TAJUK SESI 8:

KEMAHIRAN MENGURUS PROJEK PENIAGAAN

ASPEK KEWANGAN
BENGKEL LATIHAN BAKAL PENGAJAR KURSUS
MGM 3180: ASAS KEUSAHAWANAN
Di
Berjaya Hi!" #$%ar Tr$&i'ae
B()*i Ti+,,i" Pa-a+,
Pa.a
/30/1 JUN /002
N$*a .i!e.ia)a+ $e-:
#IK NARIMAH HASHIM
Ja3a*a+ Pera)a(+a+ .a+ Ke4a+,a+
5a)(*i E)$+$%i .a+ Pe+,(r(!a+
U+i6er!i*i P(*ra Maay!ia
ISI KANDUNGAN
M()a S(ra*
Hasil pembelajaran 3
Pengenalan 3
Konsep modal 4
Konsep untung 5
Ramalan keuntungan 6
Konsep hasil dan belanja 7
Pengiktirafan hasil dan belanja 8
Belanja berubah dan belanja tetap
Pen!ata ke"angan #$
Pen!ata pendapatan #$
Pen!ata aliran tunai ##
Kun%i Kira&kira #'
Konsep harta #3
Konsep liabiliti #3
Konsep ekuiti pemilik #4
Pelaporan ekuiti pemilik #4
(nalisis Ke"angan #6
)arjin untung #6
Pulangan atas pelaburan #6
*itik pulang modal #7
Rujukan #8
(ppendi+
,ampiran #
,ampiran '
,ampiran 3
K-. #
K-. '

2
TAJUK: KEWANGAN DALAM PERNIAGAAN
Ha!i Pe%3eajara+:
Pada akhir sesi ini/ mahasis"a dapat0
#1 )enjelaskan konsep modal/ aset/ liabiliti/ hasil/ belanja dan untung
dalam perniagaan1
'1 )embe2akan akti3iti perniagaan tunai dan bukan tunai/ dan belanja
berubah dengan belanja tetap1
31 )elaporkan akti3iti ke"angan perniagaan dalam bentuk pen!ata
ke"angan !ang mudah difahami
41 )en!ediakan analisis ke"angan !ang minimum seperti menghitung
nisbah kasar dan bersih untuk marjin dan untung/ nisbah pulangan
atas pelaburan dan titik pulang modal untuk perniagaan mereka1
Pe+,e+aa+
4ntuk makluman semua pemba%a/ maklumat dalam tajuk ini telah
dipemudahkan agar aspek ke"angan tidak memeningkan bakal usaha"an dan
agar buda!a keusaha"anan tidak teren%at kerana ilmu ke"angan !ang salah
dimajukan kepada bakal usaha"an !ang ingin dipupuk1 5ika ilmu mengena6
aspek ke"angan !ang dipaparkan di sini dapat difahami dan diaplikasikan maka
memadai untuk permulaan perjalanan bakal usaha"an dalam dunia perniagaan1
Perjalanan untuk memahami sepenuhn!a aspek ke"angan dalam perniagaan itu
berliku&liku dan kompleks/ maka tidak perlu kita bebankan pelajar )7) 3#8$
pada masa ini1 Proses pembelajaran mengenai aspek ke"angan bermula di sini
bukan semestin!a ia berakhir di sini8
(pabila pelajar mengikuti kursus )7) 3#8$/ mereka akan terdedah seban!ak 3
kali kepada aspek ke"angan dalam perniagaan1 )ahu tak mahu/ pelajar perlu
peka dan faham akan aspek ke"angan dalam perniagaan kerana ini akan
menjejaskan penilaian !ang akan diperoleh kelak untuk kursus ini1 9ang lebih
penting mereka tahu apa dia bahasa perniagaan :berkaitan dengan hal&hal
ke"angan perniagaan; !ang betul dan diterima umum :terutama mereka !ang
digelar graduan menara gading;
Pendedahan pertama bagi aspek ke"angan dalam perniagaan adalah apabila
pelajar dikehendaki mengisikan Borang <adangan Perniagaan1 *ujuan
pen!erahan Borang <adangan Perniagaan adalah untuk mematuhi (rahan (m
Berkaitan dengan Penilaian :Rujuk klausa 5:e; Perkara (kademik (4K4 #7#;1
di mana penilaian pertama untuk semua kursus di 4ni3ersiti Putra )ala!sia
:4P); mesti diadakan di sekitar minggu kelima setiap semester1 Borang
<adangan Perniagaan ini dijadikan peringkat penilaian pertama bagi kursus
3
)7) 3#8$1 9ang menjadi lebih penting/ tujuan mengisi Borang <adangan
Perniagaan ini adalah untuk mengerakkan pelajar dan memaksa mereka
memikirkan pada a"al semester lagi apakah akti3iti peniagaan !ang akan
mereka laksanakan kelak1 Pendedahan kedua/berlaku apabila pelajar
dikehendaki men!ediakan Ran%angan Perniagaan dan pendedahan ketiga/
apabila mereka perlu men!ediakan ,aporan (khir sebagai pengganti kepada
menduduki peperiksaan akhir semester1
K$+!e& M$.a
=alam Borang <adangan Perniagaan/ pelajar perlu melengkapkan perkara
berikut0
)odal permulaan per pemilik0 R) 111111111115umlah0 R) >>>>>11
Keuntungan !ang dijangkakan per pemilik0 R)>>15umlah0 R)>>>>
)odal adalah sumbangan pemilik sebuah perniagaan1 .umbangan pemilik
kepada perniagaan boleh dalam bentuk "ang tunai :R) dan sen; atau dalam
bentuk harta benda seperti tanah/ kenderaan/ bangunan kedai1 <ontoh #0 ,ina
memulakan perniagaann!a dengan melaburkan R) 5/$$$ :daripada tabungan
peribadi; dan sebuah kereta terpakai bernilai R)'$/$$$1 5umlah modal bagi
perniagaan ,ina adalah R) '5/$$$ )odal pemilik dalam bentuk "ang tunai dan
harta benda han!a boleh berlaku bagi perniagaan berbentuk empun!ai tunggal
dan perkongsian1 <ontoh '0 ?i2i dan *ia adalah rakan kongsi1 4ntuk memulakan
perniagaan/ ?i2i men!umbang R) #$/$$$ tunai dan *ia men!umbangkan R)
#$/$$$ tunai dan sebuah kedai bernilai R) 5$/$$$1 )odal ?i2i adalah R) #$/$$$
dan modal *ia adalah R) 6$/$$$1 5umlah modal permulaan perniagaan
perkongsian itu adalah R) 7$/$$$1
5ika sesuatu perniagaan telah beroperasi beberapa jangka masa/ dan pemilik
perniagaan di atas perlu tambahan modal/ %ontohn!a ,ina telah men!untik R)
3$$$ tunai ke dalam perniagaann!a/ maka pada akhir tempoh berkenaan/ modal
empun!a tunggal it mesti berjumlah R) 8/$$$1 =alam %ontoh kedua/ ?i2i
menambah sumbangan beliau seban!ak R) #$/$$$ maka jumlah modal
perkongsian di atas pada akhir jangka masa !ang berkenaan adalah R)
8$/$$$1
Bagi perniagaan berbentuk s!arikat/ konsep modal !ang digunakan berbe2a1
)odal sebuah sa!rikat disebut sebagai modal berba!ar kerana sumbangan
pemilik adalah dalam bentuk belian s!er atau belian unit saham1 .!er atau
saham ini ditakrifkan sebagai s!er atau saham biasa1 )engikut kela2iman satu
unit s!er@saham diberi nilai nominal :ke%il; R) #1$$ :4ntuk memudahkan
pengiraan bagi pelajar )7) 3#8$;1 Bermakna sumbangan pemilik s!arikat
:disebut sebagai ahli s!arikat; adalah dalam bilangan sijil saham !ang dimilikki1
,ebih ban!ak bilangan sijil saham !ang dimilikki seseorang ahli berbanding
dengan ahli !ang lain/ lebih besar kuasa beliau :bersuara dalam )es!uarat
4
(gung *ahunan; dalam hal&hal perniagaan1 =an modal sesebuah s!arikat
din!atakan seperti berikut :<ontoh 3;0
)odal berba!ar
:#/$$$ unit s!er biasa pada nilai par R) #; A R) #/$$$

4ntuk mengisi Borang <adangan Perniagaan/ besar kemungkinan modal pelajar
)7)3#8$ adalah dalam bentuk "ang tunai sahaja kerana perniagaan !ang
dilaksanakan akan mempun!ai ha!at !ang terhad ia itu satu semester1 Bagi
pelajar !ang memilih perniagaan bentuk s!arikat hendaklah men!ebut 5$ unit
s!er biasa BR) #1$$ per s!er1 )aka per pemilik A R) 5 :=engan andaian ada
#$ ahli s!arikat; 5umlah A R) 5$1
K$+!e& U+*(+,
Pada masa !ang sama apabila mengisikan Borang <adangan Perniagaan/
pelajar diminta men!atakan jangkaan keuntungan !ang ingin diperoleh daripada
perniagaan !ang akan dilaksanakan kelak1 =alam hal&hal perniagaan/ angka
keuntungan !ang dikehendaki tidak dapat ditentukan serta merta kerana untung
dalam perniagaan akan "ujud apabila 5umlah Hasil !ang diperoleh dalam
sesuatu tempoh perniagaan dipadankan :atau ditolakkan; dengan jumlah belanja
!ang dikeluarkan untuk menjanakan hasil tersebut dalam tempoh peniagaan
!ang sama1 Bermakna :#; akti3iti !ang mendatangkan hasil kepada pemilik
perniagaan tidak boleh "ujud dengan tiada membuat akti3iti belanja terlebih
dahulu/ dan :'; angka untung han!a akan diperoleh selepas dihitung dengan
menggunakan formula berikut0
<ontoh 40 =alam dua bulan tempoh perniagaan berakhir 3# )a% '$$0
4C*4C7 A 54),(H H(.6, D 54),(H B-,(C5(
4ntung ini disebut sebagai untung bersih1
)erujuk kepada satu ,aporan (khir pelajar semester '/ '$$8@'$$ ada
kumpulan !ang menunjukkan perekodan sedemikian dalam aspek ke"angan0
4ntung A R) $814$
4ntung bersih A 4ntung & )odal
A R) $814$ D R) #8$1$$
A R) 7'814$
Kemudian ditambah nota diba"ahn!a seperti berikut0
(da kerugian keseluruhan1 5umlah kerugian tidak mempengaruhi jumlah
keuntungan besih kami1
,aporan aspek ke"angan seperti di atas tidak langsung menambah nilai kepada
ilmu keusaha"anan !ang ingin didedahkan kepada pelajar di 4ni3ersiti1 .atu
5
daripada hasil pembelajaran !ang ingin diberi kepada pelajar adalah keupa!aan
mereka menjelaskan konsep aset/ liabiliti/ tanggungan/ hasil dan belanja dalam
perniagaan dengan betul agar laporan perniagaan atau pen!ata ke"angan !ang
akan disediakan kelak memberi maklumat !ang boleh difahami oleh semua
pemba%a1
Ra%aa+ )e(+*(+,a+
4ntuk tujuan mengisikan Borang <adangan Perniagaan/ persoalan pokok !ang
mesti difahamkan oleh setiap pelajar adalah berapa ban!ak untung !ang boleh
mereka peroleh atau berapa ban!ak untung !ang dikehendakkiE
7aris panduan kasar/ kita perlu tan!a diri sendiri1 5ika kita ada simpanan R)
#$/$$$ dan kita tidak mahu berniaga tetapi mahukan pulangan daripada "ang
!ang kita ada/ apa !ang boleh kita buatE 5a"apan !ang tepat dan tanpa ban!ak
usaha adalah kita masukkan R) #$/$$$ itu ke dalam akaun simpanan tetap di
mana&mana bank perdagangan tempatan atau melaburkann!a ke dalam saham
dan dana amanah seperti (.C/ (.B dan (.F1 Kadar pulangan simpanan tetap
semasa adalah antara '&3 peratus setahun dan kadar pelaburan saham dan
dana amanah adalah antara 6&#5 G setahun :anggaran konser3atif;1 Bermakna
R) #$/$$$ disimpan di dalam akaun simpanan tetap/ habis tinggi boleh dapat
R) 3$$ setahun :$1$3 + R)#$/$$$;1 Bermakna R) #$/$$$ disimpan dalam
akaun saham atau dana amanah boleh dapat R) #/$$$ setahun :$1#$ + R)
#$/$$$;1 5ika dibahagikan R) #/$$$ dengan #' bulan/ bermakna kita mendapat
pulangan dalam anggaran R) 83133 sebulan1
5ika tiada "ang/ dan memerlukan pinjaman untuk apa jua tujuan daripada bank
perdagangan/ institusi ke"angan/ agensi dan badan pembangunan/ lebih sedikit
kita akan dikenakan kadar bunga 3 peratus setahun atau lebih tinggi '5 peratus
setahun %ontohn!a1 5ika hendak berniaga dan tidak memilikki dana simpanan/
kita perlukan "ang pinjaman tersebut/ bermakna perniagaan kita setahun mesti
memberi kadar pulangan !ang lebih tinggi daripada kadar bunga !ang dikenakan
oleh pihak peminjamE1 Bagi mereka !ang no3is :seperti pelajar )7)3#8$; kadar
bunga bolehlah diibaratkan sebagai kos @ belanja kepada pemilik kerana
menggunakan "ang atau duit orang lain untuk berniaga1

5ika R) #$/$$$ digunakan untuk modal permulaan berniaga/ sudah tentu dalam
setahun kita mengharapkan perniagaan itu memberi kadar pulangan !ang lebih
tinggi daripada akaun simpanan tetap dan pelaburan saham atau dana amanah1
(tau lebih tinggi daripada kadar faedah atas pinjaman !ang diterima untuk
memulakan perniagaan jika modal permulaan tersebut itu dipinjam daripada
bank atau institusi ke"angan1
Bagaimanakah kita akan menentukan jumlah keuntungan atau kadar keuntungan
!ang munasabah atau !ang berpatutanE1 .emua !ang berniaga tahu jika
6
sesaorang men%eburi perniagaan makanan/ kadar keuntungan pada amn!a
adalah #$$ peratus1 Kalau tidak mendapat kadar pulangan #$$ peratus maka
tidak berbaloi usaha dan penat lelah !ang harus diharungi dalam perniagaan
makanan1 =alam perkataan !ang mudah/ jika pemilik sumbang modal R)
#$/$$$/ pemilik akan dapat R) #$/$$$ untung setahun :#$$G + R) #$/$$$;1
(ndaikan semua akti3iti perniagaan menggunakan tunai :seperti perniagaan
)7) 3#8$; maka pada akhir tempoh peniagaan/ pelajar akan mempun!ai R)
'$/$$$ tunai1
Bagi )7) 3#8$/ %ara !ang mudah untuk menentukan jumlah keuntungan !ang
diingini adalah dengan menetapkan jumlah tunai !ang pelajar ingini selepas
berniaga dalam satu tempoh1 <ontoh 50 Pelajar berhasrat untuk mendapat R)
'$ setiap pelajar jika sumbangann!a adalah R) '$ setiap seorang/ maka kadar
keuntungan !ang diingini adalah #$$G : R)'$@ R)'$ + #$$G;1 5ika pelajar
sumbangkan R) '$ seorang tetapi memadai setiap pelajar mendapat untung
R) #$ pada akhir tempoh berniaga/ bermakna kadar keuntungan adalah 5$G
:R) #$@R) '$ + #$$G;1
4ntuk tujuan peran%angan/ eloklah angka modal dan kadar keuntungan diberi
dalam angka genap atau angka !ang tidak mempun!ai titik perpuluhan1 5ika
disebut tempoh perniagaan dimaksudkan untuk satu semester atau satu tempoh
daripada entiti perniagaan ditubuhkan sehingga tarikh akhir perniagaan
dibubarkan atau tarikh pada mana semua hal&hal berkaitan akti3iti perniagaan
diberhentikan ke%uali untuk membuat rekod dan laporan1 .epatutn!a tempoh
perniagaan ini telah ditentukan daripada a"al lagi seperti !ang diperlukan dalam
Borang <adangan Perniagaan1
K$+!e& -a!i .a+ 3ea+ja
(pabila sesaorang memulakan perniagaan/ mereka mesti memahami apa dia
hasil dan apa dia belanja1 Pertama untuk tujuan mengira untung seperti !ang
telah dibin%angkan di atas1 Kedua untuk tujuan pelaporan1 5ika konsep hasil dan
belanja tidak difahami oleh pelajar/ maka untung !ang dikira dan akan dilaporkan
menjadi tidak tepat dan maklumat !ang ingin diperoleh daripada laporan
perniagaan kelak tidak dapat memberi sebarang manfaat kepada orang luar
!ang ingin menilai prestasi dan kedudukan ke"angan perniagaan itu1
5ika dirujuk kepada buku keusaha"anan %etakan tempatan dalam Bahasa
)ala!sia/ tiada langsung diterangkan kepada pemba%a apa dia hasil dan apa dia
belanja1 Bagi buku keusaha"anan dalam Bahasa 6nggeris ada sebut hasil dan
belanja dalam indeks subjek tetapi penerangan !ang diberi mengenai perkara
lain1 Bermakna kalau pelajar )7) 3#8$ tidak tahu mengenalpasti akti3iti hasil
dalam perniagaan dan tiada siapa !ang memberitahu mereka bagaimana untuk
mengenalpasti akti3iti perniagaan !ang dipanggil hasil atau belanja/ bagaimana
mereka tahu amaun hasil !ang perlu direkodkan/ bagaimana mereka tahu
7
amaun itu betul dibuat oleh perniagaan dalam satu tempoh masaE Begitu juga
dengan belanja1 Kalau mereka tidak tahu bagaimana hendak mengenalpasti
mana satu di antara akti3iti perniagaan !ang boleh diiktirafkan sebagai belanja/
ma%am mana mereka tahu itu amaun belanja !ang sebenar dibuat oleh
perniagaan mereka dalam satu tempoh masaE Kalau hasil dan belanja !ang
dikira dan dilaporkan salah/ apa tah lagi/ untung !ang diperoleh sudah tentu
menjadi terlebih n!ata atau terkurang n!ata atau pun tersalah n!ata1
Pe+,i)*ira7a+ -a!i .a+ 3ea+ja
=alam perniagaan/ apa jua akti3iti !ang melibatkan jualan produk kepada
pelanggan atau ta"aran perkhidmatan kepada pelanggan akan disebutkan
sebagai akti3iti !ang menjanakan hasil untuk perniagaan1 Hasil !ang ingin
direkod atau dilaporkan mesti mengandungi dua elemen ia itu :#; harga jualan
seunit dan :'; bilangan unit produk !ang telah dijual atau bilangan perkhidmatan
!ang berja!a dita"arkan kepada pelanggan dalam satu tempoh masa1 .enarai
hasil !ang diperoleh setiap hari atau pada tempoh masa jualan dibuat boleh
direkodkan dalam satu jadual :Rujuk ,ampiran# dan ,ampiran ';1
=alam perniagaan apa jua akti3iti !ang memerlukan pemilik mengeluarkan "ang
untuk membeli sesuatu barangan atau mendapatkan perkhidmatan 4C*4K
*454(C P-RC6(7((C %ontoh barangan !ang dibeli adalah bahan mentah dan
barangniagaH dan %ontoh perkhidmatan !ang diperlukan adalah pendaftaran
perniagaan/ menggunakan premis untuk menjual dan perlu meminjam kereta
ka"an untuk memba"a barangan ke tempat jualan1 .emua akti3iti di atas perlu
diba!ar oleh pemilik dan akti3iti sedemikian disebut sebagai belanja1 Belanja
untuk belian bahan mentah atau barangniaga selalun!a ditakrifkan sebagai kos
barang dijual1 Belanja untuk pendaftaran perniagaan ditakrifkan sebagai kos
pendaftaran/ belanja untuk menggunakan premis perniagaan ditakrifkan sebagai
se"a kedai atau se"a gerai/ dan ba!aran kepada empun!a kereta ditakrifkan
sebagai kos atau belanja pengangkutan1
4ntuk pelajar )7) 3#8$/ mereka mesti membuat satu jadual !ang ada
menunjukkan .-)4( belanja !ang telah dibuat dalam tempoh mereka
menjalankan perniagaan/ tidak kira sama ada belanja itu perlu diba!ar/ sudah di
ba!ar/ akan diba!ar atau tidak perlu diba!ar1 Rujuk K-. ' / muka surat 3# dalam
(ppendi+1 )ungkin ada !ang berpendapat baha"a jika sesuatu belanja itu tidak
perlu diba!ar maka tidak perlu direkodkan atau diiktirafkan1 Pendapat begini
salah dan bertentangan dengan ilmu !ang ingin disampaikan kepada bakal
usaha"anan1 (mbil %ontoh !ang berlaku pada semester '/ '$$8@'$$ di mana
Kolej Kelima telah mengajurkan satu Karni3al dan men!ediakan ruang atau gerai
untuk pelajar berjaja dengan per%uma1 Falau pun tidak diba!ar/ pelajar
hendaklah dilatih untuk mengenalpasti dan merekodkan penggunaan gerai itu
sebagi satu belanja !ang terlibat untuk mengoperasikan perniagaan mereka dan
meletakkan satu nilai "ang untuk se"a gerai :nilai nominal/ amaun !ang hendak
diletakkan terpulang kepada pelajar; kerana dalam dunia benar keadaan tidak
8
seindah ini1 *iada barangniaga atau perkhidmatan dalam dunia perniagaan boleh
didapati dengan per%uma/ semuan!a ada kos !ang perlu diba!ar dengan "ang1
Han!a dalam keadaan pembelajaran sahaja ada belanja menjalankan
perniagaan diberi per%uma tetapi perlu direkodkan juga1
4ntuk makluman semua/ kemungkinan senarai belanja !ang ditunjukkan dalam
Ran%angan Perniagaan dan dalam ,aporan (khir adalah sama1 Boleh berlaku/
tetapi selalun!a terdapat perbe2aan !ang ketara1 )ungkin pada peringkat
pen!ediaan Ran%angan Perniagaan senarai itu tidak lengkap dan nilai !ang
din!atakan mungkin tidak beberapa tepat1 )aka senarai belanja dalam ,aporan
(khir mestilah lebih terperin%i dan nilai atau angka belanja !ang dilaporkan
adalah tepat dan benar1 (ndaikan/ senarai hasil atau belanja dan amaun tidak
berbe2a antara Ran%angan Perniagaan dengan ,aporan (khir/ maka kumpulan
!ang terlibat hendaklah mengIhighlightIkan dengan terperin%i mengapa mereka
dapat meramalkan dengan tepat hasil dan belanja !ang telah diperoleh1
Bea+ja 3er(3a- .a+ 3ea+ja *e*a&
9ang penting bukan sahaja pelajar boleh men!enaraikan semua belanja !ang
berlaku/ tetapi pelajar perlu juga dilatih untuk membe2akan mana di antara
belanja !ang telah disenaraikan itu merupakan belanja berubah dan belanja
tetap seperti di muka surat 3# dalam K-. '1 4ntuk membe2akan mana belanja
!ang tetap dan mana !ang berubah/ mudah sahaja1 5ika belanja !ang berlaku
berkait se%ara langsung dengan setiap unit !ang dijual maka belanja itu belanja
berubah1 <ontoh kos bahan mentah untuk membuat sesuatu produk !ang ingin
dijual atau kos barangan !ang dibeli untuk barangan itu dijual semula/ boleh
ditakrifkan sebagai belanja berubah1 (ndaikan satu unit produk memerlukan #
kilo bahan !ang dibeli dengan harga R) #15$ sekilo1 5ika 5$ unit produk dijual/
kos belian bahan mentah itu diiktirafkan sebagai belanja berubah seban!ak R)
75 :5$ unit produk + # kilo + R) #15$; 5elas belanja ini berkait rapat dengan
setiap unit produk !ang dijual1 Bagi belanja belian alat tulis/ se"a kedai dan kos
pendaftaran/ susah untuk dikaitkan se%ara langsung dan mudah kepada seunit
produk !ang dijual/ maka semua ini di takrifkan sebagai belanja tetap1
*ujuan utama membahagikan semua belanja perniagaan kepada belanja
berubah dan tetap adalah untuk memudahkan pengiraan titik pulang modal
:*P);1 *P) merupakan satu maklumat !ang penting dalam peran%angan
sesebuah perniagaan1 Penerangan dengan lebih terperin%i mengenai *P) akan
dibuat kemudian1
9
Pe+ya*a Ke4a+,a+
)aklumat mengenai semua akti3iti perniagaan !ang dikirakan berguna kepada
pemilik daripada mula hingga akhir akan dilaporkan dalam pen!ata ke"angan1
Perlu diingatkan di sini/ data atau maklumat dalam pen!ata ke"angan dalam ,(
!ang dipamirkan adalah mengenai akti3iti !ang telah berlaku dalam satu jangka
masa1 =alam RP/ maklumat dan data dalam pen!ata ke"angan merupakan
ramalan terhadap akti3iti perniagaan !ang akan berlaku dan data !ang
dipamirkan adalah anggaran belaka1
Pada asasn!a ada 3 jenis pen!ata ke"angan !ang bakal usaha"an perlu tahu
ia itu Pen!ata Pendapatan/ Pen!ata (liran *unai dan Kun%i Kira&kira1 ,a2imn!a
nama pen!ata ke"angan dalam RP akan diikuti dengan perkataan Pro Jorma1
<ontohn!a1 Pen!ata Pendapatan Pro Jorma1 6ni memberi maksud baha"a
prestasi perniagaan !ang ditunjukkan dalam pen!ata itu adalah akti3iti !ang
diran%angkan dan datan!a adalah data anggaran !ang sebaik mungkin untuk
sesuatu jangka masa !ang dilaporkan1
18 Pe+ya*a Pe+.a&a*a+
,aporan di mana semua akti3iti hasil/ akti3iti belanja dan nilai untung atau rugi
ditunjukkan dipanggil Pen!ata Pendapatan :Rujuk Pen!ata Pendapatan di muka
surat 3' dalam K-. ' atau dalam buku teks .%haper K Loler!/ m1s1 #3;1 .emua
perniagaan perlu men!ediakan pen!ata pendapatan dahulu sebelum boleh
men!ediakan Pen!ata (liran *unai dan Kun%i Kira&Kira pada akhir tempoh masa1
*ujuan men!ediakan Pen!ata Pendapatan adalah untuk menunjukkan prestasi
sesebuah perniagaan dalam satu tempoh masa1 5ika kita hendak tahu sama ada
perniagaan itu berja!a atau tidak/ kita lihat kepada pen!ata pendapatan tersebut1
5ika hasil melebihi belanja maka perniagaan itu dikatakan telah berja!a dan jika
belanja melebihi hasil/ perniagaan itu boleh dikatakan tidak berja!a1
Bagi sebuah s!arikat/ jika untung ditunjukkan dalam pen!ata pendapatan/
bermakna pihak pengurusan telah berja!a menggunakan semua sumber dengan
%ekap dan berkesan untuk menambahkan nilai pemilik s!arikat1 *etapi
pern!ataan keja!aan begini tidak memberi impak !ang tinggi1 )aklumat
keja!aan ini lebih berkesan jika diberi perbandingan1 <ontohn!a
membandingkan untung dengan ramalan untung !ang dibuat pada a"al tempoh
atau dalam peran%anganH atau membanding dengan untung !ang di%apai pada
tempoh !ang lalu atau membandingkan dengan untung perniagaan !ang sama
jenis atau bagi )7) 3#8$/ perbandingan untung antara kumpulan diberikan1
Pern!ataan keja!aan memberi lebih makna jika diberikan perbandingan
sebegini1
10
/8 Pe+ya*a Aira+ T(+ai
Pen!ata (liran tunai akan men!enaraikan semua akti3iti !ang menunjukkan
aliran masuk tunai berbanding dengan senarai semua akti3iti !ang menunjukkan
aliran keluar tunai dalam satu tempoh perniagaan1 Perbandingan aliran masuk
tunai dengan aliran keluar tunai akan memberikan lebihan atau defisit tunai pada
ahkir sesuatu tempoh1 Cilai lebihan atau defisit tunai pada akhir tempoh tidak
sama dengan nilai untung bersih !ang ditunjukkan dalam Pen!ata Pendapatan1
(ntara sebab mengapa nilai itu tidak sama adalah kerana ada beberapa belanja
!ang berlaku dalam tempoh perniagaan pelajar )7) 3#8$ tidak perlu diba!ar
dengan "ang ringgit %ontoh kos pendaftaran perniagaan R) '1 (tas dasar
4ni3ersiti/ pens!arah tidak dibenarkan mengutip "ang daripada pelajar/ maka
pengesahan pendaftaran perniagaan pelajar )7)3#8$ dibuat oleh Pen!elaras
Kursus )7) 3#8$ dengan kos pendaftaran R)' diiktiraf tetapi R)' itu tidak
dikutip1 (tau ibu bapa seorang pelajar dibenarkan menggunakan dapor di rumah
mereka untuk membuat kek !ang akan dijual oleh satu kumpulan pelajar )7)
3#8$1 Falau pun tiada "ang tunai bertukar tangan dan ibu bapa pelajar !ang
berkenaan tidak mahu menerima apa&apa ba!aran langsung/ pelajar mesti
dididik untuk merekodkan baha"a ada belanja !ang telah berlaku dan mesti
direkod1 Cilai:R) amaun; belanja !ang akan direkod terpulang kepada bijaksana
ahli kumpulan !ang berkenaan atau atas perundingan dengan pens!arah )7)
3#8$ itu sendiri1 <ontoh0 Rekod perniagaan mesti ada Mse"a dapur dan utiliti A
R) 51$$I1 <atatan begini memadai1
=alam dunia benar/ Pen!ata (liran *unai memainkan peranan !ang penting
untuk mengukur ke%airan sesebuah entiti perniagaan1 Ke%airan bermaksud/
dalam jangka !ang pendik :konsep tempoh !ang kurang daripada #' bulan;
sesebuah perniagaan mesti bersedia untuk menjelaskan semua hutang
perniagaan1 .emua hutang jangka pendik perniagaan perlu dijelaskan dengan
"ang ringgit :temasuk tuntutan gaji pekerja;1 5ika kedudukan tunai tidak dipantau
dan persediaan untuk ba!aran jangka pendik tidak diran%ang dan dika"al
dengan baik/ mungkin perniagaan akan menghadapi masalah kerana pihak !ang
memberi pinjaman jangka pendik boleh membuat tuntutan ba!aran di
mahkamah1 6ni merupakan proses !ang mele%ehkan dan panjang/ dan jika tidak
terka"al akan mengekangkan operasi perniagaan1
4ntuk peringatan semua/ baki tunai !ang dilaporkan dalam Pen!ata (liran *unai
sesebuah perniagaan mesti sama dengan "ang tunai :R) dan sen; sebenar
!ang ada dalam tangan pelajar apa bila perniagaan dibubarkan1 6ni merupakan
satu teknik sekatan dan imbangan :%he%k and balan%e; untuk mengetahui
baha"a perekodan dan pelaporan mengenai sesuatu akti3iti perniagaan telah
dibuat dengan betul1 Baki tunai ini juga merupakan amaun !ang akan diagihkan
kepada semua ahli kumpulan dalam sesuatu perniagaan mengikut pembahagian
!ang telah ditetapkan1
11
38 K(+'i Kira0)ira
Kun%i Kira&Kira adalah satu laporan !ang sama penting dan perlu disediakan
oleh semua perniagaan/ tidak kira sama ada perniagaan empun!ai tunggal/
perkongsian atau s!arikat1 *ujuan utama pen!ata ini disediakan adalah untuk
menunjukkan kedudukan ke"angan :finan%ial position or state of affairs;
sesebuah perniagaan pada satu tarikh1 4ntuk makluman semua kedudukan
ke"angan perniagaan boleh berubah jika tarikh Kun%i Kira&kira !ang disediakan
itu berubah1
=alam bahasa perniagaan/ jika di sebut Kun%i kira&kira :atau pen!ata
kedudukan ke"angan pada satu tarikh;/ kita han!a perlu senaraikan dan
n!atakan nilai !ang berkaitan dengan semua akti3iti perniagaan !ang disebut
sebagai aset :atau harta;/ liabiliti :atau tanggungan; dan ekuiti pemilik1 .emua
pelajar hendaklah men!ediakan dua Kun%i Kira&kira dalam Ran%angan
Perniagaand aln dalam ,aporan (khir merekaH satu pada tarikh perniagaan
ditubuhkan dan satu lagi pada tarikh perniagaan dibubarkan1

Berikut merupakan petikan sebahagian Maspek ke"anganM daripada laporan akhir
projek perniagaan satu kumpulan pelajar )7) 3#8$ semester '/ 3$$8@'$$0
Pen!ata Kun%i Kira&Kira D laporan kedudukan ke"angan pada a"al dan akhir
tempoh # &3$ )a% '$$
)odal R) #315$
Pulangan belian 8153
Kos belian #81#7
Hasil 5ualan 3561$$
4ntung kasar 3''133
Kos pengangkutan 4$1$$
4ntung bersih R) '8'133
<ontoh 70
5umlah keuntungan R)'5418$ D R) $ :R) 8$ adalah digunakan
sebagai modal tambahan; maka keuntungan bersih A R) #6418$1
Bukan sahaja maklumat di atas tidak tepat/ malahan mengelirukanH !ang lebih
men!edihkan adalah kerana maklumat sedemikian tidak men!umbang apa&apa
kepada keluk pembelajaran dan pertumbahan :learning and gro"th %ur3e; untuk
aspek ke"angan dalam perniagaan1 5ika maklumat ini diberikan oleh pelajar
sedemikian/ maka sa!a mengumpamakann!a sebagai Milmu !ang sedikit adalah
ilmu !ang merbaha!aI1 )aklumat dan data !ang diberi seakan ban!ak tetapi
pemba%a !ang %elik dalam hal&hal perniagaan tidak dapat membuat apa&apa
kesimpulan langsung mengenai perniagaan !ang berkenaan kerana laporan
12
kedudukan ke"angan perniagaan mereka di%ampur aduk dengan laporan
prestasi perniagaan1 Pelajar keliru pemba%a lagi keliru1
.ila lihat K-. ' dalam (ppendi+ muka surat 331 untuk %ontoh Kun%i Kira&kira
pertama !ang perlu disediakan oleh pelajar )7) 3#8$1 *ajuk laporan sempurna
kerana ada nama perniagaan :ia itu .!nerg! Partnership;/ ada nama laporan
:Kun%i Kira&kira; dan tarikh betul :pada # 5an '$$; ditunjukkan pada a"al
jangka masa perniagaan1
4ntuk makluman semua/ ada 3 elemen utama !ang mesti dilaporkan dalam
pen!ata ini ia itu harta/ liabiliti :atau MtanggunganI boleh juga digunakan; dan
ekuiti pemilik1
K$+!e& -ar*a
Nleh kerana ha!at perniagaan !ang ditubuhkan oleh pelajar )7) 3#8$ adalah
berjangka masa pendik/ maka semua perbelanjaan untuk pembelian barangan
atau sumber :!ang tangibel; %ontoh alat perkakas seperti pinggan mangkok kita
tidak akan iktirafkann!a sebagai harta1 Harta adalah barangan atau sumber !ang
dibeli untuk tujuan digunakan bagi menjanakan hasil bagi sesuatu perniagaan
untuk beberapa jangka masa perniagaan1 Pembelian barangan dan sumber
dalam jangka masa pendik elok diiktirafkan sebagai belanja operasi sahaja1
Nleh kerana perniagaan pelajar )7)3#8$ adalah terminal maka besar
kemungkinan harta !ang dimilikki mereka han!alah berbentuk tunai sahaja :pada
a"al jangka masa; dan mungkin berbentuk stok :atau in3entori; dan tunai :pada
akhir jangka masa;1 -lemen in3entori mungkin timbul dalm Kun%i Kira&kira pada
akhir jangka masa perniagaan apabila ada barangniaga !ang tidak habis dijual1
Harta !ang dilaporkan dalam Kun%i Kira&kira pada "ala jangk masa bagi semua
pelajar )7) 3#8$ adalah tunai !ang dikutip atau tunai !ang disumbang oleh
setiap pelajar dalam satu kumpulan perniagaan1 5ika ada #$ pelajar dalam
kumpulan itu dan sumbangan duit seorang pelajar adalah R) #5/ maka harta
!ang akan dilaporkan adalah dalam bentuk M*unai dalam tangan R) #651$$1
.ebagi peringatan/ ketiga&tiga elemen !ang dilaporkan dalam Kun%i Kira&kira ini
mesti akur dengan persamaan berikut0
54),(H H(R*( A 54),(H ,6(B6,6*6 O -K46*6 P-)6,6K
K$+!e& ia3ii*i
(ndaikan sebuah perniagaan !ang ingin ditubuhkan tidak mempun!ai %ukup
"ang untuk beroperasi dan memerlukan sumbangan "ang atau dana daripada
pihak luar :bukan pemilik/ mungkin bank atau institusi pembangunan;/ jumlah
dana daripada pihak luar 6tu jika diterima akan direkodkan dalam Kun%i Kira&kira
sebagai PPinjaman R) #$$/$$$Q di ba"ah elemen M,iabilitiI1 .emua liabiliti
13
memerlukan pen!elesaian dengan "ang ringgit mengikut s!arat !ang dikenakan
ke atasn!a1 Bagi perniagaan pelajar )7) 3#8$/ boleh dijangka tiada kumpulan
!ang memerlukan pinjaman daripada pihak luar maka tunjukkan nilai liabiliti
dalam Kun%i Kira&Kira sebagai P$Q1
K$+!e& e)(i*i &e%ii)
-kuiti pemilik adalah sumbangan pemilik kepada perniagaan !ang ditubuhkan1
.umbangan pemilik ini boleh bertambah dengan tambahan sumbangan pemilik
dalam jangka masa perniagaan dijalankan <ontoh pada a"al jangka masa
pelajar merasakan R) #$ ringgit setiap ahli memadai untuk modal berniaga1
*etapi apa bila perniagaan dimulakan di dapati R) #$ seorang tidak lagi
men%ukupi maka setiap ahli diperlukan menambahkan sumbangan mereka
seban!ak R)#$ seorang1 -kuiti Pemilik juga akan bertambah jika perniagaan
!ang dijalankan membuat keuntungan1 5ika peniagaan !ang dijalankan oleh
pelajar )7) 3#8$ membuat kerugian :ia itu 5umlah Belanja melebihi 5umlah
Hasil !ang diperoleh dalam satu jangka masa; maka -kuiti Pemilik !ang akan
dilaporkan pada akhir jangka masa !ang berkenaan akan berkurang seban!ak
nilai kerugian !ang dialami1
Pea&$ra+ e)(i*i &e%ii)
Pelaporan -kuiti Pemilik dibuat di dalam pen!ata ke"angan !ang di panggil
Kun%i Kira&kira1 .umbangan a"al pemilik perniagaan berbentuk empun!a
tunggal dan perkongsian dilaporkan di ba"ah elemen -kuiti Pemilik sebagai
M)odal R) #651$$I1 Rujuk K-. ' muka surat 33 dalam (ppendi+1 =an jelas
kelihatan 54),(H H(.6, A 54),(H *(C774C7(C O 54),(H -K46*6
P-)6,6K .!nerg! Pertnership itu seimbang1
Pada tarikh akhir perniagaan/ Kun%i Kira Kira !ang kedua perlu disediakan1 ,ihat
K-. ' muka surat 33 dalam (ppendi+ juga1 =alam Kun%i Kira&kira bertarikh 3#
)a% '$$/ *unai dalam tangan bagi .!nerg! Partnership telah bertambah
kepada R) '5618$ dan jumlah -kuiti Pemilik juga bertambah kepada R)
'5618$1 .ila ambil perhatian bahagian -kuiti Pemilik !ang dilaporkan itu tidak
begitu baik1
Pelaporan !ang lebih baik adalah seperti berikut bagi perniagaan empun!a
tunggal dan perkongsian0
-kuit Pemilik
)odal pada a"al jangka masa R) #651$$
O 4ntung bersih !ang diperoleh #$$18$
)odal pada akhir jangka masa R) '6518$
Bagi perniagaan pelajar !ang berbentuk s!arikat/ laporan bahagian -kuiti Pemilik
dalam Kun%i Kira&kira berbe2a1 .ila ambil perhatian/ jika pelajar memilih s!arikat
14
sebagai pertubuhan perniagaan mereka/ nama !ang diberi untuk perniagaan
mereka mesti ada perkataan .endirian Berhad di belakangn!a1 <ontoh nama
perniagaan satu kumpulan pelajar dalam semester '/ '$$8@'$$ berbentuk
s!arikat adalah *arget .dn Bhd1 dan -kuiti Pemilik !ang sepatutn!a dilaporkan
adalah seperti berikut0
*arget .dn1 Bhd1
Kun%i Kira&kira
Pada 3# )a% '$$
HARTA LIABILITI R) $1$$
*unai di tangan R)#/#''1$ E)(i*i Pe%ii)
)odal Berba!ar R) #/$$$1$$
:#$$ s!er biasa nilai par R) #$;
Pendapatan *ertahan #$61$
Re2ab #61$$
5umlah Harta R) #/##$1$ 5umlah ,iabiliti K -kuiti Pemilik R) #/#''1$
5ika dikaji aspek ke"angan kumpulan ini/ Pendapatan *ertahan R) #$61$
adalah sama dengan nilai untung bersih !ang dilaporkan dalam Pen!ata
Pendapatan mereka1 Bagi perniagaan berbentuk s!arikat/ untung bersih !ang
telah dijanakan tidak boleh di%ampurkan terus kepada modal kerana modal
s!arikat adalah dalam bentuk jualan saham1 Bagi s!arikat/ untung bersih mesti
dilaporkan di ba"ah elemen berasingan !ang dipanggil Pendapatan *ertahan1
5ika dilihat kepada Kun%i Kira&kira dalam %ontoh di atas/ ada satu elemen lain di
ba"ah -kuiti Pemilik ia itu Re2ab R) #61$$1 4ntuk memudahkan kefahaman
untuk pelajar peringkat pendedahan kepada asas keusaha"anan/ Re2ab
digunakan :atau di"ujudkan; untuk mempamirkan semua belanja operasi
s!arikat !ang tidak perlu diba!ar oleh pelajar1 5ika perniagan pelajar adalah
empun!a tunggal dan perkongsian/ maka kita "ujudkan elemen =erma bukan
Re2ab/ untuk mempamirkan semua belanja !ang tidak perlu diba!ar dengan
"ang tunai1
4ntuk men%anggihkan pembentangan aspek ke"angan/ pelajar digalakkan bagi
peniagaan berbentuk perkongsian untuk membuat laporan tambahan !ang
menunjukkan akaun modal rakan kongsi berasingan !ang mengandungi
sumbangan a"al rakan kongsi %ampur dengan pembahagian keuntungan
masing&masing1 (tau pun sebagai nota kaki di ba"ah Kun%i Kira&kira din!ata
peratus pembahagian keuntungan !ang telah ditetapkan untuk setiap rakan
kongsi1
15
A+ai!i! )e4a+,a+
(nalisis ke"angan digunakan untuk membuat rumusan mengenai andaian
penting !ang telah digunakan sebagai asas pen!ediaan maklumat ke"angan
sesebuah peniagaan1 )inimum untuk tujuan analisis ke"angan/ pelajar )7)
3#8$ perlu men!ertakan dalam RP dan ,( perkara berikut00
#1 Peratus margin untung kasar dan bersih
'1 Pulangan atas pelaburan
31 *itik pulang modal
0
4ntuk makluman semua/ jika disebut analisis ke"angan bermakna ada
pengiraan untuk perkara !ang di atas dan ada penjelasan mengenai apa !ang
dikirakan1 5ika ada analisis ke"angan dibuat dalam RP dan diperlukan lagi
dalam ,(/ "alau pun maklumat !ang diperlukan sama tetapi besar kemungkinan
angka !ang dikira akan berbe2a kerana dalam RP nilai bagi hasil dan belanja
adalah angka ramalan tetapi dalam ,( nilai !ang digunakan adalah nilai hasil
dan belanja !ang sebenar dan mungkin terperin%i/ maka pelajar perlu membuat
kesimpulan terhadap perbe2aan itu1
=alam RP perspektif !ang digunakan untuk bahagian analsis ke"angan adalah
untuk menjangkakan masa hadapan mengenai apa !ang akan berlaku dalam
perniagaan1 =alam ,(/ bahagian analisis ke"angan mengambil perspektif
sejarah dan melaporkan apa !ang telah berlaku dalam perniagaan1
Mar,i+ (+*(+,
Cisbah marjin untung kasar dan nisbah marjin untung bersih digunakan untuk
menilai ke%ekapan operasi sesebuah perniagaan1 (dakah perniagaan itu
berupa!a me"ujudkan %ukup keuntungan daripada akti3iti jual belin!aE (dakah
keuntungan !ang dijanakan %ukup tinggi untuk tahap jualan !ang dibuatE
Jormula0
Cisbah untung kasar A 4ntung kasar R 5ualan + #$$G
Cisbah untung besih A 4ntung bersih R 5ualan + #$$G
P(a+,a+ a*a! &ea3(ra+
Cisbah pulangan atas pelaburan adalah ukuran keja!aan perniagaan itu1 (dakah
perniagaan !ang diuruskan memberi pulangan !ang baik untuk pemilik atau
sebalikn!a1 Cisbah ini boleh juga menunjukkan samada berbaloi atau tidak
usaha dan penat lelah sipemilik dalam perniagaan berbanding dengan pelaburan
!ang lebih selamat seperti memasukkan "ang dalam simpanan tetap di bank1
16
Jormula0
Pulangan atas pelaburan A 4ntung bersih R )odal + #$$G
Ti*i) &(a+, %$.a
*itik pulang modal :*P); adalah tahap pada mana perniagaan tiada membuat
keuntungan dan tiada mendapat kerugian1
Jormula0
*P) :unit jualan;
A 5umlah kos tetap R :Harga jualan seunit D kos berubah seunit;
Harga jualan seunit tolak kos berubah seunit dipanggil marjin %aruman seunit1

(nalisis *P) menilai jangkaan keberuntungan produk dijual atau perkhidmatan
!ang dita"arkan kepada pelanggan agar pemilik tahu berapa unit mesti dijual
dalam satu jangka masa1 5ika pemilik gagal men%apai unit jualan pada *P)
!ang dikira/ perniagaan itu akan memberi kerugian1 4ntuk makluman semua/
han!a satu *P) sahaja !ang perlu dikira untuk satu perniagaan dalam satu
tempoh1 Jormula di atas boleh digunakan jika pelajar )7) 3#8$ menjual satu
jenis produk sahaja seperti dalam K-. '1 5ika pelajar terlibat dengan pelbagai
produk/ formula *P) akan berubah menjadi seperti berikut0
*P) :R) jualan; A 5umlah kos tetap R )arjin %aruman ber"ajaran
,ihat ,ampiran 3 untuk %ontoh pengiraan *P) untuk produk !ang pelbagai1
5ika dilihat analisis ke"angan !ang dibuat oleh kumpulan perniagaan bernama
.!nerg! Partnership :,ihat K-. ';/ formula !ang digunakan untuk mengira
marjin untung bersih/ titik pulang modal dan pulangan atas pelaburan semuan!a
betul dan angka !ang digunakan dalam setiap pengiraan telah disertakan dan
boleh disemak1 *etapi kumpulan ini tidak memberi pengiraan mengenai marjin
untung kasar serta perbin%angan dan kesimpulan terhadap semua analisis
ke"angan !ang dibuat1 Boleh dikatakan sebahagian besar !ang menghantarkan
,( pada akhir semester #/ '$$8@'$$ tidak men!empurnakan bahagian ini1 Bagi
kumpulan !ang men%uba/ analisis ke"angan !ang dibuat pula salah atau tidak
betul1
)emadai di sini nota mengenai (spek Ke"angan untuk tujuan Bengkel Bakal
*enaga Pengajar )7) 3#8$0 (sas Keusaha"anan pada '3&'5 5un '$$1

17
.ekian/ terima kasih1
RUJUKAN:
:#; Jrederi%k/ H1H1/ Kuratko/ =1J1 K Hodgetts/ R1)1 :'$$6; Entrepreneruship:
theory, process and practice 6st -d1 (ustralia0 <engage ,earning (ustralia Pt!1
,imited1
:'; Kuratko/=1J1 K Hodgetts/ R1)1 :'$$7; Entrepreneruship: theory, process
and practice. 7th1 -d1 <anada0 *homson .outh&Festern
:3; Hoe <hee Hee K rakan&rakan1 :'$$5; Asas keusahawanan..ingapore0
*homson ,earning1
.
:4; )ohani (bdul/ Kamarul2aman 6smail/ ?ainal (bdin )ohamed K (bdul
5umaat )ahajar1 :'$$8;
:5; Rosli )ahmood K rakan&rakan11:'$$7; Prinsip-prinsip asas
keusahawanan. .ingapore0 *homson ,earning1
:6; .%haper/ )1 K Loler!/ *1 :'$$7; Entrepreneurship and small business. 'nd
Pa%ifi% Rim -d1 (ustralia0 5ohn File! K .ons (ustralia ,td1
18