2
, maka luas penampang baut angker :
A
baut
=
2
2
79 , 13
/ 1120
15443,22
cm
cm kg
kg
=
Dipakai baut 19 mm
=
2
) 9 , 1 ( 14 , 3 4 / 1
79 , 13
x x
= 4,87 buah, dipakai 5 baut angker
Tinjauan baut angker :
Gaya geser = 1/8 x 50 cm x 21,77 cm x 36.47 kg/cm
2
= 4962,2 kg
Dipakai 5 baut 19 mm
Luasan baut = 5 x (1,9 cm)
2
= 14,17 cm
2
Gaya yang diterima baut :
=
2
cm 14,17
kg 4962,2
= 350,19 kg/cm
2
< 0,58 = 0,58 x 1600 kg/cm
2
= 928 kg/cm
2
.
d. Perhitungan panjang angker
Dipakai baja U
24
, angker 25 ; A = 215,5 mm
2
'
02 , 0
fc
fy x A x
Idb=
= mm
x x
85 , 188
30
240 5 , 215 02 , 0
=
Tetapi tidak kurang dari Idb = 0,06 x db x fy
= 0,06 x 16 x 240 = 230,4 mm ~ 230 mm
Dipakai panjang angker 23 cm 16 mm.
29
e. Perhitungan las kaki kolom
Tebal las badan = x 2 x 7 = 4,989 mm ~ 5 mm
Tebal las sayap = x 2 x 11 = 7,778 mm ~ 8 mm
Statis momen las terhadap las bagian bawah.
S1 = ( 17,5 cm x 0,8 cm ) x 0 cm = 0,00 cm
3
S2 = 2 ( 8,35 cm x 0,8 cm ) x 1,9 cm = 25,38 cm
3
S3 = 2 ( 28,65 cm x 0,5 cm ) x 17,9 cm = 512,84 cm
3
S4 = 2 ( 8,35 cm x 0,8 cm ) x 33,9 cm = 452,90 cm
3
S5 = ( 17,5 cm x 0,8 cm ) x 35,8 cm = 501,20 cm
3
+
= 1492,32 cm
3
Luas las = S1 + S2 + S3 + S4 + S5
= (17,5x0,8) + 2(8,35x0,8) + 2(28,65x0,5) + 2(8,35x0,8) +
(17,5x0,8)
= 14 + 13,36 + 28,65 + 13,36 + 14
= 83,37 cm
2
Yb =
2
3
37 , 83
323 , 1492
cm
cm
= 17,9 cm
Ya = 35,8 cm 17,9 cm = 17,9 cm
30
Momen inersia las terhadap titik baut las (Ix)
Ix
1
= ( 1/12 x17,5cm x ( 0,8cm )
3
) + ( 14 x ( 17,9 cm )
2
) = 4486,486 cm
4
Ix
2
= ( 1/12 x 8,35 cm x ( 0,8 cm )
3
) + ( 13,36 x ( 16 cm )
2
) = 3420,516 cm
4
Ix
3
= ( 1/12 x 0,5 cm x ( 28,65 cm )
3
) + ( 28,65 x ( 0 cm )
2
) = 979,856 cm
4
Ix
4
= ( 1/12 x 8,35 cm x ( 0,8 cm )
3
) + ( 13,36 x ( 16 cm )
2
) = 3420,516 cm
4
Ix
5
= ( 1/12 x17,5cm x ( 0,8 cm )
3
) + ( 14 x ( 17,9 cm )
2
) = 4486,486 cm
4
+
= 16793,86 cm
4
Kontrol Tegangan
- Akibat Momen
Wa
Ya x M
a= o
=
4
86 , 16793
9 , 17 523488
cm
cm kgcmx
= 557,97 kg/cm
2
<
las
= 1120 kg/cm
2
- Akibat Gaya Normal
=
2
/ 44 , 97
37 , 83
8123,87
cm kg
F
N
n
= = = o
2
/ 65 , 68
37 , 83
5723
cm kg
F
Q
= = = t
2 2
) ( 3 t o o o + + = n a i
=
2 2
) 65 , 68 44 , 97 ( 3 ) 97 , 557 ( + +
= 627,76 kg/cm
2
<
ijin
=1600kg/cm
2
.. (OK)