Zota Ksiga Fan-

tazy
Antologia opowiada fantasy pod re-
dakcj Roberta Silverberga
(The Fantasy Hall of Fame)
1
Przeoy Arkadiusz Nakoniecznik
W roku 1992 Stowarzyszenie Amery-
kaskich Pisarzy Science Fiction zaoo-
na dwadziecia siedem !at wczenie" or#a-
nizac"a sku$ia"%ca $onad tysi%c czonk&w'
wr&d nich niema! wszystkich !icz%cych
si( $ro)es"ona!nych autor&w s*)* o)ic"a!-
nie zmienia nazw( na Stowarzyszenie
Amerykaskich Pisarzy Science Fiction i
Fantasy W ten s$os&+ nie ty!ko $otwier-
dzono )akt' e !iteratura )antasy "est wan%
cz(ci% ws$&czesne" !iteratury $o$u!arne"'
!ecz take dano wyraz $rzewiadczeniu o
+!iskim $okrewiestwie )antasy i science
)iction*
,!a uwanych' a nawet mnie" uwanych
czyte!nik&w od dawna +yo "asne' i $o-
2
krewiestwo to istnie"e' a nawet e te o+a
#atunki s% $o $rostu dwoma as$ektami
te#o same#o z"awiska* -ar&wno )antasy'
"ak i science )iction mona okre!i. mia-
nem /!iteratury wyo+ra0ni1' +(d%ce"
trz$iotowat% krewn% /!iteratury rea!istycz-
ne"1' od razu "ednak #u+imy si( w !a+iryn-
cie de)inicy"nych nie$orozumie2 znaczna
cz(. )antasy "est $rzecie rea!istyczna a
do +&!u' natura!nie o$r&cz $odstawowe#o
zaoenia' "akim "est wanie zerwanie z
rzeczywistoci%' natomiast wie!e $owieci
oraz o$owiada ostentacy"nie tkwi%cych w
rea!iach 3e+y wymieni. cho.+y
/4!issesa1 5oyce6a i /-amek1 7a)ki8 mia-
o za$uszcza si( na #runt surrea!izmu*
,!a nas' !udzi z wewn%trz mam na
my!i czynnych zawodowo $ro)es"ona!i-
st&w #ranica mi(dzy tymi dwoma #atun-
kami zawsze +ya wyra0na' niekiedy za
wr(cz sztywna* 9#&!nie rzecz +ior%c' w
3
science )iction mamy androidy i ro+oty'
statki kosmiczne' o+ce istoty' wehikuy
czasu' wirusy z kosmosu' #a!aktyczne im-
$eria i tak da!e"* Wszystko to mo#o+y za-
istnie. w ramach dost($ne" nam o+ecnie
wiedzy naukowe"' cho. z $ewnoci% wehi-
kuy czasu i $o"azdy $orusza"%ce si( z
$r(dkociami nad wiet!nymi ty!ko z na"-
wyszym trudem mieszcz% si( w tych ra-
mach* ,!a odmiany' )antasy wykorzystu"e
"ako +udu!ec to' co wed!e $owszechne#o
$rzekonania nie istnie"e i ni#dy istnie. nie
+(dzie2 ma#owie i czarnoksi(nicy' e!)y i
#o+!iny' wi!koaki i wam$iry' "ednoroce i
zak!(te ksi(niczki' uroki i zak!(cia*
Wystarczy "ednak usta!i. r&nice' +y na-
tychmiast w$a. w tara$aty* 5ak na $rzy-
kad sk!asy)ikowa. histori( o wirusie z ko-
smosu' kt&re#o o)iary $rzeistacza"% si( w
wi!koaki: A!+o o$owiadanie o $ro#ramie
kom$uterowym #eneru"%cym anioy: A!+o
4
nowe!( $rezentu"%c% rac"ona!ne +i!o#iczne
wy"anienie z"awiska wi!koactwa' %cznie
z kami i sierci%: ;zy $rzeraa"%cy mu-
tant' $rzykuty $rzez rodzic&w do ciany na
strychu' "est $ostaci% z utworu )antasy czy
science )iction: < tak da!e"' a do witu*
=iekt&rzy twierdz%' e r&nica $o!e#a na
s$oso+ie $otraktowania tematu' e )antasy
charakteryzu"e si( m#!istoci% i nie"edno-
znacznoci% zu$enie nie do $omy!enia w
wy$adku konkretne" a do +&!u science
)iction* W $ewnym sensie to $rawda' a!e
ty!ko w $ewnym sensie' kady z nas +o-
wiem +ez trudu m&#+y wy!iczy. mn&stwo
konkretnych utwor&w )antasy i nie"edno-
znacznych o$owieci science )iction* We-
du# innych charakterystyczn% cech% scien-
ce )iction "est szcze#&owa ana!iza konse-
kwenc"i w$rowadzenia w ycie "akie"
konkretne" konce$c"i' )antasy natomiast
nie $rzestrze#a adnych zasad $ewien
5
krytyk nazwa "% kiedy /tenisem +ez siat-
ki1* 5ednak $o uwane" !ekturze k!asycz-
nych utwor&w )antasy' w tym take tych'
kt&re zna!azy si( w tym z+iorze' musi sta.
si( oczywiste' i !iteratura okre!ana $rzez
nas mianem )antasy r&wnie szcze#&owo
ana!izu"e konsekwenc"e zawartych w nie"
konce$c"i' "ak science )iction* 3-a $rzykad
niech $osuy acuch wydarze' kt&re
s$otyka"% $echowe#o +ohatera o$owiada-
nia >* ?* @o!da /7o$oty z wod%1 $o tym'
"ak o+razi wodnika* ;o $rawda wszyscy
doskona!e wiemy' e wodniki nie istnie"%'
w tym utworze "ednak wszystko "est r&w-
nie !o#iczne i nieuniknione' "ak w o$owia-
daniu o nieostronym uczonym' kt&ry od-
kry s$os&+ na wywoanie reakc"i acu-
chowe" w mieszaninie $asty do z(+&w z
wod% desty!owan%8*
5ak wi(c wida.' rozr&nienie science
)iction i )antasy nie na!ey do atwych za-
6
da* 5ee!i nie z#odzimy si( z o$ini%' e
o+a #atunki stanowi% od#a(zienia te#o sa-
me#o !iterackie#o nurtu' w kt&rym na"wa-
nie"sz% ro!( od#rywa wyo+ra0nia' to chy+a
na!eao+y $rzychy!i. si( do stwierdzenia'
i science )iction "est wysoce wys$ec"a!i-
zowan% )orm% eks$res"i wyo+ra0ni' $od#a-
tunkiem )antasy*
Aak czy inacze"' wszyscy mnie" wi(ce"
wiemy' co mamy na my!i' kiedy m&wimy
/science )iction1' a kiedy /)antasy1' i ca-
kiem nie0!e so+ie radzimy w tych #rani-
cach' stawia"%c historie o ro+otach na $&-
ce z na$isem /science )iction1' a o$owieci
o "ednorocach na $&ce z na$isem /)anta-
sy1* - rozr&nieniem tym z $ewnoci% nie
+yo $ro+!em&w w $ierwsze" $oowie
dwudzieste#o wieku' kiedy )antasy w
znaczne" mierze traktowano "ako !iteratur(
dzieci(c% 3/Piotru Pan1' /A!ic"a w 7rainie
;zar&w1' +anie' o$owieci o antycznych
7
+&stwach8' science )iction natomiast' u)or-
mowana $rzez 5u!es6a Berne6a i >* @* We!-
!sa' rozwi"aa si( w Stanach -"ednoczo-
nych w $ostaci czaso$ism takich "ak
/Amazin# Stories1 i /Astoundin# Science
Fiction1' kt&rych czyte!nicy rekrutowa!i si(
#&wnie s$or&d cho$c&w oraz $owa-
nych modych !udzi za)ascynowanych no-
winkami technicznymi i naukowymi dys-
$utami* 5edynym amerykaskim czaso$i-
smem $u+!iku"%cym to' co o+ecnie uwaa-
my za )antasy' +y zaoony w roku 192C
/Weird Aa!es1' !ecz na "e#o amy tra)iaa
nie ty!ko )antasy' a!e r&wnie s$oro utwo-
r&w' kt&rych dzi na $ewno +ymy do nie"
nie za!iczy!i na $rzykad o$owiadania
#rozy' $oz+awione e!ement&w s$eku!a-
tywnych*
Fantasy per se doczekaa si( wasne#o
$isma do$iero w roku 19C9' kiedy 5ohn W*
;am$+e!! 5r*' czoowy wydawca science
8
)iction w tamtych czasach' $owoa do y-
cia /4nknown1 3$&0nie" $rzemianowane
na /4nknown Wor!ds18' a+y da. swoim
autorom szans( na rozwini(cie skrzyde
wyo+ra0ni take $oza #ranicami wyzna-
czonymi $rzez ukut% $rzez nie#o same#o
de)inic"( science )iction* Wie!u s$or&d au-
tor&w' dzi(ki kt&rym /Astoundin# Science
Fiction1 stao si( na"!e$szym czaso$ismem
te#o ty$u w historii Do+ert A* >ein!ein'
?* S$ra#ue de ;am$' Aheodore Stur#eon'
?ester de! Dey' 5ack Wi!!iamson cz(sto
#ocio take na amach /4nknown1* -a-
sadnicze $ode"cie nie u!e#o zmianie2 na-
!eao za$rezentowa. miay $omys' a na-
st($nie rozwin%. wszystkie "e#o konse-
kwenc"e a do !o#iczne#o zakoczenia*
9$owiadania o mciwych wodnikach a!+o
o za$rzedawaniu duszy dia+u tra)iay do
/4nknown1' te o $odr&ach w czasie a!+o
!otach ku od!e#ym $!anetom +yy druko-
9
wane w /Astoundin#1*
5ednak /4nknown1' cho. wysoko cenio-
ne $rzez autor&w i czyte!nik&w' ni#dy nie
zdoao dotrze. do szerokie#o #rona od-
+iorc&w' wi(c kiedy w zwi%zku z wo"en-
nymi oszcz(dnociami $a$ieru ;am$+e!!
musia w roku 19EC dokona. wy+oru "ed-
ne#o z dw&ch czaso$ism' +ez wahania
umierci wanie /4nknown1* Pismo ni#-
dy si( nie odrodzioF $od"(te $o wo"nie
$r&+y odtworzenia szcze#&!ne#o k!imatu
te#o $eriodyku w wi(kszoci koczyy si(
nie$owodzeniem* /Geyond1 >* ?* @o!da
doczekao si( dziesi(ciu numer&w' /Fanta-
sy Fiction1 ?estera de! Deya za!edwie czte-
rech* Ay!ko /Ahe Ha#azine o) Fantasy1'
reda#owany $rzez Anthony6e#o Gouchera i
5* Francisa Hc;omasa' $rzetrwa a do
dzi +y. moe d!ate#o' e "u od dru#ie-
#o numeru w "e#o nazwie $o"awio si( /***
and Science Fiction1* W !atach IJ*' kiedy
10
science )iction +ya masowo $u+!ikowana
w $a$er+ackach' )antasy $onownie zostaa
w ty!e2 ty!ko nie!iczne $owieci )antasy
tra)iay na rynek w mi(kkich okadkach' te
za' kt&rym si( to udao na $rzykad
/Ahe ,yin# Karth1 5acka Bance6a oraz
utwory >* P* ?oLecra)ta i Do+erta K* >o-
warda szy+ko zniky z rynku' sta"%c si(
ko!ekc"onerskimi rarytasami*
Sytuac"a u!e#a zmianie $od koniec !at
MJ*' kiedy na#e $o"awienie si( $a$er+ac-
kowych wyda /Wadcy Piercieni1 5* D*
D* Ao!kiena 3na ich wczenie"sz% $u+!ika-
c"( nie chcia si( z#odzi. wydawca wers"i
w twardych okadkach8 wywoao u mi!io-
n&w czyte!nik&w o#romny #&d )antasy*
7si%ki Ao!kiena odniosy tak wie!ki suk-
ces komercy"ny' e wydawcy natychmiast
roz$ocz(!i #or%czkowe $oszukiwania auto-
r&w' $otra)i%cych stworzy. trzytomowe
imitac"e "e#o dzie' w zwi%zku z czym
11
wkr&tce $otem wiat za!aa $ow&d0 o+-
szernych ho++ito$odo+nych $owieci' s$o-
r&d kt&rych wie!e osi%#n(o zdumiewa"%-
co wysokie nakady* 7i!ka !at $&0nie" Ga!-
!antine Gooks' wydawca $a$er+ackowych
edyc"i Ao!kiena' za$ocz%tkowao nadzwy-
cza"n% seri( reda#owan% $rzez ?ina ;arte-
ra' udost($nia"%c ws$&czesnemu czyte!ni-
kowi e!e#anckie k!asyczne arcydziea ta-
kich )antast&w' "ak K* D* Kddison' 5ames
Granch ;a+e!!' !ord ,unsany oraz HerLyn
Peake*
W tym samym okresie $owstao Stowa-
rzyszenie Amerykaskich Autor&w Scien-
ce Fiction' a+y /dostarcza. $isarzom scien-
ce )iction in)ormac"i zwi%zanych z ich $ro-
)es"%' $romowa. ich tw&rczo. oraz ws$o-
ma#a. w kontaktach z wydawcami' a#en-
tami i autorami anto!o#ii* Przy"mu"%c
czonk&w' nie +rano $od uwa#( r&nic
mi(dzy science )iction i )antasyF dawni do-
12
starczycie!e historii o e!)ach i #o+!inach
d!a /4nknown1 +y!i r&wnie mi!e widziani'
"ak $isarze' kt&rych zainteresowania nie
wykraczay $oza o+szar )izyki "%drowe"*
=ie u!e#a "ednak w%t$!iwoci' i w $ocz%t-
kowym okresie Stowarzyszenie koncentro-
wao si( #&wnie na za#adnieniach zwi%za-
nych z science )iction' a nie )antasy*
W roku 19MN reda#owaem anto!o#i( za-
tytuowan% /Ahe Science Fiction >a!! o)
Fame1' skada"%c% si( z o$owiada wy+ra-
nych #osowaniem czonk&w Stowarzysze-
nia* 9+owi%zyway ty!ko dwa o#ranicze-
nia2 aden tekst nie m&# !iczy. wi(ce" ni
$i(tnacie tysi(cy s&w' wszystkie za mu-
siay +y. o$u+!ikowane $rzed rokiem
19MI' kiedy to niedawno utworzone Sto-
warzyszenie zacz(o $rzyznawa. swo"% co-
roczn% na#rod(' =e+u!(* W $!e+iscycie
zwyci(yo /=ade"cie nocy1 <saaca Asi-
moLa' ko!e"ne mie"sca za za"(y /Har-
13
s"aska odyse"a1 Stan!eya @* Wein+auma
oraz /7wiaty d!a A!#ernona1 ,anie!a 7ey-
esa* P&0nie" ukazao si( "eszcze ki!ka to-
m&w z serii Science Fiction >a!! o) Fame'
zawiera"%cych utwory dusze od tych'
kt&re tra)iy do $ierwsze#o*
Aeraz "ednak Stowarzyszenie Amery-
kaskich Pisarzy Science Fiction $rzeisto-
czyo si( w Stowarzyszenie Ameryka-
skich Pisarzy Science Fiction i Fantasy'
$oniewa za )antasy zostaa a priori wy-
k!uczona z $o$rzednich z+ior&w' zwr&co-
no si( do mnie z $ro+% o $rzy#otowanie
z+ioru' kt&ry nareszcie odda+y s$rawied!i-
wo. siostrzanemu #atunkowi* -astosowa-
em $odo+n% metod( "ak $o$rzednio'
w$rowadza"%c nast($u"%ce o#raniczenia2
o$owiadania musiay ukaza. si( $o raz
$ierwszy drukiem mi(dzy rokiem 19C9
3wtedy wanie' w chwi!i $o"awienia si(
/4nknown1' mona m&wi. o $ocz%tku
14
ws$&czesne" )antasy w Stanach -"edno-
czonych8 a 199J' adne z nich za nie mo-
#o !iczy. so+ie wi(ce" ni siedemnacie
tysi(cy $i(.set s&w* 3Gy. moe w $rzy-
szoci ukae si( dru#i tom' zawiera"%cy
o+szernie"sze utwory8* Po$rosiem te #o-
su"%cych o $recyzy"ne rozr&nienie )antasy
< science )iction' w ce!u wyk!uczenia z $u!i
o$owiada na!e%cych do te#o dru#ie#o
#atunku*
=ast($nie czonkowie Stowarzyszenia' z
uwz#!(dnieniem $owyszych o#ranicze'
z#osi!i swo"e u!u+ione o$owiadania' $o
czym nast%$i $&roczny okres' w kt&rym
mo#!i za$ozna. si( z utworami za$ro$ono-
wanymi $rzez ko!e#&w i #osowa. na te'
kt&re s$odo+ay im si( na"+ardzie"* 39
tym' "ak niewyra0na +ywa #ranica mi(dzy
science )iction i )antasy' niech wiadczy
)akt' e wr&d nominowanych o$owiada
zna!azy si( a trzy' kt&re zostay wcze-
15
nie" o$u+!ikowane w ksi%kach z serii
Science Fiction >a!! o) Fame2 /-rodzony z
m(czyzny i ko+iety1 Dicharda Hatheso-
na' /7si(ycowa .ma1 5acka Bance6a oraz
/Ao do+re ycie1 5erome6e#o GiO+y6e#o8*
=ominac"e uzyskao siedemdziesi%t "e-
den o$owiada czterdziestu dziewi(ciu au-
tor&w' "ednak z#odnie z $oczynionymi za-
oeniami w ksi%ce m&# si( zna!e0. ty!ko
"eden utw&r kade#o autora' +ez wz#!(du
na to' i!e dany autor uzyska nominac"i* Po
to' +y unikn%. sytuac"i' kiedy o$owiadania
te#o same#o $isarza konkuroway+y ze
so+%' roz$roszone mi(dzy nie #osy miay
zosta. za!iczone temu' kt&re cieszyo si(
na"wi(ksz% $o$u!arnoci%* Day Grad+ury
w$rowadzi do )inaowe" roz#rywki cztery
teksty' Aheodore Stur#eon i Fritz ?ei+er $o
trzy' $i(tnastu autor&w re$rezentoway $o
dwa o$owiadania* Hona +yo r&wnie
#osowa. na nienominowane utwory' a!e
16
takie #osy +yy nie!iczne i w aden s$os&+
nie w$yn(y na ostateczne rezu!taty W su-
mie na"wi(ce" #os&w zdo+yy trzy o$o-
wiadania Fritza ?ei+era' w da!sze" ko!e"no-
ci za usytuowa!i si(2 Shir!ey 5ackson
3dwa teksty8' Aheodore Stur#eon 3trzy8'
ALram ,aLidson 3dwa8' Peter S* Gea#!e
3dwa8 oraz Day Grad+ury 3cztery8* Pi(t-
nastka na"$o$u!arnie"szych autor&w $rzed-
stawiaa si( nast($u"%co2
1* Fritz ?ei+er
2* Shir!ey 5ackson
C* Aheodore Stur#eon
E* ALram ,aLidson
I* Peter S* Gea#!e
M* Day Grad+ury
N* 4rsu!a 7* ?e @uin
P* Do#er -e!azny
9* 5ames Ai$tree 5r*
1J* 5* @* Ga!!ard
17
11* Phi!i$ 7* ,ick
12* >ar!an K!!ison
1C* 5or#e ?uis Gor#es
1E* Do+ert G!och
1I* Aerry Gisson
A oto $i(tnacie na"$o$u!arnie"szych
o$owiada2
1* /?oteria1 Shir!ey 5ackson
2* /5e))ty ma $i(. !at1 >ar!ana K!!isona
C* /Wariant "ednoroca1 Do#era -e!a-
zny6e#o
E* /=ied0wiedzie odkrywa"% o#ie1 Aer-
ry6e#o Gissona
I* /Poci%# ,o Pieka1 Do+erta G!ocha
M* /Qmier. na +a!u1 Petera S* Gea#!e6a
N* /Gasi!eus1 Do+erta Si!Ler+er#a
P* /@o!em1 ALrama ,aLidsona
9* /?a!e z Gu))a!o' czy wy"dziecie dzi
w nocy1 4rsu!i 7* ?e @uin
18
1J* />er Smoke Dose 4$ ForeLer1
5amesa Ai$tree 5r*
11* /7rosno ciemnoci1 5acka Bance6a
12* /Ao$ie!ec1 5* @* Ga!!arda
1C* /,etektyw sn&w1 @ene6a Wo!)e6a
1E* /Rowca "a#uar&w1 ?uciusa She$ar-
da
1I* /@enia!ny wi!koak1 Anthony Go-
uchera
3/9r A!! the Sea with 9ysters1 ALrama
,aLidsona za"(o+y na te" !icie czternast%
$ozyc"(' #dy+y nie to' e inne o$owiadanie
te#o autora u$!asowao si( na wysze" $o-
zyc"i8*
9to ostateczny rezu!tat2 czoowa $i(t-
nastka uzu$eniona ko!e"nymi $i(tnastoma
tekstami' anto!o#ia na"!e$szych ws$&cze-
snych o$owiada )antasy' wy+ranych w
roku 199M $rzez $ro)es"ona!nych amery-
kaskich tw&rc&w te#o #atunku* Pra#n(
19
$odzi(kowa. Hartinowi >arry6emu @reen-
+er#owi za o$atrzenie tekst&w kr&tkimi
wst($ami' $oniewa sam' ze wz#!(du na
nies$rzy"a"%ce oko!icznoci' nie mo#em
te#o uczyni.*
Do+ert Si!Ler+er#'
$a0dziernik 199M
20
(Trouble ith ater)
Przeoy !afa "ilko#ski
H$ %$ &old' nada noy ksztat caemu (atunkoi science
fiction )ako t*rca czasopisma +&ala,y -cience Fiction. za/
oone(o 0123 roku$ 4zi5ki temu' e pi6mie oym an7
rol5 od(ryaa satyra spoeczna' udao mu si5 przyci7(n78
do nie(o pisarzy te) klasy co !ay 9radbury' !obert Heinlein'
:saac Asimo; i inni$ Niestety pionierskie osi7(ni5cia redak/
torskie H$ %$ &olda przy8miy )e(o karier5 pisarza$ <est auto/
rem tylko )edne) poie6ci napisane) sp*lnie z %$ -pra(ue de
=ampem' zatytuoane) +None but %ucifer. (Nikt pr*cz %u/
cyfera) oraz kilku opoiada# zebranych tomie +The >ld
4ie !ich. (-tarzy umiera)7 bo(ato)' lecz )ak dot7d )e(o
utory pozosta)7 zapomnieniu$ <ednake o o(romnym
pyie H$ %$ &olda na roz*) (atunku zasze b5dziemy pa/
mi5ta8$
21
Ae#o dnia @reen+er# nie $otra)i waci-
wie doceni. wszystkich urok&w otoczenia*
Pierwszy w sezonie $o"awi si( z w(dk%
nad wod%' co #warantowao ws$ania%
zdo+ycz* Siedzia w suche" odzi sam
wy+ra tak% +ez "edne"' cho.+y na"mnie"-
sze" sz$arki kt&r% wy$uci si( na rodek
"eziora* Wiatr !edwie marszczy $o-
wierzchni( wody' na ty!e ty!ko' +y de!ikat-
nie $orusza. sztuczn% much%* Soce $rzy-
"emnie #rzao' a "ednoczenie $owietrze
+yo chodne i rzekie* Hi(kka $oduszka
za$ewniaa mu od$owiedni kom)ort' wzi%
ze so+% wa&wk(' a $o%czone sznurecz-
kiem dwie +ute!ki $iwa' $rzewieszone
$rzez "arzmo steru' chodziy si( w zimne"
wodzie*
7ady na "e#o mie"scu roz$ywa+y si(
z radoci' mo#%c so+ie w(dkowa. w taki
22
$i(kny dzie* @reen+er# r&wnie $owinien
+y. szcz(!iwy' !ecz o+ecnie zamiast si(
re!aksowa. i w s$oko"u czeka.' a ry+a za-
cznie +ra.' czu si( osaczony $rzez stra$ie-
nia*
Aen niski' nieco t(#awy' niema! cako-
wicie ysy' +udz%cy szacunek czowiek in-
teres&w wi&d $rawdziwie cy#askie y-
cie* ?atem zamieszkiwa hote!owy a$arta-
ment w Dockaway' zimy s$(dza w !uksu-
sowym hote!u na F!orydzie' za w o+u
mie"scach $rowadzi +u)ety' kt&re +ra w
sezonow% a"enc"(* Aymczasem od wie!u !at
deszcz $ada "ak na zam&wienie w kady
weekend' natomiast we wszystkie wanie"-
sze wi(ta $astwowe miay mie"sce $o-
tworne +urze i u!ewy* =ie $rze$ada za
swoim yciem' a!e nie zna inne#o s$oso+u
zara+iania $ieni(dzy*
-amkn% oczy i "(kn% $acz!iwie* @dy-
+y chocia !os da mu syna zamiast DosieS
23
Wtedy na $ewno wszystko wy#!%dao+y
inacze"***
Syn m&#+y $rzyna"mnie" za"mowa. si(
rusztem z hot do#ami i ham+ur#erami' Ks-
ther serwowaa+y $iwo' a on $rzyrz%dza-
+y na$o"e chodz%ce* -yski' co sam musia
$rzyzna.' nie +yy+y w znacz%cy s$os&+
wi(ksze' a!e za to mona +y co odoy.
na stare !ata' zamiast ciua. kady #rosz na
$osa# d!a niewymownie sz$etne"' k!oco-
wate" i aonie rw%ce" si( do zam%$&"cia
c&rki*
W $orz%dku*** i co z te#o' e nie zna"-
dzie so+ie m(a: wykrzykiwa do swo"e"
ony tysi%ce razy* 5ako "% utrzymam*
<nni $otra)i% za$a. zi(cia' ma"%c do zao)e-
rowania ma% cukierenk(' z dwoma krani-
kami do wody sodowe"* =ie rozumiem'
d!acze#o "a mia+ym )undowa. "akiemu
cho$aczynie cae kasyno:
9+y ci "(zyk z#ni w tym $ustym +ie'
24
ty stare sk%$iradoS odwrzaskiwaa mu
$rzy takich okaz"ach* =ie mona skazy-
wa. dziewczyny na staro$aniestwo* =a-
wet "e!i mie!i+ymy zemrze. w $rzytuku
d!a +iedoty' mo"a +iedna Dosie musi do-
sta. m(a* 7ady #rosik' kt&re#o nie $o-
trze+u"emy na ycie' $&"dzie na "e" $osa#S
=ie mona $owiedzie.' e+y @reen+er#
nienawidzi swo"e" c&rki* =ie wini "e" za
swo"e nieszcz(cia* Prawd% "ednak +yo to'
e wanie $rzez ni% $rzyszed dzi owi.
ry+y' wy$osaony w $oaman% w(dk('
kt&re" $o&wki sk!ei za $omoc% tamy*
Dankiem' #dy "e#o ona otworzya oczy
i zo+aczya' "ak $aku"e sw&" w(dkarski
ekwi$unek' natychmiast otrz%sn(a si( z
resztek snu*
5asne' id0 so+ie na ry+y' ty darmoz"a-
dzieS rozdara si( $isk!iwie* =i#dy nie
o$anowaa sztuki $orozumiewania si( nor-
ma!nym tonem' "akie#o !udzie zazwycza"
25
uywa"% $odczas codziennych rozm&w*
-ostaw mnie tuta" sam%S Pewnie' "a mo#(
sama $od%czy. rury do $iwa i #az do
wody sodowe"* Sama zam&wi( !ody' )rank-
)urterki' +uki' syro$' a "ednoczenie +(d(
$i!nowa. )achowc&w od #azu i e!ektrycz-
noci* A ty id0' id0 so+ie na ry+yS
Wszystko "est "u zam&wione mruk-
n% $o"ednawczo* A dzisia" nie +(d% nam
$od%cza. #azu ani e!ektrycznoci* ;hcia-
em ty!ko zro+i. may wy$ad na ry+ki to
ostatnia szansa* 5utro otwieramy +u)et*
S$&"rzmy $rawdzie w oczy' Ksther2 czy
+(d( mia czas na wy$ad z w(dk%' kiedy
"u otworzymy interes:
=ic mnie to nie o+chodzi* 5estem two-
"% on%' a ty zamawiasz so+ie' co ci $rzy"-
dzie do #owy' nawet nie $yta"%c mnie o
zdanie:
Groni si(* Ao +y taktyczny +%d* Powi-
nien +y $o $rostu za+ra. s$rz(t i wy".'
26
do$&ki "eszcze nie wy#rze+aa si( z &ka*
A tak' kiedy dosz!i w k&tni do $osa#u Do-
sie' Ksther staa "u #ro0nie na$rzeciw nie-
#o*
Wca!e nie chodzi mi o mnieS
wrzeszczaa* ;& za $otw&r z cie+ieS
Hoesz tak $o $rostu i. so+ie na ry+y'
$odczas #dy two"e" c&rce serce krwawi z
+&!u* < to w dodatku w taki dzieS Powi-
niene zad+a. "edynie o to' +y ko!ac"a +ya
smaczna' a two"a c&ra do+rze u+rana* 5ak
widz(' +ardzo ci( o+chodzi' e dzi wie-
czorem na ko!ac"i +(dzie )a"ny cho$ak'
kt&ry +y. moe za+ierze #dzie $otem na-
sz% Dosie* Ay wyrodny o"cze' tyS
W tym mie"scu +rakowao "eszcze ty!ko
"edne#o #watowne#o $rotestu i "edne#o
$isk!iwe#o $rzek!estwa' +y m&# zna!e0.
si( na rodku $oko"u' ciska"%c w r(ce $o-
&wk( zamane" w(dki' $odczas #dy dru#a
$o&wka z +o!esn% re#u!arnoci% s$adaa
27
na "e#o #ow(*
Aeraz za tkwi w swo"e" $rzecudnie su-
che" &dce na ws$ania!e ry+nym "eziorze w
#(+i ?on# <s!and' z des$erac"% rozmy!a-
"%c o tym' e "akako!wiek ry+a norma!nych
rozmiar&w $otra)i zniszczy. "e#o sk!e"on%
na$r(dce w(dk(*
;ze#& #orsze#o m&# si( "eszcze s$o-
dziewa.: S$&0ni si( na $oci%#' $otem mu-
sia du#o czeka. na wacicie!a $rzystani'
"e#o u!u+iona suszona mucha #dzie si(
za$odziaa' a na domiar ze#o od same#o
rana ani "edna ry+ka nawet nie tkn(a
$yszczkiem $rzyn(ty* Ani "ednaS
Aymczasem ro+io si( na$rawd( $&0no*
Araci "u cier$!iwo.* -erwa ka$se! z +u-
te!ki i duszkiem wy$i "e" zawarto.' a+y
doda. so+ie odwa#i $rzed $od"(ciem decy-
z"i o zmianie muchy na mnie" wyma#a"%c%
$rzyn(t( w $ostaci !arwy ochotki* Przykro
mu +yo si( $odda.' tak +ardzo chcia
28
wreszcie za$a. "ak% ry+(*
>aczyk z ro+akiem $oszed $od wod(*
-anim s$awik si( ustatkowa' nast%$io
!ekkie szar$ni(cie* 9detchn% z u!#% i ener-
#icznie $odci% zdo+ycz* Poczu' "ak ha-
czyk w+i"a si( #(+oko w ry+i $ysk* ;za-
sami' my!a )i!ozo)icznie' $o $rostu nie
chc% +ra. sztuczne" $rzyn(ty* -acz% $o-
wo!i zwi"a. yk(*
9' Goe mod!i si( na #os dam
do!ara na o)iar(' ty!ko niech ta w(dka nie
ze#nie si( w mie"scu' #dzie "% sk!eiem*
Aymczasem w(dzisko wy#inao si( +ar-
dzo nie+ez$iecznie* 9taksowa "e nieszcz(-
!iwym s$o"rzeniem i $odni&s $ocz%tkow%
stawk( do $i(ciu do!ar&w* A!e nawet za
tak% cen( wyci%#ni(cie ry+y zakrawao na
niemo!iwo.* Wo+ec te#o zanurzy w(d-
k( w wodzie' stara"%c si( trzyma. "% w "ed-
ne" !inii z na$i(t% yk%' e+y zmnie"szy.
dziaanie niszcz%ce" siy* ;ieszy si(' e
29
nikt nie widzi' "ak wykonu"e te hanie+ne
manewry' nie#odne rasowe#o w(dkarza*
Tyka nawi"aa si( teraz na koowrotek +ez
na"mnie"sze#o o$oru*
;zy+ym nie da" GoeS za$a "a-
kie#o w(#orza !u+ inne niekoszerne $a-
skudztwo: wymamrota* A niech ci(
sz!a#S*** ,!acze#o nie wa!czysz:
=a$rawd( nie o+chodzio #o' co to +(-
dzie m&# to +y. nawet w(#orz a!+o co-
ko!wiek inne#o*
W kocu wyci%#n% du#i' s$iczasty'
zie!ony ka$e!usz $oz+awiony ronda*
Przez moment w$atrywa si( z )uri% w
wydo+yte z wody nakrycie* 4sta ci%#n(y
mu si( w w%sk% kresk(* Wreszcie' roz-
zoszczony' mocnym szar$ni(ciem zerwa
ka$e!usz z haczyka' cisn% #o na dno odzi
i za$ami(ta!e $o nim de$ta*
;ay dzie tkwi( tu z w(dk% skary
si( aonie za$aciem dwa do!ary za +i-
30
!et na $oci%#' do!ara za &dk(' .wier. do!a-
ra za $rzyn(t(' $oza tym musz( ku$i.
now% w(dk(*** i na dodatek mam do uisz-
czenia $i(ciodo!arow% o)iar(* < to wszystko
$o co: Po to' e+y zowi. taki #u$i' kre-
tyski ka$e!usz' "ak ty' ty***
@dzie od strony wody usysza "aki
niezwyk!e a#odny #osF kto zwr&ci si(
do nie#o z u$rze"m% $ro+%*
;zy m&#+y mi $an odda. m&" ka$e-
!usz' +ardzo $ana $rosz(*
@reen+er# toczy wok& dzikim wzro-
kiem* 4"rza mae#o czowieczka' kt&ry
szy+ko $yn%' kieru"%c si( w "e#o stron(*
,ro+ne ramiona zoone na $iersi trzyma
z niezwyk% #odnoci%' za $ot(ne uszy
odsta"%ce od twarzy o +ardzo ostrych ry-
sach stanowiy nader szy+ki i skuteczny
na$(d* - wie!k% determinac"% $rzemierzy
dzie!%c% ich od!e#o.' a kiedy zatrzyma
si( $rzy $rawe" +urcie' "e#o niesamowite'
31
ener#icznie $orusza"%ce si( uszy utrzymy-
way #o na $owierzchni' $odczas #dy czo-
wieczek z $owan% min% s$o#!%da na @re-
en+er#a*
,e$cze $an m&" ka$e!usz stwierdzi
+ez cienia zoci*
@reen+er# $omin% "e#o +eznami(tn%
uwa#(*
Wiosu"esz uszami zauway' umie-
cha"%c si( z wyszoci%* Strasznie
miesznie to wy#!%daS
A "ak inacze" mia+ym $ywa.: s$y-
ta u$rze"mie czowieczek*
Hacha"%c r(kami i no#ami' rzecz "a-
sna' "ak kady norma!ny czowiek*
A!e "a nie "estem czowiekiem* 5estem
wodnym #nomem' da!ekim krewnym +ar-
dzie" znane#o #noma $odziemne#o* =ie
$otra)i( $ywa.' uywa"%c ramion' #dy
musz( mie. "e skrzyowane na $iersiach'
a+y $rezentowa. si( #odnie' "ak na wodne-
32
#o #noma $rzystao* =o#i za su% mi do
$isania i trzymania r&nych $rzedmiot&w*
Poza tym' mo"e uszy s% ws$ania!e $rzysto-
sowane do nadawania mi $r(dkoci w wo-
dzie* ,!ate#o te uywam ich wanie do
tych ce!&w* A!e teraz' $rosz(' niech $an mi
odda ka$e!usz* Ham "eszcze do zaatwie-
nia ki!ka s$raw niecier$i%cych zwoki'
$rzeto nie wo!no mi marnowa. czasu*
=ie$rzy"azne nastawienie @reen+er#a
do niezwyk!e u$rze"me#o #noma +yo ca-
kiem zrozumiae* Wreszcie natkn% si( na
ko#o' komu m&# okaza. sw% wyszo.' a
ucieka"%c si( do o+e!# i zniewa#' m&# si(
rozadowa. i $om&c urosn%. swemu stam-
szonemu e#o* Wodny #nom' mierz%cy nie
wi(ce" ni dwie sto$y wzrostu' wydawa
si( wystarcza"%co nie#ro0ny*
A c& to za $i!ne s$rawy moesz mie.
do zaatwienia' Wie!kouchu: s$yta na-
$ast!iwie*
33
@reen+er# $rzy$uszcza' e #nom $o-
czu"e si( uraony* Aak si( "ednak nie stao'
"ako e due uszy wydaway si( #nomowi
czym na"zu$enie" norma!nym i waci-
wym* Ao tak "ak+y $rzedstawicie! "akie"
w%te" i rachityczne" rasy nazwa czowie-
ka Gice$siakiem* 7ady z nas m&#+y na-
wet ode+ra. to okre!enie "ako kom$!e-
ment*
=a$rawd( +ardzo mi s$ieszno $o-
wiedzia #nom' w kt&re#o #osie "u +yo
sycha. nieznaczne zniecier$!iwienie*
?ecz skoro musz( od$owiedzie. na $a-
skie $ytania' +y odzyska. m&" ka$e!usz' to
niech $an si( dowie' e wanie za"mu"emy
si( zary+ianiem wschodnich w&d* W ostat-
nim roku !icz+a ry+ zmnie"szya si( a!ar-
mu"%co* 4rz%d Dy+o&wstwa ws$&$racu"e
z nami do $ewne#o sto$nia' a!e nie moe-
my na tym z+ytnio $o!e#a.* ,o$&ki $o$u-
!ac"a nie osi%#nie swo"e#o norma!ne#o sta-
34
nu' kada ry+a ma $rzykazane' +y nie ty-
ka. $rzyn(ty*
@reen+er# $ozwo!i so+ie na umieszek*
<rytu"%co sce$tyczny umieszek*
Ho"e zadanie ci%#n% #nom zrezy-
#nowanym tonem $o!e#a na kontro!owa-
niu o$ad&w na caym wschodnim wy+rze-
u* =asza komis"a +adawcza' z siedzi+% w
meteoro!o#icznym centrum kontynentu'
zarz%dza za$otrze+owaniem na o$ady na
caym o+szarze* 7iedy komis"a usta!i' e
dana i!o. deszczu "est niez+(dna w okre-
!onym mie"scu na wschodzie' do mnie na-
!ey wywoanie o$ad&w o od$owiednim
czasie trwania i waciwe" intensywnoci*
A teraz' czy mo#( "u otrzyma. z $owro-
tem m&" ka$e!usz:
@reen+er# zamia si( chra$!iwie*
5u $ierwsze kamstwo e zakazu"e-
cie ry+om +ra. +yo wystarcza"%co naci%-
#ane* Ay tak wywou"esz deszcz' "ak "a "e-
35
stem $rezydentem Stan&w -"ednoczonychS
Pochy!i si( w stron( #noma i za$yta
chytrze2 Hoe "aki dowodzik:
Skoro tak $an na!e#a @nom uni&s
sw% cier$!iw%' tr&"k%tn% twarz w stron(
nieskazite!nie czyste" i +(kitne" cz(ci nie-
+a' nieco w +ok od mie"sca' #dzie staa
&d0 @reen+er#a* =iech $an o+serwu"e
tamto mie"sce na nie+ie*
@reen+er# s$o"rza w #&r( z drwi%cym
umieszkiem na ustach* =ie straci rezonu
nawet wtedy' #dy $ierwsza maa' ciemna
chmurka $rzesonia +ezchmurny dot%d
skrawek nie+oskonu* Ao m&# +y. czysty
z+ie# oko!icznoci* A!e wkr&tce ci(kie
kro$!e deszczu zacz(y s$ada. na o+szar w
ksztacie koa o rednicy mnie" wi(ce" sze-
ciu metr&w* Wtedy k$i%cy umieszek $o-
wo!i zacz% si( kurczy. i $rzechodzi. w
#niewny #rymas*
7iedy wreszcie @reen+er# utwierdzi si(
36
w swoim $rzekonaniu' s$o"rza z nienawi-
ci% na #noma*
A wi(c to ty "este tym #no"kiem'
$rzez kt&re#o !e"e w kady weekendS
-azwycza" w !etnie weekendy $rzy-
zna #nom* ,ziewi(.dziesi%t dwa $ro-
cent cakowite#o zuycia wody $rzy$ada
na dni $racu"%ce* A naszym zadaniem "est'
rzecz "asna' ci%#e uzu$enianie "e" zaso-
+&w* ,!ate#o te koniec ty#odnia to na"-
+ardzie" do#odny termin*
Ay $arszywy zodzie"uS rykn% histe-
rycznie @reen+er#* Ay zoczycoS ;&
ci( o+chodzi' "akie szkody wyrz%dzasz
mo"emu +u)etowi tymi twoimi u!ewamiS
=ie wystarcza ci' e interes !edwie dyszy i
+ez tych deszcz&w' to ty "eszcze musisz
serwowa. nam $rawdziwe $oto$yS
Prze$raszam od$ar #nom' niewzru-
szony dramatyczn% retoryk% @reen+er#a
a!e my nie wywou"emy o$ad&w d!a !udzi*
37
=aszym zadaniem "est ochrona ry+* A te-
raz $rosz(' niech $an odda mi m&" ka$e-
!usz* < tak zmitr(yem tu mn&stwo czasu'
zamiast $rzy#otowywa. wy"%tkowo o+)ite
deszcze na koniec te#o ty#odnia*
@reen+er# zerwa si( na r&wne no#i' nie
zwaa"%c na to' e &d0 nie+ez$iecznie si(
chy+ocze*
4!ewy na koniec te#o ty#odnia*** kie-
dy raz wreszcie mo#em s$odziewa. si( "a-
kich takich zysk&wS =ic ci( nie o+chodzi'
e wkr&tce do$rowadzisz mnie do ruiny* A
niech te two"e ry+y uwierkn% w $otwor-
nych m(czarniach razem z to+%S
Ao m&wi%c' z )uri% $odar zie!ony ka$e-
!usz i strz($ami cisn% w twarz #noma*
5est mi +ardzo $rzykro' z $owodu
te#o' co $an $rzed chwi!% zro+i $owie-
dzia czowieczek s$oko"nym #osem' na-
da! nie okazu"%c na"mnie"szych oznak $o-
irytowania ani nawet na chwi!( nie $rzy-
38
s$iesza"%c tem$a rytmiczne#o wiosowania
uszami' dzi(ki kt&remu utrzymywa si( na
wodzie* Hy' $rzedstawicie!e Hae#o
?udu' ni#dy nie tracimy $anowania nad
so+%* 5ednake co "aki czas dostrze#amy
konieczno. zastosowania rodk&w dyscy-
$!inarnych wo+ec niekt&rych s$or&d wa-
szych !udzi' a+y waciwie chroni. tak dro-
#% nam #odno.* 9+ca "est mi wsze!ka zo-
!iwo.' a!e $oniewa okaza $an niena-
wi. wo+ec wody oraz wszystkie#o' co w
nie" y"e' od dzi woda i "e" mieszkacy
+(d% trzyma. si( od $ana "ak na"da!e"*
- ramionami wci% s$!ecionymi na $ier-
siach w #ecie $enym #odnoci' ma!utki
wodny #nom odda!i si(' ener#icznie ma-
cha"%c uszami' +y $o chwi!i zanurkowa.'
nie wyda"%c adne#o $!usku i znikn%.*
@reen+er# z wciekoci% $atrzy na kr(-
#i rozchodz%ce si( $o wodzie od mie"sca'
#dzie karzeek zszed na #(+iny* =ie zro-
39
zumia ostatnie#o zak!(cia #noma' ani na-
wet nie si!i si(' +y "e inter$retowa.* -a-
miast te#o k%tem oka #niewnie s$o#!%da
na niesamowite z"awisko' "akim +y ko!isty
)ra#ment "eziora' w kt&ry z cae" siy wa!i-
y deszczowe kro$!e s$ada"%ce z +ez-
chmurne#o nie+a* =a"wyra0nie" #nom mu-
sia $rzy$omnie. so+ie o te" sztuczce zaraz
$o swoim ode"ciu' #dy w chwi!( $&0nie"
$rzestao $ada.* Wy#!%dao to tak' $omy-
!a @reen+er#' "ak+y kto na#!e zakr(ci
kran*
A wi(c e#na"cie weekendowe zyski
+urkn%* 5e!i Ksther si( dowie' e mia-
em zatar# z #ociem' kt&ry wywou"e
deszcze***
S$r&+owa "eszcze raz zarzuci. w(dk('
!icz%c' e moe wreszcie $odetnie "ak%
ry+k(' a!e rozwini(ta yka wy$r(ya si(
"ak drut $onad $owierzchni% "eziora' za
haczyk' zatoczywszy uk' zawis nierucho-
40
mo w $owietrzu*
=o' s$ada" do wody' cho!era "asnaS
mrukn% rozzoszczony @reen+er# i szar$a
w(dziskiem na wszystkie strony' $r&+u"%c
wytr%ci. haczyk z "e#o kretyskie" !ewita-
c"i* A!e ten wci% odmawia mu $osusze-
stwa*
Hamrocz%c co o tym' e w$ierw zawi-
nie na $ierwszym !e$szym drzewie' ni
si( $odda' @reen+er# cisn% sw% +ezuy-
teczn% w(dk( w to "eziora* Aym razem
+ez wi(ksze#o zdziwienia skonstatowa' e
w(dzisko szy+u"e w $owietrzu $onad !u-
strem wody* Po$rzesta na rzuceniu dzikie-
#o s$o"rzenia $rzekrwionych oczu' wywa-
!i za +urt( $ozostaoci #nomie#o ka$e!u-
sza i krze$ko schwyci za wiosa*
7iedy wykona nimi $ierwszy zamaszy-
sty ruch' $ra#n%c skierowa. &dk( w stron(
+rze#u' nie zdoa' rzecz "asna' zanurzy. w
wodzie ich drewnianych $i&r* Wiosa $rze-
41
ci(y $owietrze' nie na$otyka"%c adne#o
o$oru' $rzez co @reen+er# run% #watow-
nie w ty na dno odzi*
9hoS wychry$ia* -aczyna"% si(
ko$oty*
Przechy!i si( $rzez +urt(' +y s$o"rze. w
d&* Aak "ak si( s$odziewa' ki! odzi zna"-
dowa si( wysoko $onad !ustrem wody*
Wiosu"%c w $owietrzu' $rzesuwa si( w
stron( +rze#u niesamowicie $owo!i* Przy-
$omina redniowieczne wyo+raenie ma-
chiny !ata"%ce" z $radawnych rycin* Hia
"edynie nadzie"(' e nikt nie zo+aczy #o w
te" $onia"%ce" ro!i*
7iedy wr&ci do hote!u' s$r&+owa $rze-
mkn%. si( $rzez kuchni( do azienki* Wie-
dzia' e Ksther czeka tam na nie#o' a+y
zasy$a. #o $rzek!estwami za to' e mia
w(dkowa. w $rzeddzie otwarcia interesu'
w szcze#&!noci za za wy"azd w dniu'
kiedy $ewien miy cho$ak mia zoy. wi-
42
zyt( "e" ukochane" Dosie* ?iczy' e "e!i
zdoa szy+ko zmieni. str&"' !ista oskare
ony znacznie si( skr&ci***
Ach' wi(c "u "este' ty !adacoS
@reen+er# zamar*
S$&"rz ty!ko na sie+ieS zakrzykn(a
$isk!iwie* Ay +rudasie*** cay mierdzisz
ry+%S
=ie za$aem ani "edne"' kochanie
za$rotestowa niemiao*
Qmierdzisz' tak czy siak* ,a!e"' wa0
do wanny i na"!e$ie" si( w nie" uto$S =a"-
da!e" za dwie minuty masz +y. u+ranyS
Husisz za"%. si( tym cho$akiem' "ak ty!ko
$rzy"dzie* Po$iesz si(S
-amkn% drzwi azienki szcz(!iwy' e
zdoa uciec $rzed "e" natr(tnym #dera-
niem* 9dkr(ci kurek $rzy wannie i roze-
+ra si( od $asa w #&r(* ?iczy' e #or%ca
k%$ie! $ozwo!i mu otrz%sn%. si( z )ata!ne-
#o nastro"u*
43
=a"$ierw ani "edne" ry+y' a teraz
deszcz we wszystkie weekendyS ;o $owie-
dziaa+y Ksther*** #dy+y si( o tym dowie-
dziaa' rzecz "asna* A!e on' oczywicie' nie
mia zamiaru nicze#o onie m&wi.*
Tycia +y "e" nie starczyo na wyzwanie
mnie od ostatnichS mrukn% $onuro*
>aS
Woy now% y!etk( do maszynki' od-
kr(ci tu+k( z kremem do #o!enia i $rzy"-
rza si( swo"emu od+iciu* =a"+ardzie" rzu-
ca"%cym si( w oczy e!ementem na!ane#o'
$ucuowate#o o+!icza' kt&re #a$io si( na
nie#o z !ustra' +y +rzydki' czarny' ki!ku-
dniowy zarost* @reen+er# wysun% do
$rzodu s$iczast% +rod(' wiadcz%c% o wy-
trwaoci i u$orze' $o czym rzuci !ustrza-
ne" ta)!i +uczuczne s$o"rzenie* =a$rawd(
s$rawia wraenie czowieka mocne#o i
nieustraszone#o* =iestety' Ksther ni#dy nie
widziaa takie#o wyrazu "e#o twarzy' +o-
44
wiem w $rzeciwnym razie na $ewno $o-
skromia+y sw&" "(zyk*
>erman @reen+er# ni#dy si( nie $od-
da"eS wysze$ta' $orusza"%c #niewnie
ci%#ni(tymi war#ami* ,eszcz w week-
endy' ani "edne" ry+y niech mu +(dzie'
co mi tamS 7!n( si(' e sam $rzy$eznie tu
do mnie' zanim "a udam si( do nie#o*
Po chwi!i "ednak zda so+ie s$raw(' e
"e#o $(dze! do #o!enia wci% "est suchy*
S$o"rza w d& i zo+aczy' "ak strumie
wody z kranu rozdzie!a si( na dwa ma!ut-
kie strumyczki' a+y omin%. $odstawiony
$od kurek $(czek wosia* =ieu!(k% i hard%
min( wnet zast%$io rosn%ce zanie$oko"e-
nie* 4siowa naa$a. wody' skada"%c do-
nie w ma% czark(' a #dy to si( nie $owio-
do' $ostara si( ukradkiem za". "% od tyu'
"ak+y +ya "akim $och!iwym zwierz(-
ciem' +y nast($nie szy+kim ruchem ramie-
nia wyrzuci. $(dze! do $rzodu i zamoczy.
45
#o z zaskoczenia' a!e woda zawsze zd%ya
mu umkn%.* W kocu schwyci ca% doni%
wy!ot kranu* Pokonany' wsuchiwa si('
"ak woda z #u!#otem wyco)u"e si( w d&
rury' $rawdo$odo+nie a do #&wne#o ko-
!ektora*
< co "a teraz zro+i(: "(kn%* ,o$ie-
ro Ksther da mi $o$a!i.' "e!i si( $orz%dnie
nie o#o!(S A!e "ak: Gez wody na $ewno mi
si( to nie uda*
Przy+ity' zakr(ci kurek' roze+ra si(
cakowicie i wszed do wanny* Pooy si(
na dnie' e+y si( zamoczy.* Hin(a kr&tka
chwi!a' $odczas kt&re" strach s$ara!iowa
"e#o ciaoF zda so+ie s$raw(' e !ey w
wannie' a!e nie ma w nie" wody* Aa +o-
wiem' w odruchu niekamane#o o+rzydze-
nia' $o $rostu wy!aa si( na $odo#(*
>erman' $rzesta ch!a$a.S usysza
wrzask ony* Przed chwi!% umyam $od-
o#( w azience* 5e!i zna"d( tam cho. ma-
46
!ek% kau(' zamordu"( ci( #oymi r(ka-
miS
@reen+er# $rzy"rza si( wodzie $okry-
wa"%ce" ca% $odo#( azienki* Si(#aa $o
kostki*
5asne' kochanie wychry$ia aonie*
4z+ro"ony w szmat(' +ez w%t$ienia z+yt
ma% w stosunku do $otrze+' zacz% u#a-
nia. si( za ucieka"%c% $rzed nim wod%' ma-
"%c nadzie"(' e uda mu si( "% ze+ra.' za-
nim $rzes%czy si( do a$artamentu zna"du-
"%ce#o si( nie"* A!e szmata $ozostaa su-
cha' on za domy!a si(' e su)it $od
s$odem zaczyna "u $rzecieka.* Aymcza-
sem na $ododze wci% +yo $eno wody*
-roz$aczony $rzysiad na skra"u wanny
i $rzez "aki czas siedzia w a+so!utne" ci-
szy* Po chwi!i "ednak ona zacz(a do+i"a.
si( do drzwi' $rzyna#!a"%c #o do zwo!nie-
nia azienki* Wsta i z #ro+ow% min% za-
cz% si( u+iera.*
47
7iedy chykiem wymkn% si( z azienki'
dokadnie zamyka"%c za so+% drzwi' tak +y
nie za!a. cae#o mieszkania' wci% +y nie-
samowicie +rudny' a twarz mia $oranion%
w mie"scach' kt&re eks$erymenta!nie $r&-
+owa o#o!i. na sucho*
DosieS zawoa ochry$ym sze$tem*
PssstS @dzie "est mama:
;&rka siedziaa wanie na rozkadane"
kana$ie' nakada"%c !akier na $aznokcie
swych $u!chnych $a!uch&w*
Wy#!%dasz okro$nie zauwaya ca-
kiem s$oko"nym tonem* ;zy+y nie
mia zamiaru si( o#o!i.:
A si( sku!i na d0wi(k "e" #osu' kt&ry
"emu wydawa si( rykiem syreny*
;isze"' Dosie' $sstS i d!a $odkre!e-
nia wa#i swych s&w $ooy $a!ec na
ustach* Sysza' "ak ona ci(ko cza$ie $o
kuchni*
Dosie za#rucha $rzymi!nie dam ci
48
cae#o do!ara' "e!i wytrzesz wod(' kt&r%
roz!aem w azience*
=ie mo#(' tatku od$ara dziewczyna
zdecydowanym #osem* 5estem "u u+ra-
na*
,wa do!ary' Dosie*** niech +(dzie dwa
i $&' ty maa szantaystko*
5eszcze +ardzie" sku!i si( w so+ie' sy-
sz%c okrzyk $rzeraenia' "aki c&rka wydaa
$o we"ciu do azienki* A!e zanim wysza
stamt%d w kom$!etnie $rzemoczonych
$anto)!ach' zd%y "u czmychn%. $o scho-
dach na d&* Duszy $rzed sie+ie +ez ce!u'
w stron( miasteczka*
=o' do$iero teraz si( zacznie' $omy!a'
"u niema! sysz%c wrzaski Ksther i sz!o-
chanie Dosie*** W dodatku +(dzie musia
ku$i. c&rce nowe +uty i da. "e" dwa i $&
do!ara* A!e +(dzie "eszcze #orze"' "e!i nie
zdoa si( $oz+y. zarostu na twarzy***
,e!ikatnie #adz%c otarte mie"sca na $o-
49
!iczkach' $o kt&rych $rzeci%#n% such% y-
!etk%' w$atrywa si( t($o w witryn( a$teki*
=ie zauway na wystawie nic' co mo#o-
+y mu $om&c' a!e i tak wszed do rodka'
$o czym z nadzie"% stan% $rzed !ad%* 5a-
kie oko $rzy"rzao mu si( $rzez sz$ar( w
wie!kim !ustrze zdo+i%cym cian( i $o
chwi!i z za$!ecza wyszed a$tekarz* Hiy'
inte!i#entny #o.' oceni @reen+er# na
$ierwszy rzut oka*
;zy ma $an co takie#o do #o!enia'
e+y nie trze+a +yo uywa. wody: s$y-
ta*
Podranienie sk&ry' co: zaintereso-
wa si( s$rzedawca*
=ie' "a ty!ko*** 5a $o $rostu nie !u+i(
uywa. wody $rzy #o!eniu*
A$tekarz wy#!%da na rozczarowane#o*
Po!ecam s$ec"a!ny krem do #o!enia'
kt&re#o nie trze+a rozra+ia. $(dz!em $o-
wiedzia i $o chwi!i "e#o twarz roz$romie-
50
nia si(* A!e mam te maszynk( e!ek-
tryczn% to co znacznie !e$sze#o*
<!e: za$yta @reen+er# nieu)nie*
Ay!ko $i(tnacie do!ar&w' a!e starcza
na cae ycie*
Po$rosz( o krem $owiedzia @reen-
+er# chodno*
Stosu"%c taktyk( #odn% wo"skowe#o
eks$erta' $ow&czy si( "eszcze troch( $o-
mi(dzy domami' czeka"%c' a si( ciemni*
,o$iero wtedy uda si( do hote!u i zacze-
ka $rzed we"ciem* Hin(a "u si&dma i
zaczyna doskwiera. mu #&d' a!e wszyscy
!udzie' kt&rzy wchodzi!i do rodka' +y!i
staymi !etnikami* W kocu "aki m(czy-
zna' kt&re#o nie zna' min% #o i w+ie# $o
schodach na #&r(*
@reen+er# zawaha si( $rzez chwi!(*
=iezna"ome#o trudno +yo+y nazwa.
cho$cem' "ak +ez w%t$ienia okre!ia #o
Ksther' a!e on doszed do wniosku' e to
51
"edynie $o+one yczenie "e#o ony' tak
wi(c radonie ruszy za nieznanym m(-
czyzn%*
9dczeka "eszcze ki!ka minut' +y da.
czowiekowi czas na $rzedstawienie si(' a
swo"e" onie i c&rce na za$rezentowanie
ich towarzyskie#o o+ycia* 7iedy "u na-
+ra $ewnoci' e "e#o $o"awienie si( nie
wywoa dante"skich scen' do$&ki #o. +(-
dzie w domu' wszed do rodka*
=ie zwaa"%c na wro#ie s$o"rzenia ro-
dziny' u$rze"mie ucisn% do Sammie#o
7atza' kt&ry okaza si( !ekarzem na"-
$rawdo$odo+nie"' domy!i si( s$rytnie
@reen+er#' $oszuku"%cym $racy i $rze-
$rosi wszystkich na moment*
-na!azszy si( w azience' uwanie $rze-
czyta instrukc"( dotycz%c% uycia kremu*
?ekki nie$ok&" wz+udzia w nim in)orma-
c"a' e $rzed #o!eniem na!ey dokadnie
umy. twarz wod% i mydem' a!e mimo i
52
nie m&# skorzysta. ani z "edne#o' ani z
dru#ie#o' roz$rowadzi krem $o cae" twa-
rzy' de!ikatnie $ok!e$u"%c +rod( i $o!iczki'
a nast($nie $oczeka' a "e#o zarost zmi(k-
nie* =iestety' $ozosta tak samo twardy "ak
$rzedtem' o czym $rzekona si(' #dy ty!ko
zacz% o$erowa. +rzytw%* =a koniec wy-
tar twarz do sucha* D(cznik +y cay !e$ki
i czarny od "e#o wos&w zmieszanych z
kremem i do+rze wiedzia' e za to te
$rzy"dzie mu dro#o za$aci.* -rezy#nowa-
ny wzruszy ramionami* Aak czy siak' +(-
dzie musia wyda. $i(tnacie do!ar&w na
maszynk( e!ektryczn%* ;aa ta #u$ia s$ra-
wa kosztowaa #o $rawdziw% )ortun(S
5edynie o+ecnoci #ocia w ich domu
zawdzi(cza z cze#o doskona!e zdawa
so+ie s$raw( e zaczekano na nie#o z
roz$ocz(ciem ko!ac"i* Ani na chwi!( nie
zmienia"%c wyrazu twarzy' na kt&re" kr&!o-
wa czaru"%cy umiech' Ksther zdoaa "ed-
53
nak sze$n%. mu w $rze!ocie2
Poczeka" ty!koS 5eszcze $o#adamy***
9d$owiedzia "e" r&wnie u"mu"%cym
umiechem' z +&!em marszcz%c sw% um(-
czon%' $ozacinan% twarz* 4ratowa. mo#o
#o "edynie niezwyk!e u$rze"me zachowa-
nie wo+ec mode#o a+szty)ikanta Dosie*
5e!i udao+y mu si( wcisn%. Sammiemu
ki!ka do!ar&w ko!e"ne wydatki' "(kn% w
duchu e+y ty!ko za+ra #dzie Dosie'
Ksther z $ewnoci% wszystko +y mu wy+a-
czya*
-+yt +y $ochoni(ty ukazywaniem
Sammiemu roz$romienione#o o+!icza i ro-
+ieniem wszystkie#o' co ty!ko mo!iwe' +y
ten $oczu si( do+rze w "e#o towarzystwie'
e+y zastanawia. si( nad skutkami "edze-
nia kana$ek z kawiorem* W innych oko-
!icznociach u!tra$ro)es"ona!ne' o+)icie na-
woskowane w%siki Sammie#o +ezcze!nie
mae' ostro zakoczone cudeka "ak r&w-
54
nie "e#o komercy"ne $ode"cie do +iedne"
Dosie' na $ewno wz+udziy+y w nim
o+rzydzenie* A!e w te" chwi!i @reen+er#
traktowa #o "ako $otenc"a!ne#o wy+awc(*
;zy otworzy $an "u sw&" #a+inet'
doktorze 7atz:
5eszcze nie* Wie $an' "ak si( s$rawy
ma"%* Prosz( mi m&wi. Sammie*
Ao +yo znakomite otwarcie' oceni @re-
en+er#' zwaszcza e tak +ardzo s$odo+ao
si( Ksther* -a "ednym zamachem Sammie
zosta zmuszony' +y wkrada. si( w aski'
"ednoczenie $rzyst($u"%c do ne#oc"ac"i*
=ie m&wi%c nic wi(ce"' @reen+er#
uni&s yk(' a+y zaatakowa. zu$(*
Schwytanie w $otrzask te#o skwa$!iwe#o
doktorka nie $rzedstawiao wi(kszych
trudnoci* ,oktorS =ic dziwne#o' e Ks-
ther i Dosie a si( nadymay z radoci*
-#odnie z zasadami saLoir-LiLre6u na-
+ra yk% zu$(' $orusza"%c ni% w stron(
55
rodka stou' od sie+ie* ;aa yka zu$y
wy!aa si( na o+rus*
=ie tak mocno' kretynie sykn(a Ks-
ther*
-decydowa si( czer$a. zu$( w kierun-
ku odwrotnym* Aym razem $orc"a zu$y
wyskoczya z ta!erza "ak ywe stworzenie
$rosto na nie#o' a!e zanim o+!aa mu u+ra-
nie' skr(cia w +ok' +y unikn%. kontaktu z
nim' i s$ada na $odo#(* @reen+er# #o-
no $rzekn% !in(' #watownie odsuwa"%c
ta!erz* Wtedy zu$a $rze!aa si( $rzez +rze#
ta!erza' tworz%c kau( na rodku stou*
< tak nie miaem ochoty na zu$( $o-
wiedzia' $r&+u"%c niezdarnie o+r&ci.
wszystko w art* =a szcz(cie' my!a
$rzeraony' o+ecno. Sammie#o i "e#o
wyra0ny akcent czowieka $o szkoach
w$ywa"% mity#u"%co na Ksther* ,o+ry'
$oczciwy Sammie )a"ny cho$ak' mimo
te#o w%sa* =iekiedy m&#+y +y. +ardzo
56
$rzydatny*
@reen+er# zamar s$ara!iowany stra-
chem* ;zu o#romne $ra#nienie $o z"edze-
niu kana$ek z kawiorem' kt&ry $od tym
wz#!(dem $rze+i"a nawet so!one#o !edzia*
A!e wiadomo.' e kade z+!ienie si( do
wody wywoa "e" ucieczk(' a +y. moe
roz!anie si( $o sto!e' s$rawia' i to $ra-
#nienie stao si( nie$ohamowan% %dz%*
S$r&+owa s$rytnie $ode". do $ro+!emu*
Ws$&+iesiadnicy rozmawia!i coraz
szy+cie" i coraz +ardzie" #or%czkowo' na"-
wyra0nie" stara"%c si( $okry. narasta"%ce
zako$otanie* 9n za odczeka' a "e#o od-
wa#a na+ierze te" same" intensywnoci co
"e#o $ra#nienie' a nast($nie $ochy!i si(
nad stoem ze szk!ank% w doni*
Sammie' czy m&#+y*** ka$k( wody'
h(:
Sammie na!a mu wody z dz+anka' $od-
czas #dy Ksther +acznie $rzy#!%daa si( ca-
57
e" scenie' $ode"rzewa"%c' e m% ma w za-
nadrzu ko!e"ne sztuczki* Waciwie $owi-
nien wszystko $rzewidzie.' a mimo to +y
zszokowany' kiedy woda ch!usn(a ze
szk!anki' o+!ewa"%c #arnitur Sammie#o*
Pastwo wy+acz% odezwa si( dok-
tor' z trudem hamu"%c zo. a!e nie zwy-
kem "ada. z !ud0mi nies$ena rozumu*
Ao m&wi%c' wyszed' mimo e Ksther
wy+uchn(a $aczem' +a#a"%c #o' +y zo-
sta* Dosie +ya z+yt wstrz%ni(ta' a+y wy-
kona. na"mnie"szy cho.+y ruch* 7iedy
drzwi zamkn(y si( za #ociem' @reen+er#
$odni&s wzrok i skierowa swe $ene
udr(ki s$o"rzenie na on(' kt&ra z+!iaa
si( ku niemu krokiem kata #otowe#o do
wykonania e#zekuc"i*
@reen+er# sta na drewniane" werandzie
$rzed swoim +u)etem i m(tnym wzrokiem
w$atrywa si( #niewnie w s$oko"ne' #ra-
58
natowe wody nie$rzy"azne#o oceanu* -a-
stanawia si(' co +y si( stao' #dy+y wszed
do wody i $o $rostu zacz% i. $rzed sie-
+ie* Prawdo$odo+nie dotar+y such% sto$%
do +rze#&w Kuro$y*
Gyo "eszcze wczenie o wie!e za
wczenie' e+y otwiera. interes on za
"u czu! si( $otwornie zm(czony* Ani on'
ani Ksther nie zmruy!i oka $rzez ca% noc'
a z du% doz% $ewnoci mona +y zaoy.'
e ich s%siedzi take* A!e $rzede wszyst-
kim dr(czyo #o niewiary#odne w$rost
$ra#nienie*
W ramach eks$erymentu s$r&+owa so-
+ie $rzyrz%dzi. "aki #azowany na$&"* Po-
niewa nie da si( $rzyrz%dzi. na$o"u +ez
wody' zawarto. szk!anki z ch!u$otem wy-
!aa si( na $odo#(* =a niadanie zamierza
na$i. si( soku owocowe#o i kawy' a!e "e#o
starania s$ezy na niczym*
- "(zykiem tak suchym' e "e#o $o-
59
wierzchnia wydawaa mu si( o+ci%#ni(ta
szorstkim )utrem' o$ad +ezwadnie na
awk( $rzed +u)etem* Gy $i%tek rano' d!a-
te#o te dzie za$owiada si( $o#odnie i
u$a!nie* @dy+y to +ya niedzie!a' z $ewno-
ci% "u +y $adao*
W tym roku "(kn% aonie +(d(
cakowicie s$ukany* 5e!i nie "estem w
stanie $rzy#otowywa. na$o"&w' d!acze#o
$iwo miao+y $ozostawa. w szk!ance' do
kt&re" "e na!e"(: Hy!aem' e za dziesi(.
do!ar&w ty#odniowo wyna"m( cho$aka do
smaenia hot do#&w* 5a m&#+ym wtedy
$rzy#otowywa. na$o"e' a Ksther serwowa-
a+y $iwo* A!e )acetowi od na$o"&w +(d(
musia $aci. dwadziecia a!+o i dwadzie-
cia $i(. ty#odniowo* =ie zdoam nawet
wy". na swo"e strac( )ur( $ieni(dzyS
Sytuac"a $rzedstawiaa si( na$rawd( tra-
#icznie* ,zierawienie +u)et&w "est uza-
!enione od z+yt wie!u czynnik&w ze-
60
wn(trznych' +y mona t( dziaa!no. $ro-
wadzi. inacze" ni z ka$rynie zmiennym
szcz(ciem*
W #ard!e czu o#ie' a "e#o a#odne'
+r%zowe oczy miotay wcieke +yski'
$odczas #dy $od%czano mu #az i e!ektry-
k(' skr(cano rury do $iwa' %czono $om$(
ze z+iornikiem dwut!enku w(#!a i urucha-
miano !od&wk(*
Powo!i $!aa za$eniaa si( amatorami
morskie" k%$ie!i* Patrz%c na nich' @reen-
+er# skr(ca si( z zazdroci na swo"e" aw-
ce* Szcz(ciarzeS Ho#!i so+ie $ywa. i $i.
i!e dusza za$ra#nie' a aden $yn nie ucie-
ka $rzed nimi w $anicznym strachu* =ie
m(czyo ich $ra#nienie***
< wtedy s$ostrze#' "ak nadchodzi $ierw-
szy k!ient* ,owiadczenie m&wio mu' e
w takie ranki k!ienci ku$u"% #&wnie na$o-
"e chodz%ce* W sza!eczym $o$iechu
$odni&s a!uz"e +u)etu i $(dem ruszy do
61
hote!u*
KstherS zawoa* Husz( ci co $o-
wiedzie.S =ie mo#( "u wytrzyma.***
Tona uniosa #ro0nie miot( niczym ki"
+ase+a!!owy*
=atychmiast wraca" do +u)etu' ty #u$i
wariacie* 5eszcze ci mao:
=ie m&# "u o+erwa. #orze"' ni to
miao mie"sce* ,!ate#o te wreszcie $orzu-
ci wsze!ki strach*
Husisz mi $om&c' Ksther*
,!acze#o si( nie o#o!i' ty cuchn%cy
mene!uS ;zy istnie"e "aki s$os&+' e+y***
9 tym wanie chc( z to+% m&wi.*
Wczora" $oarem si( mocno z $ewnym
wodnym #nomem***
- czym: Ksther s$o"rzaa na $o-
de"rz!iwie*
- wodnym #nomem wyrzuci z sie-
+ie szy+ko* Aakim maym czowiecz-
kiem o wie!kich uszach' kt&rymi wiosu"e'
62
kiedy $ywa* - tych' co to wywou"% desz-
cze***
>ermanS rykn(a $oowica*
Skocz wreszcie $!e. te +zdury* 5este
kom$!etnym wiremS
@reen+er# $a!n% si( $i(ci% w czoo*
=ie "estem wirem* Posucha"' Ksther*
-e"d0 ze mn% do kuchni*
Posza za nim' nie zw!eka"%c' a!e "e" $o-
stawa s$rawia' e $oczu si( +ardzie" +ez-
radny i samotny ni kiedyko!wiek w swym
yciu*
9$iera"%c $i(ci o $u!chne +iodra' z sze-
roko rozstawionymi sto$ami' $rzy#!%daa
mu si( uwanie' "ak $r&+u"e na$eni.
szk!ank( wod%*
;zy ty nic nie widzisz: zaka ao-
nie* 9na nie chce w!atywa. do szk!anki*
Wy!ewa si(* 4cieka ode mnie*
Wy#!%daa na zu$enie zdezorientowa-
n%*
63
;o ci si( stao:
;akowicie zaamany' @reen+er# o$o-
wiedzia "e" o swoim s$otkaniu z wodnym
#nomem' nie $omi"a"%c adne#o u$okarza-
"%ce#o szcze#&u*
Aak wi(c teraz nie mo#( dotyka.
wody zakoczy* =ie mo#( nicze#o
$i.* =ie mo#( $rzy#otowywa. na$o"&w* <
na dodatek m(czy mnie strasz!iwe $ra#nie-
nie* 5u !edwo y"(*
Deakc"a Ksther +ya natychmiastowa*
9+"(a m(a za szy"(' $rzyci%#n(a "e#o
#ow( do swe#o ramienia i chc%c $ocie-
szy.' $ok!e$aa $o $!ecach' "ak+y +y ma-
!utkim dzieckiem*
>erman' mo"e +iedactwoS wysze$ta-
a czu!e* ;zym so+ie zasuy!imy na ta-
kie $rzek!estwo:
;o mam ro+i.' Ksther: "(kn% +ez-
radnie*
7o+ieta odsun(a #o od sie+ie na du-
64
#o. ramienia*
Husisz i. do !ekarza $owiedziaa
zdecydowanie* 5ak du#o moesz wy-
trzyma.' nic nie $i"%c: Gez wody umrzesz*
Hoe czasami traktu"( ci( z+yt surowo' a!e
wiesz $rzecie' e ci( kocham***
Wiem' mamuka westchn%* A!e
c& mi $omoe !ekarz:
;zy "a "estem !ekarzem' e+ym to mia-
a wiedzie.: <d0 tak czy siak* ;o na tym
stracisz:
-awaha si(*
Potrze+u"( $i(tnastu do!ar&w na e!ek-
tryczn% maszynk( do #o!enia $owiedzia
cichym' sa+iutkim #osem*
=o i co z te#o: od$ara* 5e!i mu-
sisz "% mie.' to nie ma na to rady* <d0' ko-
chanie* 5a za"m( si( +u)etem*
5u nie czu si( o$uszczony* ,ziarskim'
niema! zawadiackim krokiem ruszy do #a-
+inetu !ekarskie#o* Gez o+aw o wszystkim
65
o$owiedzia* ?ekarz sucha #o z wyuczo-
nym wyrazem ws$&czucia na twarzy' a
do chwi!i' kiedy @reen+er# doszed do o$i-
su wodne#o #noma*
Wtedy oczy medyka za+ysy i zw(ziy
si( nieco*
Ham co akurat d!a $ana' $anie @re-
en+er# $rzerwa mu o$owie.* =iech
$an tu $oczeka' do$&ki nie wr&c(*
@reen+er# siedzia $osusznie w ciszy*
Pozwo!i so+ie nawet na $rzy$yw nadziei*
A!e za!edwie w chwi!( $&0nie" usysza
z+!ia"%cy si( w "e#o stron( od#os wy"%ce"
syreny* Wkr&tce $otem zosta osaczony
$rzez !ekarza i dw&ch $ie!(#niarzy' kt&rzy
rzuci!i si( na nie#o' usiu"%c wtoczy. #o w
"aki w&r*
Dzecz "asna' stawi im czynny o$&r*
Przeraony' macha $i(ciami "ak osza!ay*
;o wy ze mn% ro+icie: wrzeszcza*
=ie wkada"cie te#o na mnieS
66
Ay!ko s$oko"nie $owtarza doktor'
$r&+u"%c #o ua#odzi.* Wszystko +(dzie
w $orz%dku*
W chwi!i' #dy roz#rywaa si( ta u$oka-
rza"%ca scena' w #a+inecie $o"awi si( $o!i-
c"ant' kt&ry z#odnie z $rawem musia to-
warzyszy. $u+!icznym am+u!ansom*
;o tu si( dzie"e: za$yta*
=ie st&" tak' $ataachu wrzasn% na
nie#o "eden z $ie!(#niarzy* Ao sza!eniec*
Pom& nam wsadzi. #o w ten ka)tan*
A!e $o!ic"ant z+!iy si( $owo!nym' nie-
zdecydowanym krokiem*
=iech $an si( us$okoi' $anie @reen-
+er#* 9ni nic $anu nie zro+i%' do$&ki tu "e-
stem* =iech $an mi $owie' o co tu chodzi:
HikeS wrzasn% @reen+er# i ucze$i
si( r(kawa swo"e#o $rotektora* 9ni my-
!%' e zwariowaem***
9czywicie' e zwariowa stwierdzi
kate#orycznie !ekarz* Przyszed do mnie
67
z "ak% )antastyczn% histori% o wodnym
#nomie' kt&ry rzekomo rzuci na nie#o k!%-
tw(*
;o to za k!%twa' $anie @reen+er#:
s$yta ostronie Hike*
Pok&ciem si( z wodnym #nomemF on
wywou"e deszcze i o$ieku"e si( ry+ami
wyrzuci z sie+ie @reen+er#* -niszczy-
em mu ka$e!usz* A teraz karzeek nie $o-
zwa!a' +ym mia "akiko!wiek kontakt z
wod%* =ie mo#( nicze#o $i.' ani nawet do-
tkn%. wody***
,oktor $okiwa #ow%*
=o $rosz(* A+so!utne wariactwo*
Dadz( si( $anu $rzymkn%.* Przez
du#% chwi!( Hike w$atrywa si( ciekawie
w @reen+er#a* A $otem zada $ytanie2
;zy kt&ryko!wiek z was' m%dra!e' $omy-
!a o $oddaniu #o testom: Prosz(' $anie
@reen+er#* =a!a wody do $a$ierowe#o
ku+ka i $oda #o $ac"entowi*
68
@reen+er# wyci%#n% r(k(* Woda wyco-
)aa si( do dru#ie" $oowy ku+ka' "ak na"-
da!e" od r(ki nieszcz(sne#o a"enta +u)etu*
7iedy chwyci ku+ek w do' caa zawar-
to. wystrze!ia w $owietrze*
A wi(c "est wariatem czy nie: za$y-
ta Hike ironicznie* -a$ewne nic nie
wiecie o takich stworzeniach "ak #nomy
czy e!)y* =iech $an $&"dzie ze mn%' $anie
@reen+er#*
Wysz!i razem i ruszy!i w stron( drew-
niane#o #anku* @reen+er# o$owiedzia
Hike6owi ca% histori( i wy"ani mu' w
"aki s$os&+ ci%%ca na nim k!%twa' o$r&cz
te#o' e skazu"e #o na $otworne cier$ienia
i niewy#ody' s$owodu"e )inansow% ruin(*
?ekarze $anu nie $omo#% stwierdzi
Hike $o dusze" chwi!i* ;& oni wiedz%
o Haym ?udzie: Arudno mi $ana wini. za
zwymy!anie #noma* @dy+y +y $an <r-
!andczykiem' to $ewnie okaza+y mu $an
69
wi(kszy res$ekt* W kadym razie' m(czy
$ana $ra#nienie: =ie moe $an $i. a+so-
!utnie nicze#o:
=ic a nic $otwierdzi @reen+er# a-
o+nym tonem*
Wesz!i do +u)etu* 5edno s$o"rzenie $o-
wiedziao @reen+er#owi' e interes nie
idzie na"!e$ie"' a!e nawet to nie zdoao $o-
#r%y. #o w wi(ksze" roz$aczy ni ta' kt&-
r% $rzeywa* Ksther $rzy$ada do nie#o'
"ak ty!ko #o zo+aczya*
=o i co: s$ytaa niecier$!iwie*
@reen+er# +ezradnie wzruszy ramiona-
mi*
=ic* ?ekarz $omy!a' e zwariowa-
em*
Hike w zamy!eniu s$o#!%da na +ar i
$o wyrazie "e#o twarzy mona +yo s%dzi.'
e usiu"e co so+ie $rzy$omnie.*
=o "asne odezwa si( $o dusze"
chwi!i mi!czenia* ;zy $r&+owa $an $i.
70
$iwo' $anie @reen+er#: 7iedy +yem ma-
ym cho$cem' mo"a matka cz(sto o$owia-
daa mi o e!)ach i #nomach' a take innych
$rzedstawicie!ach Hae#o ?udu* -naa ich
wszystkich +ardzo do+rze* 9ni w o#&!e nie
dotyka"% a!koho!u* =iech $an s$r&+u"e yk-
n%. szk!aneczk( $iwa***
@reen+er# $osusznie $ocza$a za +ar i
woy szk!ank( $od kurek* =a#!e "e#o
z#n(+iona twarz roz"ania si(* S$ienione
$iwo wy$enio szk!ank(*** i $ozostao w
nie"S Hike i Ksther wymieni!i umiechy'
kiedy @reen+er# odchy!i do tyu #ow( i
a$czywie o$r&nia naczynie*
HikeS zarycza radonie* 5estem
oca!ony* Husisz na$i. si( ze mn%S
=o' c&*** za$rotestowa sa+o $o!i-
c"ant*
P&0nym $o$oudniem Ksther musiaa
zamkn%. !oka! i za+ra. swo"e#o m(a ra-
zem z Hikiem do hote!u*
71
=ast($ne#o dnia !ao "ak z ce+ra' "ako e
+ya to so+ota* @reen+er# nie m&# zwa!-
czy. $ot(ne#o kaca' kt&ry coraz +ardzie"
si( $o#(+ia $rzez )akt' e musia nie-
ustannie $i. $iwo' a+y zas$okoi. $owraca-
"%ce $ra#nienie* - roz$acz!iw% t(sknot%
my!a o zakazanych d!a nie#o workach z
!odem i roz$uszczanych w wodzie $asty!-
kach A!ka Se!tzeru*
=ie znios( te#o due"S zawodzi*
Piwo na niadanie t)uS
?e$sze to ni nic skomentowaa Ks-
ther )ata!istycznym tonem*
=ie wiem' czy to mi coko!wiek $omo-
e* A!e' kochanie' nie "este na mnie
wcieka za tamten wiecz&r z Sammiem:
Tona umiechn(a si( a#odnie*
Sk%deS -aczni" ty!ko m&wi. o $osa-
#u' a w mi# $o"awi si( z $owrotem*
Aak so+ie wanie my!aem* Ay!ko co
"a $oczn( z ci%%c% na mnie k!%tw%:
72
Hike zoy $araso! i radonie wkroczy
do !oka!u' $rowadz%c ze so+% ma!utk% sta-
ruszk(' kt&r% $rzedstawi "ako swo"% mat-
k(* @reen+er# z zazdroci% $atrzy na Hi-
ke6a' widz%c znakomite e)ekty dziaania
work&w z !odem i A!ka Se!tzeruF $o!ic"ant
+y w r&wnie wietne" )ormie' co $o$rzed-
nie#o dnia*
Hike o$owiedzia mi t( histori( o
$anu i #nomie odezwaa si( starowinka*
-nam do+rze Hay ?ud i nie chc( $ana
wini. za o+raenie #noma' +o $rzecie ni-
#dy ko#o takie#o $an nie s$otka* A!e
$rzy$uszczam' e chcia+y si( $an $oz+y.
ci%%ce" na nim k!%twy* ;zy au"e $an
te#o' co $an zro+i:
@reen+er# a zadra*
Piwo na niadanieS ;zy trze+a wi(ce"
$yta.:
A wi(c niech $an idzie nad to samo "e-
73
zioro i da #nomowi dow&d' e "est $anu
$rzykro*
5aki to ma +y. dow&d: za$yta
skwa$!iwie @reen+er#*
Arze+a zanie. mu cukru* Wszystkie
stworzenia z Hae#o ?udu w$rost za nim
$rze$ada"%***
Awarz @reen+er#a za"aniaa w umie-
chu*
Syszysz' Ksther: ,am mu ca% +ecz-
k(***
9ne uwie!+ia"% cukier' a!e nie mo#%
#o "e. wtr%cia staruszka* Doz$uszcza
im si( w wodzie* Husi $an wymy!i. "aki
s$os&+' e+y $ozosta nienaruszony* Wte-
dy tamten may czowieczek $rzekona si('
e na$rawd( au"e $an swe#o $ost($ku*
W !oka!u za$anowaa $ena ws$&czucia
cisza' $odczas #dy roz#or%czkowany
umys @reen+er#a $r&+owa rozwi%za.
$ro+!em na r&ne s$oso+y* Po chwi!i star-
74
sza ko+ieta odezwaa si( raz "eszcze #o-
sem' w kt&rym zdziwienie mieszao si( z
zachwytem*
W chwi!i #dy zo+aczyam to mie"sce'
wiedziaam' e Hike $owiedzia mi $raw-
d(* =i#dy w yciu nie widziaam cze#o
$odo+ne#o*** deszcz !e"e ciurkiem z nie+a
wsz(dzie dookoa' ty!ko to mie"sce i "e#o
na"+!isze otoczenie $ozosta"e suche "ak
$ie$rz*
@reen+er# sucha "e" "ednym uchem' a!e
Hike $okiwa #ow%' za Ksther s$rawiaa
wraenie szcze#&!nie zainteresowane" tym
niezwykym z"awiskiem* 7iedy @reen-
+er#' uzna"%c si( za $okonane#o' zako-
czy $oszukiwania waciwe#o rozwi%za-
nia i otrz%sn% si( z #(+okie#o zamy!enia'
+y "u sam w +u)ecie' w $ami(ci ma"%c
"eszcze echo s&w ony' kt&ra in)ormowaa
#o' e wr&ci do$iero za ki!ka #odzin*
< co "a teraz zro+i(: wymamrota*
75
;ukier' kt&ry nie +(dzie si( roz$uszcza***
=a!a so+ie szk!ank( $iwa i wy$i zato-
$iony w rozmy!aniach* Ao do$iero dzi-
wakiS =ie wystarczy im' e+ym $rzyni&s
zwyky syro$ $rzecie te "est sodki*
Poszwenda si( troch( w t( i z $owrotem
$o !oka!u' roz#!%da"%c si( za "ak% ro+ot%
d!a sie+ie* Wiedzia' e nie $owinien $o!e-
rowa. kurk&w $rzy +arze' $oza tym zano-
sio si( na to' i tych ki!ka )rank)urterek
sma%cych si( na ruszcie na"$rawdo$odo+-
nie" skoczy w mietniku* Podo#a zostaa
"u zamieciona* Wreszcie usiad i $een
nie$oko"u ama so+ie #ow(' "ak rozwi%-
za. nurtu"%cy #o $ro+!em*
W $oniedziaek' nieza!enie od
wszystkie#o zdecydowa udam si( nad
"ezioro* P&"cie tam "utro nie ma na"mnie"-
sze#o sensu* -azi(+i( si( ty!ko' +o na $ew-
no +(dzie !ao*
W kocu wr&cia Ksther' dziwnie rado-
76
sna* Gya d!a nie#o wy"%tkowo a#odna'
czua i o$iekucza* =ie wiedzia' "ak ma
okaza. sw% wdzi(czno.* A!e "u te#o sa-
me#o dnia wieczorem i $rzez ca% niedzie-
!( mia okaz"( $ozna. $owody owe#o na-
#e#o szcz(cia*
4dao "e" si( roz$uci. $o#oski' e $od-
czas #dy w caym miasteczku !e"e "ak z ce-
+ra' wok& ich !oka!u "est cudownie sucho*
Aak wi(c' $omimo $otworne#o +&!u #o-
wy' kt&ry s$rawia' i cae ciao $u!sowao
mu w rytm o+(dnych $a!$itac"i' @reen-
+er# musia $racowa. za szeciu' $r&+u"%c
zas$okoi. $otrze+y wie!kie#o tumu' kt&ry
o+ie# !oka!' a+y $odziwia. nies$otykany
cud natury oraz rokoszowa. si( ws$ania%
$o#od% i $rzy"emnym cie$ekiem*
=ikt ni#dy si( nie dowie' i!e zaro+i!i w
owe dni* @reen+er# nie mia w zwycza"u
rozmawia. o tak oso+istych s$rawach* A!e
mona mie. $ewno.' e nawet w 1929
77
roku nie z+i takie" )ortuny w ci%#u "edne-
#o weekendu*
Wczesnym rankiem w $oniedziaek za-
chowywa si( +ardzo cicho' a+y nie o+u-
dzi. ony* 5ednak Ksther uniosa #ow( i
o$iera"%c si( na okciu' $atrzya na nie#o
$ena w%t$!iwoci*
>erman s$ytaa czy na$rawd( mu-
sisz tam i.:
9+r&ci si( w "e" stron(' nic nie rozumie-
"%c*
;o masz na my!i' $yta"%c' czy musz(
tam i.:
=o wi(c**** zawahaa si( $rzez chwi-
!(' a!e zaraz ci%#n(a da!e"2 =ie m&#+y
$oczeka. do koca sezonu' kochanie:
@reen+er# co)n% si( o krok* =a "e#o
twarzy ma!owao si( $rzeraenie*
;& to za $omysy rodz% si( w #owie
mo"e" ony: za"(cza* Ham $i. $iwo
zamiast wody: 5ak "a to wytrzymam: ;zy
78
ty s%dzisz' e "a tak +ardzo !u+i( $iwo:
Poza tym' nie mo#( si( nawet umy.* 5u
teraz !udzie wo!% nie stawa. z+yt +!isko
mnie' a $omy! o tym' co +(dzie $od ko-
niec sezonu: Wy#!%dam "ak e+rak a!+o
w&cz(#a' $oniewa mo"a +roda "est z+yt
#(sta d!a maszynki e!ektryczne"' a na do-
datek cay czas a( $i"any*** Gy+ym
$ierwszym @reen+er#iem' kt&ry zdo+y+y
so+ie miano moczymordy* ;hc(' a+y mnie
szanowano***
Wiem kochanie westchn(a* A!e
my!aam' e ze wz#!(du na Dosie*** =i#dy
w yciu nie z+i!imy takich kokos&w "ak w
ten weekend* Wiesz' e w kad% so+ot( i
niedzie!( +(dzie !ao wsz(dzie' ty!ko nie na
nasz +u)et* =a $ewno doro+i!i+ymy si(
)ortunyS
KstherS zawoa >erman' wstrz%ni(-
ty do #(+i* ;zy mo"e zdrowie nic d!a
cie+ie nie znaczy:
79
A!e znaczy' znaczy' kochanie* Hy!a-
am so+ie ty!ko' e moe +y to "ako $rze-
trzyma $rzez***
@watownym ruchem schwyci ka$e-
!usz' marynark(' krawat i wyszed' trzaska-
"%c drzwiami* 5ednake kiedy zna!az si(
na zewn%trz' zatrzyma si( niezdecydowa-
ny* Sysza $acz ony i zda so+ie s$raw('
e "e!i uda mu si( u$rosi. #noma' a+y co)-
n% swo"% k!%tw(' zmarnu"e znakomit%
okaz"( do zro+ienia na$rawd( duych $ie-
ni(dzy*
Skoczy si( u+iera.' a!e ro+i to teraz
znacznie wo!nie" ni $rzedtem* W $ewnym
sensie Ksther miaa rac"(* @dy+y m&#
"eszcze "aki czas wytrzyma. +ez wody***
=ieS z#rzytn% z(+ami z determina-
c"%* 5u teraz $rzy"acie!e mnie unika"%*
Ao niedo$uszcza!ne' a+y taki szanowany
o+ywate! "ak "a wiecznie chodzi na +ace
i nie +ra k%$ie!i* =ic to' zaro+imy troch(
80
mnie"* Pieni%dze to nie wszystko***
< zdecydowanym krokiem ruszy ku "e-
zioru*
A!e te#o same#o dnia wieczorem' kiedy
Hike zaszed do +u)etu $rzed $&"ciem do
domu' zasta tam @reen+er#a siedz%ce#o
na krze!e z twarz% ukryt% w doniach' ki-
wa"%ce#o si( nerwowo w ty i w $rz&d*
;o $anu "est' $anie @reen+er#: za-
$yta u$rze"mie*
@reen+er# $odni&s wzrok* 9czy mia
zam#!one*
Ach to ty' Hike $owiedzia o+o"(t-
nym #osem* A!e kiedy zorientowa si('
ko#o ma $rzed so+%' "e#o oczy na+ray "a-
snoci' s$o"rzenie stao si( +ardzie" wyrazi-
ste' +ardzie" inte!i#entne* Wsta i $o$rowa-
dzi Hike6a do +aru* W ciszy zacz(!i s%-
czy. $iwo*
Gyem dzi nad "eziorem odezwa
si( w kocu #ucho* ;hodziem dookoa'
81
dr%c si( wnie+o#osy* A ten #nom ani razu
nawet nie wystawi #owy nad wod(*
Wiadomo Hike smutno $okiwa #o-
w% s% strasznie za$racowane*
@reen+er# uni&s donie w +a#a!nym
#ecie*
Wi(c co mam ro+i.: =ie mo#( na$i-
sa. do nie#o !istu ani nada. de$eszy* 9n
nie ma drzwi' do kt&rych m&#+ym za$u-
ka.' ani dzwonka' kt&rym m&#+ym za-
dzwoni.* 5ak mam #o wywa+i.' e+y wy-
szed ze mn% $o#ada.:
9$uci ramiona w wyrazie +ezradnoci*
Prosz(' Hike* Pocz(stu" si( cy#arem*
=a$rawd(' do+ry z cie+ie $rzy"acie!' a!e
wyda"e mi si(' e tym razem nie zna"dzie-
my adne" rady*
Przez chwi!( sta!i $rzy +arze w kr($u"%-
ce" ciszy* W kocu Hike wyrzuci z sie+ie2
Strasznie dzi #or%co* Prawdziwy
skwar*
82
Aha* Ksther m&wi' e interesy id% zna-
komicie i o+y tak da!e"*
Hike rozwin% cy#aro z ce!o)anowe#o
o$akowania* @reen+er# skierowa rozmo-
w( na interesu"%cy #o temat2
Przy$u.my' e uda mi si( $o#ada. z
#nomem* ;o "ednak zro+i. z tym cukrem:
-n&w za$ada cisza' tym razem "eszcze
+ardzie" na$i(ta i kr($u"%ca* Hike +y wy-
ra0nie zmieszany* 5e#o $rosta i racze"
szorstka natura nie $odsuwaa mu adnych
$omys&w' w "aki s$os&+ na!eao $ocie-
sza. zaamanych $rzy"aci&* W usi!nym
sku$ieniu mi(tosi w $a!cach cy#aro i su-
cha sze!estu tytoniowe#o !icia*
Aaki dzie "ak dzi "est niedo+ry d!a
cy#ar wymamrota' d!a wznowienia
urwane" konwersac"i* 4$a wysusza "e na
wi&r* Ao "ednak "est $rzy"emnie wi!#otne*
Aha $otwierdzi zdawkowo @reen-
+er#' +%dz%c #dzie my!ami* Ao dzi(ki
83
temu' e "e $aku"% w ce!o)an***
S$o"rze!i $o so+ie' a na ich sm(tnych
twarzach $o"awiy si( tryum)a!ne miny*
A niech mnieS wrzasn% Hike*
Arze+a zawin%. cukier w ce!o)anS
wykrztusi @reen+er#*
5asne wysze$ta Hike' "ak+y o!nio-
ny tym ws$aniaym $omysem* -a$ytam
5oe#o' czy m&#+y mnie "utro zast%$i. i
$&"d( nad "ezioro razem z $anem* W$adn(
wczenie rano*
@reen+er# z cae" siy ucisn% "e#o
do' z+yt $rze"(ty' a+y wydusi. z sie+ie
"akie sowa* 7iedy Ksther $rzysza mu $o-
m&c' zostawi "% sam% w +u)ecie w towa-
rzystwie niedowiadczone#o cho$ca o+-
su#u"%ce#o ruszt' sam za uda si( do mia-
steczka na $oszukiwanie kostek cukru $o-
zawi"anych w ce!o)an*
Soce !edwie zd%yo wsta.' kiedy
84
Hike $rzyszed do hote!u' a!e @reen+er#
od dawna +y "u na no#ach' niecier$!iwie
oczeku"%c na werandzie "e#o nade"cia*
Hike6owi udzie!io si( radosne $odekscy-
towanie $rzy"acie!a* @reen+er#' zatacza"%c
si(' ruszy ku stac"i' $rzymyka"%c oczy z
+&!u' o "aki $rzy$rawia #o ki!kudniowy
kac*
-atrzyma!i si( w "akie" ka)e"ce na nia-
danie* Hike zam&wi sok $omaraczowy'
"a"ka na +ekonie i kaw( $& na $& z m!e-
kiem* Sysz%c to' @reen+er# zazdronie
$rzekn% !in(' z trudem $rze$ycha"%c "%
$rzez wysch% krta*
A $anu co $oda.: za$yta wacicie!
+aru*
@reen+er# zaczerwieni si( $o same
uszy*
Piwo $owiedzia chra$!iwym #o-
sem*
Tartu"e $an so+ie:
85
@reen+er# $okr(ci #ow%' nie mo#%c
wydo+y. z sie+ie sowa*
;o do te#o: Patki' ciastko' tosta***:
Ay!ko $iwo $owiedzia' a $otem
zmusi si( do wy$icia #o* Hasz ci !os
sykn% do Hike6a "eszcze "edno $iwo na
niadanie' a $adn( tru$em*
Wiem' "ak to "est $owiedzia Hike z
ustami $enymi "edzenia*
5ad%c $oci%#iem' $r&+owa!i snu. "akie
$!any* A!e o+a" mie!i do czynienia z czym
zu$enie im nieznanym' d!ate#o te nicze-
#o konkretne#o nie $ostanowi!i* W $onu-
rych nastro"ach ruszy!i ku "ezioru' w $eni
wiadomi' e zdani s% "edynie na dziaania
metod% $r&+ i +(d&w*
Hoe +ymy wyna"(!i &d0 za$ro$o-
nowa Hike*
-e mn% w rodku nie utrzyma si( na
wodzie* A ty nie +(dziesz m&# wioso-
wa.*
86
Wi(c co ro+imy:
@reen+er# $rzy#ryz war#( i w$atrzy
si( w $rze$i(kn%' +(kitn% ta)!( "eziora*
Aam wanie mieszka #nom' tak +!isko*
<d0 !asem wzdu +rze#u i nawou" i!e
si w $ucach* 5a $&"d( w dru#% stron(*
S$otkamy si( $rzy $rzystani* 5e!i #nom
si( $o"awi' zawoa" mnie*
W $orz%dku $owiedzia Hike nie-
z+yt $rzekonany do te" $ro$ozyc"i*
5ezioro +yo cakiem s$ore' oni za
okr%a!i "e wo!nym krokiem' cz(stokro.
zatrzymu"%c si(' a+y od$owiednio na+ra.
tchu d!a wydania szcze#&!nie #one#o
okrzyku* A!e $o dwu #odzinach' kiedy
zna!e0!i si( na$rzeciwko sie+ie rozdzie!eni
ca% szerokoci% "eziora' @reen+er# usy-
sza zachry$y #os Hike6a*
>e"' #nomieS
>e"' #nomieS rykn% @reen+er#*
4ka si(S
87
@odzin( $&0nie" ich cieki si( $rzeci(-
y* 9+a" +y!i zm(czeni' zniech(ceni' a #ar-
da mie!i zdarte "ak ze!&wki' za na $o-
wierzchni "eziora wida. +yo "edynie &dki
w(dkarzy*
,o dia+a rzek Hike* Ao nic nie
da"e* Wraca"my do $rzystani*
< co zro+imy: zacharcza @reen+er#*
5a nie mo#( si( $odda.S
Pocza$a!i z $owrotem wok& "eziora'
krzycz%c co "aki czas' a!e "u ze znacznie
mnie"szym za$aem* 7iedy dosz!i do $rzy-
stani &dek' @reen+er# czu si( zm(czony*
Wacicie! $rzystani rzuci #ro0nie2
Hoe +ycie tak wynie!i si( st%d "ak
na"szy+cie"' cho!erni wariaci* ;o to za $o-
mys' e+y tak wrzeszcze. i $oszy. ry+y:
;ho$aki strasznie si( wcieka"%***
=ie +(dziemy "u wi(ce" ro+i. haasu
$owiedzia @reen+er#* Ao nic nie da"e*
7iedy ku$i!i so+ie $o $iwie i Hike' $od
88
w$ywem na#e#o im$u!su' wyna"% &d0'
wacicie! us$okoi si( zaskaku"%co szy+ko
i ruszy $rzy#otowa. im $rzyn(t(*
Po co wyna"%e t( &d0: s$yta @re-
en+er#* Przecie nie mo#( $o$yn%.*
=ie ma takie" $otrze+y* Pan $&"dzie
$iechot%*
5eszcze raz dookoa "eziora: "(kn%
@reen+er#*
=ie* =iech $an $osucha' $anie @reen-
+er#* Hoe #nom nie syszy nas $rzez t(
ca% wod(* @nomy nie s% zatwardziae*
@dy+y nas usysza i domy!i si(' e $an
au"e' na $ewno zd"%+y z $ana k!%tw( ra-
z-dwa*
Hoe i tak @reen+er# nie wy#!%da
na $rzekonane#o* A wi(c co mam ro+i.:
Po mo"emu' to w $ewnym sensie $an
od$ycha wod(' a!e "ednoczenie woda tak
samo od$ycha $ana* Aak% mam $rzyna"-
mnie" nadzie"(* 5e!i wi(c "est tak "ak m&-
89
wi(' to moe $an s$oko"nie chodzi. $o "e-
ziorze* H&wi%c to' Hike $odnosi z zie-
mi due kamienie i adowa "e na dno o-
dzi* =iech mi $an $omoe*
5akieko!wiek dziaanie' cho.+y i +ezsen-
sowne' wydawao si( !e$sze ni +ezczyn-
no.* Aak $rzyna"mnie" my!a @reen+er#*
Pom&# Hike6owi wy$eni. kamieniami
&d0' a w kocu "edynie #&rne cz(ci +urt
wystaway $onad wod(* Wtedy Hike
wsiad do odzi i ode$chn% "% od +rze#u*
=o' da!e" krzykn%* =iech $an
s$r&+u"e i. $o wodzie*
@reen+er# zawaha si(*
A "e!i si( nie uda:
=ic si( $anu nie stanie* Poniewa nie
moe si( $an zamoczy.' wi(c $an nie uto-
nie*
?o#ika te#o rozumowania dodaa @re-
en+er#owi $ewnoci* ,ziarsko ruszy
$rzed sie+ie* 9dczu nawet dziwn% satys-
90
)akc"(' kiedy woda $o$iesznie co)aa si(
$rzed "e#o no#ami' tworz%c wk!(se niecki'
za "aka niewidzia!na sia unosia #o $o-
nad ta)!% "eziora* Aczko!wiek o$arcie' "a-
kie czu $od sto$ami' nie wydawao si(
z+yt $ewne' ostronie $rzesuwa si( do
$rzodu w nader szy+kim tem$ie*
< co teraz: za$yta niema! uradowa-
ny*
Hike $yn% odzi% tu o+ok nie#o*
Schowa wiosa i $oda @reen+er#owi "e-
den z kamieni*
G(dziemy "e rozrzuca. $o caym "ezio-
rze* =aro+imy w do!e s$oro haasu* Ao $o-
winno $rzywoa. #o na $owierzchni(*
Uw nowy s$os&+ doda im nadziei' a
wymieniane $rzez nich uwa#i2 /9' ten to
na $ewno wyrwie #o ze snu1 a!+o2 /A tym
tra)i( #o $rosto w e$etyn(1 s$rawiy' e
$oszukiwania #noma stay si( cakiem za-
+awne* =ie wyrzuci!i "eszcze nawet $oo-
91
wy kamieni' kiedy @reen+er# stan% "ak
wryty z $ot(nym #azem w doniach*
;zu' "ak wn(trznoci skr(ca"% mu si( w
su$e wok& serca' a szcz(ka nisko o$ada*
Hike $od%y wzrokiem za "e#o oszoo-
mionym' a zarazem radosnym s$o"rze-
niem* -e swe" strony musia $rzyzna.' e
widok #noma wiosu"%ce#o $rzez wod( za
$omoc% uszu' z ramionami s$!ecionymi na
$iersi' co dodawao "e#o $ostaci niezwy-
ke" #odnoci' +y niesychanie za+awny*
;zy musicie rzuca. kamieniami i $rze-
szkadza. nam w $racy: s$yta #nom*
@reen+er# #watownie $rzekn% !in(*
Gardzo $rze$raszam' $anie #nomie
wy+%ka nerwowo* =ie $otra)iem wy-
ci%#n%. $ana na $owierzchni( samym wo-
aniem*
@nom $rzy"rza mu si( uwanie*
Ach' to $an "est tym mierte!nikiem'
wo+ec kt&re#o zostay zastosowane rodki
92
dyscy$!inarne* Po co $an tu wraca:
Te+y $ana $rze$rosi. i $owiedzie.' e
to si( wi(ce" nie $owt&rzy*
;zy ma $an dow&d na szczero.
swych intenc"i: za$yta #nom cicho*
@reen+er# nerwowo $o#rze+a w kie-
szeni' wyci%#a"%c stamt%d #ar. kostek cu-
kru owini(tych w ce!o)an i dr%c% r(k% $o-
da "e #nomowi*
Gardzo s$rytne $owiedzia may
czowieczekF odwin% "edn% kostk( i we-
$chn% "% szy+ko do ust* ,awno nie "a-
dem tych smakoyk&w*
W chwi!( $&0nie" @reen+er# z $!uskiem
w!ecia do wody i znikn% w toni "eziora*
=awet #dy+y Hike nie zd%y schwyci. #o
za marynark( i wci%#n%. do odzi' i tak
oma! nie osza!a+y z wie!kie" radoci' e
zn&w m&#+y si( +ez trudu uto$i.*
93
Nothin( in the rules
Przeoy !afa "ilko#ski
%$ -pra(ue de =amp za)mu)e si5 pisarstem od lat trzy/
dziestych' a dorobek )e(o ieloletnie) t*rczo6ci obe)mu)e
ponad trzydzie6ci poie6ci' dziesi7tki opoiada# i sporo
prac publicystycznych$ Pocz7tkoo znany (*nie ze sych
space oper' po raz pierszy zdoby uznanie krytyki za po/
ie68 +%est 4arkness Fall.' o czoieku' kt*ry pra(n7 zmie/
ni8 bie( historii czasach =esarsta !zymskie(o$ -pod )e(o
pi*ra yszy bardzo r*norodne utory' od pastisz* serii o
=onanie' po podr5czniki dla autor* science fiction$ -toa/
rzyszenie Ameryka#skich Pisarzy -cience Fiction przyznao
mu tytu "ielkie(o ?istrza -cience Fiction$
94
95
-awody $ywackie $omi(dzy dwoma
mao znacz%cymi k!u+ami eskimi rzadko
kiedy #romadziy du% widowni(* Doz-
#rywki' kt&re miay od+y. si( tamte#o
wieczoru' nie +yy $od tym wz#!(dem wy-
"%tkiem* S$o#!%da"%c w #&r( na +a!kon'
?ouis ;onnau#ht zauway' e $o"edynczy
rz%d )ote!i +y za$eniony za!edwie do $o-
owy* Wi(kszo. widz&w stanowi!i $atrz%-
cy w d& ze znudzonymi minami m(owie
i narzeczeni zawodniczek* Pr&cz nich +yo
"eszcze ki!ku #oci z hote!u ;reston' kt&-
rzy $rzy+y!i na +asen' na"wyra0nie" nie
ma"%c nic !e$sze#o do ro+oty* 5eden z +oy-
&w hote!owych zwraca si( wanie z $ro-
+% do "akie" ko+iety' a+y z#asia $a$iero-
sa* =a "e" twarzy wida. +yo $oirytowanie*
5ak zwyk!e $rzy+y $an Santa!ucia z #ro-
madk% dzieciak&w' kt&re chciay zo+aczy.
96
+ior%c% udzia w zawodach mam(* ;aa ro-
dzinka radonie $omachaa do ;onnau#h-
ta*
;onnau#ht czowieczek o ciemne" kar-
nac"i' kt&re#o wy#!%d $rzywodzi na my!
dia+a z ksi%kowych i!ustrac"i rzuci
okiem na dru#i +rze# +asenu* ,ziewczyny
wychodziy s$od $rysznic&w' a o+(dna
akustyka $ywa!ni s$rawiaa' e $isk!iwe
od#osy ich rozm&w staway si( natr(tnym
+rz(czeniem* Powietrze +yo $rzesycone
wi!#oci%* Pot(ny )acet w +iaych
s$odniach z cienkie#o a#!owe#o $&tna to
+y ?aird' trener knicker+ockerek i od-
wieczny rywa! ;onnau#hta* ?aird zauwa-
y #o i za#rzmia tu+a!nie2
;ze. ?ouieS okrzyk od+i"a si( od
ciany do ciany' co $rzy$ominao od#o-
sy' "akie mona uzyska.' $rzeci%#a"%c $a-
tykiem $o sztachetach $otu* Pan Wam-
+ach ze -wi%zku S$ort&w Amatorskich'
97
kt&ry $rzewodniczy skadowi s(dziow-
skiemu' wszed na $ywa!ni( wci% "eszcze
u+rany w $rochowiec i $rzywita si( z ?a-
irdem' a!e hucz%cy $o#os cakowicie za-
#uszy "e#o sowa' zanim dotary do uszu
;onnau#hta*
Wtedy w drzwiach $rowadz%cych z
szatni na $ywa!ni( $o"awi si( na#!e tum
!udzi' kt&rzy $rzeciska"%c si( $rzez w%sk%
)ramu#(' wci% odwraca!i si( w stron( $o-
mieszczenia' z kt&re#o wychodzi!i* Gyy
tam zawodniczki u+rane "u w stro"e k%-
$ie!owe' a take oso+y w u+raniach* Hin(-
o ki!ka sekund' zanim trener ;onnau#ht
dostrze# to' czemu $rzy#!%da!i si( !udzie*
-amru#a oczami i $rzy"rza si( dokad-
nie"' szeroko otwiera"%c usta*
A!e nie wytrwa z+yt du#o w te" $ozie*
>e"S rykn% #osem tak $ot(nym' e
$rzez chwi!( $ywa!nia $rzy$ominaa wn(-
trze wie!kie#o +(+na' w kt&ry kto z cae"
98
siy #rzmoci $akami* ProtestS ProtestS
Ao niedo$uszcza!neS
Po$rzednie#o wieczoru >er+ert ?aird
otworzy )rontowe drzwi swe#o domu i za-
woa2
Si( masz' HarkS We"d0 chodny
marcowy wiatr ro+i na u!icy s$ory harmi-
der' a!e nie na ty!e' +y za#uszy. sowa tre-
nera* ?aird kr($y' $ot(nie z+udowany
yso! +y z natury $rzyzwycza"ony do $o-
rozumiewania si( za $omoc% tu+a!nych
okrzyk&w*
Hark Binin# wszed do rodka i $osta-
wi na ziemi sw&" neseser* Gy modszy od
?airda mia za!edwie trzydzieci !at no-
si oku!ary o #ru+ych' koncentrycznych
szkach' a "e#o w%ska twarz miaa surowy
wyraz' $rzez co zawsze wydawa si(
znacznie $owanie"szy' ni +y w rzeczy-
wistoci' a w rzeczywistoci +y do. $o-
99
wany*
;iesz( si(' e w$ade' Hark $owie-
dzia ?aird* Posucha"' czy m&#+y +y.
"utro na naszym meczu z crestonkami:
Binin# ci%#n% war#i' namy!a"%c si(*
S%dz(' e tak* ?oomis zdecydowa si(
nie wnosi. a$e!ac"i' wi(c $rzez ki!ka dni
nie +(d( musia $racowa. $o nocach* ;zy
szyku"e si( co s$ec"a!ne#o:
=a twarzy ?airda $o"awi si( chytry
umieszek*
Hoe* Posucha"' $ami(tasz t( Santa-
!uci(' dzi(ki kt&re" ?ouie ;onnau#ht wy-
#rywa wszystko co mo!iwe $rzez ostatnie
ki!ka !at: Hy!(' e wreszcie zna!azem na
ni% haka* A!e chcia+ym mie. ci( $rzy so-
+ie' a+y w razie cze#o wyszuka od$o-
wiednich $rawnych $odkadek na $o$arcie
mo"e#o $!anu*
A c& to za $!an: s$yta zaintry#o-
wany Binin#*
100
Aeraz nie mo#( ci $owiedzie.* 5estem
zwi%zany $ewn% o+ietnic%* A!e skoro ?o-
uie moe wy#rywa. dzi(ki temu' e wysta-
wia do zawod&w takie#o dziwo!%#a*** ko-
+iet( z +onami mi(dzy$a!czastymi***
Posucha"' >er+' $rzecie wiesz' e te
+ony wca!e "e" tak +ardzo nie $oma#a"%***
Aak' tak' syszaem "u to setki razy***
H&wi%' e $rzy +onach o$&r wody "est tak
duy' i sia mi(ni nie moe mu s$rosta.*
Ao wszystko ni+y $rawda' a!e "a wiem
swo"e* Santa!ucia ma +ony mi(dzy$a!cza-
ste i "est na"!e$sz% $ywaczk% w =owym
5orku* < to mi si( nie $odo+a' +o $odko$u-
"e m&" $resti trenera* 9dwr&ci si( i
krzykn% w stron( $omieszcze' w kt&rych
$anowa mrok* <anthaS
Aak:
-+!i si( tuta"' $rosz(* ;hcia+ym' e-
+y $oznaa mo"e#o $rzy"acie!a' $ana Bi-
nin#a* ;hy+a za$a!( !am$(*
101
Qwiato ukazao sa!on' "ak zwyk!e zawa-
!ony stosami $orozrzucanych $udeek ze
stro"ami k%$ie!owymi i innym s$rz(tem
$ywackim' kt&re#o s$rzeday >er+ert ?a-
ird zawdzi(cza !wi% cz(. swoich docho-
d&w* Ponadto ukazao im mod% ko+iet(
$od"eda"%c% na w&zku inwa!idzkim*
Wystarczyo "edno s$o"rzenie' a+y Bi-
nin# $oczu co' co' "ak wiedzia' nie wr&-
yo d!a do+rze* Hia +owiem to w%t$!i-
we szcz(cie' e zadurza si( $o uszy w
kade" na$otkane" atrakcy"ne" dziewczy-
nie' a "ednoczenie we wsze!kich re!ac"ach
z ko+ietami "e#o utra$ieniem +ya $ato!o-
#iczna wr(cz niemiao.* - ?airdem %-
czyo #o #&wnie to' e o+a" +y!i kawa!era-
mi i na serio traktowa!i $ywanie*
,ziewczyna natomiast +ya +ardzie" ni
atrakcy"na* 9na "est' my!a oszoomiony
Binin#' "ak strza w dziesi%tk(' "ak &smy
cud wiata' "ak uderzenie mocne#o rumu
102
do #owy* ,e!ikatna' racze" $aska twarz i
wydatne koci $o!iczkowe nadaway "e"
az"atyckie#o a!+o racze" indiaskie#o
wdzi(ku i niezu$enie $asoway do zoci-
stych wos&w' kt&re Binin# m&#+y
$rzysi%c miay !ekki' zie!onkawy odcie*
5e" no#i szcze!nie okrywa #ru+y koc*
- osu$ienia wytr%ci #o do$iero #os
?airda' kt&ry $rzedstawi mu to urocze
stworzenie "ako /$ann( ,e!)oiros1*
Panna ,e!)oiros nie wy#!%daa na szcze-
#&!nie zachwycon% s$otkaniem* 7iedy wy-
ci%#aa do nie#o do' odezwaa si( z wy-
ra0nym o+cym akcentem2
Pan nie "est $rzy$adkiem z $rasy' $a-
nie Binin#:
=ie od$ar Binin# "estem ty!ko
$rawnikiem* S$ec"a!izu"( si( w testamen-
tach' $rawie s$adkowym* A!e $ani racze"
nie wy#!%da na ko#o' kto chcia+y dykto-
wa. sw% ostatni% wo!(' nie$rawda:
103
,ziewczynie wyra0nie u!yo i nawet
si( zamiaa*
=ie* Ham nadzie"(' e testament nie
+(dzie mi "eszcze $otrze+y $rzez du#i'
du#i czas*
=o c& od$ar Binin# tym swoim
$owanym' sztywniackim tonem ni#dy
nic nie wiadomo***
?aird mrukn% zniecier$!iwiony2
;iekawe' czemu mo"a ukochana sio-
strunia tak si( #uzdrze: 7o!ac"a "u dawno
$owinna +y. na sto!e* HarthaS wyszed z
sa!onu i $o chwi!i Binin# usysza #os
$anny ?aird' tumacz%ce" si( #or%czkowo2
***a!e >er+' musiaam $rzecie $ocze-
ka.' a to osty#nie***
Binin# zastanawia si( usi!nie' w "aki
s$os&+ roz$ocz%. rozmow( z $ann% ,e!)o-
iros* W kocu odezwa si(2
-a$a!i $ani:
9ch' nie' dzi(ku"( +ardzo' "a nie $a!(*
104
A nie +(dzie $ani $rzeszkadza.' "e!i
"a za$a!(:
Ani troch(*
- "akich to stron $rzywiao tu $ani%:
Binin# $omy!a' e "e#o $ytanie za-
+rzmiao zarazem o+cesowo i $retens"ona!-
nie -u$enie nie mia dry#u do $rowa-
dzenia swo+odne" rozmowy w $odo+nych
oko!icznociach*
9ch' $ochodz( z 7i$*** to znaczy z
;y$ru* Wie Pan taka wys$a*
Ach tak: A wi(c "est $ani $oddan%
7orony Gryty"skie"' nie$rawda:
=ie*** niezu$enie* ,otyczy to wi(k-
szoci ;y$ry"czyk&w' a!e mnie akurat nie*
G(dzie $ani "utro na tych zawodach
$ywackich:
S%dz(' e tak*
=ie wie $ani czasem ciszy #os
co za numer $rzy#otowa >er+' e+y wy-
koowa. t( Santa!uci(:
105
Aak*** nie*** "a nie*** to znaczy' nie wo!-
no mi o tym m&wi.*
Do+i si( coraz +ardzie" ta"emniczo' $o-
my!a Binin#* Aak na$rawd( to chcia si(
dowiedzie.' d!acze#o dziewczyna $orusza
si( na w&zku i czy +ya to "aka tymczaso-
wa niedys$ozyc"a' czy trwae inwa!idztwo*
A!e $rzecie o takie rzeczy nie wy$ada $y-
ta. w$rost* 4siowa wykoncy$owa. "akie
o#!(dne za$ytanie' kt&re na$rowadzio+y
na od$owiedni tro$' kiedy do sa!onu wdar
si( ryk ?airda*
W $orz%dku' kochani' zu$a na!anaS
Binin# "u mia $chn%. w&zek w kierunku'
sk%d do+ie# ich #os trenera' a!e zanim
zorientowa' dziewczyna s$rawnie okr(cia
si( na k&kach i w $oowie dro#i do "ada!-
ni*
>e"' Hartha' "ak tam dzieciaki w szko-
!e: za$yta u$rze"mie' a!e wca!e nie inte-
resowaa #o od$owied0 nieza!ene" siostry
106
?airda* =ie m&# oderwa. wzroku od $an-
ny ,e!)oiros' kt&ra s$oko"nie wsy$aa czu-
+at% yeczk( so!i do sto"%ce" $rzed ni%
szk!anki wody' $o czym ener#icznie wy-
mieszaa*
;o*** co $ani***: wykrztusi*
Husz( $owiedziaa dziewczyna*
Sodka woda s$rawia' e czu"( si( "ak***
wy tak to miesznie nazywacie*** oS "ak
$i"ana*
Posucha" Hark zadudni "e#o $rzy-
"acie! ;zy "este $ewny' e $unktua!nie
z"awisz si( "utro na $ywa!ni: S%dz( e za-
istnie"e konieczno. rozstrzy#ni(cia $ew-
nych kwestii zwi%zanych z do$uszczeniem
niekt&rych zawodniczek do startu i na"-
$rawdo$odo+nie" +(dziesz mi +ardzo $o-
trze+ny*
;zy $anna ,e!)oiros te tam +(dzie:
umiechn% si( Binin#' czu"%c si( "ak ostat-
ni #u$ek*
107
5asne' "asne* <antha +(dzie $rzecie**
Posucha"' znasz t( ma%' osiemnasto!etni%
;!ar( >aLranek: Wczora" zro+ia setk( w
minut( i $i(. setnych* Ao materia na mi-
strzyni(* 5ak doronie' $omoe nam roz-
nie. crestonki*** i da!e" #!(dzi za$ami(-
ta!e' coraz #onie" i coraz szy+cie"' $rze-
chwa!a"%c si(' "ak to urz%dzi ?ouie#o ;on-
nau#hta i "e#o dziewcz(ta* W tym samym
czasie Hark Binin# $r&+owa sku$i. si( na
"edzeniu' kt&re +yo znakomite' i na $annie
,e!)oiros' kt&ra +ya czaru"%ca' !ecz na"-
wyra0nie" unikaa $o#(+iania zawarte"
zna"omoci*
Potrawa' kt&r% "ada $anna ,e!)oiros'
musiaa +y. z "akich wz#!(d&w szcze#&!-
na* Hark Binin# $ozna to $o s$oso+ie' w
"aki Hartha ?aird "% $odaa* Przy"rza si(
dokadnie" i zauway' e danie $i(kne"
;y$ry"ki wy#!%da tak' "ak+y $o u#otowa-
niu zostao #watownie schodzone* W
108
kocu zada stosowne $ytanie*
Aak od$owiedziaa mu dziewczyna
na zimno +ardzie" mi smaku"e*
Ao znaczy' e ni#dy nie "ada $ani cie-
$ych $otraw:
-ro+ia zdziwion% min(*
;ie$ych $otraw: =ie' nie !u+i( cie-
$e#o* ,!a nas to***
Posucha"' HarkS Syszaem' e -wi%-
zek ma zamiar zor#anizowa. w kwietniu
$o sezonie s$ec"a!ne zawody ty!ko d!a te-
#orocznych de+iutantek*
,eser sta $rzed Binin#iem $rzez ca%
minut(' zanim #o zauway' tak +y $o-
choni(ty $odziwianiem urocze#o akcentu
$anny ,e!)oiros*
Po o+iedzie ?aird $owiedzia2
Posucha"' Hark' czy wiesz co na te-
mat $rze$is&w zakazu"%cych $osiadania
zota: ;hod0' $oka( ci co*** -a$rowa-
dzi #o do sa!onu' #dzie na sto!e staa $usz-
109
ka $o cukierkach* 5ednak wewn%trz +!asza-
ne#o $o"emnika nie +yo sodyczy' ty!ko
zote i sre+rne monety* ?aird $oda ki!ka z
nich $rawnikowi* Pierwsza' "akie" Hark si(
$rzy"rza' okazaa si( sre+rn% koron% z in-
skry$c"%2 /;aro!us << ,ei @ra1' otacza"%c%
#ow( wesoe#o an#ie!skie#o monarchy z
wiecem we wosach !u+ co +ardzie"
$rawdo$odo+ne na $eruce* ,ru#a mone-
ta +ya osiemnastowiecznym hisz$askim
ta!arem* Arzecia za zotym !udwikiem*
=ie wiedziaem' e ko!ekc"onu"esz
monety' >er+ $owiedzia Binin#* Przy-
$uszczam' e to wszystko autentyki:
Autentyki' a "ake* A!e "a ich nie z+ie-
ram* Hona $owiedzie.' e dostaem "e w
transakc"i wymienne"* Ham szans( s$rze-
da. dziesi(. tysi(cy cze$k&w $ywackich'
"e!i z#odz( si( $rzy"%. za$at( w takim to-
warze*
=ie wiem' czy $roducentowi s$odo+a
110
si( ten $omys*
9 to wanie mi chodzi* ;o mo#( zro-
+i. z czym takim' "ak "u to dostan(: <
czy nie wsadz% mnie do wi(zienia za $o-
siadanie takich cudeniek:
=ie musisz si( martwi.* W%t$i(' czy
zakaz $osiadania zota stosu"e si( do sta-
rych monet' a!e na wsze!ki wy$adek
s$rawdz(* -adzwo do Amerykaskie#o
Aowarzystwa =umizmatyczne#o' numer
zna"dziesz w ksi%ceF oni na"!e$ie" ci dora-
dz%' "ak to u$ynni.* ;o za interesS Paci.
starymi hisz$askimi omiorea!&wkami za
dziesi(. tysi(cy cze$k&w k%$ie!owych:
=i#dy o czym $odo+nym nie syszaem*
Dac"a* A!e $ytania kieru" do nasze" mi-
e" $anienki ?aird wskaza na <anth('
kt&ra dawaa mu nerwowe znaki' e+y nic
nie m&wi* Aen +iznes to "e" $omys*
Ao*** to $rawda* Wy#!%daa tak' "ak-
+y za chwi!( miaa si( roz$aka.* 6Kr+er-
111
cie' nie $owiniene +y ws$omina. o tym*
Widzi $an zwr&cia si( do Binin#a my
niez+yt !u+imy mie. do czynienia z !ud0-
mi* - te#o zawsze wynika"% d!a nas same
ko$oty*
7o#o s$yta Binin# ma $ani na
my!i' m&wi%c /my1:
,ziewczyna #watownie zacisn(a usta i
nie odezwaa si( ani sowem* Binin# oma!
nie roz$yn% si( "ak wosk* A!e "ednocze-
nie da o so+ie zna. instynkt $rawnika2 "e-
!i nie we0miesz si( w #ar.' zadurzysz si(
w nie" $o uszy w ci%#u na"+!iszych $i(ciu
minut* A to moe skoczy. si( katastro)%*
Powiedzia wi(c zdecydowanym #osem2
>er+' im wi(ce" sysz( o tym interesie'
tym +ardzie" zwariowany mi si( on wyda-
"e* ;ze#oko!wiek dotyczy ta s$rawka' wy-
#!%da na to' e chcesz mnie w ni% w$!%ta.*
A!e nie $ozwo!( ci na to' do$&ki si( nie
dowiem' o co waciwie chodzi*
112
Hoesz mu $owiedzie.' <antha ode-
zwa si( ?aird* < tak dowiedzia+y si( o
wszystkim' widz%c ci( "utro na zawodach*
A nie $owie $an nic te" 6aastrze z #a-
zet' $anie Binin#: s$ytaa z o+aw%
dziewczyna*
=ie $isn( nikomu ani s&wkiem*
9+iecu"e $an:
9czywicie* 9d $rawnika moe $ani
miao oczekiwa.' e +(dzie umia trzyma.
"(zyk za z(+ami*
5(zyk za z(+a***: -akadam' e ozna-
cza to' i nic $an nikomu nie $owie* =iech
wi(c $an $atrzy* Si(#n(a r(k% $od ko!a-
na i $odci%#n(a do #&ry do!ny skra" okry-
wa"%ce#o "e" no#i koca*
Binin# s$o"rza w d&* Aam' #dzie s$o-
dziewa si( u"rze. sto$y' zo+aczy $ot(n%'
rozdzie!on% na dwo"e $etw(' kt&re" o+ie
cz(ci uoone +yy $rosto$ad!e do o#ona'
do zudzenia $rzy$omina"%ce#o o#on wie-
113
!ory+a !u+ de!)ina*
?ouis ;onnau#ht oma! nie osza!a' kiedy
zorientowa si(' w "aki s$os&+ "e#o od-
wieczny rywa! $ra#nie wy$rowadzi. #o w
$o!e' i nie ma si( czemu dziwi.* =a"$ierw
nie m&# uwierzy. wasnym oczom* P&0-
nie" zw%t$i' czy na wiecie istnie"e "aka-
ko!wiek s$rawied!iwo.*
Aymczasem Hark Binin# dumnie $cha
w&zek' na kt&rym siedziaa <antha' $rzeci-
ska"%c si( $rzez tum s(dzi&w i os&+ z o+-
su#i zawod&w' +y dotrze. na dru#i koniec
+asenu' #dzie zna"dowao si( mie"sce star-
tu zawodniczek* <antha' u+rana w "asnozie-
!ony cze$ek' miaa koc zarzucony na ra-
miona' #adki szary o#on $rezentowa si(
im$onu"%co ze swoimi wie!kimi $oziomy-
mi $etwami* =a"wyra0nie" artyci u$iera-
"%cy si( $rzy ma!owaniu syren z uskowa-
tymi o#onami o $etwach "ak u ry+ nie
114
mie!i zie!one#o $o"(cia o anatomii tych
stworze*
W $orz%dku' w $orz%dku rycza ?a-
ird* Prosz( si( nie toczy.S =iech kady
wraca na swo"e mie"sce* Prosz( zro+i.
$rze"cieS
Widzowi' kt&ry wychy!i si( $rzez +a-
rierk( +a!konu' a+y zo+aczy.' co si( dzie-
"e' w$ado do +asenu wieczne $i&ro* 5edna
z dziewczyn ;onnau#hta' $anna G!ack' za-
nurkowaa $o nie* 9#den Wam+ach e!e-
#ancki i zad+any sz$akowaty m(czyzna
$eni%cy )unkc"( s(dzie#o #&wne#o zawo-
d&w' wskaza $a!cem na #adk% sk&r( syre-
nie#o o#ona*
?aird s$yta czy to ma +y. art:
W adnym wy$adku* Aa zawodniczka
"est w$isana na sty! #rz+ietowy i wszystkie
dystanse sty!em dowo!nym* 5est take za-
re"estrowana $rzez -wi%zek*
A!e*** a!e*** ;zy to w o#&!e y"e: ;zy
115
to "est $rawdziwe:
Wtedy odezwaa si( <antha*
,!acze#o mnie nie zada $an tych $y-
ta' $anie***' $anie***' nawet nie wiem' kim
$an "est*
Wie!ki Goe "(kn% Wam+ach to
m&wiS 5estem s(dzi% #&wnym' $anno***
,e!)oiros* <antha ,e!)oiros*
A niech mnie* A niech mnie dia+!i* Ao
oznacza chwi!eczk( /Fio!etowy de!)ini
o#on1' nie$rawda: 4elphis $!us oura$$$
A wi(c zna $an #recki: 5ak mioS
,ziewczyna radonie krzykn(a' $o czym
z "e" ust $o$yn% wartki strumie mowy o
k!asycznym +rzmieniu*
Wam+achowi za$aro dech*
9+awiam si(' e "ak d!a mnie to z+yt
szy+kie tem$o* Poza tym to nowoytna
#reka' nie$rawda:
=o $ewnie' $rzecie y"( w czasach
nowoytnych' czy nie:
116
9 rety* Przy$uszczam' e tak* A!e czy
ten o#on "est $rawdziwy: ;hciaem $owie-
dzie.' czy nie "est to ty!ko "aki kostium:
9czywicie' e "est $rawdziwy <an-
tha odrzucia koc na +ok i zamachaa $e-
tw%*
9 rety wy+%ka 9#den Wam+ach*
@dzie mo"e oku!ary: Dozumie $ani'
chcia+ym si( "edynie u$ewni.' e nie
wchodz% tu w #r( adne sztuczki*
Pani Santa!ucia' at!etyczna i musku!arna
ko+ieta z widocznym w%sikiem i +onami
$omi(dzy $a!cami u r%k si(#a"%cymi
$ierwszych knykci' odezwaa si( na#!e2
Wienc "a +endem sie z niom ci#a.:
?ouisa ;onnau#hta a roznosio i nie-
wie!e +rakowao' e+y zacz% sy$a. iskra-
mi "ak !ont $rzy !asce dynamitu*
=ie moesz te#o zro+i.S rykn% w
kocu do ?airda* Ao zawody ko+ieceS
Protestu"(S
117
=o i co z te#o' e to zawody ko+iece:
s$yta niewinnie ?aird*
Ao' e ry+a nie moe +ra. udziau w
zawodach d!a ko+ietS Prawda' $anie Wam-
+ach:
Wtedy dononym #osem $rzem&wi
Hark Binin#* - kieszeni wy"% $!ik s$i(-
tych razem kartek i szy+ko "e $rze"rza*
Panna ,e!)oiros stwierdzi nie "est
ry+%* 5est ssakiem*
A sk%d to ni+y wiadomo: wrzasn%
;onnau#ht*
Wystarczy s$o"rze.*
Hmmhmm mrukn% 9#den Wam-
+ach* Dozumiem' co ma $an na my!i*
A!e zawy ;onnau#ht to nie czyni
"e" "eszcze czowiekiemS
Aak' to +udzi $ewne w%t$!iwoci' $a-
nie Binin# $otwierdzi Wam+ach*
=ie ma na"mnie"szych w%t$!iwoci*
De#u!amin nie zawiera adnych $rze$i-
118
s&w' kt&re s$rzeciwiay+y si( startowaniu
syren w zawodach' "ak r&wnie nie ma wy-
mo#u' a+y zawodniczki +yy !ud0mi*
;onnau#ht skaka dookoa "ak konik $o-
!ny w na$adzie szau* Hia $rzy so+ie e#-
zem$!arz re#u!aminu zawod&w w $ywa-
niu' skokach do wody i $ice wodne" wy-
dany $rzez -wi%zek S$ort&w Amatorskich*
Podtrzymu"( sw&" $rotestS S$&"rzcie
ty!koS W caym re#u!aminie mowa ty!ko o
dw&ch rodza"ach zawod&w2 d!a m(czyzn
i d!a ko+iet* 9na nie "est ko+iet%' a "u na
$ewno nie "est m(czyzn%* 5e!i -wi%zek
chcia+y or#anizowa. zawody d!a syren' to
$ewnie u"(to +y to w $rze$isach*
=ie "est ko+iet%: s$yta Binin# to-
nem' "aki zwyk!e zwiastowa wszystkim
awom $rzysi(#ych' e oto zostanie wyto-
czony ar#ument' kt&ry +(dzie niczym cios
ra$iera w $ier $rzeciwnika* =iech mi
$an wy+aczy' $anie ;onnau#ht' a!e "a inte-
119
resowaem si( +!ie" t% kwesti%* -n&w
s$o"rza na trzymany w doniach $!ik $a-
$ier&w* W dru#im wydaniu mi(dzynaro-
dowym sownika We+stera ko+ieta zde)i-
niowana "est "ako /oso+a $ci eskie"1*
,a!e" sownik de)iniu"e /oso+(1 "ako /"ed-
nostk( o+darzon% zdo!noci% wiadome"
$erce$c"i' rac"ona!nym my!eniem oraz $o-
czuciem mora!noci1* 9dczytawszy swo-
"e za$iski' zwr&ci si( do Wam+acha2 S%-
dz(' i z#odzi si( $an ze mn%' e $anna
,e!)oiros wykazaa si( zdo!noci% wiado-
me" $erce$c"i oraz rac"ona!noci% my!enia
$odczas rozmowy z $anem' czy nie:
9 rety*** =a$rawd( nie wiem' co mam
$owiedzie.' $anie Binin#*** Przy$uszczam'
e "est tak' "ak $an m&wi' a!e $rzecie***
Hona +y "% od$yta. z ta+!iczki mno-
enia $oradzi #ono >orowitz' od$o-
wiedzia!ny za $od!iczanie $unkt&w' a!e
nikt nie zwr&ci na nie#o uwa#i*
120
;ae ciao ;onnau#hta wykazywao
sym$tomy su#eru"%ce z+!ia"%cy si( atak
a$o$!eks"i*
A!e $rzecie tak nie mona*** 9 czym
wy w o#&!e #adacie:*** ;o mi tam "aka
$ercy*** $erci****
A!e $anie ;onnau#htS za$rotesto-
wa Wam+ach* 7iedy $an tak krzyczy'
nie mo#( nic usysze. ze wz#!(du na ten
strasz!iwy $o#os*
;onnau#ht o$anowa si( z widocznym
wysikiem* =a#!e na "e#o twarzy $o"awia
si( chytra mina*
A sk%d mam wiedzie.' e ona ma $o-
czucie mora!noci:
Binin# o+r&ci si( do <anthy*
;zy kiedyko!wiek +ya w wi(zieniu:
<antha wy+uchn(a miechem*
;o za mieszne $ytanie' HarkS 9czy-
wicie' e nie*
Ao ona tak m&wi mrukn% ;onnau-
121
#ht* 5ak macie zamiar to udowodni.:
Wca!e nie musimy od$ar Binin#
wynio!e* 9+owi%zek dostarczenia wa-
ciwych dowod&w s$oczywa na stronie
skar%ce"' natomiast wo+ec oskarone#o
stosu"e si( domniemanie niewinnoci do
czasu udowodnienia winy* Przy$omn( ty!-
ko' e zasada ta zostaa usta!ona "u za
czas&w kr&!a Kdwarda <*
=ie chodzio mi o tak% mora!no.S
krzykn% ;onnau#ht* ;hodzio mi o
$rzy$adki o+razu mora!*** nie' nie o+razu'
ty!ko*** wiecie o co mi chodzi*
=o wanie warkn% #ro0nie ?aird
o co ci waciwie chodzi: ;zy+y chcia
rzuca. te' "ak im tam' Hark:
7a!umnie:
*** rzuca. ka!umnie na mo"e $ywacz-
ki: ?e$ie" uwaa"' ?ouie* 5e!i da!e" +(-
dziesz sz!akowa.*** nie' "ak to +yo' Hark:
*** szka!owa. do+re imi(:
122
Wanie*** szka!owa. do+re imi( mo"e"
zawodniczki' to uto$i( ci( w yce wody*
A $otem doda Binin# wytoczymy
$anu s$raw( o zniesawienie*
PanowieS PanowieS wtr%ci si(
Wam+ach* Prosz( za$rzesta. wycieczek
$ersona!nych* Ao $ywa!nia' a nie sa!a s%-
dowa* Prze"d0my do rzeczy*
,o nas na!eao wy"ani Binin# z
#odnoci% +y wykaza.' e <antha ,e!)o-
iros "est ko+iet%' co wanie uczyni!imy*
-a "ak sam $an ;onnau#ht +y askaw
stwierdzi.' s% to zawody d!a ko+iet* ,!ate-
#o te $anna ,e!)oiros moe w nich starto-
wa.* @uod erat demonstrandum$
>m mrukn% Wam+ach* =ie "e-
stem $ewien*** ni#dy wczenie" nie musia-
em $ode"mowa. decyz"i w $odo+ne" s$ra-
wie*
?ouis ;onnau#ht mia zy w oczach' a
$rzyna"mnie" su#erowa to $acz!iwy ton
123
"e#o #osu*
Panie Wam+ach' nie moe $an $ozwo-
!i. >er+owi' a+y wykr(ci mi taki numer*
Wystawi mnie na $omiewisko*
?aird $arskn% $o#ard!iwie*
A co $owiesz na two"e numery z $ani%
Santa!ucia: =ie miae nade mn% adne" !i-
toci' kiedy ty i twoi !udzie na+i"a!icie si(
ze mnie $o kadym "e" zwyci(stwie* < co
mi wtedy $rzyszo ze skadania $rotest&w
$rzeciwko do$uszczeniu $ywaczki z +o-
n% $omi(dzy $a!cami:
A!e zawodzi ;onnau#ht "e!i do-
$ucimy do zawod&w t( ca% $ann( ,e!-
)urrus' to czy +(dziemy w stanie $owstrzy-
ma. ko#o' komu $rzy"dzie do #owy w$i-
sanie na !ist( tresowane#o !wa morskie#o
a!+o cze#o $odo+ne#o: ;zy chcesz' e+y
zawody $ywackie zamieniy si( w cyrk:
?aird wyszczerzy z(+y w umiechu*
A!e nie kr($u" si(' ?ouie* =ikt nie +(-
124
dzie ci( $owstrzymywa $rzed w$isaniem
na !ist( startow% cze#oko!wiek' co ci ty!ko
$rzy"dzie do #owy* =o wi(c "ak' 9#den:
;zy $anna ,e!)oiros "est ko+iet%' czy nie:
Wi(c*** na$rawd(*** o"e"kuS
Prosz(' niech $an si( z#odziS <antha
o+darzya cakowicie zdezorientowane#o
s(dzie#o $ow&czystym s$o"rzeniem )io-
kowych oczu* Ham tak% wie!k% ochot(
$o$ywa. so+ie w tym !icznym +asenie z
wszystkimi tymi miymi $aniami*
Wam+ach westchn% zrezy#nowany*
W $orz%dku' mo"a dro#a' $o$ywasz
so+ie*
>uraaaS zakrzykn% tryum)a!nie ?a-
ird' a okrzyk ten $od"(!i Binin#' zawod-
niczki 7!u+u Pywackie#o 7nicker+oc-
kers' $ozosta!i dziaacze' a na kocu wi-
downia* >armider' "aki $owsta w za-
mkni(tym $omieszczeniu' m&# $rzy$ra-
wi. co wra!iwszych o dotk!iwy +&! uszu*
125
;hwi!eczk( warkn% ;onnau#ht' kie-
dy echa wreszcie ucichy* S$&"rzcie ty!ko
tuta"' na dziewi(tnast% stron( re#u!aminu*
/Prze$isowy str&"* 7o+iety2 kostiumy mu-
sz% +y. ciemne#o ko!oru' z docze$ion%
s$&dniczk%* =o#awka stro"u winna
si(#a.***1 i tak da!e"* =o i $rosz(* De#u!a-
min m&wi wyra0nie ona nie moe $y-
wa. tak' "ak "est u+rana teraz' a $rzyna"-
mnie" nie na o)ic"a!nych zawodach*
Ao $rawda $owiedzia Wam+ach*
Przy"rzy"my si( temu +!ie"***
>orowitz $odni&s wzrok znad ta+e!i
u$strzone" wynikami z wczenie"szych mi-
tyn#&w*
Hoe kt&ra z dziewczyn ma "aki
+iustonosz' kt&ry +y na ni% $asowa* Ao
+yo+y "u co*
Giustonosz' te mi $omysS $rychn%
;onnau#ht* Au $rzecie mowa o $rze$i-
sowym stro"u "ednocz(ciowym' z no#aw-
126
kami i s$&dniczk%' $rzecie wszyscy wie-
my o co chodzi*
A!e $rzecie ona nie ma n&#S wrza-
sn% ?aird* 5ak mo#a+y wi(c we".***
9 to mi wanie chodziS 5e!i nie moe
zaoy. stro"u z no#awkami' a re#u!amin
m&wi' e trze+a mie. no#awki' oznacza to
tym samym' e nie "est w stanie zaoy.
$rze$isowe#o stro"u i w zwi%zku z tym nie
moe startowa.S Ham ci( tym razemS ;ha'
cha* Aen si( mie"e' kto si( mie"e ostatni*
9+awiam si(' e nic z te#o' ?ouie
$owiedzia Binin#' $rze#!%da"%c sw&" e#-
zem$!arz re#u!aminu* Podni&s #o w #&r(
do wiata i $rzeczyta2 /4wa#a2 Powysze
zasady ma"% charakter ro+oczy* @&wnym
ce!em tych $ostanowie "est wyk!uczenie
stro"&w o charakterze nieskromnym !u+ ta-
kich' kt&re zwracay+y nadmiern% uwa#('
+%d0 $rowokoway do niestosownych
uwa#* S(dzia moe zadecydowa.' e***1 i
127
tak da!e"' i tak da!e"* 5e!i od $rze$isowe#o
stro"u odetniemy d& z no#awkami' a <an-
tha zaoy reszt( $rzez #ow(' uzyskamy
wystarcza"%co skromny str&" d!a wsze!kich
$raktycznych ce!&w* ;zy nie tak' $anie
Wam+ach:
9 rety*** nie wiem*** $ewnie tak*
?aird sze$ta co do "edne" ze swych
$odo$iecznych*
=iech $ani $osucha' $anno >aLranekS
Wie $ani' #dzie "est mo"a wa!izka: Wi(c
wy"mie $ani z nie" "eden z za$asowych ko-
stium&w* -na"dzie tam te $ani noyczki
w a$teczce* Przytnie $ani ten kostium tak'
e+y <antha mo#a #o na sie+ie zaoy.*
- ;onnau#hta u!eciaa "u caa ener#ia*
Aeraz "u wiem $owiedzia' nie kry-
"%c #oryczy d!acze#o tak +ardzo chcie!i-
cie zakoczy. trzystumetr&wk% w sty!u
dowo!nym zamiast szta)et%* @dy+ym ty!ko
wiedzia' co knu"ecie*** A $an' $anie Bi-
128
nin#' niech si( nie s$odziewa' e kiedyko!-
wiek zatrudni( $ana "ako o+roc(' #dy+ym
$rzy$adkiem $o$ad w tara$aty* =a miy
G&#' $r(dze" skocz( w kiciu' ni udam si(
do $ana*
Pani Santa!ucia nie odrywaa $os($ne#o
wzroku od <anthy ,e!)oiros* Po chwi!i od-
wr&cia si( w stron( ;onnau#hta*
Ao "aki kant* 5a sie ci#am z !udzia-
mi* =ie +endem sie ci#a. z syr(kom*
Ga#am ci(' Hario' ty!ko ty mnie teraz
nie o$uszcza" "(kn% ;onnau#ht*
,zi nie wchodz( do +asena*
;onnau#ht s$o"rza +a#a!nie w stron(
+a!konu* Pan Santa!ucia i mae Santa!ucie'
widz%c' co si( wi(ci' rykn(y z#odnym
ch&rem2
,a!e"' mamoS Poka im' mamoS
=o do+ra' niech +endzie* Po$yn( "e-
den a!+o dwa wyci#i* 5ak zo+acz(' e zero
szans' to dam se s$ok&"*
129
Ao "u !e$ie"' Hario* =awet #dy+y ona
okazaa si( !e$sza od cie+ie' to i tak nie +(-
dzie si( to !iczy.* ;onnau#ht ruszy w
stron( drzwi' m&wi%c co o "akim te!e)o-
nie*
Pomimo o$&0nie w roz$ocz(ciu zawo-
d&w' aden znudzony widz nie o$uci $y-
wa!ni* Prawd( m&wi%c' wszystkie dot%d
$uste mie"sca zostay "u za"(te' a nawet za
rz(dem krzese stao "eszcze s$oro !udzi*
Po caym hote!u ;reston rozesza si( $!ot-
ka' e na +asenie dzie"% si( niesamowite
rzeczy*
7iedy ?ouis ;onnau#ht wr&ci' ?aird i
Binin# wanie wkada!i <anthcie $rzez
#ow( $rzero+iony na$r(dce kostium k%-
$ie!owy* =ie zdoa si(#n%. tak da!eko' "ak
si( s$odziewa!i' "ako e $rzewidziany zo-
sta d!a znacznie szczu$!e"sze" $ywaczki*
=ie chodzi o to' e <antha +ya #ru+a* A!e
130
!udzkie $artie "e" ciaa' "e!i "u nie $u!ch-
ne' +yy $rzyna"mnie" na ty!e do+rze wy-
cie!one mi(kkimi tkankami' a+y nie +yo
wida. adnych koci* <antha $rzez du#i
czas wiercia si( i wia w ciasnym stro"u' a
nawet w artach rzucia "ak% uwa#( $o
#recku w stron( Wam+acha' kt&re#o mina
wyraaa nadzie"(' e sowa te nie znacz%
te#o' co $ode"rzewa*
Posucha"' <antha odezwa si( ?aird
$ami(ta"' a+y nie rusza. si( $rzed strza-
em z $isto!etu* < $ami(ta"' $y dokadnie
nad !ini% wyrysowan% na dnie' nie $omi(-
dzy !iniami*
A wi(c +(d% strze!a. z +roni: Strasz-
nie si( +o"( strza&wS
=ie ma si( cze#o +a.' to ty!ko !e$e
na+o"e* =iko#o nie zrani%* A w cze$ku nie
+(dzie to zn&w takie #one*
>er+ odezwa si( Binin#* ;zy ona
nie straci z+yt wie!e czasu $rzy starcie:
131
Przecie na $ewno nie wykona takie#o
skoku "ak inne zawodniczki:
9czywicie' e straci* A!e to nie +(-
dzie miao znaczenia* Aa dziewczyna ro+i
mi!( w cztery minuty +ez s$ec"a!ne#o wy-
siku*
Ditchey' starter' za$owiedzia wyci# na
$i(.dziesi%t metr&w sty!em wo!nym*
Wszyscy na mie"scaS zawoa*
<antha ze!izn(a si( z )ote!a na k&kach
i $od$eza do $!at)ormy startowe"* Pozo-
stae dziewczyny stay "u na su$kach'
kada miaa sto$y z%czone razem' tu&w
z#i(ty ku $rzodowi na wysokoci +ioder i
ramiona wyrzucone do tyu* <antha $rzy-
+raa wasn%' r&wnie dziwaczn% $ozyc"('
$odwi"a"%c o#on $od sie+ie' a cay ci(ar
ciaa o$iera"%c na doniach i $etwie*
Wnosz( $rotestS rykn% ;onnau#ht*
De#u!amin m&wi' e wszystkie wyci#i'
z wy"%tkiem sty!u #rz+ietowe#o' na!ey
132
roz$ocz%. skokiem na #ow(* A do "akie-
#o to skoku $rzy#otowu"e si( ta zawod-
niczka:
9' Goe "(kn% Wam+ach* ;&
znowu***
Ao "est wy"ani u$rze"mie Binin#
skok syreni* ;hy+a nie s$odziewa si( $an'
e <antha stanie na wy$rostowanym o#o-
nie*
=o $rosz(S wrzasn% ;onnau#ht*
=a"$ierw w$rowadzacie niere#u!aminow%
zawodniczk(* Potem u+ieracie "% w niere-
#u!aminowy str&"* A na kocu wasza za-
wodniczka ma wykona. niere#u!aminowy
start* ;zy istnie"e "aka rzecz' kt&r% +y!i+y-
cie skonni zro+i. tak "ak wszyscy inni:
Przecie zare$!ikowa Binin#' $rze-
#!%da"%c swo"% ksi%eczk( re#u!amin nic
o tym nie m&wi*** o $rosz(' "est2 /Wszyst-
kie wyci#i roz$oczyna"% si( skokiem do
wody1* A!e adne $rze$isy nie $recyzu"%'
133
"ak $owinien wy#!%da. taki skok* -a
sownik $od hasem /skok1 $oda"e wie!e
r&nych de)inic"i* 5e!i zawodniczka $o
$rostu s$uci si( do +asenu no#ami do
$rzodu' zaciska"%c nos doni%' to r&wnie
zostanie uznane za skok do wody w wie-
t!e $ostanowie re#u!aminu* A $rzez du-
#ie !ata uczestniczenia w zawodach $y-
wackich widziaem setki skok&w o wie!e
dziwnie"szych ni ten' do kt&re#o $rzy#o-
towu"e si( $anna ,e!)oiros*
S%dz(' e on ma rac"( $owiedzia
Wam+ach*
W $orz%dku' niech +(dzie +urkn%
;onnau#ht* A!e nast($nym razem na za-
wody z wami $rzy$rowadz( ze so+% swo-
"e#o $rawnika*
Ditchey wystrze!i* Binin# zauway' e
<antha zatrz(sa si( !ekko' sysz%c huk' i
$rzez to nieco o$&0nia start* ;iaa $ozo-
staych zawodniczek wy$rysn(y do $rzo-
134
du' na chwi!( zmienia"%c si( w $oziome
kreski' +y za moment z $!uskiem $rzeci%.
$owierzchni( wody' natomiast <antha w!i-
zn(a si( do +asenu nies$iesznym ruchem
nurku"%ce" )oki* =ie mo#%c si( ode$chn%.
sto$ami od cianki +asenu' zostaa ki!ka
metr&w za $ozostaymi zawodniczkami'
zanim na$rawd( na do+re ruszya* Pani
Santa!ucia "ak zwyk!e wysza na $rowa-
dzenie' a $owo!ne uderzenia "e" doni za-
o$atrzonych w mi(dzy$a!czaste +ony zo-
stawiay za so+% ma!utkie' s$ienione wiry*
<antha nie $otrze+owaa wy$ywa. na
$owierzchni( wczenie" ni $rzy nawrocie'
#dzie s$ec"a!nie $rzykazano "e" wynurza.
si(' a+y sto"%cy na dru#im kocu toru s(-
dzia nie m&# $o zakoczeniu wyci#u
z#asza. w%t$!iwoci co do te#o' czy rze-
czywicie dotkn(a $rzeciw!e#e" cianki
+asenu* =iema! w o#&!e nie $racowaa ra-
mionamiF wykonaa ty!ko ki!ka de!ikat-
135
nych machni(.' ma"%cych nada. "e" waci-
wy kierunek* =iesamowicie szy+kie ruchy
$etw% o#onow% w $aszczy0nie $ionowe"
nadaway "e" $r(dko. tor$edy' za )a!a'
"ak% $rzy tym ro+ia' ci%#n(a si( "akie
dwa' dwa i $& metra za ni%* 7iedy $yn(a
$rzez niezm%cone "eszcze wody $rzy dru-
#im +rze#u +asenu' Binin#' kt&ry o+szed
+asen dookoa' +y o+serwowa. wyci#' za-
uway' e <antha $otra)ia szcze!nie za-
mkn%. nozdrza $od wod%' niczym )oka !u+
hi$o$otam*
Pani Santa!ucia ukoczya wyci# w do-
skonaym czasie 29'P sekundy* A!e <antha
nie ty!ko zdo+ya $ierwsze mie"sce' !ecz
zro+ia to w P'J sekund* Po zakoczeniu
wyci#u nie ws$ara si( r(kami na su$ku i
nie wyci%#n(a ciaa z wody' tak "ak to
zwyk!e ro+i% $ywaczki* Po $rostu wy+ia
si( $onad wod(' wy#ina"%c ciao w uk ni-
czym $str%# wyskaku"%cy $onad !ustro
136
strumienia' i run(a na +eton z wi!#otnym
$!ani(ciem' oma! nie o+a!a"%c $rzy tym
s(dzie#o mierz%ce#o czas* 7iedy rywa!ki
ro+iy ostatni nawr&t' <antha siedziaa "u
s$oko"nie na $!at)ormie startowe"' z o#o-
nem $odwini(tym $od sie+ie* Widz%c' "ak
dziewczyny z wysikiem $okonu"% ostatni%
du#o. +asenu' $osaa o!niewa"%cy
umiech Binin#owi' kt&ry wczenie" mu-
sia szy+ko +iec wzdu +asenu' a+y m&c
zo+aczy. "e" )inisz*
Ao +ya ws$aniaa za+awa' Hark $o-
wiedziaa* ;iesz( si(' e razem z 6Kr+er-
tem wystawi!icie mnie do tych zawod&w*
Pani Santa!ucia wysza z +asenu i $ode-
sza do stou >orowitza* Hody czowiek z
niedowierzaniem w$atrywa si( w wyniki'
kt&re sam $rzed chwi!% w$isa*
Aak $owiedzia* Aak wanie "est
na$isane* Panna <antha ,e!)oiros P'J*
Pani Haria Santa!ucia 29'P* Prosz('
137
niech $ani nie ka$ie na mo"e ta+e!e* Panie
Wam+ach' czy to nie "est czasem rekord
wiata:
9 retyS zawoa Wam+ach* Ao
$rzecie czas o $oow( kr&tszy ni istnie"%-
cy rekord na kr&tkim dystansie* A moe
nawet trzykrotnie kr&tszy* Husia+ym to
s$rawdzi.* A niech mnieS G(d( mia $rze-
$raw( z komis"%* =ie wiem' czy to za-
twierdz%* Hy!(' e +(d% ko$oty' mimo e
nie ma adnych szcze#&owych $rze$is&w
za+rania"%cych startu syrenom*
4waam' e s$eni!imy wszystkie
niez+(dne wymo#i' a+y rekord ten m&#
zosta. uznany' $anie Wam+ach odezwa
si( Binin#* Panna ,e!)oiros zostaa z#o-
szona z wy$rzedzeniem' $odo+nie "ak inne
zawodniczki*
Aak' tak' $anie Binin#' a!e niech $an
$ami(ta' e rekordy to $owana s$rawa*
Tadna zwycza"na istota !udzka ni#dy nie
138
zdoaa+y nawet z+!iy. si( do takie#o re-
zu!tatu*
;hy+a e+y miaa $rzytroczony moto-
rek wtr%ci ;onnau#ht* 5e!i $ozwa!a
si( zawodniczkom na uywanie $etw o#o-
nowych' to na!ey r&wnie do$uci. stoso-
wanie ru+ na$(dowych* =ie widz( $owo-
du' +y ci )aceci $ozostawa!i "edynymi' kt&-
rzy mo#% wykr(ca. re#u!amin na wszyst-
kie strony' a $otem wymy!a. $rawnicze
ar#umenty' w ce!u $o$arcia swoich sztu-
czek* 5a te zaatwi( so+ie $rawnika*
W $orz%dku' 9#den odezwa si( ?a-
ird* S$r&+u"esz "ako zaatwi. to z komi-
s"%' a!e nam wca!e nie za!ey na adnych
rekordach* Wystarczy' e zro+imy dzi ?u-
ie#o na szaro*
4miechn% si( drwi%co w stron( ;on-
nau#hta' kt&ry s$!un% z )uri%*
Wience" nie $yn( ozna"mia $ani
Santa!ucia* Ao "edno wariactwo* Ham
139
zero szans*
A!e Hario +a#a ;onnau#ht' +io-
r%c "% na +ok "eszcze ty!ko "eden raz' $ro-
sz(* Ho"a re$utac"a*** da!sze "e#o sowa
uton(y w $ot(nym echu od+i"a"%cym si(
od cian $ywa!ni* A!e #dy zakoczy swo-
"% $rzemow(' wydawao si(' e $ot(na
ko+ieta u!e#a "e#o ar!iwym su$!ikom*
Stumetr&wka sty!em dowo!nym zacz(a
si( +ardzo $odo+nie "ak wyci# na $i(.-
dziesi%t metr&w* Aym razem huk wystrzau
nie $rzerazi <anthy' dzi(ki czemu miaa
wietny start* Prua "ak strzaa tu $od $o-
wierzchni% wody' wz+udza"%c za so+% $o-
t(ne )a!e niczym ry+acki kuter* Fa!e te $o-
rway $ywaczk( na s%siednim torze' $an-
n( Greiten)e!d z k!u+u ;reston* W rezu!ta-
cie' $o $ierwszym nawrocie <antha natkn(-
a si( na zu$enie zdezorientowan% $ann(
Greiten)e!d' $yn%c% $rosto$ad!e do "e"
<anthy toru i z im$etem w$ada na ni%'
140
uderza"%c "% #ow% w +ok* Panna Greiten-
)e!d o$ada $od wod(' nawet nie krzyk-
n%wszy' $uszcza"%c ustami +aki*
;onnau#ht rykn% $isk!iwie2 /Fau!S
Fau!S1' chocia w o#&!nym harmidrze za-
+rzmiao to racze" "ak /WowS WowS1* 7i!-
ka $ywaczek' nie+ior%cych udziau w wy-
ci#u' rzucio si( do wody na ratunek'
wskutek cze#o wyci# zakoczy si( o#&!-
nym $andemonium* 7iedy $ann( Greiten-
)e!d wytaszczono na +rze#' okazao si(' e
od si!ne#o uderzenia $o $rostu za$aro "e"
dech i naykaa si( s$oro wody*
Hark Binin#' kt&ry wy$atrywa <anthy'
wreszcie "% dostrze#F staa' trzyma"%c si(
+rze#u +asenu i $otrz%saa #ow%* Po chwi-
!i wy$eza' $yta"%c $acz!iwie2
;zy stao si( "e" co ze#o: ;zy stao
si( "e" co ze#o: 9ch' tak mi $rzykroS =ie
$omy!aam' e kto moe si( zna!e0. na
moim torze' wi(c nie $atrzyam $rzed sie-
141
+ie*
Widzicie: rycza ;onnau#ht* Wi-
dzisz' Wam+ach: Patrz' co si( dzie"eS =ie
wystarczy im' e wy#rywa"% wyci#i dzi(-
ki te" swo"e" ry+o+a+ie* 9 nie' oni musz%
"eszcze ama. e+ra moim zawodniczkom*
>er+ kontynuowa na$ast!iwym tonem
d!acze#o nie wystawisz tresowane#o reki-
na mota: 7iedy taki w$adnie na mo"%
dziewczyn(' to wyk!uczy "% z konkurenc"i
na zawsze*
9ch "(kn(a <antha* 5a na$rawd(
nie chciaam*** to +y wy$adekS
AkuratS
=a$rawd(* Panie s(dzio' wca!e nie
+awi mnie w$adanie na innych* 9d te#o
uderzenia +o!% mnie #owa i szy"a* ;zy
my!i $an' e ce!owo chc( so+ie skr(ci.
kark: $rzero+iony kostium <anthy $od-
win% si( "e" a $od $achy' a!e nikt nie
zwr&ci na to uwa#i*
142
5asne' e to +y wy$adekS rykn% ?a-
ird* Wszyscy widzie!iS A "e!i ktoko!-
wiek zosta )au!owany' na $ewno +ya to
$anna ,e!)oiros*
Gez w%t$ienia wtr%ci Binin#* 9na
+ya na swoim torze' cze#o nie da si( $o-
wiedzie. o $oszkodowane" $ywaczce*
9ch' na m% #ow(S westchn% zrezy-
#nowany Wam+ach* Wyda"e mi si(' e
oni zn&w ma"% rac"(* Aak czy siak' wyci#
na!ey $owt&rzy.* ;zy $anna Greiten)e!d
chce $onownie startowa.:
Panna Greiten)e!d nie chciaa' a!e $ozo-
stae zawodniczki zn&w stan(y na swoich
mie"scach* Aym razem wyci# $rze+ie#
+ez adnych nie$rzewidzianych incyden-
t&w* <antha $onownie wykonaa ws$aniay
wyskok na )iniszu w chwi!i' #dy $ozostae
trzy rywa!ki +yy w $oowie dru#ie" z czte-
rech du#oci do $rze$yni(cia*
Aym razem' kiedy $ani Santa!ucia wy-
143
nurzya si( z wody' kate#orycznie ozna"-
mia ;onnau#htowi2
,a!e" nie +ende $ywa.* 7oniec te#o
do+re#o*
9ch' Hario*** zacz% znowu ;onnau-
#ht' a!e na nic si( zday "e#o wysiki* W
kocu za$yta2 ;zy $o$yniesz chocia w
wyci#ach' do kt&rych ona nie zostaa
z#oszona:
A som take:
Aak s%dz(* >e"' >orowitz' $anna ,e!-
)urrus nie $ynie k!asycznym' co nie:
>orowitz s$o"rza w swo"e $a$iery*
=ie od$owiedzia*
Ao "u co* >e"' >er+' "ak to si( stao'
e nie z#osie swo"e" ry+o+a+y do a+ki:
-amiast ?airda od$owiedzi udzie!i Bi-
nin#2
S$&"rz w ten sw&" re#u!amin' ?ouie2
/Sto$y $orusza"% si( "ednoczenie' ko!ana
$owinny +y. u#i(te i rozwarte***1 i tak da-
144
!e"' i tak da!e"* Prze$isy dotycz%ce konku-
renc"i roz#rywanych sty!em #rz+ietowym i
dowo!nym nie m&wi% nic o tym' "ak rusza.
no#ami' a!e "e!i chodzi o a+k(' to zasady
s% do. szcze#&owe* A wi(c nie ma n&#'
nie ma a+ki* =ie damy ci na"mnie"szych
szans do z#oszenia uzasadnionych $rote-
st&w*
4zasadnionych $rotest&w' te coS
;onnau#ht o+r&ci si( #watownie' s$!u-
wa"%c*
7iedy $omi(dzy konkurenc"ami $ywac-
kimi od+ywa si( konkurs skok&w do
wody' do $rzy#!%da"%ce#o si( zawodnicz-
kom Binin#a do+ie#y d0wi(ki "akie" ete-
ryczne" me!odii* =a $ocz%tku mia wrae-
nie' e $o $rostu d0wi(czy mu w #owie*
Potem na+ra $ewnoci' e me!odia docho-
dzi od strony widz&w* W kocu z!oka!izo-
wa "e" 0r&do2 to +ya <antha ,e!)oiros'
145
kt&ra siedziaa na w&zku inwa!idzkim i ci-
cho co nucia* 7iedy si( !ekko $ochy!i'
usysza wyra0nie sowa2
4ie schonstte <nfrau sitzet
4ort ober underbarA
:hr (oldenes &eschmeide blitzetA
-ie kaemmt ihr (oldenes Haar
Binin# $odszed cicho do syreny*
<antha $owiedzia o+ci%#ni" na so-
+ie kostium i nie $iewa"*
Posuchaa #o' rzuca"%c mu roz+awione
s$o"rzenie i chichocz%c*
A!e to taka adna $iosenkaS =auczy-
am si( "e" od $ewne#o niemieckie#o roz-
+itka* Ao "est $iosenka o syrenie' takie" "ak
"a*
Wiem' a!e ona +(dzie roz$rasza. s(-
dzi&w* Husz% w sku$ieniu $rzy#!%da. si(
skokom' a tuta" i tak $anu"e "u niezy ha-
146
as*
Aaki miy z cie+ie )acet' Hark' a!e taki
$owanyS Ponownie zachichotaa*
Binin# zauway su+te!n% zmian( w za-
chowaniu syreny* < na#!e $rzysza mu do
#owy strasz!iwa my!*
>er+S wysze$ta* ;zy ona wczora"
wieczorem nie m&wia' e u$i"a si( sodk%
wod%:
?aird $odni&s na nie#o wzrok*
Aak* 9na*** o rany' $rzecie woda w
+asenie "est sodkaS Wca!e o tym nie $o-
my!aem* ;zy wida. "u co $o nie":
Wyda"e mi si(' e tak*
< co teraz zro+imy' Hark:
=ie mam $o"(cia* 5est z#oszona "esz-
cze do dw&ch wyci#&w' $rawda: @rz+ie-
towy i trzysta metr&w dowo!nym:
Aak*
Wi(c moe wyco)a"my "% z #rz+ietu i
da"my "e" chwi!( czasu' e+y nieco otrze0-
147
wiaa $rzed ostatnim startem*
=ie mo#(* =awet $rzy wszystkich "e"
dotychczasowych wy#ranych nie uda nam
si( $okona. ;onnau#hta* 5e#o zawodnicz-
ki s% duo !e$sze w skokach' a $ani Santa-
!ucia w a+ce wy#ra wszystko* 5e!i w wy-
ci#ach' w kt&rych +ierze udzia <antha'
ona zdo+(dzie $ierwsze mie"sce' a dziew-
czyny ?uie#o dru#ie i trzecie' oznacza to
$i(. $unkt&w d!a nas' a!e cztery d!a nie#o'
d!ate#o te nasza $rzewa#a $o kadym
wyci#u wzrasta o "eden $unkt* A "e" re-
kordowe czasy nie #warantu"% nam ad-
nych dodatkowych $remii*
Skoro nie moemy "e" wyco)a.' ryzy-
ku"my da!e" stwierdzi $onuro Binin#*
7iedy $rzysza ko!e" na sty! #rz+ietowy'
<antha wydawaa si( cakiem trze0wa* Po-
nownie stracia uamki sekundy na starcie
$rzez to' e nie miaa st&$' a+y si( wy+i.
148
w skoku !u+ od+i. od cianki +asenu* A!e
kiedy "u ruszya' daa konkurentkom "esz-
cze mnie" szans ni w sty!u dowo!nym* 5e"
!udzka cz(. ciaa wystawaa $onad wod('
$ru"%c $owierzchni( niczym dzi&+ moto-
r&wki* Wykonywaa wiosu"%ce ruchy ra-
mionami' a!e "edynie ze wz#!(d&w czysto
technicznych' cay +owiem $(d nadawaa
"e" o!+rzymia $etwa o#onowa* Aym razem
nie zakoczya wyskokiem na +rze#* Przez
chwi!( Binin# czu' "ak sta"e mu serce' kie-
dy wydawao si(' e szmara#dowozie!ony
cze$ek za chwi!k( z im$etem uderzy o ka-
)!e ciany +asenu* A!e <antha miaa dystans
wymierzony co do mi!imetra i dzi(ki
o#romne" $etwie zatrzymaa si( tu $rzed'
chocia uderzenie wydawao si( nie-
uchronne*
Ta+k( $ani Santa!ucia wy#raa w cu-
#!ach' mimo i $owo!ne ruchy "e" ramion
+yy znacznie mnie" s$ektaku!arne ni
149
ener#iczne wymachy rywa!ek* Dadosne
$ohukiwania dzieciak&w zdoay si( $rze-
+i. $rzez o#&!ny harmider* 7iedy zwyci(-
czyni wysza z +asenu' s$o"rzaa #niewnie
na <anth( i odezwaa si( do ;onnau#hta2
?ouie' "eszcze raz wystawisz mie z sy-
r(kom' to nie +ende ci#a. sie d!a cie+ie
"u ni#dy* A tera ide se do domu to rze-
kszy' $omaszerowaa w stron( $ryszni-
c&w*
Ditchey "u mia za$owiedzie. ostatni%
konkurenc"(2 trzysta metr&w sty!em do-
wo!nym' kiedy ;onnau#ht schwyci #o za
r(kaw*
5ack $owiedzia $oczeka" chwi-
!eczk(* 5edna z moich zawodniczek s$&0ni
si( ki!ka minut $o czym wyszed*
?aird mrukn% do Binin#a2
;iekawe' d!acze#o ?ouie "est taki ura-
dowany* -ao( si(' e uknu "u "aki $a-
skudny numer* Wczenie" dzwoni do ko-
150
#o' $ami(tasz:
-araz si( $rzekonamy*** a to co:
@dzie roz!e#o si( chry$!iwe szczekni(-
cie' kt&re #onym echem od+io si( od
cian $ywa!ni*
;onnau#ht $o"awi si( $onownie' tasz-
cz%c ze so+% dwa wiadra* -a nim dre$ta
$u!chny czowieczek zakutany w trzy swe-
try' a "e#o !adem $od%a dumnie !ni%cy
ka!i)orni"ski !ew morski* =a widok czyste"'
!ekko )a!u"%ce"' "adeitowozie!one" wody
zwierz( #ono zaszczekao' $o czym w!i-
zn(o si( do +asenu' $oharcowao w nim
troch(' +y zaraz wyskoczy. na $!at)orm(
startow%' wci% zawzi(cie u"ada"%c* 9d#o-
sy' "akie z sie+ie wydawao' wzmocnione
$o#osem o#romne" sa!i' draniy uszy ze-
+ranych*
9#den Wam+ach schwyci w #arcie
swo"e $roste' $rzetykane siwizn% wosy i
mocno $oci%#n%*
151
;onnau#htS wrzasn%* A to co ta-
kie#o:
9ch' to "edna z moich $ywaczek' $a-
nie Wam+ach*
Posucha"cieS ?aird wyda z sie+ie
ryk $rzy$omina"%cy #uchy #rzmot $rzeta-
cza"%cy si( $o nie+ie* Aym razem to my
skadamy $rotest* Panna ,e!)oiros' $rzy
caym swym nieco odmiennym wy#!%dzie'
"est +ez w%t$ienia ko+iet%* A!e czy to co
mona nazwa. ko+iet%:
;onnau#ht $okaza w umiechu cay
#arnitur z(+&w' niczym szatan $rzy"mu"%-
cy #rzesznik&w*
;zy+y sam nie m&wi' e+ym z#o-
si nawet !wa morskie#o' "e!i mam na to
ochot(: A to wanie "est morska !wica*
=ie $ami(tam' e+ym m&wi***
Aak' >er+ercie $rzerwa mu Wam-
+ach' wstrz%ni(ty* <stotnie tak $owie-
dziae* Wczenie" ni#dy nie +yo adnych
152
ko$ot&w z orzeczeniem' czy dana zawod-
niczka "est ko+iet% czy nie* A!e odk%d
z#osie $ann( ,e!)oiros' wyda"e si(' e
nie ma "u mie"sca' w kt&rym mo#!i+ymy
usta!i. #ranic(*
Posucha" mnie' 9#den' zawsze mona
$osun%. si( za da!eko****
Ao samo m&wiem o to+ieS wrzasn%
;onnau#ht*
Wam+ach wzi% #(+oki oddech*
Ay!ko +ez awantur' $rosz(* >er+ert' z
techniczne#o $unktu widzenia two"e ar#u-
menty s% $rzekonu"%ce* A!e $o tym' "ak
do$uci!imy do startu $ann( ,e!)oiros'
wyda"e si(' e zezwo!enie ?ouisowi na
wystawienie "e#o !wicy morskie" +(dzie
z#odne z zasadami uczciwe"' s$ortowe" ry-
wa!izac"i* -waszcza $o tym' "ak sam mu
to za$ro$onowae*
9ch' my od zawsze o$owiadamy si(
$o stronie uczciwe"' s$ortowe" rywa!izac"i*
153
A!e o+awiam si(' e ta !wica nie zostaa
z#oszona do zawod&w $rzed ich roz$o-
cz(ciem' tak "ak te#o wyma#a re#u!amin*
=ie chcie!i+ymy $rzecie z tak +ahe#o
$owodu naraa. si( na na#an( komis"i***
A!e oczywicie' e zostaa z#oszona
$rzerwa mu ;onnau#ht* 9' $rosz(S
Wskaza na "edn% z ru+ryk w ta+e!i >oro-
witza* =azywa si( A!ice G!ack' tuta" "est
w$isana*
A!e za$rotestowa Binin# s%dzi-
em' e A!ice G!ack to tamta zawodniczka
wskaza $a!cem na smuk% dziewczyn( o
ciemnych wosach' siedz%c% w kostiumie
k%$ie!owym na $ara$ecie okna*
Go to rzeczywicie "est A!ice G!ack
umiechn% si( ;onnau#ht* Ao czysty
z+ie# oko!icznoci' e o+ie nosz% to samo
imi( i nazwisko*
;hy+a nie s%dzisz' e ci w to uwierzy-
my:
154
=ie o+chodzi mnie' czy w to wierzy-
cie' czy nie* Ao )akt* ;zy !wica nazywa si(
A!ice G!ack: zwr&ci si( z $ytaniem do
mae#o #ru+aska' kt&ry ochoczo $rzytak-
n%' ener#icznie kiwa"%c #ow%*
=iech wi(c "u +(dzie wy"(cza
Wam+ach* =ie mamy teraz czasu' na
zdo+ywanie wiadectwa urodzenia te#o
zwierzaka*
A co za$yta Binin# z $rze$iso-
wym stro"em: Hoe woysz "aki kostiu-
mik na t( two"% !wic(:
=ie $otrze+u"(* 9na "u "est u+rana*
5e" str&" ronie na nie"* ;ha' cha' cha' tym
razem to "a was za#i%em*
S%dz( rzek Wam+ach e mona
+y uzna. natura!ne )ocze )utro za od$o-
wiednik kostiumu k%$ie!owe#o*
5asne' e tak* < w dodatku "aki to szykS
Aak czy siak' chodzi $rzede wszystkim o
to' a+y str&" +y skromny' a chy+a nikt mi
155
nie $owie' e !wica morska w swym natu-
ra!nym stro"u moe si( komuko!wiek wy-
da. nieskromna*
Binin# wytoczy ostatni ar#ument*
H&wisz o tym zwierz(ciu /!wica1' a!e
sk%d wiadomo' e to samica: =awet $an
Wam+ach nie $ozwo!i ci na z#oszenie
samca !wa morskie#o do zawod&w ko+ie-
cych*
A "ak roz$ozna. $e. u !wa morskie-
#o: s$yta Wam+ach*
;onnau#ht s$o"rza na mae#o #ru+aska*
Hoe !e$ie" nie wchod0my w te kwe-
stie tuta"* -r&+my tak2 "a $ostawi( dziesi(-
ciodo!arowy zastaw na dow&d' e A!ice
"est $ci eskie"' a s$rawdzeniem te#o za"-
miemy si( $o zawodach*
Ao mi wy#!%da na uczciwe rozwi%za-
nie orzek Wam+ach*
Binin# i ?aird s$o"rze!i na sie+ie*
;zy $ucimy im to $azem' Hark:
156
za$yta ten ostatni*
Binin# $rzez ki!ka chwi! kiwa si( na
o+casach* Potem od$owiedzia2
Hy!(' e moemy* ;zy m&#+y
wy". ze mn% na chwi!eczk(' >er+: ;hy+a
z#odzicie si( na wstrzymanie wyci#u
"eszcze o $ar( minutek' $rawda: -araz
wracamy*
;onnau#ht "u chcia za$rotestowa.
$rzeciwko ko!e"nym o$&0nieniom' a!e da
s$ok&"* Po chwi!i ?aird $o"awi si( $onow-
nie' wie!ce rozradowany*
6Kr+ercieS zawoaa <antha*
Aak: Pochy!i #ow(*
Go"( si(***
Goisz si(' e A!ice $o#ryzie ci( w wo-
dzie: ;&' nie chcia+ym***
=ie' nie te#o si( o+awiam* ;o mi tam
A!iceS 5e!i mnie zaataku"e' $otraktu"( "%
o#onem* A!e +o"( si(' e ona $o$ynie
szy+cie" ode mnieS
157
Posucha"' <antha' ty $o $rostu $y
na"szy+cie"' "ak $otra)isz* 5ak+y miaa
dwa o#ony' $ami(ta"* < niczemu si( nie
dziw' nieza!enie od te#o' co si( +(dzie
dziao*
;o wy tam sze$czecie: s$yta ;on-
nau#ht $ode"rz!iwie*
=ic' co +y +yo $rzeznaczone d!a two-
ich uszu' ?ouie* A c& tam tar#asz w tym
wiadrze: Dy+y: =ie0!e to so+ie wykom+i-
nowae*** =ie wo!a+y $odda. si( i za-
koczy. mecz "u teraz:
;onnau#ht z+y "e#o sowa $o#ard!i-
wym $arskni(ciem*
5edynymi zawodniczkami startu"%cymi
na trzysta metr&w sty!em dowo!nym +yy
<antha ,e!)oiros i !wica morska' z#oszona
"ako A!ice* Pozostae $ywaczki z o+u k!u-
+&w stwierdziy' e za nic w wiecie nie
we"d% do +asenu razem ze zwierzakiem*
158
=awet za o#romnie wane $unkty' "akie
dawaa trzecia !okata*
<antha $rzy"(a swo"% zwyk% $oz( star-
tow%* =a mie"sce o+ok nie"' okr%#y czo-
wieczek $rzy$rowadzi A!ice' trzyma"%c "%
na smyczy zro+ione" z kawaka !iny* =a
dru#im kocu +asenu za"% mie"sce ;on-
nau#ht' stawia"%c $rzed so+% "edno z wia-
der*
Ditchey wy$a!i z $isto!etu* ;zowie-
czek odwi%za smycz i zawoa2
Gierz' A!iceS
;onnau#ht wyci%#n% ry+( z wiadra i
$omacha ni% w $owietrzu* 5ednak A!ice
$rzestraszona hukiem wystrzau zacz(a
ty!ko wciek!e u"ada.' nie rusza"%c si( z
mie"sca* ,o$iero kiedy <antha koczya
$ierwsz% du#o.' A!ice zauwaya ry+(
czeka"%c% na ni% $o dru#ie" stronie +asenu*
W&wczas ze!izn(a si( do wody i $o$(-
dzia w stron( ;onnau#hta "ak +yskawica*
159
?udzie' kt&rzy widzie!i !wy morskie wy-
#rzewa"%ce si( !eniwie wok& sadzawki w
o#rodzie zoo!o#icznym' nie ma"% na"-
mnie"sze#o $o"(cia' "ak szy+ko zwierz(ta
te $otra)i% si( $orusza. w wodzie' "e!i ty!-
ko zechc%* Himo e syrena $yn(a z nie-
wiary#odn% $r(dkoci%' !wica i tak okazaa
si( szy+sza* ,wa razy wyskoczya $onad
wod(' zanim dotara na dru#% stron( i wy-
ch!a$aa si( na +eton* 5edno ka$ni(cie
szcz(kami i ry+a znikn(a w a$czywym
$ysku*
A!ice dostrze#a wiadro i s$r&+owaa
zanurzy. w nim e+* ;onnau#ht od#oni "%
sto$%* =a mie"scu' z kt&re#o zwierzak wy-
ruszy' #ru+asek wyci%#n% ry+( z dru#ie-
#o wiadra i macha ni%' nawou"%c2
Auta"' A!ice' +ierzS
?wica morska nie $oa$aa si( "eszcze w
czym rzecz' #dy <antha koczya dru#%
du#o.* W kocu "ednak wystrze!ia z $o-
160
wrotem "ak strzaa*
Aen sam $ro+!em $owt&rzy si( w $unk-
cie startowym* =ie mo#a zrozumie.' $o
co ka% "e" $yn%. dwadziecia $i(. me-
tr&w $o ko!e"n% ry+(' skoro o ki!kadziesi%t
centymetr&w od swe#o nosa ma ich cae
mn&stwo* W rezu!tacie' w $oowie dystan-
su <antha miaa nad !wic% dwie du#oci
$rzewa#i* A!e wtedy A!ice' kt&ra "ak na
!wic( morsk% +ya nie+ywa!e $o"(tna' zaa-
$aa' o co chodzi* ,oci#n(a i wy$rzedzi-
a <anth(' kiedy ta +ya w $oowie &sme"
du#oci' $rzy kadym nawrocie wychy!a-
"%c si( z wody "edynie na ty!e' i!e +yo
trze+a' +y $okn%. ry+(' i niewiary#odnym
$(dem mi#aa na $rzeciw!e#y +rze#* W
$oowie dziesi%te" du#oci osi%#n(a dzie-
si(ciometrow% $rzewa#( nad syren%*
Wtedy $rzez drzwi $rowadz%ce do szat-
ni w+ie# Hark Binin#*
W kade" r(ce trzyma szk!an% waz( wy-
161
$enion% zotymi ry+kami* -a nim $(dziy
$anna >aLranek i $anna Au)ts z k!u+u
7nicker+ockers' o+ie $odo+nie o+ci%one*
@ocie z hote!u ;reston zaintry#owani
$rzy#!%da!i si(' "ak ciemnowosy m(czy-
zna o $owane" twarzy oraz dwie dziew-
czyny w stro"ach k%$ie!owych w$ada"% do
ho!u i zaraz znika"%' unosz%c ze so+% sze.
wie!kich waz su%cych za akwaria' wszy-
scy +y!i "ednak z+yt dyskretni i do+rze wy-
chowani' +y zadawa. "akieko!wiek $ytania
na temat $orwania zotych ry+ek*
Binin# $o+ie# wzdu +asenu do mie"-
sca zna"du"%ce#o si( +!isko ciany' $rzy
kt&re" $ywaczki wykonyway nawroty*
Aam wyci%#n% r(ce do $rzodu i odwr&ci
wazy dnem do #&ry* 7askada ry+ek s$y-
n(a do zie!onkawe" wody* Panna >aLra-
nek i $anna Au)ts zro+iy to samo co Hark
w innych mie"scach +asenu*
Dezu!tat +y natychmiastowy* W s$o-
162
rych wazach $ywao od szeciu do omiu
duych zotych ry+ek* Aak wi(c $rzeszo
czterdzieci "asno u+arwionych ry+' zszo-
kowanych tak #watownym i +ruta!nym
ich $otraktowaniem' roz$yn(o si( na
wszystkie strony +asenu' miota"%c si( w t(
i z $owrotem !u+ $rzyna"mnie" stara"%c si(
$yn%. na ty!e szy+ko' na i!e $ozwa!ay im
ich niez#ra+ne' $(kate ksztaty* A!ice $o-
konu"%ca dziewi%t% du#o. +asenu na#!e
wykonaa #watowny skr(t* =ikt nie do-
strze#' "ak chwyta ry+k(* -ota $!amka $o
$rostu na#!e #dzie znika* A!ice o+r&cia
si(' ener#icznie macha"%c $etwami i wy-
strze!ia na ukos +asenu* 7o!e"na ry+ka
$rze$ada nie$ostrzeenie* ?wica zu$enie
za$omniaa o swoim $anu i o ?ouisie ;on-
nau#hcie oraz ich wiadrach* 4#anianie si(
za ry+kami $o +asenie +yo duo +ardzie"
za+awne* Aymczasem <antha ukoczya
wyci#' cudem unika"%c ko!iz"i z rozharco-
163
wanym zwierzakiem na ostatnie" du#oci*
;onnau#ht cisn% trzyman% w doni ry+(
na"da!e"' "ak zdoa* A!ice schwycia "% w
!ocie i $onownie ruszya na owy* ;onnau-
#ht $o+ie# w stron( $!at)ormy startowe"'
rycz%c na cay #os2
9szustwoS 9szustwoS ProtestS ProtestS
9szustwoS 9szustwoS
,o+ie# na dru#% stron( +asenu w chwi-
!i' #dy s(dziowie $or&wnywa!i na swoich
sto$erach czas <anthy' a ?aird i Binin#
koczy!i zaim$rowizowany taniec zwyci(-
stwa* Gezradny 9#den Wam+ach' roz#!%-
da"%c si( dookoa z o+(dem w oczach'
$rzy$omina Harcowe#o -a"%ca z /A!ic"i
w 7rainie ;zar&w1*
,osy.S krzykn% s(dzia #&wny*
,osy.' ?ouieS 5e!i +(dziesz tak wrzesz-
cza' to "a osza!e"(S 5u $rawie osza!aemS
Wiem' co chcesz $owiedzie.*
=o*** wi(c*** czemu cze#o nie
164
zro+isz: ,!acze#o nie we0miesz si( za
tych kanciarzy: ,!acze#o nie wywa!isz ich
ze -wi%zku: ,!acze#o nie***
Wy!uzu" si(' ?ouie $rzerwa mu Bi-
nin#* =ie zro+i!imy nicze#o w+rew
$rze$isom*
;o::: Ay o+mierzy' szczwany***
S$oko"nie' s$oko"nie Binin# znacz%-
co s$o#!%da na wyci%#ni(t% do $rzodu
$i(. sto"%ce#o $rzed nim trenera* =iewie!-
kie#o wzrostu szko!eniowiec $od%y za
"e#o wzrokiem i troch( si( zmity#owa*
W re#u!aminie nie ma nic o w$uszczaniu
ry+ do +asenu* <nte!i#entne $ywaczki' tak
"ak na $rzykad $anna ,e!)oiros' ma"% na
ty!e o!e"u w #owie' a+y nie zwraca. na nie
uwa#i $odczas wyci#u*
A!e*** co ty*** "akim $rawem***
=ie zwaa"%c "u na nic' Binin# odszed'
$ozostawia"%c ca% s$raw( do rozstrzy#ni(-
cia o+u trenerom i s(dziemu #&wnemu*
165
Wzrokiem szuka <anthy* Siedziaa na
skra"u +asenu' $!uska"%c w wodzie rozwi-
d!on% $etw%* 9+ok nie" na ka)e!kach $o-
dry#iway sm(tnie cztery zote ry+ki* 7ie-
dy szed ku nie"' wanie unosia "edn% z
nich do #&ry na wysoko. ust* ,ostrze#
+ysk $erowo+iaych z(+&w' s$azmatycz-
ne trze$otanie ry+ie#o o#ona i $o chwi!i
$rzednia $oowa ry+y znikn(a* -a mo-
ment ten sam !os s$otka dru#% $o&wk(*
W&wczas A!ice dostrze#a trzy $ozosta-
e ry+y zdycha"%ce na +rze#u* ?wica mor-
ska zd%ya "u oczyci. cay +asen i teraz
$ezaa $o +etonie' szczeka"%c i szuka"%c
ko!e"nych zdo+yczy* Hin(a Binin#a' #a-
!o$u"%c co si w stron( syreny*
<antha u"rzaa "%' "ak nad+ie#a* Wyci%-
#n(a z wody o#on' okr(cia si( w mie"scu'
wy#i(a o#on w uk i z hucznym $!ani(-
ciem s$ucia $ot(n% $etw( na #ow(
zwierz(cia* Binin#' kt&ry !edzi ca% sytu-
166
ac"( z od!e#oci okoo siedmiu metr&w'
m&#+y $rzysi%c' e $oczu na cie!e )a!(
uderzeniow% $owsta% $o tym si!nym cio-
sie*
A!ice wydaa z sie+ie +o!esny kwik i od-
$eza czym $r(dze"' trz(s%c #ow%* Po-
nownie $rzemkn(a o+ok Binin#a i z so+ie
ty!ko znanych $owod&w run(a $omi(dzy
s$iera"%cych si( za"ad!e m(czyzn' $o
czym u#ryza 9#dena Wam+acha w no#(*
S(dzia #&wny zawy $isk!iwie i wskoczy
na st& >orowitza*
>e"S zawoa s(dzia $unktowy*
Dozrzucasz mo"e $a$ieryS
Wci% twierdz(' e mamy do czynie-
nia z sza!+ierzami $oszuku"%cymi tanie"
$o$u!arnociS wrzeszcza ;onnau#ht'
macha"%c Wam+achowi $rzed nosem swo-
im e#zem$!arzem re#u!aminu*
GzduraS #rzmia ?aird* Po $rostu
wcieka si(' e $otra)imy wykr(ci. wi(ce"
167
$er)idnych numer&w* Ao on wszystko za-
cz% z t% swo"% +a+%-dziwadem z +onami
u r%k*
-araz zwariu"(S wrzasn% Wam+ach*
Syszycie mnie: -wariu"(' zwariu"('
zwariu"(S 5e!i usysz(' "ak kt&ryko!wiek z
was wy$owiada cho. "edno sowo' zawie-
sz( o+u w $rawach czonka -wi%zkuS
Au' au' auS zaszczekaa A!ice*
<antha skoczya za"ada. ry+y* S$r&+o-
waa o+ci%#n%. na so+ie kostium' $o chwi-
!i "ednak zmienia zdanie*- -d"(a #o $rzez
#ow(' zwin(a i rzucia na dru#i +rze# +a-
senu* W $oowie dro#i kostium rozwin%
si( w $owietrzu i s$ad na $owierzchni(
wody* Syrena odchrz%kn(a #ono' wzi(a
#(+oki oddech i czystym so$ranem zacz(-
a wy$iewywa. $ie' od kt&re" serce za-
czynao mocnie" +i.2
!hein(oldB
168
!eines &old'
"ie lauter und hell
%euchtest hold du unsB
Cm dich' du klares$$$
<anthaS
9 co chodzi' Harkee: zachichotaa*
Powiedziaem' e czas "u' a+ymy
wraca!i do domuS
9ch' a!e "a wca!e nie chc( wraca. do
domu* Przecie tak si( wietnie +awi(*
Nun ir kla(enB
&ebt uns das &old$$$
=a$rawd(' <antho' musimy "u i.*
Pooy do na ramieniu syreny* ;ie$o
"e" ciaa s$rawio' e krew zacz(a w nim
ywie" kr%y.* 5ednoczenie stao si( ca-
kiem "asne' e resztki $i!nie strzeone"
trze0woci <anthy odeszy w sin% da!*
169
9statni wyci# w sodkie" wodzie +y d!a
nie" "ak trzy $ot(ne diny +ez !odu* Przez
#ow( Binin#a $rzemkn(y a+surda!ne'
!ecz niezwyk!e $asu"%ce do sytuac"i sowa'
+(d%ce $ara)raz% znane" szanty2
=* mamy zrobi8 z pi)an7 syren7D
=* mamy zrobi8 z pi)an7 syren7D
=* mamy zrobi8 z pi)an7 syren7D
"cze6nie o poranku$
9ch' Harkee' ty zawsze "este taki $o-
wany' kiedy inni si( +awi%* A!e "e!i mnie
adnie $o$rosisz' to $&"d( z to+%*
,o+rze' +ardzo ci( $rosz(' chod0 ze
mn%* 9+e"mi" mnie za szy"(' a "a ci( zanio-
s( na )ote!*
=a$rawd( tak wanie chcia zro+i.*
5edn% r(k% o+"% "% w ta!ii' a dru#% $odo-
y $od o#on* Potem s$r&+owa si( wy$ro-
stowa.* =ie $rzewidzia' e o#on <anthy
170
okae si( a tak ci(ki* Aen du#i i $ot(ny
or#an z+udowany z koci' mi(ni i chrz%-
stek s$rawia' e cakowita wa#a syreny
si(#aa zaskaku"%ce" !icz+y stu trzydziestu
ki!o#ram&w* ,!ate#o te $r&+a $odniesie-
nia "e" zakoczya si( s$ektaku!arnym
u$adkiem o+o"#a #owami w d& do +ase-
nu* Postronnym o+serwatorom mo#o si(
wydawa.' e Hark $odni&s <anth(' a na-
st($nie s$ec"a!nie wskoczy z ni% do wody*
Po chwi!i m(czyzna wynurzy si( i
ener#icznie otrz%sn% z wody* -araz $otem
#owa syreny $o"awia si( tu o+ok nie#o*
A wi(c za#u!#otaa chcesz si( $o-
+awi. z <anth%S 5este +ardzo $owany' a!e
"ednak !u+isz do+r% za+aw(S Qwietnie' $o-
ka( ci' na czym $o!e#a #raS 9$ucia
szy+ko do och!a$u"%c Binin#a' kt&remu
woda za!aa nos i usta* =a o!e$ rzuci si(
w kierunku +rze#u +asenu* Gy +ardzo do-
+rym $ywakiem' a!e u+ranie' "akie mia
171
na so+ie' hamowao "e#o ruchy* Po chwi!i
ko!e"na kaskada wody zwa!ia si( na "e#o
nieszcz(sn% #ow(* 7iedy wreszcie m&#
otworzy. oczy' u"rza <anth(' "ak nurku"e
#ow% w d&' unosz%c o#on $onad wod(*
HarkeeeS $o chwi!i usysza #os za
swoimi $!ecami* 9dwr&ci si( i u"rza <an-
th(' "ak trzyma $ot(ny kawa czarne"' e!a-
styczne" #umy* Ao +ya "aka za+awka do
uytku #oci korzysta"%cych z +asenu hote-
!u ;reston' kt&ra !eaa na dnie $rzez cay
czas trwania zawod&w*
Ra$S krzykn(a wesoo i rzucia tym
w "e#o stron(* ;zarny +!ok tra)i Binin#a
dokadnie mi(dzy oczy*
7iedy si( ockn%' !ea na mokrym +eto-
nie* 4siad i #ono kichn%* ;zu si( tak'
"ak+y #o wy$eniono amoniakiem* ?ouis
;onnau#ht za+ra +ute!eczk( z so!ami
trze0wi%cymi' za ?aird $odsun% mu setk(
whisky* 9+ok trenera u"rza <anth( siedz%-
172
c% na $odwini(tym o#onie* Pakaa**
9ch' Harkee' wi(c y"esz: Wszystko
w $orz%dku: Aak mi $rzykroS =ie chcia-
am ci( uderzy.*
Wyda"e si(' e nic mi nie "est $owie-
dzia chry$!iwym #osem* Ao ty!ko wy-
$adek* =ie $rze"mu" si(*
9ch' "ak si( ciesz(S 9+"(a #o za
szy"( i ucisn(a tak ener#icznie' e kr(#i
a!armu"%co zatrzeszczay*
Aeraz ch(tnie wysuszy+ym u+ranie*
?ouie' czy m&#+y*** o"e"ku***
5asne $owiedzia ;onnau#ht' $oma-
#a"%c mu wsta.* Dozoymy two"e rzeczy
na ka!ory)erze w m(skie" umywa!ni' a na
czas' kiedy +(d% schy' dostaniesz ode
mnie "akie $ortki i +!uz(*
7iedy Binin# wyszed z umywa!ni w
$oyczonym u+raniu' musia $rzeciska.
si( $rzez tum !udzi tocz%cych si( $rzy
173
$!at)ormie startowe"* - u!#% skonstatowa'
e A!ice #dzie znikn(a* W tumie do"rza
<anth( usadowion% na w&zku i $rzy"mu"%c%
hody ze wszystkich stron* Przed ni% sta
odwr&cony $!ecami do +asenu "aki +ar-
czysty czowiek w wieczorowym stro"u i
czarnym $aszczu*
=iech mi $ani $ozwo!i m&wi* =a-
zywam si( 5ose$h ;!ement* @dy+ym zo-
sta $ani a#entem' mo#a+y $ani s$eni.
wsze!kie swo"e marzenia o karierze teatra!-
ne" !u+ muzyczne"* Syszaem $ani $iew i
do+rze wiem' e dzi(ki niewie!kim .wicze-
niom mo#a+y $ani osi%#n%. taki $oziom'
e nawet $odwo"e Hetro$o!itan w mi# sta-
n(y+y $rzed $ani% otworem*
=ie' $anie ;!ement* Ao mia $ro$ozy-
c"a' a!e "utro musz( rusza. do domu za-
chichotaa*
A!e dro#a $anno ,e!)oiros*** #dzie
$ani mieszka' "e!i wo!no mi s$yta.:
174
=a ;y$rze*
=a ;y$rze: >m' a #dzie to "est:
=ie wie $an' #dzie !ey ;y$r: A wi(c
nie "est $an miym czowiekiem* =ie !u+i(
$ana* =iech $an so+ie idzie*
A!e' dro#a $anno ,e!***
=iech $an so+ie idzie' $owiedziaam*
=o da!e"' s$ada"S
A!e***
9#on <anthy uni&s si( i $rzeci% $owie-
trze' tra)ia"%c wye!e#antowane#o m(czy-
zn( dokadnie w s$!ot soneczny*
Ha!utka $anna >aLranek s$o"rzaa na
ko!eank( z k!u+u' $ann( Au)ts' $rzy#oto-
wu"%c si( do $rze$rowadzenia trzecie" "u
akc"i ratunkowe" te#o wieczoru*
9so+icie $owiedziaa mam "u
do. wyci%#ania tych ciok&w' kt&rzy co
chwi!a to$i% si( w +asenie*
=ast($ne#o dnia' kiedy szaro. $oranka
175
$r&+owaa zawadn%. nie+em' ?aird wy-
$rowadzi samoch&d o!+rzymi% s)aty#o-
wan% taks&wk( z siedzeniami $asaerskimi
oddzie!onymi szcze!n% cian% od )ote!a
kierowcy na $od"azd $rzed swoim do-
mem w Gronksie* Aczko!wiek od kiedy
$ami(ta' zawsze mia sw&" samoch&d i ni-
#dy nie +y taks&wkarzem' nie $otra)i
o$rze. si( $okusie' kt&r% stanowiy
mieszne ceny' $o "akich o)erowano $rze-
chodzone taks&wki* -amontowa odcze-
$iany dach nad $rzednim siedzeniem' #dy
nadci%#ay wie!kie deszczowe chmury*
Wyszed z wozu i $om&# Binin#owi
zaadowa. do rodka <anth(* Binin# usiad
z tyu razem z syren%* Po chwi!i usysza
"e#o #os $rzez tu+( umo!iwia"%c% $asae-
rowi kontakt z szo)erem*
P!aa 5onesa w ;hauncey*
Aye' aye' sir $ada od$owied0* Po-
sucha" Hark' czy o czym nie za$omnie!i-
176
my:
S$rawdziem wszystko wedu# !isty
urwa* Szkoda' e nie $os$aem due"*
5este $ewny' e nie zaniesz za k&kiem:
-waywszy na te !itry kawy' "akie mi
ch!u$ocz% w caym cie!e' za$ewne nie
+(d( m&# usn%. $rzez tydzie*
=iez% wy+ra!imy so+ie $or( na wy-
"azd*
Wiem* A!e za ki!ka #odzin to mie"sce
zaczn% oku$owa. re$orterzy* @dy+y nie
$askudna $o#oda' $ierwsi zacz(!i+y si(
z"eda. "u teraz* A!e kiedy $rzy+(d% i
zo+acz%' e ko ukrad drzwi sta"ni*** no'
to $owiedzonko chy+a nie na"!e$ie" $asu"e
do sytuac"i' a!e rozumiesz' w czym rzecz*
Dadz( ci zaci%#n%. zasonki do czasu' kie-
dy +(dziemy "u na ?on# <s!and*
W $orz%dku' >er+*
<antha odezwaa si( $otu!nym #osi-
kiem2
177
;zy strasznie zachowywaam si(
wczora"' kiedy +yam $i"ana:
=ie tak strasznie* Przyna"mnie" nie #o-
rze" ni "a' #dy+ym cay wiecz&r $ywa w
+asenie wy$enionym sherry*
Aak mi $rzykro*** zawsze staram si(
+y. mia' a!e sodka woda w mi# uderza
mi do #owy* A ten +iedny $an ;!ement'
kt&re#o we$chn(am do +asenu***
9ch' on "est $rzyzwycza"ony do !udzi
o nieokieznanym tem$eramencie* Aaki "u
ma )ach* A!e z ko!ei $omys' e+y w dro-
dze $owrotne" do domu wystawia. o#on za
okno' e+y $acn%. nim w szcz(k( $o!ic"an-
ta' nie wydawa mi si( z+yt rozs%dny*
-achichotaa*
9n mia tak% zdziwion% min(S
=o $ewnieS A!e zdziwiony #!ina cz(-
sto sta"e si( +ardzo $rzykrym #!in%*
;zy to $rzys$orzy wam ko$ot&w:
=ie s%dz(* 5e!i "est rozs%dnym )ace-
178
tem' to racze" nie $uci $ary z #(+y* Wy-
o+raasz so+ie' "ak dziwnie +rzmia+y "e#o
ra$ort2 /-aatakowany $rzez syren( na ro#u
Groadway i ,ziewi(.dziesi%te" Usme" 4!i-
cy o "edenaste" czterdzieci $i(. w nocy1*
A #dzie nauczya si( nieocenzurowane"
wers"i /Ga!!ady o e#!arzu Gi!!u P%k!u1:
=auczy mnie "e" $ewien #recki $oa-
wiacz #%+ek' kt&re#o s$otkaam na F!ory-
dzie* Ao $rzy"acie! syren* 4czy mnie an-
#ie!skie#o* 7iedy rozmawia!imy $o #rec-
ku' wymiewa si( z mo"e#o cy$ry"skie#o
akcentu* Ao $rzecie +ardzo mi!utka $io-
senka' nie$rawda:
/Hi!utka1 to chy+a niez+yt waciwe
sowo*
Aha' no i w kocu wy#ra!imy te za-
wody: =ic na ten temat nie usyszaam*
9ch' ?ouie i >er+ wszystko $rzedys-
kutowa!i i dosz!i do wniosku' e im o+u
ca!a s$rawa $rzys$orzy ty!e $o$u!arnoci'
179
e nie warto si( s$iera. o wynik* -ostawia-
"% rozstrzy#ni(cie czonkom komis"i
-wi%zku' kt&rzy na $ewno dostan% od te#o
+&!u #owy* Hy +(dziemy u$iera. si( $rzy
tym' e nie oszuka!imy A!ice' #dy ?ouie
"u wczenie" $rzyczyni si( do "e" dys-
kwa!i)ikac"i $o$rzez nawoywanie i ma-
chanie ry+%* Widzisz' to si( nazywa do-
$in#' a te#o rodza"u do$in#owanie zawod-
nika $odczas zawod&w "est nie!e#a!ne* A!e
$owiedz mi' <antho' d!acze#o musisz tak
na#!e nas o$uci.:
Wzruszya ramionami*
Skoczyam "u interesy z 6Kr+ertem' a
o+iecaam wr&ci. na ;y$r' zanim urodzi
si( dziecko mo"e" siostry*
A wi(c wy nie znosicie "a": =o tak'
oczywicie' e nie* ;zy sam wczora" nie
udowadniaem' e "estecie ssakami:
Harkee' a c& to za $omysyS Aak czy
siak' nie mam ochoty zostawa. tu due"*
180
?u+i( cie+ie i 6Kr+erta' a!e nie !u+i( $rze-
+ywa. na !%dzie* Wyo+ra0 so+ie ty!ko' e
sam "este zmuszony do ycia w wodzie' a
+(dziesz wiedzia' o co mi chodzi* A $oza
tym' "e!i zostan(' zaraz z"awi% si( dzienni-
karze i wkr&tce cay =owy 5ork dowie si(
o moim istnieniu* Hy' syreny' nie chcemy'
+y !%do!udzie wiedzie!i o nas z+yt wie!e*
A to d!acze#o:
7iedy nasze !udy %czya $rzy"a0F
"ednak zawsze mie!imy z nimi wie!e ko-
$ot&w* Aeraz na dodatek !%do!udzie ma"%
+ro i chodz% wsz(dzie' strze!a"%c do os&+'
kt&re zna"du"% si( w od!e#oci mi!i' a $o-
tem za+iera"% "e ze so+%* -esze#o roku
m&" wu"ek zosta $ostrze!ony w o#on
$rzez "akie#o $i!ota' kt&ry my!a' e to
"aki morwin !u+ co w tym rodza"u* =ie
$odo+a nam si(' e 6yc!e chc% nas za+i"a. i
za+iera.* ,!ate#o te' kiedy widzimy "ak%
&d0 a!+o samo!ot' nurku"emy #(+oko i
181
$r(dko od$ywamy*
Pewnie d!ate#o $owiedzia z namy-
sem Binin# w dawnych wiekach $eno
+yo $rzekaz&w o syrenach' a $otem na#!e
$rzestano was widywa. i teraz !udzie nie
wierz% w wasze istnienie*
Aak* =asi !udzie s% +ardzo s$rytni' a
widzimy na tak% sam% od!e#o. "ak czo-
wiek !%dowy* Aak wi(c rzadko zdarza si(
wam schwyta. ko#o z naszych* ,!ate#o
te caa ta transakc"a z 6Kr+ertem na dzie-
si(. tysi(cy cze$k&w d!a syren musiaa
+y. cakowicie uta"niona* Hoe $&0nie"
uda nam si( zaku$i. do+re noe i w&cznie
w ten sam s$os&+* G(d% !e$sze ni +ro z
musz!i' kt&re" uywamy teraz*
A te wszystkie monety $ewnie +ierze-
cie z wrak&w:
Aak* Wiem o istnieniu "edne#o takie#o
wraka' tu u wy+rzey*** a!e nie' nie mo#(
ci $owiedzie.* 7iedy !%do!udzie usysz% o
182
nim' zaraz na dnie morza $o"awia"% si(
cae watahy nurk&w* 9czywicie' o te
ukryte na duych #(+okociach wca!e si(
nie martwimy' $oniewa nie $otra)imy
ze". tak #(+oko* Husimy si( wynurza.'
e+y zaczer$n%. $owietrza' "ak wie!ory+y*
W "aki s$os&+ >er+ertowi udao si(
zaci%#n%. ci( na te zawody:
9ch' o+iecaam mu' kiedy mnie o to
$o$rosi*** wtedy nie wiedziaam' "aki*** "ak
wy to m&wicie*** skanda! wywoa mo"e $o-
"awienie si( na $ywa!ni* 7iedy "u si( do-
wiedziaam' nie $ozwo!i mi wykr(ci. si( z
dane#o sowa* Hy!(' e zda"e so+ie s$ra-
w(' i!e mnie to kosztowao i d!ate#o da mi
ten $i(kny 6ar$un*
;zy my!isz' e "eszcze kiedyko!wiek
tu wr&cisz:
Dacze" nie* Wy+ra!imy komitet' kt&ry
mia si( za"%. zdo+yciem cze$k&w' a ko-
mitet wyty$owa mnie na swo"% $rzedsta-
183
wicie!k(* A!e teraz' kiedy wszystko "u zo-
stao zaatwione' nie ma $otrze+y' a+ym
musiaa "eszcze kiedyko!wiek wychodzi.
na !%d*
-ami!k na chwi!(* < na#!e wy+uchn%2
<antha' nie mo#( w$rost uwierzy.' e
dzi wyruszasz w $odr& $rzez At!antyk' a
"a ni#dy wi(ce" ci( "u nie zo+acz(*
Pok!e$aa #o $o r(ce*
Hoe i trudno ci w to uwierzy.' a!e
tak wanie "est* Pami(ta"' $rzy"a0 $omi(-
dzy syrenami a !ud0mi zawsze koczy si(
nieszcz(ciem* G(d( ci( $ami(ta. "eszcze
+ardzo du#o' a!e to wszystko' co moe nas
%czy.*
H(czyzna zme co w ustach' $atrz%c
t($o $rzed sie+ie*
Hark odezwaa si( znowu <antha
wiesz' e ci( !u+i( i my!(' e ty take
mnie !u+isz* 6Kr+ert ma w domu tak% ma-
szyn( z ruchomymi o+razkami* Pokaza mi
184
ki!ka o+razk&w z ycia !udzi na !%dzie* =a
nich widziaam' e w tym kra"u !udzie'
kt&rzy si( !u+i%' ma"% +ardzo adny zwy-
cza"* 9n si( nazywa*** $ocaunek' chy+a "a-
ko tak* ;hciaa+ym si( te#o nauczy.*
Te ni+y co: Ao znaczy*** ze mn%:
,!a m(czyzny o+darzone#o tem$eramen-
tem Binin#a' taka wiadomo. musiaa sta-
nowi. szok odczuwa!ny niema! "ak )izycz-
ny +&!* A!e "e" ramiona "u o+e"moway #o
za szy"(* Wydawao mu si(' e w "e#o
wn(trzu wy+ucha dwadziecia rac' sze.
)a"erwerk&w i "edna $ot(na rakieta*
=o to "estemy na mie"scu zawoa
?aird*
=ie sysz%c adne" od$owiedzi' $owt&-
rzy t( in)ormac"( nieco #onie"* Przez
tu+( usysza ciszone i $ene entuz"azmu2
9 taaak*
P!aa 5onesa wydawaa si( wy+!aka
$od niskim $ua$em ciemnych' marco-
185
wych chmur* Wiatr siek szy+y samochodu
kro$!ami deszczu*
5echa!i $iaszczyst% dro#% wzdu wy-
+rzea do chwi!i' #dy wysoka wiea na
$!ay znikn(a w deszczu* ,ookoa nie
+yo wida. ywe" duszy*
9+a" m(czy0ni zanie!i <anth( w d&
$!ay' a $otem $rzynie!i rzeczy' kt&re
miaa ze so+% za+ra.* Gya to skrzynia wy-
$eniona $uszkami sardynek ze s$ec"a!ny-
mi $asami umo!iwia"%cymi $rzytroczenie
"e" do $!ec&w' $odo+ne' a!e nieco mnie"sze
$udo z "e" rzeczami oso+istymi' no i har-
$un' e+y mo#a so+ie u$o!owa. $o drodze
co na !unch*
Syrena zd"(a u+ranie !%dowe" ko+iety i
naci%#n(a na #ow( szmara#dowy cze$ek
$ywacki* Binin# $atrzy na ni%' a "e#o
$aszcz o$ota na wietrze' ma"ta"%c mu si(
$od no#ami* ;zu' e $okruszone serce
wysy$u"e mu si( $rzez sz$ary w +utach na
186
$iasek $!ay*
4cisn(!i so+ie donie i <antha ucaowa-
a ich o+u* =ast($nie $o$eza $o $iachu
do wody i wkr&tce znikn(a im z oczu* Bi-
nin#owi zdawao si(' e macha mu doni%
z #rz+ietu )a!i' a!e $rzy tak sa+e" widocz-
noci trudno +yo mie. "ak%ko!wiek $ew-
no.*
Sz!i w kierunku samochodu' mru%c
oczy $rzed deszczem' kt&ry s$ryskiwa im
twarze*
Posucha"' Hark odezwa si( ?aird
wy#!%dasz' "ak+y o$i si( octu*
Binin# o#raniczy si( do nieartykuowa-
ne#o mrukni(cia* 4siad z $rzodu razem z
?airdem i za+ra si( do wycierania oku!a-
r&w chusteczk%F ow% czynno. wykonywa
z tak% uwa#% i zaan#aowaniem' "ak+y
+ya to niesychanie skom$!ikowana i de!i-
katna o$erac"a' wyma#a"%ca na"wi(ksze#o
sku$ienia*
187
=ie m&w mi' e si( nie zadurzye*
< co z te#o:
;&' wyda"e mi si(' e w te" s$rawie
chy+a nic si( nie da zro+i.*
>er+S uci% #niewnie Hark* ;zy
musisz $rzy$omina. mi to' co oczywiste:
?aird nie o+razi si(' szczerze ws$&czu-
"%c ko!edze* Po $ewnym czasie Binin# sam
si( odezwa*
Ao +ya owiadczy "edyna ko+ie-
ta' z kt&r% czuem si( swo+odnie* Ho#em
z ni% norma!nie $orozmawia.*
Potem doda2
=i#dy w yciu nie czuem si( taki sko-
owany* < w%t$i(' e+y ktoko!wiek na tym
wiecie kiedyko!wiek czu si( $odo+nie
"ak "a w te" chwi!i* Hoe $owinienem czu.
u!#(' e to wszystko si( skoczyo* A!e "a-
ko nie czu"(*
-n&w na chwi!( za$ada cisza*
5ak +(dziemy z $owrotem w miecie
188
odezwa si( znowu to $odrzucisz mnie
na Hanhattan' do+ra:
5asne' #dzie ty!ko +(dziesz chcia* Pod
two"e mieszkanie:
Wysad0 mnie #dzie w $o+!iu Aimes
SVuare* Ham tam sw&" u!u+iony +ar*
Przyna"mnie"' $omy!a ?aird' w sytu-
ac"i kryzysowe" norma!ne m(skie instynk-
ty )unkc"onoway $rawidowo*
7iedy wysadzi Binin#a na ;zterdzieste"
Sz&ste" 4!icy' mody $rawnik odszed' zni-
ka"%c w smu#ach zacina"%ce#o deszczu*
?aird z zaskoczeniem $rzysuchiwa si(
me!odii wystukiwane" $rzez deszczowe
kro$!e* Przy$ominaa mu muzyk( na$isan%
do "edne#o z wierszy 7i$!in#a* Ay!ko nie
$ami(ta w te" chwi!i' do kt&re#o*
189
(Fruit of knoled(e)
Przeoy !afa "ilko#ski
=$ %$ ?oore (0100/01EF) ni(dy nie zyskaa uznania kryty/
ki' na )akie peni zasu(u)e )ako )edna z pierszych dam li/
teratury science fiction$ =z5sto bya anonimo7 sp*autor/
k7 ksi7ek HenryGe(o Huttnera$ "sp*pracoaa z nim (*/
nie przy torzeniu poie6ci' kt*rych fabua zacieraa (ranic5
pomi5dzy fantastyk7 nauko7 a fantasy' takimi )ak +Ialley
of the Flame. (4olina o(nia) czy +"ell of the "orlds. (-tud/
nia 6iat*)$ <e) kr*tkie formy' napisane samodzielnie' za/
su(u)7 na uznanie ze z(l5du na yrazisto68 postaci oraz
ich psycholo(icznych motyac)i$ 4a na)bardzie) znane
opoiadania to debiutanckie +-hambleau.' kt*rym po raz
pierszy po)aia si5 )e) ulubiony bohater Northest -mith'
oraz +Iinta(e -eason. ("inobranie)' opisu)7ce (rup5 tury/
st* z przyszo6ci' kt*rzy nieidzialni dla innych bada)7
przeszo68' przy czym to ostatnie uaane )est za klasyczny
190
)u ut*r fantastyki spekulatyne)$
Ao +y $ierwszy sza+at* =ad roz!e#ymi
$o!anami Kdenu $owiewa !ekki wietrzyk*
5ak okiem si(#n%. $anowa a+so!utny +ez-
ruch' "e!i nie !iczy. mae" #&wki wy$osa-
one" w $ar( skrzyde' kt&ra z )urkotem
$rzemkn(a' ziewa"%c' nad $o!an% i znikn(-
a wr&d drzew' a ich konary rozchy!iy
si(' +y zro+i. "e" mie"sce* W #(stym $o-
wietrzu uskrzyd!ona #&wka zostawia za
so+% wyra0ny' dr%cy !ad niczym ki!water
na wodzie o niezr&wnane" $rze"rzystoci*
@dzie da!eko i wysoko w #&rze sycha.
+yo niewyra0ne echa $odniosych $ie2
/>osanna*** hosanna***1* Ao sera)ini $ie-
wa!i wok& Aronu*
Wodne oczko na +rze#u $o!any mienio
si( niczym wie!ki' ciemny k!e"not* @adka
ta)!a wody dawaa take ws$aniae od+icie*
7o+ieta' kt&ra si( $ochy!aa nad stawem'
191
wanie dokonaa te#o odkrycia* Przy+!iy-
a #ow( tak +!isko wody' e oma! nie za-
moczya so+ie #(stych' ciemnych wos&w*
9tacza "% "aki dziwny cie' $rzy$omina-
"%cy szat( z niezwyk!e de!ikatne" tkaniny'
kt&ra niez+yt dokadnie okrywaa "e"
o!niewa"%ce wdzi(ki* < chocia nie czua
nawet na"!e"sze#o $odmuchu wiatru'
utkana z cienia szata o$otaa nies$oko"nie
na "e" cie!e' a wosy )a!oway' "ak+y $oru-
szane +ryz%' kt&ra $rzecie $rzestaa "u
wia.*
7o+ieta zachowywaa si( +ardzo cicho'
kiedy $rze!atu"%ca #owa cheru+ina zatrzy-
maa si( nad wod%' a+y "e" si( $rzy"rze.'
zawisn%wszy nieruchomo w $owietrzu ni-
czym ko!i+er' tu nad swoim od+iciem w
stawie*
Prze!icznaS cheru+in zawoa z
a$ro+at% cienkim' $isk!iwym #osikiem*
5este tu nowa' $rawda:
192
7o+ieta $odniosa wzrok' a na "e" twa-
rzy z wo!na zacz% $o"awia. si( umiech*
9d#arn(a do tyu we!on ciemnych wo-
s&w*
Aak od$ara cicho* 5e" #os +rzmia
nie$ewnie* ,ot%d nie miaa "eszcze okaz"i'
+y #o uywa.*
S$odo+a ci si( w 9#rodzie $owie-
dzia cheru+in !ekko $rotekc"ona!nym to-
nem' $rzez chwi!( ener#icznie macha"%c
t(czowymi skrzydami* ;zy m&#+ym ci
w czym $om&c: Ham wo!n% chwi!k(* -
ochot% ci( o$rowadz(*
,zi(ku"( umiechn(a si( ko+ieta'
tym razem troch( mie!e"* ,am so+ie
rad(*
;heru+in wzruszy ko!orowymi skrzy-
dami* 5ak so+ie yczysz* A tak $rzy
okaz"i' mam nadzie"(' e ostrzeono ci('
a+y nie z+!iaa si( do ,rzewa:
7o+ieta rzucia mu szy+kie s$o"rzenie*
193
5e" ciemne oczy zw(ziy si(*
,o ,rzewa: ;zy+y +yo nie+ez-
$ieczne:
=ie' nie* Po $rostu nie na!ey #o doty-
ka.' to wszystko* ;hodzi o to drzewo $o-
rodku 9#rodu' ,rzewo Poznania ,o+ra i
-a*** nie da si( #o $rzeoczy.* Widziaem'
"ak ;zowiek $rzy#!%da mu si( wczora"
$rzez dusz% chwi!(* 9' wanie' czy wi-
dziaa si( "u z ;zowiekiem:
7o+ieta $ochy!ia #ow( w taki s$os&+'
e wosy o$ady "e" na twarz' zasania"%c "%
niczym #(sta woa!ka* -za te" zasony #os
za+rzmia tak' "ak+y umiechaa si(' wy$o-
wiada"%c sowa2
Wanie mnie oczeku"e*
Ach tak: cheru+in +y wyra0nie $od
wraeniem* -na"dziesz #o w oko!icach
#a"u $omaraczowe#o' na wsch&d od
,rzewa* 9d$oczywa tam* ,zi "est ,zie
9d$oczynku' wiesz: Podni&s +rew i $o-
194
rozumiewawczo wskazu"%c w stron( nie+a
doda2 9n take od$oczywa* Syszysz te
$iewy: Stworzy ;zowieka do$iero
wczora"' z te" wanie ziemi' na kt&re" sto-
isz* Wszyscy si( temu $rzy#!%da!imy Ao
+yo co cudowne#o*** Potem nada czo-
wiekowi imi( Adam' za Adam nazwa
wszystkie zwierz(ta*** A tak $rzy okaz"i2
"ak ty masz na imi(:
7o+ieta $osaa umiech swemu zawo-
a!owanemu od+iciu w wodzie* 9d$owie-
dziaa do$iero $o chwi!i*
?i!ith*
;heru+ s$o"rza na ni% oczami' kt&re z
wo!na ro+iy si( coraz szersze i wi(ksze' a
w kocu $rzy$ominay dwa wie!kie +(kit-
ne kr%ki wyraa"%ce na"wysze zdziwie-
nie* Przez "aki czas nie m&# wydo+y. z
sie+ie sowa* Potem ci%#n% swe r&o-
wiutkie war#i i wysze$ta2
Przecie*** za"%kn% si( ty*** ty "e-
195
ste 7r&!ow% Powietrza i HrokuS
7%tem oka $osya"%c mu roz+awione
s$o"rzenie' ko+ieta $rzytakn(a skinieniem
#owy* ;heru+in $rzy$atrywa si( "e" wie!-
kimi oczyma "eszcze $rzez chwi!(' czeka-
"%c' a zn&w +(dzie w stanie m&wi.* ?ecz
na#!e zatrze$ota #watownie t(czowymi
!otkami i "ak strzaa mi#n% w stron(
drzew +ez sowa $oe#nania' zn&w $ozo-
stawia"%c za so+% na w$& widoczny' roze-
dr#any !ad w $rzezroczystym $owietrzu*
Patrzya za nim z mrocznym umiechem
na twarzy* =a $ewno $o!ecia ostrzec Ada-
ma* 5e" umiech sta si( nieco szerszy*
=iech so+ie !eci*
?i!ith $o raz ostatni rzucia okiem na !u-
strzan% $owierzchni( sadzawki' a+y $rzy"-
rze. si( temu dziwnemu' nowemu ksztato-
wi "aki $rzy+raa* A+so!utna nowo. na-
wet G&# nie wiedzia nic o istnieniu cze#o
196
$odo+ne#o* < co dziwnie"sze' wydawao "e"
si(' e $o!u+i t( swo"% now% $osta.*
W+rew wczenie"szym o+awom' nie +ya
sztywna ani ci(ka' a $onadto nie $otra)ia
si( o$rze. niezwyke" rozkoszy' "akie" do-
znawaa' czu"%c de!ikatny $owiew +ryzy
$ieszcz%cy ciao' za$ach wiosenne" sody-
czy wy$enia"%cy nozdrza i mi(kki dywan
trawy cie!%cy si( $od "e" +osymi sto$ami*
9#r&d $romienia $i(knem' z kt&re#o w
o#&!e nie zdawaa so+ie s$rawy' do$&ki
nie u"rzaa #o !udzkimi oczyma* Wszystko'
co $rzez nie widziaa' wy#!%dao zu$enie
inacze"* W tym cie!e "e" zmysy u!e#y
dziwnemu $rzeorientowaniu' tak "ak+y
ona' kt&ra zawsze widziaa wszystko z kry-
sta!iczn% wyrazistoci%' teraz $rzy#!%daa
si( wiatu $rzez r&no+arwne t(cze* A!e ta
zmiana +ya +ardzo $rzy"emna* Taowaa'
e nie ma wi(ce" czasu' a+y m&c due" na-
cieszy. si( $o+ytem w tym $i(ciozmyso-
197
wym cie!e' "akie zostao r&wnie dane
Adamowi*
=iestety' musiaa si( s$ieszy.* S$o"rzaa
w stron( "asne"' nie$oruszone" $!amy +!a-
sku rozci%#a"%ce" si( $onad drzewami' "ak
#dy+y mo#a wzrokiem $rzenikn%. $rzez
nie+ieski stro$ i dostrzec Go#a s$oczywa-
"%ce#o na Aronie wr&d niewyo+raa!ne#o
s$!endoru' $odczas #dy sera)ini ustawieni
$onad =im w du#ie' !ni%ce rz(dy $iewa-
!i $odniose $ieni chway* W kade" chwi-
!i 9n m&# wsta. i s$o"rze. w d& na Kden*
=iema! instynktownie ?i!ith szcze!nie"
okrya si( cienist% szat%* 5e!i nie +(dzie
$rzy#!%da si( z+yt uwanie' to moe 5e#o
oczy nie $rzenikn% te#o cienia* A!e "e!i
wyostrzy wzrok*** dreszczyk $odniecenia'
niczym roz#a(zia"%ca si( +yskawica'
$rzeszy to dziwne nowe ciao' kt&re $rzy-
+raa* ?u+ia ryzyko*
7iedy $o raz ostatni $ochy!aa si( nad
198
stawem' $rzy$omina on wie!kie' ciemne
oko' kt&re w$atrywao si( w ni% +acznie'
"ak+y zda"%c so+ie s$raw( z "e" o+ecnoci*
Prze+ywaa wewn%trz y"%ce#o 9#rodu*
Przezroczyste $owietrze dr#ao rytmicznie
$omi(dzy drzewami' ziemia u#inaa si(
s$r(ycie $od "e" sto$ami' wysokie $n%-
cza rozsuway si( na +oki' a+y mo#a
$rze".* ?i!ith $od%a"%c !adem cheru+ina
zostawionym w $owietrzu' nie krya za-
skoczenia na widok rozst($u"%cych si(
drzew* =a"wyra0nie" istniaa +ardzo mocna
wi(0 %cz%ca ciao z ziemi% i wszystkim' co
z nie" wyrastao moe d!ate#o $i(kno
o#rodu ro+io $iorunu"%ce wraenie na "e"
nowe" $ostaci' $oniewa tak do+rze na!a-
dowaa ona to ciao' kt&re wczora" +yo
cz(ci% 9#rodu* A "e!i ona odczuwaa &w
zwi%zek tak wyra0nie' to co musia czu.
Adam' kt&ry "eszcze wczora" +y ziemi%:
9#r&d s$rawia wraenie o!+rzymie"' na
199
w$& wiadome" istoty otacza"%ce" "% ze
wszystkich stron' dr#a"%ce" nieznacznie w
rytm $u!su"%ce#o $owietrza* ;zy to wa-
nie z te#o $ot(ne#o' rozedr#ane#o ucie-
!enienia yznoci i $odnoci G&# wy-
wi&d wsze!kie ywe stworzenie' "akie za-
$eniao Kden: ;zy Adam +y "edynie zo-
#niskowaniem oraz intensy)ikac"% te#o sa-
me#o ycia' kt&re t(tnio w caym 9#ro-
dzie: ,zieo stworzenia stanowio co a+-
so!utnie nowe#o' musiaa wi(c $o$rzesta.
na snuciu domys&w*
7iedy nie s$iesz%c si(' sza $or&d
drzew' $rzy$omniaa so+ie take o ,rze-
wie Poznania* ,rzewie zarazem kusz%cym
i zakazanym* ,!acze#o: ;zy+y G&# $od-
dawa ;zowieka "akie" $r&+ie: ;zy wi(c
nie +y ;zowiek stworzeniem cakowicie
kom$!etnym: ;zy w Kdenie mo#o +y.
coko!wiek niedoskonae#o: =a#!e zdaa
so+ie s$raw(' e tak wanie musiao +y.*
200
Sama "e" o+ecno. w tym mie"scu +ya
te#o wyra0nym dowodem' "ako e s$or&d
wsze!kich istnie to $rzede wszystkim ona
nie miaa $rawa zakrada. si( na t( ma#icz-
n% ku!(' kt&ra +ya na"wi(kszym dzieem
Go#a* A tymczasem zna"dowaa si( w sa-
mym "e" sercu' o czym nie wiedzia nawet
G&#' chocia***
?i!ith $osaa umiech $rzez korony
drzew' ku ch&rom sera)in&wF ich $ie to
narastaa' to cicha' $o czym wznosia si(
$onownie' niewyo+raa!nie $i(kna' wyso-
ko $onad !asem* -wierz(ta' kt&re mi"aa'
$rzy#!%day "e" si( rozszerzonymi oczyma'
"ak+y nieco zmieszane* =a"wyra0nie" na "e"
widok czuy "aki nieokre!ony dyskom-
)ort' aczko!wiek strach nie +y "eszcze zna-
ny na terenie 9#rodu* ?i!ith $rzy#!%daa
si( ciekawie wszystkim na$otykanym
stworzeniom* 4znaa' e s% +ardzo $i(kne*
Podo+ao "e" si( w Kdenie*
201
Po chwi!i $oczua si!ny za$ach +i"%cy
zza drzew' z+yt u$o"ny' +y si( nim rozko-
szowa.' i usyszaa cienki #osik $o$isku-
"%cy w $odnieceniu2
?i!ith*** Pani Powietrza i Hroku*** 9"'
to Hu si( nie s$odo+aS Arze+a zawiadomi.
Hichaa***
4miechni(ta wysza s$omi(dzy drzew
na teren za!any a#odnym +!askiem soca
Kdenu* 5e#o $romienie nie roz$raszay cie-
nia' kt&ry ciemn% woa!k% osania "asne
kontury nieznane#o dot%d w Kdenie kszta-
tu* Daz czy dwa razy nieuchwytna +ryza
uniosa "e" wosy $rzy$omina"%ce wie!k%
czarn% chmur( otacza"%c% "e" #ow(' cho-
cia w tym samym czasie ani "eden !istek
nie $oruszy si( na adnym z drzew* Przy-
stan(a' $atrz%c na otwart% $rzestrze' i
w&wczas $oczua $ierwsze dr#nienie nie-
u)noci wo+ec nowe#o ciaa*
202
=a $oroni(tym traw% wz#&rku' w $e-
nym socu' $od kwitn%cymi drzewkami
$omaraczowymi !ea Adam* ,rzewa i
kwiaty Kdenu +yy $rzecudne w oczach
nowe#o ciaa ?i!ith' a dochodz%ce zewsz%d
aromaty w$rawiay "% w +o#i stanF teraz
miaa $rzed so+% wcie!enie doskonaoci
wieo u)ormowane z cie$e"' czerwone"
ziemi Kdenu na o+raz i $odo+iestwo
Aw&rcyF ?i!ith +ya $rzeraona' a!e odczu-
waa r&wnie niewy$owiedzian% $rzy"em-
no.* =ie u)aa $i(knu' za kt&re#o s$raw%
stan(a +ez ruchu $od drzewami' nie rozu-
mie"%c' d!acze#o waciwie si( zatrzymaa*
H(czyzna !ea na trawie z szeroko
rozrzuconymi' musku!arnymi no#ami i ra-
mionami' z odchy!on% do tyu #ow%' kt&r%
zdo+iy +!ond !oki' mia si( do cheru+a*
5e#o sy!wetka i kady na"dro+nie"szy #est'
"aki wykonywa' miay w so+ie nieod$arty
urok m(skie#o $i(kna' tak doskonae#o' e
203
mo#o wy". "edynie s$od r(ki istoty
Wszechmocne"* ;hocia nie nosi adne#o
u+rania' nie wydawa si( +ardzie" na#i ni
ona' #dy s$owity +y ta"emnicz% $owiat%
su+te!ne#o +!asku' kt&ry otacza #o' $oy-
sku"%c niczym aureo!a*
;heru+in w $odnieceniu to $od!atywa
w #&r(' to o$ada w d&' kwicz%c #or%cz-
kowo2
9na nie $owinna tuta" +y.S ,o+rze o
tym wieszS 9na "est chodz%cym zem' wa-
nie takS Go#u to si( nie s$odo+aS 9na***
?ecz kiedy s$o"rza $onad #ow% Adama'
"e#o oczy na$otkay oczy ?i!ith* @watow-
nie $rzekn% !in(' $isk!iwym tonem wy-
krzycza ostatni% $rzestro#(2 Dadz( ci'
uwaa"S i od)run%' sze!eszcz%c $omi(dzy
!i.mi' o#!%da"%c si( za sie+ie $onad skrzy-
dem*
Adam skierowa s$o"rzenie w stron('
#dzie $rzed chwi!% $atrzy cheru+in*
204
4miech znikn% z "e#o twarzy i m(czy-
zna $owo!i wsta* 7sztatne mi(nie smu-
kych n&# i du#ich r%k $r(yy si( $rze-
$i(knie $od wiet!istym odzieniem' kiedy
si( $orusza* ,oskonao. +ya widoczna
w kadym #ecie* ?i!ith miaa $rzed so+%
stworzenie +ez skazy' na"nowsze osi%#ni(-
cie +oe#o kunsztu* -+!ia si( nies$iesz-
nym krokiem* =a "e#o twarzy ma!owao
si( zdziwienie*
Przy#!%daa mu si( coraz +ardzie" nieu)-
nie* Wsze!kie inne ws$aniaoci 9#rodu
dostarczay "e" $rzy"emnoci a+strakcy"ne"'
$ozostawia"%c "% $ani% same" sie+ie* A!e
teraz stan(a wo+ec cze#o' cze#o a+so!ut-
nie nie rozumiaa* S$o#!%daa zmieszana
$rzez oczy ciaaF w Adamie +yo co "ed-
noczenie nieznane#o i $oci%#a"%ce#o* Po-
oya do na #&rne" cz(ci tuowia' kt&ra
unosia si( i o$adaa w rytm "e" oddechu*
Poczua' "ak co wa!i mocno $od mi(kk%'
205
zaokr%#!on% wy$ukoci% z cie!esne" mate-
rii*
Adam $odszed +!ie"* S$otka!i si( na
rodku $o!any i $rzez du#% chwi!( mi!cze-
!i* H(czyzna odezwa si( $rze$i(knym
#osem o #(+okim i czystym +rzmieniu2
5este*** "este dokadnie taka' "ak so-
+ie wyo+raaem*** Wiedziaem' e #dzie
musisz +y.' wystarczy ty!ko' e+ym ci(
odna!az* @dzie si( ukrywaa:
- wyra0nym wysikiem ?i!ith za$ano-
waa nad dziwnym' nieznanym "e" odczu-
ciem2 )a!e #or%ca za!eway "e" ciao* W
kocu to dwuno#ie stworzenie +yo "edy-
nie o#raniczon% wiadomoci% zamkni(t%
w nowo u)ormowanym cie!e' niczym wi(-
ce"' i w #runcie rzeczy nie miao znacze-
nia' "akie#o ksztatu +yo to ciao* -adanie'
kt&re miaa wykona.' na!eao do nie+ez-
$iecznychF nie mo#a marnowa. czasu na
$odziwianie sto"%ce#o $rzed ni% m(czy-
206
zny ty!ko d!ate#o' e $rzy$adkiem "e#o wi-
dok s$rawia $rzy"emno. oczom "e" nowo
na+yte#o ciaa* S$o"rzaa na Adama s$od
rz(s' #rucha"%c $rzymi!nie' a "e" #os +y
sodki "ak mi&d2
=ie +yo mnie tu' do$&ki o mnie nie
$omy!ae*
,o$&ki "a o to+ie nie*** koc&wki
zocistych +rwi Adama s$otkay si( $o-
rodku czoa*
G&# stworzy ci( na Sw&" o+raz i $o-
do+iestwo wy"ania ?i!ith' trze$ocz%c
rz(sami* Wci% "est w to+ie ty!e z Go#a***
czy+y nie wiedzia' e take moesz
stwarza.' "e!i ty!ko wystarcza"%co mocno
cze#o $ra#niesz:
Pami(taa #(+ok% t(sknot( i $ra#nienie
$o+rzmiewa"%ce w tym $u!su"%cym we-
zwaniu' kt&re $ot(nymi )a!ami rozchodzi-
o si( od 9#rodu' i wydawao si( skiero-
wane wy%cznie do nie"* Pami(taa' z "ak%
207
rozkosz% mu si( $oddaa i "ak +ez na"-
mnie"sze#o s$rzeciwu $od$orz%dkowaa
sw% wo!( wo!i niewidzia!ne#o nawoywa-
cza z 9#rodu* Pozwo!ia' a+y ta"emniczy
zew wydo+y "% z $ynne" $r&ni i mode!o-
wa na nie" ciao wed!e swe#o #ustu' a do
chwi!i' kiedy cae "e" "estestwo zostao
umieszczone w $o"emniku z dziwne"'
mi(kkie"' e!astyczne" i u!e#e" su+stanc"i'
kt&ra okazaa si( tak zdrad!iwie wra!iwa
na wszystko' co s$otykaa w Kdenie*
Adam $otrz%sn% zotymi k(dziorami'
nic nie rozumie"%c*
=ie +yo ci( tuta"* =ie mo#em ci(
zna!e0. $owt&rzy' "ak+y wca!e "e" nie
sysza* Przez cay dzie $rzy#!%daem
si( zwierz(tom i wszystkie z nich tworzyy
$ary' z wy"%tkiem ;zowieka* Wiedziaem'
e musisz +y. #dzie tuta"* Wiedziaem'
"ak +(dziesz wy#!%da.* Pomy!aem so+ie'
e "ak ci( zna"d(' nadam ci imi( Kwa' Hat-
208
ka Wszystkich Ty"%cych* Podo+a ci si(:
Ao do+re imi( wymruczaa ?i!ith'
"eszcze +ardzie" z+!ia"%c si( do m(czy-
zny a!e nie d!a mnie* 5a "estem ?i!ith
ta' kt&ra wysza z mroku' $oniewa mnie
$otrze+owae* 9+darzya #o o!niewa"%-
cym umiechem' a cieniste odzienie moc-
nie" $rzy!#n(o do ramion' kiedy uniosa "e
do #&ry*
Adam nie +y $ewny' co ma zro+i. ze
swoimi ramionami' kiedy ona s$!ota do-
nie na "e#o karku i uniosa si( !ekko na
$a!cach' $odnosz%c #ow( i z+!ia"%c twarz
do "e#o twarzy*
?i!ith: $owt&rzy "ak echo zdziwio-
nym #osem* Podo+a mi si( ten d0wi(k*
;o on oznacza:
=iewane za#ruchaa na"sodszym
#osem* Przy+yam' +o mnie $ra#n%e*
A nast($nie wymruczaa rozkosznie2 Po-
chy! #ow(' Adamie* ;hciaa+ym ci co
209
$okaza.***
Ao +y $ierwszy $ocaunek w historii
Kdenu* ?i!ith otworzya oczy i s$o"rzaa na
Adama $rzeraonym wzrokiemF tak #(+o-
ko $oruszya "% $rzy"emno.' "akie" dostar-
czyo zetkni(cie si( war#' e !edwie mo#a
so+ie $rzy$omnie.' co s$rawio' i za$ra-
#n(a te" $ieszczoty* Adam s$o#!%da na
ni% oszoomiony* Wreszcie domy!i si('
co ma ro+i. z ramionami* Wy+%ka nie
mo#%c o$anowa. zmieszania2
,zi(ki Go#u' e $rzyszaS Szkoda' e
nie $rzysa ci( wczenie"* Ho#!i+ymy***
?i!ith zd%ya "u otrz%sn%. si( nieco z
nieznane#o "e" stanu' i zamruczaa a#od-
nie2
;zy+y nic nie rozumia' kochany:
=ie G&# mnie tu $rzysa* Ao ty' ty sam*
Przez to' e na mnie czekae' e tak mnie
$ra#n%e' s$rawie' e wyrwaam si( z***
210
niewane zreszt% sk%d*** i $rzy+yam do
cie+ie w tym cie!e' kt&re sam d!a mnie wy-
my!ieF wiedziaam' e moemy tu' w
Kdenie' dokona. razem ws$aniaych rze-
czy* 5este o+razem Go#a i masz wi(ksz%
moc ni ci si( wyda"e' Adamie*
Ws$aniay $omys' "aki $owzi(a "esz-
cze w eterycznych otchaniach' kiedy $o
raz $ierwszy usyszaa +ez#one wezwa-
nie Adama' doda "e" #osowi siy i +!asku*
,!a nas dwo"#a nie ma tuta" adnych
#ranic* Hoemy dokona. wi(kszych dzie'
ni to si( kiedyko!wiek nio samemu
Go#u***
5este taka !iczna $rzerwa Adam'
$osya"%c "e" roz+ra"a"%cy' $usty umiech*
Aak si( ciesz(' e tu $rzy+ya***
?i!ith $oz+ya si( resztek za$au' wy-
$uszcza"%c "e z sie+ie w $ostaci du#ie#o
westchnienia* 4znaa' e nie ma sensu od-
+ywa. teraz $owane" rozmowy* Gy "esz-
211
cze z+yt nowy* Peen +oskie" mocy' to
$rawda' a!e cakowicie mocy te" niewia-
dom*** niewiadom nawet same#o sie+ie
"ako autonomiczne" "ednostki* =ie $r&+o-
wa "eszcze 9wocu Poznania' a "e#o nie-
winno. +ya r&wnie nieskazite!na "ak "e#o
uroda* W umy!e Adama nie +yo' ani nie
mo#o si( zna!e0. nic' cze#o G&# +y tam
nie umieci z chwi!%' #dy uksztatowa #o
z cie$e" #!e+y Kdenu*
A!e moe to i !e$ie"* -+yt niewie!e dzie-
!io Adama od $ene" +oskoci' a+y m&#
towarzyszy. "e" we wszystkim' co $!ano-
waa* 5e!i ni#dy nie kosztowa sodyczy
$oznania' to nie +(dzie zadawa $yta*
,!ate#o te !e$ie"' e+y w o#&!e nie doty-
ka ,rzewa*
,rzewo my! o nim $rzy$omniaa "e"'
e Kden wci% +y terenem' #dzie $rowa-
dzono eks$erymenty' nie za skoczonym
dzieem* Pomy!aa' e wie "u' "aka to
212
usterka tkwi w ;zowieku* Aa usterka mu-
siaa s$rawi.' e wanie ona' ?i!ith' "ako
"edyna s$or&d stworze zamieszku"%cych
eter' mo#a zna!e0. si( tuta"' tu $rzy sa-
mym orodku wsze!kie" mocy' $i(kna i
niewinnoci w caym Kdenie* Wanie ?i-
!ith' kt&ra sama +ya wcie!onym zem i do-
+rze o tym wiedziaa* G&# uczyni Adama
niekom$!etnym i $rawdo$odo+nie nie zda-
wa so+ie s$rawy z istnie"%ce" w nim
wady* -a Adam' z wasne#o $ra#nienia
stworzy ko+iet(' kt&ra take nie +ya
stworzeniem kom$!etnym* ?i!ith na#!e
zdaa so+ie z te#o s$raw( i od razu zacz(a
rozumie. swo"e reakc"e w zetkni(ciu z t%
cudown% istot%' kt&ra wci% trzymaa "% w
swych ramionach*
@dzie za tym wszystkim musia kry.
si( "aki #(+szy zamys' niezwyk!e istot-
ny' a!e "e" umys nie mia zamiaru #o tro-
$i.* Dacze" u$orczywie o#ania si( od
213
wsze!kich natr(tnych my!i' a+y sku$i. si(
"edynie na m#!iste" ta"emnicy ;zowieka'
na kt&re#o ramieniu o$ieraa sw% #ow(*
;o za mieszna rzecz to ciaoS 7iedy miaa
"e na so+ie' ani nie$oko"%ce $ytania o Goe
zamysy' ani nawet wiadomo.' e naraa
si( na wie!kie nie+ez$ieczestwo $rzy+y-
wa"%c tuta"' nie zdoay $rzy.mi. wie!kie-
#o wraenia' "akie wywieraa na nie" +!i-
sko. Adama' o+"(cie "e#o mocne#o ra-
mienia* Wszystkie $riorytety traciy sw%
wano. w zastrasza"%cym tem$ie' a na"-
+ardzie" $rzeraa"%cy w tym wszystkim +y
)akt' e w o#&!e si( tym nie $rze"mowaa*
- $owrotem o$ara #ow( o +ark m(czy-
zny i wci%#n(a nosem miodow% wo
kwiat&w $omaraczy' nadaremnie $r&+u-
"%c $rzy$omina. so+ie' "ak +ardzo marnu"e
czas* W kade" chwi!i G&# m&# s$o"rze.
w d& i dostrzec "%' a do te" $ory $owinna
$rzecie tak wie!e dokona.* 7oniecznie
214
musi $rzezwyci(y. t( rozkoszn% m#('
kt&ra zasnuwaa "e" zmysy za kadym ra-
zem' kiedy rami( Adama o$!atao "e" ciao*
Hiaa wszak s$rawi.' +y 9#r&d wzmocni
sw% samowiadomo. i na!eao si( do
te#o za+ra. "u teraz*
Westchn%wszy #ono' s$!ota swo"e
$a!ce z $a!cami Adama i zamruczaa na"-
$rzymi!nie"' "ak $otra)ia*
;hciaa+ym zo+aczy. 9#r&d* =ie
o$rowadzi+y mnie:
@dy od$owiedzia' "e#o #os +y $een
aru2
9czywicieS ?iczyem' e mnie o to
$o$rosisz* Ao takie cudowne mie"sce*
;heru+in $rze)run% nad do!in%' kiedy
udawa!i si( na wsch&d' i z o$otem skrzy-
de zatrzyma si(' a+y na nich $o$atrze.F
"e#o twarz wykrzywi #rymas #niewu*
Poczeka" ty!ko' a G&# s$o"rzy na d&S
wy$iszcza* Ay!ko $oczeka"S
215
Adam zarea#owa wy+uchem miechu'
na co cheru+in cmokn% z deza$ro+at% i
od!ecia' kr(c%c #ow%*
?i!ith take si( miaa' wci% ws$arta na
ramieniu Adama* ;ieszya si(' e m(czy-
zna nie rozumia ostrzee cheru+ina' #u-
chy na "e#o dramatyczne $okrzykiwania w
swe" doskonae" niewinnoci* ,o$&ki +(-
dzie mo#a' nie $ozwo!i mu s$r&+owa.
9wocu* =ie +yo w nim na"mnie"sze" wie-
dzy o zu' i ni#dy nie $owinno +y.* -da-
waa so+ie s$raw(' e ona sama stanowi
esenc"( a+so!utne#o za' +(d%ce#o $rzeci-
wiestwem a+so!utne#o do+ra' stanowi%-
ce#o d!a $rzeciwwa#(' dzi(ki kt&re" do-
+ro mo#o w o#&!e istnie.* 5e" zadania w
dzie!e stworzenia +yy r&wnie wane' "ak
zadania Go#a' #dy "ak wiato nie moe
istnie. +ez ciemnoci' dostatek +ez +raku'
tak i do+ro nie moe istnie. +ez za*
5ednak ?i!ith w o#&!e nie czua w so+ie
216
za w owe" chwi!i* =ie widziaa adne#o
anta#onizmu $omi(dzy ne#ac"% i $rzewrot-
noci%' kt&re stanowiy sens "e" istnienia' a
niezomn%' $ozytywn% niewinnoci% kro-
cz%ce#o u "e" +oku ;zowieka*
S$&"rz $owiedzia Adam wskazu"%c
oko!ic( szerokim #estem du#ie#o ramie-
nia* Przed so+% mie!i stok niskie#o wz#&-
rza cay u#wiedony kwiatami' "e!i nie
!iczy. niewie!kie#o wyko$u z +oku' #dzie
wida. +yo wie%' rozryt% #!e+( Kdenu*
Dozko$ane mie"sce $owo!i zarastao "u
niemia% zie!eni%*
Ao tu zostaem stworzony $owie-
dzia Adam cicho* - ziemi te#o stoku*
;zy to nie wyda"e ci si(*** nie wyda"e ci si(
cudowne' ?i!ith:
5e!i to+ie si( tak wyda"e za#ruchaa'
rzeczywicie tak my!%c* ,!acze#o:
-wierz(ta zda"% si( nic nie $o"mowa.*
Hiaem nadzie"(' e ty mnie zrozumiesz*
217
Ao tak "ak+y*** cay 9#r&d +y cz(ci%
mnie* 5e!i +(d% "eszcze "acy !udzie' to
czy s%dzisz' e $okocha"% t( ziemi( tak "ak
"a' ?i!ith' d!a nie" same": ;zy my!isz' e
+(d% czu. to samo co "a' na my! o mie"-
scu' #dzie si( urodzi!i: ;zy "akie wz#&rze
!u+ do!ina +(dzie d!a nich "ak cz(. ich
ciaa' tak e +(d% cier$ie. w odda!eniu od
te#o mie"sca' za w razie $otrze+y wa!-
czy.' a nawet #in%.' +y "e utrzyma. do-
kadnie tak' "ak "a s%dz(' e +ym zro+i:
;zy ty te czu"esz co $odo+ne#o:
9wion% ich $u!su"%cy wiatr unosz%cy
sodk% muzyk( sera)in&w' $odczas #dy ?i-
!ith s$o#!%daa na do!in(' kt&ra wydaa na
wiat Adama* ;hocia +ardzo si( staraa'
nie $otra)ia $o"%. te#o #or%ce#o uczucia'
kt&re kazao m(czy0nie identy)ikowa. si(
z ziemi% Kdenu' uczucia $ot(ne#o' od
kt&re#o krew kr%ya szy+cie" w "e#o y-
ach*
218
Kden to ty wysze$taa* Dozumiem
to* =ie wo!no ci #o o$uci.*
9$uci.: zamia si( Adam* A do-
k%d mie!i+ymy $&".: Kden na!ey do nas
na zawsze*** a ty na!eysz do mnie*
?i!ith $ozwo!ia so+ie na chwi!( roz!u0-
nienia' o$iera"%c si( rozkosznie o rami(
m(czyzny' wiedz%c' e kocha to nieod$o-
wiedzia!ne' nie+ez$ieczne ciao' mimo e
mu nie u)a* A $oza tym***
;o +yo nie w $orz%dku* 7iedy na#!e
zdaa so+ie z te#o s$raw(' $oczua' "ak )a!a
chodu za!ewa "e" ciao i z nie$oko"em ro-
ze"rzaa si( dookoa' a!e min(o ki!ka mi-
nut' zanim "e" ukierunkowane na cie!esne
doznania zmysy z!oka!izoway $ode"rzan%
nie$rawidowo.* Wtedy odzyskaa rozs%-
dek i s$o"rzaa w #&r( $rzez korony drzew'
marszcz%c +rwi*
9 co chodzi: s$yta Adam' $atrz%c
na ni% z umiechem* -o+aczya anioy:
219
;z(sto t(dy $rze!atu"%*
?i!ith nie od$owiedziaa* - caych si
wyt(aa such* ,o te" $ory cay Kden roz-
+rzmiewa nikym' ko"%cym echem $ieni
sera)in&w z#romadzonych wok& Aronu*
A!e teraz d0wi(ki' kt&re ni&s rzeki wiate-
rek' w niczym nie $rzy$ominay hymn&w
uwie!+ienia* W nie+ie $anowao "akie za-
mieszanie* Syszaa da!ekie krzyki' #osy
$rzy$omina"%ce d0wi(k zotych dzwon&w'
do+ie#a"%ce z niezmierzonych wysokoci'
szcz(k $on%cych mieczy oraz co "aki
czas trzask i od#os osy$ywania si(' tak
"ak+y ciany nie+a za$aday si( do rodka
$od "akim niewyo+raa!nym na$orem*
Arudno +yo w to uwierzy.' a!e na"wy-
ra0nie" w nie+ie toczya si( wo"na*
?i!ith $oczua +o#% u!#(* ,o+rze' niech
so+ie wo"u"%* 4miechn(a si( < "eszcze
mocnie" $rzy!#n(a do +oku Adama* -a-
mieszanie' nieza!enie co mo#o oznacza.'
220
na "aki czas odwr&ci uwa#( Go#a od te#o'
co dzie"e si( w Kdenie' a to +ardzo "% ucie-
szyo* Potrze+na "e" +ya ta zwoka* ,zi(ki
nie" zyskiwaa wi(ce" czasu na $rzyzwy-
cza"enie si( do dziwacznych ka$rys&w
te#o o+ce#o ciaa oraz niezrozumiaych re-
akc"i' "akie $owodowa w nim Adam' za-
nim skoczy si( wo"na w nie+iosach' a za-
cznie wo"na w Kdenie $omi(dzy ?i!ith a
Go#iem*
7iedy tak rozmy!aa' wstrz%sn% ni%
dreszczF o+awiaa si( te#o' co miao na-
de".* =ie +ya $ewna' czy G&# m&#+y
zniszczy. "%' #dy+y ty!ko chcia' "ako e
stanowia tw&r ciemnoci' dok%d nie do-
chodzio "e#o wiato' a "e" istnienie +yo
niez+(dne d!a istnienia adu' "aki =a"wy-
szy +udowa w nie+ie i na ziemi* Gez ta-
kich +yt&w "ak ?i!ith r&wnowa#a wiata
mo#a zosta. naruszona* =ie' G&# na $ew-
no +y "e" nie zniszczy moe nawet +y
221
nie m&# a!e na $ewno m&#+y strasz!i-
wie "% ukara.*
=a $rzykad to ciao* Gyo takie mi(k-
kie' takie nietrwae* Hiaa wiadomo. an-
tynomii ducha i ciaa' w kt&rym duch ten
zamieszkiwa* Gy. moe G&# m%drze zro-
+i wy+iera"%c d!a tak de!ikatny $o"emnik
zamiast "akie#o niezniszcza!ne#o naczy-
nia' do kt&re#o m&#+y $rze!a. ca% nie-
winno. i ca% moc' "ak% o+darzy Adama*
Powierzenie tak wie!kie" mocy cakowicie
nieza!enemu ciau +yo dziaaniem nie-
zwyk!e ryzykownym* ?i!ith miaa zamiar
udowodni. to Go#u' o i!e "e" $!an si( $o-
wiedzie* A!e teraz wca!e nie $!anowaa
roz#niewa. Go#a do te#o sto$nia' a+y
zniszczy 9n swo"% cie!esn% $odo+izn(*
Arze+a +yo wymy!i. "aki s$os&+'
chc%c temu za$o+iec* Przede wszystkim
musi wydo+y. si( z te" cie$e"' zniewa!a"%-
ce" m#y' w kt&re" trwaa odurzona' #dy ra-
222
mi( Adama o+e"mowao "e" ciao' a!e "esz-
cze nie musiaa si( $ieszy.* Przyna"mnie"
do$&ki w nie+ie wrze zaci(ta wa!ka* =i#dy
$rzedtem nie zaznaa takie#o nastro"u "ak
teraz' kiedy +!ie" nieokre!one emoc"e
rozchodziy si( $o "e" umy!e niczym k(-
+y dymu' i nic w caym stworzeniu nie
miao d!a nie" na"mnie"sze#o znaczenia
$oza tym ws$aniaym samcem' na kt&re#o
+arku o$ieraa #ow(*
Adam s$o"rza na ni% i umiechn% si(' a
wtedy wszystkie od#osy wo"ny do+ie#a"%-
ce z #&ry ucichy' "ak+y ich ni#dy nie +yo*
W na w$& wiadomym 9#rodzie wszyst-
ko' od na"mnie"szych 0dzie+eek trawy a
$o czu+ki drzew' $oruszao si( nies$oko"-
nie w rytm +itewnych haas&w dochodz%-
cych z nie+ios* A!e m(czyzna i ko+ieta
nicze#o nie sysze!i*
;zas roz$yn% si( w nico.* Hi"a zu-
$enie niezauwaa!nie i $o chwi!i zie!ony
223
$&mrok z#(stnia nad caym Kdenem*
Adam i ?i!ith zatrzyma!i si( na $oroni(-
tym mchem +rze#u strumienia' kt&ry z ci-
chym szumem $rze!ewa si( $o kamie-
niach* Siedz%c z #ow% ws$art% na ramie-
niu Adama i sucha"%c szemrania wody'
?i!ith $rzy$omniaa so+ie' "ak sa+o ycie
+yo zakorzenione w ich ciaach*
Adam wymruczaa $rzed $aroma
chwi!ami m&wie co o umieraniu* ;o ty
wiesz o mierci:
9 mierci: zdziwi si( Adam' na
kt&rym sowo to nie zro+io na"mnie"sze#o
wraenia* =ic takie#o nie $ami(tam*
;hy+a $ierwszy raz sysz(*
Ham nadzie"( $owiedziaa ?i!ith
e ni#dy nie usyszysz* Go to +y oznaczao
o$uszczenie Kdenu*
9+e"mu"%ce "% rami( #watownie ze-
sztywniao*
=ie m&#+ymS =i#dy +ym te#o nie
224
zro+iS
=ie "este niemierte!ny' m&" dro#i*
;o takie#o moe ci si( $rzytra)i.' chy+a
e***
;hy+a e co: PowiedzS
@dy+y istniao ,rzewo Tycia m&wi-
a wo!no' starannie do+iera"%c sowa*
,rzewo' kt&re#o owoce daway+y nie-
mierte!no.' tak "ak owoce te#o inne#o
,rzewa da"% wiedz(' wtedy' s%dz(' e na-
wet G&# nie +y+y w stanie wy$(dzi. ci(
$oza Kden*
,rzewo Tycia $owt&rzy cicho*
5ak ono moe wy#!%da.:
?i!ith zamkn(a oczy*
Po $rostu ciemne ,rzewo od$owie-
dziaa niema! sze$cz%c* ;iemne konary'
ciemne !icie*** a wr&d nich' "ak !am$iony'
zwisa"% +!ade' wiet!iste owoce* Widzisz
"e:
Adam mi!cza* S$o"rzaa na nie#o* 9czy
225
mia zamkni(te' a w $&mroku na "e#o
twarzy mona +yo dostrzec wyraz do"mu-
"%ce" t(sknoty* Przez du#% chwi!( adne z
nich si( nie odezwao* =a#!e $oczua' "ak
"e#o na$i(te ciao' o kt&re +ya o$arta' roz-
!u0nia si(* Wy$uci z ust $owietrze w du-
#im westchnieniu*
S%dz(' e ,rzewo Tycia istnie"e $o-
wiedzia* Hy!(' e zna"du"e si( $orod-
ku 9#rodu' o+ok te#o dru#ie#o ,rzewa*
5estem te#o $ewny* 5e#o owoce s% +!ade'
tak "ak my!aa* Qwiec% "ak ksi(yc w
nocy* 5utro ich skosztu"emy*
Wtedy ?i!ith roz!u0nia si( z #onym
westchnieniem* 5utro on stanie si( nie-
mierte!ny' tak "ak ona* - nie$oko"em $o-
nownie nastawia uszu i usyszaa da!ekie
wo"ownicze okrzyki sera)in&w' roz+rzmie-
wa"%ce $o caym nie+oskonie* Wo"na na
wysokociach' a na ziemi $ok&"***
Przez #(stnie"%cy nad Kdenem mrok nie
226
$rze+i"a si( aden d0wi(k o$r&cz me!odii
strumyka oraz do+ie#a"%ce" z korony "akie-
#o drzewa koysanki' $iewane" cieniut-
kim #osikiem' $rzy$omina"%cym d0wi(k
)!etu' $rzez cheru+ina' kt&ry w ten s$os&+
$r&+owa ukoysa. same#o sie+ie do snu*
=ieco +!ie" inne cieniutkie #osiki s$iera-
y si( sennie' a w kocu ucichy* Przy"em-
ne zm(czenie o#arniao cae ciao ?i!ith*
Przytu!ia $o!iczek do $iersi Adama i zn&w
$oczua' "ak "e" zmysy zasnuwa do+rze "u
znana m#a* Aym razem +ya ona tak #(sta'
e doznaa wraenia' "ak+y caa zanurzaa
si( w wodzie' wraz z #ow%*
< tak u$yn% wiecz&r i $oranek' i nasta
dzie &smy*
?i!ith z+udzia si( $ierwsza* Ptaki .wier-
kay radonie' a kiedy !eaa $rzytu!ona do
Adama' "aki cheru+in $rzemkn% $o nie-
+ie na o!e$ia"%co !ni%cych skrzydach'
227
wy$iewu"%c radosn% $ie niesamowicie
wysokim dyszkantem* =ie zauway ich*
Dozkoszne de!irium wiosenne#o $oranka
wy$enio cay +udz%cy si( do ycia 9#r&d
i ?i!ith usiada umiechni(ta* Adam !edwie
si( $oruszy* =a "e#o widok $oczua
o#romny $rzy$yw czuoci' kt&ra wz+u-
dzia w nie" $owany nie$ok&"* =a"wyra0-
nie" zaczynaa identy)ikowa. si( z Ada-
mem' $odo+nie "ak Adam identy)ikowa
si( z 9#rodem*** ;iao +yo wy"%tkowo
zdrad!iwym tworem*
< na#!e o!e$i "% +!ask zrozumienia*
7iedy uwiadomia so+ie' co to ciao wy-
$rawia z +ytem zwanym ?i!ith' $oczua'
"ak $rzetacza si( $rzez ni% #i#antyczna )a!a
$rzeraenia i nie zastanawia"%c si(' a nawet
nie zda"%c so+ie w $eni s$rawy z te#o' co
ro+i' wyskoczya z wn(trza zdradzieckie#o
or#anizmu* Wz+ia si( wysoko w #&r('
$rzecina"%c nie+o rozwiet!one krysta!icz-
228
nym +!askiem +udz%ce#o si( dnia' nie-
uchwytna "ak otacza"%ce "% $owietrze* ;o-
raz wye" i wye"' do$&ki Adam' kt&ry sta
si( z+yt dro#i "e" $rzy+ranemu ciau' nie
znikn% z $o!a widzenia' a zasania"%ce #o
korony drzew nie rozmyy si( w zie!on%'
$ierzast% smu#(' i "eszcze wye"' a do
mie"sca' sk%d mo#a zo+aczy. mury ota-
cza"%ce 9#r&d i wy$ywa"%ce z 9#rodu
rzeki' $rzy$omina"%ce cztery du#ie' sre+r-
ne ostrza $oysku"%ce w wiet!e wsta"%ce#o
soca*
9+ok $o#r%one#o we nie Adama nie
zostao nic $r&cz zanika"%ce#o konturu ko-
+iece" sy!wetki s$owite" w cie' kt&ry czy-
ni "% niema! niewidoczn% na t!e ko+ierca z
mchu* =awet +ystrym okiem trudno "%
+yo wy$atrzy. $od drzewami*
?i!ith z u$odo+aniem $yn(a $rzez "a-
sn%' nieruchom% $r&ni( witu* - te#o
mie"sca cakiem wyra0nie syszaa mocne
229
#osy sera)in&w' wy$iewu"%ce #romkie
hosanny' roz+rzmiewa"%ce $ot(nie i uro-
czycie wr&d "a s$isowych cian* Po za-
mieszaniu' "akie wstrz%sao wczora" nie-
+iosami' nie $ozosta "u aden !ad* A!e
ona wca!e nie za$rz%taa so+ie tym #owy*
Gya wo!na wo!na od ciaa i $oraa"%-
ce" sa+oci' kt&r% $ozostawia za so+% ra-
zem z nim* Aeraz wszystko widziaa wy-
ra0nie"' +ez zudze i znieksztace' "akie
czyniy ycie w cie!e tak nie$ewnym i $e-
nym w%t$!iwoci* =ic "u nie m%cio "e"
my!i* Adam +y teraz d!a nie" niczym wi(-
ce" "ak okazaym naczyniem wy$enionym
$o +rze#i +o% moc%* Podczas $o+ytu w
Kdenie "e" $ers$ektywa zostaa z+ytnio za-
+urzona' +y mo#a zrozumie.' "ak niewie!-
kie znaczenie miao "e#o zachwyca"%ce
ciao w $or&wnaniu z zak!(t% w nim $ot(-
#%*
Pozwo!ia' a+y chodny i rzeki eter o+-
230
my "% z i!uz"i' $odczas #dy nurzaa si( w
+ezczasowe" $r&ni* -na!aza si( w wi(k-
szym nie+ez$ieczestwie' ni my!aa*
;ay ranek musiaa s$(dzi. w k%$ie!i na
wiet!istych wysokociach' a+y oczyci.
sw&" umys z wraenia' "akie wywar na
nie" Adam* 9dwieona' uod$orniona na
zdrad!iw% sa+o.' mo#a s$oko"nie wra-
ca.' +y na nowo $od"%. si( swe" mis"i* Hu-
siaa si( $ieszy.' "e!i chciaa unikn%. wy-
krycia $rzez Go#a* A moe "u mia "% na
oku:
Adam wci% s$a mocno' wtu!ony w
mech* ?i!ith o+niya !ot' wzdry#a"%c si(
na sam% my! o $onownym we"ciu i
tchni(ciu ycia w ciao' kt&re niedawno
$orzucia* A!e #dy +ya "eszcze w $owie-
trzu' s$otka "% szok $or&wnywa!ny z ude-
rzeniem +yskawicy* Gowiem w mie"scu'
#dzie $ozostawia "edynie !edwie widocz-
ny' e)emeryczny ksztat ko+iety !e%ce" u
231
+oku Adama' zastaa cakowicie rea!ne'
+!ade' u$ione ko+iece ciao z #ow% o$ar-
t% na ramieniu ;zowieka* -ociste $asma
wos&w rozrzucone +yy na mchu' a #owa
ko+iety $oruszaa si( !ekko w rytm odde-
chu unosz%ce#o $ier m(czyzny*
?i!ith za$anowaa nad so+% i $od!eciaa
nieco +!ie"' a!e +uzowaa tak% zazdroci% i
#niewem' o "aki ni#dy +y sie+ie same" nie
$os%dzaa* 7o+ieta +ya s$owita w iden-
tyczn% $owiat(' "aka otaczaa ciao Ada-
ma* A!e $od t% aureo!% nosia ten sam
ksztat' kt&ry ?i!ith miaa wczenie" na so-
+ie*
Go!esny zaw&d wstrz%sn% "e" zawieszo-
n% w $owietrzu +ezcie!esnoci%* A wi(c
G&# widzia wszystko' czeka"%c ty!ko na
od$owiedni% chwi!(' +y m&c uderzy.* Gy
tuta"' moe nawet $rzed chwi!%* Poznaa to
$o ciszy' "aka $anowaa w tym mie"scu*
Wszystko wok& zami!ko i znieruchomia-
232
o' "ak+y oniemie!one i oszoomione nie-
dawn% 9+ecnoci%* G&# $rzechodz%c t(dy'
dostrze# niezamieszkan% cie!esn% $owo-
k(' kt&r% $orzucia' chc%c $o$ywa. w ete-
rze' i z mie"sca $rze"rza cay "e" $!an w
"ednym m#nieniu swe#o wszystkowidz%-
ce#o oka*
Wzi% wi(c ciao' kt&re miaa na so+ie' i
wykorzysta "e do wasnych ce!&w* 5e"
cudne' u!e#e ciao' $on%ce $od dotykiem
Adamowe" r(ki' teraz na!eao do inne" ko-
+iety' i ona za"(a "e" mie"sce $rzy +oku
Adama* =a sam% my! o tym ?i!ith a si(
zatrz(sa* A wi(c "u ni#dy***
Adam o+udzi si(* ?i!ith o+niya !ot'
s$o#!%da"%c zazdronie' "ak ziewa' mru#a'
umiecha si( i odwraca sw% k(dzierzaw%
#ow(' a+y s$o"rze. na !e%c% $rzy nim ko-
+iet(* Przy"rzawszy si( "e" dokadnie' m(-
czyzna usiad tak #watownie' e +!ade
233
stworzenie !e%ce u "e#o +oku "(kn(o
sodkim' wysokim #osem i otworzyo
oczy +(kitnie"sze od oczu cheru+ina' a+y
s$o"rze. na nie#o z wyrzutem* Himo i
czua do nie" narasta"%c% nienawi.' ?i!ith
trudno +yo za$rzeczy.' e "e!i chodzi o
urod(' ko+ieta mo#a r&wna. si( z Ada-
mem* 4rocza' $rze!iczna' emanu"%ca
+yszcz%c% $ustk% a+so!utne" niewinnoci*
5e" z#ra+ne ciao miao $en% wdzi(ku kr%-
#o. i mi(kko. dot%d w Kdenie nies$oty-
kan%' a!e +ez w%t$ienia +y to dawny
ksztat ?i!ith i niczy" inny*
Adam s$o"rza na ko+iet( nie kry"%c
zdumienia*
?*** ?i!ith wy"%ka* 7im ty "este:
@dzie ?i!ith: 5a***
7to to "est ?i!ith: za$ytaa zotowo-
sa dziewczyna cichym' uraonym #osemF
usiada i o+iema r(kami' mi(kkim' $yn-
nym ruchem' z #rac"% odrzucia do tyu
234
wosy*
=ie wiem* =ie mo#( so+ie $rzy$o-
mnie.***
7o+ieta $oczekaa' a m(czyzna za-
mi!knie' a nast($nie roze"rzaa si( $o
9#rodzie oczyma +yszcz%cymi z zachwy-
tu* =a koniec "e" s$o"rzenie s$ocz(o na
Adamie' a na "e" war#ach zakwit uwodzi-
cie!ski umiech*
Adam $ooy do na swoim +oku' czu-
"%c $o raz $ierwszy ukucie +&!u' i ci%#n%
zociste +rwi* Gez adne" $rzyczyny $rzy-
$omnia so+ie rozko$any stok' sk%d wzi(to
ziemi(' z kt&re" zosta uksztatowany*
9tworzy usta' e+y co $owiedzie.*
< wtedy z szeroko roz!ane#o +!asku $o-
ranka $rzem&wi do nie#o cicho +ezcie!e-
sny @os*
Wy"%em e+ro z twe#o +oku' ;zo-
wieku $owiedzia @os' na kt&re#o
d0wi(k zatrz(sa si( caa $o!ana' strumyk
235
$rzesta szemra.' !icie znieruchomiay na
drzewach i zami!ky wszystkie $taki* Wy-
$enia"%c swym +rzmieniem cay o+szar
owiet!ony $orannym +rzaskiem' cay +u-
dz%cy si( ze snu 9#r&d' @os ci%#n% da!e"2
< uczyniem od$owiedni% d!a cie+ie $o-
moc i on(* 9na "est koci% z twoich koci
i ciaem z twe#o ciaa* ,!ate#o za$omni" o
wszystkich innych ko+ietach i $o%cz si( z
t% "edn%* -a$omni" o wszystkich innych***
@os cich' nie na#!e' !ecz roz$ywa"%c
si( w zwie!okrotnionym echu' od kt&re#o
!icie zatrz(sy si( na #a(ziach w rytm za-
nika"%cych sy!a+* -a$omni" o wszystkich
innych*** wszystkich innych*** wszystkich
innych***
Wydawao si(' e wraz z odda!aniem si(
@osu #as take rozwiet!a"%cy 9#r&d
+!ask' na kt&ry nikt nie zwr&ci uwa#i' do-
$&ki nie zanik* Hona +yo odnie. wra-
enie' e $owietrze ciemniao nieco'
236
z#(stniao i zm(tniao' d!ate#o te ode"cie
Go#a zawsze o+"awiao si( #watownym
mru#aniem wszystkich wiadk&w 5e#o
wczenie"sze" o+ecnoci*
7o+ieta $rzysun(a si( +!ie" do Adama'
wyci%#a"%c do nie#o nie$ewne r(ce' $rze-
raona na"$ierw +ezruchem otoczenia' $o-
tem $ot(nym @osem' a na koniec cisz%'
"aka za$ada w 9#rodzie $o uroczyste"
$rzemowie* Adam niema! odruchowo o+"%
"% ramieniem' tumi%c "e" drenie mocnym
uciskiem* Pochy!i #ow(' kiedy @os
$rzeszed we wstrz%sa"%ce $owietrzem
echo*
Aak' Panie $owiedzia $osusznie*
5eszcze $rzez chwi!( wsz(dzie $anowaa
#ucha cisza* =ast($nie strumyk wy$eni
otoczenie niemiaym szmerem' "aki $tak
za.wierka co na $r&+(' +ryza zn&w za-
cz(a wia.* G&# odszed*
Gezcie!esna' wstrz%sana emoc"ami' d!a
237
kt&rych nie mo#a zna!e0. waciwe" na-
zwy' ?i!ith $rzy#!%daa si( m(czy0nie i
ko+iecie siedz%cym na omszaym +rze#u'
na kt&rym s$(dzia wczora"szy wiecz&r z
Adamem* ;zowiek s$o"rza na tu!%c% si(
do nie#o $rzeraon% dziewczyn(*
Przy$uszczam' e to ty "este Kwa
$owiedzia #osem tak miym' e ?i!ith a
si( skr(cia na "e#o d0wi(k*
Skoro tak m&wisz wymamrotaa
dziewczyna' s$o#!%da"%c na nie#o s$od
trze$ocz%cych rz(s* ?i!ith $rzeniosa teraz
ca% nienawi. na m(czyzn(* Adam s$o"-
rza $onad +!ond )ryzur% Kwy na dru#%
stron( zaciszne" $o!anki*
?i!ith: za$yta* ?i!ith***
@or%ce $ra#nienie udzie!enia od$owie-
dzi na to wezwanie kazao ?i!ith woy.
ca% moc swo"e#o "estestwa w "eden #rom-
ki krzyk2
Aak' Adamie*** takS 5estem tuta"S
238
Hoe nawet usysza+y "e" od$owied0'
ty!e +yo w nie" wewn(trzne#o aru' !ecz
w te" same" chwi!i Kwa s$ytaa #osem a-
!%ce" si( dziewczynki2
;o to za ?i!ith' Adamie: ,!acze#o
wci% "% $rzyzywasz: ;zy "a ci nie wystar-
cz(:
Adam s$o"rza na ni% nie$ewnie* 7iedy
wci% si( waha' Kwa umy!nie wtu!ia si(
w "e#o $ier' $rzywiera"%c do nie#o caym
ciaem' dokadnie w taki sam s$os&+' "ak
wczenie" ro+ia to ?i!ith* =awet "e!i nie
miaa+y innych dowod&w' ten wystarczy-
+y ?i!ith' +y domy!i. si(' e to wanie "e"
$rzy+rane#o ciaa uy G&#' a+y wymode-
!owa. t( +!ad% dziewczyn( z Adamowe#o
e+ra' wzoru"%c si( na o+razie' "aki Adam
$rzekaza ?i!ith w swym t(sknym nawoy-
waniu* Aeraz Kwa miaa ciao ?i!ith na so-
+ie i $rzez sam )akt "e#o noszenia $oznaa'
wca!e si( ich nie ucz%c' wszystkie sztuczki'
239
"akich do$racowaa si( odwieczna m%dro.
?i!ith $odczas kr&tkie#o $o+ytu w tyme
cie!e* 4tracona cie!esno. ?i!ith wraz z
wszystkimi s$oso+ami na "e" s$rytne wy-
korzystanie' a take Adam' kt&re#o ?i!ith
zdo+ya d!a sie+ie wszystko to na!eao
teraz do Kwy*
Furia i roz$acz' +&! nie do wytrzymania'
od kt&re#o wszystko wok& ciemniao'
$rzesoniy ?i!ith widok $ary $od drze-
wem* =ie mo#a na nich $atrze. ani chwi!i
due"* - +ez#onym' roz$acz!iwym za-
wodzeniem odwr&cia si( i run(a ku #&-
rze' w stron( niekocz%cych si( wysokoci
nad Kdenem*
A!e tym razem eter nie umierzy "e"
+&!u* Wczenie" take nie da "e" uko"enia*
Gowiem tra$i%ca "% do!e#!iwo. miaa
sw&" $ocz%tek w cie!e' kt&re nosia na so-
+ie $rzez kr&tk% chwi!( a!e i tak z+yt du-
240
#o* G&# uczyni Adama stworzeniem nie-
kom$!etnym' $rzeto Adam' chc%c "ako
uzu$eni. ten +rak' zarzuci sie.' +y za$a.
d!a sie+ie "akie nieuwane stworzenie*
;zua' "ak $a!i "% wstyd* 7r&!owa Powie-
trza i Hroku' niczym "akie +ezmy!ne y-
"%tko' w$ada w t( $ua$k(' on za wyko-
rzysta "% w s$os&+' w "aki ona miaa za-
miar wykorzysta. "e#o* Staa si( "e#o cz(-
ci%' uwi(ziona w cie!e' kt&re czuo si(
niekom$!etne +ez nie#o' a $ra#nienie "e#o
+!iskoci zakorzenio si( w ?i!ith tak #(-
+oko' e nie $otra)ia $rzed nim uciec' $o-
mimo e ciao "u do nie" nie na!eao* 7o-
rzenie wyniszcza"%ce" "% choro+y zna"do-
way si( w cie!e' a!e o$anowaa ona cae
"estestwo ?i!ith i adna k%$ie! w #(+inach
kosmosu teraz nie mo#a+y "e" oczyci.* W
cie!e !u+ $oza nim' na ziemi !u+ w eterze'
cay czas #n(+io "% niezas$oko"one $ra-
#nienie' kt&re +(dzie w nie" $on%. wieki*
241
Aymczasem w "e" umy!e strasz!iwe $o-
de"rzenie na+ierao coraz wyra0nie"szych
ksztat&w* Adam w swe" niewinnoci nie
+y+y zdo!ny uknu. $odo+ne#o s$isku*
;zy+y G&# wiedzia od same#o
$ocz%tku: ;zy+y niekom$!etno. Adama
wca!e nie +ya +(dem: ;zy to' co "% o+ec-
nie s$otykao' +yo kar% wyznaczon% $rzez
Go#a za $r&+( $omieszania mu szyk&w:
=a#!e wydao "e" si(' e tak wanie "est*
=ie +(dzie adne" oszaamia"%ce" +itwy
$omi(dzy wiatem i ciemnoci%' "ak $rzy-
$uszczaa od chwi!i' kiedy G&# dostrze#
o+ecno. w wiecie a+so!utne#o za' kt&-
rym +ya* W o#&!e nie +(dzie adne" wa!-
ki* 5ednym ciosem zostaa $okonana' os%-
dzona i ukarana* =ie +yo tu adne" s$ekta-
ku!arne" $oraki' a "edynie ta t(sknota nie
do wytrzymania' to duchowe $ra#nienie'
+ardzie" niemo!iwe do zas$oko"enia ni
"akieko!wiek $ra#nienie ciaa* Pra#nienie
242
m(czyzny' kt&re#o ni#dy wi(ce" nie +(-
dzie "u miaa* Przecinaa wietrzne otcha-
nie rozci%#a"%ce si( nad Kdenem' snu"%c
si( $o nich $rzez tysi%c !at' kt&re r&wnie
do+rze mo#y +y. kr&tk% chwi!%' "ako e w
$r&ni nie istnia czas' +ez $rzerwy my!%c
ty!ko o tym' e utracia Adama na zawsze*
=a zawsze: -awirowaa wciek!e w $o-
wietrzu' zatrzymu"%c si( na#!e w swym
dzikim' +ezce!owym !ocie ku #&rze* =a
zawsze: Adam wci% roz#!%da si( $o
9#rodzie' woa"%c "% $o imieniu' nawet
wtedy #dy w ramionach ciska t( +!ad%
uzur$atork(* Gy. moe G&# nie zdawa so-
+ie s$rawy z siy te#o duchowe#o z"edno-
czenia' "akie stao si( udziaem m(czyzny
i $ierwsze" ko+iety w Kdenie* Gy. moe
G&# nie s%dzi' e ona $ode"mie wa!k(*
Gy. moe +ya "eszcze "aka szansa***
Dun(a w d& $rzez wiet!iste $rzestwo-
rza' s$ada"%c i s$ada"%c a do chwi!i' kiedy
243
Kden zacz% $(cznie. $od ni% "ak +aka i
usyszaa unosz%ce si( nad 9#rodem sod-
kie' ch&ra!ne $eany sera)in&w* Adam i
Kwa wci% siedzie!i nad strumieniem'
#dzie ich zostawia* Kwa usadowia si( na
duym kamieniu' ma% sto$k% $!uskaa w
wodzie i rzucaa $rzez rami( ukradkowe
s$o"rzenia +(kitnych oczu' Adam za
mia si( radonie' kiedy s$o"rzenia te s$o-
tykay si( z "e#o s$o"rzeniem* ?i!ith szcze-
rze nienawidzia te" ko+iety*
AdamieS za$iszczaa Kwa' kiedy
roz!e# si( wist z!atu"%ce" z wysokoci ?i-
!ith* S$&"rz' "a s$adamS -a$ mnieS Szy+-
koS 5e" #os +y tym samym $rzymi!nym
#ruchaniem' kt&re ?i!ith woya w #ardo
utracone#o ciaa* Przy$omina"%c so+ie' "ak
okr%#e' mi(kkie tony roz+rzmieway w "e"
krtani' $oczua $oera"%c% "% od rodka
+ezsi!n% wcieko.' od kt&re" cay 9#r&d
zacz% )a!owa. niczym roz#rzane $owie-
244
trze*
Ra$ mnieS zawoaa raz "eszcze Kwa'
na"+ardzie" uwodzicie!skim #osem w
wiecie* Adam skoczy' +y schwyci. "%'
kiedy ze!iz#iwaa si( w d& #azu* 9na
za zarzucia mu +!ade ramiona na szy"( i
wy+uchn(a miechem tak zara0!iwym' e
a dwa $rze!atu"%ce nieo$oda! cheru+iny
zatrzymay si( w $owietrzu' +y zarea#o-
wa. $odo+nym wy+uchem wesooci i z
wie!kie" uciechy nawza"em $ok!e$yway
si( skrzydami $o ramionach*
/Adamie*** Adamie*** Adamie***1 wya
+ez#onie ?i!ith* Gy to mi!cz%cy krzyk'
a!e $oniewa woya we ca% sw% udr(-
k(' roz$acz i t(sknot(' kt&re" nie mo#a
znie.' #dy Adam s$o"rza w #&r( $onad
zotowos% #ow% Kwy' miech zamar mu
na ustach* /AdamieS1 zawoaa ?i!ith raz
"eszcze* < tym razem usysza "%*
A!e nie od$owiedzia "e" od razu* 7on-
245
takty z ko+ietami $owo!i uczyy #o dys-
krec"i* -amiast od$owiada. na wezwanie
?i!ith' #estem $rzywoa do sie+ie dwa za-
nosz%ce si( miechem cheru+iny* Dumiane
z uciechy $od!eciay +!ie"* Kwa s$o"rzaa
w #&r( rozszerzonymi ze zdziwienia oczy-
ma na mae' $ucuowate #&wki' kt&re
trze$ocz%c t(czowymi skrzydami z!eciay
w d& i zatrzymay si( tu nad ni%' oczeku-
"%c na $o!ecenie Adama*
;heru+iny ,an i Gethue! $rzedstawi
ich Adam* Hieszka"% w oko!icach ,rze-
wa* Ha"% tam swo"e #niazdko* 9$owiedz-
cie "e" cho$aki o ,rzewie' do+rze: 5a za'
kochana' $&"d( $oszuka. d!a cie+ie owo-
c&w na niadanie* -aczeka" na mnie tuta"*
-ostaa' rzuca"%c za nim t(skne s$o"rze-
nie* ;heru+iny natychmiast zacz(y z za$a-
em $a$!a. "eden $rzez dru#ie#o' co "aki
czas s$iera"%c si( zawzi(cie*
Wi(c $orodku 9#rodu ronie ,rze-
246
wo***
9$owiedz "e" o 9wocach' ,an* =ie
wo!no ci***
Aak' nie wo!no ci ich dotyka.***
=ie' to nie tak' ,an* Hicha m&wi' e
mona "e dotyka.' nie wo!no ty!ko ich
"e.***
=ie $rzerywa" miS Wi(c $osucha"
uwanie' to ,rzewo***
Adam ruszy w d& strumienia* W Kde-
nie "eszcze nikt dot%d nie skama* =a-
$rawd( szuka owoc&w* A!e ?i!ith zauwa-
ya' e o$r&cz te#o szuka r&wnie $rze-
wit&w w koronach drzew z wyrazem
$ewne" t(sknoty na twarzy' d!ate#o te
o$ucia si( w d& sze!eszcz%c !i.mi*
Adamie*** AdamieS
?i!ithS @dzie "este:
- niesamowitym wysikiem ?i!ith udao
si( zo#niskowa. cae swo"e "estestwo na
247
ty!e intensywnie' e cho. wci% $ozostaa
+ezcie!esna' $oz+awiona #osu i nie-
uchwytna' moc "e" $ra#nienia wystarczya'
a+y Adam u"rza na t!e !ici niewyra0ny'
rozedr#any zarys ksztatu' "aki sam d!a nie"
stworzy* - trudem udawao "e" si( utrzy-
ma. ten kontur rozmywa"%cy mu si( $rzed
oczyma*
?i!ithS zawoa m(czyzna' wyci%#a-
"%c r(ce i w dw&ch du#ich susach zna!az
si( $rzy nie"* Pada mu w o+"(cia' !ecz mu-
sku!arne' s$owite wiatem ramiona $rze-
szy $rzez "e" nieistnie"%ce ciao i zamkn(y
w ucisku $owietrze* Taonie wy"(czaa
"e#o imi( i zadraa' tu!%c si( do nie#o ca-
ym swym +ezcie!esnym ksztatem* A!e
nie +ya w stanie $oczu. #o +ardzie"' ni
on +y w stanie "% dotkn%.' wi(c $o chwi!i
stary' zna"omy "u +&!' kt&re#o $o raz
$ierwszy dowiadczya w #(+iach eteru'
$owr&ci do nie" z ca% moc%* =awet kiedy
248
zna"dowaa si( w ramionach ;zowieka'
nie wo!no "e" +yo namaca!nie odczu. "e#o
+!iskoci* =i#dy nie +(dzie d!a nie#o ni-
czym wi(ce" ni duchem' za#(szczeniem
$owietrza' $odczas #dy Kwa*** $odczas
#dy Kwa' $rze+ywa"%ca w skradzionym "e"
cie!e***
AdamieS zawoaa $onownie* 5a
miaam ci( $ierwszaS Syszysz mnie: Ada-
mie' moesz mnie odzyska.' "e!i si( +ar-
dzo $ostaraszS Skoro raz ci si( udao' d!a-
cze#o nie miao+y ci si( uda. $onownie*
S$r&+u"' $rosz( ci(S
S$o"rza na "e" ciemn% twarz' widz%c
$rzez ni% kwiaty $orasta"%ce stok za "e"
$!ecami*
;o si( dzie"e' ?i!ith: ?edwie ci( wi-
dz(S
7iedy $ra#n%e mnie tak +ardzo' e
z nicoci $owoae mnie do ciaa zakaa
z des$erac"% w #osie* Adamie' Adamie'
249
za$ra#ni" mnie znowuS
S$o"rza na ni%*
Pra#n( ci( $owiedzia nieoczekiwa-
nie dr%cym #osem* A nast($nie $owt&-
rzy +ardzie" zdecydowanie* Wraca"' ?i-
!ithS ;o ci si( stao: Wraca"S
-amkn(a oczy' czu"%c' "ak "e" +ezcie!e-
sne czonki na+iera"% rea!noci* Powo!i za-
czynaa czu. traw( $od sto$ami' ksztatn%
k!atk( Adama $od swymi niecier$!iwymi
domi* 9+e"mowa "% ramionami i w tym
ucisku "e" m#!isty zarys $owo!i zacz% si(
wy$enia.* -nowu wynurzaa si( z nicoci'
wzywana do $rzeistoczenia si( w ciao +o-
sk% moc%' "aka $rze$eniaa ten cie!esny
wizerunek Go#a* A!e wtedy***
Adamie*** AdamieS sodki #osik
Kwy za+rzmia radonie wr&d !ici*
Adamie' #dzie "este: ;hc( $&". zo+aczy.
,rzewo* @dzie "este' kochany:
Po$iesz si(S $ona#!ia #o zdes$ero-
250
wana ?i!ith' na w$& rzeczywistymi do-
mi uderza"%c w "e#o k!atk( $iersiow%*
4cisk Adama wok& "e" $!ec&w i ra-
mion ze!a* H(czyzna o+e"rza si( za sie-
+ie' a "e#o $i(kna' niewinna twarz s$o-
chmurniaa* ;o so+ie $rzy$omina*
/-a$omni" o wszystkich innych***1
wymrucza do sie+ie nie swoim #osem*
?i!ith zadraa' $rzyciska"%c si( mocnie" do
"e#o ciaa' roz$ozna"%c w tym #osie tim-
+re inne#o' $ot(ne#o @osu' kt&ry $rze-
mawia w ciszy* /-a$omni" o wszystkich
innych*** 1* Ao $owiedzia G&#* -a$omni"
o wszystkich innych ko+ietach i $o%cz si(
z t% "edn%* - Kw%***
H(czyzna o$uci ramiona' kt&rymi
o+e"mowa ?i!ith*
5a*** "a*** $oczekasz tuta" na mnie:
$owiedzia nie$ewnie' odst($u"%c na krok
od "e" na w$& urzeczywistnione#o kszta-
tu' cudne#o i osnute#o cieniem' sto"%ce#o
251
samotnie $od drzewami* -araz wracam***
AdamieS uroczy #os Kwy roz!e#a
si( coraz +!ie"* Adamie' z#u+iam si(S
AdamieS Adamie' #dzie "este:
5u id( od$ar* 5eszcze raz $o$atrzy
na ?i!ith* Gyo to du#ie' t(skne s$o"rzenie*
Potem odwr&ci si( i +ie# mi(dzy drzewa-
mi' kt&re rozst($oway si( $rzed nim' a
"e#o na w$& +oska $owiata od+i"aa si(
od +!aszek !ici $orasta"%cych #a(zie* ?i-
!ith od$rowadzaa wzrokiem t( ksztatn%'
wiet!ist% sy!wetk( na"da!e" "ak ty!ko mo-
#a*
-akrya twarz na w$& rzeczywistymi
domi i $oczua' "ak u#ina"% si( $od ni%
ko!ana* 4$ada na traw(' a "e" cieniste wo-
sy )a!oway na wietrze wie"%cym znik%d'
nie$orusza"%cym adne#o !icia* Aeraz
+ya $&ciaem* - "e" oczu $yn(y zy* ,o-
znaa u!#i odkrywszy' e $otra)i $aka.*
252
=ast($nym d0wi(kiem' "aki usyszaa
a wydawao si(' e od tamte" chwi!i min(o
s$oro czasu +y cichy syk* 4kryta w cie-
niu swych wos&w' $rzysuchiwaa mu si(
$rzez moment' wstrz%sana #asn%cym ka-
niem* W kocu $odniosa wzrok i $rzera-
ona zerwaa si( na no#i' +ez wi(ksze#o
wysiku $odnosz%c z ziemi swe ty!ko na
$oy rea!ne ciao*
W% $rzy$atrywa "e" si( z +oku skony-
mi oczyma' a na "e#o #adzie" twarzy wida.
+yo wyra0ny umiech* W zie!onym mroku
$od drzewami wydawa si( taki $rzysto"-
ny' e nawet ona' kt&ra widziaa Adama'
nie mo#a o$rze. si( zachwytowi' "aki w
nie" wz+udza* W tamtych dniach w% cho-
dzi $o ziemi w $ostawie $ionowe"' za
"e#o ksztat niewie!e od+ie#a od !udzkie-
#o' natomiast r&nica mi(dzy urod% w(a a
urod% czowieka +ya taka "ak mi(dzy noc%
a dniem* Hia niezwyk!e #i(tkie i e!astycz-
253
ne ciao $okryte $rze$ysznymi uskami i
wed!e wsze!kich kryteri&w mona +yo #o
uzna. za za+&"czo urodziwe#o samca* 9ta-
czaa #o $romienista' nie+iaska aura' o
nieco rozmytym' !ecz wyra0nym' skrzyd!a-
tym ksztacie* Przydawaa ciau w(a +!a-
sku' kt&ry nie $ochodzi od nie#o*
7r&!owa Powietrza i HrokuS ode-
zwa si( chodno* =ie s$odziewaem si(
u"rze. ci( tuta"* ;& ty ro+isz w tym cie!e:
?i!ith ze+raa si( w so+ie' wydaa ostat-
nie $acz!iwe czkni(cie i wstaa s$owita
chmur% nies$oko"nie )a!u"%cych wos&w*
9d$owiedziaa r&wnie o$anowanym' z"a-
d!iwym tonem2
Ao samo co' "ak mniemam' ty ro+isz w
swoim* Hy!( te' e +(dziesz musia o
wie!e +ardzie" si( $ostara.' e+y ko#o
zwie.* ;o ci( s$rowadza do Kdenu*** ?u-
cy)erze:
W% zanie$oko"ony o+e"rza si( dokad-
254
nie i $osa dwie o#niste )a!e wzdu swe-
#o o$a!izu"%ce#o ciaa* 9tacza"%cy #o
anie!ski ksztat sto$niowo zanik' za "e#o
uroda staa si( "eszcze +ardzie" $oraa"%ca'
w miar( "ak coraz intensywnie" o#niskowa
swe "estestwo w cie!e' kt&re mia na so+ie*
Po chwi!i zn&w $rzeni&s s$o"rzenie na
sw% rozm&wczyni(*
Aeraz !e$ie": Przy+yem tu w $ewnym
ci!e okre!onym ce!u* Ham*** interes do
Adama* 5e#o chodny #os na#!e $rzy+ra
$onury ton* Gy. moe syszaa wczora"
od#osy $ewne#o zamieszania w nie+ie*
Ao mo"a s$rawka*
-amieszanie: $owt&rzya ?i!ith*
=iema! za$omniaa o od#osach wa!ki i +i-
tewnych zawoaniach sera)in&w' $o#r%o-
na w otchaniach wasne#o a!u*
Przez "aki czas +ya to cakiem nieza
rozr&+a ?ucy)er umiechn% si( szeroko*
7rew $yn(a rw%c% rzek% $o zotych
255
u!iczkach* H&wi( ci' $rzy"emnie +yo
usysze. w nie+ie co inne#o ni te od-
wieczne /hosanna1* A!e c& wzruszy ra-
mionami wy#ra!i oni* -+yt wie!u z nich
stan(o "ak cioki $o stronie 5ahwe* A!e
m(nie stawi!imy im czoo i za+ra!imy
ze so+% cz(. "as$isowych cian' kiedy
zwa!i!i nas na d& $okiwa #ow% z ukon-
tentowaniem* G&# wy#ra' a!e teraz do-
+rze si( namy!i' zanim zn&w zdecydu"e
si( mnie o+razi.*
9+razi. ci(: zn&w $owt&rzya ?i-
!ith* A to w "aki s$os&+:
?ucy)er wy$rostowa si( tak' e "e#o
wysokie ciao ro+io im$onu"%ce wraenie*
Promienie +iy od !ni%cych usek*
G&# stworzy mnie z o#niaS ,!acze#o
mia+ym wi(c kania. si( te"*** te" ku$ie
#!iny' kt&re" na imi( Adam: Hoe inni
anioowie +(d% #o czci.' kiedy ty!ko G&#
wskae im #o $a!cem' a!e nie "aS
256
Ao wanie d!ate#o "este tuta":
;zy to nie "est wystarcza"%cy $ow&d:
Ham z tym Adamem na $iekuS
=ie moesz mu nic zro+i. $owie-
dziaa ?i!ith z des$erac"% w #osie* 9n
zosta uczyniony na o+raz i $odo+iestwo
Go#a' a $ami(ta"' e Go#u nie zdoasz do-
r&wna.*
?ucy)er wy$r(y sw&" $oysku"%cy kor-
$us i s$o"rza na ni% z +yskiem #niewu w
oczach*
Ao stworzenie zro+ione "est z #!iny*
Husi mie. "aki sa+y $unkt* Pytanie ty!ko
"aki: Ay $ewnie wiesz' +o #o znasz*
?i!ith s$o"rzaa na nie#o oniemiaa' czu-
"%c' "ak o#arnia "% $odekscytowanie tak $o-
t(ne' e "e" na w$& u)ormowane ciao !e-
dwie mo#o to wytrzyma.* A wi(c +ya
szansaS G&# sam woy "e" +ro $rosto w
r(ce*
Aak' ;zowiek ma $ewn% sa+o.
257
$owiedziaa* -dradz( ci "%*** "e!i mi co
o+iecasz*
=iech +(dzie' o+iecam ci' co chcesz
$owiedzia ?ucy)er nied+a!e* ;o to ma
+y.:
-awahaa si(' zastanawia"%c si( nad
tym' co ma $owiedzie.*
Ay nie masz adne#o zatar#u z Ada-
mem* 9n ni#dy nie $ra#n%' a+y oddawa
mu cze.* Ao G&# tak zadecydowa* Awo-
im $rzeciwnikiem "est G&#' nie Adam* Sa-
me#o ;zowieka nie "este w stanie $oru-
szy.' a!e G&# da mu*** on( oma! nie za-
krztusia si( $rzy tym sowie* Hy!(' e
to w nie" tkwi sa+o. i dzi(ki nie" uda ci
si( ze$su. Goy $!an* A!e ;zowieka mu-
sisz oszcz(dzi.*** d!a mnie*
?ucy)er #wizdn% +ez#onie' unosz%c
+rwi*
Ach' tak***
5a $ierwsza #o u"rzaam $owiedziaa
258
szy+ko ?i!ith' stara"%c si( u$rzedzi. wsze!-
kie $rotesty ?ucy)era* ;hc( #o mie.*
W% $rzy"rza "e" si( +acznie oczami'
kt&re teraz $rzy$ominay w%ziutkie sz$ar-
ki*
Po co: A zreszt% nie*** to niewane*
=ie chc( si( z to+% s$iera.* Hoe +(d(
mia $ewn% su#esti( $&0nie"' kiedy m&"
$!an zadziaa* Ay i "a' razem mo#!i+ymy
za$ewni. $ieku $ot(#(*
?i!ith wzdry#n(a si(* Przed ni% i Ada-
mem te kiedy rysoway si( ws$aniae
$ers$ektywy* A!e moe s$rawa wci% "esz-
cze +ya aktua!na*** o i!e G&# wszystkie#o
nie sysza*
A wi(c o+iecu"esz' e nic mu si( nie
stanie:
Aak' nie skrzywdz( two"e#o dro#ocen-
ne#o #!iniane#o osika* Hasz rac"( to
G&# "est moim rywa!em' a nie ta oywiona
ku$a +ota o imieniu Adam* =a czym wi(c
259
$o!e#a cay sekret:
Kden $owiedziaa ?i!ith wo!no to
wci% "eszcze eks$eryment* =a $ewno
wie!e ma r&nych niedoskonaoci* Ao
oczywiste' w $rzeciwnym razie adne z
nas nie zna!azo+y si( tuta"* G&# zasadzi
,rzewo $orodku 9#rodu i za+roni komu-
ko!wiek #o dotyka.* Po $rostu test*** teraz
do+rze to rozumiem* Aest na $osusze-
stwo* G&# nie u)a ;zowiekowi*** uczyni
#o z+yt si!nym* ,rzewo za$ewnia $ozna-
nie ,o+ra i -a' a G&# +oi si( $ozwo!i.'
a+y ta wiedza o+ecna +ya w 9#rodzie' $o-
niewa $anu"e nad ;zowiekiem ty!ko
dzi(ki temu' e ten nie zda"e so+ie s$rawy
z $osiadane" mocy* 5e!i kt&reko!wiek z
nich z"e 9woc z ,rzewa' G&# +(dzie mu-
sia zniszczy. to' kt&re do$uci si( takie#o
czynu* Aak wi(c sku ko+iet(' a+y z"ada' a
mnie zostaw Adama i KdenS
W% s$o"rza na ni% z ukosa* -amia
260
si(*
5e!i kt&reko!wiek z nich nie $rze"dzie
takie" $r&+y' wtedy G&# $rzekona si(' e
adnemu z nich nie mona zau)a.' nie-
$rawda: -orientu"e si(' e ich o+ecna )or-
ma da!eka "est od doskonaoci i zniszczy
o+o"e' $o czym o$racu"e d!a wiata ca-
kiem inny $!an*
?i!ith #(+oko odetchn(a* Podniecenie
narastao w nie" "ak )a!a $rzy$ywu' a wiatr
wie"%cy znik%d tar#a wosy o$ada"%ce "e"
na ramiona*
=iech ty!ko s$r&+u"eS zawoaa
#niewnie* 9ca!( Adama* G&# $o$eni
wie!ki +%d' o+darza"%c 9#r&d tak $ot(n%
moc%* =ie $owinien +y czyni. #o na w$&
ywym' na w$& o+darzonym samowia-
domoci%* =ie $owinien +y $ozwo!i.
Adamowi czu. tak wie!k% +!isko. z zie-
mi%' z kt&re" zosta stworzony* Adam i
9#r&d to "edno ciao' a moc Go#a s$oczy-
261
wa w kadym z nich* G&# nie m&#+y
zniszczy. "edne#o' nie niszcz%c $rzy tym
dru#ie#o' a razem oni s% +ardzo mocni*
@dy+y razem $rzeciwstawi!i si( Go#u' z
mo"% $omoc%***
?ucy)er $rzy"rza si( "e" z wyrazem
ws$&czucia na urodziwe"' #adzie" twarzy*
G&# $okona mnie $rzy$omnia swo-
"e" rozm&wczyni* ;zy s%dzisz' e to+ie
nie da+y rady:
?i!ith rzucia mu dumne s$o"rzenie*
5estem 7r&!ow% Powietrza i Hroku*
Ham swo"e sekrety i moce' nad "akimi nie
moe za$anowa. nawet G&#* 5e!i $o%cz(
"e z moc% Adama i 9#rodu*** G&# uczyni
9#r&d ywym i $enym mocy' za Adam
stanowi z nim "edno ciao* 7ady z nich
oso+no "est niekom$!etny' $odo+nie "ak
m(czyzna +ez ko+iety* Adam ma teraz
Kw(*** a!e kiedy Kwy za+raknie' $rzy$o-
mni so+ie o ?i!ith* 5u "a si( o to $ostaramS
262
< $ostaram si(' e+y $o"% cae #ro%ce
nam wszystkim nie+ez$ieczestwo* Przy
mo"e" $omocy' +y. moe zdoa mu za$o-
+iec*
5e!i G&# zniszczy Kw( $owiedzia
?ucy)er zniszczy r&wnie Adama* Ao ten
sam mode!*
A!e moe nie zniszczy ich w tym sa-
mym czasie* W tym u$atru"( swo"e" szan-
sy* ;h(tnie za+ia+ym "% sama' #dy+ym
ty!ko mo#a' a!e w 9#rodzie nie da si( ru-
szy. nawet na"mnie"sze" trawki' "e!i ona
nie wyrazi na to z#ody* =ie' musz( $ocze-
ka.' a Kwa sama udowodni Go#u' e nie
nada"e si( do noszenia ciaa' a kiedy 9n
+(dzie wymierza "e" kar(' wykorzystam
ten moment' a+y $od+urzy. 9#r&d* 9n "u
zaczyna +y. wiadomy sie+ie* S%dz(' e
mo#a+ym #o o+udzi. +y. moe $rzez
Adama* Adam i Kden to niema! "edno' $o-
do+nie "ak Adam i "a staniemy si( "ednym'
263
"e!i uda nam si( $oz+y. Kwy* Tadne z nas
oso+no nie ma wystarcza"%ce" mocy' a+y
stawi. czoo Go#u' a!e Kden' Adam i "a
ws$&!nie mo#!i+ymy si( o to $okusi.*
9drzucia w ty #ow(' a nies)orne $asma
ciemnych wos&w otoczyy "e" twarz #(st%
$!%tanin%* Kden to ywa istota* Hy!(' e
uda mi si( zamkn%. nas wszystkich w nie-
dost($ne" +ace $rzestrzeni' a w moich
Hrocznych 9tchaniach "est wie!e mie"sc'
w kt&rych zdoamy si( ukry. nawet $rzed
Go#iem*
?ucy)er $onownie s$o"rza na ni%' mru-
%c oczy*
Ao si( moe $owie. wo!no $okiwa
#ow%* =a$rawd( "este sza!ona*** a!e
$!an moe si( $owie.' $rzy mo"e" $omo-
cy* Aa ko+ieta "est $i(kna' na sw&"
s$os&+*** -amia si(* < "aka +y to +ya
zemsta na Go#uS
7o+ieta zastanawiaa si( #ono ?i-
264
!ith zamieszku"e mo"e ciao' a "a "estem
a+so!utnym zem*** S%dz(' e w cie!e Kwy
$ozostao wystarcza"%co duo za' a+y
wyda si( "e" kim*** interesu"%cym* Powo-
dzenia' ?ucy)erzeS
W niewie!kie" niecce wycieane" aksa-
mitnym mchem' w samym rodku 9#rodu
stay dwa ,rzewa* Ao na skra"u $o!any
+yo ciemne' "e#o !icie zasaniay "asn%
$owiat( +i"%c% z mie"sca' #dzie wisiay
9woce Tycia* -a $orodku niecki ,rze-
wo Poznania $ysznio si( szkaratnymi
owocami' $on%cymi +!askiem' kt&ry zda-
wa si( wydo+ywa. z ich wn(trza' ukryty-
mi $or&d zie!onych' !ni%cych !ici* Ao
+yo serce 9#rodu* Wanie od ,rzewa
Poznania ,o+ra i -a rozchodziy si( $u!-
su"%ce )a!e' $orusza"%ce rytmicznie caym
$owietrzem Kdenu*
Kwa $ostawia sw% ma%' +os% sto$k( na
265
o$ada"%cym w d& z+oczu i niemiao
o+e"rzaa si( $rzez rami(* W% wyci%#n%
w "e" stron( czerwony' rozwid!ony "(zyk*
5e#o #os +y s$oko"ny i d0wi(czny* < sod-
ki "ak mi&d*
Kwo sze$ta cicho Kwo***
4miechn(a si( i ruszya da!e"' on za
$od%y za ni%' #n%c si( urok!iwie w rytm
swe#o kroku o nieziemskim wdzi(ku' kt&-
ry utraci zaraz $o 4$adku* ,zisia" nikt nie
wie' "ak w&wczas chodzi w%* -e wszyst-
kich istot !udzkich ty!ko Kwa widziaa to
na wasne oczy' a!e +ya to "edna z tych
rzeczy' o kt&rych ni#dy nie $owiedziaa
Adamowi*
-atrzyma!i si( w cieniu ,rzewa* Powie-
trze t(tnio wok& nich $owo!nym rytmem*
Gy na ty!e si!ny' e $orusza "asnymi wo-
sami Kwy* Wszystkie owoce ,rzewa wy-
chy!iy si( s$oza !ici' a+y "% zo+aczy.' a
na"nisze #a(zie $ochy!ay si( czu!e w
266
stron( ko+iety stworzone" z ciaa Adama*
=a"+!isza #a%0 u#i(a si( kusz%co* Kwa
si(#n(a $o szkaratne "a+ko' kt&re na-
tychmiast za#(+io si( w "e" do* 9woc
"ak+y sam oderwa si( od $odtrzymu"%ce"
#o #a%zki* Kwa s$o"rzaa na trzymane w
$a!cach "a+ko i $oczua' "ak r(ka zaczyna
"e" dre.* Przestraszona wyco)aa si( w
stron( w(a*
Aen zamkn% w mocnym o+"(ciu "e" uro-
cze' s$owite wiatem' +!ade ciako i $o-
chy!i sw% ksztatn%' s$aszczon% #ow( ku
"e" twarzy' sze$cz%c co do ucha #osem
tak s$oko"nym i $enym sodyczy' e
strach momenta!nie znikn% z o+!icza ko-
+iety* 4miechn(a si( nieznacznie i dre-
nie r(ki ustao*
4niosa 9woc Poznania do ust* ;ay
9#r&d $o#r%y si( w ciszy' $odczas #dy
ona wahaa si( $rzez du#% chwi!(F trzyma-
a "a+ko w $&otwartych ustach' z(+y w+i-
267
a "u w szkaratn% sk&rk( $okrywa"%c%
mi%sz' kt&ry zawiera wsze!k% wiedz(*
Gyy to ostatnie chwi!e ciszy' kiedy nie-
winno. wci% "eszcze $anowaa w caym
Kdenie*
W% zn&w odezwa si( $ona#!a"%cym
sze$tem2
Kwo***
?i!ith draa w ramionach Adama*
Ay +ye m&" na samym $ocz%tku
sze$taa #niewnie* Gy!imy ty!ko ty i "a'
i 9#r&d*** nie $ami(tasz: Gyam "u tw%
on%' zanim $o"awia si( ona' wi(c na!e-
ysz do mnieS
Adam widzia swo"e wasne donie $rze-
witu"%ce $rzez e)emeryczne ciao ?i!ith*
Poruszy #o #niew $o+rzmiewa"%cy w "e"
#osie' a!e umys mia z+ytnio zam#!ony
$!am% naiwne" niewinnoci' a+y wszystko
"asno rozumie.* ;hocia +ardzo si( stara*
268
Dytmiczne dot%d $u!sowanie Kdenu sta-
o si( dziwnie niere#u!arne* ?i!ith do+rze
wiedziaa' co to oznacza' i $oczua "ak
$odniecenie chwyta "% za #ardo* =iema!
krzyczaa z coraz wi(ksz% determinac"%2
AdamieS*** AdamieS =ie $ozw&!' +y
coko!wiek nas rozdzie!io2 cie+ie' 9#r&d i
mnieS Hoesz utrzyma. nas wszystkich ra-
zem' "e!i si( $ostaraszS Wiem' e to $otra-
)iszS Ay***
Pot(ne' niszcz%ce t%$ni(cie wstrz%sn(o
caym otoczeniem niczym uderzenie $ioru-
na* 9#r&d zadra' a kade drzewo w Kde-
nie $ochy!io si( "ak+y $od na$orem sza!e-
"%ce" wichury* Adam $odni&s wzrok' stru-
ch!ay z $rzeraenia* A!e $odekscytowana
?i!ith wy+uchn(a sza!onym miechem i
wrzasn(a2
9' to "uS Po$iesz si( Adamie' $o-
$ieszS Wy!izn(a si( z o+e"mu"%cych "%
ramion i $ucia si( +ie#iem wr&d drzew i
269
krzak&w' kt&rych #a(zie usuway "e" si( z
dro#i* Adam ruszy za ni%' na w$& onie-
miay wraz z caym oniemiaym 9#rodem*
W Kdenie rozsza!ao si( istne $andemo-
nium na wie. o tym' co zaszo $od ,rze-
wem*
?i!ith co "aki czas s$o#!%daa w nie+o i
+ie#a co si w no#ach* ;zy o!+rzymia +y-
skawica zwa!i si( z nie+a na nie$osuszn%
ko+iet(' +y $oz+awi. "% ycia' zanim dotr%
do ,rzewa:
Poczeka"' $oczeka"S dyszaa' zano-
sz%c +ez#one mody do Go#a* ,a" mi
"eszcze chwi!k(***
;zy $iorun dosi(#nie take Adama te-
raz' kiedy wraz z ni% $rze!iz#u"e si( $o-
mi(dzy rozst($u"%cymi si( na +oki drzewa-
mi:
Szy+cie"S wydyszaa raz "eszcze'
tym razem zwraca"%c si( do m(czyzny*
-m(czeni tak' e z trudem a$a!i od-
270
dech' zatrzyma!i si( na skra"u niecki' w
kt&re" roso ,rzewo* S$o#!%da"%c na d&'
mo#!i do"rze. Kw(' kt&ra wysza "u $oza
cie drzewaF trzymaa w doni owoc z wy-
ra0nie od#ryzionym k(sem u"awnia"%cym
+iay mi%sz $od szkaratn% sk&rk%* 5asno-
wosa ko+ieta roz#!%daa si( $o 9#rodzie'
"ak+y widziaa #o $o raz $ierwszy w yciu*
/@dzie "est G&#: ,!acze#o nie dosi(#n%S
"e" tu na mie"scu:1*
?i!ith' omi&tszy ca% scen( szy+kim
s$o"rzeniem' z $ocz%tku nie dostrze#a
w(a' kt&re#o u"awni. m&# "edynie de!i-
katny' o$a!izu"%cy +!ask +i"%cy s$od ,rze-
wa* Pomimo wie!kie#o $odniecenia'
umiechn(a si( drwi%co* ?ucy)er na"wy-
ra0nie" nie kwa$i si( do otwarte" kon)ron-
tac"i z Go#iem*
A!e teraz nie miaa czasu' e+y zastana-
wia. si( nad !osem ?ucy)era czy Kwy* -
+!ie" niewy"anionych $owod&w G&# $o-
271
wstrzyma sw% karz%c% do' ona za $o-
winna wykorzysta. t( zwok( "ak na"!e$ie"*
Gowiem kiedy G&# skoczy "u z Kw%' za-
+ierze si( do Adama' a!e do te#o czasu
trze+a "eszcze wie!e zro+i.* Aeraz musiaa
si( skoncentrowa. na Adamie i na y"%cym
Kdenie* ;a% wieczno. oczekiwaa na to'
co miay $rzynie. na"+!isze chwi!e*
Stan(a na skra"u niecki i $ot(ny'
mroczny wiatr znik%d owion% "% strasz!i-
wym $odmuchem' rozwichrza"%c du#ie
wosy' a zmieniy si( w chmur(' kt&ra "%
zasonia* - chmury wydo+y si( "e" #os
#rzmi%cy $otwornym rytmem' dostosowa-
nym do tem$a' z "akim o+ecnie oddycha
Kden*** i Adam*
9#rodzieS zawoaa* Kdenie' $osu-
cha" mnieS 5estem ?i!ith' ona Adama*
;zua' "ak wok& nie" wi"e si( $rzeo#rom-
na' mroczna wiadomo.* ;ay Kden +y w
ruchu' kurcz%c si(' odrywa"%c si( od ziemi
272
$od "e" sto$ami' monstrua!ny' a "ednocze-
nie zachwyca"%cy wiat' kt&ry sama'
moc% swe#o wezwania $owoywaa do y-
cia*
AdamieS zawoaa* Adamie' czy
mnie syszysz: Ay i Kden "estecie "ednym
ciaem' a Kwa zniszczya was o+u* Swym
czynem $rzyniosa wiedz( do 9#rodu'
#dzie sam G&# nie mia "e" w$rowadzi.*
G&# zniszczy was wszystkich za s$raw%
Kwy*** chy+a e mnie $osuchacie***
Poczua' "ak uwa#a Adama odrywa si(
od Kwy i $rzenosi si( na ni%* H(czyzna
+y oszoomiony i $een !(ku* Poczua' "ak
+udz%ca si( wiadomo. 9#rodu otacza #o
coraz cianie"' a $rzysza chwi!a' kiedy
zdawao si(' e ziemia Kdenu i ciao ;zo-
wieka z!ay si( w "edno' $o%czone tym sa-
mym $ra#nieniem' "akie $rzyci%#ao ich
wza"emnie' #dy w kadym z nich $o"awia
si( wstrz%sa"%ca my! o rozdzie!eniu i za-
273
#adzie*
;zy G&# $rzewidzia d!a swe#o nad-
$rzyrodzone#o $!anu wanie taki kres'
kt&ry +y "ednoczenie $ocz%tkiem $!anu
?i!ith: =ie miaa czasu' +y si( nad tym za-
stanawia.' a!e my! ta nie dawaa "e" s$o-
ko"u nawet wtedy' kiedy wa+ia 9#r&d
#osem r&wnie sodkim i urzeka"%cym' "ak
ten' kt&rym $rzemawiaa do Adama*
Aymczasem cay wie!ki 9#r&d strasz!i-
wie dy#ota wok& nie"' a wiadomo.
$rzenikaa kady konar' $n%cze i 0d0+o
wy$u!sowu"%c niczym krew ze wz#&rza'
na kt&rym staa* ;aa ta wiadomo. +ya
Adamem* 9#r&d wsuchiwa si( uwanie
w "e" sowa' sucha ich te Adam i razem
w tr&"k( stanowi!i teraz cay istnie"%cy
wiat* Sukces +y na wyci%#ni(cie r(ki*
;zua to wyra0nie* < wtedy***
AdamieS*** AdamieS zawoaa Kwa
sto"%ca $od ,rzewem*
274
?i!ith $rzerwaa swo"% inwokac"( wy#a-
szan% stentorowym #osem' a kurcz%cy si(
wok& nie" 9#r&d zawaha si( na chwi!(*
AdamieS zawoaa $onownie Kwa*
Przeraenie wy$rao "e" #os z wsze!kie#o
$owa+u*
-a $!ecami ?i!ith da si( sysze. oszoo-
miony #os Adama2
Kwa:***
/Goe*** Goe unicestwi" "%
natychmiastS1 +a#aa +ez#onie ?i!ith* A
$otem zawoaa na cay #os*
Kwa nie "est cz(ci% KdenuS =ie su-
cha" "e"' AdamieS 9na zniszczy cie+ie ra-
zem z 9#rodem*
Adamie' AdamieS @dzie "este:
5u id(*** odezwa si( Adam' wci%
+ekocz%c nie$rzytomnie*
?i!ith zawirowaa w chmurze wos&w*
@dzie "est G&#S ,!acze#o wstrzyma sw%
karz%c% do: Aeraz +y na"!e$szy czas' +y
275
uderzy.' "e!i "e" nadzie"e miay si( zici.*
,a!e"' da!e"S =a $ewno zaraz +yskawica
wystrze!i z nie+a' "e!i ty!ko uda "e" si( za-
trzyma. Adama "eszcze $rzez chwi!k(***
Poczeka" AdamieS rykn(a des$erac-
ko* Adamie' wiesz $rzecie' e mnie ko-
chaszS 5e!i mnie o$ucisz***
@os uwi%z "e" w #ard!e' kiedy m(czy-
zna s$o"rza na ni% t($ym wzrokiem' "ak+y
widzia "% $o raz $ierwszy w yciu* Qwie-
t!ista $owiata otaczaa #o niczym $o-
mie' a sowa ?i!ith +yy d!a "ak narko-
tyk' $odo+nie "ak d!a 9#rodu' do$&ki zie-
mia' kt&ra kochaa "% i suchaa "e"' trwaa
w "ednoci z u)ormowanym z nie" ciaem
m(czyzny* 5eszcze $rzed chwi!eczk% w
caym stworzeniu nie +yo d!a Adama i
Kdenu nic $r&cz te" "edne" ko+iety' $rze-
mawia"%ce" z #(+in mroku* A!e teraz***
AdamieS dara si( Kwa $askim'
$rzeraonym #osem*
276
=ie sucha" "e"S krzyczaa osza!aa
?i!ith* ,!a nie" nie ma tu mie"scaS =ie
zdoasz "u "e" oca!i.S G&# "% zniszczy' a
$otem zniszczy cie+ie' "e!i mnie o$uciszS
-osta i $ozw&! "e" z#in%.S -nowu +(dzie-
my razem sami' w 9#rodzie*** Adamie' nie
sucha" "e"S
Husz(*** musz( "e" sucha. wy+%ka
#osem kretyna* -e"d0 mi z dro#i ?i!ith*
=ie rozumiesz: 9na "est ciaem z me#o
ciaa*** musz( do nie" i.*
?i!ith w$atrywaa si( w nie#o o#u$iaa*
;iao z "e#o ciaaS 5ak mo#a o tym za$o-
mnie.S -a +ardzo sku$ia si( na wi(zi "ed-
nocz%ce" m(czyzn( z 9#rodem*** za$o-
mniaa' e on tworzy "edno take z Kw%*
Widmo $oraki $rzy#nioto "% na#!e ni-
czym +rya oowiu* @dy+y chocia G&#
uderzy w te" chwi!i*** Dzucia si( w $rz&d
w ostatnie" des$erackie" $r&+ie $owstrzy-
mania #o $rzed $&"ciem do Kwy' $odczas
277
#dy 9#r&d wierci si( nie$ewnie wok&
nich' $rzeraony trwo#% ?i!ith' rozdarty
Adamow% rozterk%* Stan(a rozdy#otana
$rzed m(czyzn%' zast($u"%c mu ze"cie do
do!inki' "ak #dy+y "e" u!otne ciao mo#o
#o $owstrzyma.' a!e on $rzeszed $rzez
ni% "ak $rzez chmur( i !e$o ruszy w d&
stoku' #dzie $od ,rzewem staa struch!aa
Kwa' trzyma"%c w doni owoc' z twarz%
wy!(knion%' +owiem $osiada "u wiedz(*
-e swo"e#o mie"sca ?i!ith widziaa to'
cze#o Adam "eszcze nie dostrze#* -amia-
a si( na#!e dziko i zawoaa2
S$&"rz na ni%' AdamieS S$&"rzS
Adam zamru#a i s$o"rza*
Kwa staa $od ,rzewem cakiem na#a*
;udowna $owiata' kt&ra dot%d s$owi"aa
"% niczym $ow&czysta szata' znikn(a
wraz z +osk% niewinnoci% i ko+ieta w ni-
czym nie $rzy$ominaa "u te" nieskazite!-
278
nie $i(kne" +o#ini' kt&ra te#o ranka z+u-
dzia si( wtu!ona w rami( Adama* Staa
tam dr%ca' za#u+iona' aonie chuder!a-
wa' istna karykatura $er)ekcy"nie urodzi-
we" damy' kt&ra nieca% #odzin( wczenie"
schodzia tym samym z+oczem w towarzy-
stwie w(a* A!e Kwa z nicze#o nie zdawa-
a so+ie s$rawy* S$o"rzaa na Adama' na
kt&re#o twarzy $o"awio si( wahanie' i $o-
saa mu nie$ewny umiechF +yo w nim
co $rze+ie#e#o i chytre#o*
Ach' tu "este $owiedziaa* Aeraz na-
wet "e" #os wydawa si( ochry$y* Przez
chwi!( wszystko wy#!%dao tak*** dziwnie*
-o+acz uniosa w #&r( owoc* Gardzo
do+ry* ?e$szy ni wszystko' co ty mi da-
e* Skosztu"*
?i!ith $rzy#!%daa si( "e" ze wz#&rza z
$rzeraeniem' kt&re na moment $rzy.mio
strach s$owodowany tym' i G&# s$&0nia
si( z wymierzeniem kary* A zatem wiedza
279
"est a tak sz$etna: ,!acze#o zniszczya
urod( Kwy' "ak #dy+y +yo to co ze#o:
,oskonaa wiedza $owinna wanie
wzmocni. "e" si( i urod( na chwi!( $rzed
tym' "ak dosi(#nie "% karz%ca r(ka Go#a'
"e!i*** < na#!e ?i!ith zrozumiaa* 5aka tam
doskonaa wiedzaS Przecie Kwa za!edwie
s$r&+owaa owocu' a "eden k(s m&# "e"
da. ty!ko znieksztacon%' cz%stkow% wie-
dz(* -niko $i(kno "e" niewinnoci' a!e w
zamian nie zdo+ya $i(kna doskonae" wie-
dzy* ;zy wanie d!ate#o G&# zw!eka:
,o$&ki "e" wiedza +ya nie$ena' +y. moe
Kwa nie stanowia adne#o za#roenia d!a
+oe" wadzy nad Kdenem* =iemnie" "ed-
nak okazaa nie$osuszestwo' udowodni-
a' e nie "est #odna +oe#o zau)ania*** d!a-
cze#o wi(c si( waha: ,!acze#o nie s$a!i
"e" na $o$i&' tam #dzie staa' z k(sem "a+-
ka w ustach: Paniczny strach cisn% "% za
#ardo* ;zy moe i teraz +awi si( moim
280
kosztem: ;zy moe dawa "e" zwok(' o
kt&r% tak ar!iwie +a#aa' a+y m&c $rzy-
#!%da. si(' "ak sromotnie $rze#rywa' mimo
te" wymarzone" $rzewa#i:
S$r&+u" te#o "a+ka $owt&rzya Kwa
$oda"%c m(czy0nie owoc*
AdamieS wrzasn(a roz$acz!iwie ?i-
!ith ze skra"u wz#&rza* Adamie' s$&"rz na
mnieS Ao mnie $ierwsz% $okochae*** nie
$ami(tasz: S$&"rz na mnie' AdamieS
< Adam odwr&ci si(' +y na ni% s$o"rze.*
Wiatr' kt&ry ukry "% za ciemn% chmur%
wos&w' ucich* Staa teraz' "anie"%c na
szczycie $a#&rka' a +ie! "e" ramion roz-
dzie!aa ciemno. na dwie cz(ci' $odo+ne
dw&m odno#om w de!cie rzeki* Promienia-
a urod%' "ak% ni#dy nie miaa si( "u cie-
szy. adna mierte!niczka*
Gyam $ierwszaS woaa ?i!ith*
7ochae mnie $rzed ni%*** wraca" teraz do
mnie' zanim G&# $orazi was o+o"e* Wra-
281
ca"' AdamieS
S$o"rza na ni% aonie* Po du#ie"
chwi!i odwr&ci si( w stron( rozdy#otane-
#o stworzenia sto"%ce#o u "e#o +oku' o
oczach' w kt&rych $oznanie za$a!io $o-
mie $rzeraenia* Przy#!%da si( +ardzo
du#o* A w kocu si(#n% $o "a+ko*
Adamie nieS wrzasn(a $isk!iwie
?i!ith* Widzisz' co wiedza zro+ia z Kw%S
Staniesz si( +rzydki i na#i' tak "ak onaS
=ie $r&+u" te#o' AdamieS =ie zda"esz so-
+ie s$rawy z te#o' co ro+iszS
S$o"rza na ni% $onad czerwonym owo-
cem* 9tacza"%ce #o wiato rozszcze$iao
si( na miriady zachwyca"%cych +ysk&w*
Sta niczym +oek $od wie!kim ,rzewem'
$romieniu"%cy' doskonay*
Wiem' co ro+i( $owiedzia #osem
czystszym' ni kiedyko!wiek u nie#o sy-
szaa*
G&# ci( z#adziS zaskowyczaa ?i!ith
282
i $o$atrzya w #&r(' chc%c si( $rzekona.'
czy +yskawica nie stacza si( $o nie+ie
wanie w te" chwi!i*
Wiem $owt&rzy Adam* < $o chwi!i
doda2 Ay nic nie rozumiesz' ?i!ith* Kwa
"est ciaem z me#o ciaa' +!iszym mi ni
Kden*** +!iszym ni ty* ;zy nie $ami(tasz'
co G&# $owiedzia2 /-a$omni" o wszyst-
kich innych*** 1*
KwoS wrzasn(a ?i!ith' $oz+awiona
"u wsze!kie" nadziei* -atrzyma" #oS Ay
"u nie unikniesz kary*** a!e czy chcesz #o
$oci%#n%. za so+%:
Kwa s$o"rzaa na ni% nie+ieskimi oczy-
ma' $ociemniaymi od zdo+yte" wiedzy*
Wy+uchn(a $isk!iwym miechem' z kt&-
rym u!eciay resztki "e" dawne#o wdzi(ku*
A moe mam zostawi. #o to+ie:
s$ytaa drwi%co* =i#dyS 9n i "a "estemy
"ednym ciaem ode"dziemy razem* S$r&-
+u" "a+ka' AdamieS
283
H(czyzna $osusznie o+r&ci owoc w
doni' a $o chwi!i "e#o z(+y w#ryzy si(
$rzez szkaratn% sk&rk( w sodkawy' +iay
mi%sz* ;ay 9#r&d $o#r%y si( w stru-
ch!ae" ciszy' na"mnie"sze 0dzie+eko trawy
nie $oruszyo si( "ak Kden du#i i szeroki'
$odczas #dy Adam u i $oyka 9woc Po-
znania* A $otem s$o"rza we w$atrzone w
nie#o oczy Kwy' $odczas #dy samowia-
domo. i wiedza o tym' e "est "ednostk%
o+darzon% wo!n% wo!%' sto$niowo wy$e-
niaa "e#o roz+udzony umys*
Po chwi!i otacza"%ca "e#o ciao wiato.
z+!ada' zadraa i znika* 9n take +y te-
raz na#i* ;udowne' harmoni"ne ciao $rzy-
+rao dziwaczny' aosny wy#!%d zwyke-
#o czowieka i natychmiast $rzesta +y.
$i(kny' $rzesta +y. Adamem*
?i!ith nie wy#!%daa "u Go#a* ;zua'
"ak wie!ki ci(ar wy$enia "e" serce i $rzy-
284
#niata "%* Przez du#% chwi!( nic nie o+-
chodzi "e" G&#' Kden' $rzyszo.* Ao
wszystko nie miao "u adne#o zwi%zku z
Adamem' i ni#dy "u nie +(dzie miao***
Posucha" odezwaa si( Kwa do Ada-
ma !edwie sysza!nym #osem* 5ak cichoS
Ao d!ate#o' e nie sycha. muzykiS Sera)i-
ni nie $iewa"% "u wok& AronuS
A$atycznie s$o"rzaa w #&r(* Ao musia-
o oznacza.' e G&# nadchodzi*** A!e kiedy
s$o"rzaa w nie+o' do "e" uszu wci% do-
chodzia uroczysta ch&ra!na $ie o dosto"-
nym +rzmieniu i niezm%cone" harmonii*
Adam $rzekrzywi #ow( i take wyt(y
such*
Hasz rac"( z#odzi si(* Przesta!i
$iewa.*
?i!ith nie syszaa' co m&wi* Strasz!iwe
uczucie miotao si( i k(+io w caym "e"
cie!e* -naa "e to +ya nienawi.* =iena-
wi. do Adama i Kwy i do te#o' co "e" zro-
285
+i!i* =ienawi. do tych na#ich stworze' z
kt&rych "edno +yo "e" ukochanym' $rze-
$i(knym $&+o#iem' a dru#ie )orm%' "ak%
$rzywdziaa na sie+ie' a+y s$rawi. mu roz-
kosz* Ao $rawda' mo#!i teraz z"e. ca%
reszt( owoc&w $oznania' a+y zn&w osi%-
#n%. doskonao.' a!e +(dzie to doskona-
o.' w kt&re" d!a nie" za+raknie mie"sca*
9ni tworzy!i "edno ciao i nawet G&# nie
$rzy+y "e" z $omoc%' +y ich rozdzie!i.*
Przy$atru"%c si( im' nienawidzia serdecz-
nie ich o+o"#a* Samo istnienie Kwy +yo
o+raz% d!a nieskazite!ne" doskonaoci'
kt&ra wci% okrywaa ?i!ith' a Adam***
Adam dr%cy $od ,rzewem z ka!ek%' nie-
$en% wiedz%' roz$a!a"%c% "e#o chytre teraz
oczka***
;zua' e z+iera "e" si( na $acz* 5eszcze
$rzed chwi!% ten m(czyzna +y wcie!on%
$er)ekc"%*** ni#dy te#o nie za$omni* =ie-
ma! $okochaa tamto ws$omnienie' do$&ki
286
wci% "eszcze miao "aki zwi%zek z na#im
stworzeniem dy#oc%cym u st&$ ,rzewa*
Wiedziaa' e do$&ki m(czyzna +(dzie
y' nie uwo!ni si( od te#o ws$omnienia*
Sa+o.' "ak% si( zarazia' nie $rzestanie "e"
dr(czy. $o%daniem tamte#o ciaa' kt&re
kiedy +yo Adamem* Pers$ektywa wiecz-
ne" t(sknoty za kim' kto znikn% na za-
wsze' na#!e wydaa "e" si( nie do zniesie-
nia*
4niosa w #&r( #ow( i s$o"rzaa $rzez
un( $on%c% nad Kdenem ku mie"scu'
#dzie sodkie #osy wy$iewyway $o-
chwa!ne hymny' kt&rych Adam i Kwa ni#-
dy nie mie!i "u usysze.*
5ahweS zakaa* 5ahweS Przy+%d0
tu i z#ad0 nas wszystkichS Hiae rac"(
oni s% z+yt sa+i' a+y tym' kt&rzy ich zna"%'
mo#!i da. coko!wiek inne#o $r&cz smutku
i nieszcz(cia* Goe' $rzy+%d0 tu i o+darz
nas wiecznym $oko"emS
287
Kwa "(kn(a $rzeraona u +oku Adama*
Posucha"S zawoaa* Adam' $osu-
cha" "e"S
W od$owiedzi !udzki strach $o raz
$ierwszy wykrzywi +rzydk% twarz' kt&ra
kiedy +ya uroczym' niemierte!nym o+!i-
czem Adama*
,rzewo TyciaS zakrzykn% m(czy-
zna* =ikt nie +(dzie m&# nam nic zro-
+i.' "e!i z"emy "e#o owoceS
9+r&ci si( w mie"scu' a+y $uci. si( $(-
dem $o stoku w stron( ciemne#o ,rzewa' i
serce zakao w ?i!ith na widok te#o' "ak
niez#ra+nie i niezdarnie si( $orusza*
Wczora"sza !ekko. i zwinno. znikn(a
+ez$owrotnie wraz z "e#o urod% i teraz cia-
o +yo d!a "edynie ci(arem i zawad%*
A!e m(czy0nie nie +yo dane do+iec do
,rzewa Tycia* =a#!e +owiem nad caym
9#rodem roz!a si( $oraa"%cy +!ask +oe"
chway* W nie+ie za$ada #ucha cisza i
288
wiatr $rzesta wia. w Kdenie*
Adamie odezwa si( @os' hucz%c w
$rze"mu"%ce" ciszy nad 9#rodem* ;zy
moe z"ade z ,rzewa' z kt&re#o ci zaka-
zaem "e.:
Adam s$o"rza na stok' #dzie na t!e nie-
+a wida. +yo sy!wetk( zroz$aczone" ?i-
!ith* =ast($nie s$o"rza na Kw(' sto"%c% u
"e#o +oku' to$orn% karykatur( $i(kna o "a-
kim ni* 7iedy si( odezwa' "e#o #os +y
$een #oryczy*
7o+ieta' kt&r% mi dae zacz% z wy-
rzutem' a!e zawaha si(' na$otyka"%c s$o"-
rzenie Kwy* ,awna' +oska do+ro. u!eciaa
ze na zawsze' a!e nie u$ad "eszcze tak ni-
sko' e+y $okazywa. Kwie' "akie s% "e#o
$rawdziwe my!i* =ie m&# $o $rostu $o-
wiedzie.2 /7o+ieta kt&r% mi dae' o+o"#u
nam ci%#n(a nieszcz(cie na #ow(*** a!e
$rzed ni% miaem "eszcze inn% ko+iet(' kt&-
ra nie wyrz%dzia mi adne" krzywdy1* =ie
289
$otra)i tak dotk!iwie zrani. ciaa ze swe#o
ciaa* A!e teraz +y "u czowiekiem' wi(c
adn% miar% nie m&# $ozwo!i.' a+y to
wszystko uszo Kwie na sucho* ,!ate#o
kontynuowa $onuro daa mi owoc z te#o
,rzewa i z"adem*
@os za$yta nie$rzy"emnym tonem2
Kwo:
Kwie $rzy$omnia si( inny #os' s$oko"-
ny i $een sodyczy' mrucz%cy "e" do ucha
/Kwo' Kwo1 w chodnym' zie!onym mroku
9#roduF #os sze$cz%cy sekrety' kt&rymi
ni#dy nie $odzie!i si( z Adamem* Hoe
#dy+y teraz stan% $o "e" stronie*** a!e nie
zro+i te#o' d!ate#o te z uraz% wydusia z
sie+ie2
W% mnie zwi&d wyznaa Go#u i
z"adam*
Przez chwi!( w 9#rodzie sycha. +yo
ty!ko cisz(* Potem znowu odezwa si(
@os2
290
?ucy)erzeS tym razem w tonie' w "a-
kim $rzem&wi @os' $o+rzmiewa wyra0-
ny smutek' kt&re#o na $r&no +yo+y szu-
ka. w sowach' "akie kierowa do m(czy-
zny i ko+iety* ?ucy)erze' m&" wro#u'
wy"d0 s$od ,rzewa*
Wyra0nie +yo sycha. w @osie +oskie
ws$&czucie' kiedy wydawa strasz!iwy
wyrok2
=a +rzuchu +(dziesz si( czo#a i
$roch +(dziesz "ad $o wszystkie dni twe-
#o istnienia*
- cienia' "aki rzucao ,rzewo' wy$ezo
$o trawie co na ksztat wiec%ce#o sznura*
=a"wyra0nie" +ya to #odzina za#ady d!a
wsze!kie" urody2 w% utraci cay sw&" $o-
mienny s$!endor' "akim $yszni si(' kiedy
?ucy)er zamieszkiwa "e#o ciao' a!e "e#o
nike !ady $ozostay "eszcze w nieziem-
skie" $ynnoci ruchu' w o$a!izu"%cym +!a-
sku usek* 4ni&s $ask%' tr&"k%tn% #ow( i
291
o+r&ci "% w stron( Kwy' wysuwa"%c ku
nie" rozdwo"ony "(zyczek' $o czym $o-
nownie zanurzy si( w trawie* 7oysanie
si( 0d0+e znaczyo tras( "e#o odwrotu*
Przy#!%da"%c si( "e#o ode"ciu' Kwa wes-
tchn(a $rzeci%#!e na ws$omnienie tamte"
czarodzie"skie" #odziny s$(dzone" w zie!o-
nym $&mroku 9#rodu' o kt&re" Adam ni#-
dy si( nie dowie*
Adamie' Kwo ci%#n% @os cicho
nie ma "u d!a was mie"sca w 9#rodzie*
W #ro+owym mi!czeniu' z "akim 9#r&d
wsuchiwa si( w te sowa' +y "aki $een
rezy#nac"i a!* 4czyniem wasze ciao
z+yt sa+ym' +owiem wasza +osko. +ya
z+yt $ot(na' a+ym m&# "e" zau)a.* =ie
mona was za to wini. to m&" +%d* A!e
Adamie*** Kwo*** c& to za moc% was o+da-
rzyem' e wszystkie $ierwiastki o#nia i
ciemnoci zna"du"% w was +!iskie $okre-
wiestwo: ;& to za sa+o. w was drze-
292
mie' e cho. "estecie "edynymi y"%cymi
istotami !udzkimi' nie $otra)icie dochowa.
so+ie wiernoci:
Adam s$o"rza aonie na ?i!ith' sto"%c%
+ez ruchu na skra"u wz#&rza' odzian% w
$i(kno +ez skazy' "akie sam d!a nie" wy-
marzy i "akie#o ni#dy w yciu "u nie
mia zo+aczy.* S$o"rzenie Kwy $ow(dro-
wao w !ad za w(em' $o$rzez $oa. zie-
!one" trawy' kt&ra rozmywaa si( "e" $rzed
oczami z $owodu $ierwszych ez w historii
Kdenu* Tadne z nich nie od$owiedziao*
5eszcze nie zasuy!icie na to' +y wy-
ci%#n%. r(k( ku ,rzewu Tycia' zerwa.
"e#o owoc' z"e. #o i y. na wieki $od"%
@os $o chwi!i $rzerwy* H(czyzno***
ko+ieto*** "eszcze nie zasuy!icie na $o-
siadanie doskonae" wiedzy !u+ na ycie
+ez mora!nych wi(z&w* 5eszcze nie zasu-
#u"ecie na zau)anie* @dy+y nie ?i!ith' caa
+a"ka zakoczya+y si( tuta"' wewn%trz
293
mur&w Kdenu' !ecz teraz +(dziecie musie!i
wa!czy. z $okus% i za$racowa. na wasne
z+awienie w $ocie wasze#o o+!icza' na
ziemiach zna"du"%cych si( $oza 9#rodem*
Adamie' nie wierz( "u w two"e $okre-
wiestwo z ziemi%' z kt&re" ci( uksztato-
waem* Przek!(ta niech +(dzie ta ziemia z
twe#o $owodu* =ie +(dzie "u "ednoci
mi(dzy ni% a to+%* A!e o+iecu"( ci*** na ko-
niec wr&cisz do ziemi' z kt&re" zostae
wzi(ty* @os zami!k i $o chwi!i w da!i
u"rze!i +!ask o#niste#o miecza nad +ram%
Kdenu*
Aeraz ko!e" na mnie $owiedziaa ?i-
!ith +ez+arwnym #osem* =ie $ra#n( "u
due" istnie. na wiecie' na kt&rym nie ma
Adama* -#ad0 mnie' 5ahwe*
@os od$ar +eznami(tnie*
9woce twoich czyn&w s% "u d!a cie-
+ie wystarcza"%c% kar%*
9' w zu$enoci wystarcza"%c%S za-
294
wya zroz$aczona ?i!ith* ;zas "u' a+y
$ooy "e" kres' 5ahweS
5e" kres nade"dzie wraz z kresem ;zo-
wieka cicho $owiedzia G&#* Ani
chwi!i wczenie"* ;aa wasza czw&rka
zniszczya $!an' "aki miaem d!a Kdenu'
d!ate#o musicie wymy!i. #o na nowo'
nim minie czas wasze" udr(ki* Wszyscy
czworo stw&rzcie nowy $!an' wykorzystu-
"%c cztery ywioy' kt&re stanowi% $odsta-
w( +ytu kade#o z was* Adam "est -iemi%'
?ucy)er 9#niem' ?i!ith Powietrzem i
Hrokiem' a Kwa' Hatka Wszystkich Ty"%-
cych' to $odne morze' sk%d +ierze $ocz%-
tek wsze!kie ycie* -iemio' Powietrze'
9#niu i Wodo s%dzi!icie' e wasze $!a-
ny s% !e$sze od mo"e#o* A wi(c rad0cie so-
+ie teraz samiS
;o nam $rzy$adnie w udzia!e' Panie:
s$yta Adam' cichym' $okornym #osem*
-iemia i woda ozna"mi @os* 7r&-
295
!estwo ziemi d!a cie+ie i ko+iety' a $o was
d!a waszych dzieci*
5a +yam on% Adama $rzed Kw%S
wrzasn(a zazdronie ?i!ith* ;o stanie si(
ze mn%*** i moimi dzie.mi:
@os mi!cza $rzez dusz% chwi!(* A
$otem odezwa si( cicho*
Wy+iera" sama' 7r&!owo Powietrza i
Hroku*
=iech wi(c $otomkowie moi i Adama
$rze!adu"% "e" $otomstwo a $o #r&+S
nie zastanawiaa si( du#o ?i!ith* Ho"e
dzieci zostay wydziedziczone niech
wi(c si( mszcz%S =iech ona i caa "e" $ro-
#enitura strzee si( mych syn&w i c&rek'
do kt&rych na!ee. +(dzie noc' i niech wie'
e zasuya na ich $omst(* =iech oni "e"
$rzy$omina"%' e Adam na"$ierw na!ea
do mnieS
=iech tak si( stanie rzek @os* <
zn&w nad 9#rodem za!e#a cisza' $odczas
296
#dy cie te#o' co miao nade".' w nie$o"(-
ty s$os&+ $rzenika +o% my!* ?i!ith za-
uwaya od$ryski te#o cienia na wiet!iste"
unie za!ewa"%ce" Kden +!askiem tak "a-
snym' e na"mnie"sze 0d0+o trawy zdawa-
o si( +y. $rze$enione +i"%cym w oczy
ma"estatem* 4"rzaa ;zowieka o+darza"%-
ce#o swe mie"sce urodzenia na ziemi mio-
ci% tak #(+ok%' e +yo mu ono r&wnie
dro#ie' "ak cz(. "e#o wasne#o ciaa i w
ten wanie s$os&+ zachowa $ami(. cza-
s&w' kiedy ziemia +ya mu tak +!iska "ak
"e#o nowo utworzone ciao* 4"rzaa ;zo-
wieka y"%ce#o z "edn% ko+iet%' kt&r% ko-
cha "ak ciao ze swe#o ciaa' "ednoczenie
$ami(ta"%ce#o o tamte" nieosi%#a!ne" i
utracone" na zawsze o ?i!ith' ucie!enie-
niu doskonaoci z Kdenu* S$o"rzaa na d&
ze szczytu wz#&rza i "e" wzrok na$otka
s$o"rzenie Adama* Przesa!i so+ie oczyma
kr&tkie' +ez#one $oe#nanie*
297
=ikt nie $atrzy na Kw(* Aymczasem
ona mru#aa $owstrzymu"%c zy' kt&re ci-
sn(y "e" si( do oczu na ws$omnienie #o-
dziny s$(dzone" w $&mroku' w towarzy-
stwie stworzenia o $omienne" urodzie'
kt&ra $rzed chwi!% na rozkaz Go#a zostaa
o+r&cona w $roch* < wtedy*** wtedy wok&
nie" w $owietrzu roz!e# si( !edwie sysza!-
ny sze!est i a#odny' d0wi(czny #os wy-
sze$ta2
Kwo*
Poczua de!ikatny oddech na swoim $o-
!iczku*
Doze"rzaa si( wok& sie+ie* =ic nie za-
uwaya* 5ednake***
Kwo odezwa si( $onownie zna"omy
#os* Pozw&! i mnie si( zemci.*** na
;zowieku* ;zy syszysz mnie' Pi(kna
Kwo: Swo"emu $ierwszemu dziecku nada"
imi( 7ayn*** Kwo' czy zro+isz to' o co ci(
$rosz(: =azwi" "e' 7ayn W&cznia -e-
298
msty' $oniewa on +(dzie tym' kt&ry da
$ocz%tek z+rodni $omi(dzy synami Ada-
ma* Pami(ta"' Kwo***
A Kwa $owt&rzya $osusznym sze$tem2
7ain*** 7ain***
299
TlJn' uKbar' orbis tertius
Przeoy Andrze) -obol/<urczykoski
<or(e %uis 9or(es (0E11/01EL) by ar(enty#skim pisa/
rzem i ykadoc7' kt*remu 6iato7 sa5 przyniosy pra/
ce krytyczne oraz badania nad literatur7$ "edu( storzone)
przez nie(o teorii literatury fantastyczne)' szech6iat y/
kreoany przez autora poinien by8 cakoicie niezaleny
od szystkich znanych nam dzisia) koncepc)i oraz idei M po
prostu ma nie mie8 nic sp*lne(o z nasz7 rzeczyisto6ci7$ "
ninie)szym opoiadaniu 9or(es demonstru)e' )ak mona te(o
dokona8$ Hr*tkie utory )e(o autorsta ukazay si5 m$ in$
zbiorach zatytuoanych +Fikc)e. i +Alef.$
300
<
-awdzi(czam odkrycie 4V+aru $o%cze-
niu !ustra i encyk!o$edii* ?ustro nie$okoio
#(+i( korytarza $ewne" wi!!i na u!icy @a-
ona w Damos He"iaF encyk!o$edia' w+rew
swemu oszukaczemu tytuowi The An(lo/
American =yclopaedia 3=ew Work' 191N8
"est $rzedrukiem r&wnie dosownym' "ak
nudnym' Nncyclopaedia 9ritannica z roku
19J2* -darzyo si( to "akie $i(. !at temu*
Gioy ;asares' kt&ry "ad owe#o wieczoru
ze mn% ko!ac"(' m&wi o swoim $omy!e
$owieci' $isane" w $ierwsze" oso+ie'
#dzie narrator' o$uszcza"%c !u+ de)ormu"%c
$ewne )akty' $o$ad+y w !iczne s$rzeczno-
ci2 $ozwo!iy+y one niekt&rym czyte!ni-
kom +ardzo niewie!u czyte!nikom od-
#adn%. okrutn% czy +ana!n% rzeczywisto.*
- od!e#e" #(+i korytarza !edzio nas !u-
stro* 9dkry!imy 3$&0n% noc% takie odkry-
301
cie "est nieuniknione8' e !ustra ma"% w so-
+ie co monstrua!ne#o* Gioy ;asares $rzy-
$omnia w&wczas "edne#o z herez"arch&w
4V+aru' kt&ry !ustra i ko$u!ac"( uwaa za
nienawistne' "ako e $omnaa"% !icz+( !u-
dzi* -a$ytany o $ochodzenie te" zaskaku"%-
ce" o$inii' od$owiedzia' e The An(lo/A/
merican =yclopaedia zamieszcza "% w ar-
tyku!e o 4V+arze* W wi!!i 3wyna"mowane"
$rzez nas wraz z ume+!owaniem8 +y e#-
zem$!arz te#o dziea* =a ostatnich stro-
nach tomu X?B< zna!e0!imy artyku o
4$$sa!iF na $ierwszych tomu X?B> ar-
tyku Cral/Altaic %an(uan(es' a!e ani "ed-
ne#o sowa na temat 4V+aru* Gioy' zdzi-
wiony' s$rawdzi tomy indeksuF $r&+owa
na $r&no wszystkich mo!iwych #ra)ii2
4k+ar' 4c+ar' 9oV+ar' 9uk+ahr*** -anim
odszed' $owiedzia' e chodzio o re#ion
<raku czy Az"i Hnie"sze"* Wyzna"(' e
$rzy"%em to wy"anienie z $ewnym zako-
302
$otaniem* ,oszedem do wniosku' e ten
niewzmiankowany kra"' ten anonimowy
herez"archa' to )ikc"a zaim$rowizowana
$rzez skromno. Gioya' a+y uzasadni.
$ewne zdanie* Poszukiwania w "ednym z
at!as&w 5ustusa Perthesa' w rezu!tacie "ao-
we' utwierdziy mnie w te" w%t$!iwoci*
=ast($ne#o dnia Gioy zate!e)onowa do
mnie z Guenos Aires* Powiedzia' e ma
wanie $rzed oczyma artyku o 4V+arze'
w X?B< tomie encyk!o$edii* <mienia here-
z"archy nie $odano' a!e +ya wzmianka o
"e#o doktrynie' i to w sowach $rawie
identycznych' o i!e nie sa+szych +y.
moe $od wz#!(dem !iterackim' "ak te'
kt&re zacytowa* Gioy $owt&rzy z $ami(-
ci2 =opulation and mirrors are abomina/
ble$ Aekst encyk!o$edii m&wi2 /,!a "edne-
#o z tych #nostyk&w wszechwiat widzia!-
ny "est zudzeniem !u+ ci!e" so)izma-
temF !ustra i o"costwo s% nienawistne 3mir/
303
rors and fatherhood are abominable)'
#dy zwie!okrotnia"% #o i $owi(ksza"%1*
Powiedziaem mu' z#odnie z $rawd%' e
ch(tnie zo+aczy+ym ten artyku* 7i!ka dni
$&0nie" $rzyni&s mi #o* -dziwio mnie to'
#dy skru$u!atne indeksy karto#ra)iczne
Nrdkunde Dittera $omi"a"% mi!czeniem ist-
nienie 4V+aru*
Wo!umin $rzyniesiony $rzez Gioya +y
rzeczywicie X?B< tomem An(lo/Ameri/
can =yclopaedia$ <n)ormac"a a!)a+etyczna
na $ierwsze" stronie i na #rz+iecie +ya
taka sama "ak w naszym e#zem$!arzu 3Tor
M Cps8' a!e wo!umin !iczy zamiast 91N'
921 stron* Ae cztery dodatkowe stronice
zawieray artyku o 4V+arze2 nie$rzewi-
dziany a!)a+etyczn% in)ormac"% 3"ak czyte!-
nik z $ewnoci% zauway8 o zawartoci*
Stwierdzi!imy $&0nie"' e mi(dzy dwoma
tomami nie +yo' $oza t%' adne" r&nicyF
o+a +yy $rzedrukiem 3ws$omniaem "u o
304
tym' "ak s%dz(8 dziesi%te" Nncyclopaedia
9ritannica$ Gioy ku$i sw&" e#zem$!arz na
"akie" !icytac"i*
Przeczyta!imy artyku z $ewn% uwa#%*
5edynym zaskaku"%cym )ra#mentem +y
ust($ zacytowany $rzez GioyaF reszta wy-
dawaa si( +ardzo $rawdo$odo+na' +ardzo
z#odna z o#&!n% tonac"% dziea i' rzecz "a-
sna' nieco nudna* ;zyta"%c #o $owt&rnie'
$od cisym sty!em odkry!imy zasadnicz%
nieokre!ono.* - czternastu nazw dziau
#eo#ra)iczne#o roz$ozna!imy ty!ko trzy
3;horasan' Armenia' Krzerum8' wstawione
w tekst w s$os&+ wie!oznacznyF z nazwisk
historycznych "edno za!edwie' owe#o sa-
mozwaca Ha#a Smerdysa
1
' wymienione-
1 Smerdys 3Smerdis' Ksmerdis' Gardi"a8 - dru#i syn ;yrusa << Wie!kie-
#o' zamordowany $rzez swo"e#o +rata @am+izesa 37am+izesa8* Ponie-
wa mier. ta +ya utrzymywana w ta"emnicy' $o"awio si( wie!u samo-
zwac&w' $oda"%cych si( za Smerdysa' mi(dzy innymi ma# @aumata*
Wykorzystu"%c swo"e uderza"%ce $odo+iestwo do Smerdysa' o#osi
si( w I21 r* $*n*e* kr&!em i trzy miesi%ce $&0nie" wkroczy do Ga+i!onu*
Po mierci @am+izesa zosta uznany za $rawowite#o wadc(* 5ednake
"edna z "e#o on s$ostrze#a' e nie "est on synem ;yrusa* Siedem wie!-
305
#o "ednak ty!ko d!a $or&wnania* Artyku
zdawa si( okre!a. ci!e #ranice 4V+aru'
a!e ich m#!istymi $unktami odniesienia
+yy rzeki' kratery i #&ry te#o kra"u* Prze-
czyta!imy na $rzykad' e #ranice $ou-
dniowe s% wyznaczone $rzez r&wniny Asa
i ;ha!dun i de!t( AOy' i e wys$y te" de!ty
o+)itu"% w dzikie konie* Ay!e na $ocz%tku
strony dziewi(.set osiemnaste"* - dziau
historyczne#o 3stronica dziewi(.set dwu-
dziesta8 dowiedzie!imy si(' e w wyniku
$rze!adowa re!i#i"nych w X<<< wieku or-
todoksi szuka!i schronienia na tych wy-
s$ach' #dzie wznosz% si( dotychczas ich
o+e!iski i #dzie ko$i%c' nierzadko mona
zna!e0. ich kamienne !ustra* ,zia <5zyk i
literatura' do. kr&tki' zawiera "edno ty!-
ko #odne uwa#i mie"sce' w kt&rym m&-
kich rodzin $erskich uknuo s$isek' w wyniku kt&re#o @aumata zosta
zamordowany' a na tronie osadzony zosta ,ariusz' syn >i- s$astesa*
@aumata' wyst($u"%cy r&wnie w !iteraturze "ako ma# Smerdys' $ano-
wa $rzez siedem miesi(cy 3$rzy$* tum*8*
306
wiono' e !iteratura 4V+aru ma charakter
)antastyczny i e "e" e$o$e"e' $odo+nie "ak
!e#endy' nie odnosz% si( ni#dy do rzeczy-
wistoci' !ecz do dw&ch wyima#inowa-
nych re#ion&w H!e"nas i A!Yn*** Gi+!io#ra-
)ia zawieraa cztery tomy' kt&rych dotych-
czas nie udao si( nam odna!e0.' cho. trze-
ci Si!as >as!am' History of the %and
=alled CKbar' 1PNE )i#uru"e w kata!o-
#ach ksi(#arni Gernarda Zuaricha*
2
Pierw-
szy' %esbare und lesenserthe 9emerkun/
(en Ober das %and Ckkbar in Hlein/Asien'
$ochodzi $odo+no z 1ME1 roku i "e#o au-
torem +y 5ohannes Ba!entinus Andrea*
Dzecz "est #odna uwa#i2 w ki!ka !at $&0-
nie" odna!azem nieoczekiwanie to nazwi-
sko na $ewne" stronie u ,e Zuinceya
3"ritin(s' tom X<<<8 i dowiedziaem si(' e
na!eao do teo!o#a niemieckie#o' kt&ry
2 >as!am "est r&wnie autorem dziea @enera! >istory o) ?a+yrinths
3$rzy$* Aut*8
307
o$isa' w $ocz%tkach wieku XB<<' wyima-
#inowan% #min( D&okrzyowc&wF ws$&!-
not( tak%' "ak% $&0nie" kto inny' kierowa-
ny $rzykadem te#o' co so+ie wyo+razi
Andrea' rzeczywicie zaoy*
Ae#o same#o $o$oudnia uda!imy si(
do Gi+!ioteki =arodowe"F na $r&no "ednak
nie$okoi!imy at!asy' kata!o#i' roczniki to-
warzystw #eo#ra)icznych' $ami(tniki $o-
dr&nik&w i historyk&w2 aden z nich ni#-
dy nie +y w 4V+arze* =awet indeks #&w-
ny encyk!o$edii Gioya nie $odawa te" na-
zwy* =ast($ne#o dnia ;ar!os Hastronardi
3kt&remu o$owiedziaem o tym wy$adku8
dostrze# w "akie" ksi(#arni czarno-zote
#rz+iety An(lo/American =yclopaedia$$$
Wszed i za"rza do tomu X?B<* 9czywi-
cie nie zna!az na"mnie"sze#o !adu 4V+a-
ru*
<<
308
W hote!u w Adro#ue' wr&d +u"nych
wiciokrzew&w i zudnych #(+i !uster' trwa
"eszcze "akie o#raniczone i zaciera"%ce si(
ws$omnienie >er+erta Ashe6a' inyniera
Aowarzystwa 7o!ei Poudniowych* -a y-
cia nierea!ny' "ak wie!u An#!ik&w' #dy
umar' nie $ozosta nawet tym duchem' "a-
kim +y w&wczas* Wysoki' zawsze "ak+y
zawiedziony' z $rostok%tn% rud% +rod%*
Wyda"e mi si(' e +y wdowcem' +ezdziet-
nym* ;o $ar( !at "e0dzi do An#!ii2 a+y od-
wiedzi. 3tak s%dz( z )oto#ra)ii' kt&r% nam
$okazywa8 "aki ze#ar soneczny i "akie
d(+y* H&" o"ciec za$rzy"a0ni si( z nim
3cho. moe wyraenie to "est z+yt mocne8
"edn% z tych an#ie!skich $rzy"a0ni' kt&re
zaczyna"% si( od wyk!uczenia szczeroci i
natychmiast unika"% rozm&wF zwyk!e wy-
mienia!i mi(dzy so+% ksi%ki i czaso$ismaF
s$otyka!i si( w mi!czeniu $rzy szachach***
309
Pami(tam #o w ha!!u hote!u' z ksi%k% ma-
tematyczn% w r(ku' "ak $atrzy od czasu do
czasu na nie$owtarza!ne +arwy nie+a*
Pewne#o wieczoru rozmawia!imy o dwu-
nastkowym systemie !icz+owym 3w kt&-
rym dwanacie "est za$isywane cy)r% 1J8F
Ashe $owiedzia mi' e $racu"e wanie
nad tumaczeniem nie wiem "u "akich ta-
+!ic dwunastkowych na sze. dziesi%tko-
we 3w kt&rych sze.dziesi%t "est za$isywa-
ne cy)r% 1J8* ,oda' e $raca zostaa mu
z!econa $rzez $ewne#o =orwe#a w Dio
@rande do Su!* -na!imy #o od omiu !at i
ni#dy nam nie ws$omnia' e tam +y***
H&wi!imy o yciu $asterzy' o capan(as
P
'
o +razy!i"skie" etymo!o#ii sowa (aucho
3kt&re niekt&rzy starzy !udzie na wscho-
dzie wymawia"% "eszcze (aQcho) i nie +yo
"u mowy niech mi G&# wy+aczy o
C =apan(a / wyraz ten' uywany na $&nocy Ar#entyny' "est $o#ard!i-
wym okre!eniem zarz%dcy $!antac"i* Pochodzi od wyrazu capan(a'
uywane#o w Grazy!ii' #dzie oznacza $atne#o o$ryszka 3$rzy$* tum*8*
310
)unkc"ach dwunastkowych* We wrzeniu
19CN roku 3nie +yo nas w&wczas w hote-
!u8 >er+ert Ashe umar z $owodu $(kni(-
cia t(tniaka* 7i!ka dni wczenie" otrzyma
z Grazy!ii za$iecz(towan% $o!econ% $rze-
syk(* Gya to ksi%ka in octa;o$ Ashe zo-
stawi "% w +arze' #dzie $o miesi%cach
"% odna!azem' zacz%em kartkowa. i $o-
czuem dziwny zawr&t #owy* A!e #o nie
o$isz(' +o nie "est to historia moich wzru-
sze' !ecz historia 4V+aru' A!Ynu i 9r+is
Aertius* W owe" nocy is!amu' kt&ra zwie
si( =oc% =ocy
E
' otwiera"% si( na ocie ta-
"emne wrota nie+a i woda w dz+anach sta-
"e si( sodkaF #dy+y wrota te otwary si(
w&wczas' nie $oczu+ym te#o' co $oczu-
E =oc =ocy' =oc Pot(#i !u+ =oc Przeznaczenia - tak zostaa nazwana
noc $rzy kocu ramadanu M1J r*' kiedy to Huhammad mia $ierwsze
o+"awienie w #&rskie" "askini koo Hekki* Wedu# wierze muzuma-
skich "est to =oc Goskich Wyrok&w' $odczas kt&re" Gramy Da"u $ozo-
sta"% otwarte' tak wi(c wysuchiwane s% wszystkie mod!itwy* Powstao
wie!e wierze zwi%zanych z =oc% Pot(#iF niekt&rzy wierni na $rzykad
s% $rzekonani' e woda morska sta"e si( w&wczas sodka 3$rzy$* tum*8*
311
em* 7si%ka na$isana +ya $o an#ie!sku i
miaa 1JJ1 stron* =a "e" &tym sk&rzanym
#rz+iecie $rzeczytaem te dziwne sowa'
kt&re $owtarzaa karta tytuowa2 A First
Nncyclopaedia of TlJn$ Iol$ R:$ Hlaer to
<an(r$ =ie +yo daty ani mie"sca wydania*
Pierwsza strona i +i+uka "edne" z ko!oro-
wych ta+!ic nosiy owa!n% nie+iesk% $ie-
cz(. z na$isem2 >rbis Tertius$ ,wa !ata
wczenie" na stronicach $ewne" encyk!o$e-
dii-$!a#iatu odkryem zwi(zy o$is )ikcy"-
ne#o kra"uF o+ecnie $rzy$adek dostarcza
mi cze#o +ardzie" "eszcze cenne#o i trud-
ne#o* Hiaem teraz w r(ku o+szerny i me-
todyczny )ra#ment cakowite" historii nie-
znane" $!anety' z "e" +udow!ami i wo"nami'
z $rzeraeniem "e" mito!o#ii i z#iekiem "(-
zyk&w' z "e" cesarzami i morzami' z "e" mi-
neraami' $takami i ry+ami' z "e" a!#e+r% i
o#niem' z "e" kontrowers"ami teo!o#iczny-
mi i meta)izycznymi* < wszystko to na $i-
312
mie' s$oiste' +ez widoczne" intenc"i dok-
tryna!ne" czy $arodystyczne"*
/5edenasty tom1' o kt&rym m&wi(' za-
wiera odsyacze do tom&w nast($nych i
$o$rzednich* =estor <+arra' w $ewnym
k!asycznym "u artyku!e zamieszczonym
w Nou;elle !e;ue FranSaise' $rzeczy ist-
nieniu tych tom&wF KzeVuie! Hartinez Ks-
trada i ,rieu ?a Doche!!e od$ar!i' +y.
moe zwyci(sko' t( w%t$!iwo.* Faktem
"est "ednak' e na"+ardzie" skwa$!iwe $o-
szukiwania $ozostay dot%d +ez rezu!tatu*
=a $r&no $rzerzuci!imy +i+!ioteki o+u
Ameryk i Kuro$y* A!)onso Deyes' zm(czo-
ny tymi trywia!nie $o!icy"nymi $oszukiwa-
niami' $ro$onu"e' a+ymy $rzedsi(wzi(!i
ws$&!nie dzieo odtworzenia +raku"%cych'
!icznych i masywnych' tom&w2 e, un(ue
leonem
2
$ 7a!ku!u"e $& artem' $& serio'
I N, un(ue leonem - uyte w tym znaczeniu' e $o $azurze mona $o-
zna. !wa' czy!i e $o niewie!u $oci%#ni(ciach mona $ozna. r(k( wie!-
kie#o artysty* -naczenie waciwe2 /wedu# $azura nama!owa. !wa1*
313
e "edno $oko!enie t!Ynist&w mo#o+y oka-
za. si( wystarcza"%ce* Ao ryzykowne o+!i-
czenie odsya nas do $ro+!emu $odstawo-
we#o2 kim +y!i tw&rcy A!Ynu: ?icz+a
mno#a "est tu nieuniknionaF hi$oteza "ed-
ne#o wyna!azcy "edne#o nieskoczone#o
?ei+niza' dziaa"%ce#o skromnie w ciem-
nociach zostaa "edno#onie odrzucona*
S%dzi si(' e ten bra;e ne orld
L
"est
dzieem "akie#o ta"emnicze#o stowarzy-
szenia astronom&w' inynier&w' +io!o#&w'
meta)izyk&w' $oet&w' chemik&w' mora!i-
st&w' ma!arzy' #eometr&w*** sterowanym
$rzez "akie#o ukrywa"%ce#o si( #eniusza*
W rzeczywistoci roi si( od oso+nik&w'
kt&rzy $osied!i te r&ne dyscy$!iny' nie za
od takich' kt&rzy zdo!ni s% do tworzenia* A
tym +ardzie" do $od$orz%dkowania two-
5est to cytat z niezachowane#o utworu A!ka"osa z Hity!eny na ?es+os'
!iryczne#o $oety ws$&czesne#o Sa)onie 3$rzy$* tum*8*
M 9ra;e ne orld - tak +rzmi w ory#ina!e tytu $owieci A!dousa
>uO!eya' kt&ra w Po!sce ukazaa si( "ako /=owy szcz(!iwy wiat1
3$rzy$* tum*8*
314
rzenia ry#orystycznemu i systematyczne-
mu $!anowi' "akim "est $!an A!Ynu' $!an
tak roz!e#y' e wkad kade#o autora mu-
sia +y. nieskoczenie may* Pocz%tkowo
s%dzono' e A!Yn "est $o $rostu chaosem'
nieod$owiedzia!nym $uszczeniem wodzy
wyo+ra0niF teraz "ednak wiadomo' e "est
to kosmos i e s)ormuowane zostay' na-
wet "e!i w s$os&+ $rowizoryczny' we-
wn(trzne $rawa' kt&re nim rz%dz%* Wystar-
czy $rzy$omnie.' e w $ozornych s$rzecz-
nociach "edenaste#o tomu dostrzeono
$odstawowy dow&d' i inne tomy istnie"%2
do te#o sto$nia $rzestrze#any w nim $o-
rz%dek "est "asny i konsekwentny* Po$u!ar-
ne czaso$isma roz$owszechniy' z wy+a-
cza!n% $rzesad%' zoo!o#ie i to$o#ra)ie
A!YnuF s%dz(' e "e#o $rzezroczyste ty#ry-
sy i krwiste wiee nie zasu#u"%' +y. moe'
na nie$rzerwan% uwa#( wszystkich !udzi*
A!e $owi(c( ki!ka minut "e#o konce$c"i
315
wszechwiata*
>ume raz na zawsze zauway' e ar#u-
menty Gerke!eya nie do$uszcza"% na"-
mnie"sze" re$!iki i nie ins$iru"% na"mnie"-
sze#o $rzekonania* S%d ten "est zu$enie
$rawdziwy na -iemiF zu$enie "ednak )a-
szywy na A!onie* =arody te" $!anety s% w
s$os&+ wrodzony idea!istyczneF ich "(-
zyk i "e#o $ochodne re!i#ia' !iteratura'
meta)izyka z #&ry zakada"% idea!izm*
,!a nich wiat nie "est z+iorem $rzedmio-
t&w w $rzestrzeniF "est hetero#enn% seri%
nieza!enych czyn&wF "est nast($czy' cza-
sowy' nie za $rzestrzenny*
W domniemanym Crschprache A!Ynu' z
kt&re#o $ochodz% "(zyki i dia!ekty /aktua!-
ne1' nie istnie"% rzeczownikiF istnie"% cza-
sowniki +ezoso+owe' okre!ane "ednosy!a-
+owymi $rzyrostkami 3!u+ $rzedrostkami8
o znaczeniu $rzys&wkowym* =a $rzykad2
nie ma sowa' kt&re +y od$owiadao nasze-
316
mu sowu ksi5yc' a!e istnie"e czasownik'
kt&ry u nas mia+y $osta. ksi5yczni8 !u+
ksi5ycoa8$ /Wzeszed ksi(yc nad rze-
k%1 m&wi si( hlJr u fan( a,a,a M ,as mlJ'
co znaczy' w ko!e"noci2 /7u #&rze
3upard8 za wiecznies%czy. zaksi(yco-
wao1* 3Xu! So!ar tumaczy kr&tko2 />o$'
za $rze+ie#a. zaksi(ycznio1* Cpard'
beyond the onstreamin(' it mooned)$
Ao' co zostao $owiedziane' odnosi si(
do "(zyk&w $&ku!i $oudniowe"* W "(zy-
kach $&ku!i $&nocne" 3co do kt&rych Cr/
schprache "edenasty tom da"e niezwyk!e
mao wskaz&wek8 $ierwotn% kom&rk% nie
"est czasownik' a!e "ednoz#oskowy $rzy-
miotnik* Dzeczownik tworzy si( $rzez na-
#romadzenie $rzymiotnik&w* =ie m&wi si(
ksi5ycT m&wi si( poietrzno/)asny ponad
ciemno/okr7(ym !u+ )asno/pomara#czo/
y/ysoko/niebieskie(o' !u+ "akiko!wiek
inny zestaw* W tym szcz(!iwym $rzy$ad-
317
ku z+i&r $rzymiotnik&w od$owiada rze-
czywistemu $rzedmiotowiF a!e chodzi tu
wanie o $rzy$adek szcze#&!ny* ?iteratura
te" $&ku!i 3"ak w trwa"%cym wiecie He-
inon#a8 o+)itu"e w $rzedmioty idea!ne' $o-
woane i nikn%ce w "edne" chwi!i' za!enie
od $otrze+ $oetyckich* ;zasami okre!a te
$rzedmioty zwyka r&wnoczesno.* =ie-
kt&re skada"% si( z dw&ch termin&w' "ed-
ne#o o charakterze wzrokowym i "edne#o
o charakterze suchowym2 ko!or rodz%ce#o
si( dnia i od!e#y krzyk $taka* <nne z wi(k-
sze" i!oci2 soce i woda $yn%ca na$rze-
ciw $iersi $ywaka' nieokre!ony ko!or r&-
owy' kt&ry widzi si( $rzez zamkni(te
oczy' uczucie ko#o' kto $ozwa!a nie. si(
rzece i' "ednoczenie' snowi* Przedmioty
dru#ie#o sto$nia mo#% %czy. si( z inny-
miF $roces ten' dzi(ki $ewnym skr&tom'
"est $raktycznie nieskoczony* <stnie"%
synne $oematy zoone z "edne#o ty!ko'
318
o#romne#o sowa* Sowo to od$owiada
"ednemu $rzedmiotowi' $rzedmiotowi $o-
etyckiemu stworzonemu $rzez autora* -
)aktu' e nikt nie wierzy w rzeczywisto.
rzeczownik&w' w $aradoksa!ny s$os&+
wynika' e !icz+a tych ostatnich "est nie-
skoczona* 5(zyki $&ku!i $&nocne" A!Ynu
$osiada"% wszystkie rzeczowniki "(zyk&w
indoeuro$e"skich i wie!e innych*
=ie +(dzie $rzesad% twierdzenie' e ku!-
tura k!asyczna A!Ynu o+e"mu"e "edn% ty!ko
dyscy$!in(' $sycho!o#i(* <nne s% "e" $od$o-
rz%dkowane* Powiedziaem "u' e miesz-
kacy $!anety $o"mu"% wszechwiat "ako
seri( $roces&w my!owych' kt&re nie od-
+ywa"% si( w $rzestrzeni' !ecz w s$os&+
nast($czy' w czasie* S$inoza $rzy$isu"e
swemu niewyczer$a!nemu +&stwu atry+uty
rozci%#oci i my!iF na A!onie nikt nie zro-
zumia+y zestawienia te" $ierwsze" ty$o-
we" ty!ko d!a $ewnych stan&w z t% dru#%
319
doskonaym synonimem kosmosu* <nny-
mi sowy2 nikt nie $o"%+y' e to' co $rze-
strzenne' trwa w czasie* ,ostrzeenie
dymu na horyzoncie' a $otem $on%ce#o
$o!a' a $otem 0!e z#aszone#o $a$ierosa'
kt&ry s$owodowa $oar' "est uwaane za
$rzykad asoc"ac"i my!i*
Aen monizm' czy cakowity idea!izm'
$ara!iu"e nauk(* Wy"ani. 3!u+ uzasadni.8
"aki )akt' to $o%czy. #o z innym )aktem2
a!e ten zwi%zek' na A!onie' od$owiada
$&0nie"szemu stanowi $odmiotu' nie odno-
si si( za do stanu $o$rzednie#o' wi(c #o
nie wy"ania* 7ady stan umysowy "est
nie$odzie!ny2 sam )akt nazwania #o id
est sk!asy)ikowania zawiera w so+ie za-
)aszowanie te#o stanu* Wyda"e si(' e
mona +y st%d wysnu. wniosek' i na A!o-
nie nie istnie"% nauki ani nawet rozumowa-
nia* W rzeczywistoci' w $aradoksa!ny
s$os&+' wanie istnie"%' i to w $rawie nie-
320
skoczone" !icz+ie* S$rawa z )i!ozo)iami
ma si( tak' "ak na $&ku!i $&nocne" z rze-
czownikamiF )akt' e kada )i!ozo)ia "est z
zaoenia ty!ko dia!ektyczn% za+aw%' "ak%
Philosophie des Ais >b' $rzyczyni si( do
ich $omnoenia* <stnie"e wie!e system&w
niewiary#odnych' a!e $osiada"%cych $rzy-
"emn% +udow( a!+o sensacy"ny charakter*
Heta)izycy A!Ynu nie $oszuku"% $rawdy
ani nawet $rawdo$odo+iestwa' !ecz ty!ko
zadziwienia* 4waa"% meta)izyk( za #a%0
!iteratury )antastyczne"* Wiedz%' e dany
system "est "edynie $od$orz%dkowaniem
wszystkich as$ekt&w wszechwiata kt&re-
muko!wiek z tych as$ekt&w* A!e nawet
wyraenie /wszystkie as$ekty1 moe +y.
odrzucone' #dy o$iera si( na niemonoci
dodania chwi!i o+ecne" do $rzeszych*
D&wnie ta !icz+a mno#a2 /$rzeszych1
"est niedozwo!ona' #dy zakada inn% nie-
mo!iw% o$erac"(*** 5edna ze szk& A!Ynu
321
$rzeczy nawet istnieniu czasu2 ar#umentu-
"e' e tera0nie"szo. "est nieokre!ona' e
$rzyszo. nie $osiada rzeczywistoci ad-
ne" inne" "ak o+ecna nadzie"a' e $rze-
szo. nie $osiada rzeczywistoci adne"
inne" "ak o+ecne ws$omnienie
N
* <nna szko-
a twierdzi' e czas "u cay $rzemin% i na-
sze ycie "est za!edwie ws$omnieniem !u+
wieczornym od+iciem' niew%t$!iwie za)a-
szowanym i nie$enym' nieodzyskiwa!ne-
#o $rocesu* <nna' e historia wszechwiata
a w nie" nasze ycie' na"dro+nie"sze
szcze#&y nasze#o ycia "est $ismem'
kt&re tworzy "aki $omnie"szy +&#' a+y $o-
rozumie. si( z demonem* <nna' e wszech-
wiat "est $or&wnywa!ny do owych kry$to-
#ra)ii' w kt&rych nie wszystkie znaki $o-
siada"% warto.' i e $rawdziwe "est ty!ko
to' co wydarza si( co trzysta nocy* <nna' e
N Dusse!! (The Analysis of ?ind' 1921' s* 1I98 $rzy$uszcza' e $!aneta
zostaa stworzona $rzed niewie!oma minutami' wy$osaona w !udz-
ko.' kt&ra /$ami(ta1 i!uzoryczn% $rzeszo. 3$rzy$* aut*8*
322
kiedy w "ednym mie"scu $imy' czuwamy
#dzie indzie"' i e kady czowiek "est w
ten s$os&+ dwoma !ud0mi*
Wr&d doktryn A!Ynu adna nie wznie-
cia takie#o o+urzenia "ak materia!izm*
=iekt&rzy my!icie!e o$isa!i #o' a!e w ter-
minach +ardzie" ywioowych ni "asnych'
niczym kto' kto chce za$ro$onowa. $ara-
doks* A+y uatwi. zrozumienie tezy tak
nie$o"(te"' $ewien herez"archa z X< wieku
P

wymy!i so)izmat o dziewi(ciu miedzia-
nych monetachF "e#o skanda!iczna )ama
od$owiada' na A!onie' )amie a$orii e!eac-
kich* <stnie"% !iczne wers"e te#o /$ozorne-
#o rozumowania1' kt&re r&ni% si( mi(dzy
so+% co do !icz+y monet !u+ odna!ezieF
oto na"+ardzie" $o$u!arna2
We wtorek' id%c ciek% $rzez $ustko-
wie' /X1 #u+i dziewi(. miedzianych mo-
P Wiek w systemie dwunastkowym oznacza okres stu czterdziestu czte-
rech !at 3$rzy$* aut*8*
323
net* W czwartek /W1 zna"du"e na ciece
cztery monety' troch( zaniedziae $o ro-
dowym deszczu* W $i%tek /-1 zna"du"e
trzy na te" same" ciece i w ten sam $i%-
tek' rano' /X1 zna"du"e dwie w sieni swo-
"e#o domu*
- historii te" herez"archa chcia wydedu-
kowa. rzeczywisto. czy!i ci%#o. ist-
nienia dziewi(ciu odzyskanych monet*
Gyo+y a+surdem twierdzi wyo+ra-
a. so+ie' e cztery z dziewi(ciu monet nie
istniay od wtorku do czwartku' trzy od
wtorku do $i%tku $o $oudniu i dwie od
wtorku do $i%tku rano* ?o#iczne "est za to
uwaa.' e istniay one cho.+y w $ewien
ta"emny s$os&+' kt&re#o zrozumienie "est
wz+ronione !udziom we wszystkich mo-
mentach owych trzech okres&w*
5(zyk A!Ynu 0!e nadawa si( do s)ormu-
owania takie#o $aradoksuF wi(kszo. #o
nie zrozumiaa* 9+rocy zdrowe#o rozs%d-
324
ku o#raniczy!i si( $ocz%tkowo do za$rze-
czenia $rawdziwoci cae" historii* Awier-
dzi!i' e chodzi o $omyk( sown%' o$iera-
"%c% si( na nierozwanym uyciu dw&ch'
nieuwi(conych zwycza"em' neo!o#i-
zm&w' o+cych d!a kade#o cise#o rozu-
mowania2 czasownik&w /zna!e0.1 i /z#u-
+i.1' kt&re zawieray petitio principii' #dy
zakaday identyczno. $ierwszych dzie-
wi(ciu monet z ostatnimi* Przy$omnie!i' e
kady rzeczownik 3czowiek' moneta'
czwartek' roda' deszcz8 $osiada warto.
"edynie meta)oryczn%* 4"awni!i $er)idn%
oko!iczno. wyraenia /nieco zaniedziae
$o rodowym deszczu1' kt&re z #&ry zaka-
da to' co na!ey udowodni.2 trwanie czte-
rech monet mi(dzy wtorkiem a czwart-
kiem* -auway!i' e $odo+iestwo nie "est
tym samym co identyczno.' i s)ormuo-
wa!i rodza" reductio ad absurdum' hi$ote-
tyczny $rzy$adek dziewi(ciu !udzi' kt&rzy
325
$odczas dziewi(ciu ko!e"nych nocy odczu-
wa"% si!ny +&!* ;zy nie +yo+y mieszne
$yta!i utrzymywa.' e to ten sam +&!:
9

,odawa!i' e herez"archa kierowa si( "e-
dynie +!u0nierczym zamiarem $rzy$isywa-
nia +oskie" kate#orii istnienia ki!ku zwy-
kym monetomF i wykaza!i' e czasami ne-
#owa mno#o.' czasami za nie* 5ee!i
$odo+iestwo niesie z so+% identyczno.
ar#umentowa!i na!eao+y r&wnie $rzy-
"%.' e dziewi(. monet "est "edn% ty!ko mo-
net%*
W niewiary#odny s$os&+ ar#umenty te
nie okazay si( re)utac"% de)initywn%* W
sto !at $o $ostawieniu $ro+!emu $ewien
my!icie!' nie mnie" ni herez"archa +y-
skot!iwy' a!e re$rezentu"%cy tradyc"( orto-
9 ,zisia" "eden z kocio&w A!Ynu utrzymu"e $o $!atosku' e niekt&re
rzeczy' "ak $ewien okre!ony +&!' $ewien zie!onkawy odcie ko!oru
&te#o' $ewna tem$eratura' $ewien d0wi(k stanowi% "edyn% rzeczywi-
sto.* Wszyscy !udzie' w zawrotnym momencie coitus' s% tym samym
czowiekiem* Wszyscy !udzie' kt&rzy $owtarza"% "aki wers Szeks$ira'
s% Wi!!iamem Szeks$irem 3$rzy$* aut*8*
326
doksy"n%' s)ormuowa +ardzo zuchwa%
hi$otez(* Wedu# te#o szcz(!iwe#o $rzy-
$uszczenia istnie"e "eden ty!ko $odmiotF
tym nie$odzie!nym $odmiotem "est kade
z istnie wszechwiata' kt&re s% or#anami i
maskami +&stwa* /X1 to /W1 i zarazem
/-1* /-1 zna"du"e trzy monety' #dy $a-
mi(ta' e /X1 "e z#u+i* /X1 zna"du"e dwie
w sieni' #dy $ami(ta' e $ozostae zostay
odzyskane*** 5edenasty tom da"e do zrozu-
mienia' e cakowite zwyci(stwo te#o ide-
a!istyczne#o $anteizmu zawdzi(cza. na!e-
y trzem $odstawowym rac"om* Pierwsza
to odrzucenie so!i$syzmuF dru#a mo!i-
wo. zachowania $sycho!o#iczne" $odsta-
wy naukF trzecia mo!iwo. zachowania
ku!tu +&stw* Scho$enhauer 3$as"onu"%cy i
"asno my!%cy Scho$enhauer8 )ormuu"e
+ardzo $odo+n% doktryn( w $ierwszym to-
mie Parer(a und Paralipomena$
@eometria A!Ynu o+e"mu"e dwie nieco
327
r&ne dyscy$!iny2 wzrokow% i dotykow%*
,ru#a od$owiada nasze" i "est $od$orz%d-
kowana $ierwsze"* Podstaw% #eometrii
wzrokowe" "est $owierzchnia' nie za
$unkt* @eometria ta nie zna r&wno!e#ych i
twierdzi' e czowiek' kt&ry zmienia swo"e
$ooenie' mody)iku"e otacza"%ce #o )or-
my* Podstaw% arytmetyki A!Ynu "est $o"(-
cie !icz+y nieokre!one"* Hatematycy $od-
kre!a"% znaczenie $o"(. /wi(kszy1 i
/mnie"szy1' kt&re nasi matematycy wyra-
a"% za $omoc% sym+o!i [ i \* Awierdz%'
e o$erac"a !iczenia mody)iku"e wie!koci i
zmienia "e z nieokre!onych w okre!one*
Fakt' e r&ne oso+y' kt&re !icz% t( sam%
wie!ko.' dochodz% do "ednakowych rezu!-
tat&w' "est d!a $sycho!o#&w $rzykadem
asoc"ac"i my!i !u+ s$rawne#o $osu#iwa-
nia si( $ami(ci%* Wiemy "u' e na A!onie
$odmiot wiedzy "est "edyny i wieczny*
<dea "edyne#o $odmiotu "est wszech-
328
mocna r&wnie w o+ycza"ach !iterackich*
,o rzadkoci na!ey $od$isywanie ksi%-
ek* Po"(cie $!a#iatu nie istnie"e2 usta!ono'
e wszystkie dziea $ochodz% od "edne#o
ty!ko autora' $onadczasowe#o i anonimo-
we#o* 7rytyka wymy!a zazwycza" auto-
r&w2 wy+iera dwa nie$or&wnywa!ne dziea
$owiedzmy Tao/te Hin( i 9a6nie 0330
Nocy i $rzy$isu"e "e "ednemu $isarzowi'
a nast($nie omawia sumiennie $sychik(
te#o interesu"%ce#o homme des lettres$$$
D&wnie zaskaku"%ce s% i same ksi%ki*
Wszystkie narracy"ne ma"% t( sam% )a+u('
ze wszystkimi wyo+raa!nymi $odstawie-
niami* 7si%ki o charakterze )i!ozo)icznym
zawiera"% niezmiennie tez( i antytez(' ry-
#orystyczne pro i contra kade" doktryny*
7si%ka' kt&ra nie zawiera swo"e" antyk-
si%ki' uwaana "est za niekom$!etn%*
;ae wieki idea!izmu nie mo#y nie
w$yn%. na rzeczywisto.* =ierzadko s$o-
329
tyka si(' w na"+ardzie" staroytnych re#io-
nach A!Ynu' $odwo"enie z#u+ionych
$rzedmiot&w* ,wie oso+y szuka"% o&wkaF
$ierwsza zna"du"e #o i nic nie m&wiF dru#a
zna"du"e inny o&wek' nie mnie" rzeczywi-
sty' a!e !e$ie" od$owiada"%cy "e" oczekiwa-
niom* Ae wt&rne $rzedmioty zw% si(
hrJnirami i' cho. $osiada"% )orm( +ez
wdzi(ku' s% nieco dusze* ,o niedawna
hrJniry +yy $rzy$adkowymi dzieami roz-
tar#nienia i za$omnienia* ,o ich meto-
dyczne" $rodukc"i wyda"e si( to niemo-
!iwe' a!e tak wynika z "edenaste#o tomu
$rzyst%$iono $rzed za!edwie stu !aty*
Pierwsze $r&+y okazay si( "aowe* A!e w
kadym razie na ws$omnienie zasu#u"e
modus operandi$ ,yrektor "edne#o z $a-
stwowych wi(zie zakomunikowa zatrzy-
manym' e w dawnym korycie $ewne" rze-
ki zna"du"% si( "akie #ro+y' i $rzyrzek
wo!no. temu' kto dokona+y wane#o od-
330
krycia* Podczas miesi(cy $o$rzedza"%cych
wyko$a!iska $okazywano wi(0niom )oto-
#ra)ie te#o' co mie!i odna!e0.* Pierwsza
$r&+a wykazaa' e nadzie"a i d%enie
mo#% stanowi. $rzeszkod(F $o ty#odniu
$racy o$at% i ki!o)em nie zdoano wyko-
$a. adne#o hrJnu $r&cz zardzewiae#o
koa' $ochodz%ce#o z okresu $&0nie"sze#o
ni sam eks$eryment* Dzecz utrzymana zo-
staa w ta"emnicy i +ya $&0nie" $owt&rzo-
na w czterech szkoach* W trzech nie$o-
wodzenie +yo $rawie zu$eneF w czwarte"
3"e" dyrektor umar $rzy$adkowo $odczas
$ierwszych $rac wyko$a!iskowych8
uczniowie wydo+y!i z ziemi !u+ te wy-
kona!i zot% mask(' staroytny miecz'
dwie czy trzy ceramiczne am)ory i $otrza-
skany' zie!onkawy tors "akie#o kr&!a' no-
sz%cy na $iersiach inskry$c"(' kt&re" dot%d
nie udao si( odczyta.* 9dkryto w ten s$o-
s&+' e o+ecno. wiadk&w' zna"%cych
331
eks$erymenta!ny charakter $oszukiwa'
"est $rzeciwwskazana*** Hasowe $oszuki-
wania da"% w rezu!tacie $rzedmioty
s$rzeczne z so+%F dzi da"e si( $ierwsze-
stwo $racom indywidua!nym i $rawie za-
im$rowizowanym* Hetodyczne wytwarza-
nie hrJnir* 3$oda"e "edenasty tom8 do-
starczyo nieocenionych usu# archeo!o-
#om* Pozwo!io +ada.' a nawet mody)iko-
wa. $rzeszo.' kt&ra staa si( nie mnie"
$!astyczna i u!e#a ni $rzyszo.* Dzecz
ciekawa2 hrJniry dru#ie#o i trzecie#o sto$-
nia hrJniry $owstae z inne#o hrJnuA
hrJniry $owstae z hrJnu hrJnu wyo!-
+rzymia"% a+errac"e hrJnu $ierwotne#oF
hrJniry sto$nia $i%te#o s% $rawie ich $o-
z+awione' dziewi%te#o my!% si( z hrJnira/
mi dru#ie#o sto$nia' "edenaste#o ma"% czy-
sto. !inii nie $osiadan% nawet $rzez ory#i-
na* Proces ten "est $eriodyczny2 hrJn
dwunaste#o sto$nia zaczyna si( "u znowu
332
de#radowa.* ,ziwnie"szy i czycie"szy od
kade#o hrJnu "est czasami ur2 rzecz wy-
$rodukowana $rzez su#esti(' $rzedmiot
wywoany $rzez nadzie"(* Wie!ka zota
maska' o kt&re" ws$omniaem' +ya ws$a-
niaym te#o $rzykadem*
Dzeczy' na A!onie' $odwa"a"% si(' a!e
d%% r&wnie do zatarcia i zatracenia
szcze#&&w' #dy !udzie o nich za$omina"%*
7!asyczny "est $rzykad $ro#u' kt&ry trwa'
do$&ki siadywa tam $ewien e+rak' i kt&-
ry znikn% wraz ze mierci% te#o e+raka*
-darzao si( te' e $taki czy ko ratoway
ruiny "akie#o am)iteatru*
Sa!to 9rienta!' 19EJ
Postscriptum z 19EN roku*
9dtworzyem $o$rzedni artyku tak' "ak
ukaza si( w Antolo(ii literatury fanta/
333
styczne) z 19EJ roku' $omi"a"%c ty!ko saty-
ryczny ton i niekt&re meta)ory' kt&re dzi
okazay+y si( nie na mie"scu* 9d te#o cza-
su wydarzyo si( ty!e rzeczy*** 9#ranicz(
si( do ws$omnienia o nich*
W marcu 19E1 roku w $ewne" ksi%ce
>intona' kt&ra na!eaa do >er+erta Ashe-
6a' zna!eziono odr(czny !ist @unnara Kr-
)"orda* 7o$erta nosia $iecz(. $ocztow% z
9uro PretoF !ist wy"ania cakowicie za-
#adk( A!Ynu* Aekst !istu $otwierdza hi$o-
tez( Hartineza Kstrady* Ws$aniaa historia
roz$ocz(a si( $ewne" nocy w ?ucernie
czy w ?ondynie' na $ocz%tku XBA< wie
ku* Powstao wtedy ta"emne i nieszkod!iwe
towarzystwo 3!iczyo ono $or&d swych
stowarzyszonych ,a!#arna' a $otem @eor-
#e6a Gerke!eya8' kt&re o+rao so+ie za ce!
wymy!enie "akie#o kra"u* W m#!istym
$ro#ramie $ocz%tkowym )i#uroway /stu-
dia hermetyczne1' )i!antro$ia i ka+aa* -
334
te#o $ierwsze#o okresu $ochodzi ciekawa
ksi%ka 5ohannesa Andr]a* Po ki!ku !atach
o+rad i $rzedwczesnych syntez zrozumia-
no' e "edno $oko!enie nie wystarczy' +y
stworzy. kra"* Postanowiono' e kady z
tworz%cych towarzystwo mistrz&w wy+ie-
rze so+ie ucznia w ce!u kontynuowania
dziea* Aa dziedziczna zasada zwyci(yaF
$o dwuwieczne" $rzerwie $rze!adowane
+ractwo $o"awio si( w Ameryce* W 192E
roku w Hem)is 3Aennessee8 "eden ze sto-
warzyszonych rozmawia z ascetycznym
mi!ionerem Kzr% Guck!eyem* Aen ostatni
sucha #o z $ewnym !ekcewaeniem i wy-
miewa skromno. $ro"ektu* H&wi' e w
Ameryce wymy!enie kra"u "est a+surda!-
ne' i $ro$onu"e wymy!enie $!anety* ,o
te#o #i#antyczne#o $omysu dorzuca dru#i
dziecko "e#o nihi!izmu
1J
2 utrzymanie
1J Guck!ey +y wo!nomy!icie!em' )ata!ist% i o+roc% niewo!nictwa
3$rzy$* aut*8*
335
o#romne#o $rzedsi(wzi(cia w cakowite"
ta"emnicy* -na"dowao si( w&wczas w
o+ie#u dwadziecia tom&w Nncyclopaedia
9ritannicaA Guck!ey su#eru"e metodyczn%
encyk!o$edi( i!uzoryczne" $!anety* Po-
wi(ci $!anecie swo"e zotonone #&ry'
swo"e e#!owne rzeki' swo"e $astwiska
ryte $rzez +yka i +izona' swoich Hurzy-
n&w' swo"e domy $u+!iczne i swo"e do!a-
ry' a!e $od "ednym warunkiem2 /,zieo nie
+(dzie $aktowao z samozwacem 5ezu-
sem ;hrystusem1* Guck!ey nie wierzy w
Go#a' a!e chce nieistnie"%cemu Go#u wy-
kaza.' e !udzie mierte!ni s% zdo!ni do
wyo+raenia so+ie wiata* Guck!ey umiera
otruty w Gaton Dou#e w 192P roku* W
roku 191E towarzystwo $rzekazu"e swym
ws$&$racownikom' kt&rych "est trzystu'
ostatni tom Piersze) Nncyklopedii TlJnu$
Pu+!ikac"a $ozosta"e utrzymana w ta"emni-
cy2 "e" czterdzieci tom&w 3na"o+szernie"-
336
sze dzieo' "akie kiedyko!wiek zostao
$rzez !udzi dokonane8 +(dzie $odstaw% do
inne#o' +ardzie" szcze#&owe#o dziea'
zreda#owane#o "u nie $o an#ie!sku' a!e w
"ednym z "(zyk&w A!Ynu* Ao studium i!u-
zoryczne#o wiata nosi $rowizoryczny ty-
tu >rbis Tertius i "ednym z "e#o skrom-
nych demiur#&w +y >er+ert Ashe' nie
wiem' czy "ako a#ent @unnara Kr)"orda'
czy "ako stowarzyszony* Fakt' e otrzyma
on "edenasty tom' zda si( $rzemawia. za
dru#% hi$otez%* A $ozostae tomy: Poczy-
na"%c od 19E2 roku' )akty zacz(y si( mno-
y.* Pami(tam ze szcze#&!n% wyrazistoci%
"eden z $ierwszych' i $ami(tam' e $oczu-
em' i ma on "edynie charakter $remonito-
ry"ny* -darzy si( w $ewnym mieszkaniu
$rzy u!icy ?a$rida' $rzed "asnym i wyso-
kim +a!konem' otwartym na zach&d so-
ca* 7si(na de Fauci#ny ?ucin#e otrzyma-
a z Poitiers swo"% sre+rn% zastaw(* - wie!-
337
kie#o dna skrzyni o+!e$ione" mi(dzynaro-
dowymi etykietami' zostay $rzywoane na
wiato de!ikatne nieruchome $rzedmioty2
sre+ra z 4trechtu i Parya z tward% hera!-
dyczn% )aun%' samowar* Wr&d nich' z do-
sysza!nym i de!ikatnym dreniem $i%ce-
#o $taka' dr#aa ta"emniczo +uso!a* 7si(-
na nie roz$oznaa "e"*
=ie+ieska i#a d%ya do $&nocy ma-
#netyczne"F meta!owe $udeko +yo wk!(-
seF !itery na tarczy na!eay do "edne#o z
a!)a+et&w A!Ynu* Gyo to $ierwsze wtar-
#ni(cie wiata )antastyczne#o do wiata
rzeczywiste#o* Przy$adek' kt&ry dot%d
mnie nie$okoi' s$rawi' e r&wnie "a sam
+yem wiadkiem dru#ie#o wtar#ni(cia*
Wydarzyo si( to w ki!ka miesi(cy $&0nie"'
w #os$odzie $ewne#o Grazy!i"czyka w
;uchi!!a =e#ra* Amorim i "a wraca!imy z
Santa Ana* Wez+rana rzeka Aacuarem+Y
zmusia nas' +y zaryzykowa. i $o#odzi.
338
si( z t% $rymitywn% #ocinnoci%* @os$o-
darz $rzy#otowa nam dwa skrzy$i%ce &-
ka w wie!kim' zawa!onym +eczkami i sk&-
rami $oko"u* Pooy!imy si(' a!e nie $o-
zwo!i nam zasn%. a do witu wrzask nie-
widzia!ne#o s%siada' kt&ry +y z $ewnoci%
$i"any i $rze$!ata niewyra0ne $rzek!e-
stwa urywkami "akich mi!on#' a racze"
urywkami "edne" ty!ko mi!on#i* 9czywi-
cie $rzy$isywa!imy ten u$arty wrzask
zamiowaniu #os$odarza do a!koho!u* 9
wicie na korytarzu zna!e0!imy martwe#o
czowieka* Szorstko. "e#o #osu zwioda
nas2 +y to mody cho$ak* W de!irium wy-
$ado mu zza $asa ki!ka monet oraz stoek
z +yszcz%ce#o meta!u o rednicy na$arst-
ka* ,ziecko chciao ten stoek $odnie.'
a!e mu si( nie udao* 5aki m(czyzna $od-
ni&s #o' a!e z wie!kim wysikiem* Wzi%-
em stoek do r(ki na ki!ka minut i $rzy$o-
minam so+ie "e#o nieznony ci(ar' kt&ry
339
trwa nawet $&0nie"' #dy #o odoyem*
Pami(tam r&wnie wyra0ne k&ko' "akie
odcisn% mi na doni* Ao z"awisko' $rzed-
miot tak may' a "ednoczenie tak ci(ki'
$ozostawiao $rzykre wraenie zdumienia i
nie$oko"u* 5aki wieniak za$ro$onowa'
a+y #o wrzuci. do rw%ce" rzeki* Amorim
na+y #o za ki!ka $esos* =ikt nic nie wie-
dzia o zmarym $r&cz te#o' e /$ochodzi
znad #ranicy1* Hae i +ardzo ci(kie stoki
3zro+ione z meta!u' kt&ry nie "est z te#o
wiata8 s% wyo+raeniem +&stwa w $ew-
nych re!i#iach A!Ynu*
W tym mie"scu kocz( cz(. oso+ist%
mo"e#o o$owiadania* Deszt( zawiera $a-
mi(. 3!u+ nadzie"a czy o+awa8 wszystkich
moich czyte!nik&w* Wystarczy' e ws$o-
mn( nast($u"%ce )akty w kr&tkich sowach'
kt&re wz+o#ac% si( i wy$eni% w #(+okie"
ws$&!ne" $ami(ci* W 19EE roku $ewien re-
$orter dziennika The American 3wycho-
340
dz%ce#o w =ashLi!!e' Aennessee8 odkry w
$ewne" +i+!iotece w Hem$his czterdzieci
tom&w Piersze) Nncyklopedii TlJnu$ ,o
dzisie"sze#o dnia dyskutu"e si( nad tym'
czy odkrycie to +yo $rzy$adkowe' czy te
umo!iwi!i "e dyrektorzy m#!iste#o "eszcze
>rbis Tertius$ Gardzie" $rawdo$odo+ne
"est to dru#ie* W e#zem$!arzu z Hem$his
$ewne niewiary#odne ust($y "edenaste#o
tomu 3te na $rzykad' kt&re nawi%zu"% do
niewiary#odne#o mnoenia si( hrJnir*)
zostay wye!iminowane !u+ za#odzoneF
mona susznie $omy!e.' e $o$rawki ta-
kie od$owiada"% zamiarowi $rzedstawienia
wiata niez+yt od+ie#a"%ce#o od wiata
rzeczywiste#o* Dozsiewanie w r&nych
kra"ach $rzedmiot&w z A!Ynu stanowio+y
cz(. te#o same#o $!anu***
11
Faktem "est'
e /zna!ezisko1 od+io si( szerokim echem
11 Pozosta"e oczywicie do rozwi%zania $ro+!em /tworzywa1 niekt&-
rych z tych $rzedmiot&w 3$rzy$* aut*8*
341
w $rasie mi(dzynarodowe"* Podr(czniki'
anto!o#ie' streszczenia' dosowne tuma-
czenia' $rzedruki autoryzowane i nieauto-
ryzowane te#o >pus ?aior Dodza"u ?udz-
kie#o za!eway i nada! za!ewa"% ziemi(*
Prawie natychmiast rzeczywisto. $oddaa
si( w wie!u $unktach* Pewne "est' e $ra-
#n(a si( $odda.* ,ziesi(. !at temu wystar-
czaa "akako!wiek symetria o $ozorach
s$&"noci materia!izm dia!ektyczny' an-
tysemityzm' nazizm a+y do$rowadza.
!udzi do ekstazy* 5ak wi(c nie u!ec A!Yno-
wi' szcze#&owe" i roz!e#e" oczywistoci
zor#anizowane" $!anety: Gezce!owa +ya-
+y od$owied0' e r&wnie rzeczywisto.
"est zor#anizowana* Hoe "est zor#anizo-
wana' a!e z#odnie z $rawami +oskimi
$rzetumaczy+ym2 z $rawami nie!udzki-
mi' kt&rych nie uda"e nam si( ni#dy $o"%.'
A!Yn "est' +y. moe' !a+iryntem' a!e !a+i-
ryntem utkanym $rzez !udzi' $rzeznaczo-
342
nym do odczytania $rzez !udzi*
7ontakt z A!Ynem' $rzyzwycza"enie do
nie#o' roz+iy ten wiat* -achwycona "e#o
cisoci% !udzko. nie $ami(ta' e chodzi
tu o ciso. szachist&w' nie za anio&w*
Wszed "u do szk& /"(zyk $ierwotny1
3domniemany8 A!YnuF nauka "e#o harmo-
ni"ne" historii 3$ene" wzrusza"%cych e$izo-
d&w8 wy$ara "u t(' kt&ra $atronowaa
mo"emu dziecistwuF w $ami(ciach )ikcy"-
na $rzeszo. za"mu"e "u mie"sce te" dru-
#ie"' o kt&re" nicze#o nie wiemy z $ewno-
ci%*** nawet e "est )aszywa* -re)ormowa-
na zostaa numizmatyka' )armako!o#ia i ar-
cheo!o#ia* Przy$uszczam' e r&wnie +io-
!o#ia i matematyka oczeku"% na sw&" awa-
tar*** Doz$roszona dynastia samotnik&w
zmienia o+!icze wiata* 5e" $race trwa"%
nada!* 5ee!i nasze $rzy$uszczenia nie s%
+(dne' za "akie sto !at kto odkry"e sto to-
m&w 4ru(ie) Nncyklopedii TlJnu$
343
-niknie w&wczas z $!anety "(zyk an#ie!-
ski i )rancuski' i $rosty hisz$aski* Qwiat
stanie si( A!Ynem* 5a si( o to nie troszcz('
$rze#!%dam ci%#!e' $odczas s$oko"nych
dni hote!u w Adro#ue' niezdecydowany
VueLediaski $rzekad 3kt&re#o nie zamie-
rzam da. do druku8 dziea Crn 9urial
Growne6a*
344
(The compleat ereolf)
Przeoy ?arcin "arzy#czak
Anthony 9oucher (0100/01LE) by pisarzem' recenzentem
i redaktorem' kt*re(o zasu(i dla (atunku na )ednym polu
przeysza)7 te na szystkich pozostaych$ " )e(o ypadku
byy to doskonae prace krytyczne na temat thrillera' kt*re
doproadziy do postania doroczne) konenc)i' +9oucher/
conu.' nazane) na )e(o cze68$ Praca redaktorska dla +The
?a(azine of Fantasy and -cience Fiction. e czesnych la/
tach kariery ustalia pozyc)5 9ouchera )ako pisarza' kt*ry
yar py nie na )edn7' ale na die dziedziny (atunku$
<e(o poie6ci to (*nie thrillery' ale pisa r*nie noele'
opoiadania fantasy i science fiction' kt*re byy cz5sto nie/
mal idealnymi przykadami (atunku' i kt*rych zycza)ne
postaci uczestnicz7 zabanych' cz5sto niezykych yda/
rzeniach$
345
9d autora2 Prowadz%c +adania krymino-
!o#iczne' cz(sto na$otykaem wzmianki o
a#encie FG<' kt&ry ma szans( dor&wna. ta-
kim amerykaskim !e#endom "ak Pau! Gu-
nyan czy 5ohn >enry* ;zowiek ten "est
niewra!iwy na ku!e* Sie"e takie $rzerae-
nie w umysach $rzest($c&w' e do$rowa-
dza ich do samo+&"stwa a!+o sza!estwa*
;zasem cakowicie znika z oczu' a kiedy
indzie" $o"awia si( r&wnie nies$odziewa-
nie zu$enie na#i* <' co +y. moe na"cie-
kawsze' $rowadzi niekocz%ce si( $oszu-
kiwania ko#o' kto $otra)i wykona. hindu-
sk% sztuczk( ze sto"%c% !in%*
,o$iero ostatnio' $o intensywnych $o-
szukiwaniach w Gerke!ey' #dzie na szcz(-
cie mam $ewne zna"omoci' $rzede
wszystkim na wydzia!e #ermanistyki' i
dzi(ki ki!ku niech(tnym zwierzeniom mo-
"e#o stare#o $rzy"acie!a Fer#usa 9^Griena'
zdoaem usta!i. )akty' "akie kry"% si( za t%
346
!e#end%*
9to' zatem' caa historia' +ez za!edwie
"edne#o istotne#o szcze#&u' a to' za$ew-
niam' wy%cznie d!a wasze#o wasne#o do-
+ra*
Pro)esor zerkn% na wiadomo.2
/=ie wy#u$ia" si( @!oria1*
Wo!)e Wo!) z#ni&t &t% kartk( w ku!k(
i wyrzuci "% $rzez okno na za!any "asnym
wiosennym socem dziedziniec uniwersy-
tetu* Wy$owiedzia ki!ka wyszukanych i
$rostackich uwa# w $ynnym rodkowo-
niemieckim*
Kmi!y $odniosa wzrok znad $ro"ektu
+udetu wydziaowe" +i+!ioteki' kt&ry wa-
nie $isaa na maszynie*
9+awiam si(' e nie zrozumiaam' $a-
nie $ro)esorze* 5estem sa+a ze rodkowo-
niemieckie#o*
347
Ay!ko im$rowizu"( od$ar Wo!) i
$osa e#zem$!arz /,ziennika )i!o!o#ii an-
#ie!skie" i niemieckie"1 w !ad za te!e#ra-
mem*
Kmi!y odesza od maszyny do $isania*
;o "est nie tak* ;zy+y komis"a od-
rzucia $ask% mono#ra)i( na temat >a#e-
ra:
Aen monumenta!ny wkad w !udzk%
wiedz(: 9ch' nie* =ic tak wane#o*
A!e "est $an zdenerwowany***
Giurowa onkaS $rychn% Wo!)* <
to +i#amistka' +ior%c $od uwa#(' e masz
$od so+% cay wydzia* 9de"d0*
Haa ciemna twarzyczka Kmi!y za"a-
niaa $omieniem suszne#o #niewu' kt&ry
usun% wsze!ki !ad zwycza"noci* Prosz(
nie m&wi. do mnie w ten s$os&+' $ro)eso-
rze Wo!)* Po $rostu staram si( $anu $o-
m&c* < wca!e nie mam $od so+% cae#o wy-
dziau* Ay!ko***
348
Pro)esor Wo!) chwyci kaamarz' s$o"-
rza w !ad za te!e#ramem i
/,ziennikiem1' $o czym odoy $o"emnik
na atrament* =ie* S% !e$sze s$oso+y
w$adania we wcieko.* Smutki $r(dze"
roz$uszcza"% si(' ni roz$ada"% na kawa-
ki*** =iech >er+recht we0mie za mnie wy-
kad o dru#ie"' do+rze:
,ok%d $an idzie:
,o dia+a* =a razie*
Prosz( $oczeka.* Hoe +(d( mo#a
$anu $om&c* Pami(ta $an' kiedy zosta
z+esztany $rzez dziekana za $odawanie
drink&w studentom: Gy. moe zdoam***
Wo!) stan% w drzwiach i wyci%#n% "ed-
n% r(k(' ce!u"%c swoim dziwacznym $a!-
cem wskazu"%cym' kt&ry +y r&wnie du#i
"ak rodkowy*
Hadame' "e!i chodzi o ucze!ni(' "est
$ani niezast%$iona* 5est $ani $odstaw% ist-
nienia te#o wydziau* 5ednak teraz wydzia
349
moe i. do dia+a' #dzie +ez w%t$ienia
+(dzie nada! $otrze+owa $ani nieocenio-
nych usu#*
A!e czy $an nie widzi*** #os Kmi!y
zadra* =ie* 9czywicie' e nie* < tak +y
$an te#o nie dostrze#* 5est $an ty!ko m(-
czyzn% nie' nawet nie m(czyzn%* 5est
$an ty!ko $ro)esorem Wo!)em* 5est $an
>au->au*
Wo!) zachwia si(*
;o takie#o:
>au-hau* Aak wszyscy $ana nazywa"%'
$oniewa $askie nazwisko +rzmi Wo!)e
Wo!)* Wszyscy $ascy studenci' kady*
A!e $an nie zauway+y cze#o takie#o* 9'
nie* >au-hau' oto czym $an "est*
Ao $owiedzia Wo!)e Wo!) "est
ostateczne $chni(cie* Ham zamane serce'
cay m&" wiat roz$ad si(* Husz( masze-
rowa. $rawie mi!( do na"+!isze#o +aruF
a!e to "eszcze nie wszystko* Husz% mnie
350
nazywa. >au->au* ,o widzeniaS
9dwr&ci si( i w drzwiach w$ad na roz-
!e#% i mi(kk% mas(' s$rawia"%c' e wydaa
ona d0wi(k' kt&ry m&# +y. $owitaniem
/Wo!)S1 a!+o nieuniknionym "(kni(ciem
/4chS1*
Wo!) co)n% si( do $omieszczenia'
w$uszcza"%c $ro)esora Fearin#a' z "e#o
+rzuchem' pince/nez' !ask% i ca% reszt%*
Starszy m(czyzna $odszed do swo"e#o
+iurka' o$ad na )ote! i odetchn% #(+oko*
H&" dro#i cho$cze wysa$a* Aaki
im$et*
Prze$raszam' 9skarze*
Ach' modo.*** Pro)esor Fearin# $o-
szuka chusteczki' nie zna!az "e"' i zacz%
czyci. pince/nez o sw&"' nieco $omi(ty'
krawat* A!e sk%d taki $o$iech' m&"
cho$cze: < d!acze#o Kmi!y $acze:
=a$rawd(:
Widzi $an: $owiedziaa Kmi!y z
351
roz$acz% i mrukn(a />au-hau1 w swo"%
wi!#otn% chusteczk(*
< d!acze#o e#zem$!arze /,ziennika1
)ruwa"% mi nad #ow%' kiedy nie szkodz%c
nikomu id( $rzez dziedziniec: ;zy+ymy
mie!i do czynienia z te!e$ortac"%:
Prze$raszam $owt&rzy Wo!) u$rze"-
mie* Ao $rzez m&" tem$erament* =ie mo-
#em zdziery. $ewne#o ar#umentu uyte-
#o $rzez @!ocke6a* ,o widzenia*
;hwi!eczk(* Pro)esor Fearin# si(-
#n% do "edne" ze swoich niez!iczonych'
niezawiera"%cych chusteczek kieszeni i
wydo+y &t% kartk( $a$ieru* -da"e si('
e to na!ey do cie+ie:
Wo!) szy+ko chwyci $a$ier i $odar #o
na dro+ne kawaeczki*
Fearin# zachichota*
5ake do+rze $ami(tam czasy' kiedy
@!oria +ya tu studentk%S Hy!aem o tym
nie da!e" "ak zesze#o wieczora' o#!%da"%c
352
"% w /He!odii i +!asku ksi(yca1* 5ake de-
nerwowaa cay wydziaS =a Go#a' m&"
cho$cze' #dy+ym sam +y odro+in( mod-
szy***
<d(* ,o$i!nu"esz >er+rechta' Kmi!y:
Kmi!y $oci%#n(a nosem i skin(a #o-
w%*
,a" s$ok&"' Wo!)e* @os Fearin#a
s$owania* =ie chciaem ci dokuczy.*
A!e nie wo!no ci traktowa. te#o z+yt $o-
wanie* S% !e$sze s$oso+y na zna"dowanie
uko"enia ni tracenie cier$!iwoci czy u$i-
"anie si(*
7to m&wi coko!wiek o***
;zy musiae to m&wi.: =ie' m&"
cho$cze' #dy+y mia*** =ie "este czo-
wiekiem re!i#i"nym' $rawda:
,o+ry Goe' nie od$ar Wo!)' nieco
s$rzecznie*
@dy+y ty!ko +y*** 5e!i mo#( co za-
su#erowa.' Wo!)' czy nie zechcia+y z"a-
353
wi. si( dzisia" w Qwi%tyni: 9d+(dzie si(
+ardzo szcze#&!na uroczysto.* Pomo#a-
+y ci $rzesta. my!e. o @!o*** o twoich
ko$otach*
,zi(ku"(' a!e nie* -awsze chciaem
odwiedzi. wasz% Qwi%tyni( duo o nie"
syszaem a!e nie dzisia"* Hoe innym ra-
zem*
,zisia" +(dzie szcze#&!nie ciekawie*
,!acze#o: ;o takie#o szcze#&!ne#o
"est w trzydziestym kwietnia:
Fearin# $otrz%sn% siw% #ow%*
Szoku"%ce' "akim i#norantem moe
+y. naukowiec $oza swo"% wy+ran% dzie-
dzin%*** A!e wiesz' #dzie to "est' Wo!)eF
mam nadzie"(' e ci( tam dzisia" zo+acz(*
,zi(ki* A!e mo"e ko$oty nie wyma#a-
"% nad$rzyrodzonych rozwi%za* Paru
zom+ie wystarczy' i wca!e nie mam na
my!i ywych tru$&w* ,o widzenia' 9ska-
rze* Gy "u w drzwiach' kiedy doda'
354
"ak+y so+ie $rzy$omina"%c2 ,o widze-
nia' Kmi!y*
Aakie roz#or%czkowanie mrukn%
Fearin#* Aaki im$et* Hodo. to ws$a-
niaa rzecz' nie$rawda' Kmi!y:
Kmi!y nie od$owiedziaa' !ecz wr&cia
do $isania +udetu' "ak+y wszystkie demo-
ny $ieka uwzi(y si( na ni%' co zreszt% $o
cz(ci +yo $rawd%*
Soce zachodzio i tra#iczna o$owie.
Wo!)a o "e#o ko$otach r&wnie stawaa
si( rozczarowu"%ca* Garman zd%y wyczy-
ci. kady kie!iszek w !oka!u' a $otok s&w
nie ustawa* Garman +y rozdarty $omi(-
dzy nowym' nawet d!a nie#o' $oczuciem
nudy i zawodowym $odziwem d!a k!ienta'
kt&ry $otra)i +ez koca konsumowa. ko-
!e"ne szk!anki kokta"!u zom+ie*
;zy m&wiem ci o tym' "ak zawa!ia
$&rocze: za$yta Wo!) ostro*
355
-a!edwie trzy razy od$ar +arman*
A wi(c w $orz%dkuF o$owiem ci* Do-
zumiesz' nie !u+i( te#o ty$u rzeczy* -awo-
dowy etos' oto czym si( ch!u+i(* A!e to
+yo co inne#o* Ao nie +y kto' kto nie
umie' $oniewa nie umieF to +ya dziew-
czyna' kt&ra nie umiaa' $oniewa nie +ya
te#o rodza"u dziewczyn%' kt&ra musi wie-
dzie. rzeczy' kt&re dziewczyna musi wie-
dzie.' "e!i "est te#o rodza"u dziewczyn%'
kt&ra $owinna wiedzie. te#o rodza"u rze-
czy* Dozumiesz:
Garman rzuci uwane s$o"rzenie w
stron( mae#o $u!chne#o czowieczka' kt&-
ry siedzia na kocu o$ustoszae#o kontu-
aru' ciska"%c swo"% szk!aneczk( dinu z
tonikiem*
S$rawia' e to zrozumiaem* S$rawi-
a' e zrozumiaem wie!e rzeczy' < nada!
rozumiem te rzeczy' kt&re s$rawia' e zro-
zumiaem* Ao nie +y $rzy$adek $ro)esora'
356
zakochu"%ce#o si( w swo"e" studentce' ro-
zumiesz: Ao +yo co inne#o* Ao +yo cu-
downe* Ao +yo "ak $ocz%tek zu$enie no-
we#o ycia*
Garman $rzeszed na koniec +aru*
Gracie wysze$ta*
Hay czowieczek z dziwn% +r&dk% $od-
ni&s wzrok znad swo"e#o drinka*
Aak' ko!e#o:
5e!i +(d( musia sucha. te#o sza!one-
#o $ro)esora $rzez ko!e"ne $i(. minut' za-
czn( niszczy. wszystko dookoa* ;o +y
$owiedzia na to' e+y mnie zast%$i.:
Hay czowieczek s$o"rza na Wo!)a'
szcze#&!nie uwanie $rzy#!%da"%c si( do-
ni' kt&ra o+e"mowaa wysok% szk!ank( z
kokta"!em*
- ch(ci%' ko!e#o skin% #ow%*
Garman odetchn% z u!#%*
Gya Hodoci% m&wi da!e" Wo!) w
stron( mie"sca' w kt&rym $o$rzednio sta
357
+arman* A!e to nie wszystko* Ao +yo
co inne#o* Gya r&wnie Tyciem i Kkscy-
tac"%' i Dadoci%' i Dozkosz%' i W 9#&!e*
Dozu*** Przerwa i $o$atrzy na $uste
mie"sce* -dumiewa"%ceS rzek* ,o-
kadnie $rzed moimi oczami* -dumiewa"%-
ceS
Aak' ko!e#o: zainteresowa si(
$u!chny czowieczek' siedz%cy na s%sied-
nim stoku*
Wo!) odwr&ci si(*
A' tuta" "este* ;zy o$owiadaem ci'
"ak $oszedem do nie" do domu' s$rawdzi.
"e" $rac( semestra!n%:
=ie* A!e $rzy$uszczam' e zaraz to
zro+isz*
Sk%d wiesz: ;&' ta noc***
Hay czowieczek $i $owo!iF !ecz "e#o
szk!anka +ya $usta w momencie' kiedy
Wo!) skoczy re!ac"( z owe#o wieczoru'
s$(dzone#o na +eznadzie"nie nieskutecz-
358
nym )!ircie* Przysz!i inni k!ienci i +ar za-
$eni si( mnie" wi(ce" w "edne" trzecie"*
*** i od tamte#o czasu*** Wo!) urwa
na#!e* Ao nie ty za$rotestowa*
S%dz(' e to "a' ko!e#o*
A!e "este +armanem' a ty nie "este
+armanem*
=ie* 5estem ma#iem*
Aha* Ao wszystko wy"ania* A wi(c'
"ak "u m&wiem*** >e"S Hasz +rod% ys(S
Prze$raszam:
Hasz +rod% ys(* Podo+nie "ak #ow(*
Ay!ko troch( szczeciny dookoa*
Aak mi si( $odo+a*
A two"a szk!anka "est $usta*
Ao r&wnie "est w $orz%dku*
9 nie' w adnym wy$adku* =ie co-
dziennie zdarza ci si( $i. z )acetem' kt&ry
owiadczy si( @!orii @arton i dosta ko-
sza* Ao okaz"a do wi(towania* Wo!)
uderzy $i(ci% w kontuar i wyci%#n% do
359
#&ry dwa $a!ce*
Hay czowieczek zauway ich r&wn%
du#o.*
=ie $owiedzia cicho* ;hy+a !e$ie"
nie* -nam swo"e mo!iwoci* 5e!i wy$i"(
nast($n% ko!e"k( c&' co moe zacz%.
si( dzia.*
=iech si( dzie"eS
=ie* Prosz(' ko!e#o* Wo!a+ym***
Garman $rzyni&s drinki*
,a!e"' ko!e#o wysze$ta* S$raw'
e+y siedzia cicho* 9dwdzi(cz( ci si( kt&-
re#o razu*
Hay czowieczek z wahaniem u$i tro-
ch( wiee#o dinu z tonikiem*
Pro)esor $oci%#n% yk swo"e#o ko!e"ne-
#o zom+ie*
=azywam si( >au->au owiadczy*
A!e wie!u !udzi nazywa mnie Wo!)e
Wo!)* S%dz%' e to mieszne* W istocie "est
to >au->au* Atw"e:
360
;zowieczek zastanawia si( $rzez chwi-
!( nad znaczeniem te#o dziwne#o d0wi(-
ku' a $otem rzek2 Ho"e imi( +rzmi 9zy-
mandias Wie!ki*
Ao za+awne imi(*
Powiedziaem ci' e "estem ma#iem*
Ay!e e nie $racowaem od do. dawna*
7ierownicy teatr&w to dziwni !udzie' ko!e-
#o* =ie za!ey im na $rawdziwych ma-
#ach* =ie chc% nawet' e+ym $okaza im
mo"e na"!e$sze sztuczki* ;&' $ami(tam'
$ewne" nocy w ,ardy!in#u***
Hio mi $ana $ozna.' $anie*** $anie***
Hoesz m&wi. do mnie 9zzy* Wi(k-
szo. os&+ tak m&wi*
Hio mi ci( $ozna.' 9zzy* A teraz co
do dziewczyny* Ae" @!orii* Dozumiesz'
$rawda:
5ak na"+ardzie"' ko!e#o*
9na my!i' e +ycie $ro)esorem #er-
manistyki to $estka* ;hce cze#o +ysko-
361
t!iwe#o* H&wi' e #dy+ym +y aktorem
a!+o a#entem*** Dozumiesz:
9zymandias Wie!ki skin% #ow%*
A zatem w $orz%dkuS Dozumiesz*
Qwietnie* A!e $o co chcesz da!e" o tym
rozmawia.: Dozumiesz* 9 to chodzi* ,o
dia+a z tym*
9kr%#a' oko!ona +r&dk% twarz 9zy-
mandiasa $o"aniaa*
Pewnie $owiedzia i doda nieo$atrz-
nie2 Wy$i"my za to*
Stukn(!i si( szk!ankami i wy$i!i* Wo!)
+eztrosko wy$owiedzia toast w staro)ran-
ki"skim' $o$enia"%c niewy+acza!ny +%d w
uyciu do$eniacza*
,wa" m(czy0ni siedz%cy o+ok nich za-
cz(!i $iewa. /Hy Wi!d <rish Dos(1' a!e
z#u+i!i me!odi( i umi!k!i*
Ao' cze#o $otrze+u"emy $owiedzia
ten w )i!cowym ka$e!uszu to tenor*
Ao' cze#o "a $otrze+u"( mrukn%
362
Wo!) to $a$ieros*
Pewnie rzek 9zymandias Wie!ki*
Garman na!ewa $iwo dokadnie na$rzeciw
nich* 9zymandias nachy!i si( nad kontu-
arem i wyci%#n% za$a!one#o $a$ierosa z
ucha +armana' $o czym $oda #o swo"emu
towarzyszowi*
Sk%d to si( wzi(o:
=ie "estem $ewny* Wiem ty!ko' "ak "e
wyci%#a.* H&wiem ci' e "estem ma#iem*
Ach* Dozumiem* Prestidi#itac"a*
=ie* =ie "estem $restidi#itatoremF "e-
stem ma#iem* 9ch' do diaskaS -nowu to
zro+iem* Wi(ce" ni "eden din z tonikiem
i zaczynam si( $o$isywa.*
=ie wierz( ci rzek Wo!) +eznami(t-
nie* Ha#owie nie istnie"%* Ao r&wnie #u-
$ie' "ak 9skar Fearin# i "e#o Qwi%tynia' a
zreszt%' co "est takie#o szcze#&!ne#o w
trzydziestym kwietnia:
;zowieczek z +r&dk% zmarszczy czoo*
363
Prosz(' ko!e#o* -a$omni"my o tym*
=ie* =ie wierz( ci* Wy$restidi#itato-
wae te#o $a$ierosa* Ao nie +ya ma#ia*
-acz% $odnosi. #os* 5este oszustem*
Prosz(' +racie wysze$ta +arman*
=iech on siedzi cicho*
W $orz%dku rzek 9zymandias zm(-
czonym #osem* Poka( ci co' co nie
moe +y. $restidi#itac"%* ,w&"ka o+ok
nich znowu zacz(a $iewa.* Potrze+u"%
tenora* W $orz%dku2 sucha"S
< do duetu do%czy na"sodszy' na"+ar-
dzie" ir!andzki tenor' "aki mona so+ie wy-
o+razi.* Q$iewa"%cy nie $rze"mowa!i si(
"e#o 0r&demF $o $rostu zaakce$towa!i #o
ch(tnie i ws$i(!i si( na wyyny swoich
umie"(tnoci' $rzez co wszyscy w +arze
mo#!i $osucha. na"$i(knie"sze" me!odii'
"ak% kiedyko!wiek sysze!i od czasu' #dy
7!u+ Dadoci zosta $ewne#o wieczora
+ezterminowo zawieszony*
364
Wo!) zdawa si( +y. $od wraeniem' a!e
$otrz%sn% #ow%*
Ao te nie "est ma#ia* Ao +rzucho-
m&wstwo*
5e!i chodzi o ciso.' to +y #os
u!iczne#o $iewaka za+ite#o w czasie Po-
wstania Wie!kanocne#o* Ws$aniay #o.F
ni#dy nie syszaem !e$sze#o #osu' z wy-
"%tkiem tamte#o wieczora w ,ardy!in#u***
9szustS $owiedzia Wo!)e Wo!) #o-
no i wo"owniczo*
9zymandias raz "eszcze $rzy"rza si(
"e#o du#iemu wskazu"%cemu $a!cowi*
S$o"rza na ciemne +rwi $ro)esora' zrasta-
"%ce si( $rost% !ini% nad nosem* 4"% nieco
+ezwadn% do swe#o towarzysza i do-
kadnie z+ada "e" wn(trze* Gyo $oroni(te
wosiem' rzadkim' !ecz widocznym*
Ha# $rychn%*
< ty namiewasz si( z ma#iiS
;o w tym takie#o za+awne#o:
365
9zymandias zniy #os*
Ao' m&" dro#i wochaty $rzy"acie!u' e
"este wi!koakiemS
<r!andzki m(czennik zanuci /Dose o)
Ara!ee1 i dwa" mierte!nicy $rzy +arze do-
%czy!i miao*
;zym "estem:
Wi!koakiem*
A!e $rzecie one nie istnie"%* 7ady
#u$i to wie*
@u$cy owiadczy 9zymandias
wiedz% wie!e z te#o' o czym m%drzy nie
ma"% $o"(cia* Wi!koaki istnie"%* -awsze
istniay i $rawdo$odo+nie zawsze +(d% ist-
nie.* H&wi tonem s$oko"nym i $ew-
nym' "ak+y zauwaa' e ziemia "est okr%-
#a* <stnie"% trzy nieomy!ne )izyczne zna-
kiF zroni(te +rwi' du#i $a!ec wskazu"%cy i
wochate donie* Hasz wszystkie trzy* =a-
wet two"e nazwisko "est sym$tomatyczne*
=azwiska nie $ochodz% znik%d* 7ady
366
Smith ma $rzodka' kt&ry +y kiedy kowa-
!em* 7ady Fisher $ochodzi z rodziny'
kt&ra kiedy za"mowaa si( ry+actwem* A
ty nazywasz si( Wo!)*
Stwierdzenie +yo tak s$oko"ne' tak wia-
ry#odne' e Wo!) zadra*
A!e wi!koak to czowiek' kt&ry za-
mienia si( w wi!ka* Hnie to si( ni#dy nie
$rzydarzyo* =a$rawd(*
Ssak $owiedzia 9zymandias to
zwierz(' kt&re rozmnaa si( $o$rzez ywo-
r&dztwo i karmi mode swoim m!ekiem*
,ziewica "est $omimo to ssakiem* Ao' e
si( ni#dy nie $rzemienie' nie oznacza' e
nie "este wi!koakiem*
A!e wi!koak*** 9czy Wo!)a na#!e
za+ysy* Wi!koakS A!e to nawet !e$sze
od a#enta FG<S Aeraz $oka( @!oriiS
9 czym' na Go#a' m&wisz' ko!e#o:
Wo!) zsun% si( ze stoka* Podniecenie
wywoane #enia!nym nowym $omysem
367
zdawao si( #o otrze0wi.* ;hwyci mae#o
czowieczka za rami(*
;hod0my* -na"dziemy "akie s$oko"ne
mie"sce* A ty udowodnisz mi' e "este
$rawdziwym ma#iem*
A!e "ak:
Pokaesz mi' "ak si( zmieni.S
9zymandias dokoczy din z tonikiem
i razem z nim $oz+y si( ostatnich w%t$!i-
woci*
7o!e#o owiadczy masz to "ak w
+ankuS
Pro)esor 9skar Fearin#' sto"%c za mister-
nie rze0+ion% m&wnic% Qwi%tyni Hroczne"
Prawdy' koczy mamrot!iwym' !ecz dono-
nym #osem odczytywa. mod!itw(*
< te" nocy ze wszystkich nocy' w imi(
czarne#o wiata' kt&re +yszczy w ciem-
nociach' skadamy dzi(kiS -amkn%
o$rawion% w $er#amin ksi(#( i zwr&ci si(
368
ku niewie!kie" #ru$ce wiernych' woa"%c z
naciskiem2 7to $ra#nie zoy. dzi(ki
=iszemu Panu:
Podniosa si( otya wdowa*
5a skadam dzi(kiS wykrzykn(a
$odnieconym )a!setem* Ho"a Hin# ;hoy
+ya chora' za$ewne nawet mierte!nie*
Wzi(am nieco "e" krwi i zoyam w o)ie-
rze =iszemu Panu' a ten okaza ask( i
$rzywr&ci "% do yciaS
-a otarzem e!ektryk s$rawdzi $rze%cz-
niki i s$!un% z o+rzydzeniem2 Gu)oniS
Wszyscy co do "edne#oS
H(czyzna zakada"%cy #roteskowy'
straszny kostium $rzerwa na chwi!( i
wzruszy ramionami2
,o+rze $ac%* ;o nas o+chodzi' czy s%
+u)onami:
Wysoki' chudy starzec $odni&s si( nie-
$ewnie*
5a skadam dzi(kiS zawoa* Ska-
369
dam dzi(ki =iszemu Panu za to' e do-
koczyem mo"e wie!kie dzieo* Ho"a tar-
cza ochronna $rzeciwko +om+om ma#ne-
tycznym "est wie!kim i s$rawdzonym suk-
cesem' na chwa( nasze#o kra"u' nauki i
Pana*
Qwirus mrukn% $od nosem e!ektryk*
H(czyzna w kostiumie wy"rza zza o-
tarza*
Qwirus' akuratS Ao ;hiswick z wy-
dziau )izyki* Pomy!e.' e taki czowiek
da"e si( na+iera. na te rzeczy* < $osucha"
#o2 m&wi nawet o rz%dowych $!anach wy-
korzystania "e#o wyna!azku* Wiesz' zao(
si(' e kt&ry z tych $i%toko!umnist&w
m&#+y tu nie0!e skorzysta.*
@dy z#romadzenie zakoczyo "u cz(.
dzi(kczynn%' w Qwi%tyni za$anowaa ci-
sza* Pro)esor Fearin# $ochy!i si( nad
m&wnic%' $rzemawia s$oko"nie i su#e-
stywnie2
370
5ak wiecie' +racia w ;iemnoci' dzi-
sia" "est wi#i!ia $ierwsze#o ma"a' dzie
trzydziesty kwietnia' $owi(cony $rzez
7oci& m(czennicy wi(te" Wa!$ur#ii' a
$rzez nas innym i +ardzie" #(+okim ce-
!om* Ao te"' i ty!ko te" nocy moemy +ez-
$orednio zoy. dzi(ki samemu =iszemu
Panu* =ie $or&d or#ii i +ezecestw' "ak
+(dnie odczytao "e#o $ra#nienia rednio-
wiecze' !ecz w mod!itwie i #(+okie"'
ciemne" radoci' kt&ra wy$ywa z ;zerni*
Arzyma. si(' cho$aki $owiedzia
m(czyzna w kostiumie* 9to nadchodz(
$onownie*
KkaS za#rzmia Fearin#* ,La tri
czaturS PanczaS Szas sa$taS Aszta naLa da-
sza ekadaszaS 4mi!k* W tym momencie
zawsze istniao nie+ez$ieczestwo' e "a-
ki uczony z te#o uniwersyteckie#o miasta
roz$ozna' i inwokac"a' chocia wy$owie-
dziana $er)ekcy"nie w sanskrycie' skada
371
si( wy%cznie z !icz+ od "edne#o do "ede-
nastu* A!e nikt si( nie $oruszy' i Fearin#
zawoa w +ardzie" stosowne" acinie2
Per ;ota nostra ipse nunc sur(at nobls di/
catus 9aal UebubB
Gaa! -e+u+S zawoa!i ch&rem wier-
ni*
Aeraz $owiedzia e!ektryk i $oci%-
#n% za $rze%cznik*
Qwiata zami#otay i z#asy* -a"aniaa
+yskawica* =a#!e z ciemnoci wydo+yo
si( kr&tkie szczekni(cie' skowyt +&!u' a
$otem $rzeci%#e radosne wycie*
W $omieszczeniu za"arzya si( nie+ie-
skawa $owiata* W "e" +!asku e!ektryk ze
zdumieniem u"rza' e "e#o $rze+rany to-
warzysz stoi o+ok i ciska krwawi%c% do*
;o si( stao: za$yta sze$tem*
=ie mam $o"(cia* Wychodz( na dany
znak' #ot&w ode#ra. mo"e strasz!iwe
$rzedstawienie' i co si( dzie"e: Wie!ki
372
czarny $ies skacze i #ryzie mnie w do*
,!acze#o nie u$rzedzi!i nas' e zmieni!i
scenariusz:
W +!asku +(kitne#o wiata wierni z
czci% s$o#!%da!i na mae#o $u!chne#o
czowieczka z rzadk% +r&dk% i ws$aniae#o
szare#o wi!ka sto"%ce#o o+ok nie#o*
Wita"' =iszy PanieS roz+rzmia
ch&r #os&w' za#usza"%c sze$t "edne" sta-
re" $anny2 A!e mo"a dro#a' $rzysi(#a-
+ym' e +y duo $rzysto"nie"szy w ze-
szym rokuS
7o!edzyS $owiedzia 9zymandias
Wie!ki i za$ada cakowita cisza w oczeki-
waniu na doniose sowa =isze#o Pana*
9zymandias $ost%$i "eden krok na$rz&d'
starannie umieci "(zyk $omi(dzy war#a-
mi' wy$owiedzia na"+ardzie" do"rzae' na"-
smakowitsze zak!(cie w swo"e" karierze' i
znikn%' razem z wi!kiem i ca% reszt%*
373
Wo!)e Wo!) otworzy oczy i szy+ko za-
mkn% "e $onownie* =i#dy nie s$odziewa
si(' e w s$oko"nym hote!u Gerke!ey <nn
zostan% zainsta!owane wiru"%ce $oko"e* Ao
+yo nies$rawied!iwe* ?ea w ciemno-
ciach' czeka"%c' a wirowy ruch ustanie' i
$r&+owa $rzy$omnie. so+ie wydarzenia
ostatnie" nocy*
Pami(ta kna"$( i ko!e"ne drinki* < +ar-
mana* Gardzo sym$atyczny #o.' do mo-
mentu kiedy nie zmieni si( na#!e w mae-
#o czowieczka z rzadk% +r&dk%* Wtedy
s$rawy zacz(y $rzy+iera. dziwny o+r&t*
Hiao to co ws$&!ne#o z $a$ierosem' z ir-
!andzkim tenorem i z wi!koakiem* ;& za
)antastyczny $omys* Przecie kady #u$i
wie***
Wo!) wy$rostowa si( na#!e* Ao on +y
wi!koakiem* 9drzuci koc i $o$atrzy na
swo"e no#i* Potem odetchn% z u!#%* Gyy
du#ie* Gyy wystarcza"%co owosione*
374
Gyy o$a!one od cz(ste" #ry w tenisa* A!e
+yy nieza$rzecza!nie !udzkie*
Wsta' ener#icznie roz$rostowu"%c ko-
ci' i zacz% z+iera. u+ranie $orozrzucane
$o caym $oko"u* @ru$a #nom&w wiercia
mu dziur( w m&z#u' a!e mia nadzie"(' e
$&"d% so+ie' "e!i nie +(dzie zwraca na
nich uwa#i* 5edno +yo $ewneF od teraz
+(dzie do+ry* @!oria czy nie @!oria' zama-
ne serce czy nie zamane serce' to$ienie
smutk&w w a!koho!u nie wystarczao* 5e!i
czowiek czu si( w ten s$os&+ i $otra)i
wyo+razi. so+ie' e "est wi!koakiem***
A!e d!acze#o mia+y wyo+raa. to so+ie
z takimi szcze#&ami: Ay!e oderwanych
ws$omnie zdawao si( wraca. do nie#o'
kiedy zakada u+ranie* Harsz do Straw-
+erry ;anyon z maym czowieczkiem' $o-
szukiwanie od$owiednie" kry"&wki' nauka
zak!(cia*** Wci% "eszcze "e $ami(ta* 5ed-
no sowo' e+y si( zamieni.' i "edno' e+y
375
wr&ci. do $o$rzednie" $ostaci*
;zy+y i te sowa wymy!i w $i"anym
widzie: < czy wymy!i to' co !edwie $otra-
)i so+ie $rzy$omnie. ws$ania%' ma-
#iczn% wo!no. $rzemiany' $o"edyncze
ostre szar$ni(cie $rzeistoczenia i niesko-
czon% szcz(!iwo. +ycia #i+kim' zr(cz-
nym' wo!nym:
Przy"rza si( so+ie w !ustrze* Wy#!%da
dokadnie tak' "ak trze+a' "e!i nie !iczy.
niechcianych za#niece na konserwatyw-
ne" szare" "ednorz(dowe" marynarce2 s$o-
ko"ny uczony' odro+in( !e$ie" z+udowany'
odro+in( +ardzie" im$u!sywny' odro+in(
+ardzie" romantyczny od reszty' +y. moe'
a!e wci% ten sam $ro)esor Wo!)*
Deszta +ya nonsensem* <stnia "ednak
ty!ko "eden s$os&+' "ak su#erowaa mu
"e#o im$u!sywna strona' +y si( o tym $rze-
kona.* A mianowicie wy$owiedzie. So-
wo*
376
W $orz%dku $owiedzia Wo!)e Wo!)
do swo"e#o od+icia* Poka( ci* < wy$o-
wiedzia "e*
Szar$ni(cie +yo ostrze"sze i mocnie"-
sze' ni za$ami(ta* A!koho! zmnie"sza
wra!iwo. na +&!* Przez chwi!( czu si(
rozrywany' "ak+y rodzi si( na nowo* Po-
tem uczucie znikn(o i na$i% mi(nie w
radosnym zdumieniu* =ie +y "ednak #i+-
k%' zr(czn%' wo!n% +esti%* Gy +eznadzie"-
nie uwi(zionym wi!kiem' nieodwoa!nie
za$!%tanym w konserwatywny' szary "ed-
norz(dowy #arnitur*
;hcia wsta. i $rze". si(' a!e za$!%ta
si( w du#ie r(kawy i no#awki' $o czym
$ad $rosto na $ysk* 4derza a$ami' $r&-
+u"%c si( oswo+odzi.' !ecz $otem znieru-
chomia* Wi!koak czy nie wi!koak' nada!
+y $ro)esorem Wo!)em i ten #arnitur
kosztowa #o trzydzieci $i(. do!ar&w*
Husi +y. "aki taszy s$os&+ odzyskania
377
wo!noci ni darcie u+rania na strz($y*
Wy$owiedzia ki!ka miych' okr%#ych
$rzek!estw w rodkowoniemieckim* Ae"
kom$!ikac"i nie $rzewidywaa adna z !e-
#end o wi!koakach' "akie kiedyko!wiek
czyta* Aam !udzie +umS stawa!i si(
wi!koakami a!+o +an#S z $owrotem
zamienia!i si( w !udzi* 7iedy +y!i !ud0mi'
nosi!i u+ranieF +(d%c wi!koakami' mie!i
ty!ko sier.* Aak "ak >i$erman $onownie
sta"%cy si( Garkiem ?entem na szczycie
Km$ire State Gui!din# i zna"du"%cy swo"e
u+ranie dokadnie tam' #dzie trze+a* ,o-
$rawdy zwodnicze* -acz% $rzy$omina.
so+ie teraz' "ak 9zymandias Wie!ki kaza
mu si( roze+ra. $rzed wy$owiedzeniem
s&w***
SowaS Ao +yo to* Husi ty!ko wy$owie-
dzie. sowo' kt&re $rzywracao #o do $ier-
wotne" $ostaci AbsarkaB M i $onownie
stanie si( czowiekiem' wy#odnie do$aso-
378
wanym do swo"e#o #arnituru* Potem +(-
dzie m&# roze+ra. si( i zacz%. wszystko
od $ocz%tku* Widzicie: Dozum rozwi%zu"e
wszystkie $ro+!emy* AbsarkaB M $owie-
dzia*
A!+o wydawao mu si(' e $owiedzia*
Wykona wszystkie $rocesy menta!ne ko-
nieczne do wy$owiedzenia sowa Absar/
kaB' a!e z $yska wydo+yo mu si( ty!ko
z#rzyt!iwe rz(enie* < nada! +y konserwa-
tywnie u+ranym i +ezradnym wi!kiem*
Ao +yo #orsze od $ro+!emu u+rania* 5e-
!i uwo!ni. #o mo#o ty!ko wy$owiedzenie
sowa AbsarkaB' a "ako wi!k nie +y w sta-
nie #o wy$owiedzie.' to c&' oto +y tym'
kim +y' na zawsze* H&# i. $oszuka.
9zzy6e#o a!e "ak wi!k u+rany w szary
#arnitur ma wy". z hote!u i szuka. niezna-
ne#o adresu:
Gy w $ua$ce* Gy z#u+iony* Gy***
AbsarkaB
379
Pro)esor Wo!) sta w nieznonie $o#nie-
cionym szarym #arniturze i umiecha si(
$romiennie do 9zymandiasa Wie!kie#o*
Widzisz' ko!e#o $owiedzia may
czowieczek domy!iem si(' e +(dziesz
chcia s$r&+owa. $onownie' #dy ty!ko si(
o+udzisz' i do+rze wiedziaem' "akie na$o-
tkasz $ro+!emy* Pomy!aem' e $rzy"d( i
$omo#( ci "e rozwi%za.*
Wo!) w mi!czeniu za$a!i $a$ierosa i $o-
da $aczk( 9zymandiasowi*
7iedy $rzed chwi!% tu wszede za-
$yta w kocu co zo+aczye:
;ie+ie "ako wi!ka*
A zatem to na$rawd(*** 5a rzeczywi-
cie***
Pewnie* 5este wi!koakiem $en%
#(+%' +ez w%t$!iwoci*
Wo!) usiad na $o#niecione" $ocie!i*
S%dz( $owiedzia $owo!i e musz(
380
w to uwierzy.* A "e!i tak*** to oznacza' e
+(d( musia uwierzy. we wszystko' czym
zawsze $o#ardzaem* Husz( uwierzy. w
+o#&w i dia+y' i $ieka' i***
=ie musisz +y. taki $!ura!istyczny*
A!e G&# istnie"e $owiedzia 9zymandias
r&wnie s$oko"nie i $rzekonu"%co' "ak $o-
$rzednie#o wieczora stwierdzi' e istnie"%
wi!koaki*
A "e!i istnie"e G&#' to mam dusz(:
Pewnie*
A "e!i "estem wi!koakiem*** >e"S
9 co chodzi' ko!e#o:
W $orz%dku' 9zzy* Wiesz wszystko*
Powiedz mi rzecz nast($u"%c%2 czy "estem
$rzek!(ty:
-a co: -a +ycie wi!koakiem: ,o dia-
ska' nieF $ozw&!' e to wy"ani(* <stnie"%
dwa #atunki wi!koak&w* Pierwszy' kt&re-
#o $rzedstawicie!e nic nie mo#% $oradzi.
na swo"% $rzy$ado.' $o $rostu zamienia-
381
"% si( w wi!ki +ez adne#o udziau wasne"
wo!iF i #atunek dru#i' wi!koak&w do+ro-
wo!nych' kt&re#o $rzedstawicie!em "este
ty* ;i ostatni s% zazwycza" $rzek!(ci' $ew-
nie' $oniewa s% to 0!i !udzie' kt&rzy $o%-
da"% krwi i $oera"% niewinne o)iary* =ie
s% "ednak 0!i i $rzek!(ci' d!ate#o e s% wi!-
koakamiF sta!i si( wi!koakami' $oniewa
s% $rzek!(ci i 0!i* Ay' z ko!ei' zmienie si(
d!a za+awy i d!ate#o' e wydawao si( to
do+rym s$oso+em zaim$onowania dziew-
czynieF to wystarcza"%co niewinny motyw i
to' e "este wi!koakiem' wca!e te#o nie
zmienia* Wi!koaki nie musz% +y. $otwo-
ramiF ty!e ty!ko e zazwycza" syszymy o
tych' kt&re nimi s%*
A!e "ak "a mo#( na!ee. do #atunku
do+rowo!ne#o' skoro $owiedziae mi' e
+yem wi!koakiem' zanim "eszcze si(
$rzemieniem:
=ie kady moe si( zmieni.* Ao "ak
382
umie"(tno. $oruszania uszami a!+o kr(ce-
nia "(zykiem* 4miesz to a!+o nie umieszF i
ty!e* < tak "ak $rzy tych zdo!nociach' za-
$ewne od#rywa tu ro!( czynnik #enetycz-
ny' chocia nikt nie $rowadzi na ten temat
$owanych +ada* Gye wi!koakiem in
posseA teraz "este nim in esse$
A zatem wszystko "est w $orz%dku:
Ho#( +y. wi!koakiem ty!ko d!a za+awy i
"est to +ez$ieczne:
;akowicie*
Wo!) zarechota*
A!e teraz $oka( @!oriiS /=udny i
+ez+arwny1' rzeczywicieS 7ady moe
$o!u+i. aktora a!+o a#entaF a!e wi!koak***
Awo"e dzieci te $ewnie nimi +(d%
$owiedzia 9zymandias radonie*
Wo!) marzycie!sko $rzymkn% $owieki'
a $otem otworzy "e na#!e*
Wiesz co:
;o takie#o:
383
Wca!e nie mam kacaS Ao cudowne* Ao
"est*** ;&' to $raktyczne* Wreszcie idea!ne
!ekarstwo na kaca* -amie si( w wi!koaka
i z $owrotem' i*** 9ch' to mi o czym $rzy-
$omina* W "aki s$os&+ mam si( odmieni.:
Absarka$
Wiem* A!e kiedy "estem wi!kiem' nie
mo#( te#o $owiedzie.*
Ao wanie rzek 9zymandias ze
smutkiem "est $rzek!estwem +ycia +ia-
ym ma#iem* Przez cay czas "este zmu-
szony uywa. dru#orz(dnych zak!(.' $o-
niewa $ierwszorz(dne nieodmiennie na!e-
% do dziedziny czarne" ma#ii* Pewnie'
czarnoma#iczny wi!ko$otw&r moe od-
mieni. si(' kiedy ty!ko zechce* Pami(tam
$ewne" nocy w ,ardy!in#u***
A!e co ze mn%:
9to $ro+!em* Husisz mie. ko#o' kto
wy$owie za cie+ie AbsarkaB Aak "ak "a to
uczyniem wczora" w nocy' czy $ami(tasz:
384
Po tym' "ak naro+i!imy +i#osu w Qwi%tyni
two"e#o $rzy"acie!a*** ;o ci $owiem* 5e-
stem teraz na emeryturze i wystarcza mi na
skromne ycie' +o zawsze mo#( co wy-
czarowa.*** ;zy zamierzasz za"%. si( wi!-
koactwem na $owanie:
Przyna"mnie" $rzez "aki czas* ,o$&ki
nie zdo+(d( @!orii*
A wi(c co ty na to' e+ym zamieszka
tuta" w hote!u: -awsze +(d( $od r(k%'
e+y wy$owiedzie. d!a cie+ie AbsarkaB
7iedy "u zdo+(dziesz dziewczyn(' na-
uczysz "%' "ak to ro+i.*
Wo!) wyci%#n% do*
Ao sz!achetne z two"e" strony* 4mowa
stoi* A $otem "e#o wzrok $ad na ze#a-
rek* 9$uciem "u dwa za"(cia dzi
rano* Wi!koactwo "est wietne' a!e m(-
czyzna musi zara+ia. na ycie*
W kadym razie wi(kszo. m(czyzn*
9zymandias si(#n% w $owietrze i chwy-
385
ci monet(* S$o"rza na ni% z a!emF +y to
zoty moidor* Powiesi. te duchyF ni#dy
nie $otra)i( im wytumaczy.' e zoto "est
nie!e#a!ne*
- ?os An#e!es' $omy!a Wo!) ze zwy-
cza"ow% $o#ard% $&nocne#o 7a!i)orni"-
czyka' $rzy#!%da"%c si( s$ortowe" kurtce i
"askrawo&te" koszu!i swo"e#o #ocia*
Hody m(czyzna wsta u$rze"mie' kie-
dy $ro)esor wszed do #a+inetu* 5e#o zie-
!one oczy +yszczay serdecznie' a ruda
czu$ryna !nia w wiosennym socu*
Pro)esor Wo!): za$yta*
Wo!) zerkn% niecier$!iwie na +iurko*
Aak*
=azywam si( 9^Green* ;hcia+ym za-
mieni. z $anem $ar( s&w*
Przy"mu"( we wtorki i czwartki od
trzecie" do czwarte"* 9+awiam si(' e teraz
"estem za"(ty*
386
Au nie chodzi o s$rawy ucze!niane* 9
co wanie"sze#o* -achowanie mode#o
m(czyzny +yo $rzy"azne i swo+odne' a!e
mimo to zdoa da. do zrozumienia' e
s$rawa "est $i!na' co zaciekawio Wo!)a*
=iezwyk!e wany !ist do @!orii czeka "u
od dw&ch #odzinF m&# $oczeka. "eszcze
$i(. minut*
A wi(c do+rze' $anie 9^Green*
A!e w cztery oczy' "e!i $an askaw*
Wo!) nie zauway dot%d' e Kmi!y zna"-
du"e si( w $omieszczeniu* 9dwr&ci si( te-
raz do nie" i $owiedzia2
W $orz%dku* Kmi!y' "e!i nie masz nic
$rzeciwko***
Sekretarka wzruszya ramionami i wy-
sza*
A zatem' szanowny $anie* ;o to za
niecier$i%ca zwoki i ta"emnicza s$rawa:
;hodzi ty!ko o $ar( $yta* -aczni"my
od te#o' "ak do+rze zna $an @!ori( @arton:
387
Wo!) zawaha si(* =ie m&# racze" od-
$owiedzie.2 /Hody czowieku' mam za-
miar $onownie "e" si( owiadczy. w
zwi%zku z tym' e staem si( wi!koakiem1*
W zamian od$ar $o $rostu' z#odnie z
$rawd%' cho. nieca%2
Gya mo"% studentk% ki!ka !at temu*
Pytaem o tera0nie"szo.' nie o $rze-
szo.* 5ak do+rze zna "% $an teraz:
A d!acze#o mia+ym od$owiada. na
takie $ytanie:
Hody czowiek si(#n% $o wizyt&wk(*
Wo!) odczyta2
F$!G#S O^*!$$'
P-y.atny D/t/0ty.
Li1/n12a Stan3 Kali4o-nia
Wo!) umiechn% si(*
A c& to ma oznacza.: S$rawy rozwo-
dowe: ;zy nie tym za"mu"% si( zwyk!e
388
$rywatni detektywi:
Panna @arton nie "est zam(na' "ak
$an za$ewne doskona!e wie* Pytam ty!ko'
czy kontaktowa si( $an z ni% ostatnio:
A "a $o $rostu $ytam' d!acze#o chce
$an to wiedzie.:
9^Green wsta i zacz% $rzechadza. si(
$o $oko"u*
=a razie nie zasz!imy z+yt da!eko*
;zy mam rozumie.' e odmawia $an od-
$owiedzi na temat charakteru $askie" zna-
"omoci z @!ori% @arton:
=ie widz( $owodu' +ym mia uczyni.
inacze"* Wo!)a zaczynaa o#arnia. iryta-
c"a*
7u "e#o zaskoczeniu' detektyw
umiechn% si( szeroko*
W $orz%dku* =iech tak +(dzie* Prosz(
mi o$owiedzie. o $askim wydzia!e2 "ak
du#o ucz% tuta" $oszcze#&!ni wykadow-
cy:
389
R%cznie z adiunktami:
=ie' ty!ko $ro)esorowie*
5a "estem tuta" od siedmiu !at* Wszy-
scy $ozosta!i $rzyna"mnie" od dziesi(ciu'
za$ewne nawet due"* 5e!i $otrze+u"e $an
dokadnych danych' za$ewne uzyska "e
$an od dziekana' chy+a e' na co mam na-
dzie"( Wo!) umiechn% si( serdecznie
wyrzuci on $ana na z+ity e+*
9^Green zamia si(*
Pro)esorze' s%dz(' e mo#!i+ymy si(
$o!u+i.* 5eszcze "edno $ytanie i $an sam
+(dzie m&# mnie wyrzuci.* ;zy "est $an
o+ywate!em amerykaskim:
9czywicie*
A reszta wydziau:
D&wnie* A czy teraz mia+y $an do.
$rzyzwoitoci' e+y wy"ani. mi' czemu
miaa suy. ta dziwaczna z+ieranina $y-
ta:
=ie od$ar 9^Green swo+odnie*
390
,o widzenia' $ro)esorze* Gystre zie!one
oczy uwanie !ustroway $ok&"' zauwaa-
"%c wszystkie szcze#&y* Aeraz' kiedy wy-
chodzi' "e#o wzrok $ad na du#i $a!ec
wskazu"%cy Wo!)a' $rzesun% si( ku #ru-
+ym zroni(tym +rwiom i wr&ci do $a!ca*
W oczach wychodz%ce#o 9^Greena $o"a-
wi si( wyraz $ode"rzenia wywoane#o na-
#ym zrozumieniem*
A!e to nonsens' $owiedzia so+ie Wo!)*
Prywatny detektyw' niewane' "ak +ystry'
niewane' "ak $ozornie +ezsensowne +yy
"e#o $ytania' +y+y z $ewnoci% ostatnim
czowiekiem na wiecie' kt&ry zauway+y
oznaki !ikantro$ii*
;iekawe* Sowo /wi!koak1 dao si( za-
akce$towa.* Hona +yo $owiedzie. /"e-
stem wi!koakiem1 i +yo to w $orz%dku*
A!e wystarczyo $owiedzie. /"estem !ikan-
tro$em1 i czowieka $rzechodziy ciarki*
,ziwne* -a$ewne temat na artyku d!a "ed-
391
ne#o z naukowych $eriodyk&w o w$ywie
etymo!o#ii na sko"arzenia*
A!e co tamS Wo!) nie +y "u $rzede
wszystkim uczonym* Gy teraz wi!koa-
kiem' +iaoma#icznym wi!koakiem' wi!-
koakiem d!a za+awyF i mia zamiar si( +a-
wi.* -a$a!i )a"k(' s$o"rza na czyst% kartk(
$a$ieru na +iurku i zastanawia si( nad tre-
ci% !istu do @!orii* Powinien on zawiera.
do. a!uz"i' +y "% za)ascynowa. i $rzyku.
"e" uwa#(' do czasu' #dy $o zakoczeniu
semestru on' Wo!)' +(dzie m&# $o"echa.
na $oudnie i $rzedstawi. "e" ca% ws$ania-
% now% $rawd(* Powinien***
Pro)esor 9skar Fearin# ener#icznie
wmaszerowa do #a+inetu*
,zie do+ry' Wo!)e* ;i(ko $racu"esz'
m&" cho$cze:
,zie do+ry od$ar Wo!)' my!%c o
czym innym' i nada! w$atrywa si( w kart-
392
k( $a$ieru*
;zeka"% nas ws$aniae wydarzenia'
co: ;zy cieszysz si( na s$otkanie ze ws$a-
nia% @!ori%:
Wo!) dr#n%*
5ak*** 9 czym m&wisz:
Fearin# $oda mu zoon% #azet(*
=ie syszae "eszcze:
Wo!) czyta ze wzrasta"%cym zdumie-
niem i radoci%2
GLORIA GARO! "R#$%$&A & "I'()
*awna st+dentka powraca do %erkeley
W ramach na"+ardzie" s$ektaku!arne#o
$o!owania na ta!enty od czasu $oszukiwa-
nia Scar!ett 9^>ary' @!oria @arton' +arwna
#wiazdka z wytw&rni Hetro$o!is' odwie-
dzi w $i%tek miasteczko uniwersyteckie
Gerke!ey*
W $i%tek $o $oudniu w uniwersyteckie"
393
sa!i kinowe" wszystkie $so$odo+ne oso+-
niki z Gerke!ey +(d% miay szans( wzi%.
udzia w castin#u do ro!i wi!ka Aookah w
nowym )i!mie Hetro$o!is $od tytuem
/7y $uszczy1' za @!oria @arton +(dzie
oso+icie o+ecna na $rzesuchaniach*
/Ay!e zawdzi(czam Gerke!ey1 $owie-
dziaa $anna @arton* /Ws$ania!e +(dzie
m&c znowu zo+aczy. ucze!ni( i miasto1*
Panna @arton #ra #&wn% ro!( !udzk% w
/7iach $uszczy1*
Panna @arton +ya studentk% mie"scowe-
#o uniwersytetu' kiedy $o raz $ierwszy
uzyskaa szans( za#rania w )i!mie* 5est
czonkini% stowarzyszenia teatra!ne#o
/Haska i szty!et1 oraz eskie#o k!u+u
/Dho Dho Dho Sorority1*
Wo!) roz$romieni si(* 9kaz"a +ya ide-
a!na* =ie +(dzie musia czeka. na koniec
semestru* H&# zo+aczy. @!ori( teraz i
394
zdo+y. "% z ca% wi!cz% ener#i%* Pi%tek
+ya roda to dawao mu dwa dni na
$rze.wiczenie i udoskona!enie techniki
wi!koactwa* A $otem***
S$ostrze# $rzy#n(+ion% min( Fearin#a
i tkn(y #o wyrzuty sumienia*
5ak $oszo wczora"' 9skarze: za$y-
ta u$rze"mie* 5ak udaa si( wasza wie!ka
uroczysto. z okaz"i nocy Wa!$ur#ii:
Fearin# rzuci mu zdziwione s$o"rzenie*
Wiesz o tym teraz: Wczora" trzydzie-
sty kwietnia nic d!a cie+ie nie znaczy*
-aciekawiem si( i s$rawdziem w en-
cyk!o$edii* A!e "ak $oszo:
Wystarcza"%co do+rze skama Fe-
arin# nie$rzekonu"%co* ;zy wiesz' Wo!)e
za$yta $o chwi!i ciszy co "est $rawdzi-
wym $rzek!estwem kade#o czowieka'
kt&ry interesu"e si( oku!tyzmem:
=ie* ;o takie#o:
Ao' e $rawdziwa moc ni#dy nie wy-
395
starcza* Wystarcza +y. moe' a!e ni#dy in-
nym* Wi(c +ez wz#!(du na to' "akie s%
two"e $rawdziwe umie"(tnoci' musisz za-
wsze $osuwa. si( do szar!atastwa' e+y
$rzekona. innych* S$&"rz na Saint @erma-
ina* S$&"rz na Francisa Stuarta* S$&"rz na
;a#!iostra* A!e na"#orszy "est nast($ny
eta$F kiedy zda"esz so+ie s$raw(' e two"a
moc +ya wi(ksza' ni si( s$odziewae' i
szar!ataneria +ya nie$otrze+na* 7iedy zda-
"esz so+ie s$raw(' e nie masz wiadomo-
ci wasne" mocy* Wtedy***
Wtedy co' 9skarze:
Wtedy' m&" dro#i cho$cze' na#!e
o#arnia ci( !(k*
Wo!) chcia $owiedzie. co $ociesza"%-
ce#o* ;hcia $owiedzie. /Posucha"' 9ska-
rze* Ao +yem ty!ko "a* Wr&. do swo"e"
nie$ewne" szar!atanerii i +%d0 szcz(!iwy1*
A!e nie m&# te#o zro+i.* Ay!ko 9zzy
m&# zna. ta"emnic( owe#o ws$aniae#o
396
szare#o wi!ka* Ay!ko 9zzy i @!oria*
G!ask ksi(yca owiet!a ukryte mie"sce
w w%wozie* =oc +ya s$oko"na* A Wo!)e
Wo!) mia ci(ki $rzy$adek tremy* Aeraz'
kiedy $rzyszo do dziaania +o $oranna
$otyczka z u+raniem waciwie si( nie !i-
czya' a $o$rzednie" nocy $rawie nie $a-
mi(ta +a si( zanurkowa. $rosto w wi!-
koactwo i wo!a zw!eka. i $rzeci%#a. roz-
mow( tak du#o' "ak to mo!iwe*
;zy s%dzisz za$yta ma#a nerwowo
e m&#+ym nauczy. $rzemiany r&wnie
@!ori(:
9zymandias zastanowi si(*
Gy. moe' ko!e#o* Ao za!ey* 5edni
$osiada"% wrodzon% umie"(tno.' inni "e"
nie $osiada"%* Poza tym' oczywicie' nie
wiadomo' w co mo#a+y si( zmieni.*
Ao znaczy' e wca!e nie musiaa+y +y.
wi!kiem:
397
9czywicie' e nie* ?udzie' kt&rzy $o-
tra)i% si( zmienia.' zmienia"% si( we wsze!-
kie#o rodza"u istoty* < kady !ud na"!e$ie"
zna ten rodza"' kt&ry #o na"+ardzie" intere-
su"e* Hy $ochodzimy z kr(#u tradyc"i an-
#!osaskie" i rodkowoeuro$e"skie"F d!ate#o
na"wi(ce" wiemy o wi!koakach* A!e w
Skandynawii' na $rzykad' usyszysz na"-
cz(cie" o !udziach-nied0wiedziach' ty!e
ty!ko e nazywa"% ich +erserkerami* =a
Wschodzie' z ko!ei' na"+ardzie" interesu"%
ich !udzie-ty#rysy* Pro+!em $o!e#a na tym'
e my tak duo my!e!imy o wi!koakach'
e ty!ko umiemy roz$ozna.F nie $otra)i-
+ym ot' tak' okre!i. cech charakterystycz-
nych czowieka-ty#rysa*
A wi(c nie da si( $rzewidzie.' co +y
si( stao' #dy+ym nauczy "% zak!(cia:
W na"mnie"szym sto$niu* 9czywicie'
s% istoty' kt&rymi zwycza"nie nie o$aca
si( +y.* We0my na $rzykad czowieka-m-
398
r&wk(* -mieniasz si(' kto na cie+ie nast(-
$u"e i "est $o wszystkim* A!+o "ak "e#o-
mo.' kt&re#o znaem kiedy na Hada#a-
skarze* =auczyem #o zak!(cia' i wiesz co:
,am #ow(' "e!i nie zamieni si( w czo-
wieka-di$!odoka* Dozwa!i cay dom na
kawaki i o may wos nie zmiady mnie
ko$ytem' zanim zd%yem $owiedzie. Ab/
sarkaB Postanowi nie kontynuowa. te#o*
A!+o wtedy w ,ardy!in#u*** A!e $osu-
cha"' ko!e#o' czy zamierzasz tuta" sta. +ez
u+rania $rzez ca% noc:
=ie od$ar Wo!)* -amierzam zmie-
ni. si( teraz* -a+ierzesz mo"e rzeczy z $o-
wrotem do hote!u:
Pewnie* G(d% tam na cie+ie czekay* <
rzuciem niewie!ki czar na rece$c"onist('
na ty!e' e+y nie zwraca uwa#i na wcho-
dz%ce wi!koaki* 9ch' i "eszcze "edno czy
nic nie z#in(o z two"e#o $oko"u:
=ie zauwayem* ,!acze#o:
399
Go wydawao mi si(' e kto z nie#o
wychodzi dzi $o $oudniu* =ie +yem
$ewny' a!e tak mi si( zdawao* Hody
czowiek z rudymi wosami i u+rany $o
ho!!ywoodzku*
Wo!)e Wo!) zmarszczy czoo* Ao nie
miao sensu* Gezce!owe $ytania to "edno'
a!e $rzeszukiwanie $oko"u hote!owe#o***
;zym "ednak +y!i detektywi $rzy $enym
mocy wi!koaku: Wyszczerzy z(+y' ski-
nieniem #owy e#na"%c si( $rzy"a0nie z
9zymandiasem Wie!kim' i wy$owiedzia
zak!(cie*
G&! nie +y tak $rzeszywa"%cy "ak rano'
a!e wci% ostry* Hin% "ednak niema! na-
tychmiast' i cae "e#o ciao $rze$enio si(
$oczuciem nieo#raniczone" wo!noci* -a-
dar nos i #(+oko wci%#n% wiey za$ach
nocy* ;ay nowy wymiar $rzy"emnoci
otworzy si( $rzed nim wy%cznie dzi(ki
temu nowemu nosowi* Dadonie $omacha
400
o#onem 9zzy6emu i ruszy w #&r( w%wozu
du#imi' !ekkimi susami*
Przez wie!e #odzin wystarczao mu to
zwycza"ne radowanie si( wasn% wi!kowa-
toci% +yo na"ws$ania!sz% rozkosz%' o "a-
kie" mona +yo marzy.* 9$uci w%w&z i
skr(ci $omi(dzy wz#&rza' na sz!achetne
$ustkowie' kt&re wydawao si( wystarcza-
"%co odda!one od wsze!kie" cywi!izac"i*
5e#o dzie!ne nowe no#i +yy s$r(yste i
mocarne' oddech wydawa si( niewyczer-
$any* 7ady krok $rzynosi nowe cudow-
ne za$achy ziemi' !ici i $owietrza' a wiat
+y !ni%cy i $i(kny*
A!e min(o ki!ka #odzin i Wo!) zda so-
+ie s$raw(' e "est samotny* ;ae to ws$a-
niae zm(czenie +yo +ardzo $rzy"emne'
a!e #dy+y "e#o $artnerka @!oria kusowaa
u "e#o +oku*** < "aka to $rzy"emno. +y.
kim tak doskonaym "ak wi!k' kiedy nikt
na cie+ie nie $atrzy: -a$ra#n% towarzy-
401
stwa !udzi i skr(ci w stron( miasta*
Gerke!ey wczenie kadzie si( s$a.* 4!i-
ce +yy $uste* Au i &wdzie wiata $a!iy
si( w +ursie' #dzie "aki ku"on $racowa
nad swo"% $rawie "u #otow% $rac% seme-
stra!n%* Wo!) sam tak $ost($owa* =ie
m&# si( mia. w swo"e" o+ecne" $ostaci'
a!e "e#o o#on zadra od roz+awienia wy-
woane#o t% my!%*
-atrzyma si( na o+sadzone" drzewami
u!icy* ;zu wiey !udzki za$ach' chocia
oko!ica wydawaa si( $usta* Potem usy-
sza ciche kanie i ruszy w tamtym kierun-
ku*
-a ywo$otem oka!a"%cym kamienic(
siedzia stra$iony dwu!atek' dr%cy w swo-
ich cienkich $ioszkach i na"wyra0nie" za-
#u+iony od wie!u #odzin* Wo!) $ooy
a$( na ramieniu dziecka i $otrz%sn% #o
!ekko*
402
;ho$iec $odni&s wzrok i w o#&!e si(
nie wystraszy*
;e-e. $owiedzia' roz$romienia"%c
si(*
Wo!) warkn% radonie na $owitanie' $o-
macha o#onem i $odra$a $azurem o zie-
mi(' na znak' e za+ierze +er+ecia' #dzie-
ko!wiek ten zechce*
Ha!ec wsta i otar zy +rudn% $i%stk%'
zostawia"%c szerokie' czarne smu#i na $o-
!iczkach*
,adadadaS $owiedzia*
-a+awa' $omy!a Wo!)* ;hce si( +awi.
w $oci%#* ;hwyci ma!ca za r(kaw i $oci%-
#n% !ekko*
,adadadaS $owt&rzy cho$iec sta-
nowczo* >istri*
>istoria ko!ei to +ez w%t$ienia ciekawa
rzecz' a!e wyda"e si( to z+yt naukowym
okre!eniem "ak na takie#o +rzd%ca' $omy-
!a Wo!)' a $otem $strykn%+y $a!cami'
403
#dy+y "e mia* ,zieciak m&wi /2222 >i!!
Street1' tak "ak #o nauczono na wy$adek
z#u+ienia* Wo!) zerkn% na ta+!iczk( z na-
zw% u!icy* D&# Gowditch i >i!!e#as do
2222 >i!! +yo za!edwie $ar( $rzecznic*
Pr&+owa $okiwa. #ow%' a!e "e#o mi(-
nie zdaway si( nie dziaa. w ten s$os&+*
W zamian $omacha o#onem' ma"%c na-
dzie"( $rzekaza.' e zrozumia' i ruszy
$rzed sie+ie $okazu"%c dro#( maemu*
Ger+e. umiechn% si( i $owiedzia2
Radny u)-u)*
Przez moment Wo!) czu si( "ak sz$ie#'
do kt&re#o zwr&cono si( $rawdziwym
imieniem' a $otem uwiadomi so+ie' e
"e!i "edni m&wi% /hau-hau1' to inni mo#%
uywa. okre!enia /u)-u)1*
Prowadzi cho$ca $rzez dwa kwartay
+ez adnych $rzeszk&d* S$rawiao mu
$rzy"emno. $oczucie' e niewinna !udzka
istota zau)aa mu i zoya swo"e ycie w
404
"e#o r(ce* ?u+i dzieciF mia nadzie"(' e
@!oria r&wnie* -astanowi si(' co +y si(
stao' #dy+y m&# $rzekaza. tre. zak!(cia
temu u)nemu ma!cowi* Ws$ania!e +yo+y
mie. szczeniaka' kt&ry***
-atrzyma si(* -adra mu nos' a sier.
na #rz+iecie nastroszya si(* Przed nimi
sta $ies' wie!ki kunde!' z wy#!%du miesza-
niec +ernardyna i husky6e#o* ?ecz wark-
ni(cie' kt&re wydo+yo si( z "e#o #arda'
wiadczyo' e d0wi#anie +aryek z rumem
nie "est d!a nie#o* Gy to +andyta' wyrzu-
tek' wr&# $sa i czowieka* A oni musie!i
#o min%.*
Wo!) nie mia ochoty wa!czy.* ,or&w-
nywa wie!koci% temu $otworowi i ze
swoim !udzkim umysem z $ewnoci%
$rzewysza #o inte!i#enc"%F !ecz +!izny $o
$sich z(+ach nie wy#!%day+y do+rze na
cie!e $ro)esora Wo!)a' a $oza tym istniao
nie+ez$ieczestwo zranienia ma!ca* H%-
405
drze" +(dzie $rze". na dru#% stron( u!icy*
?ecz zanim zd%y skierowa. cho$czyka
w tamt% stron(' wie!ki kunde! natar na
nich' szczeka"%c i warcz%c*
Wo!) stan% $rzed cho$cem' na$r(ony
i #otowy skoczy. w "e#o o+ronie* 7westia
+!izn musiaa ust%$i. $rzed )aktem' e ma-
!ec zau)a mu* Gy #ot&w stawi. czoo
temu +ruta!owi i da. mu nauczk(' +ez
wz#!(du na skutki d!a "e#o !udzkie#o ciaa*
A!e w $oowie dro#i o#romne $sisko za-
trzymao si(* Warczenie $rzeszo w ao-
sne skom!enie* Wie!kie a$y zadray w
+!asku ksi(yca* Podku!ony o#on schowa
si( mi(dzy no#i* 9!+rzym odwr&ci si( na-
#!e i uciek*
;ho$czyk umiechn% si( radonie*
-y u)-u) ode".* Haymi r%czkami
o+"% kark Wo!)a* ,o+ry u)-u)* Potem
wy$rostowa si( i rzek z naciskiem2 ,a-
dadada* >istri i Wo!) ruszy na$rz&d' a
406
si!ne wi!cze serce wa!io mu' "ak nie wa!io
mu ni#dy w o+"(ciach adne" ko+iety*
/,adadada1 okazao si( maym drew-
nianym domkiem co)ni(tym nieco od u!i-
cy* Qwiata nada! si( $a!iy i nawet z chod-
nika Wo!) sysza cienki ko+iecy #os*
*** od $i%te" $o $oudniu' i musicie #o
zna!e0.' $anie o)icerze* Po $rostu musicie*
Przeszuka!imy ca% oko!ic( i***
Wo!) stan% $rzy drzwiach na ty!nych a-
$ach i $azurem nacisn% dzwonek*
9chS ;hy+a kto $rzyszed* S%siedzi
$owiedzie!i' e*** Prosz(' o)icerze'
s$rawd0my' czy*** 9chS
W tym samym momencie Wo!) szczek-
n% u$rze"mie' ma!ec zawoa2
HamaS a "e#o chuda' wy#!%da"%ca na
zm(czon% matka wydaa okrzyk na $oy
radoci ze zna!ezienia dziecka' i na $oy
$rzeraenia na widok wie!kie" $sie" $ostaci
407
w ty!e* ;hwycia cho$ca i odwr&cia si(
do $ot(nie z+udowane#o m(czyzny w
mundurze*
Panie o)icerzeS =iech $an $atrzyS Ao
wie!kie straszne stworzenieS Ao ono $o-
rwao Do++y6e#oS
=ie za$rotestowa Do++y stanowczo*
,o+ry u)-u)*
Po!ic"ant zamia si(*
;ho$iec $ewnie ma rac"(' $rosz(
$ani* Ao "est do+ry u)-u)* =atkn% si( na
$ani cho$ca i $om&# mu wr&ci. do
domu* =ie ma $ani moe koci d!a nie#o:
W$uci. to wie!kie $sisko do mo"e#o
domu: Przeni#dyS ;hod0' Do++y*
;hcie. m&" do+ry u)-u)*
5a ci dam u)-u)' za to' e si( z#u+ie i
na$(dzie mnie i o"cu takie#o strachu* Po-
czeka" ty!ko' a tw&" o"ciec wr&ci do
domu' mody czowiekuF "u on ci*** 9ch'
do+ranoc' o)icerzeS < zatrzasn(a drzwi
408
$omimo $rotest&w Do++y6e#o*
Po!ic"ant $ok!e$a Wo!)a $o +ie*
=a$omni" o te" koci' W&cz(#o* Hnie
te nie za$ro$onowaa nawet szk!anki
$iwa* Pochodzisz z rasy husky' nie$raw-
da: Wy#!%dasz $rawie "ak wi!k* ,o ko#o
na!eysz i co tuta" ro+isz Samotnie: ;o:
-a$a!i !atark( i nachy!i si(' e+y odszu-
ka. nieistnie"%c% o+ro(*
Wy$rostowa. si( i za#wizda.*
Grak numerka* W&cz(#o' to niedo-
+rze* Wiesz' co $owinienem teraz zro+i.:
Powinienem ci( zamkn%.* @dy+y nie +y
+ohaterem' kt&remu wanie odm&wiono
koci' musia+ym*** zreszt% i tak $owinie-
nem to zro+i.* Prawo "est $rawem' nawet
d!a +ohater&w* ;hod0' W&cz(#o* Prze"-
dziemy si( na s$acer*
Wo!) my!a $os$iesznie* Areszt +y
9statnim mie"scem' w kt&rym chcia si(
zna!e0.* =awet 9zzy ni#dy nie $omy!a-
409
+y' e+y tam #o szuka.* =ikt +y si( $o nie-
#o nie z#osi' nikt nie $owiedzia+y Ab/
sarkaB' i w kocu dawka ch!oro)ormu***
Wyrwa si( z ucisku $o!ic"anta i "ednym
$ot(nym susem $rzeskoczy $odw&rko'
wy!%dowa na chodniku i $o+ie# wzdu
u!icy* ?ecz #dy ty!ko zna!az si( $oza za-
si(#iem wyroku mundurowe#o' skr(ci i
schowa si( za ywo$otem*
Wyczu z+!ianie si( $o!ic"anta' zanim
"eszcze usysza "e#o kroki* H(czyzna
+ie# tak szy+ko' "ak $ozwa!aa mu na to
tusza* 5ednak na wysokoci ywo$otu
r&wnie si( zatrzyma* Przez chwi!( Wo!)
zastanawia si(' czy "e#o $odst($ zawi&dF
!ecz #!iniarz zatrzyma si( ty!ko $o to' +y
$odra$a. si( $o #owie i wymamrota.2
>mS 5est w tym wszystkim co dziw-
ne#o* 7to $rzycisn% dzwonek: ,zieciak
nie m&#+y dosi(#n%.' a $ies*** Ach' co
tam $odsumowa o+(d i w tym kr&t-
410
kim sowie zdawa si( zna!e0. rozwi%zanie
wszystkich swoich $ro+!em&w*
@dy "e#o kroki i za$ach odda!iy si('
Wo!) $oczu inny aromat* Wanie zidenty-
)ikowa #o "ako koci' kiedy kto $owie-
dzia2
5este akiem' nie$rawda:
Wo!) dr#n%' odsania"%c dzi%sa' cay
na$r(ony* W $o+!iu nie +yo wida. %d-
ne#o czowieka' a "ednak kto do nie#o
$rzem&wi* =ie zastanawia"%c si( wie!e'
s$r&+owa za$yta. /@dzie "este:1' a!e z
"e#o #arda wydo+yo si( ty!ko warkni(cie*
-araz za to+%* Auta"' w cieniu* Wyczu-
wasz mnie' nie$rawda:
A!e ty "este kotem $omy!a Wo!) $o-
r&d warkni(.* < m&wisz*
9czywicie* A!e nie m&wi( $o !udzku*
Ao ty!ko tw&" m&z# tak to od+iera* @dy+y
+y w !udzkim cie!e' $omy!a+y' e $o
$rostu miaucz(* A!e ty "este !akiem' nie-
411
$rawda:
Sk%d*** ,!acze#o tak s%dzisz:
Go nie $r&+owae mnie #oni.' "ak
uczyni+y to kady norma!ny $ies* A $oza
tym' "e!i 7on)uc"usz uczy mnie $rawdy'
"este wi!kiem' a nie $semF a tuta" nie
mamy adnych wi!k&w' chy+a e s% to
aki*
Sk%d wiesz to wszystko: ;zy "este***
9ch' nie* 5estem ty!ko kotem* A!e
miaem kiedy za s%siada $ewne#o czo-
wieka-$ekiczyka i on nauczy mnie
wszystkie#o*
Wo!) +y zdumiony*
;hcesz $owiedzie.' e to +y czo-
wiek' kt&ry zamieni si( w $ekiczyka i
tak "u zosta: Ty "ako zwierz( domowe:
,okadnie* Ao +yo w na"#orszym
okresie Wie!kie#o 7ryzysu* Hawia' e
zwierz( $r(dze" nakarmi% ni czowieka*
4waaem' e to s$rytny $omys*
412
A!e "aki okro$nyS 5ak czowiek m&#
tak si( $oniy.***
?udzie nie $onia"% sami sie+ie* Poni-
a"% innych* Aak ro+i wi(kszo. ak&w*
=iekt&rzy zmienia"% si(' +y unikn%. $oni-
enia' inni' e+y skutecznie" $onia. in-
nych* ,o kt&rych ty na!eysz:
;&' widzisz' "a***
;ichoS Patrz* Ao +(dzie za+awne* -a-
sadzka*
Wo!) wy"rza zza ywo$otu* ,o+rze
u+rany m(czyzna w rednim wieku ma-
szerowa ener#icznym krokiem' na"wyra0-
nie" wy+rawszy si( na nocn% $rzechadzk(*
-a nim $osuwaa si( chuda' mi!cz%ca $o-
sta.* =a oczach Wo!)a $osta. zr&wnaa si(
z m(czyzn% i zawoaa stumionym #o-
sem2
Wyskaku" z $ieni%k&w' ko!eS
;aa $om$atyczno. nocne#o s$acero-
wicza roz$yn(a si( w "edne" chwi!i* H(-
413
czyzna $o+!ad i zadra' a $osta. wsun(a
mu r(k( do kieszeni na $iersi i wydo+ya
s$orych rozmiar&w $ort)e!*
A "aki' $omy!a Wo!)' +y+y $oytek z
"e#o' Wo!)a' $i(kne#o' si!ne#o ciaa' #dy-
+y kry si( za ywo$otem wy%cznie "ako
widz: 5ednym $ot(nym susem' ku zasko-
czeniu wszystkowiedz%ce#o kocura' $rze-
sadzi ywo$ot i skoczy $rosto na na$ast-
nika* Aen $rzewr&ci si( wraz z nim' a $o-
tem roz!e# si( #ony haas' +ysn(o
wiato i rozszed si( nie$rzy"emny ostry
za$ach* Przez chwi!( Wo!) czu $rzenik!i-
wy +&! w ramieniu' "ak ukucie du#ie"
i#y' a $otem +&! znikn%*
?ecz ten moment wystarczy' +y na$ast-
nik zd%y si( $odnie.*
;hy+iem' co: mrukn%* -o+aczy-
my' "ak s$odo+a ci si( ku!ka w +rzuch' ty
wtr%ca"%cy si(*** i uy e$itetu' kt&ry +y-
+y cakowicie dosowny' #dy+y Wo!) nie
414
+y wi!koakiem*
W momencie #dy Wo!) skoczy' roz!e-
#y si( ko!e"no trzy szy+kie strzay* Przez
sekund( dowiadczy na"ostrze"sze#o +&!u
+rzucha w yciu* Potem wy!%dowa* @o-
wa na$astnika uderzya o +etonowy chod-
nik i znieruchomiaa*
@dzie w $o+!iu za$a!ay si( wiata*
Por&d wszystkich zdziwionych #os&w
dokoa Wo!) sysza $isk!iwe narzekania
matki Do++y6e#o' a $or&d wszystkich
$rzemieszanych za$ach&w rozr&nia za-
$ach $o!ic"anta' kt&ry chcia #o zatrzyma.*
Ao oznaczao' e musi si( wynosi.' i to
szy+ko*
Hiasto oznacza ko$oty' uzna Wo!)' od-
da!a"%c si( w mrok* -niesie samotno.'
.wicz%c swo"e wi!koactwo' do czasu' a
zdo+(dzie @!ori(* Husi "ednak' cho.+y ty-
tuem ostronoci' zaatwi. so+ie rea!i-
stycznie wy#!%da"%c% o+ro( oraz***
415
,o$iero teraz zda so+ie s$raw( z na"-
wanie"sze#oS ,osta cztery ku!e' trzy z
nich $rosto w o%dek' i nie mia adne"
ranyS Wi!koactwo niew%t$!iwie miao
swo"e $raktyczne za!ety* Pomy!e. ty!ko'
co $rzest($ca m&#+y zdziaa.' ma"%c tak%
ochron(* A!+o*** A!e nie* Gy wi!koakiem
d!a za+awy' i na tym koniec*
A!e nawet d!a wi!koaka +ycie $ostrze-
!onym' chocia +ez+o!esne' "est m(cz%ce*
Ha#iczne i natychmiastowe za+!i0nienie
ran kosztu"e wie!e $sychiczne" ener#ii* <
kiedy Wo!)e Wo!) dotar na s$oko"ne i
+ez$ieczne $ustkowie $or&d wz#&rz' nie
mia "u ochoty na nurzanie si( w wo!no-
ci* W zamian' wyci%#n%wszy si( na ziemi'
schowa $ysk $omi(dzy a$y i zasn%*
/Ksenc"% ma#ii $owiedzia >e!io)a#us
ze Smyrny "est oszustwoF i to oszustwo
"est dwo"akie#o rodza"u* Po$rzez ma#i('
416
ma# oszuku"e innychF !ecz ma#ia oszuku"e
r&wnie same#o ma#a1*
5ak dot%d !ikantro$iczna ma#ia Wo!)e
Wo!)a dziaaa #adko i +ez ko$ot&w' a!e
teraz miaa mu $okaza. owo dru#ie o+!i-
cze' ukryte za kad% ma#iczn% sztuczk%* A
zacz(o si( od te#o' e zasn%*
9+udzi si( w $omieszaniu* Sny mia
!udzkie i to o @!orii $omimo ciaa' w
kt&rym "e ni' i ki!ka minut trwao' zanim
$rzy$omnia so+ie' "ak to si( stao' e si(
w nim zna!az* Przez chwi!( sen' nawet ten
"e#o )ra#ment' w kt&rym on i @!oria "ed!i
wa)!e z "a#odami na karuze!i w wesoym
miasteczku' wydawa si( +ardzie" $rawdo-
$odo+ny ni rzeczywisto.*
Szy+ko "ednak doszed do sie+ie i s$o"-
rza na nie+o* Soce wy#!%dao' "ak+y
wstao "u $rzyna"mnie" #odzin( wcze-
nie"' co oznaczao' e "est $omi(dzy sz&-
st% i si&dm%* Gy czwartek' a wi(c o &sme"
417
mia za"(cia* Ao dawao mu do. czasu na
zmienienie si( w czowieka' o#o!enie'
$rze+ranie' z"edzenie niadania i $owr&t do
norma!ne#o ycia w oso+ie $ro)esora Wo!-
)a' co +yo' mimo wszystko' do. istotne'
"e!i zamierza w $rzyszoci utrzyma.
on(*
Stara si(' +ie#n%c $o u!icach' wy#!%da.
tak a#odnie i niewi!kowato' "ak to ty!ko
mo!iwe' i na"wyra0nie" mu si( udao* =ikt
nie zwraca na nie#o uwa#i' z wy"%tkiem
dzieci' kt&re chciay+y si( +awi.' i $s&w'
kt&re na"$ierw warczay' a $otem uciekay
z $odku!onym o#onem* 5e#o $rzy"acie! kot
m&# +y. zastanawia"%co to!erancy"ny wo-
+ec wi!koak&w' a!e $sy "u nie*
S$oko"nie w+ie# $o schodkach do hote-
!u Gerke!ey <nn* Dece$c"onista' +(d%cy
$od dziaaniem czaru' nie zauway wi!ka*
=ie $ozostawao nic inne#o' "ak o+udzi.
9zzy6e#o' $o$rosi. #o o wy$owiedzenie
418
zak!(cia' a nast($nie***
>e"S ,ok%d to: 4cieka"S =o "uS
Gy to rece$c"onista' $ostawny i krze$ki
mody czowiek' kt&ry teraz stan% w
drzwiach i od$(dza #o ener#icznie*
-akaz wst($u d!a $s&wS 4cieka"*
PreczS
=a"wyra0nie" czowiek ten nie +y $od
dziaaniem adne#o czaru' i nie +yo s$o-
so+u dostania si( do rodka +ez uycia wi!-
cze" siy w ce!u rozerwania #o na strz($y*
Przez sekund( Wo!) waha si(* Husia
zmieni. si( z $owrotem* Szkoda +yo+y
wykorzystywa. wasn% moc do zadania
krzywdy dru#iemu czowiekowi #dy+y
ty!ko nie zas$a i dotar na mie"sce' zanim
ten niezaczarowany rece$c"onista o+"%
su+( !ecz konieczno. nie zna***
Potem $rzyszo mu do #owy rozwi%za-
nie* 9dwr&ci si( i z+ie# $o schodach do-
kadnie w momencie' kiedy rece$c"onista
419
cisn% w nie#o $o$ie!niczk%* Dany $ostrza-
owe mo#% +y. stosunkowo +ez+o!esne'
a!e nawet wi!czy zad' "ak si( $rzekona'
"est wra!iwy na odamki szka*
Dozwi%zanie +yo idea!ne* Ay!e ty!ko' e
wyma#ao #odziny oczekiwania' a on +y
#odny* Przekona si( nawet ze zdziwie-
niem' e zainteresowao #o $u!chne nie-
mow!( w w&zku* 9kazu"e si(' e zmiana
ciaa $owodu"e zmian( u$odo+a ku!inar-
nych* Aeraz $otra)i zrozumie.' w "aki s$o-
s&+ niewinne $ocz%tkowo wi!koaki mo#%
z czasem zamieni. si( w monstra* 9n "ed-
nak' mia si!nie"sz% wo!(' i +y o wie!e +ar-
dzie" inte!i#entny* 5e#o o%dek m&# $o-
czeka.' a $!an zadziaa*
Pede! otworzy "u drzwi do au!i imienia
Whee!era' !ecz +udynek +y $usty* Wo!)
niezauwaony dotar na $ierwsze $i(tro' a
$otem w+ie# do swo"e" sa!i* 9dro+in(
wi(ce" ko$ot&w s$rawio mu chwycenie
420
z(+ami kawaka kredy' kt&re" $y $rzy$ra-
wi #o o !ekkie mdociF $oradzi so+ie "ed-
nak' o$iera"%c si( $rzednimi a$ami o $&-
eczk( na #%+k(* Arzy skoki wystarczyy'
+y si(#n%. $!anszy i ci%#n%. "% na d&' a
kiedy to +yo "u zro+ione' nie $ozostao
mu nic inne#o' ni sku!i. si( $od +iurkiem
i mod!i.' +y nie za#odzi si( na mier.*
Studenci' schodz%cy si( $owo!i na $o-
ranne za"(cia z niemieckie#o' +y!i nieco
zdziwieni widokiem $!anszy $rzedstawia-
"%ce" w$yw $arytetu zota na #os$odark(
wiatow%' !ecz w kocu uzna!i' e $ede!
ma $o $rostu sk!eroz(*
Wi!k $od +iurkiem sucha niezauwao-
ny ich $orannych $o#aw(dek' $odsucha'
"ak +!ondynka w $ierwszym rz(dzie uma-
wia si( z trzema r&nymi ko!e#ami na
randk( na ten sam wiecz&r' i w kocu
uzna' e ze+rao si( wystarcza"%co wie!e
os&+' +y "e#o $!an m&# si( $owie.* Wy-
421
chy!i si( s$od +iurka na ty!e' +y si(#n%.
$!anszy' szar$n% zacze$ i $uci*
P!ansza zwin(a si( z trzaskiem* Studen-
ci umi!k!i' s$o"rze!i na ta+!ic( i u"rze!i
skre!ony duymi' nier&wnymi !iterami na-
$is2
AGSAD7A
-adziaao* Przy te" !icz+ie os&+ +yo
niema! $ewne' e kto w zdziwieniu +o
rasa czytaczy na$is&w' $omimo $rzewa#i
)i!m&w z du++in#iem' nada! istnie"e od-
czyta ta"emniczy na$is na #os* 9kazao
si(' e +ya to owa wie!ce $o$u!arna +!on-
dynka*
Absarka $owiedziaa z zaciekawie-
niem*
< oto $o"awi si( $ro)esor Wo!)' umie-
cha"%c si( $romiennie do cae" k!asy*
5edyny $ro+!em +y taki2 za$omnia' e
422
"est ty!ko wi!koakiem' a nie >i $erma-
nem* 5e#o u+ranie nada! zna"dowao si( w
hote!u Gerke!ey <nn' i oto sta za katedr%
zu$enie na#i*
,wo"e z "e#o na"!e$szych uczni&w
krzykn(o' a "eden zemd!a* Ay!ko +!on-
dynka chichotaa z uznaniem*
Kmi!y nie dowierzaa' a!e ws$&czua*
Pro)esor Fearin# sym$atyzowa' a!e +y
$een rezerwy*
Sekretarz wydziau zachowywa si(
chodno*
,ziekan +y !odowaty*
Dektor zesztywnia*
Wo!)e Wo!) straci $rac(*
< tak oto s$rawdziy si( sowa >e!io)a-
#usa ze Smyrny2 /Ksenc"% ma#ii "est oszu-
stwo1*
A!e co mo#( zro+i.: "(kn% Wo!) do
423
swo"e" szk!anki z kokta"!em* 5estem u#o-
towany* 5estem skom$romitowany @!oria
$rzy"eda "utro do Gerke!ey' a "a "estem
nikim* Ay!ko +ezradnym' +ezwartocio-
wym wi!koakiem* Ao nie wystarczy' +y
utrzyma. on(* Gy wychowa. dzieci* =ie
m&#+ym nawet*** nie m&#+ym nawet si(
owiadczy.*** Po$rosz( "eszcze "eden* =a
$ewno nie chcesz si( na$i.:
9zymandias Wie!ki $otrz%sn% #ow%*
9statnim razem' kiedy wy$iem dwa
drinki' za$ocz%tkowaem ca% t( histori(*
Husz( si( kontro!owa.' "e!i mam "% $o-
wstrzyma.* 5este "ednak ener#icznym' do-
+rze z+udowanym modym czowiekiemF
chy+a m&#+y' ko!e#o' zna!e0. $rac(:
@dzie: 5edyne' co umiem' to wyka-
da. na uniwersytecie' a ten skanda! za-
mkn% $rzede mn% t( dro#( na zawsze*
5aka ucze!nia zatrudni )aceta' kt&ry $o"awi
si( na#o $rzed studentami' nie ma"%c na-
424
wet wym&wki w $ostaci nietrze0woci: A
nawet zakada"%c' e s$r&+owa+ym cze-
#o inne#o' musia+ym $rzedstawi. re)e-
renc"e' $owiedzie.' co ro+iem $rzez te
trzydzieci $ar( !at ycia* A kiedy te re)e-
renc"e zostay+y s$rawdzone*** 9zzy' "e-
stem z#u+iony*
=i#dy nie u!e#a" roz$aczy' ko!e#o*
Przekonaem si(' e ma#ia stawia nas cz(-
sto w trudnych sytuac"ach' a!e zawsze "est
"akie wy"cie* =a $rzykad' tamte#o razu
w ,ardy!in#u***
425
A!e co mo#( zro+i.: Skocz( "ak $e-
kiczykoak 7on)uc"usz i +(d( y z dat-
k&w' "e!i zna"dziesz mi ko#o' kto chcia-
+y hodowa. wi!koaka*
Wiesz' ko!e#o zauway 9zyman-
dias co w tym moe +y.*
@u$stwaS Ao +y art* Ho#( $rzy-
namnie" zachowa. szacunek d!a same#o
sie+ie' nawet "e!i +(dzie to oznaczao
$rze"cie na zasiek* A zao( si(' e w
urz(dzie d!a +ezro+otnych te nie !u+i% na-
#ich )acet&w*
=ie* =ie miaem na my!i' e+y +y
domowym wi!koakiem* A!e s$&"rz na to w
ten s$os&+* ;o masz do zao)erowania:
Hasz ty!ko dwie niezwyke zdo!noci*
Pierwsz% z nich "est zna"omo. niemiec-
kie#o' a to o+ecnie od$ada*
-#adza si(*
A dru#% "est to' e $otra)isz zmienia.
426
si( w wi!ka* W $orz%dku' ko!e#o* Husz%
+y. z tym zwi%zane "akie mo!iwoci za-
ro+kowania* Przy"rzy"my si( im*
=onsens*
=ie do koca* ,!a kade#o towaru ist-
nie"e rynek* Sztuka $o!e#a na tym' +y #o
zna!e0.* < ty' ko!e#o' +(dziesz $ierwszym
w historii zawodowym wi!koakiem*
H&#+ym*** H&wi si(' e w ,ziwo!%-
#ami Di$$!eya do+rze $ac%* Przy$u.my'
e zmienia+ym si( sze. razy dziennie
$rzed zachwycon% widowni%:
9zymandias z a!em $otrz%sn% #ow%*
Ao nie ma sensu* ?udzie nie chc%
o#!%da. $rawdziwe" ma#ii* S$rawia' e
czu"% si( nieswo"o zaczyna"% si( zastana-
wia.' co inne#o moe +y. nie tak w wie-
cie* Husz% mie. $ewno.' e wszystko
dzie"e si( za s$raw% sztuczek z !ustrami*
Wiem to* Husiaem zrezy#nowa. z wyst(-
$&w w wodewi!u' $oniewa nie $otra)iem
427
wystarcza"%co do+rze udawa.F umiaem "e-
dynie $okazywa. $rawd(*
H&#+ym' $owiedzmy' +y. Psem-5a-
snowidzem:
Ao musi +y. ko+ieta*
7iedy si( zmieniam' rozumiem "(zyk
zwierz%t* Hoe m&#+ym szko!i. $sy i***
=ie' to od$ada* -a$omniaemF mierte!nie
si( mnie +o"%*
A!e "asnonie+ieskie oczy 9zymandiasa
za+ysy na te sowa*
7o!e#o' cie$o* 9ch' cie$oS Powiedz
mi2 $o co' "ak mi ws$omniae' ws$aniaa
@!oria $rzy+ywa do Gerke!ey:
W ce!u $oszukiwania ta!ent&w*
,o cze#o:
,o ro!i $sa w /7ach $uszczy1*
5akie#o $sa:
Psa*** 9czy Wo!)a rozszerzyy si( i
szcz(ka mu o$ada*
Wi!koaka $owiedzia cicho*
428
< dwa" m(czy0ni s$o"rze!i na sie+ie z
na#ym zrozumieniem w mi!czeniu' za
kontuarem +aru w Gerke!ey*
=a"wi(ksz% win( $onosi $ies P!uto
narzeka treser* P!uto ro+i wszystko* Gez
wy"%tku* Wi(c nasze +iedne kunde!ki ma"%
$ost($owa. tak samo* Posucha" tych
+zdurS /Pies ma we". do $oko"u' $oda.
a$( dziecku' da. znak' e roz$ozna"e +o-
hatera w "e#o $rze+raniu Kskimosa' $o-
de". do stou' zna!e0. ko. i z radoci%
k!asn%. a$amiS1* 7to $otra)i za#ra. to
wszystko: P!utoS $rychn% z niesma-
kiem*
@!oria @arton $owiedziaa2
9ch* Aym "ednym d0wi(kiem zdoa-
a $rzekaza.' e #(+oko ws$&czu"e' e
treser "est $rzysto"nym modym czowie-
kiem' kt&re#o ch(tnie s$otka $onownie' i
e aden $si aktor nie $rzy.mi "e" udziau
429
w /7ach $uszczy1* 9dro+in( $o$rawia
sukni(' usiada wy#odnie" i s$rawia' e
zwyke drewniane krzeso na $uste" scenie
+ardzie" ni kiedyko!wiek $rzy$ominao
teraz tron*
W $orz%dku* H(czyzna w )io!eto-
wym +erecie $oe#na $o$rzednie#o
uczestnika i odczyta z kartki2 Pies2
Wo$sy* Wacicie!2 $ani ;hannin# @a!+ra-
ith* Areser2 ?uther =ew+y* Prosz( +ardzo*
Asystent $o+ie# na korytarz i #dy otwo-
rzy drzwi' roz!e#y si( skom!enie i $iski*
;o dzisia" wst%$io w te $sy: za$yta
ze zniecier$!iwieniem m(czyzna w )io!e-
towym +erecie* Wszystkie wyda"% si(
+y. mierte!nie $rzestraszone*
S%dz( $owiedzia Fer#us 9^Green
e to ten wie!ki szary wi!czur* - "akie#o
$owodu inne $anicznie si( #o +o"%*
@!oria @arton s$ucia $rzy$r&szone r&-
em $owieki i z kr&!ewsk% $ode"rz!iwoci%
430
zerkn(a na mode#o detektywa* 5e#o
o+ecno. tuta" "e" nie zdziwia* Gy +ratem
sze)owe" dziau public relations w Hetro-
$o!is i $rowadzi ki!ka dyskretnych s$raw
w imieniu wytw&rni' "edn% nawet d!a nie"'
kiedy "e" szo)er $ostanowi wy$r&+owa.
swo"e umie"(tnoci szantau* Fer#us
9^Green +y cz(ci% Hetro$o!isF a!e nada!
co "e" nie $asowao*
Asystent $rzy$rowadzi Wo$sy6e#o $ani
@a!+raith* H(czyzna w )io!etowym +ere-
cie rzuci "edno s$o"rzenie i wrzasn%*
7rzyk od+i si( od cian sa!i kinowe" i na
minut( za$anowaa cisza* Wreszcie odzy-
ska mow(*
Wi!kS Aookah to na"ws$ania!sza ro!a
kiedyko!wiek na$isana d!a wi!kaS < co oni
nam $rzy$rowadza"%: AerieraS @dy+ymy
$otrze+owa!i teriera' $osa!i+ymy $o
Ast(S
A!e #dy+y ty!ko $ozwo!i $an nam za-
431
demonstrowa.*** $r&+owa wtr%ci. mody
smuky treser Wo$sy6e#o*
WynochaS warkn% m(czyzna w
)io!etowym +erecie* Wynocie si(' zanim
strac( cier$!iwo.S
Wo$sy i "e#o treser wyco)a!i si( $o-
s$iesznie*
W K! Paso !amentowa $rowadz%cy
castin# $rzy$rowadza"% mi +asseta* W
St* ?ouis' $ekiczykaS A "e!i zna"du"(
wi!ka' to siedzi w k%cie i czeka' a kto za-
$rz(#nie #o do sa*
Hoe $owiedzia Fer#us $owinie-
ne wy$r&+owa. $rawdziwe#o wi!ka*
Wi!ka' mi!kaS Si(#n% $o nast($n%
kartk(* Pies2 Wo##oth* Wacicie! i tre-
ser2 $an 9* -* Handers* Prosz( +ardzo*
Skom!enie na korytarzu ustao' kiedy
Wo##oth zosta $rzy$rowadzony na scen(*
H(czyzna w )io!etowym +erecie !edwie
s$o"rza na mae#o czowieczka z +r&dk%
432
+(d%ce#o w "edne" oso+ie wacicie!em i
treserem* Patrzy wy%cznie na ws$aniae-
#o szare#o wi!czura* /Te+y ty!ko $otra)i
#ra.***_ mod!i si(' z t% sam% ar!iwoci%' z
"ak% wie!u m(czyzn my!i /@dy+y ty!ko
$otra)ia #otowa.***1*
Postawi +eret na sztorc $od "eszcze +ar-
dzie" nie$rawdo$odo+nym k%tem i wark-
n%2
W $orz%dku' $anie Handers* Pies $o-
winien we". do $oko"u' $oda. a$( dziec-
ku' da. znak' e roz$ozna"e +ohatera w
"e#o $rze+raniu Kskimosa' $ode". do sto-
u' zna!e0. ko. i radonie k!asn%. a$ami*
,ziecko tuta"' tuta"' tuta"' st& tuta"* 5asne:
Pan Handers s$o"rza na swo"e#o wi!-
czura i $owt&rzy2
5asne:
Wo##oth $omacha o#onem*
,oskona!e' ko!e#o $owiedzia $an
Handers* -r&+ to* < Wo##oth zro+i*
433
Fio!etowy +eret $o)run% mi(dzy kurty-
ny' niesiony radosnym okrzykiem swo"e#o
wacicie!a*
-ro+i toS +ekota* -ro+iS
9czywicie' ko!e#o s$oko"nie $o-
wiedzia $an Handers*
Areser' kt&ry nienawidzi $sa P!uto' +y
+!ady "ak !ustro wam$ira* Fer#usowi
9^Greenowi ode+rao mow( ze zdumienia*
=awet @!oria @arton $ozwo!ia' +y wyraz
zaskoczenia i ciekawoci na moment za#o-
ci na "e" kr&!ewskim o+!iczu*
;hce $an $owiedzie.' e on $otra)i
zro+i. wszystko: wy+ekota m(czyzna'
kt&ry kiedy mia )io!etowy +eret*
Wszystko $otwierdzi $an Handers*
A czy $otra)i*** Po$atrzmy*** w scenie
w sa!i taneczne" czy $otra)i+y $rzewr&-
ci. czowieka' $rzetoczy. #o i $rzeszuka.
"e#o kiesze z tyu:
-anim "eszcze $an Handers zdoa $o-
434
wiedzie. /9czywicieS1' Wo##oth wykona
demonstrac"(' uywa"%c Fer#usa 96Greena
"ako manekina*
=areszcie westchn% $rowadz%cy
$rzesuchanie* =areszcie ;har!eyS
wrzasn% do swo"e#o asystenta* 9de!i"
tych wszystkich !udzi* 7oniec castin#u*
-na!e0!imy AookahS 5est ws$aniay*
Areser $odszed do $ana Handersa*
Wi(ce"' sze)ie* 5est dosownie nad-
!udzki* Przysi%#+ym' e nie dostrze#em
adnych sy#na&w' i to $rzy tak skom$!i-
kowane" scenie* Prosz( mi $owiedzie.' $a-
nie Handers' "akie#o systemu $an uywa:
Pan Handers zro+i $rzem%drza% min(*
-awodowy sekret' sam $an rozumie'
mody czowieku* -amierzam otworzy.
szko( $o $rze"ciu na emerytur(' a!e na ra-
zie***
9czywicie* Dozumiem* A!e ni#dy do-
t%d cze#o takie#o nie widziaem*
435
-astanawiam si( $owiedzia Fer#us
9^Green' !e%cy na $ododze czy $aski
ws$aniay $ies $otra)i r&wnie ze". z
czowieka:
Pan Handers stumi umiech*
9czywicie* Wo##othS
Fer#us $odni&s si( i otrze$a u+ranie z
kurzu sceny' kt&ry "est na"+ardzie" !e$kim
kurzem wiata*
Przysi%#+ym mrukn% e te" $a-
skie" +estii s$rawio to $rzy"emno.*
Ham nadzie"(' e nie urazi!imy $ana'
$anie***
9^Green* W adnym razie* W #runcie
rzeczy' $ro$onowa+ym nawet niewie!k%
uroczysto. d!a uczczenia te#o ws$aniae-
#o wydarzenia* Wiem' e tak +!isko ucze!-
ni nie mona ku$i. a!koho!u' wi(c $ozwo-
!iem so+ie $rzynie. +ute!czyn(*
9ch $owiedziaa @!oria @arton' da-
"%c do zrozumienia' e $i"atyki s% zazwy-
436
cza" $onie" "e" #odnoci' e to' "ednak'
"est s$ec"a!na okaz"a i e +y. moe Fer#u-
sowi 9^Greenowi na!e% si( nawet sowa
uznania*
Ao wszystko +yo z+yt atwe' my!a
Wo!)e Wo!)-Wo##oth* @dzie musia tkwi.
haczyk* Gyo to $rzecie idea!ne rozwi%za-
nie $ro+!emu' "ak zara+ia. $ieni%dze' +(-
d%c wi!koakiem* Wy$osa wietne zwie-
rz(ce ciao w zdo!no. rozumienia !udzkie"
mowy i $o!ece' i "este od$owiedzi% na
mod!itwy reyser&w* Gyo to r&wnie roz-
wi%zanie du#oterminoweF "e!i /7y $usz-
czy1 oka% si( $rze+o"em' z $ewnoci% $o-
wstan% nast($ne )i!my z Wo##othem* Wy-
starczy $rzykad Din-tin-tina* A!e wszyst-
ko $oszo z+yt atwo***
5e#o such $ochwyci d0wi(k zna"ome#o
/9ch1 i Wo!)-Wo##oth ca% uwa#( sku$i
na @!orii* Ao /9ch1 oznaczao' e waci-
437
wie nie $owinna $i. nast($ne#o drinka' a!e
$oniewa a!koho! i tak na ni% nie dziaa' a
okaz"a "est $rzecie s$ec"a!na' to w kocu
czemu nie*
Gya "eszcze $i(knie"sza' ni za$ami(ta*
-ociste wosy si(#ay teraz do ramion i
s$yway z tak idea!n% #rac"%' e !edwie
$owstrzyma si(' +y nie wyci%#n%. ku nim
a$y* 5e" ciao r&wnie wydawao si( do"-
rza!sze' "eszcze cie$!e"sze i +ardzie" o+ie-
cu"%ce ni ws$omnienia' kt&re zachowa* <
dzi(ki swemu nowemu wcie!eniu odkry
"e" na"wi(kszy czar w czym' cze#o nie
m&# w $eni doceni. "ako czowiek' w
#(+okim' oszaamia"%cym za$achu "e" cia-
a*
-a /7y $uszczy1S wzni&s toast Fer-
#us 9^Green* < niech ten $rzysto"niak'
#&wny +ohater dostanie wi(ksze !anie ode
mnie*
Wo!)-Wo##oth umiechn% si( do sie+ie*
438
Ao +yo mie* 9duczy te#o niewydarzone-
#o detektywa wtykania nosa w nie swo"e
s$rawy*
A skoro "u wi(tu"emy' ko!edzy $o-
wiedzia 9zymandias Wie!ki d!acze#o
mie!i+ymy za$omina. o nasze" #wie0-
dzie: ;hod0' Wo##oth* < wyci%#n% r(k(
z +ute!k%*
9n $i"eS zawoa ze zdumieniem
$rowadz%cy castin#*
Pewnie* Wychowa si( na tym*
Wo!) $oci%#n% s$ory yk* Smakowao*
A!koho! +y cie$y i aromatyczny $rawie
tak "ak ciao @!orii*
A!e co z $anem' $anie Handers: za-
$yta detektyw z naciskiem $o raz $i%ty*
Ao $rzecie $askie wi(to* Ao nie to +ied-
ne zwierz( otrzyma czterocy)rowy czek od
wytw&rni Hetro$o!is* A $an wy$i ty!ko
"edne#o drinka*
=i#dy nie $i"( dru#ie#o' ko!e#o* -nam
439
swo"e #ranice* ,wa drinki' i zaczyna"%
dzia. si( dziwne rzeczy*
5eszcze dziwnie"sze od szko!enia $s&-
w-#eniuszy: ,a!e"' 9^Green* =iech $an
s$rawi' e+y si( na$i* -o+aczymy' co si(
stanie*
Fer#us sam $oci%#n% ko!e"ny du#i yk*
Prosz( +ardzo* W samochodzie "est
dru#a +ute!ka' a $osun%em si( "u do.
da!eko' +y wiedzie.' e nie wy"d( st%d
trze0wy* < nie chc( te trze0wych kom$a-
n&w* W "e#o zie!onych oczach zaczynay
"u +yska. dzikie o#niki*
=ie' ko!e#o' dzi(ku"(*
@!oria @arton o$ucia tron' $odesza do
mae#o czowieczka i stan(a o+ok nie#o'
kad%c mu do na ramieniu*
9ch $owiedziaa' da"%c do zrozu-
mienia' e $sy s% $sami' a!e $oniewa im-
$reza od+ywa si( waciwie na "e" cze.'
"e#o odmowa wy$icia sta"e si( oso+ist%
440
zniewa#%*
9zymandias Wie!ki s$o"rza na @!ori('
westchn%' wzruszy ramionami' odda si(
w r(ce !osu i wy$i*
;zy wyszko!i $an wie!e $s&w: za-
$yta $rowadz%cy castin#*
Ao "est m&" $ierwszy*
Aym ws$ania!e"S A!e "aki "est w takim
razie $aski #&wny zaw&d:
;&' widzi $an' "estem ma#iem*
9ch $owiedziaa @!oria @arton' oka-
zu"%c zachwyt' i dodaa nawet2 Ham
$rzy"acie!a' kt&ry za"mu"e si( czarn% ma-
#i%*
9+awiam si(' szanowna $ani' e mo"a
ma#ia "est wy%cznie +iaa* Ao i tak wy-
starcza"%co trudne* Przy czarne" ma#ii ma
si( do czynienia z $ewnymi rea!nymi za-
#roeniami*
;zeka"cieS wtr%ci Fer#us* =a-
$rawd( "est $an ma#iem: =ie ty!ko
441
$resti*** i!uz"onist%:
9czywicie' ko!e#o*
=iezy teatr mrukn% $rowadz%cy ca-
stin#* Ay!ko nie $ozw&!cie im zo+aczy.
!uster*
Hhm skin% #ow% Fer#us* A!e
$rosz( $osucha.' $anie Handers* ;o' na
$rzykad' $otra)i $an zro+i.:
;&' $otra)i( zmienia.***
Wo##oth zaszczeka #ono*
9 nie wyco)a si( 9zymandias $o-
s$iesznie to waciwie $oza moim zasi(-
#iem* A!e $otra)i(***
;zy $otra)i $an wykona. hindusk%
sztuczk( ze sto"%c% !in%: za$ytaa @!oria
rozkosznie* H&" $rzy"acie! m&wi' e to
$iekie!nie trudne*
Arudne: ,!acze#o' dro#a $ani' nie ma
w tym nic trudne#o* Pami(tam' tamte#o
razu w ,ardy!in#u***
Fer#us $oci%#n% ko!e"ny du#i yk*
442
5a ozna"mi +uczucznie chc( zo-
+aczy. hindusk% sztuczk( ze sto"%c% !in%*
-naem !udzi' kt&rzy zna!i !udzi' kt&rzy
zna!i !udzi' kt&rzy "% widzie!i' a!e to
wszystko' co udao mi si( osi%#n%.* < nie
wierz(' e to mo!iwe*
A!e' ko!e#o' to "est takie $roste*
=ie wierz(*
9zymandias Wie!ki wy$rostowa si( w
cae" swe" mao im$onu"%ce" okazaoci*
7o!e#o' zaraz "% zo+aczyszS Wo#-
#oth szar$n% #o ostrze#awczo za $o(
$aszcza* -ostaw mnie w s$oko"u' Wo!)*
Dzucono mi wyzwanieS
Fer#us wr&ci zza ku!is' ci%#n%c za so+%
+rudn% !in(*
Hoe +y.:
5ak na"+ardzie"*
;o si( dzie"e: za$yta $rowadz%cy
castin#*
;ichoS $owiedziaa @!oria* 9ch***
443
S$o"rzaa z $odziwem na 9zymandiasa'
kt&re#o $ier na$(czniaa' a zatrzeszczay
#uziki koszu!i*
Panie i $anowieS ozna"mi' tonem
czowieka #otowe#o wy$eni. swoim #o-
sem o#romny am)iteatr* -a moment u"-
rzycie 9zymandiasa Wie!kie#o w >indu-
skie" Sztuczce -e Sto"%c% ?in%S 9czywi-
cie doda swo+odnie"szym tonem nie
mam tuta" mae#o cho$ca do $osiekania
na kawaki' chy+a e +y. moe kto z $a-
stwa*** =ie: ;&' s$r&+u"emy +ez nie#o*
=ie +(dzie to "ednak tak widowiskowe*
;zy moesz $rzesta. szczeka.' Wo!):
Hy!aem' e nazywa si( Wo#i $o-
wiedzia Fer#us*
Wo##oth* A!e $oniewa "est cz(ciowo
wi!kiem ze strony matki*** A teraz wszy-
scy' ciszaS
H&wi%c' zwi"a !in(* Aeraz umieci
zw&" $orodku sceny' #dzie czai si( on "ak
444
#ro0ny #rzechotnik* Stan% o+ok zwo"u i
umie"(tnie' +ez omyki' wy$owiedzia se-
ri( zak!(. i mamrot&w z tak% $r(dkoci%'
e nawet nad!udzko wra!iwe uszy Wo!)a-
Wo##otha nie zdoay ich $odsucha.*
7oc&wka !iny oddzie!ia si( od reszty
zwo"u' zawisa w $owietrzu' $rzekr(cia
odro+in( w +ok "ak #owa nie$ewna' w
kt&r% stron( uderzy.' $o czym wystrze!ia
$ionowo w #&r(' a caa !ina si( rozwin(a*
,o!na koc&wka wisiaa do+rych $i(. cen-
tymetr&w nad $odo#%*
@!orii za$aro dech w $iersiach* Prowa-
dz%cy castin# na$i si( $os$iesznie* Fer-
#us' z "akie#o $owodu' w$atrywa si( w
wi!ka*
A teraz' $anie i $anowie och' do dia-
ska' "ake $rzyda+y mi si( cho$iec do $o-
siekania 9zymandias Wie!ki we"dzie $o
!inie do te" krainy' kt&r% $ozna. mo#% ty!-
ko uytkownicy !iny* =a$rz&d i do #&ryS
445
-araz wracam rzuci us$oka"a"%co w
stron( Wo!)a*
5e#o $u!chna do chwycia !in( na wy-
sokoci #owy i szar$n(a !ekko* 7o!ana
u#i(y si( i zacisn(y wok& kono$ne" ko-
!umny* < ruszy w #&r(' "ak ma$a na ki"u'
w #&r( i w #&r(' i w #&r(***
*** a na#!e znikn%*
Po $rostu znikn%* < to +yo wszystko*
@!oria nie $otra)ia nawet $owiedzie.
/9ch1* Prowadz%cy castin# usiad w swo-
im e!e#anckim u+raniu na +rudne" scenie i
szeroko otworzy usta* Fer#us zak!% mi(k-
ko i me!ody"nie* A Wo!) $oczu ostrze#aw-
cze ukucie w kr(#osu$ie*
,rzwi do sa!i otworzyy si( i do rodka
weszo dw&ch m(czyzn w ro+oczych
u+raniach*
>e"S $owiedzia $ierwszy* ;o wy
so+ie u dia+a wyo+raacie:
5estemy z Hetro$o!is Pictures $r&-
446
+owa wy"ania. $rowadz%cy castin#' $od-
nosz%c si( z $odo#i*
=ie o+chodzi mnie' czy "estecie z sa-
me#o Waszyn#tonu' macie wynosi. si( z
te" sceny* -araz +(d% tuta" $uszczane )i!-
my* ;hod0' 5oe' $om& mi ich wy#oni.* <
te#o kund!a te*
=ie moesz te#o zro+i.' Fred $owie-
dzia 5oe z szacunkiem i $okaza $a!cem*
5e#o #os zniy si( do $ene#o +o"a0ni
sze$tu* Aam siedzi @!oria @arton***
Widz(* Witam' $anno @arton' a!e ten
ostatni $ani )i!m +y +eznadzie"nyS
Awo"a $u+!iczno.' kochanie mruk-
n% Fer#us*
=o "uS krzykn% Fred* Wynocha*
Husimy $os$rz%ta.* ,o ro+oty' 5oeS -a-
+ierz t( !in(S
-anim Fer#us zd%y si( $oruszy.' za-
nim Wo!) zd%y skoczy. na $omoc' sce-
niczny $omocnik umie"(tnie ci%#n% !in( i
447
zacz% "% zwi"a.*
Wo!) $o$atrzy w #&r(* =ie +yo tam
nic* =ic zu$enie* @dzie na kocu !iny
zna"dowa si( "edyny czowiek na wiecie'
kt&remu m&# $owierzy. wy$owiedzenie
w "e#o imieniu zak!(ciaF a teraz dro#a w
d& +ya odci(ta na zawsze*
Wo!)e Wo!) rozci%#n% si( na $ododze
+uduaru @!orii @arton i o+serwowa' "ak to
zmysowe z"awisko $rze+iera si( w sw&"
na"+ardzie" sk%$y sz!a)rok*
Sytuac"a +ya idea!na* S$enienie "e#o
na"mie!szych sn&w* 5edyny $ro+!em $o!e-
#a na tym' e nada! +y w cie!e wi!ka*
@!oria odwr&cia si(' nachy!ia i $odra-
$aa #o $od +rod%*
Aaki !i.ni $iesiek' cio:
Wo!) nie m&# o$anowa. warkni(cia*
=ie !u+i(' kiedy @!orcia m&wi "ak dzi-
dzia: 5etem niedo+ri $iesiek' tak' niedo-
448
+ri*
Ao +yo straszne* 9to "este w $oko"u
hote!owym swo"e" ukochane"' ma"%c "%
$rzed oczami w cae" "e" krasie' a ona #a-
worzy do cie+ieS Wo!) z $ocz%tku +y
szcz(!iwy' kiedy @!oria za$ro$onowaa'
e za"mie si( swoim nowym ko!e#% z $!a-
nu do czasu $o"awienia si( "e#o tresera
+o adne z nich nie +yo #otowe $rzyzna.'
e /$an 9* -* Handers1 znikn% na do+re
a!e teraz zacz% so+ie zdawa. s$raw(' e
sytuac"a moe $rzynie. wi(ce" cier$ienia
ni $rzy"emnoci*
Wi!ki s% interesu"%ce zauwaya
@!oria* Gya +ardzie" rozmowna z da!a od
towarzystwa' kiedy nie musiaa "u zacho-
wywa. si( ta"emniczo i )ascynu"%co*
-naam kiedy $ewne#o Wo!)a' takie mia
nazwisko* Gy czowiekiem* < to do. inte-
resu"%cym*
Wo!) $oczu' "ak serce wa!i mu $od sza-
449
r% sierci%* 4sysze. wasne imi( wy$o-
wiedziane $rzez @!ori( a!e zanim "e#o
wy+ranka zd%ya $owiedzie. swo"emu
$su' "ak interesu"%cym czowiekiem +y
Wo!)' "e" $oko"&wka za$ukaa do drzwi*
Pan 9^Green do $ani*
Powiedz mu' e "estem za"(ta*
H&wi' e to wane' i wy#!%da' $rosz(
$ani' "ak+y #ot&w +y naro+i. ko$ot&w*
9ch' w $orz%dku* @!oria wstaa i
starannie" owin(a si( sz!a)rokiem*
;hod0' Wo# nie' to #u$ie imi(* G(d( na-
zywaa ci( Wo!)ie* Ao adnie"sze* ;hod0'
Wo!)ie' i o+ro mnie $rzed tym wie!kim'
zym detektywem*
Fer#us 9^Green s$acerowa $o sa!onie z
$ewn% #watownoci% w ruchach* -atrzy-
ma si(' kiedy @!oria i $ies wesz!i do rod-
ka*
A wi(c: $owiedzia z na$i(ciem*
Posiki:
450
;zy +(d( ich $otrze+owaa: od$ara
@!oria' drocz%c si(*
Posucha"' wiato mo"e#o ycia*
Gysk w "e#o zie!onych oczach +y zimny i
nie+ez$ieczny* @rasz w r&ne #ry' a!e
+ez wz#!(du na ich charakter' "est "edna
rzecz' kt&r% one z $ewnoci% nie s%* A mia-
nowicie krykietem*
@!oria $osaa mu sw&" !eniwy' zmyso-
wy umiech*
5este za+awny' Fer#us*
,zi(ki* W%t$i( "ednak' +y takie +yy
two"e dziaania*
A ty nada! "este maym cho$cem' +a-
wi%cym si( w $o!ic"ant&w i zodziei* < "a-
kie#o to zoczycy $oszuku"esz o+ecnie:
;ha' cha od$ar Fer#us u$rze"mie*
-nasz od$owied0 na to $ytanie !e$ie" ode
mnie* ,!ate#o tu "estem*
Wo!) +y skon)undowany* =ie rozumia'
o co chodzi* A "ednak instynktownie wy-
451
czuwa nie+ez$ieczne na$i(cie w $owie-
trzu r&wnie wyra0nie' "ak czu "e#o za-
$ach*
H&w da!e" rzucia @!oria niecier$!i-
wie* A!e $ami(ta"' e Hetro$o!is Pictures
nie +(dzie zadowo!one z nie$oko"enia
swo"e" na"+ardzie" kasowe" aktorki*
Pewne rzeczy' mo"a dro#a' s% wanie"-
sze od )i!m&w' chocia tam' sk%d $ocho-
dzisz' +y. moe si( tak nie my!i* 5edn% z
tych rzeczy "est $ewna znana nam o+o"#u
)ederac"a czterdziestu omiu stan&w* <nn%'
$ewna a+strakcy"na konce$c"a zwana de-
mokrac"%*
A wi(c:
A wi(c chcia+ym ci zada. "edno $yta-
nie2 d!acze#o $rzy"echaa do Gerke!ey:
Dek!amowa. /7y $uszczy1' oczywi-
cie* Ao +y $omys two"e" siostry*
W$ada w #niew i odm&wia wy"az-
du w inne mie"sca* ,!acze#o tak za!eao
452
ci akurat na tym:
Ay te nie #onisz za okaz"ami do re-
k!amy' Fer#us* ,!acze#o zna!aze si( tu-
ta":
Fer#us znowu zacz% s$acerowa.*
< d!acze#o $ierwsz% rzecz%' "ak% zro+i-
a w Gerke!ey' +yo udanie si( do sekreta-
riatu wydziau #ermanistyki:
;zy to nie natura!ne: Studiowaam tu
kiedy*
7oczya teatro!o#i(' a nie z+!iya
si( nawet do #machu mie"scowe#o teatru*
,!acze#o #ermanistyka: -atrzyma si( i
stan% dokadnie na w$rost nie"' w+i"a"%c w
ni% s$o"rzenie zie!onych oczu*
@!oria $rzy+raa $ostaw( uwi(zione"
kr&!owe"' o$iera"%ce" si( +ar+arzyskiemu
zdo+ywcy*
A wi(c do+rze* 5e!i musisz wiedzie.
udaam si( na wydzia #ermanistyki'
e+y zo+aczy. m(czyzn(' kt&re#o ko-
453
cham*
Wo!) wstrzyma oddech i ro+i wszyst-
ko' e+y nie zacz%. wa!i. o#onem o $odo-
#(*
Aak ci%#n(a niecier$!iwie zdzie-
rasz ze mnie ostatni% zason( i zmuszasz
do wyznania te#o' co on $ierwszy $owi-
nien usysze.* Aen czowiek owiadczy mi
si( !istownie* Gezmy!nie odrzuciam "e#o
$ro$ozyc"(* A!e my!aam i my!aam a
wreszcie zrozumiaam* 7iedy $rzy"echa-
am do Gerke!ey' musiaam si( z nim zo+a-
czy.*
< udao ci si(:
Aa maa myszka sekretarka $owiedzia-
a mi' e #o nie ma* A!e "eszcze #o zo+a-
cz(* A kiedy si( to stanie***
Fer#us skoni si( sztywno*
Ho"e #ratu!ac"e d!a was o+o"#a' mo"a
dro#a* A "ak +rzmi nazwisko te#o niezwy-
k!e szcz(!iwe#o dente!mena:
454
Pro)esor Wo!)e Wo!)*
Aen sam' +ez w%t$ienia' o kt&rym $i-
sze si( tuta": Wyci%#n% kawaek $a$ieru
z kieszeni s$ortowe" kurtki i $oda #o @!o-
rii* Aa z+!ada i mi!czaa* A!e Wo!)e Wo!)
nie czeka na "e" reakc"(* =ie o+chodzio
#o to* -na teraz rozwi%zanie swo"e#o $ro-
+!emu i niezauwaony wymkn% si( do "e"
+uduaru*
@!oria @arton wesza do +uduaru minut(
$&0nie"' wstrz%ni(ta i $osmutniaa* 9d-
korkowaa "eden ze sto"%cych na nocnym
sto!iku smukych )!akonik&w z $er)umami
i na!aa so+ie so!idn% $orc"( whisky* Potem
uniosa +rwi ze zdziwieniem' s$o#!%da"%c
na !ustro* Widniao na nim' na+az#rane "e"
wasn% szkaratnoczerwon% szmink%' ta-
"emnicze sowo2
AGSAD7A
455
Harszcz%c czoo' $rzeczytaa "e na #os*
Absarka$$$
-za zasony wyszed $ro)esor Wo!)e
Wo!)' owini(ty' zu$enie nieod$owiednio'
w "edn% z na"+ardzie" oszaamia"%cych kre-
ac"i wieczorowych @!orii*
@!oria' na"drosza*** zawoa*
Wo!)eS krzykn(a* ;o na Go#a ro-
+isz w moim $oko"u:
7ocham ci(* -awsze ci( kochaem od
czasu' kiedy nie $otra)ia odr&ni. cza-
sownika sa+e#o od mocne#o* A teraz' kie-
dy wiem' e i ty mnie kochasz***
Ao okro$ne* =atychmiast st%d wy"d0S
@!oria***
Wy"d0 st%d a!+o $oszczu"( ci( moim
$sem* Wo!)ie do mnie' $ieskuS
Przykro mi' @!orio' a!e Wo!)ie nie od-
$owie na two"e woanie*
9ch' ty +estioS ;zy+y skrzywdzi
456
Wo!)ie#o: ;zy+y***:
=ie dotkn%+ym "edne#o wosa "e#o
sierci* A to d!ate#o' @!orio' e to "a "estem
Wo!)iem*
;o takie#o*** @!oria roze"rzaa si( $o
$oko"u* =ie +yo w%t$!iwoci' e $ies
#dzie znikn%* A $rzed ni% sta m(czyzna
owini(ty w "edn% z "e" sukien' +ez !adu
swo"e#o wasne#o odzienia* < do te#o ten
dziwaczny may czowieczek na !inie***
Hy!aa' e "estem nudny i niecieka-
wy ci%#n% Wo!)* Hy!aa' e zamie-
ni( si( w z#rzy+iae#o mo!a ksi%kowe#o*
Pr(dze" wy+raa+y aktora a!+o a#enta*
A!e "a' @!orio' "estem czym o wie!e +ar-
dzie" ekscytu"%cym od te#o' o czym kiedy-
ko!wiek marzya* =ie ma inne" oso+y na
wiecie' kt&re" +ym to $owiedziaF ot&'
@!orio' "estem wi!koakiem*
@!orii ode+rao na moment mow(*
Ao niemo!iweS A!e wszystko $asu"e*
457
Ao' co syszaam o to+ie w miasteczku stu-
denckim' i do te#o ten tw&" $rzy"acie! ze
mieszn% +r&dk% i "e#o znikni(cie' oczywi-
cie wy"ania to' "ak udao ci si( wykona.
sztuczki' kt&rym nie $odoa+y aden
$rawdziwy $ies***
;zy+y mi nie wierzya' kochanie:
@!oria wstaa od sto!ika i rzucia mu si(
w o+"(cia*
Wierz( ci' m&" dro#i* Ao cudowneS
-ao( si(' e nie ma inne" ko+iety w ca-
ym >o!!ywood' kt&ra wysza+y za wi!ko-
akaS
A zatem***
A!e oczywicie' kochany* Ws$ania!e
wszystko za$!anu"emy* Wyna"miemy ko-
#o' e+y udawa two"e#o tresera na $!a-
nie* G(dziesz $racowa za dnia' a noc%
wraca do domu i "a +(d( m&wia d!a cie-
+ie AbsarkaB Wszystko uda si( idea!nie*
@!oria*** wymrucza Wo!) z $en%
458
oddania czuoci%*
Ay!ko "edna rzecz' kochanie* 5eden
dro+iaz#* ;zy zro+i+y co d!a @!orii:
WszystkoS
A wi(c $oka mi' "ak si( zmieniasz*
-mie si( d!a mnie teraz* Potem zaraz ci(
odmieni(*
Wo!) wy$owiedzia zak!(cie* Gy w sta-
nie takie#o ekstatyczne#o uniesienia' e
$rawie nie $oczu +&!u* Prze+ie# dokoa
$oko"u z ca% !ekkoci%' na "ak% $ozwa!ay
mu "e#o s$r(yste wi!cze mi(nie' i $rzy-
warowa u st&$ @!orii' macha"%c o#onem
w oczekiwaniu na $ochwa(*
@!oria $ok!e$aa #o $o #owie*
@rzeczny $iesek* A teraz moesz "u
tak zosta.*
Wo!) wyda zdumione szczekni(cie*
Syszae' co $owiedziaam' Wo!)ie*
-osta"esz tak' "ak "este* =ie uwierzye
chy+a w te +zdury' kt&rymi karmiam te#o
459
detektywa' $rawda: 7ocha. cie+ie: ;& za
strata czasuS A!e $rzyna"mnie" moesz +y.
d!a mnie uyteczny* Aeraz' kiedy nie ma
two"e#o tresera' mo#( za"%. si( to+% i z#ar-
nia. dodatkowy tysi%czek ty#odniowo* -u-
$enie +y mi to nie $rzeszkadzao* -a $ro-
)esor Wo!)e Wo!) zniknie na zawsze' co
idea!nie od$owiada moim $!anom*
Wo!) warkn%*
=ie $r&+u" +y. nie#rzeczny' kochany
Wo!)ie* Piesiek nie #rozi+i kochanie"
@!orci' $rawda: Pami(ta"' co mo#( d!a cie-
+ie zro+i.* 5estem "edyn% oso+%' kt&ra
moe z $owrotem zamieni. ci( w czowie-
ka* Przecie nie zdradzi+y swo"e#o se-
kretu komu innemu* =ie odway+y si(
$owiedzie. !udziom' kim na$rawd( "este*
5aki $&#&wek m&#+y ci( za+i.* - ko!ei
kto inte!i#entny zamkn%+y ci( od razu w
sz$ita!u d!a wariat&w*
Wo!) nada! $odchodzi coraz +!ie"'
460
#ro0nie nastroszony*
9ch nie' nie skrzywdzisz mnie* Go
wszystko' co musiaa+ym zro+i.' to wy$o-
wiedzie. sowo na$isane na !ustrze* Wtedy
nie +y+y "u #ro0nym wi!kiem* Gy+y
ty!ko o+cym m(czyzn% w moim $oko"u' a
"a zacz(a+ym krzycze.* A $o tym' co stao
si( wczora" na ucze!ni' czy s%dzisz' e na
du#o udao+y ci si( unikn%. zamkni(cia w
wariatkowie:
Wo!) odsun% si( i o$uci o#on do zie-
mi*
Widzisz' kochany Wo!)ie: @!orcia
0ro+i z $iekiem to' cio +(dzie chciaa* A
$iesiek +(dzie +ardzio #rzie.ny*
Doz!e#o si( $ukanie do drzwi +uduaru i
@!oria zawoaa2
Prosz(S
5aki dente!men do $ani $owiedzia-
a $oko"&wka* =ie"aki $ro)esor Fearin#*
@!oria $rzywoaa na twarz sw&" na"+ar-
461
dzie" okrutny i kr&!ewski umiech*
;hod0' Wo!)ie* Ao moe ci( zaintere-
sowa.*
Pro)esor 9skar Fearin#' usadowiony w
"ednym z wy#odnych )ote!i w sa!onie'
umiechn% si( $romiennie' kiedy @!oria i
$ies wesz!i do rodka*
Ach' mo"a dro#aS =owy zwierzak* 5ak
adnie*
< to co za zwierzak' 9skarze* Pocze-
ka"' a si( dowiesz*
Pro)esor Fearin# $rzetar +inok!e r(ka-
wem*
Ay te $oczeka"' mo"a dro#a' a usy-
szysz' cze#o si( dowiedziaem* ;hiswick
udoskona!i swo"% tarcz( ochronn% $rze-
ciwko +om+om ma#netycznym i o)ic"a!ne
$r&+y wyznaczono na $rzyszy tydzie* -
ko!ei Farnsworth $rawie ukoczy "u +a-
dania nad now% metod% $ozyskiwania
462
osmu* Wo"na chemiczna moe zacz%. si(
!ada dzie i $ot(#a' kt&ra za$ewni so+ie
dostateczne za$asy***
Qwietnie' 9skarze $rzerwaa mu
@!oria* A!e o tym wszystkim moemy
$orozmawia. $&0nie"* Aeraz mamy inne
zmartwienia*
;o masz na my!i' mo"a dro#a:
;zy natkn%e si( na mode#o rudo-
wose#o <r!andczyka w &te" koszu!i:
=ie*** -araz' tak* Widziaem takie#o
czowieka wychodz%ce#o wczora" z sekre-
tariatu* S%dz(' e $rzyszed rozm&wi. si( z
Wo!)em*
<nteresu"e si( nami* 5est detektywem z
?os An#e!es i $od%a naszym tro$em*
@dzie zna!az strz($ dowodu' kt&ry daw-
no $owinien +y zosta. zniszczony* Wie'
e "estem w to zamieszana' i wie' e
ws$&$racu"( z kim z tute"sze#o wydziau
#ermanistyki*
463
Pro)esor Fearin# $rzy"rza si( swoim +i-
nok!om' uzna' e s% czyste' i zatkn% "e na
nosie*
-a +ardzo si( $odniecasz' mo"a dro#a*
Gez histerii* Pode"d0my do s$rawy s$oko"-
nie* ;zy on wie o Qwi%tyni Hroczne"
Prawdy:
5eszcze nie* Ani o to+ie* Wie ty!ko' e
to kto z wydziau*
A zatem c& mo#o+y +y. $rostsze#o:
;zy syszaa o dziwnym zachowaniu
Wo!)e Wo!)a:
;zy syszaam: @!oria zamiaa si(
chro$awo*
Wszyscy wiedz%' e Wo!) "est w to+ie
zadurzony* -rzu. ca% win( na nie#o* =ie
$owinno ci s$rawi. trudnoci oczyszczenie
sie+ie i udanie niewinne" o)iary* Skieru"
uwa#( na nie#o i or#anizac"a +(dzie +ez-
$ieczna* Qwi%tynia Hroczne" Prawdy $&"-
dzie da!e" swo"% mistyczn% dro#% i wydo-
464
+(dzie "eszcze cennie"sze in)ormac"e od
$rzem(czonych naukowc&w' kt&rzy $o-
trze+u"% emoc"ona!ne" u!#i' "ak% da"e )a-
szywa re!i#ia*
Ao wanie $r&+owaam uczyni.* 9$o-
wiedziaam 9^Greenowi du#% i ck!iw% hi-
story"k( o moim uczuciu do Wo!)a' tak w
oczywisty s$os&+ )aszyw%' e musia $o-
my!e.' i +ya $rzykrywk% d!a cze#o in-
ne#o* < s%dz(' e za$a si( na to* A!e sytu-
ac"a "est +ardzie" skom$!ikowana' ni s%-
dzisz* ;zy wiesz' #dzie "est Wo!)e Wo!):
=ikt nie wie* Po tym' "ak zosta*** hm***
wy!any $rzez rektora' nikt #o nie widzia*
@!oria zamiaa si( $onownie*
5est tuta"* ,okadnie w tym $oko"u*
Wie!kie nie+aS Aa"ne cianki i te#o
ty$u rzeczy: Araktu"esz swo"% dziaa!no.
sz$ie#owsk% z+yt $owanie* @dzie:
AamS
Pro)esor Fearin# rozdziawi usta*
465
H&wisz $owanie:
D&wnie $owanie' "ak ty za$atru"esz
si( na $rzyszo. )aszyzmu* Ao "est Wo!)e
Wo!)*
Fearin# $odszed do wi!ka i wyci%#n%
r(k(*
Hoe u#ry0. ostrze#a @!oria sekun-
d( za $&0no*
Fearin# $o$atrzy na swo"% krwawi%c%
do*
Ao zauway niew%t$!iwie "est
$rawd%* < uni&s no#(' +y wymierzy. ko$-
niaka*
=ie' 9skarzeS =ie r&+ te#oS -ostaw #o
w s$oko"u* < +(dziesz musia uwierzy. mi
na sowo s$rawa "est o wie!e +ardzie"
skom$!ikowana* A!e wi!k "est Wo!)e Wo!-
)em' a "a mam nad nim cakowit% kontro!(*
5est w naszych r(kach* Skieru"emy na nie-
#o $ode"rzenia i s$rawimy' e Fer#us i
"e#o ko!edzy z FG< $uszcz% si( za nim w
466
$oci#*
Ho"a dro#aS wy+uchn% Fearin#*
5este sza!ona* 5este +ardzie" +eznadzie"-
nie sza!ona ni #or!iwi wyznawcy Qwi%ty-
ni* -d"% +inok!e i $onownie s$o"rza na
wi!ka* A "ednak we wtorek w nocy*** Po-
wiedz mi "edn% rzecz2 od ko#o dostaa
te#o*** wi!czura:
9d mieszne#o mae#o czowieczka z
rzadk% +r&dk%*
Fearin# wyda cichy okrzyk* =a"wyra0-
nie" $rzy$omnia so+ie zamieszanie w
wi%tyni oraz wi!ka i mae#o czowieczka
z rzadk% +r&dk%*
,oskona!e' mo"a dro#a* Wierz( ci* =ie
$yta"' d!acze#o' a!e wierz( ci* A teraz***
Aeraz wszystko "est #otowe' nie$raw-
da: -atrzymamy #o tuta" i wykorzystamy
"ako***
5ako koza o)iarne#o* Aak* Gardzo ad-
ne*
467
9chS 5edna rzecz*** Powiedziaa na-
#!e $rzestraszona*
Wo!)e Wo!) rozwaa mo!iwo. na#e-
#o zaatakowania Fearin#a* -doa+y za-
$ewne wydosta. si( z $oko"u' zanim @!o-
ria zd%ya+y $owiedzie. AbsarkaB A!e co
$otem: 7omu m&#+y zau)a.' +y #o od-
mieni: Szcze#&!nie' "e!i a#enci mie!i ru-
szy. "e#o tro$em***
9 co chodzi: za$yta Fearin#*
Aa sekretarka* Aa maa myszka w se-
kretariacie wydziau* 9na wie' e $ytaam
o cie+ie' nie o Wo!)a* Fer#us nie m&# z
ni% "eszcze rozmawia.' +o uwierzy w
mo"% history"k(F a!e zro+i to* 5est dokad-
ny*
>m* W takim razie***
Aak' 9skarze:
=a!ey si( ni% za"%.* Pro)esor 9skar
Fearin# umiechn% si( $romiennie i si(-
#n% $o te!e)on*
468
Wo!) zadziaa natychmiast' $od w$y-
wem natchnienia i im$u!su* -(+y mia
mocne' na ty!e mocne' +y z atwoci% wy-
rwa. $rzew&d te!e)onu ze ciany* Ao za"(o
ty!ko sekund(' a w nast($ne" +y "u na ko-
rytarzu' zanim @!oria zd%ya otworzy.
usta' +y wy$owiedzie. sowo' kt&re zamie-
nio+y #o z si!ne#o i nie+ez$ieczne#o wi!-
ka w +ezradne#o czowieka*
Doz!e#y si( $rzeraone $iski i ki!ka
okrzyk&w /Wcieky $iesS1' kiedy $(dzi
$rzez ho!' a!e nie sucha ich* =a"wanie"-
sze +yo dotrze. do domu Kmi!y' zanim
$rzeciwnicy zd%% si( ni% /za"%.1* 5e" ze-
znania +yy k!uczowe* Ay!ko ona mo#a
$rzechy!i. sza!(' $okaza. Fer#usowi i
a#entom' $o kt&re" stronie na$rawd( !ey
wina* A $oza tym' $rzyzna sam $rzed
so+%' Kmi!y +ya miym dzieciakiem***
5e#o $r(dko. zderzenia wynosia okoo
469
1'MM na $rzecznic(' a $rzek!estwa' kt&re
sy$ay si( na "e#o #ow(' #dy+y miay
$rawdziw% moc' wystarczyy+y a nadto'
+y skaza. #o na wieczyste $ot($ienie*
=adra+ia "ednak czas' i to +yo na"wa-
nie"sze* Prze+ie#a na czerwonym wiet!e'
$rzecina dro#( ci(ar&wkom' ucieka s$od
k& samochodom' a raz nawet $rzeskoczy
$rzez unieruchomione auto zawa!idro#(*
Wszystko szo do+rze' +y "u w $oowie
trasy' kiedy na#!e sto ki!o ywe#o mi(sa
rzucio si( na nie#o i $rzy#nioto do ziemi*
9szoomiony od uderzenia #ow% o
chodnik $odni&s wzrok i u"rza swo"%
dawn% =emezis' $o!ic"anta' kt&remu od-
m&wiono szk!anki $iwa*
A wi(c' W&cz(#oS $owiedzia #!i-
niarz* Wreszcie ci( dostaem' co: Aeraz
zo+aczymy' czy masz numerek* =ie wie-
dziae' e #raem kiedy w )ut+o!' $raw-
da:
470
;hwyt $o!ic"anta na "e#o karku +y nie-
$rzy"emnie +o!esny* -+iera!i si( #a$ie'
udzie!a"%c mundurowemu coraz +ardzie"
)antastycznych rad*
Doze". si( $owiedzia* to s$rawa
$omi(dzy mn% i tym $sem* ;hod0 i
szar$n% "eszcze mocnie"*
Wo!) zostawi kawaek sk&ry z k($k%
wos&w w doni $o!ic"anta i $oczu' "ak z
rany na karku cieknie mu krew* 4sysza
$rzek!estwo' od#os strzau i $oczu uku-
cie i#y $rzeszywa"%ce" mu +ark* -dumio-
ny tum #a$i&w rozst%$i si(* 5eszcze dwie
ku!e wisn(y za nim' a!e +y "u +ez$iecz-
ny' zostawia"%c za so+% na"+ardzie" zdu-
mione#o $o!ic"anta w Gerke!ey*
Ara)iem #o mamrota mundurowy
t($o* Ara)iem te#o***
Wo!)e Wo!) $o$(dzi wzdu >i!! Street*
5eszcze dwie $rzecznice i dotrze do mae-
#o domku' kt&ry Kmi!y dzie!ia z adiunk-
471
tem wydziau te#o czy owe#o* Aamta
sztuczka z te!e)onem $owstrzymaa Fearin-
#a ty!ko na chwi!(F rozkazy z $ewnoci%
zostay "u wydane' i "e#o !udzie +y!i w
drodze* A!e on dotar "u $rawie na mie"-
sce***
9hoS zawoa za nim dzieci(cy #o-
sik* ,o+ry u)-u) wr&ciS
Po dru#ie" stronie u!icy zna"dowao si(
skromne domostwo Do++y6e#o i "e#o sk%-
$e" matki* ;ho$czyk +awi si( na chodni-
ku* 4"rzawszy swo"e#o ido!a i wy+awc('
ruszy $rzez u!ic( chwie"nym dzieci(cym
krokiem*
,o+ry u)-u)S woa* -aczeka" na
Do++y6e#oS
Wo!) nie zatrzymywa si(* =ie mia cza-
su na za+awy z nawet na"+ardzie" rozkosz-
nym z dzieci* A $otem s$ostrze# samo-
ch&d* Gy to stary #ruchot' zardzewiay i
$oatanyF a cho$ak za kierownic% na"wy-
472
ra0nie" $okazywa swo"e" dziewczynie' "ak
$otra)i si( roz$(dzi. na te" $uste" osied!o-
we" u!iczce* ,ziewczyna +ya adna' i kto
mia+y #ow( do uwaania na dzieci:
Do++y zna!az si( dokadnie na w$rost
samochodu* Wo!) wy$rysn% do $rzodu ni-
czym $ocisk* Aor !otu zani&s #o tak +!isko
samochodu' e $oczu cie$o +i"%ce od
chodnicy* Przednimi a$ami $chn% Do+-
+y6e#o' ratu"%c mu ycie* 4$ad!i razem na
ziemi(' dokadnie w chwi!i' #dy samoch&d
$rze"echa Wo!)owi $o ostatnim kr(#u
o#onowym*
,ziewczyna krzykn(a2
>omerS Prze"echa!imy ich:
>omer nie od$owiedzia i !andara "echa-
a da!e"*
Do++y zacz% krzycze.*
-ro+ie mi kukuS -ro+ie mi kukuS
=iedo+ry u)-u)S
Hatka cho$ca wy+ie#a na werand( i
473
do%czya si( ze swoimi wciekymi wrza-
skami* 7ako)onia +ya nie do wytrzyma-
nia* Wo!) te zawy $rzeci%#!e' +y ukoro-
nowa. ca% sytuac"( i o$aka. sw&" zmia-
dony o#on' a $otem $o$(dzi na$rz&d*
=ie +yo czasu na wy"anianie nie$orozu-
mie*
A!e dwa o$&0nienia wystarczyy* Do++y
i u$arty $o!ic"ant okaza!i si( niewiadomy-
mi $omocnikami 9skara Fearin#a* ,o+ie-
#a"%c do domu Kmi!y' Wo!) u"rza od"e-
da"%cy szary samoch&d* - tyu siedziaa
dro+na' szczu$a dziewczyna i szar$aa si('
$rzez ko#o $rzytrzymywana*
=awet $r(dko. wi!koaka nie moe
r&wna. si( z si% samochodowe#o motoru*
Po kr&tkim $oci#u Wo!) da za wy#ran% i
usiad' ci(ko sa$i%c* -a+awne' $omy!a
$omimo na$i(cia' nie m&c si( s$oci.' +y.
zmuszonym do otwarcia $yska i wywie-
474
szenia "(zyka' i***
7o$oty: za$yta u$rze"my #os*
Aym razem Wo!) roz$ozna kota*
=a Go#a' tak od$ar z u!#%* Wi(k-
sze ni si( domy!asz*
Grak $oywienia: docieka kot*
A!e ten dzieciak $o dru#ie" stronie "est ad-
ny i $u!chny*
-amkni" si( warkn% Wo!)*
Prze$raszamF kierowaem si( ty!ko
tym' co 7on)uc"usz $owiedzia mi o wi!-
koakach* =ie chcesz chy+a twierdzi.' e
"este a!truist%:
;hy+a tak* Wiem' e od wi!koak&w
oczeku"e si( mordowania +ez+ronnych
istot' a!e w te" chwi!i musz( oca!i. czy"e
ycie*
Ham w to uwierzy.:
Ao $rawda*
Ach rzek kot )i!ozo)icznym tonem*
Prawda to rzecz mroczna i zwodnicza*
475
Wo!)e Wo!) $oderwa si( na no#i*
,zi(ki szczekn%* Pomo#e mi*
W "aki s$os&+:
,o zo+aczenia $&0nie"* < $o$(dzi
na"szy+cie"' "ak m&#' w kierunku Qwi%tyni
Hroczne" Prawdy*
Ao +ya "e#o na"!e$sza szansa* Aam
zna"dowa si( szta+ Fearin#a* <stniaa $rzy-
na"mnie" $i(.dziesi(cio$rocentowa szansa'
e w $rzerwach mi(dzy uroczystociami
tam z+iera si( "e#o sza"ka' szcze#&!nie' e
konsu!at w San Francisco +y zamkni(ty*
-nowu $(dzi i skaka' znowu umyka
s$od k&F wiedzia teraz' e cho. moe +y.
nieczuy na ku!e' z $ewnoci% nic nie
uchroni #o $rzed mierci% w wy$adku
$rze"echania $rzez samoch&d* 9#on wci%
+o!a #o "ak dia+!i* A!e musia dotrze. na
mie"sce* Przy$omina so+ie raz $o raz' e
musi oczyci. swo"e imi(F a!e tak na$raw-
d( my!a2 Husz( oca!i. Kmi!y*
476
Przecznic( $rzed Qwi%tyni% usysza od-
#osy strze!aniny* Strzay z $isto!etu i'
$rzysi%#+y' serie z kara+inu maszynowe-
#o* =ie rozumia' co to moe oznacza.' a!e
$(dzi na$rz&d* Potem min% #o "asno&ty
ka+rio!et i z okna +ysn% o#ie* 4skoczy
instynktownie* Hona +y. od$ornym na
ku!e' a!e nie ma sensu si( nadstawia.*
7a+rio!et znikn% i Wo!) mia zamiar ru-
szy. za nim' kiedy "e#o uwa#( zwr&ci
+yszcz%cy kawaek meta!u* Pocisk' kt&ry
#o min%' od+i si( rykoszetem od ciany i
u$ad na chodnik* ?ni w$rost $rzed "e#o
oczami +y zro+iony z czyste#o sre+ra*
Ao' zda so+ie na#!e s$raw(' oznaczao
koniec "e#o niewra!iwoci na strzay* Fe-
arin# uwierzy w o$owie. @!orii i dzi(ki
swo"emu o+eznaniu w s$rawach oku!ty-
zmu zna!az od$owiednie rozwi%zanie*
7u!a' od te" chwi!i' mo#a oznacza. nie
ukucie i#y' !ecz natychmiastow% mier.*
477
< tak Wo!)e Wo!) ruszy na$rz&d*
-+!ia si( ostronie do Qwi%tyni' kry"%c
si( za krzewami* =ie +y sam* =a w$rost
Qwi%tyni' za zason% samochodu' w kt&re-
#o oknach wszystkie szy+y +yy wy+ite'
tkwi Fer#us 9^Green w towarzystwie o!-
+rzyma o okr%#e" twarzy* 7ady mia w
r(ku $isto!et maszynowy i strze!a!i na
o!e$ w kierunku wieyczki +udynku*
Wi!czy such Wo!)a rozr&nia sowa
$omimo haasu strze!aniny*
@a+e "est z tyu wy"ania 9kr%#a
Awarz* A!e to na nic* Wiesz' czym "est ta
wieyczka: Ao o+rotowe #niazdo kara+inu
maszynowe#o* Gy!i $rzy#otowani na co
takie#o* - te#o' co wiemy' "est ich tam ty!-
ko dw&ch' a!e kara+in kry"e o#niem
wszystkie dro#i do"cia*
Ay!ko dw&ch: mrukn% Fer#us*
< dziewczyna* Wzi(!i ze so+% do rod-
ka dziewczyn(* 5e!i "eszcze y"e*
478
Fer#us wyce!owa uwanie i wy$a!i w
stron( wieyczki' a $otem uskoczy za sa-
moch&d' kiedy ku!a min(a #o o mi!imetry*
-nowu s$udowaemS =a wszystkich
kr&!&w' kt&rzy kiedyko!wiek wada!i Aar%'
musi +y. "akie we"cie do rodkaS ;o $o-
wiesz na #az zawi%cy:
9kr%#a Awarz $rychn%*
Hy!isz' e uda ci si( wrzuci. adunek
do szcze!iny strze!nicze" z te" od!e#oci:
Aa dziewczyna*** $owiedzia Fer#us*
Wo!) nie czeka due"* @dy skoczy na-
$rz&d' strze!ec na wieyczce zauway #o i
skierowa na nie#o o#ie* Hia wraenie'
e "est $od $rysznicem' ty!e e zamiast
strumieni wody sieka #o twarda sta!* G&!
+y $iek%cy* A!e $rzyna"mnie" kara+in ma-
szynowy nie strze!a sre+rnymi $ociskami*
Frontowe drzwi +yy zamkni(te' !ecz
$okona "e samym swoim im$etem' doka-
da"%c $u!su"%cy +&! w +arku do reszty +o-
479
!eci* Stranik na $arterze' +!ady oso+nik o
wysta"%ce" #rdyce' $oderwa si( z $isto!e-
tem w doni* -a nim' $or&d oku!tystycz-
ne#o miecia' ceremonia!nych szat' kadzi-
de' ksi%#' o+ok sto!ika do wywoywania
duch&w' !eaa Kmi!y*
Stranik wy$a!i* 7u!e tra)iy Wo!)a $ro-
sto w $ier i $rzez chwi!( s$odziewa si(
mierci* A!e strze!ano oowiem' skoczy
wi(c na$rz&d* =ie +y to "e#o zwyky $o-
t(ny sus* Grakowao mu si* Potrze+owa
$ooy. si( na chodne" ziemi i chwi!( od-
$ocz%.* Swoim skokiem zdoa ty!ko ze-
wrze. si( z $rzeciwnikiem' a nie o+a!i. #o*
H(czyzna chwyci +ezuyteczny $isto-
!et za !u)( i r%+n% Wo!)a ko!+% w e+* Aen
zatoczy si(' straci r&wnowa#( i run% na
$odo#(* Przez chwi!( nie m&# wsta.* Aak
+ardzo mia ochot( $o $rostu !ee. tam i***
,ziewczyna $oruszya si(* Skr($owany-
mi domi chwycia kraw(d0 sto!ika do
480
wywoywania duch&w* W "aki s$os&+
udao "e" si( $owsta. i unie. niewie!ki
me+e!* W momencie #dy stranik ruszy w
kierunku unieruchomione#o wi!ka' z cae"
siy s$ucia mu sto!ik na #ow(*
Wo!) "u si( $odni&s* Przez sekund(
odczuwa $okus(* W+i wzrok w wysta"%c%
#rdyk( stranika i "e#o du#i "(zyk m!asn%
$o dzi%sach* Potem usysza od#os serii
kara+inu maszynowe#o dochodz%cy z wie-
yczki i oderwa si( od +ezwadne#o ciaa
stranika*
,!a wi!ka ws$i(cie si( $o dra+inie nie
"est rzecz% atw%' $rawie niemo!iw%* A!e
"e!i +(dzie si( chwyta. z(+ami #&rne#o
szcze+!a i $odci%#a. do #&ry' mona te#o
dokona.* Gy w $oowie dro#i' kiedy strze-
!ec #o usysza* Strzay ucichy i uszu Wo!-
)a do+ie#o soczyste niemieckie $rzek!e-
stwo' w kt&rym +ez trudu roz$ozna dia-
!ekt wschodnio$ruski' za$ewne z w$ywa-
481
mi !itewskimi* Potem u"rza m(czyzn('
+!ondyna ze zamanym nosem*
Aamten na do!e strze!a oowianymi ku-
!ami* A wi(c to musi +y. ten od sre+ra*
A!e za $&0no +yo "u na odwr&t* 4chwy-
ci z(+ami ko!e"ny szcze+e! i $od0wi#n%
si( do #&ry' kiedy $ocisk tra)i #o w nos i
$rzeszed na wy!ot* G!ondyn otworzy sze-
roko oczy i wystrze!i $onownie' !ecz Wo!)
$odci%#n% si( o ko!e"ny szcze+e!* Po trze-
cim strza!e +!ondyn wyco)a si( $rzezornie
w #%+ wieyczki*
- zewn%trz nada! do+ie#ay od#osy
strza&w' !ecz +!ondyn "u na nie nie od$o-
wiada* Sta "ak s$ara!iowany $od cian%'
$atrz%c z $rzeraeniem na z+!ia"%ce#o si(
wi!ka* Wo!) $rzystan% i $r&+owa za$a.
oddech* Gy !edwie ywy ze zm(czenia i
+&!u' a!e te#o czowieka na!eao wye!imi-
nowa.*
G!ondyn uni&s $isto!et' wyce!owa
482
uwanie i wy$a!i raz "eszcze* Sta $rzez
kr&tk% chwi!(' w$atru"%c si( w te#o strasz-
ne#o niemierte!ne#o wi!ka i za$ewne
$rzy$omina"%c so+ie historie' "akie o$o-
wiadaa mu +a+cia* Potem wsadzi so+ie
!u)( $isto!etu w usta i $oci%#n% za s$ust*
Wo!) nie "ad "eszcze w swoim wi!czym
cie!e' a!e na"wyra0nie" "edzenie $rzeszo z
!udzkie#o o%dka do wi!cze#o* Gyo #o
wystarcza"%co duo' +y o+)icie zwymioto-
wa*
-e"cie z dra+iny +yo niemo!iwe* Sko-
czy* =i#dy nie sysza o czym takim "ak
wi!k s$ada"%cy na cztery a$y' a!e chy+a
mu si( udao* Pow!&k si( z trudem do
mie"sca' #dzie Kmi!y siedziaa o+ok wci%
nie$rzytomne#o stranika' z "e#o $isto!e-
tem w r(ce* Podniosa +ro widz%c wi!ka'
"ak+y nie wiedziaa "eszcze' czy to $rzy"a-
cie! czy wr&#*
;zasu +yo mao* 7iedy kara+in maszy-
483
nowy zami!k' Fer#us i "e#o towarzysze
mo#!i w kade" chwi!i ruszy. do )ronta!ne-
#o ataku* Wo!) $ow(szy i szy+ko zna!az
tekturow% $!ansz( stanowi%c% wy$osaenie
sto!ika do wywoywania duch&w* Wcisn%
drewnian% wskaz&wk( i zacz% $okazywa.
ko!e"ne !itery*
Kmi!y $atrzya' skon)undowana i $ena
na$i(cia*
A $owiedziaa #ono* G-S***
Wo!) skoczy $okazywa. sowo i $rze-
sun% si( tak' +y zasonia #o "edna z cere-
monia!nych szat*
;hcesz mi co $owiedzie.: za$ytaa
Kmi!y*
Wo!) $omacha $otaku"%co o#onem i za-
cz% "eszcze raz*
A $otworzya Kmi!y* G-S-A-D***
Sysza z+!ia"%ce si( kroki*
*** 7-A co to na Go#a znaczy: Ab/
sarka$$$
484
Kks$ro)esor Wo!)e Wo!) $os$iesznie
owin% si( szat% wzi(t% ze Qwi%tyni Hrocz-
ne" Prawdy* -anim kt&reko!wiek z nich
zdao so+ie s$raw(' co si( dzie"e' chwyci
Kmi!y w ramiona' $ocaowa w na"+ardzie"
entuz"astycznym wyrazie wdzi(cznoci i
zemd!a*
Wo!) o+udzi si( i nawet "e#o !udzki
w(ch od razu $owiedzia mu' e "est w
sz$ita!u* Wci% +y sa+y i o+o!ay* Dana
$o wyrwanym $rzez $o!ic"anta kawaku
sk&ry wci% $ieka' a w mie"scu' #dzie do-
sta ko!+% $isto!etu' mia $ot(ne#o sinia-
ka* - oko!ic o#ona' czy racze" mie"sca'
#dzie wczenie" mia o#on' $rzy kadym
$oruszeniu $romieniowa +&!* ?ecz $rzy-
na"mnie" $ocie! +ya chodna' on od$o-
czywa' a Kmi!y +ya +ez$ieczna*
=ie wiem' "ak $an si( tam dosta' $a-
nie Wo!)' ani co $an zro+iF a!e chc(' e+y
485
wiedzia $an' e odda swo"emu kra"owi
nieocenion% $rzysu#(* Ao $rzemawia
o!+rzym o okr%#e" twarzy*
Przy &ku siedzia te Fer#us 9^Green*
@ratu!ac"e' Wo!)* < nie wiem' czy !e-
karz +y si( z#odzi' a!e $rosz(*
Wo!)e Wo!) z wdzi(cznoci% na$i si(
whisky i s$o"rza $yta"%co na o!+rzyma*
Ao "est Hoon ?a))erty wy"ani Fer-
#us* ;zowiek z FG<* Poma#a mi tro$i.
t( sza"k( sz$ie#&w' od kiedy $o raz $ierw-
szy o nich usyszaem*
Hacie ich*** wszystkich: za$yta
Wo!)*
Aresztowa!imy Fearin#a i @!ori(
@arton w hote!u za#rzmia ?a))erty*
A!e "ak*** my!aem***
Hy!a $an' e to "e#o szukamy: za-
$yta Fer#us* Aaki +y $omys @!orii' a!e
"a nie do koca daem si( na to za$a.* Wi-
dzi $an' zd%yem "u wczenie" $orozma-
486
wia. z $ask% sekretark%* Wiedziaem' e
@!oria chciaa si( widzie. z Fearin#iem* A
kiedy $o$ytaem o Fearin#a i dowiedzia-
em si( o "e#o Qwi%tyni oraz +adaniach
wo"skowych $rowadzonych $rzez cz(.
"e#o wyznawc&w' )ra#menty ami#&wki
zoyy si( w cao.*
Ws$aniaa ro+ota' $anie Wo!) $o-
wiedzia ?a))erty* 5e!i moemy coko!-
wiek d!a $ana zro+i.*** < "ak dosta si( $an
do te" wieyczki z #niazdem kara+inu ma-
szynowe#o*** ;&' 9^Green' do zo+aczenia
$&0nie"* Husz( s$rawdzi.' co si( dzie"e z
$ozostaymi uczestnikami te" s$rawy* Ty-
cz( mie" rekonwa!escenc"i' $anie Wo!)*
Fer#us $oczeka' a a#ent wy"dzie z $o-
ko"u* Potem $ochy!i si( nad &kiem i za-
$yta kon)idenc"ona!nym sze$tem2
=o "ak' Wo!): Wraca $an do kariery
aktorskie":
Wo!)a zatkao*
487
5akie" kariery aktorskie":
=ada! zamierza $an za#ra. Aookah:
@dy+y Hetro$o!is zdecydowao si( nakr(-
ci. /7y $uszczy1 z @!ori% @arton w wi(-
zieniu )edera!nym*
Wo!) nie m&# zna!e0. s&w*
;& za nonsensowne***
,a"e $an s$ok&"' Wo!)* Przecie to
cakiem "asne* D&wnie do+rze m&#+y mi
$an o$owiedzie. ca% histori(*
Wci% oszoomiony' Wo!) zro+i to*
A!e "ak $an do te#o doszed: za$yta
na koniec*
Fer#us wyszczerzy z(+y w umiechu*
=iech $an $osucha' ,orothy Sayers
$owiedziaa #dzie' e w historii detekty-
wistyczne" e!ement nad$rzyrodzony mona
w$rowadzi. ty!ko $o to' +y #o $otem o+a-
!i.* 5asne' to adne* A!e w rea!nym yciu
nadchodzi czasem chwi!a' kiedy taki e!e-
ment nie da"e si( o+a!i.* Aak si( wanie
488
zdarzyo* -a duo +yo szcze#&&w* Gyy
$askie +rwi i $a!ce' +yy wyra0nie auten-
tyczne ma#iczne zdo!noci $askie#o
$rzy"acie!a' +yy sztuczki' kt&rych aden
$ies nie zdoa+y wykona. +ez $od$owie-
dzi' +yo to' w "aki s$os&+ $ozostae $sy
skam!ay i wyy*** 5estem sce$tykiem' $a-
nie Wo!)' a!e "estem te <r!andczykiem* ,o
$ewne#o sto$nia $ost($u"( z#odnie z ma-
teria!istyczn% wiz"% wiata' a!e co za duo'
to za duo*
Fearin# te w to uwierzy zauway
Wo!)* A!e "edna rzecz mnie nie$okoi
"e!i raz strze!i!i do mnie sre+rn% ku!%' d!a-
cze#o wszystkie $ozostae +yy oowiane:
,!acze#o od te#o momentu +yem +ez-
$ieczny:
;& rzek Fer#us* Wy"ani( to
$anu* Poniewa to nie /oni1 wystrze!i!i
sre+rn% ku!(* Widzi $an' Wo!)' do ostatnie"
chwi!i s%dziem' e "est $an $o /ich1 stro-
489
nie* - "akie#o $owodu nie mo#em uwie-
rzy. w do+re intenc"e wi!koaka* 7u$iem
wi(c )orm( od rusznikarza' zoyem wizy-
t( "u+i!erowi i*** ;iesz( si(' e s$udowa-
em doda szczerze*
;ieszy si( $anS
A!e niech $an $osucha* Po$rzednie
$ytanie nada! stoi* Wraca $an do aktor-
stwa: Go "e!i nie' to mam $ewn% su#esti(*
A mianowicie:
H&wi $an' e zastanawia si(' "ak +y.
$raktycznym' zara+ia"%cym na sie+ie wi!-
koakiem* W $orz%dku* 5est $an si!ny i
szy+ki* Hoe $an $rzestraszy. czowieka
do te#o sto$nia' e $o$eni samo+&"stwo*
Hoe $an $odsuchiwa. rozmowy' kt&rych
nie usyszy adna istota !udzka* 5est $an
niewra!iwy na ku!e* ;zy zna $an !e$sze
kwa!i)ikac"e do +ycia a#entem:
Wo!) zachichota*
5a: A#entem:
490
Hoon m&wi mi' "ak +ardzo $otrze+u-
"% nowych !udzi* -mieni!i ostatnio $rze$i-
sy' tak e $aska zna"omo. "(zyk&w +(-
dzie mo#a zast%$i. dy$!om z $rawa czy
ksi(#owoci' "akie#o wczenie" wyma#a!i*
A $o tym' cze#o $an dzisia" dokona' ten
niewie!ki ucze!niany skanda! z $rzeszoci
nie +(dzie mia znaczenia* Hoon "est do
$ana cakiem $rzekonany*
Wo!) zaniem&wi* -a!edwie trzy dni
temu cier$ia z $owodu te#o' e nie +y
a#entem a!+o aktorem* Aeraz***
Prosz( to $rzemy!e. $owiedzia
Fer#us*
-ro+i( to* -aiste' to zro+i(* Ach' i
"eszcze "edno* ;zy $o"awi si( "aki !ad
9zzy6e#o:
Ani widu' ani sychu*
Po!u+iem te#o )aceta* Husz( s$r&+o-
wa. #o zna!e0. i***
5e!i "est ma#iem' tak "ak $rzy$usz-
491
czam' to zosta tam na #&rze wy%cznie
d!ate#o' e tak mu si( $odo+a*
=ie wiem* Ha#ia "est zwodnicza* G&#
wie' dowiadczyem te#o na wasne" sk&-
rze* -ro+i( wszystko' co w mo"e" mocy'
d!a te#o mie#o stare#o ko!e#i*
Tycz( $anu szcz(cia* ;zy mam $rzy-
sa. nast($ne#o #ocia:
7to to "est:
Paska sekretarka* W s$rawach zawo-
dowych' +ez w%t$ienia*
Fer#us wyco)a si( dyskretnie' w$uciw-
szy Kmi!y* ,ziewczyna $odesza do &ka
i u"(a Wo!)a za r(k(* =a$awa si( "e" s$o-
ko"n%' czaru"%c% $rostot% i zastanawia si('
"aki to niedo"rzay ka$rys kaza mu u!ec
kiczowatemu wdzi(kowi @!orii @arton*
Hi!cze!i $rzez du#% chwi!(* Potem $o-
wiedzie!i "ednoczenie2
5ak mo#( ci $odzi(kowa.: -awdzi(-
czam ci ycie*
492
Wo!) zamia si(*
=ie s$rzecza"my si(* Powiedzmy' e
uratowa!imy nasze ycie*
=a$rawd( tak uwaasz: za$ytaa
Kmi!y $owanym tonem*
Wo!) ucisn% "e" do*
;zy nie masz "u do. +ycia +iurow%
onk%:
=a +azarze w ,ardy!in#u ;hu!undra
?in#asuta $o$atrzy na swo"% !in( z nie-
mym zdziwieniem* Hody A!i ws$i% si(
na #&r( za!edwie $i(. minut wczenie"' a
teraz' schodz%c' +y o $i(.dziesi%t ki!o#ra-
m&w ci(szy i mia dziwaczn% rzadk%
+r&dk(*
493
(The small assassin)
Przeoya Paulina 9raiter
!ay 9radbury od p*iecza przeodzi stace fantast*$
<est autorem setek opoiada#' traktu)7cych o ambic)ach i
kl5skach czoieka$ &*nymi tematami )e(o dzie s7 bada/
nie kosmosu i iz)e spoecze#st przyszo6ci$ Na)bardzie)
znane zbiory opoiada# 9radburyGe(o to +Hroniki mars)a#/
skie.' +=zoiek :lustroany. i +4ark =arni;al.$ Na)syn/
nie)sza poie68' +V20 stopni Fahrenheita.' przedstaia tota/
litarne pa#sto' kt*rym straacy miast (asi8 poary' sami
)e szczyna)7$ 9radbury pisa take scenariusze' iersze i
poie6ci detektyistyczne$ Udoby iele na(r*d' tym
01EE roku Nebul5 kate(orii mistrza (atunku$
494
495
=ie $otra)ia okre!i.' kiedy dotaro do
nie"' e "est za+i"ana* W ostatnim miesi%cu
$o"awio si( wie!e su+te!nych oznak' dro+-
nych $ode"rze' #(+oko skrywanych w ot-
chani "e" umysu* -u$enie "ak+y $atrzya
na idea!nie s$oko"ne morze w tro$ikach'
akn%c k%$ie!i' i do$iero' #dy daa si( $o-
nie. )a!i' odkrya' e tu $od $owierzch-
ni% kry"% si( $otwory' niewidzia!ne' o$ite
krwi% stwory o wie!u mackach i ostrych
$etwach' zowieszcze i nie$okonane*
Pomieszczenie wirowao w o$arach hi-
sterii* Au nad ni% unosiy si( ostre narz(-
dzia' syszaa #osy !udzi w stery!nych +ia-
ych maskach*
7im "estem: $omy!aa* 5ak si( na-
zywam:
A!ice ?ei+er' nadesza na#a od$owied0*
-ona ,aLida ?ei+era* 5ednake wiado-
496
mo. ta nie $ocieszya "e"* Gya sama' oto-
czona cichymi' sze$cz%cymi +iaymi !ud0-
mi* ;zua $rze"mu"%cy +&!' mdoci i
mierte!ny strach*
Hordu"e mnie na ich oczach* ;i !ekarze'
$ie!(#niarki' nie zda"% so+ie s$rawy' co si(
ze mn% stao* ,aLid te nie* =ikt nie wie'
o$r&cz mnie i nie#o s$rawcy' za+&"cy'
mae#o mordercy*
4mieram i "u nie mo#( im $owiedzie.*
Qmia!i+y si(' m&wi!i' e +redz( w ma!i-
#nie* -o+acz% morderc(' $ociesz% #o i nikt
nie $omy!i' e to on od$owiada za mo"%
mier.* A "a !e( tu $rzed o+!iczem Go#a i
!udzi i umieram* =ikt +y mi nie uwierzy'
wszyscy +y w%t$i!i' $ociesza!i mnie kam-
stwami' #rze+a!i $od zwaami i#noranc"i'
ratu"%c "ednoczenie te#o' kto mnie znisz-
czy*
@dzie "est ,aLid: zastanawiaa si(*
Pewnie w $oczeka!ni' $a!i "edne#o $a$ie-
497
rosa za dru#im' zasuchany w $owo!ne ty-
kanie ze#ara*
;ae "e" ciao s$yn(o $otem* A!ice
krzykn(a w m(ce* Aeraz* AerazS Hoesz
$r&+owa. mnie za+i.' wrzasn(a* Pr&+u"'
$r&+u"' a!e "a nie umr(S =ie umr(S
Poczua $ustk(* Pr&ni(* =a#!e +&! usta*
9#arn(y "% znuenie i mrok* Po wszyst-
kim* 9 GoeS Dun(a w otcha' uderza"%c
w czarn% nico.' $od kt&r% krya si( na-
st($na' i "eszcze "edna' i "eszcze***
7roki* ;iche' z+!ia"%ce si( kroki*
- odda!i dochodziy czy"e sowa2 /9na
$i* Prosz( "e" nie $rzeszkadza.1*
Wo tweedu' )a"ki' zna"ome" wody $o
#o!eniu* ,aLid sta tu nad ni%* -za "e#o
$!ec&w do!atywa nieska!any za$ach dok-
tora 5e))ersa*
=ie otworzya oczu*
=ie $i( $owiedziaa cicho* - u!#% i
498
radoci% odkrya' e moe m&wi.' e wci%
"eszcze y"e*
A!ice to +y ,aLid za zamkni(tymi
oczami' trzyma"%cy w doniach "e" zm(czo-
ne r(ce*
;hcia+y $ozna. morderc(' ,aLidzie:
$omy!aa* Sysz( tw&" #os' doma#a-
"%cy si( widzenia* Pozosta"e mi ty!ko za-
tem wskaza. #o*
,aLid sta nad ni%* 9tworzya oczy* 9+-
raz $oko"u wyostrzy si(* 4nosz%c sa+%
do' odrzucia kodr(*
G(kitnooki morderca s$o"rza na ,aLi-
da ?ei+era z $o#odnym rumianym s$oko-
"em* 5e#o oczy +yy #(+okie i +yszcz%ce*
=o' noS zawoa z umiechem ,aLid
?ei+er* ;& za $i(kny cho$czykS
7iedy ,aLid ?ei+er z"awi si( w sz$ita-
!u' e+y ode+ra. on( i nowo narodzone
dziecko' doktor 5e))ers czeka na nie#o*
499
@estem wskaza krzeso w #a+inecie' $o-
cz(stowa cy#arem' sam take za$a!i'
$rzysiad na skra"u +iurka i $rzez du#%
chwi!( zaci%#a si( W mi!czeniu* W kocu
odchrz%kn% i $atrz%c w$rost na #ocia'
rzek2
Awo"a ona nie !u+i dziecka' ,aLe*
;o takie#o:
Ao d!a nie" +ardzo trudne* Przez na-
st($ny rok +(dzie $otrze+owaa mn&stwo
mioci* =ie ws$ominaem o tym wcze-
nie"' a!e na sa!i $orodowe" w$ada w hi-
steri(* H&wia na"dziwnie"sze rzeczy' nie
+(d( ich $owtarza* Wystarczy rzec' e nie
czu"e si( emoc"ona!nie zwi%zana z dziec-
kiem* 9czywicie moe +y. to $ro+!em'
kt&ry' a+y rozwi%za.' wystarczy od$owie-
dzie. na ki!ka $yta* Przez chwi!( ssa
cy#aro* ;zy to chciane dziecko' ,aLi-
dzie:
,!acze#o $an $yta:
500
Ao niezwyk!e wane*
Aak* Aak' to chciane dziecko* Ws$&!-
nie $od"(!imy decyz"(* A!ice +ya taka
szcz(!iwa* Dok temu' kiedy***
Hm' to "eszcze utrudnia s$raw(* @dy-
+y dziecko nie +yo $!anowane' mie!i+y-
my do czynienia z $rostym $rzy$adkiem
ko+iety' kt&ra nie moe $o#odzi. si( z
sam% ide% macierzystwa* Ao "ednak nie
$asu"e do A!ice* ,oktor 5e))ers wy"% z
ust cy#aro i $otar szcz(k(* Husi wi(c
chodzi. o co inne#o* Hoe to "akie $rze-
ycie z dziecistwa' kt&re do$iero teraz
wychodzi na "aw* A!+o chwi!owe w%t$!i-
woci i nieu)no. matki' kt&ra +ardzo cier-
$iaa i +ya +!iska mierci' tak "ak A!ice* W
takim wy$adku czas $owinien zaa#odzi.
s$raw(* 4znaem "ednak' e trze+a ci $o-
wiedzie.' ,aLe* Ao ci $omoe zachowa.
s$ok&" i nie w$a. w zo.' "e!i A!ice $o-
wie co*** c&' ws$omni' e wo!aa+y' +y
501
dziecko urodzio si( martwe* A w razie
ko$ot&w w$adni"cie do mnie we tr&"k(*
-awsze ch(tnie s$otykam starych $rzy"a-
ci&* Prosz(' we0 "eszcze "edno cy#aro* =a
zdrowie dziecka***
Gyo soneczne wiosenne $o$oudnie*
<ch samoch&d z cichym szumem "echa o+-
sadzonym drzewami +u!warem* G(kitne
nie+o' kwiaty' cie$y wiatr* ,aLid m&wi
+ez $rzerwy' za$a!i cy#aro' zn&w zacz%
#ada.* A!ice od$owiadaa zwi(0!e' cicho'
od$r(ona* =ie tu!ia "ednak dziecka dosta-
tecznie mocno' czu!e' do. matczynie' +y
ukoi. dziwny +&! w umy!e ,aLe6a* Wy-
#!%dao' "ak+y trzymaa w r(kach $orce!a-
now% )i#urk(*
< co rzek w kocu z umiechem
"ak #o nazwiemy:
A!ice ?ei+er od$rowadzaa wzrokiem
znika"%ce w da!i zie!one drzewa*
502
=ie s$ieszmy si( z decyz"%* Wo!( za-
czeka.' $&ki nie wymy!imy mu na$rawd(
wy"%tkowe#o imienia* =ie dmucha" mu w
twarz dymem* Aon "e" #osu nie zmieni
si( ani odro+in(* W ostatnim zdaniu nie
+rzmiaa nawet na"sa+sza nutka matczyne-
#o wyrzutu' zainteresowania' rozdranie-
nia* Po $rostu wyrecytowaa "e "ak wy-
uczon% kwesti(*
H%' $oruszony' wyrzuci $rzez okno
cy#aro*
Prze$raszam*
,ziecko s$oczywao w za#i(ciu r(ki
matkiF $!amy soca i cienie drzew s$ra-
wiay' e "e#o twarz zdawaa si( $od!e#a.
ci%#ym zmianom* G(kitne oczy otwary
si( niczym wiee wiosenne kwiaty* - ma-
!ekich' #i(tkich' r&owych ust do+yway
si( wi!#otne cmokni(cia*
A!ice zerkn(a na dziecko* H% $oczu'
"ak zadraa*
503
-imno ci: s$yta*
Ao ty!ko dreszcz* ?e$ie" zamkni"
okno' ,aLidzie*
Ao +yo co wi(ce" ni dreszcz* Powo!i
$odni&s szy+(*
7o!ac"a*
,aLe $rzyni&s dziecko z $oko"u dzie-
cinne#o i $osadzi na wysokim krzeseku'
ws$arte o stos $oduszek tak' e $rzechy!a-
o si( $od !ekkim' nie$oko"%cym k%tem*
A!ice o+serwowaa $oruszenia swe#o
noa i wide!ca*
=ie dor&s "eszcze do krzeseka*
Himo to do+rze "est mie. #o tuta"*
,aLe6a roz$ieraa rado.* Wszystko idzie
"ak z $atka* W +iurze take* Ham zam&-
wie $o uszy* 5e!i nie +(d( uwaa' zaro-
+i( w tym roku dodatkowe $i(tnacie ty-
si(cy* >e"' s$&"rz ty!ko na 5unioraS -a!ini
so+ie ca% +rod(S Wyci%#n% r(k( i za-
504
cz% wyciera. serwetk% +uzi( dziecka* 7%-
tem oka dostrze#' e A!ice w o#&!e nie $a-
trzy* Szy+ko skoczy wycieranie*
Ao $ewnie niez+yt ciekawe rzek'
wraca"%c do "edzenia* Hona +y "ednak
s%dzi.' e matk( zainteresu"e wasne dziec-
ko*
A!ice uniosa #ow(*
=ie m&w takS =ie $rzy nimS 5e!i "u
musisz' to $&0nie"*
P&0nie": zawoa* Przy nim czy za
"e#o $!ecami' co za r&nica: Przekn%*
Poczu wstyd* W $orz%dku* 5u do+rze*
Wiem' "ak to "est*
Po ko!ac"i $ozwo!ia mu zanie. dziecko
na #&r(* =ie $rosia' $ozwo!ia*
Schodz%c' u"rza "% sto"%c% o+ok radiaF
suchaa muzyki' kt&ra w o#&!e do nie" nie
docieraa* 9czy miaa zamkni(te' min( za-
my!on%' $yta"%c%* Wzdry#n(a si(' kiedy
stan% o+ok*
505
< na#!e +ya tu $rzy nim' $rzywara do
nie#o mi(kka' cie$aF ta sama* 9dna!aza
"e#o usta' zawadn(a nimi* ,aLid +y
oszoomiony* Aeraz' #dy dziecko znikn(o'
zna!azo si( na #&rze' da!eko' zn&w zacz(a
oddycha.* Gya wo!na* Sze$taa do nie#o'
szy+ko' +ez koca*
,zi(ku"( ci' dzi(ku"(' kochany' za to'
e zawsze "este so+%' e mona na to+ie
$o!e#a.*
=ie m&# $owstrzyma. miechu*
9"ciec $owtarza mi sta!e2 synu' za-
+ez$iecz rodzin(*
-nuonym #estem o$ara mu na ramie-
niu #ow(F miaa ciemne' !ni%ce wosy*
Aroch( $rzesadzie* ;zasami chciaa-
+ym' e+y +yo tak' "ak zaraz $o !u+ie*
Tadnych o+owi%zk&w' ty!ko my dwo"e
+ez dzieci*
- o#romn% si% zacisn(a $a!ce na "e#o
doniF "e" twarz $ow!eka si( nadnatura!n%
506
+!adoci%*
9ch' ,aLe' kiedy +y!imy ty!ko ty i
"a* 9chrania!imy si( nawza"em' a teraz
chronimy dziecko' a!e $rzed nim nie mamy
o+rony* Dozumiesz: ?e%c w sz$ita!u mia-
am czas' +y $rzemy!e. wie!e rzeczy*
Qwiat "est zy***
=a$rawd(:
Aak* 5est zy* A!e $rawa chroni% nas
$rzed nim' a kiedy za+raknie $raw' o+ron%
sta"e si( mio.* Ho"a mio. nie $ozwa!a
mi cie+ie zrani.* -e wszystkich !udzi na
wiecie ty!ko wo+ec mnie "este +ez+ron-
ny' !ecz mio. ci( osania* 5a take nie
+o"( si( cie+ie' +o mio. a#odzi wszyst-
kie zadranienia' nienatura!ne $rzeczucia'
u$rzedzenia' oznaki niedo"rzaoci* A!e co
z dzieckiem: 5est za mae' +y zna. mio.
czy $rawo mioci* Husimy "e te#o na-
uczy.* A tymczasem "estemy +ez+ronni*
Gez+ronni wo+ec dziecka: 9dsun%
507
"% i zamia si( a#odnie*
;zy niemow!( zna r&nic( $omi(dzy
do+rem a zem: s$ytaa*
=ie* A!e $ozna*
,ziecko "est takie nowe' amora!ne' zu-
$enie $oz+awione sumienia urwaa*
Wy$uszcza"%c #o z ramion' na#!e si( od-
wr&cia* Syszae: ;o to za haas:
Doze"rza si( $o $oko"u*
=icze#o nie***
A!ice $atrzya na drzwi +i+!ioteki*
Aam $owiedziaa wo!no*
,aLid $rzeszed $rzez $ok&"' otworzy
drzwi i $strykn% wiato*
=icze#o tu nie ma* Wr&ci do nie"*
5este wykoczona* ,o &ka* < to "u*
@asz%c wiata' wesz!i razem w mi!cze-
niu $o wycieanych schodach* 5u na
szczycie $rze$rosia #o*
Ao ty!ko taka #adanina' kochany* Wy-
+acz mi* 5estem strasznie zm(czona*
508
Dozumia' i $owiedzia "e" o tym*
Przystan(a z wahaniem $rzy drzwiach
$oko"u dzieci(ce#o* =a#!e #watownie
$rzekr(cia mosi(n% #ak( i wesza do
rodka* Patrzy' "ak stanowczo' z+yt
ostronie' z+!ia si( do koyski' za#!%da i
sztywnie"e' "ak+y kto uderzy "% w twarz*
,aLidzieS
Skoczy na$rz&d' ku koysce*
Awarz dziecka +ya "askrawoczerwona i
cakiem mokra' "e#o mae r&owe usta
otwieray si(' zamykay i otwieray* 9czy
$on(y +(kitnym +!askiem' r%czki wyma-
chiway w $owietrzu*
9ch rzek ,aLe* Po $rostu $aka*
=a$rawd(: A!ice ?ei+er $rzytrzy-
maa si( koyski' a+y zachowa. r&wnowa-
#(* =ie syszaam #o*
,rzwi +yy zamkni(te*
Ao d!ate#o tak ci(ko oddycha i "est
taki czerwony:
509
5asne* Giedny ma!uch* Paka tu sam w
ciemnoci* =a wsze!ki wy$adek $owinien
dzisia" s$a. razem z nami*
Doz$ucisz #o mrukn(a ona*
;zu na so+ie "e" s$o"rzenie' #dy $rzesu-
wa koysk( do sy$ia!ni* Doze+ra si( w
mi!czeniu i usiad na skra"u &ka* =a#!e
$odni&s #ow(' zak!% $od nosem i $stryk-
n% $a!cami*
,o dia+a' za$omniaem ci $owie-
dzie.* W $i%tek musz( !ecie. do ;hica#o*
9ch' ,aLidzie* 5e" #os #u+i si( w
$&mroku*
9d dw&ch miesi(cy odkadam ten wy-
"azd* Sytuac"a staa si( krytyczna* Po $ro-
stu musz( !ecie.*
Go"( si( zosta. sama*
,o $i%tku zatrudnimy now% kuchark(*
G(dzie tu cay czas* Wr&c( za ki!ka dni*
Go"( si(* Sama nie wiem cze#o* =ie
uwierzy+y' #dy+ym ci $owiedziaa* ;hy-
510
+a zaczynam wariowa.*
?ea "u' #dy A!ice z#asia !am$(* Sy-
sza' "ak okr%a &ko' odrzuca kodr('
wsuwa si( do rodka* ;zu o+ok sie+ie "e"
cie$y ko+iecy za$ach*
5ee!i wo!isz' e+ym zaczeka ki!ka
dni' moe uda mi si(***
=ie rzeka +ez $rzekonania* 5ed0*
Wiem' e to wane* Ay!e e wci% rozmy-
!am o tym' o czym ci m&wiam* Prawach'
mioci' ochronie* Hio. chroni ci( $rzede
mn%' a!e dziecko*** 9detchn(a #(+oko*
;o ci( $rzed nim o+roni' ,aLidzie:
-anim zd%y od$owiedzie.' zanim zd%-
y u$omnie. "%' e zachowu"e si( niem%-
drze' m&wi%c tak o niemow!(ciu' #watow-
nym #estem za$a!ia !am$k( $rzy &ku*
S$&"rz rzeka* ,ziecko !eao w ko-
ysce zu$enie roz+udzone' $atrz%c w$rost
na nie#o #(+okimi "asno+(kitnymi ocza-
mi*
511
Qwiato zn&w z#aso* A!ice zadraa*
=iedo+rze "est +a. si( te#o' co si( zro-
dzio* 5e" sze$t zniy si(' za+rzmia
ostro' #ro0nie* 9n $r&+owa mnie za+i.*
?ey tam' sucha naszych rozm&w i czeka'
e+y odszed' a+y zn&w m&c s$r&+owa.
mnie za+i.S Przysi(#amS zasz!ochaa*
Prosz( $owtarza ko"%cym tonem*
Prosz( ci(' $rzesta* Przesta*
,u#i czas $akaa w ciemnoci* W ko-
cu us$okoia si( i !eaa rozdy#otana' tu!%c
si( do nie#o* 5e" oddech sta ci( cichy' cie-
$y' re#u!arny* ;iao $oruszyo si( w zna-
"omym odruchu* -asn(a*
5e#o take o#arn(a senno.*
Au $rzedtem' nim znuone $owieki
o$ady' $o#r%a"%c #o w senne" otchani'
usysza nieda!eko dziwny cichy d0wi(k'
od#os czu"ne" wiadomoci*
H!ani(cie maych' #i(tkich' r&owych
ust*
512
,ziecko*
A $otem sen*
Dankiem soce $on(o na nie+ie*
A!ice umiechaa si(* ,aLid ?ei+er
wzi% ze#arek i huta nim nad koysk%*
Widzisz' ma!utki: Gyskotka* Q!iczna
+yskotka* 9 tak* Aak* Q!iczniutka +yskot-
ka*
A!ice umiechaa si(* Powiedziaa' e+y
si( nie $rze"mowa' niech !eci do ;hica#o'
+(dzie +ardzo odwana* =ie ma si( czym
martwi.* -a"mie si( dzieckiem* 9 tak' za"-
mie si( nim*
Samo!ot kierowa si( na wsch&d* Po !o-
cie wy$enionym nie+em' socem i chmu-
rami na horyzoncie $o"awio si( ;hica#o*
,aLe $o#r%y si( w #or%czce zam&wie'
$!anowania' +ankiet&w' te!e)on&w' dysku-
s"i i kon)erenc"i' co dzie "ednak $isa !isty
i wysya te!e#ramy do A!ice i dziecka*
513
Wieczorem sz&ste#o dnia s$(dzone#o
$oza domem zadzwoni te!e)on* - ?os An-
#e!es* A!ice:
=ie' ,aLe* Au 5e))ers*
,oktorzeS
Arzyma" si(' synu* A!ice "est chora*
?e$ie" wraca" na"+!iszym samo!otem* Ao
za$a!enie $uc* -ro+i( wszystko' co w mo-
"e" mocy' cho$cze* @dy+y ty!ko zachoro-
waa $&0nie"' nie tak kr&tko $o $orodzie*
Grak "e" si*
?ei+er u$uci suchawk( na wideki*
Wsta' nie czu"%c r%k' n&# ani ciaa* Pok&"
hote!owy zawirowa i roz$ad si( na ka-
waki*
A!iceS rzuci ,aLid' rusza"%c w stro-
n( drzwi*
Qmi#a dr#n(y' zawiroway' $o czym
zakrztusiy si( i stan(y* ;zas i $rzestrze
zostay w ty!e* ,aLid $oczu $od doni%
514
o+raca"%c% si( #ak( drzwi* Podo#a $od
sto$ami na+raa rzeczywistoci' wok& nie-
#o za)a!oway ciany sy$ia!ni* W $romie-
niach $o$oudniowe#o soca u"rza dokto-
ra 5e))ersa odwraca"%ce#o si( od okna i
A!ice !e%c% w &ku' +!ad% istot( wyrze0-
+ion% ze nie#u* A $otem doktor 5e))ers
m&wi' m&wi +ez koca* ,0wi(k wznosi
si( a#odnie i o$ada w +!asku !am$y' ci-
chy szum' +ezsensowny szmer s&w*
Awo"a ona "est z+yt do+r% matk%'
,aLe* Gardzie" martwia si( o dziecko ni
o sie+ie***
=a moment +ie! twarzy A!ice skazio
na#e na$i(cie' kt&re znikn(o' zanim kto-
ko!wiek "e s$ostrze#* A $otem' $owo!i' z
!ekkim umiechem zacz(a m&wi. i m&wi-
a' "ak na matk( $rzystao' o tym' tamtym i
o owym' nie szcz(dz%c im szcze#&&w' do-
kadnych ra$ort&w matki sku$ione" na ma-
ym zamkni(tym wiecie i miniaturowym
515
yciu te#o wiata* =ie mo#a "ednak $rze-
sta.F zwini(ta s$r(yna roz$r(aa si( i
#os A!ice za+rzmia #niewnie' !(k!iwie'
$o"awia si( w nim sa+a nuta o+rzydzenia*
Wyraz twarzy doktora 5e))ersa nie zmieni
si( ani na "ot(' natomiast serce ,aLida +io
coraz szy+cie"' na!adu"%c rytm $rzemowy
ony' kt&ra $rzys$ieszaa' "ak+y nie mo#a
skoczy.2
,ziecko nie chciao s$a.* Hy!aam'
e "est chore* A!e on !ea w koysce' $a-
trz%c w $rzestrze' a $&0n% noc% $aka
#ono i nie $rzestawa' ca% noc* =ie mo-
#am #o us$okoi. i nie mo#am od$ocz%.*
,oktor 5e))ers $owo!i skin% #ow%*
-m(czenie do$rowadzio do za$a!enia
$uc* Aeraz "ednak nasz$ikowa!imy "% su!-
)atami* =ie+ez$ieczestwo min(o*
,aLid $oczu si( sa+o*
A dziecko: ;o z dzieckiem:
-drowe "ak ry+a' rzekie "ak $tak*
516
,zi(ku"(' doktorze*
?ekarz zszed $o schodach' cicho otwo-
rzy drzwi )rontowe i znikn%*
,aLidzie*
9dwr&ci si(' sysz%c $rzeraony sze$t*
Ao znowu dziecko* Qcisn(a "e#o
do* Pr&+u"( si( okamywa.' $owta-
rzam' e "estem #u$ia' a!e may wiedzia'
e nie odzyskaam si $o sz$ita!u i $aka
co noc* A kiedy nie $aka' siedzia z+yt ci-
cho* Wiedziaam' e "e!i za$a!( wiato'
+(dzie tam !ea i w$atrywa si( we mnie*
,aLid mia wraenie' e cae "e#o ciao
na$ina si( niczym zacini(ta $i(.* Pami(-
ta widok dziecka' "e#o o+ecno. w ciem-
noci' roz+udzone#o w rodku nocy' kiedy
dzieci $owinny s$a.* Doz+udzone#o i mi!-
cz%ce#o' ciche#o "ak mysz' $atrz%ce#o na
z koyski* 9de$chn% t( my!* Ao sza!e-
stwo*
-amierzaam za+i. dziecko ci%#n(a
517
A!ice* 9' tak* W dzie $o twoim wy"e0-
dzie $oszam do "e#o $oko"u i zacisn(am
mu donie na szyi* Staam tak duszy czas'
rozmy!a"%cF +aam si(* Potem nakryam
mu twarz kodr%' odwr&ciam #o na
+rzuch' $rzycisn(am i zostawiam tak'
wy+ie#a"%c z $oko"u*
Pr&+owa "% uciszy.*
=ie' da" mi skoczy. rzeka ochry-
$!e' w+i"a"%c wzrok w cian(* 7iedy #o
zostawiam' $omy!aam2 Ao $roste* ;o
dzie dusi si( "akie dziecko' nikt si( ni#dy
nie dowie* A!e kiedy wr&ciam' s$odzie-
wa"%c si( zasta. tru$ka' on yS 9' tak' y*
?ea na $iecach ywy' oddycha"%cy'
umiechni(ty* Potem nie mo#am "u #o
dotkn%.* -ostawiam #o tam i nie wr&ci-
amF nie karmiam #o' nie s$rawdzaam'
"ak si( czu"e* Hoe za"(a si( nim kuchar-
ka: =ie wiem* Wiem ty!ko' e "e#o $acz
nie $ozwa!a mi zasn%.* Dozmy!aam ca-
518
ymi nocami' kr%%c $o $oko"u' a teraz "e-
stem chora* 5u niema! skoczya*
,ziecko !ey tam i o+my!a s$oso+y $o-
z+ycia si( mnie* Proste s$oso+y* -da"e so-
+ie s$raw(' e za duo o nim wiem* =ie
ma mi(dzy nami mioci' kt&ra mo#a+y
nas chroni.* < ni#dy nie +(dzie*
4mi!ka' zamkn(a si( w so+ie i w ko-
cu zasn(a* ,aLid ?ei+er +ardzo du#o sta
nad &kiem ony* =ie m&# si( $oruszy.'
krew zasty#a mu w yach' w "e#o cie!e
nie dr#n(a nawet na"mnie"sza kom&rka*
=ast($ne#o ranka $ozostao do zro+ie-
nia ty!ko "edno* < zro+i to*
Wszed do #a+inetu doktora 5e))ersa i
o$owiedzia mu wszystko' $o czym wysu-
cha $ene" to!eranc"i od$owiedzi !ekarza*
Powo!i' synu* Ao zu$enie natura!ne'
e czasem matki nienawidz% swoich dzieci*
Hamy na to nazw( am+iwa!enc"a* -do!-
519
no. odczuwania mioci i nienawici "ed-
noczenie* 7ochankowie cz(sto si( niena-
widz%' dzieci nie znosz% swoich matek***
=i#dy nie nienawidziem swo"e" matki
wtr%ci ?ei+er*
Ao oczywiste' e za$rzeczasz* ?udzie
niech(tnie $rzyzna"% si( do te#o' e ywi%
nienawistne uczucia do na"+!iszych*
-atem A!ice nienawidzi dziecka*
9+ses"a "est !e$szym okre!eniem* Po-
sun(a si( o krok da!e" ni zwyka am+iwa-
!enc"a* ;i(cie cesarskie' kt&re s$rowadzio
dziecko na wiat' oma! nie za+io A!ice* A
teraz ona o+winia dziecko o to' e otara
si( o mier. i za$ada na za$a!enie $uc*
,okonu"e $rzeniesienia uczu.' oskara"%c
o swo"e ko$oty na"wy#odnie"szy o+iekt'
na "aki mona $rzerzuci. win(* Wszyscy
tak $ost($u"emy* W$adamy na krzeso i
$rzek!inamy me+e!' nie nasz% niezr(cz-
no.* ;hy+iwszy w #o!)ie' winimy traw('
520
k!u+' $roducenta $iki* 5e!i nie wiedzie
nam si( w interesach' mamy $retens"e do
Go#a' $o#ody' nasze#o szcz(cia* Powt&-
rz( ty!ko to' co m&wiem "u wczenie"*
7ocha" "%* Ao na"!e$sze !ekarstwo na wie-
cie* -na"d0 r&ne s$oso+y' +y dowie. "e"
swe#o uczucia' za$ewni. +ez$ieczestwo*
Pokaza.' "ak nieszkod!iwe i niewinne "est
dziecko* S$raw' a+y $oczua' i warto +yo
ryzykowa.' +y "e urodzi.* Po "akim czasie
us$okoi si(' za$omni o mierci i $okocha
mae#o* 5e!i w ci%#u miesi%ca nie do"dzie
do sie+ie' zadzwo* Po!ec( ci do+re#o $sy-
chiatr(* A teraz id0 "u* < zmie t( min(*
@dy nadeszo !ato' sytuac"a zdawaa si(
$o$rawia.' us$oka"a.* ,aLe $racowa' $o-
#r%a"%c si( w yciu +iurowym' zna"dowa
"ednak s$oro czasu d!a ony* 9na z ko!ei
od+ywaa du#ie s$acery' odzyskiwaa
siy' czasami #raa w +admintona* 5e" wy-
521
+uchy $rawie zu$enie ustay* Wy#!%dao
na to' e uwo!nia si( od swoich !(k&w*
- wy"%tkiem $ewne" nocy' kiedy to na-
#y $owiew !etnie#o wiatru uderzyS w
dom' cie$y' #watowny $odmuch' koy-
sz%cy drzewami niczym $oysk!iwymi
tam+urynami* A!ice o+udzia si( roztrz(-
siona i $rzytu!ia do m(a' $ozwa!a"%c mu
si( $ociesza.' $yta.' co si( stao*
;o "est w tym $oko"u rzeka* 9+-
serwu"e nas*
-a$a!i wiato*
-n&w te sny rzek* A!e nie szko-
dzi* 9d dawna nic ci( nie dr(czyo*
Westchn(a' #dy zn&w z#asi !am$(' i
+yskawicznie zasn(a* 9+e"mowa "%' my-
!%c' "aka z nie" sodka' niesamowita istota*
Hin(o $& #odziny*
=a#!e usysza' "ak drzwi sy$ia!ni otwie-
ra"% si( !ekko*
=ikt w nich nie sta' nie +yo $owodu'
522
+y si( same otwary* Wiatr "u usta*
?ei+er czeka' !e%c w ciemnoci* Wy-
dawao mu si(' e u$yn(a #odzina*
< wtedy w odda!i' z $oko"u dziecinne#o
do+ie#o zawodzenie' $rze"mu"%ce "ak
wist mae#o meteoru' #in%ce#o w mrocz-
ne" otchani kosmosu* ,ziecko zacz(o
$aka.*
Gy to cichy samotny d0wi(k $or&d
#wiazd i ciemnoci' oddechu ko+iety w
"e#o ramionach i wiatru' kt&ry zn&w zacz%
$otrz%sa. #a(ziami*
Powo!i $o!iczy do stu* Pacz nie ucich*
,e!ikatnie od#ina"%c r(k( A!ice' wy!i-
zn% si( z &ka' zaoy ka$cie' sz!a)rok i
cicho wyszed*
-e"d( na d&' $omy!a' za#rze"( m!eko'
wr&c( na #&r(***
;zer $od no#ami ust%$ia* 5e#o sto$a
$o!izn(a si( i o+sun(a* Po!izn(a si( na
czym mi(kkim* Po!eciaa w nico.*
523
@watownie wyrzuci r(ce' roz$acz!iwie
szuka"%c o$arcia* -doa $owstrzyma. u$a-
dek i zak!%' trzyma"%c si( kurczowo $or(-
czy*
/;o mi(kkie#o1' na czym si( $o!izn%'
s$ado ki!ka sto$ni w d&* W #owie mu
szumiao* Serce t(tnio w #ard!e' ciska"%c
si( +o!enie*
;o za nieostrono.' tak rozrzuca. rze-
czy $o domu* -acz% de!ikatnie maca. w
ciemnoci' $oszuku"%c $rzedmiotu' $rzez
kt&ry oma! nie s$ad ze schod&w*
5e#o do znieruchomiaa' zaskoczona*
@(+oko wci%#n% $owietrze* Serce na mo-
ment zamaro*
Arzyma w doni za+awk(* Wie!k% nie-
z#ra+n% szmacian% !a!k(' kt&r% ku$i "ako
art d!a***
,!a dziecka*
=ast($ne#o dnia A!ice odwioza #o do
524
$racy*
W $oowie dro#i do centrum z"echaa do
kraw(nika i zatrzymaa samoch&d* =a-
st($nie odwr&cia si( w )ote!u i s$o"rzaa
na m(a*
;hc( wy"echa. na wakac"e* =ie wiem'
kochany' czy uda ci si( teraz wzi%. wo!ne'
a!e "e!i nie' $rosz(' $ozw&! mi "echa. sa-
me"* - $ewnoci% zna"dziemy ko#o' kto
zao$ieku"e si( dzieckiem* 5a $o $rostu mu-
sz( wy"echa.* S%dziam' e uda"e mi si(
zwa!czy. to uczucie' a!e nie* Wci% nie
znosz( $rze+ywa. z nim w "ednym $oko"u*
9n $atrzy na mnie' "ak+y take mnie nie-
nawidzi* =ie $otra)i( te#o okre!i.' wiem
ty!ko' e chc( st%d znikn%.' zanim co si(
wydarzy*
?ei+er wysiad z samochodu' okr%y #o
i #estem $o!eci "e" si( $rzesun%. i wsiad z
$owrotem*
5edyne co zro+isz' to s$otkasz si( z
525
do+rym $sychiatr%* A "e!i on za$ro$onu"e
wakac"e' doskona!e* Ao nie moe trwa.
due"* ;ay czas ciska mnie w doku*
4ruchomi si!nik* ,a!e" "a $o$rowadz(*
S$ucia #ow(F z trudem $owstrzymy-
waa zy* @dy dotar!i do +iura ?ei+era'
uniosa wzrok*
W $orz%dku' um&w mnie* -ro+i(' co
ty!ko zechcesz' ,aLidzie*
Pocaowa "%*
Aeraz zaczynasz m&wi. z sensem'
mo"a $ani* ,asz rad( wr&ci. do domu:
9czywicie' #u$tasie*
A zatem do zo+aczenia na ko!ac"i*
5ed0 ostronie*
-awsze tak "ed(* Pa*
Sta na chodniku od$rowadza"%c "% kro-
kiem* Wiatr unosi "e" du#ie' ciemne'
!ni%ce wosy* W minut( $&0nie" na #&rze'
zadzwoni do 5e))ersa i zam&wi wizyt( u
#odne#o zau)ania neuro$sychiatry*
526
,zie u$ywa nies$oko"nie* Hiasto
s$owia m#a' w "e" k(+ach wci% widzia
A!ice za#u+ion%' nawou"%c% "e#o imi(*
=a"wyra0nie" udzie!iy mu si( !(ki ony*
-doaa #o $rzekona.' e dziecko ma w so-
+ie co nienatura!ne#o*
,yktowa du#ie nudne !isty* -szed na
d& s$rawdzi. trans$orty* Husia wy$yty-
wa. asystent&w i $rzydzie!a. im ko!e"ne
zadania* Pod koniec dnia +y kom$!etnie
wyczer$any' w #owie m% huczao i nie-
zmiernie cieszy si(' e wraca do domu*
-"eda"%c wind%' zastanawia si(2 A
#dy+ym o$owiedzia A!ice o za+awce te"
szmaciane" !a!ce' na kt&re" $o!izn%em si(
zesze" nocy: Goe' to +y "% ruszyo* =ie'
ni#dy "e" o tym nie ws$omn(* Wy$adki to
w kocu ty!ko wy$adki*
@dy "echa taks&wk%' nie+o "u ciemnia-
o* Przed domem za$aci kierowcy i ruszy
$owo!i +etonow% ciek%' $odziwia"%c
527
resztki "asnoci na nie+ie i wr&d drzew*
Giay' ko!onia!ny )ront domu wydawa si(
nienatura!nie cichy' nie zamieszkany* ?e-
i+er na#!e so+ie $rzy$omnia' e "est
czwartekF wszystkie su%ce' "akie udao
im si( zatrudni.' miay wychodne*
9detchn% #(+oko* @dzie za domem
$iewa $tak' $o u!icy $rzecznic( da!e" to-
czyy si( samochody* Przekr(ci k!ucz w
zamku* =ao!iwiona #aka +ezsze!estnie $o-
ruszya si( $od "e#o $a!cami*
,rzwi otwary si(' wszed do rodka'
$ooy ka$e!usz wraz z akt&wk% na krze-
!e i wanie ci%#a $aszcz' kiedy uni&s
wzrok*
Promienie $o$oudniowe#o soca $ada-
"%ce z okna u szczytu ho!u za!eway wia-
tem k!atk( schodow%* W $ewnym mie"scu
dotykay $odo#i' na+iera"%c "askrawych
+arw szmaciane" !a!ki' !e%ce" u st&$ scho-
d&w*
528
9n "ednak nie zwraca uwa#i na za+aw-
k(*
H&# ty!ko trwa. +ez ruchu i $atrze.'
$atrze. na A!ice*
A!ice !eaa u st&$ schod&w' #roteskowo
wy#i(ta* 5e" +!ade ciao +yo zamane $od
dziwnym k%tem' zu$enie "ak z#nieciona
!a!ka' kt&r% nikt "u nie zechce si( +awi.*
A!ice nie ya*
W domu $anowaa cisza' sysza ty!ko
+icie swe#o serca*
=ie ya*
9+e"mowa domi #ow( ony' o+ma-
cywa $a!ce' tu!i do sie+ie "e" ciao* A!e
ona nie chciaa oy.* =awet nie $r&+owa-
a* Daz $o raz $owtarza #ono "e" imi( i
$onownie usiowa o+"%. "% mocno' a+y
odda. cho. cz(. utracone#o cie$a* =ic to
"ednak nie $omo#o*
Wsta* Husia chy+a zadzwoni.* =ie $a-
mi(ta* =a#!e odkry' e "est na #&rze*
529
9tworzy drzwi $oko"u dzieci(ce#o i
wszed do rodka' $atrz%c t($o w koysk(*
To%dek ciska mu si( +o!enie* =iez+yt
do+rze widzia*
,ziecko miao zamkni(te oczy' !ecz
"e#o twarz +ya czerwona i wi!#otna od
$otu' "ak+y $akao' du#o i #ono*
9na nie y"e $owiedzia* =ie y"e*
A $otem zacz% si( mia.' cicho' mi(kko
i +ez $rzerwy' $&ki doktor 5e))ers nie wy-
nurzy si( z mroku i nie uderzy #o ki!ka-
krotnie w twarz*
4s$ok&" si(S PrzestaS
A!ice s$ada ze schod&w' doktorze*
Potkn(a si( o szmacian% !a!k( i s$ada*
4+ie#e" nocy "a te o mao nie $rzewr&ci-
em si( z te#o same#o $owodu* A teraz***
?ekarz $otrz%sn% nim*
,oktorze' doktorze' doktorze +eko-
ta ,aLid* Ao za+awne' za+awne* 5a***
wymy!iem w kocu imi( d!a dziecka*
530
?ekarz mi!cza*
?ei+er ukry twarz w dy#ocz%cych do-
niach*
9chrzcz( #o w $rzysz% niedzie!(* Wie
$an' "akie nadam mu imi(: -amierzam na-
zwa. #o ?ucy)er*
Gya "edenasta wieczorem* Przez dom
$rzewin(o si( mn&stwo dziwnych !udzi'
kt&rzy odesz!i' za+iera"%c ze so+% oywczy
$omie A!ice*
,aLid ?ei+er siedzia w +i+!iotece na-
$rzeciwko !ekarza*
A!ice nie zwariowaa $owiedzia
wo!no* Hiaa $owody' +y !(ka. si(
dziecka*
5e))ers #ono wy$uci $owietrze*
=ie id0 w "e" !adyS 9+winiaa dziecko
za swo"% choro+(' a teraz ty winisz "e za "e"
mier.* Potkn(a si( o za+awk(* Pami(ta"'
nie moesz o+winia. dziecka*
531
Ao znaczy ?ucy)era:
Przesta #o tak nazywa.S
?ei+er $otrz%sn% #ow%*
A!ice syszaa nocami' "ak co w(dru"e
$o korytarzach* ;hce $an wiedzie.' kto tak
haasowa' doktorze: ,ziecko* ;zteromie-
si(czne dzieckoF kr%yo w ciemnoci'
$odsuchiwao nasze rozmowy* ;hwytao
kade sowoS Przytrzyma si( krzesa*
A "e!i w%czyem wiata' c&' dziecko
"est +ardzo mae* Hoe schowa. si( za me-
+!ami' za drzwiami' $rzy cianie $onie"
$oziomu wzroku*
=atychmiast $rzestaS
Prosz( $ozwo!i. $owiedzie. mi' co
my!(' a!+o osza!e"(* 7iedy $o"echaem do
;hica#o' kto nie dawa zasn%. A!ice i m(-
czy "%' $&ki nie zachorowaa: ,zieckoS A
kiedy A!ice nie umara' $r&+owao za+i.
mnie* Ao +yo $rosteF zostawi. za+awk( na
szczycie schod&w i $aka. w nocy' $&ki
532
o"ciec nie $&"dzie na d& $o m!eko i nie $o-
tknie si(* Prymitywna sztuczka' a!e sku-
teczna* -e mn% si( nie $owioda' a!e za+ia
A!ice*
,aLid ?ei+er umi!k na chwi!(' za$a!a-
"%c $a$ierosa*
Powinienem +y si( domy!i.* Wie!e
razy za$a!aem wiato w rodku nocy' a
dziecko !eao tam z szeroko otwartymi
oczami* Wi(kszo. dzieci cay czas $i' a!e
nie to* 9no rozmy!ao*
,zieci nie my!%*
=ie s$ao zatem' wysi!a"%c sw&"
umys* ;o waciwie wiemy o umysach
dzieci: Hay mia $ow&d' +y nienawidzi.
A!ice* Pode"rzewaa' kim "est na$rawd( z
$ewnoci% nie norma!nym dzieckiem*
;zym innym* ;o $anu wiadomo o dzie-
ciach' doktorze: Same o#&!niki* 9czywi-
cie wie $an' "ak dzieci za+i"a"% matki $rzy
$orodzie* A!e d!acze#o: Hoe kieru"e nimi
533
niech(. wywoana tym' e s$rowadza"% "e
na ten $askudny wiat:
?ei+er ze znueniem $ochy!i si( ku !e-
karzowi*
Wszystko $asu"e do sie+ie* Przy$u.-
my' e ki!koro dzieci na mi!ion rodz%c si('
umie si( $orusza.' widzi' syszy' my!i' "ak
wie!e zwierz%t i owad&w* 9wady rodz% si(
samowystarcza!ne* 7i!ka ty#odni wystar-
czy wi(kszoci ssak&w i $tak&w' a!e dzieci
!atami ucz% si( m&wi. i' $otyka"%c' cho-
dzi. na sa+ych n&kach*
-a&my "ednak' e "edno dziecko na
mi!iard "est dziwne: Przychodzi na wiat
w $eni wiadome' odruchowo umie"%ce
my!e.* ;zy to nie cudowny ukad' idea!-
na $rzykrywka d!a wszystkie#o' co ze-
chciao+y zro+i.: Ho#o+y udawa. zwy-
ke' sa+e' $acz%ce' #u$ie dziecko* =ie-
wie!kim wysikiem mo#o+y raczkowa. $o
$o#r%onym w ciemnociach domu' nasu-
534
chu"%c* 5akie to atwe2 uoy. $rzeszkod(
na szczycie schod&w* 5ak atwo $aka.
ca% noc i zm(czy. matk( tak' +y zachoro-
waa* 5ak atwo zaraz $rzy $orodzie +y.
tak +!isko matki' a+y ki!koma zr(cznymi
manewrami wywoa. za$a!enie otrzewne"*
=a mio. +osk%S 5e))ers zerwa si(
na r&wne no#i* Ao wstr(tneS
Go m&wi( o wstr(tnych rzeczach* <!e
matek zmaro w $oo#u: <!e rozstao si( ze
wiatem w zu$enie nie$rawdo$odo+nych
oko!icznociach: ,ziwne' mae czerwone
istoty o $racu"%cych w krwawe" ciemnoci
umysach' kt&rych dziaania nie umiemy
z#(+i.* Prymitywne m&dki' oywione
ws$omnieniami #enetycznymi' nienawi-
ci% i czystym okruciestwem' za$rz%tni(te
"edynie kwesti% wasne#o $rzetrwania* A
w tym wy$adku $rzetrwanie oznaczao
usuni(cie matki' kt&ra zorientowaa si(' "a-
kie#o koszmarne#o stwora zrodzia* Pytam
535
$ana' doktorze' czy na wiecie istnie"e co
+ardzie" samo!u+ne#o ni niemow!(: =icS
5e))ers skrzywi si(' +ezradnie kr(c%c
#ow%*
?ei+er o$uci $a$ierosa*
=ie twierdz(' e dziecko "est +ardzo
si!ne* Ha "ednak do. si' e+y troch( $o-
$eza. $o domu' ki!ka miesi(cy $rzed cza-
sem' +y ci%#!e nasuchiwa.' $aka. $&0n%
noc%* Ao wystarczy' +ardzie" ni wystar-
czy*
=azwi" to wi(c morderstwem usio-
wa zadrwi. 5e))ers* A!e nie ma morder-
stwa +ez motywu* 5aki motyw m&#+y
$rzywieca. dziecku:
?ei+er mia #otow% od$owied0*
;zy istnie"e ycie s$oko"nie"sze' $rzy-
"emnie"sze' atwie"sze' +ardzie" $oz+awio-
ne trosk' wysiku i zmartwie ni ycie
nienarodzone#o dziecka: =ie* ,ziecko
unosi si( w senne"' +ezczasowe"' cudowne"
536
otchani' odywcze" i ciche"* < na#!e %da
si( od nie#o' +y zrezy#nowao ze swe"
$rzystani' wyrzuca z nie" si%' s$rowadza
+ruta!nie na haa!iwy' o+o"(tny' samo!u+-
ny wiat' #dzie +(dzie musiao radzi. so+ie
samoF $o!owa.' $oywia. si( zdo+ycz%'
szuka. znika"%ce" mioci' do kt&re" nie-
#dy miao $ene $rawoF y. w zam(cie
miast w wewn(trzne" ciszy i konserwatyw-
nym nieS ,ziecko "est o+urzoneS 9+urza
"e zimne $owietrze' wie!kie $rzestrzenie'
na#e oderwanie od wszystkie#o' co zna"o-
me* 5edyne uczucie' "akie ywi w swym
maym za!%ku m&z#u' to samo!u+na nie-
nawi. wo+ec tych' kt&rzy zniszczy!i czar*
7to od$owiada za ten zaw&d' za +ruta!n%
zmian(: Hatka* < oto noworodek ma ko-
#o' ko#o moe nienawidzi. ca% si% swe-
#o +ezrozumne#o umysu* Hatka wy#naa
#o' odrzucia* A o"ciec nie "est !e$szy* 5e#o
te trze+a za+i.S 9n r&wnie od$owiada za
537
to na sw&" s$os&+*
@dy+y to' co m&wisz' +yo $rawd%'
wszystkie ko+iety na wiecie musiay+y
$atrze. na swe dziecko z !(kiem i z o+aw%
o $rzyszo.*
,!acze#o nie: ;zy dziecko nie ma
doskonae#o a!i+i: ;hroni "e tysi%c !at o+-
serwac"i medycznych* - natury uwaa si(
"e za +ezradne' niewinne* ,ziecko rodzi si(
nienawidz%c* A $otem sytuac"a "eszcze si(
$o#arsza* - $ocz%tku wci% moe !iczy. na
o$iek( i uwa#(' "ednak z czasem to take
u!e#a zmianie* Au $o $rzy"ciu na wiat
dziecko ma wadz(2 moe zmusi. rodzi-
c&w do na"#u$szych $ost($k&w' #dy za-
cznie $aka. +%d0 kicha.* 7ady haas
s$rawia' e doro!i $odskaku"%' !ecz w
miar( u$ywu !at ono czu"e' "ak nawet ta
niewie!ka wadza +ez$owrotnie wymyka
mu si( z r%k* ;zemu nie miao+y wykorzy-
sta. "e"' $&ki czas: Po co czeka. +ezczyn-
538
nie' trac%c wszystkie atuty: Potem +(dzie
"u za $&0no' +y mo#o da. wyraz swo"e"
nienawici* =a"!e$ie" dziaa. od razu*
@os ?ei+era +y mierte!nie cichy*
H&" may cho$czyk' !e%cy nocami w
swe" koysce' zdyszany' z twarz% mokr% i
rumian%* 9d $aczu: =ie* 9d $owo!ne#o
wy$ezania z &eczka' du#ich w(dr&wek
$o $o#r%onych w mroku korytarzach*
H&" may cho$czyk* ;hc( #o za+i.*
,oktor $oda mu szk!ank( wody i ki!ka
$i#uek*
=iko#o nie za+i"esz* G(dziesz s$a
$rzez dwadziecia cztery #odziny* Sen ci(
us$okoi* Pokni" to*
?ei+er $o$i $asty!ki i $acz%c $ozwo!i
za$rowadzi. si( na #&r( do sy$ia!ni* Po-
czu' "ak 5e))ers kadzie #o do &ka* ?e-
karz odczeka chwi!(F widz%c' e $ac"enta
morzy sen' o$uci dom*
?ei+er' samotny' czu coraz wi(ksz%
539
senno.*
=a#!e usysza "aki haas*
;o to' co to "est: s$yta sa+o*
;o $oruszyo si( w korytarzu*
,aLid ?ei+er zasn%*
,oktor 5e))ers z"awi si( u nie#o wcze-
nie rano* Gy $i(kny $oranek i !ekarz za-
mierza za+ra. ?ei+era na wie' a+y od$o-
cz%* ,aLid z $ewnoci% "eszcze s$a na
#&rze* ,a mu do. rodk&w us$oka"a"%-
cych' +y u$i. #o na co na"mnie" $i(tna-
cie #odzin*
-adzwoni* =ikt nie od$owiedzia* Su-
+a $ewnie "eszcze nie wstaa* 5e))ers naci-
sn% k!amk( )rontowych drzwi' odkry' e
s% otwarte i wszed do rodka* Pooy tor-
+( na na"+!iszym krze!e*
=a szczycie schod&w co +iae#o $oru-
szyo si( i znikn(oF !edwie su#estia ruchu*
5e))ers niema! "e" nie zauway*
540
W domu cuchn(o #azem*
?ekarz $o+ie# na #&r(' w$ad do sy-
$ia!ni*
?ei+er +ez ruchu !ea na &ku' a w $o-
ko"u k(+i si( #az' wy$ywa"%cy z sykiem
z odkr(cone#o zaworu tu nad $odo#%'
o+ok drzwi* 5e))ers zakr(ci #o' $o czym
otworzy wszystkie okna i $od+ie# do &-
ka*
;iao +yo zimne* ?ei+er nie y "u od
ki!ku #odzin*
7asz!%c #watownie' !ekarz wy$ad z
$oko"u* Rzawiy mu oczy* ,aLid sam nie
odkr(ci #azu* =ie m&#* Qrodki us$oka"a-
"%ce +yy z+yt mocne' s$a+y $o nich do
$oudnia* Ao nie +yo samo+&"stwo* A
moe "ednak istnia cie w%t$!iwoci:
5e))ers sta w ho!u $rzez $i(. minut* W
kocu $odszed do drzwi $oko"u dzieci(ce-
#o* -amkni(te* 9tworzy "e* Wszed do
rodka' kieru"%c si( do koyski*
541
Gya $usta*
P& minuty sta chwie"nie o+ok nie"F
wreszcie odezwa si(' nie m&wi%c do niko-
#o w szcze#&!noci*
,rzwi $oko"u dzieci(ce#o zatrzasn(y
si(* =ie mo#e wr&ci. do koyski' w kt&-
re" +y+y +ez$ieczny* =ie $rzewidziae'
e mo#% si( zatrzasn%.* Aaki dro+iaz# $o-
tra)i zru"nowa. na"!e$szy $!an* -na"d( ci(
#dzie w tym domu' ukryte#o' uda"%ce#o
ko#o' kim nie "este* ,oktor $rzyoy
do do czoa i umiechn% si( sa+o* -a-
czynam #ada. "ak A!ice i ,aLid' a!e nie
mo#( ryzykowa.* =icze#o "u nie "estem
$ewien' a!e nie mo#( ryzykowa.*
-szed na d&' otworzy tor+(' wy"% z
nie" co i cisn% w doniach*
Po dru#ie" stronie korytarza co zasze!e-
cio' co +ardzo mae#o i +ardzo ciche#o*
5e))ers odwr&ci si( #watownie*
Husiaem $rze$rowadzi. o$erac"(' a+y
542
s$rowadzi. ci( na ten wiat' $omy!a* Ae-
raz o$erac"a $omoe ci #o o$uci.***
Powo!nym $ewnym krokiem ruszy w
#%+ korytarza' unosz%c do do soca*
Patrz' ma!utkiS Gyskotka !iczna
+yskotkaS
Ska!$e!*
543
(The lottery)
Przeoya Anna 4orota Hami#ska
-hirley <ackson (0101/01L2) studioaa na uniersytecie
-yracuse' zanim po6i5cia si5 cakoicie pisarstu$ <est
autork7 takich klasycznych poie6ci' )ak +The Hauntin( of
Hill House. i +"e Ha;e Alays %i;ed in the =astle.$ W7cz7
one cechy tz$ poie6ci (otyckie) z (5bok7 penetrac)7
mrocznych stron ludzkie) natury$ >pisu)7 strach czoieka
przed nieznanym i zi7zane z nim desperackie tranie przy
rytuaach i obrz5dach$ 4ziea pisarki nic nie trac7 na arto/
6ci mimo upyu czasu$
544
Poranek dwudzieste#o si&dme#o czerw-
ca +y soneczny i $o#odny* Aem$eratura
$rzy$ominaa rodek !ata' kwiaty kwity
+u"nie' a trawa zie!enia si( niczym szma-
ra#dy* 9koo dziesi%te" mieszkacy wioski
zacz(!i #romadzi. si( na rynku' mi(dzy
$oczt% a +ankiem* W niekt&rych miastecz-
kach !udzi +yo tak duo' e !oteria za"mo-
waa dwa dni i trze+a +yo zaczyna. dwu-
dzieste#o sz&ste#o czerwca* 5ednak ta wio-
ska miaa ty!ko okoo trzystu mieszkac&w
i caa !oteria trwaa nie due" ni dwie #o-
dziny* Ho#a wi(c zaczyna. si( o dziesi%-
te" rano' a wszyscy i tak zd%a!i do dom&w
na o+iad*
9czywicie na"wczenie" $rzy+yy dzie-
ci* =iedawno zacz(y si( !etnie wakac"e i
wi(kszo. z nich nie czua si( "eszcze do-
+rze w atmos)erze nowo $ozyskane" wo!-
545
noci* -azwycza" na"$ierw z+ieray si( w
mi!czeniu' a do$iero $otem roz$oczynay
haa!iw% za+aw(' nada! rozmawiay #&w-
nie o szko!e i nauczycie!u' o ksi%kach i
sto$niach* Go++y Hartin mia "u kiesze-
nie $ene kamieni' a $ozosta!i cho$cy
szy+ko $osz!i za "e#o $rzykadem* Wy+ie-
ra!i te na"#adsze i na"okr%#!e"sze* W ko-
cu Go++y i >arry 5ones oraz ,ickie ,e!a-
croiO w wiosce wymawiano "e#o nazwi-
sko /,e!akro"1 uoy!i wie!k% #&r( ka-
mieni w ro#u rynku i +roni!i "e" $rzed na-
$aci% innych cho$c&w* ,ziewczynki sta-
y z +oku' rozmawia"%c mi(dzy so+%' zer-
ka"%c $rzez rami( na cho$c&w' a na"mod-
sze dzieci tarzay si( w kurzu !u+ kurczo-
wo ciskay r(ce starszych +raci i si&str*
Wkr&tce zacz(!i #romadzi. si( m(czy0-
ni* Patrzy!i na swo"e dzieci' rozmawia!i o
zasiewach i o deszczu' o traktorach i $o-
datkach* Sta!i razem' da!eko od stosu ka-
546
mieni w ro#u' ich arty +yy ciche i racze"
umiecha!i si(' ni mia!i #ono* 7o+iety'
u+rane w wy+!ake domowe sukienki i
swetry' nadeszy zaraz za swoimi m(czy-
znami* Witay si( ze so+% i wymieniay
$!otki' $o czym szy' +y do%czy. do m(-
&w* Wkr&tce sto"%ce $rzy nich ko+iety za-
cz(y woa. dzieci' a te $odchodziy nie-
ch(tnie' zwyk!e $o cztero !u+ $i(ciokrot-
nym wezwaniu* Go++y Hartin wyrwa si(
z ucisku doni matki i $o+ie# ze mie-
chem w stron( stosu kamieni* 5e#o o"ciec
$rzem&wi ostro i Go++y $o$iesznie wr&-
ci na swo"e mie"sce mi(dzy o"cem i na"-
starszym +ratem*
?oteri( $rowadzi tak samo "ak tace'
k!u+ nasto!atk&w i $ro#ram na >a!!oween
$an Summers' kt&ry mia do. czasu i
ener#ii' +y za"mowa. si( s$rawami o#&u*
Aen $yzaty' "owia!ny m(czyzna hand!o-
wa w(#!emF !udzie #o aowa!i' +o nie
547
mia dzieci' a "e#o ona +ya star% "(dz%*
7iedy wszed na rynek' nios%c czarn%
drewnian% skrzynk(' w tumie roz!e#y si(
sze$tyF on $omacha r(k% i zawoa2
Aroch( si( dzisia" s$&0niem*
Poczmistrz' $an @raLes' szed za nim'
nios%c sto!ik na trzech no#ach' kt&ry usta-
wiono zaraz na rodku rynku' a $an Sum-
mers $ooy na nim czarn% skrzynk(* ?u-
dzie nie $odchodzi!i +!ie"' wo!e!i zacho-
wa. $ewn% od!e#o. od sto!ika' a kiedy
$an Summers za$yta2
Hoe kto +y mi $om&#: nast%$i
moment wahania' zanim dw&ch m(czyzn'
$an Hartin i "e#o na"starszy syn GaOter'
$odeszo i $rzytrzymao skrzynk( w mie"-
scu' $odczas #dy $an Summers miesza w
rodku $a$iery*
9ry#ina!ny s$rz(t do !oterii za#in%
dawno temu' a czarne" skrzynki zacz(to
uywa.' "eszcze zanim urodzi si( Stary
548
Warner' na"starszy czowiek w miasteczku*
Pan Summers cz(sto ws$omina o zro+ie-
niu nowe" skrzynki' a!e nikt nie chcia na-
rusza. nawet tak sa+e" tradyc"i "ak ta re-
$rezentowana $rzez czarn% skrzynk(* H&-
wiono' e o+ecn% skrzynk( zro+iono z ka-
wak&w $o$rzednie"' zro+ione" dawno
temu' kiedy osied!i!i si( tu $ierwsi miesz-
kacy i zaoy!i wiosk(* ;o roku $o !oterii
$an Summers zaczyna m&wi. o nowe"
skrzynce' a!e co roku $ozwa!ano' +y s$ra-
wa ucicha i nic nie ro+iono* ;zarna
skrzynka z kadym rokiem coraz +ardzie"
si( zuywaa* Aeraz "u nawet stracia +ar-
w( w #(+okim $(kni(ciu z "edne" strony
$rzewitywa $rawdziwy ko!or drewna' w
innych mie"scach +ya wy$owiaa !u+ $o-
$!amiona*
Pan Hartin i "e#o na"starszy syn GaOter
$rzytrzymywa!i czarn% skrzynk( na sto!e'
$&ki $an Summers dokadnie nie wymie-
549
sza $a$ier&w* Poniewa i tak wie!u e!e-
ment&w rytuau za$omniano' a wie!e od-
rzucono' $anu Summersowi udao si( za-
st%$i. uywane od $oko!e kawaki drew-
na $a$ierowymi karteczkami* Awierdzi' e
kawaki drewna wystarczay' $&ki wioska
$ozostawaa ma!utka' a!e teraz' kiedy
mieszkac&w "est "u $rzeszo trzystu i
na"$rawdo$odo+nie" +(dzie ich nada! $rzy-
+ywa.' trze+a uy. cze#o' co za"mu"e w
skrzynce mnie" mie"sca* Wieczorem $rzed
!oteri% $an Summers i $an @raLes wy$isa!i
karteczki i woy!i "e do skrzynki' kt&r%
$otem za+rano do se")u w +iurze $ana
Summersa* Pozostawaa tam zamkni(ta'
$&ki $an Summers nie +y #otowy' +y dzi
rano wyruszy. na rynek* Przez reszt( roku
skrzynk( $rzechowywano tu czy tamF "e-
den rok staa w stodo!e $ana @raLesa' dru-
#i wa!aa si( $o $oczcie' a czasami zosta-
wiano "% na $&ce w warzywniaku Harti-
550
n&w*
Arze+a +yo "eszcze zro+i. s$oro rzeczy'
zanim $an Summers o)ic"a!nie o#osi
otwarcie !oterii* =a!eao s$orz%dzi. !isty
#&w rodzin' #&w domostw w o+r(+ie
kade" rodziny' czonk&w kade#o domo-
stwa kade" rodziny* Poczmistrz musia
od$owiednio za$rzysi%c $ana Summersa
na urz(dnika !otery"ne#o* =iekt&rzy $a-
mi(ta!i' e kiedy urz(dnik !otery"ny recy-
towa "ak% +ez+arwn% !itani(' kt&r% $o-
susznie wyk!e$ywano co rokF niekt&rzy
wierzy!i' e urz(dnik !otery"ny sta wanie
tak' kiedy recytowa !u+ $iewa' inni e
chodzi $or&d !udzi' a!e "u wieki temu
zaniechano te" cz(ci rytuau* Gyo take
s$ec"a!ne $ozdrowienie' z "akim urz(dnik
musia zwraca. si( do kade" oso+y' kt&ra
chciaa wyci%#n%. !os ze skrzynki' a!e to
take z czasem si( zmienio* Aeraz uwaa-
no ty!ko' e musi on odezwa. si( do kade"
551
$odchodz%ce" oso+y* Pan Summers +y w
tym doskonay* W swo"e" nieskazite!nie
+iae" koszu!i i dinsach wydawa si( +ar-
dzo od$owiedni% i wan% oso+%' kiedy sta
z "edn% r(k% o$art% nied+a!e o czarn%
skrzynk(' $rowadz%c niekocz%ce si( roz-
mowy z $anem @raLesem i Hartinami*
7iedy $an Summers wreszcie skoczy
rozmawia. i zwr&ci si( do ze+ranych
mieszkac&w' ciek% $rowadz%c% na ry-
nek nadesza $o$iesznie $ani >utchinson
w swetrze narzuconym na ramiona* Wsu-
n(a si( w tum*
-a$omniaam' "aki dzi dzie $owie-
dziaa do $ani ,e!acroiO' kt&ra staa o+ok
nie"* 9+ie zamiay si( cicho* Hy!aam'
e m&" stary ukada drewno w skadziku
ci%#n(a* A $otem wy"rzaam $rzez okno
i dzieci nie +yoF wtedy so+ie $rzy$omnia-
am' e dzi dwudziesty si&dmy' i $rzy+ie-
#am*
552
Wytara r(ce do sucha w )artuch' a $ani
,e!acroiO $owiedziaa2
A!e i tak "este na czas* ;i%#!e #ada"%*
Pani >utchinson wyci%#n(a szy"(' +y
s$o"rze. nad tumem i dostrze#a m(a
oraz dzieci' sto"%cych $rawie na $ocz%tku*
Pok!e$aa $ani% ,e!acroiO $o ramieniu na
$oe#nanie i zacz(a $rzeciska. si( $rzez
tum* ?udzie ycz!iwie odsuwa!i si(' +y "%
$rze$uci.' $ar( os&+ $owiedziao nawet
na ty!e #ono' +y dao si( sysze. w tu-
mie2 /5est two"a stara' >utchinson1 i /Gi!!'
"ednak zd%ya1* Pani >utchinson dotara
do m(a' a $an Summers' kt&ry wanie
mia roz$ocz%.' $owiedzia $o#odnie2
Hy!aem' e +(dziemy musie!i zacz%.
+ez cie+ie' Aessie*
;hy+a nie chcia+y' e+ym zostawia
naczynia w z!ewie' co' 5oe: od$ara z
umiechem $ani >utchinson*
Aum zarea#owa cichym chichotem* Po
553
$rze"ciu $ani >utchinson wszyscy na $o-
wr&t za"(!i swo"e mie"sca*
=o do+rze $owiedzia $owanie $an
Summers* ?e$ie" zaczni"my "u' e+y
mie. to za so+% i wr&ci. do ro+oty* ;zy
ko#o tu nie ma:
,un+ara odezwao si( ki!ka os&+*
,un+ara' ,un+ara*
Pan Summers s$rawdzi swo"% !ist(*
;!yde ,un+ar $owiedzia* -#adza
si(* -ama no#(' $rawda: 7to !osu"e za
nie#o:
;hy+a "a od$owiedziaa #ono ko-
+ieta' a $an Summers odwr&ci si(' +y na
ni% s$o"rze.* -ona !osu"e za m(a*
;zy nie masz due#o cho$aka' 5aney'
e+y zro+i to za cie+ie: za$yta $an
Summers* Aak samo "ak wszyscy $ozosta!i
mieszkacy doskona!e zna od$owied0' a!e
urz(dnik !oterii musia zadawa. $ytania z
rac"i swo"e" )unkc"i* ;zeka wi(c na od$o-
554
wied0 $ani ,un+ar z min% wyraa"%c%
u$rze"me zainteresowanie*
>orace nie ma "eszcze szesnastu !at
$owiedziaa z a!em $ani ,un+ar* ;hy+a
w tym roku sama musz( zast%$i. stare#o*
,o+rze z#odzi si( $an Summers*
=ani&s $o$rawk( na trzyman% w r(ku !i-
st(* ;ho$ak Watson&w !osu"e w tym
roku: za$yta*
Auta"* Wysoki modzieniec' kt&ry
sta w tumie' $odni&s r(k(* ?osu"( tak-
e za matk(* -amru#a nerwowo' #dy roz-
!e#y si( #osy2 /,o+ry z cie+ie cho$iec'
5ack1F /,o+rze' e two"a matka ma do te#o
m(czyzn(1*
=o to chy+a wszyscy $odsumowa
$an Summers* Stary Warner $rzyszed:
Auta" "estem odkrzykn% m(czyzna'
a $an Summers skin% #ow%*
4rz(dnik !otery"ny odchrz%kn% i s$o"-
555
rza na !ist(' a tum na#!e zami!k*
@otowi: zawoa* Aeraz $rzeczy-
tam nazwiska na"$ierw #owy rodzin a
kady m(czyzna $ode"dzie i wy"mie ze
skrzynki $a$ierek* Pa$ierek trze+a trzyma.
zoony i nie $atrze. na nie#o' $&ki wszy-
scy nie wy!osu"%* 5asne:
?udzie ro+i!i to "u ty!e razy' e $rawie
nie sucha!i "e#o instrukc"i* Hi!cze!i' o+!i-
zywa!i war#i i roz#!%da!i si( wok&* Potem
$an Summers uni&s "edn% r(k( wysoko
nad #ow( i $owiedzia2
Adams* - tumu wyszed m(czyzna
i $odszed do nie#o* ;ze.' SteLe $o-
wiedzia $an Summers*
;ze.' 5oe od$owiedzia $an Adams*
4miechn(!i si( do sie+ie nerwowo i +ez
humoru* Potem $an Adams si(#n% do
czarne" skrzynki i wy"% zoon% karteczk(*
Arzyma"%c "% mocno za r&#' odwr&ci si( i
$o$iesznie wr&ci na swo"e mie"sce w tu-
556
mie* Stan% troch( odsuni(ty od swo"e" ro-
dziny' nie $atrz%c na do*
A!!en zawoa $an Summers* An-
derson*** Gentham*
Ham wraenie' e teraz !oterie nast(-
$u"% "edna $o dru#ie" $owiedziaa $ani
,e!acroiO do $ani @raLes* Wyda"e si(' e
z ostatni% skoczy!imy do$iero tydzie
temu*
;zas !eci od$ara $ani @raLes*
;!ark*** ,e!acroiO*
5u m&" stary $ani ,e!acroiO wstrzy-
maa oddech' #dy m% wyst%$i z szere#u*
,un+ar wywoa $an Summers' a
$ani ,un+ar $odesza $ewnym krokiem do
skrzynki' $odczas #dy kt&ra z ko+iet $o-
wiedziaa2 /<d0' 5aney1' a inna2 /5u idzie1*
Aeraz my ozna"mia $ani @raLes* Pa-
trzya' "ak m% $odchodzi' wita si( $owa-
nie z $anem Summersem i wy+iera ze
skrzynki kartk(* Wsz(dzie sta!i "u m(-
557
czy0ni ciska"%cy w swoich wie!kich do-
niach mae zoone karteczki' kt&re nerwo-
wo o+raca!i* Pani ,un+ar staa razem ze
swoimi dwoma synami i te nerwowo ci-
skaa karteczk(*
>ar+urt*** >utchinson*
=o id0' Gi!! $ona#!aa #o $ani >ut-
chinson' a !udzie wok& nie" zamie!i si(*
5ones*
Podo+no ma nie +y. !oterii $owie-
dzia $an Adams do Stare#o Warnera' kt&-
ry sta o+ok nie#o* W wiosce na $&nocy
tak m&wi%*
Ganda wariat&w $rychn% Stary
Warner z $o#ard%* Posucha"cie ty!ko
tych modych' #ada"%' "ak+y nic "u nie
+yo d!a nich do+re* =iedu#o za$ra#n%
wr&ci. do mieszkania w "askiniach' zo+a-
czycie' i nikt nie zechce $racowa.* < "ak to
+(dzie: <stniao kiedy takie $rzysowie2
/Gyo si( !osowa.' trza niwa szykowa.1*
558
Ani si( o+e"rzymy' a zaczn% "e. traw( i
o(dzie* -awsze od+ywaa si( !oteria
nad%sa si(* 5ak+y mao +yo' e mody
5oe Summers artu"e tam ze wszystkimi*
W niekt&rych mie"scach "u $rzesta!i
urz%dza. !oteri( $owiedzia $an Adams*
- te#o mo#% +y. ty!ko ko$oty od-
$ar zdecydowanie Stary Warner* Ganda
modych durni&w*
Hartin* Go++y Hartin $atrzy' "ak
idzie "e#o o"ciec* 9Lerdyke*** Percy*
Ho#!i+y si( $o$ieszy. $owiedziaa
$ani ,un+ar do starsze#o syna* Ho#!i+y
si( $o$ieszy.*
5u $rawie skoczy!i od$owiedzia
"e" syn*
Przy#otu" si(' $o+ie#niesz $owiedzie.
o"cu $o!ecia mu $ani ,un+ar*
Pan Summers wywoa wasne nazwi-
sko' $o czym wyszed na$rz&d i wy+ra ze
skrzynki $a$ierek*
559
Warner wywoa $otem*
Siedemdziesi%ty si&dmy raz !osu"(
m&wi Stary Warner' $rzeciska"%c si( $rzez
tum* Siedemdziesi%ty si&dmy raz*
Watson* Wysoki cho$ak $rzecisn%
si( niez#ra+nie $rzez tum*
=ie denerwu" si(' 5ack $owiedzia
kto*
=ie ma $o$iechu' synu $owiedzia
$an Summers* -anini*
Potem za$anowaa du#a cisza' nies$o-
ko"na cisza' $&ki urz(dnik !otery"ny nie
$owiedzia' $odnosz%c sw&" $a$ierek nad
#ow(2
5u mona*
Przez chwi!( nikt si( nie rusza' a $otem
wszyscy rozwin(!i karteczki* =a#!e
wszystkie ko+iety zacz(y m&wi. naraz'
$yta"%c2
7to to "est:
560
7to dosta:
;zy to ,un+arowie:
;zy to Watsonowie:
Potem #osy zacz(y $owtarza.2
Ao >utchinson* Ao Gi!!*
Gi!! >utchinson wy!osowa*
<d0 $owiedz o"cu $o!ecia $ani ,un-
+ar starszemu synowi*
?udzie zacz(!i roz#!%da. si( za >utchin-
sonami* Gi!! >utchinson sta w mi!czeniu'
w$atru"%c si( w trzyman% karteczk(* =a#!e
Aessie >utchinson zawoaa do $ana Sum-
mersa2
=ie dae mu do. czasu' e+y wy+ra
ten $a$ierek' kt&ry chciaS Widziaam* Ao
nieuczciweS
=ie $rzesadza"' AessieS zawoaa
$ani ,e!acroiO*
7ady mia tak% sam% szans( dodaa
$ani @raLes*
-amkni" si(' Aessie $owiedzia Gi!!
561
>utchinson*
=o do+rze rzek $an Summers* Ao
+yo do. szy+ko' a teraz musimy si( "esz-
cze troch( $o$ieszy.' e+y zd%y. na
czas* S$rawdzi ko!e"n% !ist(* Gi!! $o-
wiedzia ty !osu"esz za rodzin( >utchin-
son&w* ;zy u >utchinson&w s% "eszcze "a-
kie domy:
5est ,on i KLa wrzasn(a $ani >ut-
chinson* =iech oni te ryzyku"%S
;&rki !osu"% z rodzinami swoich m(-
&w' Aessie wy"ani a#odnie $an Sum-
mers* Wiesz o tym r&wnie do+rze' "ak
wszyscy*
Ao nieuczciwe u$ieraa si( Aessie*
;hy+a nie' 5oe $owiedzia z a!em
Gi!! >utchinson* Ho"a c&rka !osu"e z ro-
dzin% swo"e#o m(a' tak "ak $owinno +y.*
=ie mam inne" rodziny' ty!ko dzieci*
A wi(c "e!i chodzi o !osowanie rodzi-
nami' to ty stwierdzi $an Summers* A
562
"e!i chodzi o !osowanie za domy' to te ty*
-#adza si(:
-#adza si( $otwierdzi Gi!! >utchin-
son*
<!e dzieci' Gi!!: za$yta urz(dowo
$an Summers*
Aro"e od$owiedzia Gi!! >utchinson*
5est Gi!! 5unior' =ancy i may ,aLe* <
Aessie' i "a*
W $orz%dku $owiedzia $an Sum-
mers* >arry' masz ich !osy:
Pan @raLes skin% #ow% i $okaza kar-
teczki*
W& "e do skrzynki $o!eci $an
Summers* We0 od Gi!!a i te do&*
Hy!(' e $owinnimy zacz%. od
nowa ozna"mia $ani >utchinson' na"ci-
sze" "ak umiaa* H&wi( wam' e to nie
+yo uczciwe* =ie dae mu czasu' e+y
wy+ra* Wszyscy widzie!i*
Pan @raLes wy+ra $i(. karteczek i wo-
563
y do skrzynki* Wszystkie $ozostae rzu-
ci na ziemi(' sk%d uni&s "e !ekki wiatr*
Sucha"cie mnie m&wia $ani >ut-
chinson do wszystkich naokoo*
Gi!!' #otowy: za$yta $an Summers'
a Gi!! >utchinson rzuci szy+kie s$o"rzenie
na on( i dzieci' $o czym skin% #ow%*
Pami(ta"cie $rzy$omnia $an Sum-
mers* We0cie karteczki i trzyma"cie "e
zoone' a kady wy!osu"e* >arry' $om&
maemu ,aLe6owi* Pan @raLes wzi% ma-
e#o cho$ca za r(k(* ,ziecko ch(tnie $o-
deszo z nim do skrzynki* We0 "edn% kar-
teczk(' ,aLy $owiedzia $an Summers*
;ho$czyk woy r(k( do skrzynki i roze-
mia si(* Ay!ko "edn% karteczk( $o-
uczy #o $an Summers* >arry' $otrzyma"
mu "%*
Pan @raLes u"% r(k( cho$ca i wyci%-
#n% ma% karteczk( z mocno zacini(te"
$i%stki* ,aLe sta o+ok nie#o i $rzy#!%da
564
mu si( z $odziwem*
Aeraz =ancy $owiedzia $an Sum-
mers* =ancy miaa dwanacie !at* 5e"
$rzy"aci&ki ze szkoy wstrzymay oddech
wraz z ni%' kiedy wchodzia $o schodach'
$odtrzymu"%c s$&dnic(* - wdzi(kiem
wzi(a karteczk( ze skrzynki* Gi!! 5unior
wywoa $an Summers* Gi!! z czerwon%
twarz% i wie!kimi sto$ami oma! nie wy-
wr&ci skrzynki' wy"mu"%c z nie" $a$ierek*
Aessie $owiedzia $an Summers* Wa-
haa si( $rzez chwi!(' roz#!%da"%c si( +un-
towniczo' $o czym za#ryza war#i i $ode-
sza do skrzynki* ;hwycia "edn% karteczk(
i schowaa za $!ecami*
Gi!! wywoa $an Summers' a Gi!!
>utchinson si(#n% do skrzynki i du#o w
nie" maca' zanim w kocu wy"% +iay ka-
waek $a$ieru*
Aum zami!k*
Ham nadzie"(' e to nie =ancy sze$-
565
n(a "aka dziewczynka' a "e" sze$t dotar
nawet do na"da!e" sto"%cych*
7iedy +yo inacze" $owiedzia sta-
nowczo Stary Warner* ?udzie s% teraz
inni ni dawnie"*
=o do+rze odezwa si( $an Sum-
mers* Dozwicie karteczki* >arry' ty roz-
wi za mae#o ,aLe6a*
Pan @raLes rozwin% karteczk( i $od-
ni&s "% do #&ry* Wszyscy westchn(!i' wi-
dz%c' e "est $usta* =ancy i Gi!! 5unior roz-
win(!i swo"e "ednoczenie' o+o"e roz$ro-
mieni!i si( i rozemie!i #ono' zwraca"%c
si( w stron( tumu i $odnosz%c swo"e kar-
teczki nad #owy*
Aessie $ona#!i $an Summers* Po
chwi!i mi!czenia $an Summers s$o"rza na
Gi!!a >utchinsona' a Gi!! rozwin% sw&" $a-
$ierek i $okaza wszystkim* Gy $usty*
Ao Aessie $owiedzia $an Summers
cicho* Poka nam "e" kartk(' Gi!!*
566
Gi!! >utchinson $odszed do ony i wy-
rwa kartk( z "e" doni* Gya na nie" czarna
kro$ka' kt&r% $an Summers zro+i ci(kim
o&wkiem $o$rzednie#o wieczoru w swo-
im +iurze* Gi!! >utchinson $odni&s kartk(
do #&ry' a tum si( $oruszy*
=o do+rze odezwa si( $an >utchin-
son* Skoczmy to szy+ko*
;hocia mieszkacy wioski za$omnie!i
"u rytua&w i straci!i star% czarn% skrzyn-
k(' to nada! $ami(ta!i o kamieniach* Stos
kamieni' kt&ry cho$cy wczenie" uoy!i'
+y #otowyF na ziemi te !eay kamienie'
razem z $rzyniesionymi $rzez wiatr kar-
teczkami ze skrzynki* Pani ,e!acroiO wy-
+raa kamie tak wie!ki' e musiaa #o
$odnie. o+iema r(kami*
;hod0my zwr&cia si( do $ani ,un-
+ar* Szy+cie"*
Pani ,un+ar w o+u r(kach trzymaa
mnie"sze kamienie*
567
=ie mo#( +ie#a. $owiedziaa' chwy-
ta"%c oddech* <d0 na$rz&d' do#oni( ci(*
Wszystkie dzieci miay kamienie w #o-
towoci* 7to da ki!ka kamyk&w maemu
,aLe6emu >utchinsonowi*
Aessie >utchinson staa teraz w rodku
$uste" $rzestrzeni* ,es$eracko wyci%#n(a
r(ce' kiedy mieszkacy z+!iy!i si( do nie"*
Ao nieuczciwe $owiedziaa* 7amie
tra)i "% w +ok #owy*
=o' da!e"' wszyscy m&wi Stary
Warner* SteLe Adams +y na samym $o-
cz%tku' a o+ok nie#o $ani @raLes*
Ao nieuczciwe wrzasn(a $ani >ut-
chinson' a $otem si( na ni% rzuci!i*
568
(>ur fair city)
Przeoya Anna 4orota Hami#ska
!obert A$ Heinlein (013F/01EE) )est autorem imponu)7ce)
liczby ksi7ek' tym kilku na)lepszych poie6ci science fic/
tion' )akie dot7d napisano$ +-tran(er in a -tran(er %and.
(+>bcy obcym kra)u.)' +Hsi5yc to okrutna pani. oraz
+Haaleria kosmosu. odzierciedla)7 )e(o fascynac)5 kon/
cepc)7 pyu czasu (timeGs effect) na ludzkie ycie$ Temat
ten przei)a si5 przez iele kole)nych utor*' po6i5cone
s7 mu take die poie6ci z ostatnie(o okresu t*rczo6ci pi/
sarza M +Time Nnou(h for %o;e. i +Number of the 9east.$
Heinlein by czterokrotnym laureatem na(rody Hu(o' a
01FV roku uhonoroano (o r*nie na(rod7 &rand ?aster
569
Nebula$
570
Pete Perkins skr(ci w caonocny $ar-
kin# i zawoa2
;ze.' Pa$ciuS
Stary stranik s$o"rza na nie#o*
Homencik' Pete* Gy za"(ty darciem
na w%skie $aski strony z komiksami z nie-
dzie!ne" #azety* 9+ok nie#o taczya mi-
niaturowa tr%+a $owietrzna' $odrywa"%c z
ziemi kawaki starych #azet oraz mieci'
kt&re $otem rzucaa w twarze $rzechod-
ni&w* Stary wyci%#n% w "e" stron( du#i
$as $a$ieru z ko!orowymi o+razkami*
Auta"' 7iciu wa+i* ;hod0' 7iciu***
Wir "ak+y si( zawaha' $otem wyci%#n%
w #&r(' a sta si( cakiem wysoki* Prze-
skoczy $rzez dwa za$arkowane samocho-
dy i wy!%dowa o+ok nie#o*
Wydawao si(' e $ow%cha to' co mu
o)iarowano*
571
We0' 7iciu zach(ca cicho stary' $o
czym wy$uci ko!orowy $a$ier z $a!c&w*
Wir $owietrza chwyci #o i owin% we wa-
snym rodku* Stary oderwa "eszcze "eden'
i "eszcze "edenF tr%+a $owietrzna zwin(a "e
w korkoci%# wewn%trz masy +rudnych $a-
$ier&w i mieci' kt&ra tworzya "e" widocz-
ne ciao* Wzmocniy "% $r%dy zimne#o $o-
wietrza' wie"%ce mi(dzy wysokimi +udyn-
kami' i teraz wirowaa "eszcze szy+cie" i
wye"* Podniosa wst(#i ko!orowe#o $a-
$ieru i stworzya z nich )antastyczn%' wy-
sok% )ryzur(* Stary odwr&ci si( z umie-
chem*
7icia !u+i nowe ciuszki*
S$oko"nie' Pa$ciu' +o "eszcze w to
uwierz(*
;o: W 7ici( nie musisz wierzy.'
$rzecie "% widzisz*
Aak' $ewnie' a!e ty si( zachowu"esz'
"ak+y ona*** to znaczy "ako+y to*** rozumia-
572
o' co m&wisz*
A ty ci%#!e my!isz' e nie: W "e#o
#osie $o+rzmiewaa a#odna drwina*
=o nie' Pa$ciuS
>m*** $oycz mi ka$e!usz* Pa$cio
si(#n% i sam #o wzi%* Auta"' 7iciuS
zawoa* Wraca"' 7iciuS Wir $owietrza
taczy nad ich #owami na wysokoci ki!-
kunastu $i(ter* -anurkowa w d&*
>e"S ;o ty wyra+iasz z moim ka$e!u-
szem: zdenerwowa si( Perkins*
;hwi!eczk(*** masz' 7iciuS Wir za-
trzyma si( na#!e' rozrzuca"%c wok& to' co
ni&s* Stary $oda mu ka$e!usz* Wir chwy-
ci #o i $uci w du#% s$ira!(*
>e"S "(kn% Perkins* ;o ty wyra-
+iasz: Ao nie "est mieszne*** trzy !ata temu
kosztowa mnie sze. do!c&w*
=ie +&" si( us$oka"a #o stary* 7i-
cia ci #o odda*
9dda' tak: Pr(dze" wrzuci #o do rzeki*
573
9' nieS 7icia ni#dy nie u$uszcza ni-
cze#o' cze#o nie chce u$uci.* Po$atrz*
Stary s$o"rza w #&r(' #dzie ka$e!usz ta-
czy w $owietrzu w $o+!iu dachu $o+!i-
skie#o hote!u* 7iciuS =o' 7iciuS Przy-
nie #o z $owrotem*
Wir zawaha si( i ka$e!usz s$ad o $ar(
$i(ter* Ar%+a $owietrzna zanurkowaa' za-
$aa #o i $odrzucia z wahaniem*
Przynie tuta"' 7iciu*
7a$e!usz ruszy s$ira!% w d&' zakoczy
du#im' ukonym !iz#iem i wa!n% Perkin-
sa w twarz*
Staraa si( $ooy. ci #o na #owie
wy"ani stranik* -azwycza" tra)ia !e-
$ie"*
=a$rawd(: Perkins $odni&s sw&"
ka$e!usz i z otwartymi ustami #a$i si( na
wir*
Przekonaem ci(: za$yta stary*
Przekonae: 9 tak' tak* Po$atrzy
574
na sw&" ka$e!usz i z $owrotem na wir*
Pa$ciu' z te" okaz"i warto +y si( cze#o na-
$i.*
Wesz!i do niewie!kie" +udki stranika*
Pa$cio zna!az szk!anki' a Perkins wyci%-
#n% $rawie $en% +ute!k( i ho"nie na!a*
Wy$i swo"% szk!ank(' na!a dru#% i usiad*
Pierwszy +y na cze. 7ici ozna"mi*
A dru#i ma mnie wzmocni. $rzed +an-
kietem u +urmistrza*
Pa$cio mrukn% co ze ws$&czuciem*
Husisz o tym $isa.:
;zym musz( t( ko!umn( za$enia.'
Pa$ciu* /Wczora" wieczorem +urmistrz
>izzoner w otoczeniu cae" #ir!andy dema-
#o#&w' naci%#aczy' $och!e+c&w i oszu-
st&w wy+orczych' zosta uhonorowany
uroczyst% ko!ac"% z okaz"i***_ ;o musz(
$isa.' te#o si( s$odziewa"% czyte!nicy*
,!acze#o nie mo#( unie. si( honorem i
i. na +ezro+ocie:
575
,zisie"sza ko!umna +ya cakiem nie-
za' Pete $ociesza #o stary* Pokaza mu
e#zem$!arz /,ai!y Forum1* Perkins wzi%
#o od nie#o i rzuci okiem na swo"% ko-
!umn(*
=asze Pi(kne Hiasto' Peter Perkins
$rzeczyta* A $onie"2 ;o' nie ma tramwa-
"&w konnych: Aradyc"% nasze#o ra"u na
ziemi "est kierowanie si( o$ini%' e to' co
+yo do+re d!a o"c&w zaoycie!i' "est take
do+re d!a nas* =a$adamy w t( sam% dziur(
chodniku' $rzez kt&r% wu"eczny dziadek
Aozier zama so+ie no#( w 19J9 roku*
,o+rze "est wiedzie.' e s$!uwa"%ca z
wanny woda $o k%$ie!i nie odchodzi na za-
wsze' a!e wr&ci $rzez kran w kuchni' tro-
ch( #(stsza i $ena dodane#o d!a nie$ozna-
ki ch!oru' a!e "ednak ta sama* 34wa#a
>izzoner ma +ute!kowan% wod( 0r&d!an%*
Arze+a si( temu $rzy"rze.8*
A!e musz( zanotowa. nie$omy!n%
576
zmian(* 7to zaatwi tramwa"e konneS
Hoecie mi nie wierzy.* Arans$ort $u-
+!iczny "est tak $owo!ny i rzadki' e mo-
#!icie nie zauway.* Przysi(#am "ednak'
e widziaem tramwa" "ad%cy @rand ALe-
nue +ez "akichko!wiek koni* =a"$rawdo$o-
do+nie" +y na$(dzany za $omoc% "akie#o
nowomodne#o urz%dzenia e!ektryczne#o*
=awet w nasze" atomowe" e$oce niekt&-
re zmiany to "u $rzesada* ;hcia+ym za-
ch(ci. Wszystkich o+ywate!i*** Perkins
$rychn% $o#ard!iwie* Ao "ak strze!anie z
korkowca do czo#u' Pa$ciu* Ao miasto
"est skorum$owane i takie $ozostanie* ,!a-
cze#o w o#&!e si( tym $rze"mu"(: ,awa"
+ute!k(*
=ie zniech(ca" si(' Pete* Ayran dry
+ardzie" $rzed miesznoci% ni $rzed ku!%
za+&"cy*
@dzie ty to zna!az: ,o+ra' nie "e-
stem mieszny* Pr&+owaem tak ich wy-
577
mia.' e+y $os$ada!i ze stok&w' a!e nic z
te#o* Ho"e wysiki s% r&wnie owocne "ak
dziaa!no. two"e#o za$rzy"a0nione#o ta-
cz%ce#o derwisza*
9kna zadray od na#e#o uderzenia
wiatru*
=ie m&w tak o 7ici ostrze# stary*
5est wra!iwa*
Prze$raszam* Wsta i ukoni si( w
stron( drzwi* 7iciu' $rze$raszam ci(*
Awo"e dziaania s% duo +ardzie" owocne
od moich* -wr&ci si( z $owrotem do #o-
s$odarza* ;hod0' Pa$ciu' wy"dziemy i
$o#adamy z ni%* 5ak+ym m&# wy+iera.'
wo!a+ym to od +ankietu u +urmistrza*
Wysz!i na zewn%trz* Perkins trzyma w
r(ku resztki ko!orowe" strony z komiksa-
mi* -acz% odrywa. w%skie $aski*
>e"' 7iciuS >e"' 7iciuS 5edzenieS
Haa tr%+a $owietrzna o+niya si( i
chwytaa $a$ierki' "ak ty!ko "e odrywa*
578
;i%#!e ma te' co "e" dae*
=o $ewnie z#odzi si( Pa$cio* 7i-
cia to istny chomik* 5e!i co "e" si( $odo-
+a' trzyma to w nieskoczono.*
=i#dy si( nie m(czy: Husz% +y. +ez-
wietrzne dni*
Auta" ni#dy nie ma cakowite#o s$o-
ko"u* Gudynki s% tak ustawione' a Arzecia
A!e"a $rowadzi do rzeki* Hy!(' e u!u+io-
ne za+awki chowa na dachach +udynk&w*
,ziennikarz za"rza w wiru"%c% ku$(
mieci*
Pewnie ma #azety s$rzed miesi(cy*
Wiesz' Pa$ciu' z te#o moe wy". ko!um-
na o wyw&zce mieci' o tym e nie s$rz%-
tamy u!ic* Wyko$i( $ar( #azet s$rzed ki!-
ku !at i $owiem' e od chwi!i wydania wa-
!a"% si( $o u!icach*
A $o co masz zmy!a.: s$yta Pa$-
cio* S$&"rzmy' co ma 7icia* -a#wizda
cicho* ;hod0' kochanie*** ,a" Pa$ciowi
579
s$o"rze. na two"e za+awki* Wir nad%
si(' a "e#o zawarto. zacz(a $orusza. si(
wo!nie"* Stranik chwyci $rze!atu"%cy ka-
waek stare" #azety* Au masz "edn%
s$rzed trzech miesi(cy*
=ie wystarczy*
S$r&+u"( "eszcze raz* Si(#n% i za$a
nast($n%* -eszy czerwiec*
Ao "u !e$ie"*
7to nacisn% k!akson' doma#a"%c si(
o+su#i' i stary odszed $o$iesznie* 7iedy
wr&ci' Perkins nada! o+serwowa wiru"%c%
ko!umn(*
-na!aze co: za$yta Pa$cio*
=ie chce mi ich da.* -a+iera*
=ie#rzeczna 7icia* Pete "est naszym
$rzy"acie!em* G%d0 d!a nie#o mia* Wir
$oruszy si( nies$oko"nie*
Wszystko w $orz%dku za$ewni Per-
kins* Po $rostu nie wiedziaa* A!e $o-
$atrz' Pa$ciu*** ten kawaek na #&rze:
580
Pierwsza strona*
;hcesz "%:
Aak* S$&"rz*** W na#&wku "est /,e-
wey1 co tam* ;hy+a nie mo#a #o trzy-
ma. od 19EE roku:
Ho!iwe* 7icia +ya tu odk%d $ami(-
tam* < !u+i $rzechowywa. rzeczy* Poczeka"
chwi!(* -awoa co cicho* Po chwi!i $a-
$ier zna!az si( w "e#o r(kach* Aeraz zo-
+aczymy*
Perkins s$o"rza*
A niech mnie wy+ior% na senatoraS
H&#+y wymy!i. co !e$sze#o' Pa$ciu:
=a#&wek +rzmia2 /,ewey zdo+y Ha-
ni!(1' a rok wydania +y 1P9P*
,wadziecia minut $&0nie" nada! si( nad
tym zastanawia!i' do$i"a"%c resztki z +ute!-
ki Perkinsa* ,ziennikarz #a$i si( na $o-
&k%' +rudn% stronic(*
=ie m&w mi' e to !atao $o miecie
$rzez $& wieku*
581
A d!acze#o nie:
,!acze#o nie: =o' z#adzam si(' e nie
s$rz%tano u!ic' a!e $rzecie $a$ier +y nie
wytrzyma* Soce' deszcz i tak da!e"*
7icia +ardzo d+a o swo"e za+awki*
Pewnie #o #dzie chowa' "ak "est +rzydko*
=a !ito. +osk%' Pa$ciu' nie wierzysz
chy+a na$rawd(*** 9wszem' wierzysz*
Szczerze m&wi%c' "est mi wszystko "edno'
sk%d to wzi(a* 9)ic"a!na teoria +rzmi' e
ten kawaek $a$ieru wa!a si( $o naszych
+rudnych u!icach' $rzez niko#o nie zauwa-
ony' $rzez ostatnie $i(.dziesi%t !at* Dany'
a!e za+awaS -win% $a$ier starannie i
chcia schowa. #o do kieszeni*
>e"' nie r&+ te#oS za$rotestowa #o-
s$odarz*
;zemu nie: Husz( za+ra. to do redak-
c"i i kaza. s)oto#ra)owa.*
=ie moeszS Ao na!ey do 7ici' "a to
ty!ko $oyczyem*
582
;o: -wariowae:
5ak "e" nie oddamy' +ardzo si( zdener-
wu"e* Prosz(' Pete* ,a ci $o$atrze.' kiedy
ty!ko zechcesz*
Stary m&wi na$rawd( szczerze i Per-
kins zatrzyma si(*
A "e!i "u ni#dy te#o nie zo+aczymy:
9d te#o za!ey cay artyku*
Ao+ie nie $rzyda si( na nic* Ao ona
musi zatrzyma. $a$ier' e+y $otwierdzi.
two"% histori(* =ie martw si(* Powiem "e"'
e w adnym wy$adku nie wo!no "e" #o
z#u+i.*
=o do+rze* Wysz!i na zewn%trz'
#dzie Pa$cio od+y $owan% rozmow( z
7ici% i wr(czy "e" #azet( z 1P9P roku* =a-
tychmiast schowaa "% na samym szczycie
swo"e" ko!umny* Perkins $oe#na si( z
Pa$ciem i skierowa do wy"cia z $arkin-
#u* -atrzyma si( i odwr&ci z nie$ewn%
min%*
583
Pa$ciu***
Aak' Pete:
;hy+a nie my!isz na$rawd(' e ten
wir "est ywy' $rawda:
,!acze#o nie:
,!acze#o nie: 9n "eszcze $yta' d!a-
cze#o nie*
=o a sk%d ty wiesz' e "este ywy:
A!e*** =o' d!ate#o' e "a*** 7iedy to tak
u"%.*** urwa* =ie wiem* -a$ae mnie'
+racie*
Pa$cio umiechn% si(*
A widzisz:
;hy+a tak* ,o+ranoc' Pa$ciu* ,o+ra-
noc' 7iciu uchy!i ka$e!usza $rzed wi-
rem* 7o!umna ukonia si( "emu*
Dedaktor nacze!ny wezwa Perkinsa*
Posucha"' Pete ozna"mi' rzuca"%c
mu ki!ka kartek $a$ieru to "est mieszne'
a!e wo!a+ym zo+aczy. co na$isane na
584
trze0wo*
Perkins $rze"rza kartki*
Peter Perkins
=asze Pi(kne Hiasto
@wizda. z Wiatrem
;hodzenie $o u!icach to zawsze )ascy-
nu"%ce dowiadczenie' niekiedy nawet
Ws$aniaa $rzy#oda* Szukamy dro#i
Wr&d stos&w rozmaitych mieci' starych
niedo$ak&w i innych mao a$etycznych
$rzedmiot&w zdo+i%cych chodniki* =a na-
sze twarze tymczasem $ada"% +ardzie" !ot-
ne $ami%tki' con)etti z ostatnie#o >a!!owe-
en' resztki suchych !ici i inne rzeczy' z+yt
zniszczone' +y dao si( "e zidenty)ikowa.*
Gyem "ednak $rzekonany' e nieustanny
do$yw owych +o#actw na nasze u!ice za-
$ewnia cakowit% wymian( mieci co "a-
kie siedem !at***
585
,a!e" +ya o$owie. o tym' "ak wir $o-
wietrzny $odrzuca $i(.dziesi(cio!etni% #a-
zet( i wyzwanie rzucone wszystkim $ozo-
staym miastom w kra"u' kt&re uwaa"%' e
mo#% to $rze+i.*
;o ci si( nie $odo+a: za$yta Per-
kins*
Skarenie si( na zamiecone u!ice "est
w $orz%dku' Pete' a!e trzyma" si( )akt&w*
Perkins $ochy!i si( $rzez +iurko*
Sze)ie' to s% )akty*
;o: Pete' nie wy#u$ia" si(*
9n m&wi' e si( wy#u$iam* Sucha"***
Perkins o$owiedzia mu w skr&cie histo-
ri( 7ici i #azety z 1P9P roku*
Pete' chy+a $ie*
Ay!ko kaw( i sok $omidorowy* 5ak
mam( kocham*
A wczora": -ao( si(' e ta tr%+a Po-
wietrzna wesza za to+% do +aru*
Gyo mi zimno*** Perkins u#ryz si(
586
w "(zyk i uni&s si( honorem* Ao m&" ar-
tyku* ,ruku" #o a!+o mnie zwo!ni"*
Pete' nie m&w tak* =ie chc( two"e" $o-
sady' chc( ko!umny z "ak% treci%* Wyko$
$ar( )akt&w o zatrudnieniu i $acach u
mieciarzy w $or&wnaniu z innymi miasta-
mi*
A kto +y to czyta: ;hod0 ze mn% na
t( u!ic(* Poka( ci )akty* -aczeka" chwi!(***
-a$i( )oto#ra)a*
7i!ka minut $&0nie" Perkins $rzedsta-
wia Pa$ciowi redaktora nacze!ne#o oraz
;!arence6a B* Weemsa* ;!arence wyci%-
#n% a$arat*
Pstrykn%. #o:
5eszcze nie' ;!arence* Pa$ciu' moesz
nam&wi. 7ici(' e+y daa nam ten muzea!-
ny kawaek:
9czywicie* Stary s$o"rza w #&r( i
-a#wizda* 7iciuS ;hod0 do Pa$cia*
=ad ich #owami $owiew wiatru na+ra
587
ksztatu' $oz+iera kawaki $a$ieru i su-
chych !ici' $o czym wy!%dowa na $arkin-
#u* Perkins s$o"rza do rodka*
=ie ma #o ozna"mi z o#romnym a-
!em*
Przyniesie* Pa$cio $odszed +!ie" i
wir $owietrza #o otoczy* Widzie!i ruch
"e#o war#' a!e sowa do nich nie docieray*
Aeraz: s$yta ;!arence*
5eszcze nie*
Wir wyskoczy w #&r( i $rzeskoczy s%-
siedni +udynek* Dedaktor nacze!ny otwo-
rzy usta i zamkn% "e z $owrotem*
7icia zaraz wr&cia* Wyrzucia wszyst-
ko inne i miaa ty!ko "eden $a$ier ten $a-
$ier*
AerazS ozna"mi Perkins* Hoesz
za$a. ten $a$ier' ;!arence: ,o$&ki "est w
$owietrzu:
Pestka od$ar ;!arence i uni&s a$a-
rat* Aroch( do tyu i $rzytrzyma" to
588
rozkaza' zwraca"%c si( do tr%+y $owietrz-
ne"*
7icia zawahaa si( i wydawao si(' e
chce uciec*
Powo!i i s$oko"nie' 7iciu wy"ani"
Pa$cio* < $rzekr(. to*** nie' nieS =ie w t(
stron( dru#im +rze#iem do #&ry* Pa-
$ier wy$rostowa si( i $owo!i $rze$yn%
o+ok nich* =a#&wek +y wyra0nie wi-
doczny*
Hasz: za$yta Perkins*
Pestka od$ar ;!arence* Ao wszyst-
ko: s$yta nacze!ne#o*
Pes*** Ao znaczy tak' to wszystko*
9kay orzek ;!arence' ze+ra swo"e
rzeczy i $oszed* =acze!ny westchn%*
Panowie $owiedzia chod0my si(
na$i.*
;ztery drinki $&0nie" Perkins i "e#o sze)
wci% si( k&ci!i* Pa$cio so+ie $oszed*
Sze)ie' my! rozs%dnie $owtarza
589
Pete* =ie moesz drukowa. artykuu o
ywe" tr%+ie $owietrzne"* Wymie"% ci(*
Dedaktor nacze!ny @aines wy$rostowa
si(*
-asad% /Forum1 "est $u+!ikowanie
kade" wiadomoci' +ez $rzer&+ek* Ao "est
wiadomo. i my "% wydruku"emy 9d$r(-
y si(* >e"S 7e!nerS 5eszcze raz to samo'
ty!ko mnie" wody*
A!e to )izycznie niemo!iwe*
Przecie sam widziae' nie:
Aak' a!e***
@aines uciszy #o*
Po$rosimy Smithsonian <nstitution o
z+adanie z"awiska*
Wymie"% ci( u$iera si( Perkins*
Syszae kiedy o masowe" hi$nozie:
9 czym: =ie' to adne wy"anienie*
;!arence te to widzia*
A cze#o to dowodzi:
Ae#o' co oczywiste* Te+y da. si( za-
590
hi$notyzowa.' musisz mie. umys' ipso
facta$
;hciae $owiedzie. ipse di,it$
Przesta z t% czkawk%* Perkins' nie $o-
winiene $i. w dzie* -aczni" od $ocz%tku
i m&w $owo!i*
Sk%d wiesz' e ;!arence nie ma umy-
su:
4dowodni"' e ma*
=o' y"e* ;zy!i musi mie. "aki umys*
Ao wanie m&wiem* Ar%+a $owietrz-
na y"e' a zatem ma umys* Perkins' "e!i ci
"a"o#owi ze Smithsonian +(d% si( u$iera.
$rzy swoim nienaukowym $ode"ciu' to "a
na $ewno nie zamierzam te#o $okornie
znosi.* /Forum1 si( na to nie z#odzi* Ay
si( na to nie z#odzisz*
5a:
Ani $rzez chwi!(* ;hc( ci( za$ewni.'
e /Forum1 stoi za to+%' Pete* Wraca" na
$arkin# i zr&+ wywiad z t% tr%+% $owietrz-
591
n%*
Przecie "u zro+iem* =ie chciae #o
$rzy"%.*
7to nie chcia: Wy!e"( #oS =o' Pete*
Potrz%niemy tym miastem "ak nikt inny*
-do+(dziemy wszystkie na#&wki* ,o ro-
+otyS naoy na #ow( ka$e!usz Pete6a i
szy+ko $od%y do toa!ety*
Pete zasiad za swoim +iurkiem z termo-
sem kawy' szk!ank% soku $omidorowe#o i
$o$oudniowym wydaniem #azety* 5e#o
ko!umna zostaa o$rawiona w ramki i
$rzeniesiona na $ierwsz% stron(' tu $od
o#romne zd"(cie za+awki 7ici* 9siemna-
sto$unktowy $o#ru+iony druk nakazywa
wszystkim za"rze. na stron( dwunast%F tam
ko!e"ne #ru+e !itery $o!eciy mu s$o"rze.
na =asze Pi(kne Hiasto' strona $ierwsza*
-i#norowa to i $rzeczyta2 ,!acze#o +ur-
mistrz nie rezy#nu"e:
Peter zachichota*
592
-y Wiatr***' sym+o! cae#o te#o ducho-
we#o +rudu za!e#a"%ce#o ratusz*** uronie
do rozmiar&w cyk!onu i wywie"e skorum-
$owanych i +ezwstydnych urz(dnik&w z
+iur* =acze!ny zauwaa da!e"' e umow(
na s$rz%tanie u!ic i wyw&z mieci mia
szwa#ier +urmistrza i su#erowa' e tr%+a
$owietrzna mo#a+y wiadczy. !e$sze
usu#i tanie"*
-adzwoni te!e)on* Podni&s suchawk( i
$owiedzia2
,o+ra' sam to zacz%e*
Pete' to ty: odezwa si( Pa$cio*
-a+ra!i mnie na $osterunek*
-a co:
Awierdz%' e 7icia zak&ca $orz%dek
$u+!iczny*
-araz tam +(d(* -a+ra "eszcze ty!ko
)otore$ortera ;!arence6a i $o"echa!i* Pa$cio
siedzia w +iurze $orucznika i mia +ardzo
zaci(ty wyraz twarzy* Perkins we$chn%
593
si( do rodka*
-a co on tu siedzi: za$yta' wskazu-
"%c Pa$cia kciukiem*
Porucznik zro+i kwan% min(*
A ty tu cze#o' Perkins: =ie "este "e#o
adwokatem*
Aeraz: za$yta ;!arence*
5eszcze nie' ;!arence* Przyszedem $o
wiadomoci' ,um+rosky* Pracu"( w #aze-
cie' $ami(tasz: Pytam "eszcze raz' za co on
tu siedzi:
-a $rzeszkadzanie $o!ic"antowi w wy-
konywaniu o+owi%zk&w*
-#adza si(' Pa$ciu:
Stary wy#!%da na zniesmaczone#o*
Aen )acet wskaza "edne#o z $o!i-
c"ant&w $rzy!az na m&" $arkin# i $r&+o-
wa za+ra. 7ici t( star% #azet( o Hani!i*
Powiedziaem "e"' e+y mu nie dawaa* Ao
on $omacha na mnie $ak% i kaza mi to
"e" za+ra.* Powiedziaem mu' co so+ie
594
moe zro+i. z t% $ak%* Wzruszy ramio-
nami* < d!ate#o tu "estemy*
Dozumiem od$ar Perkins i zwr&ci
si( do ,um+roskie#o* ,ostae te!e)on z
ratusza' tak: < wysae ,u#ana' e+y od-
wa!i +rudn% ro+ot(* =ie rozumiem ty!ko'
d!acze#o ,u#ana* Podo+no "est tak #u$i'
e nawet nie $ozwa!asz mu samemu od+ie-
ra. czek&w z wy$at%*
Ao #arstwoS wtr%ci si( ,u#an*
Sam "e od+ieram***
-amkni" si(' ,u#anS wrzasn% na
nie#o sze)* Sucha"' Perkins' za+iera" si(
st%d* Au nie ma nic d!a #azet*
=ic d!a #azet: $owt&rzy cicho Per-
kins* Po!ic"a usiu"e zaaresztowa. tr%+(
$owietrzn%' a ty mi m&wisz' e w tym nie
ma nic d!a #azet:
Aeraz: za$yta ;!arence*
=ikt nie usiowa $rzymyka. adne"
tr%+yS S$ywa"*
595
Ao d!acze#o oskaracie Pa$cia o $rze-
szkadzanie $o!ic"i w wykonywaniu o+o-
wi%zk&w: ;o tam ,u#an ro+i' $uszcza
!atawce:
=ie oskaramy #o o utrudnianie $o!ic"i
wykonywania o+owi%zk&w*
=ie: Ao za co #o wsadzi!icie:
=ie wsadzi!imy* 5est $rzesuchiwany*
Ach tak: =ie wsadzi!icie #o' nie ma
nakazu aresztowania' nie ma $rzest($stwa*
Po $rostu z#arn(!icie o+ywate!a i za+ra!i-
cie na komisariat* ;akiem "ak #esta$o*
Perkins zwr&ci si( do Pa$cia* =ie zosta-
e aresztowany* Dadz( ci teraz wsta. i
wy". st%d*
Pa$cio wsta ze stoka*
>e"S Porucznik ,um+rosky zerwa
si(' za$a Pa$cia za rami( i $osadzi z $o-
wrotem* 5a tu wyda"( rozkazyS Ay
sied0***
AerazS wrzasn% Perkins* Qwiato z
596
!am$y +yskowe" ;!arence6a wszystkich
zmrozio* Potem ,um+rosky znowu wsta*
7to #o tu w$uci: ,u#an' a$ ten
a$arat*
AkuratS za$rotestowa ;!arence i
$odni&s a$arat $oza zasi(# r%k $o!ic"anta*
,u#an $odskakiwa dookoa nie#o*
S$ok&" wrzasn% Perkins* =o' ,u-
#an' +ierz ten a$arat* Harz(' e+y to o$i-
sa.* /Po!ic"ant niszczy dowody na +ruta!-
no. $o!ic"i1*
;o mam ro+i.' $oruczniku: za$yta
,u#an* ,um+rosky skrzywi si( z o+rzy-
dzeniem*
4si%d0 i zamkni" twarz* Perkins'
ostrze#am ci(* =ie wykorzystu" te#o zd"(-
cia*
9strze#asz $rzed czym: 7aesz mi za-
taczy. z ,u#anem: ;hod0' Pa$ciu* ;!a-
rence' idziemy*
< wysz!i*
597
=ast($ne#o dnia w =aszym Pi(knym
Hiecie mona +yo $rzeczyta.2
Datusz zaczyna s$rz%ta.
Podczas #dy ci' co ma"% s$rz%ta. miasto'
rozkoszowa!i si( zwycza"owym od$oczyn-
kiem' $orucznik ,um+rosky' z#odnie z
$o!eceniem z +iura >izzonera' zro+i na!ot
na nasz% tr%+( $owietrzn% z Arzecie" A!ei*
=ie do koca si( udao' #dy $osterunko-
wy ,u#an nie +y w stanie we$chn%. tr%+y
do samochodu* =ie $owstrzymao to "ed-
nak nieustraszone#o ,u#ana zaareszto-
wa sto"%ce#o o$oda! o+ywate!a' nie"akie-
#o 5amesa Hetca!)ea' stranika na $arkin-
#u' "ako ws$&!nika tr%+y $owietrzne"*
ws$&!nika w czym' te#o ,u#an nie $owie-
dzia* A!e kady wie' e ws$&!nik ni#dy
nie ro+i nic do+re#o* Porucznik ,um+ro-
sky $rzesucha ws$&!nika* Patrz wkadka*
598
Porucznik ,um+rosky way ze sto ki!o#ra-
m&w +ez +ut&w' ws$&!nik way sze.dzie-
si%t $i(.*
Hora2 =ie $!%cz si( $od no#ami' kiedy
$o!ic"a +awi si( z wiatrem w zawody*
PS chwi!i oddawania ninie"sze#o nume-
ru do druku tr%+a $owietrzna nada! +ya w
$osiadaniu za+ytkowe" #azety z 1P9P r*
Prosz( si( zatrzyma. na skrzyowaniu
Arzecie" i @&wne" i zerkn%.* ?e$ie" si( $o-
$iesza. ,um+rosky s$odziewa si( ry-
chych aresztowa*
,zie $&0nie" Pete w swo"e" ko!umnie
nada! do#ryza administrac"i2
Ae za#inione $a$iery
Gardzo denerwu"%ca "est wiadomo.'
e kady dokument $otrze+ny s%dowi z
ca% $ewnoci% #dzie si( za$odzie"e' za-
599
nim zd%y si( #o $rzedstawi. "ako dow&d*
Pro$onu"( zatrudnienie $rzez miasto 7ici'
nasze" tr%+y $owietrzne" z Arzecie" A!ei'
"ako s$ec"a!ne" sekretarki i $owierzenie "e"
wszystkich $a$ier&w' kt&re mo#% si( "esz-
cze kiedy $rzyda.* Ho#a+y zda. ten s$e-
c"a!ny e#zamin' kt&rym na#radza si( Wier-
n% su+( ten' kt&re#o "eszcze nikt ni#dy
nie o+!a*
A waciwie d!acze#o zostawia. 7ici(
na $osadzie marne" sekretarki: 5est +ardzo
skru$u!atna co dostanie' to trzyma* =ikt
nie moe $owiedzie.' e ma mnie"sze kwa-
!i)ikac"e ni $ewni urz(dnicy' z kt&rymi
musie!imy si( ostatnio m(czy.*
=iech 7icia kandydu"e na +urmistrzaS
5est idea!n% kandydatk% ma zdrowy roz-
s%dek' nie $rzeszkadza"% "e" dzie"owe za-
wieruchy' +ie#a w k&ko' umie sy$a. $ia-
chem w oczy' a o$ozyc"a na $ewno nie
zdoa si( do nie" $rzycze$i.*
600
A "akim +ya+y +urmistrzem: 5est taka
+a"ka Kzo$a o 7r&!u Gocianie i 7r&!u
Pieku* Hamy "u dosy. 7r&!a Gociana
7r&! Pieniek m&#+y +y. mi!% odmian%*
Pytanie do $ana >izzonera2 ;o si( wa-
ciwie stao z tymi rachunkami za wy+ru-
kowanie @&wne" A!ei:
PS 7icia nada! udost($nia #azet( z
1P9Pr* Prosz( W$a. i o+e"rze.' zanim $o-
!ic"a zna"dzie "aki s$os&+ na uciszenie tr%-
+y $owietrzne"*
Pete z a$a ;!arence6a i wy+ra!i si( na
$arkin#' kt&ry teraz zosta o#rodzony* Fa-
cet $rzy +ramie $odaS im dwa +i!ety' a!e
$ieni(dzy nie chcia* W rodku odkry!i wy-
dzie!ony acuchami kr%# d!a 7ici' z Pa$-
ciem w rodku* Prze$chn(!i si( do nie#o
$rzez tum*
-da"e si(' e z#arniasz nieze $ieni%-
dze' Pa$ciu*
601
Powinienem' a!e nie z#arniam* Pete'
rano chcie!i to zamkn%.* 7aza!i mi wnie.
o$at( d!a wesoych miasteczek i cyrk&w'
$i(.dziesi%t do!c&w dziennie* < wzi%. kre-
dyt* Wi(c $rzestaem +ra. za +i!ety* A!e
$ami(tam o nich* -o+aczysz' $ozw( ich do
s%du*
W tym miecie i tak nic nie dosta-
niesz* =ie $rze"mu" si(' +(dziemy ich m(-
czy.' a si( $oddadz%*
Ao nie wszystko* Dano chcie!i za$a.
7ici(*
;o takie#o: 7to: 5ak:
@!iny* Przy"echa!i z takim wie!kim
wenty!atorem' wiesz' tym do wenty!owa-
nia kana!izac"i' $rzestawionym' e+y dzia-
a na odwr&t i wsysa* ;hcie!i wessa. do
nie#o 7ici(' a!+o $rzyna"mnie" do$a. to'
co niesie*
Pete #wizdn%*
Ho#e zadzwoni.*
602
=ie +yo $otrze+y* 9strze#em 7ici(*
Schowaa #dzie t( #azet( i wr&cia* Gya
zachwycona* Prze!eciaa $rzez t( maszyn(
ze sze. razy* 5ak+y "e0dzia na karuze!i*
Prze!atywaa $rzez ni% i wychodzia w
"eszcze !e$sze" )ormie* =a koniec za$aa
cza$k( sieranta Wance!a* -a+!okowao to
maszyn(' a cza$ka nada"e si( na mietnik*
Wkurzy!i si( i $o"echa!i*
Pete zachichota*
< tak $owiniene zadzwoni.* ;!arence
zro+i+y im zd"(cie*
-ro+iem odezwa si( ;!arence*
Aak: =ie wiedziaem' e +ye tu dzi-
sia"*
=ie $ytae*
Pete s$o"rza na nie#o*
;!arence' kochanie*** W zd"(ciach do
#azet chodzi o to' e+y "e drukowa.' a nie
chowa. w archiwum*
=a twoim +iurku $owiedzia ;!aren-
603
ce*
Aha* ,o+ra' we0my si( za "aki $rost-
szy temat* Pa$ciu' chcia+ym tu $owiesi.
duy trans$arent*
;zemu nie: ;o ma na nim +y.:
/7icia na Gurmistrza* Szta+ Wy+or-
czy*_ Powie #o w ro#u' e+y +yo wida. z
o+u stron* Pasu"e do*** 9 ranyS 7ochani'
mamy towarzystwoS Duchem #owy
wskaza w"azd*
Wr&ci sierant Wance!*
=o' "u' "uS m&wi* 5azda* 9$u-
ci. teren* 9n i trzech $odwadnych wy-
#ania!i z $arkin#u widz&w* Pete $odszed
do nie#o*
;o tu si( dzie"e' sierancie:
Wance! o+e"rza si(*
A' to ty* Ay te si( za+iera"* Husimy
o$r&ni. teren* Sytuac"a awary"na*
Pete o+e"rza si( $rzez rami(*
Pa$ciu' !e$ie" za+ierz st%d 7ici(S
604
krzykn%* ;!arence' terazS
Ham $owiedzia ;!arence*
,o+ra od$ar Pete* A teraz' Wan-
ce!' $owiedz mi' cze#o zd"(cie wanie
zro+i!imy' e+ymy mo#!i "e waciwie
$od$isa.*
A!e m%dra!a* -a+iera" si( z tym swoim
kum$!em' +o nie zostan% z was nawet
strz($y* 4stawiamy +azook(*
;o ustawiacie: Pete s$o"rza z nie-
dowierzaniem na )ur#onetk(* Dzeczywi-
cie' dw&ch #!iniarzy wyadowywao z nie"
+azook(* D&+ zd"(cia' may $o!eci
;!arence6owi*
Pestka $owiedzia ;!arence*
< $rzesta ro+i. +a!ony z #umy* Su-
cha"' Wance!' "estem ty!ko dziennikarzem*
9 co tu waciwie chodzi:
Sam zo+aczysz' s$ryciarzu* Wance!
odwr&ci si( tyem* ,o+raS -aczni"cieS
9#niaS
605
5eden z #!iniarzy $odni&s #ow(*
W co' sierancie:
A my!aem' e +ye w marynarce
wo"enne"* W tr%+( $owietrzn%' oczywicie*
Pa$cio stan% za Petem*
;o oni ro+i%:
;hy+a zaczyna mi co wita.* Pa$ciu'
trzyma" 7ici( z da!eka* ;hy+a chc% w ni%
wa!n%. $ociskiem rakietowym* Pewnie
zniszczy+y "e" sta+i!no. a!+o co*
7ici nic nie +(dzie* 7azaem "e" si(
schowa.* A!e to wariactwo' Pete* 9ni chy-
+a kom$!etnie' cakowicie i nieu!ecza!nie
zewirowa!i*
Tadne $rawo nie m&wi' e #!iniarz
musi +y. norma!ny*
W "ak% tr%+(' sierancie: $yta ten
od +azooki* Wance! zacz% mu ze zoci%
tumaczy.' a!e $ara z nie#o usza' kiedy
zauway' e adnych tr%+ w $o+!iu nie
ma*
606
-aczeka" $o!eci i zwr&ci si( do
Pa$cia* >e"' tyS wrzasn%* Prze#oni-
e st%d t( tr%+(* -awoa" "% z $owrotem*
Pete wy"% notatnik*
Ao +ardzo interesu"%ce' Wance!* ;zy
wed!e two"e" )achowe" o$inii tr%+a $o-
wietrzna $rzychodzi na zawoanie "ak $ie-
sek: ;zy takie "est o)ic"a!ne stanowisko
$o!ic"i:
5a*** adnych komentarzyS -amkni"
si(' a!+o "a ci( zamkn(*
Prosz( +ardzo* A!e wyce!owa!icie t(
armat( tak' e "ak $ocisk $rze"dzie $rzez
tr%+( $owietrzn%' o i!e "aka si( zna"dzie'
to wa!nie $rosto w ratusz* ;zy to ma +y.
zamach na >izzonera:
Wance! odwr&ci si( #watownie i $rze-
+ie# wzrokiem $rzy$uszcza!ny tor $oci-
sku*
>e"' $a!antyS wrzasn%* Wyce!u"cie
to #dzie indzie"* ;hcecie s$rz%tn%. +urmi-
607
strza:
5u !e$ie" $oin)ormowa sieranta
Pete* Aeraz wyce!owa!i $rosto w +ank*
=ie mo#( si( doczeka.*
Wance! znowu z+ada sytuac"(*
Wyce!u"cie #dzie' #dzie nikomu nic
si( nie stanie rozkaza* ;zy "a musz(
my!e. za wszystkich:
A!e sierancie***
=o:
Pan sam wyce!u"e* Hy +(dziemy
strze!a.*
Pete o+serwowa ich*
;!arence westchn%* -osta i zr&+
zd"(cie' "ak adu"% armat( z $owrotem do
samochodu* Ao +(dzie za "akie $i(. mi-
nut* 5a z Pa$ciem +(dziemy w +arze za ro-
#iem* -r&+ adne zd"(cie' z twarz% Wance-
!a*
Pestka $owiedzia ;!arence*
=ast($ne wydanie =asze#o Pi(kne#o
608
Hiasta zawierao trzy zd"(cia i miao tytu
/Po!ic"a wy$owiada wo"n( tr%+ie $o-
wietrzne"1* Pete wzi% "eden e#zem$!arz i
wyruszy na $arkin#' e+y $okaza. #o
Pa$ciowi*
Pa$cia nie +yo* 7ici te nie* Doze"rza
si( $o oko!icy' za#!%da"%c do wszystkich
"adoda"ni i +ar&w* =ic*
Skierowa si( z $owrotem do redakc"i'
$rzekonu"%c same#o sie+ie' e Pa$cio
m&# $&". na zaku$y a!+o do kina* 4siad
za +iurkiem' na$isa $ar( nieudanych $o-
cz%tk&w "utrze"sze#o artykuu' $o#ni&t
wszystkie i $oszed do dziau )oto#ra)icz-
ne#o*
>e"' ;!arenceS Gye dzisia" na $arkin-
#u:
=ie*
Pa$cio znikn%*
=o i:
=o' chod0* Husimy #o zna!e0.*
609
,!acze#o: A!e $oszed i wzi% a$a-
rat*
Parkin# nada! +y o$uszczony* Ani Pa$-
cia' ani 7ici nawet "edne#o $odmuchu*
Pete odwr&ci si(*
;hod0' ;!arence*** he"' co za zd"(cia
ro+isz:
;!arence trzyma a$arat zwr&cony w
stron( nie+a*
=ie ro+i( od$ar* Qwiato niedo+re*
A co to +yo:
Ar%+a*
;o: 7icia:
Hoe*
>e"' 7iciuS ;hod0' 7iciuS Haa tr%-
+a $owietrzna z+!iya si( do nie#o' zawi-
rowaa szy+cie" i $odniosa kawaek tek-
turki' kt&ry wczenie" u$ucia* Pokr(cia
nim troch(' $o czym wa!n(a nim Pete6a w
twarz*
Ao nie "est mieszne' 7iciu $oskar-
610
y si(* @dzie Pa$cio:
Ar%+a $owietrzna znowu si( do nie#o
$rzysun(a* -o+aczy' e znowu si(#a $o
tekturk(*
9' nieS "(kn% i sam $o ni% si(#n%*
Ar%+a $owietrzna +ya szy+ka* -a+raa
tekturk( na od!e#o. ki!kudziesi(ciu me-
tr&w i $rzyniosa z $owrotem* Aekturka
uderzya #o ostrym +rze#iem w nos*
7iciaS wrzasn% Pete* Przesta si(
wy#u$ia.*
Aekturka miaa wymiary "akie $i(tna-
cie na dwadziecia centymetr&w i +ya za-
drukowana* =a"wyra0nie" $rzy$i(to "% kie-
dy do ciany' we wszystkich czterech ro-
#ach widniay mae rozdarcia* Wydruko-
wano na nie"2 D<A- ;?ASS<;' a $od
s$odem2 /Pok&" 2J1C' "edna oso+a `M'JJ'
dwie oso+y `P'JJ1* ,a!e" +y re#u!amin
hote!u*
Pete $rzy#!%da "e" si( ze zmarszczonym
611
czoem* =a#!e rzuci ni% w $owietrzny wir*
7icia natychmiast odrzucia mu "% $rosto
w twarz*
;hod0' ;!arence ozna"mi dziarsko*
<dziemy do hote!u Ditz-;!assic' $ok&"
2J1C*
Pestka $owiedzia ;!arence*
Ditz-;!assic +y to o#romny +udynek
trzy $rzecznice da!e"' $o$u!arny wr&d
+ukmacher&w i $anienek* Pete omin% re-
ce$c"(' wchodz%c $rzez drzwi do $iwnicy*
Windziarz s$o"rza na a$arat ;!arence6a*
9' nie' stary* W tym hote!u nie ma
s$raw rozwodowych*
S$oko od$ar Pete* Ao nie "est
$rawdziwy a$arat* S$rzeda"emy marihu-
an(' a to "est ma#azyn*
Arze+a +yo od razu m&wi.* =ie $owi-
niene nosi. te#o w a$aracie* ?udzie si(
denerwu"%* 7t&re $i(tro:
,wudzieste $ierwsze*
612
Windziarz zawi&z ich $rosto na #&r('
i#noru"%c inne wezwania*
,wa do!ce* 4su#i s$ec"a!ne*
<!e $acisz za konces"(:
< kto mi tu do#adu"e: A two"e intere-
sy:
Piechot% zesz!i $i(tro nie" i zna!e0!i $o-
k&" 2J1C* Pete ostronie s$r&+owa otwo-
rzy. drzwi +yy zamkni(te na k!ucz* -a-
$uka adne" od$owiedzi* Przycisn% do
nich ucho i wydawao mu si(' e syszy "a-
kie od#osy wewn%trz* 9dsun% si('
marszcz%c czoo*
;o mi si( $rzy$omniao odezwa
si( ;!arence* Po+ie# #dzie i $o chwi!i
wr&ci z czerwon% siekierk% straack%*
Aeraz: za$yta Pete6a*
4rocza my!' ;!arence* 5eszcze nie te-
raz* Pete wa!n% w drzwi i wrzasn%2
Pa$ciuS Pa$ciuS
- $oko"u za nimi wy"rzaa $ot(na ko-
613
+ieta w r&owym sz!a)roku*
5ak czowiek ma tuta" s$a.: za$yta-
a*
Prosz( si( uciszy.S od$owiedzia "e"
Pete* Ao idzie $rzez radio*
=asuchiwa* Aym razem usysza wy-
ra0ne od#osy wa!ki' a $otem woanie
/PeteS Pe*** 1
AerazS zawoa Pete* ;!arence za-
machn% si(*
-amek $uci $rzy trzecim uderzeniu*
Pete w$ad do rodka' a za nim ;!arence*
-derzy si( z kim wy+ie#a"%cym i k!a$n%
na $odo#(* 7iedy wsta' zo+aczy Pa$cia
na &ku* Stary usiowa roz$!%ta. r(cznik'
kt&ry zawi%zano mu wok& ust* Pete #o
ci%#n%*
Ra$ ichS wrzasn% Pa$cio*
5ak ty!ko ci( rozwi%(*
=ie zwi%za!i mnie* -a+ra!i mi s$odnie*
Dany' my!aem' e ni#dy nie $rzy"dzieszS
614
Aroch( $otrwao' zanim 7icia mi wy-
tumaczya*
Ham ich ozna"mi ;!arence* 9+u*
@dzie: zdziwi si( Pete*
Auta" od$ar dumnie ;!arence i $o-
k!e$a sw&" a$arat*
Pete darowa so+ie od$owied0 i rzuci
si( do drzwi*
Aam $o+ie#!i wskazaa dua ko+ieta*
Duszy w tamt% stron(' wy$ad zza ro#u i
zo+aczy zamyka"%ce si( drzwi windy*
Pete stan%' zdziwiony tumem !udzi
$rzed hote!em* Doz#!%da si( nie$ewnie'
kiedy Pa$cio za$a #o za rami(*
AamS Aamten ka+rio!etS Samoch&d
wskazywany $rzez Pa$cia wanie mi"a
rz%d taks&wek czeka"%cych $rzed hote!em*
- #onym warkotem na+ra $r(dkoci*
Pete otworzy drzwi na"+!isze" taks&wki*
-a tym samochodemS wrzasn%*
Wszyscy w!e0!i do rodka*
615
,!acze#o: s$yta taksiarz*
;!arence uni&s siekierk( straack%*
Aeraz: za$yta*
7ierowca schy!i si(*
Hnie"sza z tym stwierdzi* Aak ty!-
ko $ytaem*
4mie"(tnoci taks&wkarza +ardzo im
$omo#y w centrum' a!e $otem kierowca
ka+rio!etu skr(ci w Arzeci% A!e"( i skiero-
wa w stron( rzeki* Prze!ecie!i $rzez ni%
odda!eni od sie+ie o $i(.dziesi%t metr&w' a
da!e" +ya ty!ko autostrada +ez o#ranicze-
nia $r(dkoci*
Aaks&wkarz odwr&ci #ow(*
7amerzyci nad%a"% za nami:
5acy kamerzyci:
Ao nie )i!m:
Dany' nieS Aamten w&z "est $een $o-
rywaczy* Szy+cie"S
Po!ic"a: 9' nie' w to si( nie mieszam*
-ahamowa #watownie*
616
Pete za$a siekierk( i szturchn% ni% tak-
siarza*
@o ichS
Aaks&wka zn&w $rzys$ieszya' a!e kie-
rowca za$rotestowa*
Aym #ruchotem na $ewno ich nie do-
#onimy* S% duo !e$si*
Pa$cio za$a Pete6a za rami(*
5est 7iciaS
@dzie: -reszt%' mnie"sza z tymS
-wo!ni"S wrzasn% Pa$cio* 7iciu'
7iciuS Auta"S
Ar%+a $owietrzna zniya !ot i zr&wnaa
tem$o z samochodem*
Au' kochanieS zawoa do nie" Pa$-
cio* Gierz tamten samoch&dS Aen z $rzo-
du* Ra$ #oS
7icia wydawaa si( nie$ewna' skoowa-
na* Pa$cio $owt&rzy $o!ecenie i ruszya
$rzed sie+ie niczym tr%+a $owietrzna* W
!ocie zanurkowaa i ze+raa mieci i $a$ie-
617
ry*
-o+aczy!i' "ak znia !ot i ataku"e samo-
ch&d $rzed nimi' rzuca"%c $a$iery w twarz
kierowcy* Samoch&d zataczy* -aatako-
waa znowu* Samoch&d z+oczy z kursu'
w"echa na chodnik' od+i si( od +arierki i
w$ad na !atarni(*
Pi(. minut $&0nie" Pete wrzuca monety
do automatu te!e)oniczne#o na na"+!isze"
stac"i +enzynowe"* -ostawi 7ici(' ;!aren-
ce6a i siekierk( straack% na mie"scu' e+y
$i!nowa!i dw&ch z+ir&w' kt&rzy i tak od-
nie!i "u roz!iczne rany i o+raenia* Wy-
kr(ci mi(dzymiastow%*
Prosz( numer FG< na z#aszanie $o-
rwa za%da* Wie $ani' ten w Wa-
szyn#tonie' na $orwania*
9 kurcz(S $owiedziaa te!e)onistka*
Ho#( $osucha.:
,awa" ten numerS
5u' "uS
618
Federa!ne Giuro Q!edcze roz!e#o si(
w suchawce*
R%czcie mnie z >ooLeremS ;o: ,o-
+ra' do+ra' $o#adam z $anem* Sucha" $an'
chodzi o $orwanie* =a razie ich trzymam'
a!e "ak nie $rzy!ecie mi tu cho$c&w z !o-
ka!ne#o +iura' to adne" s$rawy nie +(dzie*
=ie' "e!i mie"scowa $o!ic"a dotrze tu
$ierwsza* ;o: Pete us$okoi si(' wy"a-
ni' kim "est' #dzie "est i streci +ardzie"
wiary#odne )ra#menty cae" historii* Dz%-
dowy a#ent $rzerwa mu' kiedy doma#a
si( natychmiastowe"' a!e to na$rawd( na-
tychmiastowe" akc"i i za$ewni' e !oka!ne
+iuro zostao "u $owiadomione*
Pete wr&ci do wraku samochodu' kiedy
$orucznik ,um+rosky wysiada z wozu
$o!icy"ne#o*
=ie r&+ te#o' ,um+rosky wrzasn%*
Wie!ki #!iniarz zawaha si(*
;ze#o mam nie ro+i.:
619
=icze#o masz nie ro+i.* FG< "est w
drodze' a ty "u "este w to w$!%tany* =ie
$o#arsza" swo"e" sytuac"i*
Pete wskaza na dw&ch z+ir&w* ;!arence
siedzia na "ednym' a o dru#ie#o o$iera
ostrze siekierki*
Ae dwa $taszki "u wszystko wy$ie-
way* Ao miasto roz!eci si( na kawaki* 5ak
si( $o$ieszysz' to moe zd%ysz na samo-
!ot do Heksyku*
,um+rosky $atrzy na nie#o*
Wym%drzasz si( $owiedzia +ez
$rzekonania*
-a$yta" ich* Przyzna!i si(*
5eden ze z+ir&w $odni&s #ow(*
@roono nam ozna"mi* Pan ich
zamknie' $oruczniku* -aatakowa!i nas*
=o' da!e" zach(ci wesoo Pa$cio*
-aaresztu"cie nas' wszystkich* ,zi(ki temu
ci dwa" si( nie zmy"%' do$&ki nie $rzy"e-
dzie FG< i $rzesucha ich* Hoe +(dziecie
620
mo#!i $&". na u#od(*
Aeraz: za$yta ;!arence*
,um+rosky odwr&ci si(*
9d& t( siekierk(S
-r&+' co $owiedziaem' ;!arence* Ra$
a$arat i $strykni" zd"(cie' "ak $rzy"ad% )e-
dera!ni*
=ie wzywaem adnych )edera!nych*
9+e"rzy" si(S
@ranatowy sedan zahamowa +ez#onie
i wysiado czterech si!nych' ener#icznych
m(czyzn*
;zy "est tu kto o nazwisku Peter Per-
kins: za$yta $ierwszy z nich*
Ao "a od$owiedzia Pete* ;zy
m&#+ym was ucaowa.:
-a$ad zmrok' a!e $arkin# +y zatoczo-
ny i #warny* - "edne" strony ustawiono
try+un( d!a nowe#o +urmistrza i #oci ho-
norowych' a na$rzeciwko $odest d!a orkie-
621
stry* =ad we"ciem wisia wie!ki' $odwie-
t!ony na$is2 ,9H 7<;< >9=9D9WK-
@9 9GWWAAK?A =AS-K@9 P<a7=K-
@9 H<ASAA*
Porodku w o#rodzonym kr(#u sama
7icia wirowaa' $odskakiwaa' koysaa si(
i taczya* Pete sta o+ok z Pa$ciem' do-
okoa co $&tora metra rozstawione +yy
dzieci*
Wszystko #otowe: zawoa Pete*
@otowe od$owiedzia Pa$cio*
Pete' Pa$cio i dzieci zacz(!i wrzuca. w
od#rodzony kr%# ser$entyny* 7icia zniya
si(' ze+raa "e i owin(a si( nimi*
;on)ettiS wrzasn% Pete* 7ade z
dzieci wyrzucio w stron( tr%+y $owietrz-
ne" tor+( kon)etti* =iewie!e z te#o u$ado
na ziemi(*
Ga!onyS wrzasn% Pete* QwiataS
Wszystkie dzieci zacz(y nadmuchiwa.
mae +a!oniki kade miao ich z tuzin w
622
r&nych ko!orach* -araz $o nadmuchaniu
oddaway "e 7ici* W%czono re)!ektoryF
7icia zamienia si( w )ontann( wiru"%cych'
kotu"%cych si( ko!or&w' si(#a"%c% ki!kuna-
stu $i(ter*
Aeraz: za$yta ;!arence*
AerazS
623
(There shall be no darkness)
Przeoya Anna 4orota Hami#ska
<ames 9lish (01X0/01F2) zacz7 od pisania opoiada#'
kt*rych tematem byo )edno ybrane za(adnienie z dziedziny
science fiction M na przykad zdolno6ci parapsychiczne' mi/
niaturoi ludzie czy anty(raitac)a$ Nast5pnie opoiadania
te poszerza' nada)7c im ksztat poie6ci$ Na)lepszymi przy/
kadami takich utor* s7 uko#czone +The -eedlin( -tars.'
+A =ase of =onscience. i +<ack of Na(les.$ 9lish )est r*/
nie autorem doskonaych adaptac)i poie6cioych scena/
riuszy serialu teleizy)ne(o +-tar Trek. (cz56ci 0/0X) oraz
zi7zane) z tym serialem znane) poie6ci +-pock ?ust 4ieB.$
624
625
<
7oo dziesi%te" wieczorem Pau! Foote
doszed do wniosku' e na weekendowym
$rzy"(ciu w domu =ewc!i))e6&w "est $o-
tw&r*
Foote +y wtedy za!any +ardzie" ni
kiedyko!wiek chcia+y +y.* Wyci%#n% si(
w z+yt wy#odnym )ote!u' o$iera"%c ramio-
na na $or(czach* W $rawe" doni niez+yt
$ewnie trzyma na w$& o$r&nion%
szk!ank(* ;iemna $!ama na szare" no#awce
s$odni wskazywaa mie"sce' #dzie wy!%do-
waa "u cz(. drinka* S$od $rzymkni(-
tych $owiek o+serwowa' "ak 5armoskow-
ski #ra na $ianinie*
Pianista nareszcie za#ra t( sonat( Skria-
+ina' na kt&r% czeka!i wszyscy z#romadze-
ni* 5ednak d!a Foote6a' ma!arza' kt&remu
626
so nade$n% na ucho' to w o#&!e nie +ya
muzyka' ty!ko haas' nasuwa"%cy "akie ta-
"emnicze i straszne sko"arzenia*
W $oko"u +yo duszno* Aeraz wydawa
si( te o $oow( mnie"szy* Foote $rzestra-
szy si(' e "est tu "edynym y"%cym czo-
wiekiem' nie !icz%c 5ana 5armoskowskie-
#o* Deszta to ty!ko )i#ury woskowe' uda"%-
ce !udzi $o#r%onych w estetycznym tran-
sie*
=ic nie mo#o wz+udza. w%t$!iwoci co
do ywotnoci 5armoskowskie#o* =ie +y
$rzysto"ny' a!e tkwia w nim "aka +ruta!na
sia' ma"%ca wasne $i(kno zachwyca"%ca
+ya take $recyz"a' z kt&r% t( si( kontro-
!owa* 7iedy "e#o wie!kie' wochate donie
o$aday na k!awisze' zdawao si(' e )orte-
$ian $owinien roz$a. si( w drzaz#i* A!e
sia uderzenia $a!c&w w k!awisze zostaa
na"dokadnie" o+!iczona*
Ao dziwne widzie. tak% de!ikatno.
627
kry"%c% si( za tak% twarz%* ?inia wos&w
na okr%#e" #owie 5armoskowskie#o $rze-
+ie#aa za nisko' mimo e starannie unika
)ryzury cho.+y $rzy$omina"%ce" tradycy"-
n% )ryzur( muzyka* 5e#o +rwi +yy $roste'
$rostok%tne i tak #(ste' e tworzyy niema!
"edn% !ini(*
-e swo"e#o )ote!a Foote $o raz $ierwszy
zauway dziwny ksztat uszu Po!aka
+yy $rzechy!one do $rzodu "ak u czu"ne#o
zwierz(cia' tak' e s$iczasty koniuszek
zna"dowa si( na same" #&rze*
Przechy!ay si( w stron( k!awiatury* Fo-
ote6owi $rzy$omnia si( $ies ze synne#o
$!akatu /@os "e#o $ana1*
@dzie on "u widzia tak% #ow(: Hoe
na o+razie Hatthiasa @rimewa!da na te"
ta+!icy otarza z <senheim' ukazu"%ce" ku-
szenie Qw* Antonie#o* A!+o moe na "ed-
ne" z i!ustrac"i do /;zerwone#o @rimoire-
6u1' "ednym z tych dziwacznych starych
628
drzeworyt&w' kt&re ;hris ?und#ren nazy-
wa /redniowiecznymi testami Dorscha-
cha1:
5armoskowski skoczy Skria+ina* -a-
trzyma si(' z namysem s$!&t donie' $o
czym zacz% #ra. wasny utw&r' /@a!!iard
FantasVue1*
Fi#ury z wosku ani dr#n(y' a!e z ich
nieruchomych war# wydo+yo si( ciche'
niesamowite westchnienie' wiadcz%ce o
tym' e roz$ozna!i dzieo* W $oko"u +ya
teraz "eszcze "edna oso+a' a!e Foote nie
wiedzia' kto to "est* 7iedy s$r&+owa wy-
ostrzy. m(tny wzrok i $o!iczy. o+ecnych'
"e#o umys z+untowa si( i nie udao mu
si( do". do adne#o wyniku* A!e i tak wy-
czuwa o+ecno. ko#o' ko#o wczenie" na
$rzy"(ciu nie +yo*
=a $ewno nie 5armoskowski* 9n +y tu
wczenie"* A!e mia z tym co ws$&!ne#o*
9+ecna +ya "aka &sma oso+a i miao to
629
co ws$&!ne#o z 5armoskowskim*
;o to +yo:
-e co +yo wr&d nich to nie u!e#ao
na"mnie"sze" w%t$!iwoci* Kner#ia' "ak%
norma!nie zuyy+y zmysy Foote6a' zasi!a-
a teraz "e#o instynkt' #dy zmysy mia
z+yt ot($iae* A instynkt +ardzo wyra0nie i
stanowczo m&wi mu o $otworze' kt&ry
kr(ci si( w oko!icy $ianina' siedzia o+ok
5armoskowskie#o' kiedy ten $ieci z(+y
muzyczne" +estii' z!ewa si( z "e#o $ot(-
nym ciaem i w(owymi $a!cami*
Foote ni#dy nie miewa $i"ackich kosz-
mar&w i wiedzia' e teraz te ich nie ma*
;z(. "e#o umysu' kt&ra zachowaa trze0-
wo.' wyczua' e #dzie w tym $oko"u
"est co strasz!iwe#o* A skoro +ariera sce$-
tycyzmu $ada' umys uwierzy w to i +y
s$ara!iowany strachem*
@or%czkowe d0wi(ki' kr%%ce wok& ni-
czym nieto$erze' zami!ky na#!e*
630
5u: za$yta idiotycznie zaskoczony
Foote*
5u: $owt&rzy "ak echo 5armoskow-
ski* A!e to du#i utw&r' Pau!* Awo"e za-
)ascynowanie to kom$!ement d!a mo"e"
kom$ozyc"i*
7iedy s$o"rza $rosto na ma!arza' "e#o
oczy roz+ysy czerwieni%* Foote #or%cz-
kowo usiowa so+ie $rzy$omnie.' czy
$ianista mia czerwone oczy "u wczenie"*
A!+o czy "est to w o#&!e mo!iwe' +y !udz-
kie oczy +yy tak czerwone' "ak "e#o w te"
chwi!i*
7om$ozyc"i: s$yta' my!%c o swo-
im zu$enie ot($iaym m&z#u* 7okta"!e
=ewc!i))e6a +yy dia+e!sko si!ne* =ie
wiem' czy tu chodzi o kom$ozyc"(' 5anie*
Aakie $a!ce mo#y+y zro+i. )ascynu"%cy
utw&r nawet z /W!az kotek na $otek1*
W duchu rozemia si(' widz%c' "ak
$rzez twarz 5armoskowskie#o $rze$ywa"%
631
rozmaite uczucia* -askoczenie' e usysza
kom$!ement od Foote6a #dy odk%d $ia-
nista $rzy+y' mi(dzy tymi dwoma trwa
niewytumacza!ny anta#onizm namys
a w kocu tumiony #niew' kiedy w kocu
ukryta o+e!#a ukazaa mu swo"e %do* A
"ednak $otra)i si( rozemia.*
Aak' s% du#ie' $rawda: zwr&ci si(
do reszty #ru$y* Dozwin% $a!ce "ak tr%+ki
rozdawane na $rzy"(ciach' kt&re rozwi"a"%
si( niczym w(e' #dy kto w nie dmucha*
A!e za$ewniam ci(' e wca!e nie $oma-
#a"% mi w #rze* -azwycza" $otyka"% si( "e-
den o dru#i* -waszcza ten*
4ni&s r(ce' +y wszyscy mo#!i zo+a-
czy.* Foote na#!e zadra* =a o+u doniach
$a!ce wskazu"%cy i rodkowy +yy dokad-
nie te" same" du#oci*
?und#ren $ewnie nazwa+y mnie mu-
tantem* Ao +ardzo $rzeszkadza w #rze*
,oris @i!more' kiedy' w Pradze' uczen-
632
nica 5armoskowskie#o' i na"wyra0nie" na-
da! zakochana w nim "awnie i +o!enie'
strz%sn(a z ramion miedziane !oki i unio-
sa donie*
Ho"e s% takie kr&tkie $owiedziaa z
a!em* Ao wca!e nie s% r(ce $ianistki*
Ao r(ce wirtuozki od$ar 5armo-
skowski* 4miechn% si(' z roztar#nieniem
dra$i%c wn(trza doni* =a#!e Foote zna!az
si( w wiecie $enym !ni%cych' idea!nie
r&wnych z(+&w* =ie' nie idea!nie r&w-
nych* - matematycznie niema! r&wnych
rz(d&w wystaway nieco dusze ky* Przy-
$omniao mu si( to idiotyczne o$owiada-
nie Poe#o "ak to +yo*** /Gerenice1: Ao
oczywiste' e 5armoskowski nie umrze
mierci% natura!n%* -amordu"e #o "aki
dentysta' +y we". w $osiadanie tych z(-
+&w*
Arzy czwarte znanych mi wie!kich $ia-
nist&w ma a$y "ak kierowcy ci(ar&wek
633
m&wi 5armoskowski* ;hirurdzy te' za-
$yta"cie ?und#rena* ,u#ie $a!ce rzadko
s% zr(czne*
Ao+ie "ednak wychodzi "ako znako-
mita muzyka ozna"mi =ewc!i))e wsta-
"%c*
,zi(ku"(' Aom* 5armoskowski na"-
wyra0nie" uzna $owstanie #os$odarza z
mie"sca za znak' e nie musi "u #ra.*
4ni&s sto$y z $eda&w i $rzesun% si( do
+rze#u awki* 7i!ka innych os&+ take
wstao* Foote zdoa "ako wyd0wi#n%. si(
z $iekie!nych otchani )ote!a i stan%. na
zdr(twiaych sto$ach* 9stronie odstawi
szk!ank( na sto!ik i z+!iy si( do ;hristia-
na ?und#rena*
;zytaem tw&" wykad' ten z kon#resu
w Sztokho!mie $owiedzia' z trudem $a-
nu"%c nad "(zykiem* D(ce 5armoskow-
skie#o s%***
Aak od$ar $sychiatra' $atrz%c na
634
Foote6a +ystrymi' $enymi nie$oko"u ocza-
mi* Foote na#!e od#ad my!i ?und#rena*
Aen siwie"%cy' $u!chny czowieczek oce-
nia' "ak +ardzo Foote "est $i"any i zastana-
wia si(' czy do rana za$omni o wszyst-
kim*
?und#ren machn% !ekcewa%co r(k%*
Widziaem "e stwierdzi o+o"(tnie*
5ak sam $owiedzia' to na"$rawdo$odo+-
nie" mutac"a* Hamy dwudziesty wiek* A!e
chc( za$omnie. o tym i i. do &ka* Ho-
esz to uzna. nie ty!ko za in)ormac"(' a!e i
za do+r% rad(*
Wyszed z $oko"u' zostawia"%c Foote6a*
Ha!arz zastanawia si(' czy $owinien czu.
si( !e$ie"' czy $rzeciwnie' zanie$okoi. si(
"eszcze +ardzie"* ?und#ren z $ewnoci% to
wie* A!e "e!i 5armoskowski +y tym' na
ko#o wy#!%da***
Przy"(cie na"wyra0nie" rozwi"ao si( do-
skona!e +ez udziau Foote6a* W wie!kim
635
sa!onie zacz(y $o+rzmiewa. rozmowy*
5armoskowski i ,oris siedzie!i na awce
$rzy $ianinie i #aw(dzi!i $rzyciszonymi
#osami* <ch rozmow( $rzerywao od cza-
su do czasu wirtuozerskie arpe((io Po-
!ak $okazywa dziewczynie' "ak na"!e$ie"
odtwarza. utw&r' kt&ry #raa $rzed ko!a-
c"%*
5ames i Gennin#ton' amerykaski krytyk
!iteracki' roz+iera!i na cz(ci ostatni% $o-
wie. 5amesa' a za)ascynowany =ewc!i))e
$rzysuchiwa im si( $i!nie* =iewinna i
mda ;aro!ine =ewc!i))e m&wia w $rze-
strze o niczym* =ikt nie t(skni za ?und-
#renem i na"$rawdo$odo+nie" nikt nie za-
t(skni za Foote6em*
;hwie"%c si(' nonsza!ancko $omaszero-
wa do "ada!ni' #dzie !oka" wci% "eszcze
s$rz%ta ze stou*
Prze$raszam $owiedzia* Hay
eks$erymencik* 9ddam rano* -a$a ze
636
stou n&' wy"rza $rzez drzwi $rowadz%ce
z "ada!ni na korytarz i wyszed* W koryta-
rzu +yo do. ciemno' a!e dao si( wytrzy-
ma.*
-amyka"%c drzwi do swo"e#o $oko"u'
zatrzyma si( na chwi!(' +y $osucha. $o-
$isu techniki 5armoskowskie#o* Ho!iwe'
e o $&nocy 5armoskowski da inny $o$is*
5e!i tak si( stanie' Foote +(dzie zadowo!o-
ny' e ma n&* Wzruszy nie$ewnie ramio-
nami' starannie zamkn% drzwi i $odszed
do okna*
9 "edenaste" trzydzieci 5armoskowski
sta samotnie na tarasie domu =ewc!i))e-
6&w* ;hocia nie +yo wiatru' noc o$ano-
wao $rzenik!iwe zimno a!e on zdawa
si( te#o nie zauwaa.* Sta +ez ruchu "ak
czarny $os%#* Ay!ko dwie w%skie smu#i
$ary' wydo+ywa"%ce si( z "e#o nozdrzy ni-
czym dym z nosa smoka dowodziy' e
637
y"e*
Przez m#( koronek $rzysania"%c% okno
Foote6a 5armoskowski wy#!%da "ak ws$a-
niaa ko!umna z czarne#o kamienia a!e ta
ko!umna staa na kraterze wu!kanu*
Przed domem nie +yo adne#o wiata'
ty!ko $romienie ksi(yca od+i"ay si( od
nie#u* W ich +!asku $ot(na wiea' na
kt&re" o$ieraa si( caa konstrukc"a domu'
$rzy$ominaa staroytn% )ortec(* W%skie
otwory strze!nicze uwanie o+serwoway
oko!ic( swoimi $ustymi 0renicami' a
wszystkie +!anki $rzyodziane +yy w
niene hemy*
,om ku!i si(' stara"%c si( o$rze. zo!i-
we" +iae" nocy* Wydawa si( stary* -aso-
ny $achniay kurzem i staroci%* =iemo!i-
we' +y w tym domu +y "eszcze kto ywy
o$r&cz 5armoskowskie#o i Foote6a* Po du-
#ie" chwi!i Foote !eciutko $oruszy zason(
i odsun% "%*
638
Qwiato ksi(yca za!ao mu twarz' wi(c
co)n% si( z $owrotem w ciemno.' zosta-
wia"%c rozchy!one zasony*
5e!i 5armoskowski dostrze# ten ukrad-
kowy ruch' w aden s$os&+ te#o nie oka-
za* Gy cakowicie $ochoni(ty #ro0nym
$i(knem nocy* - mie"sca' #dzie sta' wi-
dzia $rawie ca% $osiado. =ewc!i))e6&w*
W suchym' zimnym $owietrzu dawao si(
dostrzec nawet czarn% #ranic( !asu za $o-
!em #o!)owym $o $rawe" stronie* G!ie"
domu stao ki!ka samotnych drzew* Dzuca-
y na nie# #roteskowe cienie' kt&re $oru-
szay si( i zmieniay ksztaty nieskocze-
nie $owo!i' wraz z ruchem ksi(yca*
5armoskowski westchn% i $odra$a
wn(trze !ewe" doni* Gez#onie $orusza
war#ami*
Samotna chmurka z+!iaa si( !eniwie
do ksi(yca* ;ie wy$rzedzi "%' sun%c w
stron( domu i nios%c ze so+% ciemno.* W
639
"e" "%drze de!ikatne zmarszczki na nie#u
$rzy+ieray demoniczne ksztaty $owy#i-
nanych cia wyania"%cych si( z ziemi' za-
$ada"%cych si( w ni%' wyania"%cych si(
znowu' $rzy+!ia"%cych si(* Przez ki!ka
chwi! wia wi!#otny' !odowaty wiatr' $od-
rywa"%c z tarasu wiry nienych kryszta-
k&w*
Wiatr ucich' kiedy cienie dotary do
domu* -a$anoway ciemnoci i cisza* Po-
tem' #dzie ze sta"ni za domem' roz!e#o
si( $rzeci%#e' dr%ce wycie $sa* -araz do-
%czyy do nie#o ko!e"ne*
-(+y 5armoskowskie#o za!niy sa+o w
$rzytumionym wiet!e ksi(yca* Sta tam
"eszcze $rzez chwi!( $otem odwr&ci #o-
w( z zaskaku"%c% $r(dkoci%' a oczy +y-
sn(y dra$ien% czerwieni% w stron( ciem-
ne#o okna' w kt&rym sta Foote* Aen $o-
$iesznie o$uci zasony* =awet $rzez nie
m&# dostrzec $onury' )os)oryzu"%cy
640
umiech $ianisty* 5armoskowski wszed z
$owrotem do domu*
=a korytarzu $a!ia si( ty!ko "edna !am$-
ka* Pok&" 5armoskowskie#o zna"dowa si(
na samym kocu korytarza' o+ok $oko"u
Foote6a* 7iedy $ianista szed w tamt% stro-
n(' $o#r%ony w my!ach' otworzyy si(
drzwi na$rzeciwko $oko"u Foote6a i wysza
z nich ,oris @i!more u+rana w $odomk(' z
r(cznikiem $rzerzuconym $rzez rami( i
szczoteczk% do z(+&w w doni*
9chS wykrzykn(a* 5armoskowski
odwr&ci si( w "e" stron(* Foote $rze!i-
z#n% si( za "e#o $!ecami i wszed do $o-
ko"u $ianisty* =ie mia zamiaru $ozwo!i.'
+y ,oris +ya wiadkiem te#o' cze#o si(
$o 5armoskowskim s$odziewa*
Ach' to ty' 5anie odezwaa si( ,oris'
"u cisze"* Przestraszye mnie*
Widz( roz!e# si( #os 5armoskow-
641
skie#o* Foote zerkn% "ednym okiem' co
si( dzie"e za drzwiami* -osta!imy we
dwo"e' "ak sowy w nocy*
Deszta "est $i"ana* A na"+ardzie" ten
okro$ny ma!arz* ;zytaam so+ie $isma'
kt&re Aom zostawi mi $rzy &ku' i w
kocu $ostanowiam te i. s$a.* A co ty
ro+ie:
Wyszedem ty!ko na taras' odetchn%.
wieym $owietrzem* ?u+i( zimowe $o-
wietrze takie mro0ne' e a #ryzie*
Psy s% "akie nies$oko"ne stwierdzi-
a* Syszae "e:
Aak od$ar 5armoskowski i umiech-
n% si(* ,!acze#o $odczas $eni $sy tak
si( nad so+% ua!a"%:
Hoe kr%% tu "akie duchy*
W%t$i(* Aen dom nie "est do. stary
na rodzinne z"awy* 9 i!e wiem' aden z
krewnych ;aro!ine czy Aoma nie mia ho-
noru umrze. tuta"*
642
H&wisz $rawie tak' "ak+y w to wie-
rzy* 5e" #os dra* 9win(a si( cianie"
$odomk%*
Pochodz( z kra"u' #dzie wiara w takie
rzeczy "est $owszechna* W Po!sce sce$ty-
k&w mamy ty!ko z im$ortu*
Wo!aa+ym' e+y udawa wy"%tek
orzeka* ,osta"( $rzez cie+ie dreszczy*
- $owa#% skin% #ow%* Patrzy!i na sie-
+ie* Potem zro+i krok na$rz&d i u"% "% za
r(k(*
Foote $oczu s$&0nione ukucie a!u* 5e-
!i si( $omy!i' niedu#o zna"dzie si( w sy-
tuac"i' w kt&re" $rze$rosiny +(d% niemo!i-
we*
,ziewczyna $atrzya na 5armoskowskie-
#o' umiecha"%c si( nie$ewnie*
5anie odezwaa si(*
=ie od$owiedzia 5armoskowski*
-aczeka"* Pra#a +ya tak dawno temu*
643
Dozumiem* Staraa si( wyrwa. do-
nie z "e#o ucisku*
=ie' nie rozumiesz za$rzeczy ostro*
Hiaem wtedy ty!ko osiemnacie !at* Ay
miaa*** i!e to +yo*** chy+a "edenacie*
Gyem dumny z two"e#o szczeni(ce#o za-
uroczenia' a!e +yem te d!a cie+ie niewy-
o+raa!nie stary* Aeraz nie "estem "u tak
stary' a ty "este taka !iczna*** =ie' nie'
wysucha" mnie' $rosz(S ,oris' kocham ci(
i czu"(' e ty kochasz mnie' a!e***
Podczas kr&tkie" chwi!i mi!czenia Foote
m&# dosysze. szy+ki' urywany oddech'
kt&ry ,oris @i!more staraa si( o$anowa.*
Skr(ca #o wstyd* =ie mia $rawa***
A!e musimy zaczeka.' ,oris*** P&ki
nie ostrze#( ci( $rzed czym' o czym wte-
dy adne z nas nie mo#o nawet ni.*
9strzec mnie:
Aak* 5armoskowski znowu urwa*
G(dzie ci trudno w to uwierzy. $owie-
644
dzia w kocu* A!e "e!i uwierzysz' mo-
emy +y. szcz(!iwi* ,oris' "a nie mo#(
+y. sce$tykiem* 5estem***
4rwa* - roztar#nieniem $atrzy na r(ce
ko+iety' "ak+y tam szuka od$owiednich
s&w* Potem o+r&ci "e" donie* Awarz $ia-
nisty wyraaa $rzeraenie i Foote zo+a-
czy' "ak s$azmatycznie ciska "e" r(ce*
W tym momencie zrozumia' e nie my-
!i si( co do 5armoskowskie#o' < mimo za-
dowo!enia' on take +y $rzeraony*
=a sekund( 5armoskowski zamkn%
oczy* Hi(nie wzdu szcz(ki zarysoway
si( wyra0nie tak mocno zaciska z(+y*
Potem stanowczym ruchem zwin% donie
,oris w $i(ci' a te "e#o dziwne $a!ce owi-
n(y si( wok& nich* 7iedy znowu otwo-
rzy oczy' roz+ysy w sa+ym wiet!e czer-
wonym $omieniem*
,oris wyrwaa mu r(ce i skrzyowaa "e
na $iersi*
645
5anie' o co chodzi: ;o ci si( stao:
5e#o twarz $owinna roz$a. si( na ka-
waki $od na$orem emoc"i' kt&re $rzey-
wa i kt&re szukay u"cia* 5ednak o$ano-
wa mimik(' $owo!i' mi(sie $o mi(niu*
=ic od$owiedzia* Ao' co chciaem
$owiedzie.' na$rawd( nie ma adne#o
sensu* Hio znowu ci( s$otka.' ,oris* ,o-
+ranoc*
Hin% "%' doszed do koca korytarza i
#watownie otworzy drzwi do swo"e#o
$oko"u* Foote !edwo zdoa si( co)n%.*
-a domem zawy $ies' a $otem zami!k*
<<
W $oko"u 5armoskowskie#o wiato
ksi(yca' w$ada"%ce $rzez otwarte okno'
taczyo na starannie $osanym &ku' a !o-
dowate $owietrze wdzierao si( w kady
zakamarek* -amkn% drzwi i $rzeszed
646
$rzez $ok&" $ewnym krokiem' $rosto do
sto!ika $rzy &ku* 7iedy $rzeci% smu#(
sre+rne#o wiata' "e#o cie wyda si(
dziwnie skr&cony' "ak+y m(czyzna szed
na czworakach* Si(#n% $o sto"%c% na sto!i-
ku !am$(*
=a#!e zasty# +ez ruchu' z r(k% w $oo-
wie dro#i do $rze%cznika* Wydawa si(
nasuchiwa.* W kocu odwr&ci si( i s$o"-
rza $rosto w to mie"sce za drzwiami' #dzie
sta Foote*
Gy to na"ciemnie"szy $unkt cae#o $o-
ko"u' ukryty $rzed wiatem ksi(yca* A!e
5armoskowski $owiedzia natychmiast2
Wita"' Pau!* 5eszcze nie $isz o te" $o-
rze:
Foote nie od$owiedzia od razu* 5e#o
zmysy +yy wci% ot($iae z $owodu a!-
koho!u* Przytoczyo #o to' o czym tera:
wiedzia "u na $ewno* Sta w ciemnoci
+ez sowa' o+serwu"%c !edwo widoczn%
647
$osta. Po!aka $rzy &ku* Wasny oddech
wydawa mu si( +ardzo #ony* Szeroka'
$aska smu#a wiata ksi(yca $yn(a
mi(dzy nimi niczym meta!iczna rzeka*
-araz $&"d( $owiedzia w kocu*
5e#o #os zdawa si( monotonny' martwy i
od!e#y' "ak+y na!ea do ko#o zu$enie
inne#o* ;hciaem ty!ko da. ci ma!ekie
ostrzeenie*
Prosz(' $rosz( od$ar u$rze"mie 5ar-
moskowski* -da"e si(' e ostrzeenia s%
dzi w modzie* ;zy zawsze skadasz
#rzecznociowe wizyty z noem w r(ku:
Ao "est wanie to ostrzeenie' 5armo-
skowski* Aen n& "est ze sre+ra*
Husisz +y. +ardzie" $i"any' ni na to
wy#!%dasz stwierdzi $ianista* Hoe
$&"dziesz "u do &ka: Hoemy o tym $o-
rozmawia. rano*
=ie wciska" mi kitu warkn% Foote*
=ie oszukasz mnie* Wiem' kim "este*
648
=iech +(dzie' $okn( t( $rzyn(t(' "ak
mawia Genni#ton*
Aak' $okn%+y od$ar Foote #o-
sem' kt&ry "ednak troch( dra* Ham to
nazwa. $o imieniu' 5armoskowski: W Po!-
sce nazywa!i ci( wi!koakiem' $rawda: A
we Franc"i loup/(arou$ W 7ar$atach m&-
wi!i stre(oica a!+o stre(a' a!+o ;lkoslak$
Awo"a zna"omo. "(zyk&w znacznie
$rzewysza tw&" rozs%dek* A!e dziwnie
mnie to zainteresowao* ;zy $ora nie "est
troch( nieod$owiednia na takie rzeczy:
Do!iny "askrowate nie kwitn% w rodku
zimy* A moe na to' co nazywasz w tak
wie!u "(zykach' te w 19M2 roku nie ma se-
zonu:
Psy ci( nienawidz% $owiedzia cicho
Foote* Grucey da znakomite $rzedsta-
wienie' kiedy Aom $rzy$rowadzi #o ze
s$aceru i s$otka cie+ie* Przeszed +okiem
$rzez cay $ok&"' warcz%c i o+serwowa
649
kady tw&" krok' $&ki Aom #o nie wyci%-
#n%* Aeraz wy"e* A "ak ci( zatrz(so' kiedy
dotkn%e sre+er stoowych*** Syszaem'
"ak zwa!ie to na +uty z #umowymi $ode-
szwami* 5e!i $ami(tasz' za"rzaem $od
st& i zo+aczyem' e masz sk&rzane $ode-
szwy* A!e to i tak +ya kie$ska wym&wka'
+o kady wie' e $r%d nie moe ko$n%.
$rzez nieuziemione sztu.ce' #uma nie
#uma* Sre+ro ci( zranio' kiedy #o dotkn%-
e $o raz $ierwszy* Sre+ro "est za+&"cze'
$rawda: < te $a!ce* Wskazu"%ce te" same"
du#oci co rodkowe* S$rytnie to roze#ra-
e* Starannie zwr&cie na nie uwa#(
wszystkich* =ikt nie dostrze#a te#o' co ma
$od nosem* A!e' 5armoskowski' te" sztucz-
ki ze skradzionym !istem za cz(sto uywa-
no w kryminaach* ?und#ren nie da si( na
ni% na+ra. i "a te nie*
Ach od$ar 5armoskowski* =iezy
kata!o#*
650
Ao nie wszystko* 5ak to si( stao' e w
dzie miae szare oczy' a $o wschodzie
ksi(yca stay si( czerwone: < wn(trze do-
ni* Dosn% tam wosy' kt&re z#o!ie' $raw-
da' 5armoskowski: Widziaem' "ak si( dra-
$iesz* Wszystko' tw&" wy#!%d' two"e za-
chowanie*** Ao m&wi o two"e" naturze w
tuzinie "(zyk&w kademu' kto umie roz$o-
zna. znaki*
5armoskowski odezwa si( $o du#im
mi!czeniu*
Dozumiem* 5este +ardzo s$ostrze-
#awczy' Pau!* =a"wyra0nie" na!eysz do
tak zwanych $ode"rz!iwych $i"ak&w* A!e
nie !ekcewa( two"e#o ostrzeenia* -a&-
my' e to' co m&wie' "est $rawd%* =ie
$omy!ae' e skoro wiesz to' co wiesz'
nie +(d( mia wy+oru: Te sowa' kt&re
wy$owiedziae' mo#% naznaczy. two"%
do $enta#ramem:
Foote nie $omy!a o tym* -+yt du#o
651
stara si( $rzekona. same#o sie+ie' e to
wszystko ty!ko mu si( $rzywidziao*
9wadn% nim na#!e o!e$ia"%cy strach*
Sre+rny n& z +rz(kiem u$ad na $odo#(*
4ni&s donie i w$atrywa si( w nie z $rze-
raeniem' wysi!a"%c oczy w ciemnociach*
Wszystkie strasz!iwe im$!ikac"e su#estii
5armoskowskie#o wyzwo!iy $ara!iu"%cy
!(k*
A wi(c nie $omy!ae roz!e# si(
drwi%cy #os $ianisty z dru#ie" strony $o-
ko"u* ?e$ie" $&0no ni wca!e' Pau!*
=iewyra0na sy!wetka m(czyzny zacz(-
a wi. si( i )a!owa. w od+itym wiet!e
ksi(yca* Skr&cia si(' skr(ca"%c o+rzyd!i-
wie' o$ada na $odo#(' a zar&wno sk&ra'
"ak i u+ranie zmieniay si( w co niewy-
o+raa!nie dziwaczne#o*
- #arda Foote6a wyrwa si( krzyk* @o-
r%czkowo' niczym w sennym koszmarze'
zmusi no#i do ruchu* 5e#o do zacisn(a
652
si( na k!amce* 9derwa z trudem wzrok od
te#o' co dziao si( w dru#im kocu $oko"u
i co )ascynowao #o z hi$notyczn% si%*
Wyskoczy ze swo"e#o k%ta $rosto na ko-
rytarz*
-a!edwie sekund( $o tym' "ak zatrzasn%
drzwi' z dru#ie" strony co uderzyo w nie
ze strasz!iw% si%* ,eski $(ky* =a$ar na
nie i $rzytrzymywa' e+y si( nie otworzy-
y*
=iewyra0na +iaa sy!wetka $rzemkn(a
korytarzem w "e#o kierunku* Poczu ko!e"-
ny s$azm strachu* Po $!ecach' +okach' w
oczy $o$yn(y kro$!e zimne#o $otu* A!e
to +ya ty!ko dziewczyna*
Pau!S ;o si( dzie"e: 9 co tu chodzi:
Szy+koS wykrztusi* Ra$ co sre+r-
ne#o* ;o zro+ione ze sre+ra* Szy+ko'
szy+koS
Gya zaskoczona' a!e #or%czkowy nie$o-
k&" w "e#o #osie $rzekona "%* Po+ie#a z
653
$owrotem do swo"e#o $oko"u*
Foote6owi wydawao si(' e min(a caa
wieczno.' nim wr&cia wieczno.' $rzez
kt&r% on nasuchiwa nadnatura!nie wy-
ostrzonym suchem d0wi(k&w do+ie#a"%-
cych z $oko"u* Daz wydao mu si(' e sy-
szy cichy warkot' a!e nie +y $ewien* 7rew
syczaa i +u!#otaa w "e#o yach' $(dzia
$rzez naczynia w uszach' i to #o o#uszao*
Przywar do k!amki' ci(ko dysz%c*
=adesza dziewczyna' nios%c $rawie
metrowe" du#oci sre+rny wiecznikF "ak
na +ro +y z+yt masywny' #dy osa+ione
strachem mi(nie !edwo $ozwo!iy mu #o
$odnie.* -a$a k!amk( !ew% r(k%' a w
$rawe" niezr(cznie uni&s $rzedmiot*
,o+rze $owiedzia tonem' kt&ry
mia za+rzmie. $onuro* Aeraz moe
$rzy".*
=a !ito. +osk%' o co w tym wszyst-
kim chodzi: s$ytaa ,oris* Po+udzisz
654
wszystkich tym haasem* S$&"rz' nawet "a-
ki $ies $rzyszed zo+aczy.***
PiesS
9dwr&ci si( +yskawicznie' $uszcza"%c
k!amk(* =iecae dziesi(. krok&w za nimi
stao o!+rzymie' czarne "ak w(#ie! zwierz('
ma"%ce $rawie $&tora metra wysokoci*
4miechn(o si( do nich' o+naa"%c !ni%ce
ky* 5ak ty!ko dostrze#o ruch Foote6a'
warkn(o zowro#o* W wiet!e "edyne"
!am$y "e#o oczy !niy czerwono*
Skoczyo*
Foote wysoko $odni&s wiecznik' a $o-
tem o$uci a!e zwierz(cia nie +yo* =a
dru#im kocu korytarza dostrze# "aki
ruch' !ecz za chwi!( za$anoway ciemno.
i cisza*
-o+aczy wiecznik wydysza Foote*
Husia wyskoczy. oknem i wr&ci. $rzez
)rontowe drzwi* -o+aczy sre+ro i zwia*
Pau!S krzykn(a ,oris* ;o*** sk%d
655
wiedziae' e skoczy: Gy taki o#romyS
Sre+ro***
-amia si(' zaskaku"%c nawet same#o
sie+ie* H&# so+ie wyo+razi.' "ak $rawda
za+rzmi d!a ,oris*
Ao ozna"mi +y wi!k' i to o#rom-
ny* =awet zwyky wi!k nie "est s$ec"a!nie
$rzy"azny' a***
Pi(tro wye" usysze!i kroki' a od strony
schod&w roz!e# si( #os =ewc!i))e^a' ua-
!a"%ce#o si( #ono* =ewc!i))e !u+i haa!i-
we wieczory i ciche noce* =a"wyra0nie"
cay dom sysza awantur(' #dy $o chwi!i
w korytarzu zaroio si( od na w$& u+ra-
nych $ostaci' wy$ytu"%cych' co si( dzie"e*
=a#!e roz+ysy wiata' ukazu"%c zas$a-
ne twarze i !udzi w $iamach' $o$iesznie
naci%#a"%cych sz!a)roki* =ewc!i))e zszed
$o schodach* Aowarzyszya mu ;aro!ine'
kt&ra nawet zas$ana wy#!%daa niena#an-
nie* =a "e" twarzy ma!owaa si( otwarta'
656
szczera i#noranc"a i +ezwstydne $i(kno*
Stanowia idea!ne uzu$enienie d!a Aoma*
=ie +ya adn% !wic% sa!onow%' a!e uwie!-
+iaa $rzy"(cia* Aeraz wydawaa si( zado-
wo!ona' e $rzy"(cie na nowo si( rozkr(ca*
;o tu si( dzie"e: za$yta szorstko
=ewc!i))e* Foote' czy ty "este $owodem
takie#o zamieszania: Sk%d te haasy:
Wi!koak od$owiedzia Foote' rozu-
mie"%c na#!e' e tuta" to sowo +(dzie ca-
kiem +ez znaczenia* Hamy wi!koaka* <
kto "est wyznaczony na "e#o o)iar(*
5ak inacze" m&# to u"%.:
Doz!e#o si( ch&ra!ne /;o takie#o:1 i
#ru$a wok& nie#o zawrzaa* /;o: ;o on
m&wi:*** Hy!aem' e $owiedzia wi!ko-
ak*** 9 co w tym wszystkim chodzi:***
7to +y wi!kiem*** 5ak zwyk!e: 9 co ty!e
haasu:1*
Pau! $rze+i si( $rzez roz#ardiasz
#os ?und#rena* Szcze#&y' $rosz(S
657
5armoskowski "est wi!koakiem
ozna"mi $onuro Foote' stara"%c si(' +y
"e#o #os +rzmia o+o"(tnie i rzeczowo*
Pode"rzewaem to $rzez cay wiecz&r* Po-
szedem do "e#o $oko"u i oskaryem #o o
to* =atychmiast si( $rzeo+razi' na moich
oczach* -nowu o+!a #o $ot na ws$omnie-
nie te" strasz!iwe"' !edwo dostrzeone"
zmiany* Wyszed na korytarz i zaatako-
wa nas' a "a odstraszyem #o' uywa"%c
sre+rne#o wiecznika "ako maczu#i* =a-
#!e zauway' e wci% trzyma wiecznik'
wi(c zamacha nim na dow&d* ,oris wi-
dziaa wi!ka* Potwierdzi*
Widziaam co $odo+ne#o do $sa' )akt
$rzyznaa ,oris* < to rzucio si( na nas*
Gyo czarne z wie!kimi z(+ami* A!e***
Pau!' czy to mia +y. 5an: Przecie to idio-
tyczneS
9wszem $otwierdzi surowo =ewc-
!i))e* -erwae nas z &ek' +y zro+i. ka-
658
wa* Pewnie "eden z $s&w uciek*
Hasz czarne#o $sa wysokoci $&tora
metra: za$yta des$eracko Foote* A
#dzie "est teraz 5armoskowski: ,!acze#o
#o tu nie ma: Powiedz mi toS
Gennin#ton chrz%kn% sce$tycznie i
otworzy drzwi $oko"u 5armoskowskie#o*
Wszyscy usiowa!i we$chn%. si( do rod-
ka* Foote $rzecisn% si( $rzez $owstay za-
tor*
Widzicie: Au te #o nie ma* A w "e#o
&ku nikt nie s$a* ,oris widziaa' "ak tu
wszed* A widziaa' "ak wychodzi:
,ziewczyna +ya zaskoczona*
=ie' a!e +yam w swoim $oko"u***
=o do+rze* Auta"* S$&"rzcie na to*
Foote za$rowadzi ich do okna i wskaza*
Widzicie: Ae !ady na nie#u:
Po ko!ei wychy!a!i si( $rzez okno* -
tym nie mona +yo si( s$iera.* Q!ady
zwierz(cia' "ak+y due#o $sa' odchodziy
659
s$od okna 5armoskowskie#o a $od sa-
mym oknem wida. +yo' e na nie#u wy-
!%dowao co ci(kie#o*
<d0cie $o tych !adach $owiedzia
Foote* Prowadz% do )rontowych drzwi i
do rodka*
-+adae "e "u: s$yta 5ames*
=ie musz(* Widziaem to stworzenie'
5ames*
Hoe $o $rostu $oszed na s$acer
zasu#erowaa ;aro!ine*
Goso: Au s% "e#o +uty*
Gennin#ton $rzeskoczy $rzez $ara$et'
ze zr(cznoci% zdumiewa"%c% u tak kor$u-
!entne#o m(czyzny' i w ka$ciach $od%y
$o !adach* Po chwi!i z"awi si( w $oko"u*
Pau! ma rac"( ozna"mi' $rzekrzyku-
"%c $odniecone #osy* Q!ady $rowadz% do
)rontowych drzwi' a $otem znowu wycho-
dz% i wiod% wzdu domu w stron( $o!a
#o!)owe#o*
660
=iezr(cznie zawin% mokre s$odnie od
$iamy*
Ao wariactwo zawoa ze zoci%
=ewc!i))e* Hamy dwudziesty wiek* =ie
"estemy +and% dzieciak&w' +o"%cych si(
ciemnoci* =ie ma adnych wi!koak&w*
=ie zaoy+ym si( o to $owiedzia
5ames* Hi!iony wierzyy w nie $rzez
wieki*
=ewc!i))e zwr&ci si( #watownie do
?und#rena*
;hris' $rzyna"mnie" na twoim rozs%d-
ku mo#( $o!e#a.*
Psychiatra umiechn% si( sa+o*
=ie czytae mo"e#o wykadu ze
Sztokho!mu' $rawda' Aom: ;hodzi mi o
ten wykad na temat chor&+ umysowych*
Wi(ksza "e#o cz(. $owi(cona +ya !ikan-
tro$ii wi!koactwu*
Ao znaczy*** Ay wierzysz w t( idio-
tyczn% histori(:
661
-wr&ciem uwa#( na 5armoskowskie-
#o na samym $ocz%tku wieczoru od$o-
wiedzia ?und#ren* Husia wy#o!i. wn(-
trza doni' a!e +yy inne oznaki $o
wschodzie ksi(yca oczy na+ie#ay mu
krwi%' $a!ce wskazu"%cy i rodkowy s% te"
same" du#oci' ma sz$iczaste uszy' wy$u-
ke koci czoowe' wyduone #&rne
czw&rki' czy!i ky* 5ednym sowem' ty$o-
wy okaz hi$er$inea!iczny !ikantro$*
,!acze#o nic nie $owiedziae:
=ie !u+i( +y. wymiewany ozna"mi
sucho ?und#ren* < nie chciaem zwraca.
na sie+ie uwa#i 5armoskowskie#o* Ratwo
so+ie zro+i. wro#a z ko#o' ma"%ce#o ta-
kie za+urzenia hormona!ne*
Foote umiechn% si( $onuro* @dy+y o
tym $omy!a' zanim oskary 5armoskow-
skie#o' u#ryz+y si( w "(zyk*
?ikantro$ia zdarza si( dosy. cz(sto
ci%#n% ?und#ren* A!e rzadko si( o nie"
662
ws$omina* Ao mao znane za+urzenie w
$racy mao znane#o #ruczou* Pozornie
$ozwa!a o)ierze kontro!owa. swo"e ciao*
=ada! nie $rzekonu"e mnie caa ta
s$rawa warkn% Gennin#ton z #(+i swo-
"e" kr%#e" $iersi* -nam 5ana od !at* Hiy
)acet* 7iedy +ardzo mi $om&#* Ham
wraenie' e atmos)era "est "u taka' i nic
"e" nie zaszkodzi' "e!i $owiem' e nie
u)am Pau!owi Foote6owi ani na "ot(* =a
Go#a' Pau!' "e!i si( okae' e to "aki tw&"
kawa***
S$yta" ?und#rena od$arowa Foote*
-a$anowaa martwa cisza' $rzerywana
ty!ko #onymi oddechami* Wszyscy wie-
dzie!i' e ?und#ren "est na"wi(kszym na
wiecie autorytetem w s$rawach sza!e-
stwa wywoane#o $rzez hormony* A!e wy-
dawao si(' e "ako nikt nie chce #o $yta.*
Pau! ma rac"( $owiedzia w kocu
?und#ren* Hoecie w to wierzy. a!+o
663
nie* 5armoskowski "est !ikantro$em* =ad-
miar $inearyny* Taden inny #ruczo nie
w$ywa tak na naczynia krwionone oczu
ani nie umo!iwia takie#o $rze#ru$owania
kom&rek* 5armoskowski "est niew%t$!iwie
wi!koakiem*
Gennin#ton ok!a$' a niedowierzanie
znikao $owo!i z "e#o oczu*
=iech mnie dia+!iS wymamrota*
Husimy #o dzisia" do$a. $owie-
dzia Foote* -o+aczy na czy"e" doni
$enta#ram* 4 ko#o tuta"*
A co to znaczy: s$yta 5ames*
Po$u!arne zudzenie $rzy atakach !i-
kantro$ii wy"ani ?und#ren* >a!ucy-
nac"a* Pi(cioramienna #wiazda w$isana w
okr%#* Hona "% zna!e0. w rozmaitych mi-
stycznych ksi(#ach' $ocz%wszy od tak
zwanych czwarte" i $i%te" ksi(#i Ho"esza*
Wi!koak widzi to na doni swo"e" ko!e"ne"
o)iary*
664
Doz!e# si( krzyk ,oris*
A wi(c o to chodzioS 9 m&" Goe' to
"aS ,zisia" wieczorem rozmawia!imy na
korytarzu i zo+aczy co na mo"e" doni*
Gy +ardzo zaskoczony i odszed +ez so-
wa* Powiedzia' e chce mnie $rzed czym
ostrzec' a $otem***
S$oko"nie $owiedzia Gennin#ton
sze$tem' kt&ry rozni&s si( niczym #rzmot*
W tumie "est +ez$iecznie* Wszyscy tu
"estemy* 5ednak nie zdoa si( $owstrzy-
ma. i zerka $rzez rami(*
,o+ra' to wystarczy ozna"mi 5ames
cienkim ze zdenerwowania #osem* Hu-
simy wytro$i.*** t( +esti( i za+i.* Powinno
+y. atwo wytro$i. #o na nie#u* Husimy
#o za+i.' zanim on za+i"e ,oris a!+o ko#o
inne#o* A nawet "e!i da nam s$ok&"' to i
tak !e$ie"' e+y nie w&czy si( $o oko!icy*
A czym chcesz #o za+i.: za$yta
rzeczowo ?und#ren*
665
;o:
Pytaem' czym zamierzasz #o za+i.:
Ha"%c $inearyn( we krwi nie musi si(
$rze"mowa. zwykymi ku!ami* A skoro nie
ma tu w oko!icy ani "edne" ka$!icy Qw*
>u+erta' nie moesz wystraszy. #o na
mier. $owi(con% ku!%*
Wystarczy sre+ro odezwa si( Foote*
Aak' sre+ro wystarczy* -atruwa kata!i-
z( $inearyny* A!e "ak zamierzasz $o!owa.
na dorose#o wi!ka' #i#antyczne#o wi!ka'
uywa"%c "ako +roni noy stoowych i
wiecznik&w: A moe kto tuta" zna si(
wystarcza"%co na meta!ur#ii' e+y od!a.
$orz%dn% sre+rn% ku!(:
Foote westchn%* Aeraz s$ad z nie#o
ci(ar dowodzenia $rawdy* Pod w$ywem
szoku kom$!etnie wytrze0wia i czu si(
troch( +ardzie" swo"sko' mimo e $ozosta!i
+y!i s$ara!iowani strachem*
-awsze wszystkim m&wi( stwierdzi
666
e na im$rezach u =ewc!i))e6&w czo-
wiek nie nudzi si( ani chwi!i*
<<<
-e#ar wy+i w$& do dru#ie"* Foote
wzi% "edn% ze strze!+ =ewc!i))e6a i zway
"% w r(kach* =ie wydawaa si( $rzydatna*
5ak wam idzie: za$yta*
@ru$ka ze+rana $rzy sto!e $okiwaa #o-
wami "ednoczenie' "ak w komedii* 5eden z
$a!nik&w #azowych zosta $rzero+iony na
#i#antyczny $a!nik Gunsena' na kt&rym
$r&+owa!i sto$i. $ar( nie$otrze+nych
sre+rnych $rzedmiot&w' #&wnie $rodukc"i
meksykaskie"*
4y!i do te#o niewie!kie" ceramiczne"
miski' te meksykaskie"* Przykryto "%
denkiem doniczki' w kt&rym dziur( zatka-
no mieszanin% #!iny z o#rodu i kawak&w
wysku+anych z izo!ac"i na strychu* Po-
667
mie $odskakiwa nie$ewnie i rzuca nie-
samowite cienie na ich na$i(te twarze*
4dao nam si( "e rozto$i. $owie-
dzia Gennin#ton' ostronie unosz%c $o-
krywk( kuchennymi szczy$cami i za#!%da-
"%c do rodka* A!e co teraz: Hamy
s$uszcza. kro$e!ki z wiey:
Wi!ka nie da si( za+i. rutem za-
uway =ewc!i))e* Aeraz' kiedy chwi!owo
odesz!i od s$raw nadnatura!nych i oma-
wia!i kwestie dotycz%ce $o!owania' +y w
swoim ywio!e* A zreszt%' nie mam $o-
rz%dne" rut&wki* A!e chy+a uda nam si(
zro+i. "ak% )orm(* 7u!a $owinna +y. na
ty!e mi(kka' e+y nie rozwa!i. moich
strze!+*
9tworzy drzwi do $iwnicy i znikn% w
nich' nios%c w r(ce ki!ka zwykych na+o-
"&w* W odda!i $sy znowu zacz(y wy.*
,oris zadraa* Foote o+"% "% ramieniem*
G(dzie do+rze $owiedzia* ,o$ad-
668
niemy #o* 5este +ez$ieczna*
- trudem $rzekn(a !in(*
Wiem z#odzia si( cichutko* A!e
kiedy so+ie $rzy$omn(' "ak $atrzy na
mo"e r(ce' "akie czerwone +yy "e#o oczy***
Hy!isz' e moe chodzi. $o domu: ,!ate-
#o $sy tak wy"%:
=ie wiem od$owiedzia Foote
ostronie* A!e $sy s% dziwne* Wyczuwa-
"% r&ne rzeczy z +ardzo da!eka* Pewnie
czowiek z $inearyn% we krwi ma +ardzo
si!ny za$ach* A!e on chy+a wie' e chcemy
#o wykoczy.' wi(c "e!i ma cho. troch(
o!e"u w #owie' nie +(dzie si( tu kr(ci*
-do+ya si( na nie$ewny umiech*
,o+rze* S$r&+u"( si( nie +a.*
Pok!e$a "% us$oka"a"%co $o ramieniu'
racze" niezr(cznie' czu"%c cay a+surd sytu-
ac"i*
Hy!isz' e moemy wykorzysta. $sy:
za$yta 5ames*
669
=a $ewno od$ar ?und#ren* Psy
zawsze +yy naszymi na"!e$szymi s$rzy-
mierzecami $rzeciw nadnatura!nemu* Wi-
dzie!icie' "ak o+ecno. 5armoskowskie#o
rozwcieczya dzisia" Gruceya* Husia wy-
czu. nadchodz%cy atak* A' Aom*** co ci si(
udao osi%#n%.:
=ewc!i))e $ooy na sto!e drewniane
$udeko*
Wyci%#n%em ku!e z usek' $o "edne"
na kad% strze!+(' i zro+iem odciski w #!i-
nie ozna"mi* W tym zimnie "est do.
twarda' wi(c )orma nada"e si( do uytku*
,awa"cie sre+ro*
Gennin#ton uni&s zaim$rowizowany ty-
#ie! z $a!nika' kt&ry natychmiast wystrze!i
wysokim' nie+ieskim $omieniem* 5ames
wy%czy #o ostronie*
,o+ra' !e" $o!eci =ewc!i))e*
?und#ren' my!isz' e odm&wienie mod!i-
twy czy cze#o $odo+ne#o moe $om&c:
670
=ie' "e!i 5armoskowski te#o nie usy-
szy* A #dy+y sysza' $ewnie te +y nic nie
dao' +o nie ma tu ksi(dza*
=iech +(dzie* Gennin#ton' !e"' zanim
zasty#nie*
Gennin#ton na!a kie$sko rozto$ione#o
sre+ra do kade#o w#(+ienia w #!inie' a
=ewc!i))e oczyci "e z osadu' zanim za-
cz(o twardnie.* W innych oko!iczno-
ciach caa ta scena +ya+y za+awna te-
raz staa si( $onur% #rotesk%* =ewc!i))e
wzi% $udeko i zani&s z $owrotem do
$iwnicy' #dzie uski czekay na nowe ku!e*
7to +ierze +ro: za$yta Foote*
Hamy $i(. strze!+* 5ames' ty:
=ie tra)i+ym w sonia z trzech kro-
k&w* Aom "est wietnym strze!cem* Gen-
nin#ton te' $rzyna"mnie" ze rut&wki*
Strze!+y te umiem uywa. $owie-
dzia niemiao Gennin#ton*
Aroch( kiedy strze!aem odezwa
671
si( Foote* W +itwie $od Gu!#e nawet w
co tra)iem*
5a ozna"mi ?und#ren "estem
czonkiem honorowym szwa"carskie" ar-
mii*
=ikt si( nie mia* Wi(kszo. zdaa so-
+ie s$raw(' e ?und#ren $rzechwa!a si( na
sw&" m(tny s$os&+' a skoro tak' to ma si(
czym chwa!i.* =a#!e =ewc!i))e wyoni si(
z $iwnicy*
Wyci%#n%em "e' ochodziem nie-
#iem i wy#adziem $i!nikiem* Pewnie si(
skrysta!izoway' a!e to nie $owinno za-
szkodzi.*
-aadowa $o "ednym na+o"u do kade"
strze!+y*
=ie ma $o co adowa. czym wi(ce"*
;hris m&wi' e zwyke ku!e i tak nic nie
dadz%* 7o#o wy+rano:
Foote' ?und#ren i Gennin#ton wzi(!i $o
strze!+ie* =ewc!i))e wzi% czwart% d!a sie-
672
+ie' a ostatni% $oda onie*
>e"' moment za$rotestowa 5ames*
Aom' my!isz' e to do+ry $omys: ;hodzi
mi o ;aro!ine*
5asne od$ar zaskoczony =ewc!i))e*
Strze!a "ak mao kto* Par( razy ode+raa
mi wy#ran%* Hy!aem' e idziemy wszy-
scy*
=ie' !e$ie" nie wtr%ci si( Foote*
-waszcza ,oris' skoro wi!k*** Ao znaczy'
moim zdaniem' nie $owinna i.*
-ostawisz "% tu sam%:
9' nieS wykrzykn(a ,oris* =ie tu-
ta"S Husz( i. z wamiS =ie chc( czeka.
sama w tym domu* 9n moe wr&ci.' "ak
niko#o nie +(dzie* =ie wytrzymaa+ymS
<dziemy wszyscy zdecydowa =ewc-
!i))e* =ie moemy zostawi. ,oris +ez
o$ieki' a ;aro!ine "est nam $otrze+na "ako
strze!ec* ;hod0my* 5u dru#a* i =aoy
sw&" ci(ki $aszcz i w towarzystwie za-
673
s$ane#o !oka"a $oszed $o $sy* ,oris i ;a-
ro!ine $rze+ray si( w kom+inezony nar-
ciarskie* Wszyscy #romadzi!i si( w sa!o-
nie* S$o"rzenie ?und#rena zatrzymao si(
na wazonie kwiat&w $odo+nych do iry-
s&w*
A to co: za$yta*
Aakie kwiaty $oin)ormowaa #o ;a-
ro!ine* >odu"emy "e w cie$!arni* Radne'
$rawda: A!e o#rodnik m&wi' e s% tru"%ce*
;hris odezwa si( Foote* Ao chy+a
nie to"ad:
Psychiatra $okr(ci #ow%*
=ie "estem +otanikiem* =ie odr&niam
"edne" ro!iny "askrowate" od innych* A!e
to nie ma znaczenia* >i$er$inea!icy s%
uczu!eni na ca% #ru$(* ;hodzi o $yek* Ao
"ak katar sienny* >i$er$inea!ik wdycha $y-
ek' $o"awia si( reakc"a a!er#iczna***
9stateczny cios mrukn% 5ames*
=a zewn%trz roz!e# si( "az#ot $s&w do-
674
wodz%cy' e =ewc!i))e "est #otowy* Wszy-
scy z $owanymi minami skierowa!i si( do
)rontowych drzwi* - "akie#o $owodu sta-
ra!i si( nie de$ta. $o !adach wi!ka na nie-
#u* Wy#!%da!i "ak skazacy w drodze na
sza)ot* ?und#ren za+ra "eden z kwiat&w z
wazonu*
7si(yc $rzeszed "u zenit i z+!ia si(
do horyzontu* ,om rzuca cie wie!ki ni-
czym Gasty!ia* Gyo "eszcze do. "asno' a
w samym domu $a!iy si( wszystkie wia-
ta' od $iwnic do $oko"u na szczycie wie-
y* ?und#ren z!oka!izowa w kotu"%ce"
si(' "az#ocz%ce" s)orze Gruceya i szy+kim
ruchem we$chn% mu kwiat $od nos* Pies
$ow%cha raz' $o czym $rzyczai si( i
warkn% cicho*
Ao"ad orzek ?und#ren* Psy nie re-
a#u"% na inne "askrowate* St%d na $ewno
wzi(a si( ta !e#enda* ?e$ie" wyrzu. te#o
o#rodnika' ;aro!ine* =a"+ardzie" on "est
675
winien te#o wszystkie#o' mimo e "est ro-
dek zimy* =orma!nie !ikantro$ia to "esien-
na $rzy$ado.*
5ames wyrecytowa2
Naet cnotliy' co m*i pacierze$
=o nocy' nim kadzie si5 spa8'
" peni5 ksi5yca' (dy to)ad zakitnie'
Uym ilkiem moe si5 sta8$
Przesta' straszysz mnie warkn% ze
zoci% Foote*
Pies "u wie stwierdzi =ewc!i))e*
,o+rze* Gyo+y trudno zna!e0. zimny tro$
na nie#u' a!e teraz Grucey $o$rowadzi*
;hod0my*
Q!ady wi!ka +yy wyra0nie widoczne*
Qnie# zamieni si( w +ia% skoru$(' z kt&-
re" wiatr $odnosi wiry de!ikatnych !odo-
wych krysztak&w* Q!ady $rowadziy
wzdu domu i $rzez $o!e #o!)owe* Haa
676
#ru$ka maszerowaa w $onurym mi!cze-
niu* ,!a $s&w !ad +y zimny' a!e mimo to
co "aki czas a$ay tro$ i +ie#y na$rz&d'
ci%#n%c !udzi za so+%* 5ednak $rzewanie
musie!i $o!e#a. na wasnym wzroku*
=a zachodzie z+ieray si( ci(kie chmu-
ry* 7si(yc o+nia si(* ;ie Foote6a' #ro-
teskowo wyduony' szed $rzed nim' a
twardy nie# trzeszcza $od sto$ami* =oc
+ya nienatura!nie s$oko"na* Wszyscy sz!i
na$rz&d w $ene" na$i(cia ciszy' kt&r% od
czasu do czasu $rzeryway sa+e warkni(-
cia i $oszczekiwania*
W "ednym mie"scu !ady zmieniy kieru-
nek' a $otem zawr&ciy "eszcze raz' "ak+y
$otw&r odwr&ci si( na chwi!(' +y s$o"rze.
na dom' $rzed ruszeniem na owy* 5ednak
$rzewanie tro$ $rowadzi $rosto do #rani-
cy !asu*
7iedy dokoa nich z#(stniay krzaki'
$rzystan(!i' uwanie si( roz#!%da"%c*
677
Strze!+y trzyma!i w $o#otowiu* ,a!eko za
nimi cienie chmur znowu zacz(y si( $oru-
sza.* 5asno owiet!ony dom wy#!%da nie-
samowicie wr&d ciemnoci*
Arze+a +yo $o#asi. wiata mrukn%
=ewc!i))e* Qwietnie nas wida. na tym
t!e*
Psy szar$ay smycze* 9d ciemnoci na
zachodzie niosy si( od!e#e od#osy zimo-
we" +urzy* Grucey +ie# w stron( !asu' w(-
szy i warcza*
5est tam*
Ao !e$ie" chod0my sze$n% Gennin#-
ton* -a "akie $i(. minut zro+i si( ciem-
no* <dzie +urza*
Wci% si( waha!i' o+serwu"%c #ro0ny
mrok !asu* Potem =ewc!i))e zamacha
strze!+% w konwenc"ona!nym #ecie zna-
cz%cym /roz$roszy. si(1 i ruszy $rzed sie-
+ie* Deszta rozci%#n(a si( w !u0ny szere# i
$osza za nim* Pa!ec Foote6a dra na cyn-
678
#!u*
Hroczny !as +y mie"scem $enym zaci-
ska"%cych si( $azur&w' $owykr(canych
cia' dostrze#a!nych na moment demonicz-
nych twarzy schwytanych w $ua$k( $o-
twor&w* Gya to dun#!a ,ante#o' !asy
;zy.ca' #dzie kade drzewo wydawao
si( ciaem zasty#ym w a#onii' a #a(zie
s(katymi ramionami i $a!cami' kt&re "(cza-
y na wietrze a!+o amay si( z ostrym
krzykiem*
;o chwycio Foote6a za no#i* 5e#o sto-
$y rozdary skoru$( nie#u !u+' $rzeciw-
nie' zostay $rzez ni% $rzytrzymane' kiedy
na"mnie" si( te#o s$odziewaF ramionami
uderzy w niewidoczne $nie* Wyima#ino-
wane stworzenia o+w%chiway o+casy +u-
t&w' kr%yy wok& nie#o $oza zasi(#iem
wzroku* ,otkni(cie r(ki wystarczyo' e+y
$odskoczy i z trudem zdawi krzyk* Psy
szar$ay si( i dyszay* =ie warczay teraz'
679
mi!czay' wcieke i s$i(te*
;o wyw%chay sze$n% Gennin#ton*
Aom' mam "e $uci.:
=ewc!i))e $ochy!i si( i uwo!ni $sy* =ie
wyda"%c adnych od#os&w' zwierz(ta $o-
mkn(y do $rzodu i znikn(y*
=ad !asem chmury zwiastu"%ce nadci%-
#a"%c% +urz( w$ezay "u na ksi(yc* -a-
$anowaa a+so!utna ciemno.* W wo!ne"
r(ce =ewc!i))e6a roz+ys $romie !atarki'
owiet!a"%c !ady na nie#u* Wok& smu#i
+iaonie+ieskie#o wiata noc staa si(
"eszcze ciemnie"sza*
Wo!a+ym te#o nie ro+i. $owiedzia
=ewc!i))e* 4"awniamy si(* A!e on wie'
e*** 9' nie# $ada*
?e$ie" chod0my stwierdzi Foote*
=iedu#o zasy$ie !ady*
=a#!e w !esie roz!e#o si( strasz!iwe' "a-
z#ot!iwe szczekanie*
Wanie takS wrzasn% =ewc!i))e*
680
Posucha"cie ty!koS Gierz #o' GruceyS
Po+ie#!i $rzed sie+ie* Serce Foote6a +io
"ak sza!one' nerwy +yy na$i(te do #ranic
mo!iwoci* Szczekanie $s&w roz+rzmie-
wao wsz(dzie dookoa' wy$eniao haa-
sem niema! cay wszechwiat*
Husiay #o zo+aczy. wydysza*
A!e "az#otS Po+udz% ca% oko!ic(*
Przedziera!i si( na o!e$ $rzez onieo-
ny !as* =ies$odziewanie wy$ad!i na ma%
$o!an(* Powietrze +yo #(ste od wiru"%-
cych $atk&w nie#u* ;o $rze+ie#o mi(-
dzy no#ami Foote6a z wciekym szczeka-
niem' a on $otkn% si( i u$ad w nie#*
7to krzycza co niezrozumiae#o* Fo-
ote mia usta $ene nie#u* Podni&s #o-
w(*** i s$o"rza $rosto w czerwone' $on%ce
wciek!e !e$ia wi!ka*
Sta $o dru#ie" stronie $o!any' na$rze-
ciwko nie#o* ,ookoa skakay $sy' z )uri%
ataku"%c "e#o a$y* Wi!k nie wyda adne-
681
#o d0wi(ku' sku!i si( "ak ty#rys' o+naa-
"%c z(+y w $arodii umiechu 5armoskow-
skie#o* 7iedy $sy si( z+!iyy' zaatakowa
wciek!e* 5eden z nich wi si( "u na ziemi'
a roz!ewa"%ca si( ciemna kaua $!amia
nie#*
Strze!a"cie' na !ito. +osk%S krzykn%
kto*
=ewc!i))e o$ar strze!+( o rami(' $o
czym o$uci "% nie$ewnie*
=ie mo#( $owiedzia* Psy $rze-
szkadza"%*
,o dia+a z $samiS krzykn% 5ames*
Ao nie $o!owanie na !isaS Strze!a"' Aom'
ty!ko ty masz wo!ny strzaS
A!e to Foote wystrze!i $ierwszy* Wy-
strza od+i si( echem $o caym !esie' a za
ty!nymi a$ami wi!ka trysn(a maa )ontan-
na nie#u* 4sysza "(k' nad kt&rym #&ro-
wa #os =ewc!i))e6a' $rzywou"%ce#o $sy*
Gennin#ton wymierzy z wie!k% staranno-
682
ci%*
Wi!koak nie czeka* Przera0!iwie war-
cz%c' wyrwa si( z kr(#u $s&w i zaatako-
wa*
Foote skoczy $rzed ,oris' zasania"%c
#ardo r(k%* Ao' co si( dziao' to istne $an-
demonium' $ene wrzask&w' krzyk&w i ha-
a!iwe" nienawici $s&w* =ewc!i))e6owi
wy$ada !atarka i nie m&# "e" odna!e0. w
niene" zamieci*
Potem sycha. +yo ci(kie kroki ko#o
ucieka"%ce#o* 7rzyki w kocu ucichy*
7omu co si( stao: za$yta 5ames*
9d$owiedzia mu ch&rek za$rzecze*
=ewc!i))e zna!az !atark( i wymachiwa
ni%' a!e wiato nie $okazao nic o$r&cz
cieni i niene#o con)etti*
4ciek $owiedzia Gennin#ton* A
teraz nie# $rzysy$ie "e#o !ady* Aom' !e-
$ie" odwoa" $sy*
Wr&ciy od$owiedzia =ewc!i))e*
683
5ak "e woam' to $rzychodz%*
Pochy!i si( nad rannym zwierz(ciem'
kt&re wci% "eszcze si( $oruszao*
S$oko"nie $owiedzia a#odnie*
S$oko"nie' Grucey* ,o+rze' Grucey' do-
+rze*
Hrucz%c tak' "edn% r(k% wyce!owa
strze!+(* 9#on $sa uderza sa+o w nie#*
,o+rze' Grucey*
Doz!e# si( strza*
=ewc!i))e wsta i odwr&ci wzrok*
;hy+a $rze#ra!imy $ierwsz% rund(
$owiedzia +ez+arwnym #osem*
<B
-dawao si(' e wsch&d soca nadszed
+ardzo szy+ko* ?oka" z ma"estatycznym
s$oko"em chodzi $o domu' wy%cza"%c
wiata* =awet "e!i wiedzia' co si( dziao'
to w aden s$os&+ te#o nie okazywa*
684
;a$$y: $owiedzia =ewc!i))e do
suchawki* Sucha"' i nic nie $o kr(.*
Ao +ardzo wane* Wy!i" te!e#ram do ;on-
so!idated War)are SerLice* =ie' nie do -u-
rychu' ma"% +iuro w ?ondynie* -am&w
skrzyni( na+oi do strze!+ ka!i+er EE* Su-
cha" mnie' do cho!ery' "eszcze nie skoczy-
em* 7u!e musz% +y. sre+rne* Aak' sre+r-
ne' i !e$ie"' e+y to +yo czyste sre+ro* =ie'
niekoniecznie na"wysze" $r&+y' +(dzie za
twarde* Powiedz' e ma"% dostarczy. sa-
mo!otem' "utro* Aak' wiem' e to niemo!i-
we' a!e "e!i za$ro$onu"esz dosy.*** Aak'
"asne' e za$ac(* -rozumiae:
;zosnek dyktowa ?und#ren* ;aro!i-
ne $osusznie do$isaa #o do !isty zaku-
$&w* <!e "est okien w tym domu: ,o+ra'
niech +(dzie $o z%+ku na okno* We0 te z
tuzin $udeek rozmarynu* -wr&ci si( do
Foote6a* Husimy zad+a. o kady szcze-
#& wy"ani $owanie* 5ak ty!ko Aom
685
skoczy rozmow(' s$r&+u"( dodzwoni. si(
do mie"scowe#o ksi(dza i s$rowadzi. #o z
adunkiem sre+rnych krucy)iks&w* Pau!'
musisz zrozumie.' e caa ta redniowiecz-
na #adanina ma so!idne )iz"o!o#iczne $od-
stawy* -ioa dziaa"% "ak e)edryna $rzy ka-
tarze siennym zmnie"sza"% si( ataku*
Ho!iwe' e "e!i 5an do+rze so+ie $ow%-
cha' nie +(dzie m&# utrzyma. wi!cze#o
ksztatu* 5e!i chodzi o re!i#i"ne akcesoria'
to dziaa"% $sycho!o#icznie* 5e!i 5an $od-
chodzi do te#o sce$tycznie' to mu nie za-
szkodz%' a!e $ode"rzewam' e "est*** An-
#ie!szczyzna ?und#rena okazaa si( niewy-
starcza"%ca* Sowa' kt&re#o szuka' na"wy-
ra0nie" nie +yo w "e#o sowniku* Aber/
(laeubi( $owiedzia* =riandre$
Przes%dny: zasu#erowa Foote z $o-
nurym umiechem*
Aak* Aak' z $ewnoci%* ;zy kto moe
mie. !e$sze $owody ni on:
686
A!e "ak on w o#&!e utrzymu"e $osta.
wi!ka:
9' to "est na"atwie"sze* Wiesz' "ak
woda $rzy"mu"e ksztaty swo"e#o naczy-
nia: Proto$!azma te "est $ynem* Pineary-
na to hormon' kt&ry zmnie"sza na$i(cie $o-
wierzchniowe kom&rek' a "ednoczenie
$od$orz%dkowu"e ws$&czu!ny ukad ner-
wowy korze m&z#owe"* W rezu!tacie ciao
sta"e si( do $ewne#o sto$nia $!astyczne*
Przemiana w wi!ka "est na"atwie"sza ze
wz#!(du na $odo+iestwo szkie!et&w* Pi-
nearyna niewie!e moe zro+i. z ko.mi*
Ha$a czekoksztatna +ya+y "eszcze
$rostsza' a!e one nie "edz% !udzi*
A wam$iry: ;zy to +ardzie" zaawan-
sowana )orma te#o same#o:
Wam$iry ozna"mi ?und#ren z wy-
szoci% to !udzie' kt&rych zamykamy w
ce!ach +ez k!amek* =ie mona zmieni.
szkie!etu a tak +ardzo* <m si( ty!ko wyda-
687
"e' e s% nieto$erzami* A!e owszem' to za-
awansowany hi$er$inea!izm* W ostatnim
stadium to na$rawd( niesamowite* =a$i(-
cie $owierzchniowe o+nia si( tak da!ece'
e kom&rki zaczyna"% si( #otowa.* Wkr&t-
ce zosta"e ty!ko mokra $!ama* Proces usta-
"e' kiedy ukad krwionony nie moe "u
roz$rowadza. hormonu' a!e oczywicie
o)iara umiera duo wczenie"*
=ie ma !ekarstwa:
=a razie nie* Hoe kiedy' a!e do te#o
czasu*** ,!a 5ana +(dzie tak na"!e$ie"*
< "eszcze m&wi =ewc!i))e $rzy-
wie0 mi tuta" sze. automatycznych kara-
+ink&w Grownin#a* Hnie"sza o $odstawki'
wystarcz% same kara+inki* ;o: Hoesz to
uzna. za o+!(enie* ,o+ra' ;a$$y* =ie*
,zisia" nie $rzy"d(* -a$a. wszystkim i
wy!i" ich do domu do odwoania*
,o+rze' e =ewc!i))e ma $ieni%dze
stwierdzi Foote*
688
,o+rze' e ma mnie $owiedzia
?und#ren* < cie+ie* -o+aczymy' "ak dwu-
dziestowieczne rodki $oradz% so+ie ze
redniowieczn% choro+%*
=ewc!i))e odoy suchawk( i ?und#ren
$rze"% te!e)on*
5ak ty!ko m&" czowiek wr&ci z wio-
ski' rozstawimy $ua$ki* Hoe $otra)i wy-
czu. ukryty meta!* Widziaem' e niekt&re
$sy umie"% #o wyw%cha.' "ak "est mokro'
a!e warto s$r&+owa.*
A d!acze#o on nie moe so+ie $o $ro-
stu $&".: s$ytaa ,oris* ,ziwne' a!e z
$odsinionymi od wyczer$ania i strachu
oczami wy#!%daa $i(knie" ni kiedyko!-
wiek*
5e!i do+rze rozumiem' my!i' e trzy-
ma #o tu $enta#ram od$owiedzia Foote*
?und#ren $rzy te!e)onie na"wyra0nie" su-
cha take ich rozmowy' +o ener#icznie
$okiwa #ow%*
689
Wed!e starych ksi%# $enta#ram ma
+y. niezawodn% $ua$k% na demony i inne
takie' o i!e uda wam si( "e do nie#o zwa-
+i.* A wi!koak czu"e si( zo+owi%zany ata-
kowa. ty!ko oso+(' kt&ra "e#o zdaniem zo-
staa naznaczona $enta#ramem*
Prze$raszam $owiedzia ?und#ren
do suchawki* -akry doni% mikro)on*
Ao trwa ty!ko siedem dni*
Aa $otrze+a: W takim razie musimy
#o do$a. wczenie"*
=o' moe "ednak dzisia" w nocy uda
si( nam zasn%. $owiedziaa z $ow%t$ie-
waniem ,oris*
?und#ren odoy suchawk( i do%czy
do nich*
9"ciec ku$i ca% histori( +ez wi(k-
szych trudnoci ozna"mi* A!e krucy-
)iks&w starczy mu ty!ko do okien na $arte-
rze* =awiasem m&wi%c' $rosi o zd"(cie
5ana na wy$adek' #dy+y $o"awi si( w
690
wiosce*
=ie istnie"% adne zd"(cia 5armoskow-
skie#o stwierdzi stanowczo =ewc!i))e*
=ie $ozwa!a si( )oto#ra)owa.* 5e#o im-
$resario dostawa $rzez to szau*
Ao zrozumiae z#odzi si( ?und#ren*
Gior%c $od uwa#( nadmierne $romienio-
wanie "e#o kom&rek' kade zd"(cie +yo+y
$rzewiet!one* Pewnie w o#&!e nic +y nie
wyszo* A to z ko!ei zdemaskowao+y
5ana*
=iedo+rze' a!e da si( na$rawi. $o-
wiedzia Foote* Gy zadowo!ony' e znowu
moe si( na co $rzyda.* -na!az w +iurku
=ewc!i))e6a $a$ier !istowy i o&wek* Po
dziesi(ciu minutach $okaza im #ow( 5ar-
moskowskie#o w $ro)i!u trzy czwarte* Aak
widzia #o $rzy $ianinie zesze#o wieczo-
ru' wieki temu* ?und#ren $rzy"rza mu si(*
5ak ywy orzek* Wy!( to $rzez
$osaca* ,o+rze rysu"esz' Pau!*
691
Gennin#ton rozemia si(*
Sam o tym wie $owiedzia*
Foote6owi wydao si(' e w zachowaniu
krytyka +yo zdecydowanie mnie" wro#o-
ci*
< co teraz: s$yta 5ames*
;zekamy od$ar =ewc!i))e* Aa
r(czne" ro+oty ku!a rozwa!ia strze!+( Gen-
nin#tona* =ie moemy so+ie $ozwo!i. na
to' +y straci. +ro* 9 i!e znam ;onso!ida-
ted' na "utro +(d% mie!i $orz%dnie zro+ione
ku!e* Wtedy zaistnie"e szansa na do$adni(-
cie #o* Aeraz nam $okaza' e w terenie nie
moemy si( z nim r&wna.*
Po$atrzy!i na sie+ie* -aczyna!i zdawa.
so+ie s$raw(' czym +(d% te nerwowe dni i
$ene $rzeraenia noce' s$(dzone na wy-
czekiwaniu* A!e w $ewnych oko!iczno-
ciach zwyke !udzkie uczucia musiay
ze". na da!szy $!an*
7on)erenc"a zakoczya si( w mi!cze-
692
niu*
,!a Foote6a' tak samo "ak d!a reszty' noc
$ena +ya strachu $rzed tym' co mo#a
$rzynie. kada chwi!a* G!edn%cy ksi(yc'
nie$rzy"emnie zie!ony' $rzesuwa si( nad
domem $o nie+ie $enym na$chanych +y-
skawicami chmur* =ieusta"%cy wiatr wy
niczym wi!ki' $otrz%sa oknami "ak $azury
szuka"%ce $unktu zacze$ienia' a nie#
strz%sany z drzew do$ada niczym zwinne
a$y*
W domu $anowa zaduch i #or%co z $o-
wodu $ozamykanych okien* Qmierdziao
czosnkiem* Atmos)era +ya na$i(ta do
ostatnich #ranic* W $ustym $oko"u o+ok
sy$ia!ni Foote6a kr%yy zmy!one duchy*
Posane &ko czekao na swo"e#o !okatora
kt&ry m&# zostawi. nienatura!ny odcisk
na $rzecieradach' moe nawet nie zwaa-
"%c na ma!eki' aosny od+!ask krucy)iksu
693
na $oduszce* Pi(tro wye" inni $rzewraca!i
si( nies$oko"nie w &kach' "(cze!i !u+ +u-
dzi!i si( dr(czeni koszmarami*
W umy!e Foote6a zatara si( #ranica
mi(dzy rea!nym i nierea!nym* =ie wie-
dzia' czy widzi mi#ocz%ce cienie rzucane
$rzez wiato ksi(yca' czy duchy za$rz%t-
ni(te swoimi mrocznymi s$rawanu* Wkro-
czy w $en% $a"(czyn ciemno. na #ranicy
mi(dzy tym' co !udzkie' a tym' co demo-
niczne' #dzie nic ni#dy nie "est wi(ce" ni
w $oowie $rawdziwe a!+o nie$rawdzi-
we*
Po chwi!i s$(dzone" na $ro#u te" ciem-
noci sysza +!u0niercze #osy rzeczy kry-
"%cych si( da!e"* Wiatr +y teraz $een #o-
s&w' kt&rych sze$ty od+i"ay si( echem'
od!icza"%c o)iary' $odczas #dy mier. kr%-
ya $o domu*
5eden*
,wa*
694
Arzy coraz +!ie"S
;ztery czwarta z u$ionych os&+ wa!-
czya sa+o* Foote sysza stumiony z#rzyt
s$r(yn nad #ow%*
Pi(.*
Sze. kto +y sz&sty: 7to +(dzie na-
st($cy: 7iedy:
Siedem o Goe' "a +(d( nast($ny***
G(d( nast($ny*** G(d( nast($ny***
,r%c' zwin% si( w k(+ek* Wiatr za-
mar i za$anowaa cisza' ws$aniaa cisza*
Po du#ie" chwi!i roz$rostowa si(' k!n%c
same#o sie+ie' a!e nie na #os +a si(
usysze. d0wi(k wasne#o #osu* Cspok*)
si5' Foote' ty cholerny idioto$ <este6 )ak
dziecko choa)7ce si5 przed duchami$ <e/
ste6 cakoicie bezpieczny$ %und(ren tak
poiedzia$
?amusia tak poiedziaa$
A sk7d u diaba %und(ren ieD
<est fachocem$ Napisa artyku$ No'
695
dale)' pob7dY sobie )eszcze dzieckiem$ Pa/
mi5tasz dzieci5c7 iar5 soo pisaneD
No' a6nie$ Ua6ni) reszcie' coD
-nowu zaczyna si( od!iczanie*
A!e $o "akim czasie wym(czonym ner-
wom nie mona "u +yo odm&wi.* -a$ad
w sen' a!e +y to sen nies$oko"ny' $een
ma"acze' w kt&rych s$ada w tak $otwor-
ne "amy $ene na"#orsze#o za' e +udzi
si( s$anikowany' wa!czy z kodr% i a$-
czywie wdycha nie$rzy"emne' $rzesi%k-
ni(te woni% czosnku $owietrze* W ustach
czu o+rzyd!iwy #orycz' a "e#o serce +io
"ak sza!one* 9drzuci $rzykrycie i usiadF
za$a!i dr%cymi r(kami $a$ierosa i usio-
wa nie dostrze#a. cieni rzucanych $rzez
$omie*
=ie czeka "u kresu te" nocy* -a$o-
mnia' e w o#&!e istnie"e co takie#o "ak
dzieF caym so+% nasuchiwa' wiedz%c'
e #dy usyszy warczenie' +(dzie to ozna-
696
cza. nade"cie ostateczne#o koszmaru*
,!ate#o s$o"rzenie $rzez okno i dostrzee-
nie $romieni wschodz%ce#o soca nad !a-
sem okazao si( wstrz%sem trudnym do
zniesienia*
@a$i si( na ten widok $rzez chwi!( z
niedowierzaniem' $o czym z#asi $a$iero-
sa o wiecznik kt&ry nosi ze so+% $o ca-
ym domu' "ak+y mu $rzyr&s do r(ki i
$ad* =atychmiast zasn% #(+okim snem
+ez adnych ma"ak&w*
7iedy w kocu o$rzytomnia' kto nim
$otrz%sa' a #os Gennin#tona roz+rzmie-
wa tu nad "e#o uchem*
Wstawa"' czowieku m&wi krytyk*
=ie' nie musisz a$a. za ten wiecznik* =a
razie wszystko w $orz%dku*
Foote umiechn% si(*
5ak to mio zo+aczy. ci( z $rzy"aznym
wyrazem twarzy' Gennin#ton $owie-
dzia' owadni(ty uczuciem wszecho#ar-
697
nia"%ce" u!#i* Gennin#ton wy#!%da na s$e-
szone#o*
b!e ci( oceniem $rzyzna* Pewnie
do$iero kryzysowa sytuac"a wydo+ywa to'
co tkwi w czowieku na dnie' a wtedy taki
t($ak "ak "a moe to dostrzec* 5ednak mam
nadzie"(' e two"e ostatnie a+strakc"e mo#%
mi si( s$oko"nie da!e" nie $odo+a.:
Aaka "u two"a ro+ota od$ar $o#od-
nie Foote* Hasz +y. niezadowo!ony* A
teraz m&w' co si( dzie"e*
=ewc!i))e wsta rano i s$rawdzi $u-
a$ki* W "edn% w$ad s$ory kr&!ik' zro+i!i-
my $otrawk(* =ieza' zo+aczysz* Wok&
dru#ie" na nie#u +yo s$oro krwi* ?und-
#ren "eszcze nie wsta' a!e zostawi!imy
mu troch( "edzenia*
5ames za"rza do $oko"u' $o czym
wszed do rodka*
9+y oku!a ozna"mi' zr(cznie wy-
698
ci%#a"%c $a$ieronic( z kieszeni koszu!i
Foote6a* Prze$raszam* =iestety' o$ucia
nas caa su+a o$r&cz !oka"a i nikt z wio-
ski nie chce $rzynie. $a$ieros&w*
=o nie zdziwi si( Foote* Wszyscy
s% tacy $eni ener#ii* =i#dy nie my!aem'
e tak si( uciesz( na widok wschodu so-
ca*
5e!i***
=a zewn%trz roz!e# si( "aki d0wi(k*
Grzmia "ak #wizd na"wi(ksze#o cza"nika
wiata* ;o $rzemkn(o $o nie+ie' zawr&-
cio i $rzy!eciao z $owrotem*
9 rany $owiedzia Foote' osania"%c
oczy* Wie!ki samo!ot* Sk%d si( tu wzi%:
Samo!ot kr%y w ciszy* Wytraci $r(d-
ko.' $oszy+owa nad $o!em #o!)owym'
uderzy w nie i $otoczy si( $rzed sie+ie z
zawrotn% szy+koci%' $rosto na !as* W
ostatnie" chwi!i $i!ot )achowo skr(ci ma-
szyn( i zatrzyma "%*
699
H&" Goe' zao( si(' e to ku!e d!a
=ewc!i))e6aS
-+ie#!i na d&* 7iedy +y!i "u w sa!onie'
wanie wszed $i!ot z =ewc!i))e6em* =ie-
!i ci(k% skrzyni(*
=ewc!i))e otworzy "%* Westchn%*
S$&"rzcie ty!ko $owiedzia* Pi(k-
ne' !ni%ce mosi(ne uski i matowe sre+r-
ne ku!e' wy$rodukowane $rzez maszyn('
idea!nie ce!ne* Hniam' mniam* H&#+ym
sta. tu ca% wieczno. i "e #aska.* Sk%d
$an $rzy!ecia:
;roydon od$ar $i!ot* Prze$ra-
szam' $anie =ewc!i))e' )irma $owiedziaa'
e $an mi za$aci* Ao +(dzie sto )unt&w za
towar i $i(.set d!a mnie*
;akiem tanio* ;hwi!eczk(' wy$isz(
czek*
Foote #wizdn%* =ie wiedzia' czy +ar-
dzie" oszoomia #o eks$resowa' trans-
700
at!antycka usu#a' czy o#romna suma' "ak%
ona kosztowaa*
Pi!ot wzi% czek' a zaraz $otem cza"nik
znowu zacz% #wizda.* =ewc!i))e rozda-
wa wszystkim nowiutkie +rownin#i z in-
ne" wie!kie" skrzyni*
Aeraz niech $rzy"dzie rzuci #ro0nie*
=ie +&"cie si( marnowa. na+oi* Hamy
cae $udo* 5ak ty!ko #o zo+aczycie' #rze"-
cie w nie#o "ak wciek!i* =awet na o!e$*
=iech kto o+udzi ;hrisa odezwa
si( Gennin#ton* Ae $owinien si( $o-
uczy.* ,oris' id0 do nie#o za$uka.* 9' tak'
#rzeczna dziewczynka*
,oris skin(a #ow% i $osza na #&r(*
S$&"rzcie na $okr(to instruowa
=ewc!i))e* 7iedy "est w te" $ozyc"i' kara-
+inek wystrze!i "eden na+&" i sam si( zaa-
du"e* 7iedy "est tak' musicie sami adowa.'
"ak w kade" inne" strze!+ie* A kiedy "est
701
tak' dziaa "ak automat i zuywa $o ko!ei
wszystkie ku!e' "edn% $o dru#ie"*
Ho#!i+ymy ode$rze. ca% armi(
stwierdzi 5ames z $odziwem*
;hwi!eczk(* ,w&ch +raku"e*
Ao wszystkie' kt&re wy$akowae
za$rzeczy Gennin#ton*
Aak' a!e +yy dwa starsze mode!e'
mo"e wasne* =i#dy ich nie uywaem* Po-
!owanie z tak% armat% "ako "est nie w $o-
rz%dku* A!e wyci%#n%em "e wczora" wie-
czorem' $o tym wszystkim' co si( stao*
Ach Gennin#tona na#!e o!nio*
;o mi si( zdawao' e ta strze!+a dziwnie
wy#!%da* Hiaem "% wczora" $rzy &ku*
?und#ren chy+a ma dru#%*
@dzie ten ?und#ren: ,oris "u $owin-
na #o o+udzi.* Gennin#ton' id0 s$rawd0' i
we0 t( strze!+(*
Hocno ko$ie: za$yta Foote*
9wszem* =orma!nie uywa si( $od-
702
stawki* Arze+a "% trzyma. na +iodrze' nie
na ramieniu* ;o si( dzie"e:
Ao #os Gennin#tona stwierdzi Fo-
ote' na#!e $odenerwowany* ;o si( mu-
siao sta. ,oris*
;aa czw&rka $o+ie#a w stron( scho-
d&w*
-na!e0!i ,oris u st&$ Gennin#tona'
$rzed otwartymi drzwiami $oko"u ?und-
#rena* =a"widocznie" zemd!aa +ez "edne-
#o $isku* 7rytyk wymiotowa #watownie*
=a &ku ?und#rena !eao szkaratne
o+rzyd!istwo*
@ardo zostao wydarte' a twarz i
wszystkie mi(kkie cz(ci ciaa $oarte*
Prawa no#a zostaa w "ednym mie"scu
o#ryziona a do koci' kt&ra w wiet!e
soca !nia +iao*
B
703
Foote sta w sa!onie $rzy $ianinie' w
$enym wiet!e $oza$a!anych !am$* Arzy-
ma nowy kara+inek i o+serwowa swoich
$ozostaych $rzy yciu $rzy"aci&' kt&rzy
$rzeraeni sta!i $rzed nim' z+ici w #ru$k(*
=ie ozna"mi* Ao mi si( nie $odo-
+a* =ie chc(' e+y wszyscy sta!i w ku$ie*
Stacie $rzede mn% w szere#u' e+ym
wszystkich widzia*
4miechn% si( kr&tko*
-a$aem was' nie: Tadne" strze!+y w
zasi(#u wzroku* 9czywicie "est ten wie!ki
wiecznik za =ewc!i))e6em' a!e "a zd%(
strze!i.' zanim on zd%y mi nim $rzyoy.*
5e#o ton zro+i si( na$rawd( nie$rzy"em-
ny* < strze!(' "e!i +(dzie trze+a* Wi(c ra-
dzi+ym wszystkim' %cznie z ko+ietami'
e+y nie ro+i!i adnych #watownych ru-
ch&w*
;o w cie+ie wst%$io' Pau!: s$yta
ze zoci% Gennin#ton* 5ak+ymy "u nie
704
mie!i dosy. ko$ot&w*
-araz zo+aczysz* Aeraz stacie w sze-
re#u' "ak m&wiem* 5uS -nacz%co $oki-
wa strze!+%* < $ami(ta"cie' co m&wiem
o #watownych ruchach* =a dworze moe i
"est ciemno' a!e s$ec"a!nie w%czyem
wszystkie wiata*
;icho ustawi!i si( w szere#u i $atrzy!i
na Foote6a zmruonymi oczami' w kt&rych
wida. +yo $ode"rzenie sza!estwa a!+o
cze#o #orsze#o*
,o+ra* Aeraz moemy $o#ada.* Wi-
dzicie' $o tym' co si( stao ;hrisowi' nie
zamierzam ryzykowa.* Gya to cz(ciowo
"e#o wina' a cz(ciowo mo"a* A!e w takich
s$rawach wo!no omy!i. si( ty!ko raz* -a
swo"% dru#% $omyk( za$aci straszn%
cen(* A "a nie zamierzam $aci. takie" sa-
me" a!+o $ozwo!i.' +y $aci kto inny*
;zy zaszczycisz nas wy"anieniem te"
$omyki: za$yta =ewc!i))e !odowato*
705
Aak* =ie dziwi( si(' e "este wcie-
ky' Aom' skoro "estem twoim #ociem*
A!e zaraz zrozumiesz' d!acze#o wszystkich
musiaem $otraktowa. tak samo* Gardzo
!u+iem ?und#rena*
=a chwi!( za$anowaa cisza' $o czym
Gennin#ton #watownie za$a oddech*
?u+ie*** H&" GoeS wysze$ta*
;o chcesz $owiedzie.:
;hc( $owiedzie.' e ?und#rena nie
za+i 5armoskowski ozna"mi Foote zim-
no i zdecydowanie* -a+i #o kto inny*
<nny wi!koak* 7t&ry w te" chwi!i stoi
$rzede mn%*
Doz!e# si( cay koncert $enych zasko-
czenia okrzyk&w*
,ziwicie si(: A!e to $rawda* A $o-
myka' za kt&r% ;hris za$aci tak% cen('
kt&r% "a te $o$eniem' "est nast($u"%ca2
za$omnie!imy s$rawdzi.' czy nikt nie ma
zranie w zwi%zku z 5anem* -a$omnie!i-
706
my o "ednym z $odstawowych $raw !i-
kantro$ii* 7ady' kto $rzey"e u#ryzienie
wi!koaka' sam sta"e si( wi!koakiem* Aak
$rzenosi si( ta choro+a* Pinearyna zawarta
w !inie dosta"e si( do krwi' stymu!u"e #ru-
czo $inea!ny o)iary i***
Pau!' nikt nie zosta $o#ryziony
u$ieraa si( ,oris*
7to zosta' +ardzo !ekko* Ay!ko ;hris
i "a mo#!imy wiedzie. o zaraeniu $rzez
u#ryzienie* =a"wyra0nie" kto zosta !ekko
zadra$any' uzna' e nie ma o czym m&-
wi.' $osmarowa rank( "odyn% i za$o-
mnia*** a +yo za $&0no*
@owy odwracay si( nieznacznie' oczy
zerkay nerwowo na oso+y sto"%ce $o !e-
we" i $o $rawe"*
7iedy zacz% si( atak ci%#n% Foote
niestrudzenie ;hris +y na"oczywistsz%
o)iar%* Gy eks$ertem' wi(c stanowi na"-
wi(ksze za#roenie* Szkoda' e nie $omy-
707
!aem o tym $rzed o+iadem* Hoe zauwa-
y+ym' ko#o nie interesu"e "edzenie*
-reszt% za+ez$ieczenia ;hrisa $rzed dosta-
niem si( 5armoskowskie#o do rodka za-
$o+ie#y te wydostaniu si( te" dru#ie"
oso+y na zewn%trz* 5u ni#dy nie wy"dzie
z te#o $oko"u*
-az#rzyta z(+ami' a!e zn&w si( o$ano-
wa*
=o do+ra ozna"mi* -aczynamy*
Wszyscy $okazu"% o+ie r(ce*
W te" same" chwi!i w $oko"u $o"awi si(
osza!ay wi!k*
Ay!ko Foote' kt&ry wiedzia' w "akie"
ko!e"noci wszyscy sto"%' wiedzia' kto to
+y* Strasz!iwy tra#izm sytuac"i odczu "ak
cios' strze!+a wy!eciaa mu z r%k* -asz!o-
cha konwu!sy"nie* Potw&r rzuci mu si( do
#arda*
D(ka =ewc!i))e6a co)n(a si( i za$aa
wiecznik* Skoczy do $rzodu szy+kim'
708
kocim ruchem i uderzy nim w +ok wi!ko-
aka* - $rzera0!iwym' o+rzyd!iwym trza-
skiem $(ky e+ra* Gestia o+r&cia si('
warcz%c w a#onii* =ewc!i))e uderzy zno-
wu' w kr(#osu$* Pada z wyciem' ky +ez-
radnie #ryzy $owietrze*
=ewc!i))e z wciekoci% trzy razy ude-
rzy "% w #ow(* Wtedy $otw&r wykrzyk-
n% #osem' kt&ry wydawa si( zna"omy i
zdech*
Powo!i kom&rki "e#o ciaa wracay na
swo"e natura!ne mie"sca* 9draa"%ca meta-
mor)oza nie zostaa "ednak ukoczona*
Himo to wochate' sku!one stworzenie z
roztrzaskan% czaszk%' rozci%#ni(te u st&$
=ewc!i))e6a' +yo roz$oznawa!ne*
Ao +ya ;aro!ine =ewc!i))e*
W &tym wiet!e !am$ stay zamare w
+ezruchu )i#ury z wosku* Rzy s$yway $o
doniach Foote6a' ska$yway z nich i +ez-
#onie o$aday na dywan* Po "akim cza-
709
sie o$uci r(ce* Awarz Gennin#tona +ya
szara' $oz+awiona wyrazu "ak twarz #rani-
towe#o $os%#u* 5ames o$iera si( $!ecami
o cian(* 9+serwowa nienatura!ne#o tru-
$a' "ak+y s$odziewa"%c si( ko!e"ne#o ru-
chu*
Awarz =ewc!i))e6a nie wyraaa adnych
uczu.* Sta w mie"scu' trzyma"%c !u0no w
osa+e" doni zakrwawiony wiecznik*
W oczach mia $ustk(*
Po chwi!i ,oris $odesza do =ewc!i))e6a
i $enym ws$&czucia #estem dotkn(a
"e#o ramienia* Aym na"wyra0nie" co w
nim uwo!nia* Wyra0nie skurczy si( w so-
+ie' sku!i ramiona' cae "e#o ciao marnia-
o w oczach*
Qwiecznik run% na ziemi(' $rzez chwi!(
o+raca si( wok& wasne" osi' $o czym
stoczy si( na tru$a* =iedo$aek $a$ierosa
Foote6a' kt&ry $rze!ea w nim cay dzie'
wy$ad i $otoczy si( $o dywanie*
710
Aom $owiedziaa cicho ,oris*
;hod0* =ic "u nie moesz zro+i.*
7rew $owiedzia +ez+arwnym to-
nem* -aci(a si(* W r(k(* 9czycia $u-
a$k(*** mo"% $ua$k(* 5a to zro+iem* -a-
ci(a si( ro+i%c kana$ki* 5a to zro+iem*
=ie' Aom' to nie ty* 9d$oczni"my tro-
ch(* Wzi(a #o za r(k(* Poszed za ni%
$osusznie' $otyka"%c si( !ekko' kiedy "e#o
z+ryz#ane krwi% +uty zacze$iay o #ru+y
dywan* 9ddycha #ono* 9+o"e znikn(!i
na schodach*
Gennin#ton rzuci si( do kuchenne#o
z!ewu*
Foote usiad na awce $rzy $ianinie*
5e#o zm(czona twarz +ya szorstka od wy-
schni(tych ez* Ar%ca zakurzone k!awisze*
;ichutkie d0wi(ki $o+udziy 5amesa* Prze-
szed $rzez $ok&" i $o$atrzy na Foote6a*
,o+rze zro+ie $owiedzia $isarz
dr%cym #osem* =ie o+winia" si(' Pau!*
711
Foote skin% #ow%* =ie czu nic* -u$e-
nie nic*
;iao:
Aak* ;hy+a tak* Wsta* Dazem wy-
nie!i zwoki z domu do cie$!arni*
Powinnimy zostawi. "% tuta" $owie-
dzia Foote' a w "e#o #osie sa+o za-
+rzmiaa dawna ironia* Auta" zakwit to-
"ad i roz$(ta ca% t( katastro)(*
Pewnie to $oetycka s$rawied!iwo.
od$owiedzia 5ames* A!e nie s%dz(' e+y
to +yo m%dre* - dru#ie" strony Aom ma
nieo#rzewany skadzik na narz(dzia* Aam
$owinno +y. do. zimno*
,e!ikatnie zoy!i ciao na cementowe"
$ododze' $odkada"%c $od nie $ar( wor-
k&w*
Dano moemy wezwa. ko#o' e+y "%
za+ra stwierdzi Foote*
=ie +(dzie $ro+!em&w z $rawem:
5ames zmarszczy czoo* Hamy tu ko+ie-
712
t( z #ow% roz+it% t($ym narz(dziem***
Hy!(' e zna"omy ksi%dz ?und#rena
moe nam $om&c stwierdzi $onuro Fo-
ote* W tym stanie duchowni mo#% wy-
stawia. wiadectwa z#onu* A zreszt%*** czy
to "est ko+ieta' 5ames: - $ewnoci% nie
"est to ;aro!ine*
5ames s$o"rza ostronie na wochate'
$owykr(cane koczyny*
Aak* - $unktu widzenia $rawa to nic*
Dozumiem' o co ci chodzi*
Dazem wr&ci!i do domu*
5armoskowski: s$yta 5ames*
=ie dzi w nocy* 5estemy z+yt zm(-
czeni i $rzy+ici* W rodku +(dzie chy+a
+ez$iecznie"* ;hris o to zad+a*
;oko!wiek od$owiedzia 5ames' "e#o
sowa za#in(y w huku automatyczne#o
kara+inku' #dzie nad ich #owami* Po
chwi!i roz!e#o si( ko!e"ne dziesi(. strza-
&w* Potem usysze!i kroki* Gennin#ton
713
z+ie# ze schod&w*
4waa"cie dzisia" w nocy wydysza*
5est w $o+!iu* Widziaem' "ak wychodzi
z !asu w $ostaci wi!ka* Wa!n%em w nie#o
cay ma#azynek' a!e nie tra)iem i uciek*
Wystrze!aem ko!e"ny tam' #dzie znikn%'
a!e w%t$i(' e+ym #o dosta*
Sk%d strze!ae:
-e szczytu wiey* Hia +ardzo $onu-
r% min(* ;hciaem si( szy+ko roze"rze. i
zo+aczyem #o* Ham nadzie"(' e dzisia"
$rzy"dzie* ;hc( #o sam za+i.*
;o z Aomem:
b!e* -u$enie nie wie' #dzie "est ani co
ro+i* =o' do+ranoc* 4waa"cie*
5ames skin% #ow% i $oszed za nim na
#&r(* Foote $ozosta $rzez ki!ka chwi! w
$ustym $oko"u' $rzy#!%da"%c si( $!amie
krwi na +ezcennym $erskim dywanie* Po-
tem dotkn% swo"e" twarzy i szyi' s$o"rza
na r(ce' ramiona' no#i' ciao $od koszu!%*
714
=awet zadra$ania* Aom o to zad+a*
Aak ci(ko "est nie czu. nienawici do
zaraonych' niemo!iwe "est $ami(ta.' e
!ikantro$ia to choro+a "ak kada innaS ;a-
ro!ine' "ak ten czowiek z /;zerwone#o
miechu1' +ya a#odna i miaa do+re ser-
ce' i nikomu nie yczya 0!e* A "ednak***
Hoe G&# "est $o stronie wi!koak&w:
G!u0nierstwo wyczer$ane#o umysu*
A!e i tak nie m&# odsun%. od sie+ie my!i*
A #dy+y 5armoskowski o$anowa swo"e
$o$(dy i ukrywa si(' a minie siedem dni*
Wtedy m&#+y znikn%.* Ao wie!ki kra"*
=ie musia+y za+i"a. wszystkich swoich
o)iar ty!ko te' kt&rych $otrze+owa+y na
$oywienie* A!e m&#+y $ok%sa. wie!e*
Powiedzmy' co dru#% oso+(*
@dzieko!wiek +y zamieszka' kr%# !i-
kantro$ii r&s+y' rozszerza si(' za#arnia***
Hoe G&# doszed do wniosku' e nor-
ma!ni !udzie nie radz% so+ie z rz%dzeniem
715
wiatem' i $ostanowi da. szans( nos)era-
tu' niemartwym* Hoe !udzko. stoi na
$ro#u te" ciemnoci' w kt&r% on za"rza ze-
sze" nocy*
-acisn% z(+y i westchn% z roz$acz%*
5e!i si( nie o$anu"e' to szok i wyczer$anie
do$rowadz% #o do o+(du' "ak =ewc!i))e6a*
9+szed $omieszczenie' s$rawdza"%c'
czy wszystkie okna s% szcze!nie $ozamy-
kane' a krucy)iksy na mie"scu* Po drodze
#asi !am$y* ;zosnek zacz% si( "u $su.'
mierdzia' a!e Foote +y z+yt zm(czony'
+y #o wymieni.* -#asi ostatni% !am$('
wzi% wiecznik i wyszed na korytarz*
Przechodz%c o+ok $oko"u ,oris' zauwa-
y otwarte drzwi* W rodku sycha. +yo
dwa ciche #osy* Pami(ta"%c' co usysza
kiedy' zatrzyma si(' +y $osucha.*
,o$iero !ata $&0nie" Foote dowiedzia
si(' co waciwie stao si( na samym $o-
716
cz%tku* ,oris' )izycznie wyczer$ana $rzez
strasz!iwe wydarzenia cae#o dnia' wy-
cieczona $sychicznie o$iek% nad zdzie-
cinniaym =ewc!i))e6em' kt&re#o karmia
yeczk% i kada do &ka' zasn(a niema!
natychmiast*
Gy to sen +ez sn&w' chocia $een nie-
okre!one" roz$aczy* 7iedy wreszcie usy-
szaa ciche $ukanie w okno' nie miaa $o-
"(cia' "ak du#o waciwie s$aa*
4siada z trudem i zmusia si( do otwo-
rzenia oczu* Przez okno w$adao wiato
ksi(yca' od+i"a"%ce si( od to$nie"%ce#o na
$ara$ecie nie#u* =a "e#o t!e wyra0nie od-
cinaa si( !udzka sy!wetka* =ie widziaa
twarzy' a!e nie mona +yo nie roz$ozna.
!ni%cych czerwono oczu* Si(#n(a $o ka-
ra+inek i wyce!owaa niezr(cznie*
5armoskowski nie uchy!i si(* 9dsun%
troch( r(ce od ciaa' domi do $rzodu' w
niema! $rosz%cym #ecie* ;zeka* =ie$ew-
717
nie o$ucia +ro* ;zy+y $ra#n% mierci:
7iedy o$ucia +ro' zo+aczya' e "est
nastawiona na ci%#y o#ie i starannie
$rzestawia na $o"edyncze strzay* Gaa si(
odrzutu' o kt&rym ws$omina =ewc!i))e*
;zua' e +(dzie !e$ie" ce!owa.' mo#%c od-
dawa. $o"edyncze strzay*
5armoskowski znowu za$uka i $rzywo-
a "% $a!cem* 4znaa' e #dy+y m&#'
wszed+y do rodka' wi(c $owo!i naoya
sz!a)rok* Potem' trzyma"%c cay czas $a!ec
na cyn#!u' $odesza do okna* Gyo szcze!-
nie zamkni(te' a krucy)iks zawieszony na
"edwa+ne" nitce wisia na samym rodku*
S$rawdzia' czy nitka "est mocna' $o czym
otworzya !u)cik +ez$orednio nad #ow%
5armoskowskie#o*
;ze.' ,oris $owiedzia cicho*
;ze.* ;zua +ardzie" nie$ewno.
ni strach* ;zy to si( dziao na$rawd(' czy
te +yo $owraca"%cym koszmarem:
718
;ze#o chcesz: Powinnam ci( zastrze!i.*
Powiesz mi' d!acze#o miaa+ym te#o nie
ro+i.:
Aak* <nacze" nie ryzykowa+ym* Awo-
"a +ro wy#!%da +ardzo #ro0nie*
5est w nie" dziesi(. sre+rnych ku!*
Wiem* Widziaem "u takie* Gy+ym
te do+rym ce!em' wi(c nie mam szansy
na ucieczk(* Ham nos $een rozmarynu
4miechn% si( smutno* A ?und#ren i
;aro!ine nie y"% i to mo"a wina* -asu#u"(
na mier.* ,!ate#o tu "estem*
Awo"e yczenie si( s$eni' 5anie od-
$owiedziaa* Wiem' e masz "eszcze inny
$ow&d* Hoemy zmierzy. si( na umysy*
;hc( zada. ci $ar( $yta*
Pyta"*
Hasz na so+ie ten str&"' co wieczorem*
Pau! m&wi' e zmieni si( razem z to+%*
5ak to mo!iwe:
A!e wi!k te ma u+ranie od$owie-
719
dzia 5armoskowski* =ie "est na#i "ak
czowiek* A ;hris na $ewno m&wi o
w$ywie $inearyny na kom&rki* ,ziaa na
wszystkie su+stanc"e or#aniczne' %cznie z
+awen% i wen%* 7iedy si( zmieniam'
mo"e u+ranie zmienia si( ze mn%* =ie +ar-
dzo wiem "ak* Ao "est we krwi' "ak muzy-
ka* 4miesz a!+o nie* A!e zmienia"% si(*
5e#o ton sta si( +ardzo $onury*
?und#ren mia rac"( we wszystkim*
Wi!koactwo to ty!ko choro+a* =ie $oma#a
w $rzeyciu* ,awno temu musiao +y.
s$oro r&nych mutac"i' kt&re wykorzysty-
way #ruczo $inea!ny*
Tadna nie $rzetrwaa o$r&cz wi!koa-
k&w' a one te wymiera"%* 7iedy $ineary-
n( da si( !e$ie" wykorzysta. i wszyscy !u-
dzie +(d% w stanie zmienia. swo"e kszta-
ty' nie $ac%c za to tym strasz!iwym sza-
!estwem* ,!a nas' !ikantro$&w' nieuda-
nych $r&+' nic "u nie zostao*
720
=ie "est do+rze' #dy czowiek musi w&-
czy. si( od kra"u do kra"u' wiedz%c' e d!a
swoich +!i0nich "est $otworem' a "e#o G&#
$rzek!% #o na wieki*** o i!e w o#&!e ma
$rawo do "akie#o Go#a* W(drowaem $o
Kuro$ie' #ra"%c na )orte$ianie i da"%c !u-
dziom $rzy"emno.' $ozna"%c ich' za$rzy-
"a0nia"%c si( z nimi*** < zawsze' $r(dze" czy
$&0nie"' zaczynay si( sze$ty' dziwne s$o"-
rzenia' rosn%ce $rzeraenie*
< czy $o!owano na mnie "ak na zwierz('
czy +y to $o $rostu rosn%cy wstr(t' za-
wsze mnie w kocu wy$(dza!i* =ienawi.'
sre+rne ku!e' krucy)iksy*** w kocu
wszystkie s% takie same*
;zasami udawao mi si( s$(dzi. ki!ka
miesi(cy w "ednym mie"scu +ez adnych
wy$adk&w' a mo"e ycie zaczynao $rzy-
+iera. $ozory norma!noci* Ho#em za"-
mowa. si( swo"% muzyk%' otacza. si(
!ud0mi' kt&rych !u+iem' i +y.*** czowie-
721
kiem* Potem zakwita to"ad' $yek zatruwa
$owietrze' a kiedy na ten kwiat $aday $ro-
mienie ksi(yca' mo"a krew dawaa ycie
te" istocie' kt&ra "est we mnie*
Wtedy $rze$raszaem swoich $rzy"aci&
i "echaem na $&noc' do Szwec"i' #dzie
+y ?und#ren i #dzie wiosna $rzychodzia
duo $&0nie"* 7ochaem #o* Hy!(' e do
$rzedostatnie" nocy nie domy!i si( $raw-
dy o mnie* Gyem ostrony*
Daz czy dwa nie $o"echaem na $&noc'
a wtedy !udzie' kt&rzy dawnie" +y!i moimi
$rzy"aci&mi' zaczyna!i $rzeta$ia. sre+ro
za moimi $!ecami i zacza"a. si( na mnie w
ciemnych k%tach* Po !atach niewie!e +yo
w Kuro$ie mie"sc #otowych mnie $rzy"%.*
Wraz z mo"% saw% muzyka kr%yy $onure
$!otki*
Hiasta' kt&rych ni#dy nie odwiedzaem'
zamykay $rzede mn% +ramy +ez "edne#o
sowa* Sa!e koncertowe +yway zarezerwo-
722
wane na ty!e miesi(cy na$rz&d' e nie mo-
#em z nich korzysta.' za"azdy i hote!e
+yy zawsze $rze$enione' !udzie +y!i z+yt
za"(ci' +y ze mn% rozmawia.' sucha. mo-
"e" #ry' $isa. do mnie !isty*
Gywaem zakochany* Ae#o nie mo#( na-
wet o$isa.*
A $otem $rzy"echaem do te#o kra"u*
Auta" nikt nie wierzy w wi!koaki* Szuka-
em $omocy u naukowc&w* =ie u ?und-
#rena' +aem si(' e m&#+ym zro+i. mu
krzywd(* Hy!aem' e tuta" kto +(dzie
wiedzia na ty!e duo' +y u$ora. si( z tym'
czym si( staem*
=ie +yo tak* Prymitywna nienawi. do
takich "ak "a !ey w !udzkich sercach' tak
"ak w sercach $s&w* =ie ma d!a mnie ra-
tunku*
Przyszedem' +y $rosi. o $ooenie
temu kresu*
5anie $owiedziaa ,oris* Przykro
723
mi* Aak mi $rzykro* ;o mo#( zro+i.:
Strze!*
=ie mo#(S
Prosz(' ,oris*
,ziewczyna $akaa nie$owstrzymanie*
=ie' 5anie* =ie mo#(* Wiesz' e nie
mo#(* <d0 st%d' $rosz(' ode"d0*
Wi(c chod0 ze mn%' ,oris od$owie-
dzia 5armoskowski* 9tw&rz okno i
chod0 ze mn%*
,ok%d:
;zy to ma znaczenie: 9dm&wia mi'
kiedy $rosiem o mier.* ;zy odm&wisz
mi te" ostatnie"' des$erackie" mioci: ;zy
za$rzeczysz wasne" mioci' two"emu
ostatniemu' na"#(+szemu $ra#nieniu: 5u
za $&0no na to' +y udawaa wstr(t* ;hod0
ze mn%*
Wyci%#n% r(ce*
Poe#na" si( m&wi* Poe#na" si( z
tymi zadu)anymi w so+ie !ud0mi* ,am ci
724
mo"% krew i moemy w(drowa. $o caym
wiecie' dzicy i nieokieznani' ostatni z na-
sze" rasy* -a$ami(ta"% nas' o+iecu"( ci to*
5anie***
Au "estem* ;hod0*
5ak !unatyczka otworzya okno* 5armo-
skowski nie ruszy si(* S$o"rza na ni%' $o-
tem na krucy)iks* -sun(a nitk( z #wo0-
dzia i $ozwo!ia krzyowi u$a. na $odo-
#(*
Po nas nie +(dzie "u ciemnoci takie"
"ak nasza ciemno. $owiedzia 5armo-
skowski* =iech oni od$oczywa"%* =iech
wiat od$oczywa*
Wskoczy do $oko"u ruchem tak #wa-
townym' dra$ienym' e zdawao si(' i
nie ruszy si( wca!e* 9d strony drzwi auto-
matyczny kara+inek roz"az#ota si( z de-
moniczn% )uri%* Sia uderzenia ku! rzucia
5armoskowskim o cian(* Foote o$uci
dymi%c% !u)( i zro+i krok do wn(trza $o-
725
ko"u*
-a $&0no' 5anie $owiedzia !odowa-
to*
,oris "(kn(a "ak maa dziewczynka
o+udzona ze snu* War#i 5armoskowskie#o
$oruszyy si(' a!e w "e#o $ucach zostao
z+yt mao $owietrza* ;hcia co $owie-
dzie.' na ustach $o"awia si( krwawa $ia-
na* Sta $rzez chwi!(' wyci%#a"%c r(k( w
stron( dziewczyny* Potem $a!ce zacisn(y
si( kurczowo' a $ot(ne ciao $ado*
4miechn% si(' a wy$eniwszy ten
ostatni ze swoich zamiar&w' umar*
726
(The loom of darkness)
Przeoya A(ata Piskorska
Prace <acka IanceGa 7cz7 sobie elementy kryminau'
fantasy i science fiction' torz7c specyficzny' niepotarzalny
styl nacechoany przy(od7$ ?ocna strona )e(o pisarsta to
torzenie fantastycznych' a )ednak iary(odnych obraz*
spoeczno6ci pozbaionych altruizmu$ %aureat licznych na/
(r*d M Nd(ara' Hu(o i Nebula M interesoa si5 za(adnie/
niami takimi )ak sia )5zyka i koncept oraz cena olno6ci i
niezaleno6ci$ "anie)sze poie6ci to +The %an(ua(es of
Pao.' +The 4ra(on ?asters. i +To %i;e Fore;er.$
727
Przez ciemnie"%cy !as nadchodzi ?iane
W(drownik' $rzemierza"%c ocienione $o!a-
ny dumnym' !ekkim krokiem* Po#wizdy-
wa' $od$iewywa' wida. +yo' e ma do-
+ry humor* Wok& $a!ca o+raca kawa-
kiem kute#o +r%zu k&kiem' na kt&rym
wy#rawerowano kanciaste niewyra0ne
sym+o!e' teraz $okryte czarnymi $!amami*
-na!az "e $rzy$adkowo' zacini(te wo-
k& korzenia wiekowe#o cisu* @dy "e od-
ci%' na wewn(trzne" $owierzchni u"rza $i-
smo $rymitywne sym+o!e za$ewne o
wie!kie" mocy' +ez w%t$ienia !ad $ot(-
nych antycznych run&w*** =a"!e$ie" zwr&-
ci. si( do ma#a' e+y s$rawdzi moc
$rzedmiotu*
?iane wykrzywi usta* 5ednak mia co
do te#o o+iekc"e* ;zasami wydawao mu
si(' e wszystko' co y"e' s$isku"e $o to'
728
+y #o zirytowa.* =ie da!e" "ak te#o ranka
hand!arz $rzy$rawami "ak% $odni&s
wrzaw( umiera"%cS 5ak +eztrosko zarzy#a
krwi% sz$anerskie sanday ?iane6aS A "ed-
nak' $omy!a ?iane' kada nie$rzy"em-
no. niosa za so+% zado.uczynienie* @dy
ko$a #r&+' zna!az o+r(cz z +r%zu*
< humor mu si( $o$rawiF mia si( ze
szczere" radoci* Podskakiwa' $odry#iwa*
5e#o zie!ona $e!eryna )urkotaa za nim'
czerwone $i&rko hutao si( na cza$ce***
A!e nada! ?iane zwo!ni kroku nie od-
kry ta"emnicy ma#ii' o i!e k&ko ma#i(
$osiadao*
Wy$r&+owa. "e' to +y $omysS
-atrzyma si( tam' #dzie ru+inowe so-
ce s$ywao +ez $rzeszk&d z wysokie#o !i-
stowia' $rzy"rza si( o+r(czy' $rze"echa
$a!cem $o !iterach* S$o"rza $rzez nie*
;zy+y co sa+o +ysn(o' mi#n(o: Arzy-
ma k&ko na wyci%#ni(cie r(ki* =a"wyra0-
729
nie" +y to diadem* -erwa cza$k( i umie-
ci #o nad +rwiami' $rzewr&ci oczami i
wymuska u+i&r*** ,ziwne* ,iadem osun%
mu si( na uszy* -e!izn% si( na oczy*
;iemno.* ?iane zerwa #o #watownie***
9+r(cz z +r%zu o rednicy szerokoci do-
ni* ,ziwne*
S$r&+owa znowu* ,iadem ze!izn% si(
z #owy na ramiona* @owa ?iane^a zna!a-
za si( w ciemnoci "akie" o+ce"' dziwne"
$rzestrzeni* Patrz%c w d&' zo+aczy' "ak
zewn(trzne wiato #anie' #dy o$uszcza
k&ko*
Powo!i w d&*** Aeraz tkwio wok& "e#o
kostek i w na#ym $rzy$ywie $aniki' ?ia-
ne $oderwa koo w #&r( wzdu ciaa i
mru#a"%c oczami' wynurzy si( w kaszta-
nowe wiato !asu*
=a t!e !istowia dostrze# +iaonie+ieskie'
zie!ono+iae mi#otanie* Gy to Awk-czek
u"eda"%cy wak(' a wiateko $ochodzio
730
z "e" skrzyde*
?iane zawoa ostro2
Auta"' sirS Auta"' sirS
Awk-czek osadzi swo"e#o rumaka na
#a%zce*
-atem' ?iane' cze#& so+ie yczysz:
Patrz i za$ami(ta"' co zo+aczysz*
?iane $rzeci%#n% o+r(cz nad #ow('
o$uci do st&$ i $onownie $odni&s* S$o"-
rza na Awk-czeka' kt&ry u !i.*
< co widziae:
Widziaem "ak ?iane znika z oczu
mierte!nika za wy"%tkiem czerwonych
$okr(conych $a!c&w w sandaach* Wszyst-
ko inne +yo "ak $owietrze*
AhaS wykrzykn% ?iane* -astan&w
si(' czy "u co takie#o widziae:
Awk-czek od$ar +eztrosko2
Hasz s&!: Przydaa+y mi si( s&!*
?iane o$anowa uniesienie i $rzy"rza
si( Awk-czekowi z +!iska*
731
5akie wieci mi $rzynosisz:
Arze" er+owie za+i!i F!ore"ina Aw&rc(
Sn&w i wysadzi!i wszystkie "e#o +aki*
Powietrze nad $!e+ani% du#o mienio si(
!ata"%cymi odamkami*
5eden #ram*
?ord -oty 7andiLe wy+udowa +ark(
z rze0+ione#o drewna dziesi(. razy wy-
sz% ni dusz%' kt&ra teraz $ena skar+&w
$ywa w re#atach na rzece Scaum*_ ,wa
#ramy*
-ota wied0ma o imieniu ?ith za-
mieszkaa w Aham+er Headow* 5est cicha
i +ardzo $i(kna*
Arzy #ramy*
Wystarczy $owiedzia Awk-czek i
$ochy!i si(' o+serwu"%c' "ak ?iane way
s&! na miniaturowe" wadze* -a$akowa
$rzy$raw( do ma!ekich koszyk&w wisz%-
cych $o o+u stronach tuowia' na kt&rym
wida. +yo stercz%ce e+ra' $o czym $ode-
732
rwa owada i od!ecia w korony drzew*
Daz "eszcze ?iane wy$r&+owa swo"%
o+r(cz z +r%zu' a!e tym razem $rzeoy "%
cakowicie $rzez sto$y' wyszed z nie" i
uni&s w otacza"%ce" ciemnoci* ;o za
ws$aniae sanktuariumS ,ziura' do kt&re"
we"cie moe +y. ukryte w nie" same"S
9$uci. k&ko do st&$' we". w nie' $od-
nie. wzdu smuke" sy!wetki nad ramio-
nami' i oto zn&w mona zna!e0. si( w !esie
z +r%zow% o+r(cz% w r(ku*
AakS < w dro#( do Aham+er Headow'
zo+aczy. $i(kn% zot% wied0m(*
5e" chatka +ya $rost% konstrukc"% z $!e-
cione" trzciny niskie sk!e$ienie z dwoma
okr%#ymi oknami i niskimi drzwiami* ?ia-
ne zo+aczy ?ith sto"%c% +oso w stawie $o-
r&d +ystrzycF a$aa a+y na ko!ac"(* Wo-
k& ud umarszczya +ia% tunik(F staa nie-
ruchomo' a ciemna woda tworzya k&ka
wok& "e" szczu$ych ko!an*
733
Gya $i(knie"sza' ni ?iane m&# to so-
+ie wyo+razi.' "ak+y "edna ze zniszczo-
nych +aniek F!ore"ina roz$rysa si( w wo-
dzie* 5e" sk&ra $rzy$ominaa +!ade' #ad-
kie' $ynne zoto' a wosy #(cie"sze i +ar-
dzie" wi!#otne zoto* 9czy +yy' $odo+nie
"ak oczy ?iane6a' wie!kimi zotymi kr(#a-
miF "e" +yy szeroko otwarte i nieco wy-
trzeszczone*
?iane $odszed +!ie" i usadowi si( na
+rze#u*
Podniosa wzrok $rzestraszona' !ekko
rozchy!a"%c $ene usta*
Posucha" zota wied0mo' stoi $rzed
to+% ?iane* Przyszed ci( $owita. w Aham-
+er Headow i o)iaru"e ci swo"% $rzy"a0'
swo"% mio.***
?ith $ochy!ia si(' z#arn(a z +rze#u
#ar. muu i cisn(a mu "% w twarz*
Przek!ina"%c na"#orze" "ak $otra)i' ?iane
wytar oczy' a!e drzwi chatki zatrzasn(y
734
si( z hukiem*
Wa!n% w nie $i(ci%*
9twiera" i $oka swo"% wied0mi%
twarz a!+o $od$a!( t( chau$(S
,rzwi si( otworzyy i dziewczyna wy"-
rzaa umiecha"%c si(*
;o znowu:
?iane wszed do chatki i wyci%#n% r(k(
w stron( ?ith' a!e na#!e wysun(o si( dwa-
dziecia cienkich ostrzy' dwadziecia dzid
ku"%cych #o w $ier* -atrzyma si(' uno-
sz%c +rwi i wykrzywia"%c usta*
W d& sta! $owiedziaa dziewczyna*
9strza zniky* Aak atwo mo#a+ym si(-
#n%. $o two"e ycie dodaa #dy+ym
ty!ko chciaa*
?iane wykrzywi si( i $odra$a $o +ro-
dzie' "ak #dy+y si( zastanawia*
Dozumiesz $owiedzia szczerze
"ak +ezmy!nie $ost($u"esz* ?iane "est $o-
wodem strachu tych' kt&rzy +o"% si( +a.' i
735
o+iektem mioci tych' kt&rzy kocha"% ko-
cha.* A ty*** "e#o oczy $awiy si( w zo-
te" $owiacie "e" ciaa ty "este do"rzaa
"ak sodki owoc' "este ch(tna' $romienie-
"esz i drysz z mioci* S$raw $rzy"emno.
?iane6owi' a on o+darzy ci( cie$!e"szym
uczuciem*
=ie' nie $owiedziaa z umiechem
?ith* 5este z+yt $orywczy*
?iane s$o"rza na ni% zaskoczony*
=a$rawd(:
5estem ?ith od$ara* 5estem taka'
"ak m&wisz* Gurz( si(' $on(' ki$i(* A!e
nie moe +y. moim kochankiem ten' kto
mi nie suy* Husi on +y. odwany' szy+-
ki i $rze+ie#y*
Ao "a $owiedzia ?iane* Przy#ryz
war#(* -azwycza" tak nie "est* =ienawi-
dz( te#o niezdecydowania* -ro+i krok
do $rzodu* ;hod0' niech***
,ziewczyna co)n(a si(*
736
=ie' nie* -a$omni"* ;zym zasuye
so+ie na mo"% mio.:
GzduraS wy+uchn% ?iane* S$&"rz
na mnieS Przy"rzy" si( mo"e" #rac"i' mo"e"
$i(kne" sy!wetce i twarzy' zo+acz mo"e
oczy tak zote "ak two"e' zwr&. uwa#( na
mo"% widoczn% wo!( i si(*** Ao ty $owin-
na usu#iwa. mnie* < tak +(dzie* 4siad
na niskie" otomanie* 7o+ieto' da" mi
wina*
Potrz%sn(a #ow%*
W mo"e" mae" chatce' $od sk!e$ie-
niem' nie mona mnie zmusi.* Hoe na
zewn%trz w Aham+er Headow tak' a!e tu-
ta"' $omi(dzy moimi nie+ieskimi i czerwo-
nymi ni.mi' z dwudziestoma sta!owymi
ostrzami na zawoanie' ty musisz +y. $o-
suszny mnie*** Wi(c wy+iera"* A!+o wsta-
niesz' wy"dziesz i ni#dy nie wr&cisz' a!+o
z#odzisz si( wykona. "edno mae zadanie'
a $otem dostaniesz mnie i $oznasz m&"
737
o#ie*
?iane siedzia wy$rostowany i sztywny*
,ziwne stworzenie' ta zota wied0ma* A!e
w rzeczy same"' warta "est $ewne#o wysi-
kuF $&0nie" kae "e" za$aci. za zuchwa!-
stwo*
W takim razie $owiedzia szyderczo
+(d( ci suy* ;ze#o chcesz: 7!e"no-
t&w: Ho#( o+sy$a. ci( $erami i o!e$i.
diamentami* Ham dwa szmara#dy wie!ko-
ci two"e" $i(ci' kt&re wy#!%da"% "ak zie!o-
ne oceany' #dzie uwi(zione "est s$o"rzenie
w(dru"%ce wiecznie $omi(dzy $ionowymi
zie!onymi $ryzmatami***
=ie' adnych k!e"not&w***
Hoe zniszczy. wro#a* Ach' takie to
$roste* ?iane za+i"e d!a cie+ie dziesi(ciu
!udzi* ,wa kroki do $rzodu' $chni(cie
takS ruszy do $rzodu* < dusze u!ec%'
dr%c "ak +%+e!ki w $ucharze miodu*
=ie' nie chc( za+i"ania*
738
4siad' marszcz%c +rew*
W takim razie co:
,ziewczyna $odesza do dru#ie#o koca
$oko"u i $oci%#n(a zasonk(* Aa rozchy!i-
a si( ukazu"%c zoty #o+e!in* Przedstawia
on do!in( wcini(t% mi(dzy dwie strome
#&ry' szerok%' #dzie $rzez cich% wiosk('
mi(dzy drzewami $yn(a s$oko"na rzeka*
-ota +ya rzeka' zote +yy #&ry' zote
drzewa tak r&ne odcienie zota' tak su+-
te!ne' e wy#!%dao to "ak wie!o+arwny
$e"za* =a#!e #o+e!in urywa si( w $oo-
wie*
?iane +y zachwycony*
Ws$aniae' ws$aniae***
?ith $owiedziaa2
Aak wy#!%da Ha#iczna ,o!ina Ari-
Lenty* ,ru#% $oow( kto mi ukrad i to o
"e" odzyskanie chc( ci( $o$rosi.*
@dzie "est dru#a $oowa: za$yta
?iane* 7im "est ten a"dak:
739
Aeraz ona $rzy"rzaa mu si( z +!iska*
;zy syszae kiedy o ;hanie: ;ha-
nie =ieuniknionym:
?iane zastanowi si(*
=ie*
Ao on ukrad $oow( mo"e#o #o+e!inu
i $owiesi "% w marmurowym ho!uF teraz ta
$o&wka zna"du"e si( w ruinach $aacu na
$&nocy 7aiinu*
>aS mrukn% ?iane*
>o! "est tu $rzy Hie"scu Sze$t&w i
mona #o $ozna. $o $ochy!one" ko!umnie
z czarnym meda!ionem $rzedstawia"%cym
)eniksa i dwu#ow% "aszczurk(*
<d( $owiedzia ?iane* Wsta*
,zie dro#i do 7aiinu' "eden dzie na kra-
dzie i "eden dzie na $owr&t* Arzy dni*
?ith od$rowadzia #o do drzwi*
Strze si( ;hana =ieuniknione#o
wysze$taa*
A ?iane odszed $o#wizdu"%c' czerwone
740
$i&rko hutao si( na "e#o zie!one" cza$ce*
?ith $o$atrzya za nim' $o czym wo!no $o-
desza do zote#o #o+e!inu*
-ota AriLenta wysze$taa* Ho"e
serce $acze i +o!i z t(sknoty za to+%***
,erna "est +ystrze"sz% i w(sz% rzek% ni
Scaum' "e" +!i0niacza siostra z $oudniowe"
strony* A tam' #dzie Scaum $ynie $rzez
szerok% do!in( $ur$urow% od wrzosu'
u$strzon% +iaymi i szarymi zamczyskami'
,erna skr(ca #watownie w stromy ka-
nion' nad kt&rym zwisa"% za!esione urwi-
ska*
,awno temu +rze#iem ,erny $rowadzi-
a staroytna kamienista dro#a' a!e teraz
$owi(kszone zako!a wci(y si( w chodnik'
wi(c ?iane' krocz%c dro#% do 7aiinu' od
czasu do czasu musia ze". ze sz!aku i
nadoy. dro#i $rzez nasy$y $oroni(te
ciernistymi krzewami i $ust% traw%' kt&ra
741
$odczas wiatru wydawaa wiszcz%cy
d0wi(k*
;zerwone soce' w(dru"%c $o nie+ie
"ak starzec $ezn%cy do oa mierci' wisia-
o nisko nad horyzontem' kiedy ?iane
ws$i% si( na 4rwisko Por)iriona i $o$a-
trzy na +iae mury 7aiinu oraz roztacza"%-
c% si( za nimi zatok( Sanrea!e*
Au $od nim +y rynek' z+ieranina stra-
#an&w' na kt&rych s$rzedawano owoce'
kawaki +!ade#o mi(sa' mi(czaki z +otni-
stych +rze#&w' dz+any wina* A cichy !ud
7aiinu $orusza si( mi(dzy stra#anami'
ku$owa "edzenie i zanosi do swoich ka-
miennych komnat*
=ad rynkiem #&rowao niewie!kie
wzniesienie zawa!one ko!umnami' kt&re
wy#!%day "ak $oamane z(+y' $od$orami
areny wy+udowane" sze.dziesi%t metr&w
nad ziemi% $rzez Sza!one#o 7r&!a ShinaF
za nimi wr&d k($y zatokowych drzew wi-
742
da. +yo szk!an% ko$u( $aacu' w kt&rym
-oty 7andiLe rz%dzi 7aiinem i cz(ci%
Asco!aisu' widoczn% z 4rwiska Por)iriona*
,erna' kt&ra nie +ya "u czystym stru-
mieniem' roz!ewaa si( $o sieci wi!#ot-
nych' zimnych row&w oraz $odziemnych
kana&w i w kocu s%czya si( $rzez #ni"%-
ce na+rzee do -atoki Sanrea!e*
R&ko na noc' $omy!a ?iane' a o wi-
cie do interes&w*
-+ie# w d& $o zy#zakowatych sto$-
niach do tyu' do $rzodu' do tyu' do
$rzodu i zna!az si( na rynku* Aeraz Hu-
sia zachowywa. si( $owanie* ?iane W(-
drownik nie +y nieznany w 7aiinie' a wie-
!u !udzi +yo wystarcza"%co zych' a+y
chcie. mu zro+i. krzywd(*
Duszy s$oko"nie w cieniu Huru Panon-
ne' skr(ci w w%sk% wy+rukowan% u!iczk('
wzdu kt&re" ci%#n(y si( stare drewniane
domy' $oysku"%ce w $romieniach zacho-
743
dz%ce#o soca #(+okim +r%zem stare"
deszcz&wki' i tak doszed do mae#o $!acu
oraz wysokie" kamienne" )asady @os$ody
Ha#a*
Wacicie!' may #ru+y czowieczek o
aosnym wy#!%dzie' z maym tustym no-
sem' $rzy$omina"%cym ksztatem "e#o )i-
#ur(' wy#arnia $o$i& z $a!eniska* Wy-
$rostowa si( i $os$ieszy za kontuar ma-
!ekie" a!kowy*
?iane rzek2
7omnat( do+rze wywietrzon% i ko!a-
c"( z #rzy+&w' wina i ostry#*
@os$odarz $okoni si( $okornie*
=atura!nie' sir' a "ak +(dzie $an $a-
ci:
?iane cisn% sk&rzan% sakiewk(' kt&r%
za+ra ze so+% te#o ranka* @os$odarz
uni&s +rwi' de!ektu"%c si( za$achem*
Przyziemne $%ki krzewu s$asu' s$ro-
wadzone z da!ekie#o kra"u $oin)ormowa
744
#o ?iane*
-nakomicie' znakomicie*** Paska
komnata' sir' i ko!ac"a +(d% #otowe za
chwi!(*
@dy ?iane "ad' $o"awi!i si( inni #ocie'
kt&rzy zasied!i $rzed kominkiem z kie!isz-
kami wina w r(kach' rozmawia!i' rozwo-
dz%c si( na temat dawnych ma#&w i cza-
s&w wietnoci ma#ii*
Wie!ki Phandaa! zna nauki teraz "u
za$omniane $owiedzia $ewien starzec z
wosami u)ar+owanymi na $omaraczowo*
Przywi%zywa wr&+!om +iae i czarne
sznurki do n&ek' a $otem $uszcza "e' a+y
!atay z#odnie z "e#o wskaz&wkami* < kie-
dy one tkay Sw&" ma#iczny w%tek' $o"a-
wiay si( wie!kie drzewa o+wieszone
kwiatami' 9wocami' orzechami a!+o +a-
niakami rzadkich !ikier&w* H&wi si(' e
tak utkay Wie!ki ?as na wy+rzeach w&d
Sanry*
745
>a $owiedzia $os($ny m(czyzna
u+rany w str&" w ko!orach ciemnonie+ie-
skim' +r%zowym i czarnym* Ay!e to i "a
mo#( zro+i.* Wy"% kawaek sznurka'
strze$n% #o' zakr(ci nim' wysze$ta cicho
"akie sowo' a ywo. wzoru sto$ia sznu-
rek w czerwona i &te "(zyki o#nia' kt&ry
taczy' zwi"a si(' ciska w $rz&d i w ty
$o sto!e' a $os($ny m(czyzna zdusi #o
"ednym #estem*
A "a mo#( zro+i. to rzek zaka$tu-
rzony oso+nik w czarne" $e!erynie $okryte"
sre+rnymi k&kami* Wzi% ma% tack(' $o-
oy "% na sto!e i rozsy$a na nie" szczy$t(
$o$iou z $a!eniska* Wy"% #wizdek i za-
#wizda czysto' a z tacy uniosy si( $oy-
sku"%ce $yki mi#oc%ce "ak $ryzmat ko!o-
rami czerwonym' nie+ieskim' zie!onym i
&tym* 4niosy si( na trzydzieci centy-
metr&w i wy+uchy $u!su"%cymi wiet!ika-
mi "asnych ko!or&w' kady w $i(knym
746
ksztacie #wiazdy' a kady wy+uch
+rzmia "ak echo $ierwsze#o d0wi(ku
na"czystszym' na"#(+szym tonem na wie-
cie* Pyk&w u+yo' ma# wyda inny
d0wi(k' i oto zn&w uniosy si( wy+ucha"%c
ws$ania!e wzorzystymi +yskami* 5eszcze
raz' "eszcze "eden k%+ $yk&w* W kocu
ma# schowa #wizdek' wytar tack('
u$chn% "% $od $e!eryn% i $onownie $o#r%-
y si( w mi!czeniu*
D&wnie inni ma#owie $okazywa!i' co
$otra)i%' i wkr&tce $owietrze nad stoem
za#(cio si( wiz"ami i zadrao od zak!(.*
5eden z nich $okaza #ru$ie dziewi(. no-
wych ko!or&w' a kady niewy$owiedzia-
ne#o uroku i +!askuF inny wyczarowa na
czo!e #os$odarza usta' w$rawia"%c #o w
$rzeraenie' +owiem "e#o #osem rzucay
o+e!#i na z#romadzonych* 5eszcze inny
$okaza zie!on% szk!an% +ute!k(' kt&ra wy-
#!%daa i krzywia si( "ak twarz demonaF
747
ko!e"ny ku!( z czyste#o krysztau' tocz%c%
si( w t( i z $owrotem na $o!ecenie ma#a'
kt&ry +y "e" wacicie!em i twierdzi' e
"est to ko!czyk !e#endarne#o mistrza San-
ka)errina*
?iane $rzy#!%da si( wszystkiemu uwa-
nie' $ie"%c z zachwytu nad stworem w +u-
te!ce i nieskutecznie $r&+u"%c wycy#ani.
$osuszny kryszta od "e#o wacicie!a*
-ro+i si( dra!iwy' zacz% narzeka.' e
wiat "est $een !udzi o sercu z kamienia'
!ecz ma# z krysztaowym ko!czykiem nie
zmieni zdania i nawet kiedy ?iane rozo-
y dwanacie $aczek rzadkich $rzy$raw'
nie chcia si( rozsta. ze swo"% za+awk%*
?iane +a#a2
5a ty!ko chc( s$rawi. $rzy"emno.
wied0mie ?ith*
S$raw "e" $rzy"emno. $rzy$rawami*
?iane od$ar +eztrosko2
Aak na$rawd(' to miaa ty!ko "edno
748
yczenie' chciaa kawaek #o+e!inu' kt&ry
mam ukra. ;hanowi =ieuniknionemu*
Po$atrzy dokoa na znieruchomiae na-
#!e twarze*
;o s$owodowao to na#e wytrze0-
wienie: >e"' #os$odarzu' wi(ce" winaS
Ha# z krysztaowym ko!czykiem $owie-
dzia2
5ee!i $odo#a s$yn(a+y $o ko!ana
winem +o#atym' czerwonym winem Aa-
nLi!katu ci(kie +rzmienie te#o imienia
wci% +(dzie wisie. w $owietrzu*
;h' chaS zamia si( ?iane* =iech
ty!ko wasze usta $osmaku"% te#o wina' a
"e#o o$ary wyczyszcz% wasz% $ami(.*
S$&"rzcie na "e#o oczy usysza
sze$t* Wie!kie i zote*
< s$ostrze#awcze doda ?iane* < te
no#i' zdo!ne do szy+kie" ucieczki' do +ie#u
$r(dkie#o "ak #wiazdy od+i"a"%ce si( w )a-
!ach* < to rami(' szy+kie +y zada. cios
749
ostrzem* < mo"a ma#ia' kt&ra $omoe mi
si( ukry.' "est $oza wsze!k% wiedz%*
Rykn% wina z $ucharu*
Aeraz uwaa"cie* Ao "est ma#ia rodem
ze staroytnych czas&w*
4mieci +r%zow% o+r(cz nad #ow%'
wszed w ni% i wci%#n% do rodka ciemno-
ci* 7iedy uzna' e u$yn(o wystarcza"%-
co duo czasu' $rzeszed $rzez ni% z $o-
wrotem*
9#ie ci%#!e $on%' #os$odarz +y w a!-
kowie' $uchar z winem sta o+ok ?iane6a*
A!e $o ma#ach nie +yo !adu*
Doze"rza si( zako$otany*
A #dzie moi $rzy"acie!e ma#owie:
@os$odarz $odni&s #ow(2
Posz!i do swoich komnatF imi(' kt&re
$an wy$owiedzia' zaci%yo im na ser-
cach*
?iane do$i swo"e wino w $rzeraa"%ce"
ciszy*
750
=ast($ne#o ranka o$uci #os$od( i ru-
szy okr(n% dro#% do Stare#o Hiasta ru-
mowiska $o$rzewracanych ko!umn' znisz-
czonych +!ok&w $iaskowca' osuni(tych
$yt $okrytych roz+itym $ismem' zwisa"%-
cych taras&w $oroni(tych rdzawym
mchem* 5aszczurki' w(e i owady o+aziy
ruinyF innych !ad&w ycia nie dostrze#*
Aoru"%c so+ie dro#(' $rawie $otkn% si(
o zwoki ciao mode#o czowieka' kt&ry
#a$i si( w nie+o $ustymi oczodoami*
?iane $oczu czy"% o+ecno.* 9dsko-
czy' si(#a"%c $o ra$ier* -#ar+iony starzec
sta' $rzy#!%da"%c mu si(* 9dezwa si( sa-
+ym' dr%cym #osem2
A cze#o ty szukasz w Starym Hie-
cie:
?iane schowa ra$ier*
Szukam Hie"sca Sze$t&w* Hoe mi
$okaesz' #dzie to "est:
751
Starzec wydo+y z #(+i #arda recho-
cz%cy d0wi(k*
5eszcze "eden: 5eszcze "eden: 7iedy
to si( skoczy:***
Podszed do ciaa*
Aen tuta" $rzyszed wczora" szuka.
Hie"sca Sze$t&w* ;hcia okra. ;hana
=ieuniknione#o* Po$atrz' "ak teraz wy#!%-
da* 9dwr&ci si(* ;hod0 za mn%* Po
czym znikn% za stert% kamieni*
?iane ruszy za nim* Starzec sta nad na-
st($nym tru$em z $ustymi' zakrwawiony-
mi oczodoami*
Aen $rzyszed cztery dni temu i s$o-
tka ;hana =ieuniknione#o*** A tam za u-
kiem "est "eszcze "eden' wie!ki wo"ownik
w z+roi* < tam*** < tam*** $okazywa i $o-
kazywa* < tam' i tam' "ak roz$aszczone
muchy*
Po$atrzy morsko+(kitnymi oczami na
?iane6a*
752
Wraca"' mody czowieku' wraca"' "e-
!i nie chcesz' e+y two"e ciao s$ocz(o
tu' w te" zie!one" szacie' +y z#ni. na $y-
tach*
?iane +ysn% ra$ierem*
5estem ?iane W(drownikF niech dry
ten' kto mnie o+razi* Powiedz' #dzie "est
Hie"sce Sze$t&w:
5e!i musisz wiedzie. od$ar starzec
to za tym skruszaym o+e!iskiem* A!e
idziesz tam na wasn% z#u+(*
5estem ?iane W(drownik* =ie+ez$ie-
czestwo kroczy ze mn%*
@dy odchodzi' starzec sta "ak zniszczo-
na rze0+a*
A ?iane zada so+ie $ytanie2 za&my'
e ten starzec to czowiek ;hana i teraz
"est w drodze' a+y #o ostrzec:*** =a"!e$ie"
si( za+ez$ieczy.* Wskoczy na wysokie
+e!kowanie i chowa"%c si(' wr&ci do mie"-
sca' #dzie zostawi staruszka*
753
Aen wanie szed' #ada"%c do sie+ie i
$od$iera"%c si( ki"em* ?iane u$uci +!ok
#ranitu tak ci(ki "ak "e#o #owa* A%$ni(-
cie' trzask' westchnienie i ?iane ruszy da-
!e" swo"% dro#%*
Hin% skruszay o+e!isk i wyszed na
szeroki dziedziniec' zaznaczony $ochy!on%
ko!umn% z czarnym meda!ionem' znakiem
)eniksa i dwu#owe" "aszczurki*
?iane wto$i si( w cie muru i sta czu"-
ny "ak wi!k wy$atru"%cy na"mnie"sze#o
!adu ruchu*
Panowaa cisza* Promienie soneczne
dodaway ruinom $os($ne" wietnoci* -
kade" strony "ak okiem si(#n%. !eay
zwa!one kamienie' ruina sma#ana tysi%cem
deszcz&w' a zniky wszystkie !ady +yt-
noci czowieka' a skaa z"ednoczya si( z
ziemi%*
Soce $rzesuwao si( $o ciemno+(kit-
nym nie+ie* Wkr&tce ?iane oderwa si( od
754
ciany i okr%y ho!* Tadnych oznak ycia
nie zauway*
Podszed do +udynku od tyu i $rzyoy
ucho do kamienia* Aen +y martwy' nie
dr#a* Au o+ok' $atrz%c w #&r(' w +ok'
we wszystkie strony ?iane zauway
$(kni(cie w murze* -a"rza do rodka* W
ty!e wisiaa $o&wka zote#o #o+e!inu*
Poza tym ho! +y $usty*
S$o"rza w #&r(' w d&' w "edn% stron('
w dru#%* =icze#o nie dostrze#* Duszy da-
!e" na zwiady' dokoa ho!u*
,otar do nast($ne#o wyomu* -a"rza
do wewn%trz* - tyu wisia ty!ko zoty #o-
+e!in* Po$atrzy w $rawo' w !ewoF nic'
$ustka i cisza*
<d%c da!e"' w$atrywa si( w oka$F
wszystko martwe "ak $o$i&*
Widzia ho! "ak na doni* 9$ustoszay' a
w nim ty!ko zoty #o+e!in*
Wszed do wn(trza' krocz%c du#imi
755
mi(kkimi krokami* -atrzyma si( na chwi-
!(* Qwiato docierao do nie#o ze wszyst-
kich stron z wy"%tkiem ty!ne" ciany* ,o-
strze# tam z tuzin dziur' $rzez kt&re mo-
na +yo uciec' a "edynym d0wi(kiem' "aki
sysza' +yo #uche wa!enie "e#o wasne#o
serca*
-ro+i dwa kroki do $rzodu* @o+e!in +y
"u $rawie w zasi(#u r(ki* Podszed i
mi(kko zerwa #o ze ciany*
A $od nim +y ;han =ieunikniony*
?iane wrzasn%* 9dwr&ci si(' no#i mia
ci(kie "ak z oowiuF dowiadczy uczucia
"ak w sennym koszmarze' kiedy no#i od-
mawia"% $osuszestwa*
;han oderwa si( od ciany i ruszy na
nie#o* =a +yszcz%cych czarnych $!ecach
mia szat( z #aek ocznych naszytych na
"edwa+*
?iane +ie#' niema! )run%' wy$ad na
zewn%trz korytarza' rzuca"%c si( w ruiny
756
zwa!onych $os%#&w i $o$rzewracanych
ko!umn* 9d+i"a si(' $odskakiwa* ;zu+ki
$a!c&w !edwo dotykay ziemi* A tu za
nim ;han $od%a "ak $ies*
?iane $o$(dzi wzdu szczytu ciany i
$rzeskoczy $rzez szerok% dziur( do znisz-
czone" )ontanny* -a nim ;han*
?iane ruszy w #&r( w%skie" a!e"ki'
ws$i% si( na stert( od$ad&w' na dach i da-
!e" na dziedziniec* -a nim ;han*
?iane $o$(dzi w d& szerokie" a!ei o+-
warowane" ki!koma starymi karowatymi
drzewami cy$rysowymi i $oczu oddech
;hana na $!ecach* Skr(ci w +ram(' $rze-
ci%#n% swo"% +r%zow% o+r(cz $rzez #ow('
do st&$* Przeszed $rzez ni%' wci%#n% o+-
r(cz do rodka ciemnoci* Sanktuarium*
Gy sam w ciemne" ma#iczne" $rzestrzeni'
znikn% $rzed ziemskim s$o"rzeniem i wie-
dz%* @(+oka cisza' martwa $rzestrze***
757
?ith siedziaa na ta$czanie $rzy wie-
cach i szya narzut( z a+ich sk&r*
,rzwi do "e" chatki +yy zamkni(te'
okna zasoni(te* =a zewn%trz Aham+er
Headow $o#r%yo si( w ciemnoci*
4syszaa dra$anie do drzwi' z#rzyt' #dy
kto nacisn% k!amk(* ?ith zamara i w$a-
trzya si( w drzwi*
9dezwa si( #os2
,zi' o ?ith' dzi mam d!a cie+ie dwie
du#ie "asne nitki* ,wie' +o oczy +yy ta-
kie ws$aniae' takie wie!kie' takie zote***
?ith siedziaa w mi!czeniu* 9dczekaa
#odzin(F $otem zakrada"%c si( do drzwi'
suchaa* Wraenie' e kto tam "est' min(-
o* W $o+!iu rechotaa a+a*
,ziewczyna uchy!ia drzwi' zna!aza nit-
ki i $onownie zamkn(a drzwi* Pod+ie#a
do #o+e!inu i $rzymierzya nitki do wy-
strz($ione" tkaniny*
W$atrywaa si( w zot% do!in(' chora z
758
t(sknoty za AriLent%' i zy zamazay s$o-
ko"n% rzek(' cichy zoty !as* /Sukno $owo-
!i si( rozrasta*** Pewne#o dnia +(dzie sko-
czone' a "a wr&c( do domu*** 1*
759
The man ho sold rope to the (noles
Przeoya A(ata Piskorska
?ar(aret -t$ =lair zyskaa sa5 pi5knymi' penymi przy/
(*d poie6ciami' kt*rych akc)a roz(rya si5 dalekie) przy/
szo6ci$ -zcze(*lnie interesu)7ce to +IulcanGs 4olls. i +The
-hado People.$ Uanim zostaa pisark7' ucz5szczaa do col/
le(eGu przy Cniersytecie Haliforni)skim i przez kilkana6cie
lat za)moaa si5 o(rodnictem$
760
@no!e nie cieszyy si( do+r% o$ini% i
Hortensen +y te#o wiadom* A!e !o#icz-
nie wywnioskowa' e skoro od dawna in-
teresoway si( o!inowaniem' i miay na nie
za$otrze+owanie' to wanie on $owinien
+y. tym' kt&ry im &w towar s$rzeda* ;o to
+y+y za sukcesS 9kr(#owy dyrektor han-
d!owy m&#+y nawet wyr&ni. Hortense-
na $odczas doroczne" ko!ac"i dziau s$rze-
day* =a $ewno zwi(kszyo+y to o+roty* A
w kocu to nie "e#o s$rawa' do cze#o #no-
!e uywa"% sznurka*
-decydowa' e odwiedzi #no!e w
czwartek rano* W rod( wieczorem $rze"-
rza /Podr(cznik nowoczesne" s$rzeday1'
$odkre!a"%c niekt&re )ra#menty*
/Stany $sychiczne' $rzez kt&re $rzecho-
dzi umys $odczas zaku$u $rzeczyta
zostay $odzie!one na2 18 roz+udzenie za-
761
interesowania' 28 wzrost wiedzy' C8 dosto-
sowanie do $otrze+***_ Wymieniono sie-
dem stan&w $sychicznych i Hortensen
$odkre!i wszystkie* P&0nie" wr&ci do $o-
cz%tku i $odkre!i $odw&"nie numer <
roz+udzenie zainteresowania' numer E
oszacowanie $rzydatnoci i numer N de-
cyz"( ku$na* Przewr&ci stron(*
/,wie cechy s% u s$rzedawcy szcze#&!-
nie wane czyta* S% to zdo!no. $rzysto-
sowania si( i zna"omo. towaru1* Horten-
sen $odkre!i owe za!ety* /<nne' r&wnie
wysoko cenione' to s$rawno. )izyczna'
#(+okie zasady mora!ne' urok oso+isty'
zawzi(ta wytrwao. i nieusta"%ca u$rze"-
mo.1* Hortensen $odkre!i r&wnie to*
,a!e" czyta nicze#o "u nie $odkre!a"%c i
moe to niewyr&nienie /taktu i zdo!noci
$rzenik!iwe" o+serwac"i1 wraz z innymi
cechami do+re#o s$rzedawcy +yo $rzy-
czyn% te#o' co #o $&0nie" s$otkao*
762
@no!e zamieszku"% skra" Aerra ;o#nita'
$o dru#ie" stronie !asu' kt&ry wszystkie
wadze uznay za $ode"rzany* <ch dom "est
w%ski i wysoki' architektoniczna mieszani-
na wiktoriaskie#o #otyku i szwa"carskie-
#o domku #&ra!skie#o* Pomimo e $rzyda-
o+y mu si( ma!owanie' "est nie0!e utrzy-
many* Aam te w czwartkowy $oranek ru-
szy Hortensen' nios%c ku)erek $een $r&-
+ek*
,o domu #no!i nie ma cieki' a w tym
dzikim !esie "est zawsze ciemno* A!e Hor-
tensen' $ami(ta"%c' co m&wia mu matka o
za$achu #no!i' atwo odna!az ich dom*
Przez chwi!( sto"%c $rzed nim' waha si(*
Porusza ustami' $owtarza"%c so+ie2
/,zie do+ry* Przychodz( zas$okoi. $a-
stwa za$otrze+owanie na !iny1* Ae sowa
zaczynay "e#o zwycza"ow% )ormuk(* Po
czym $odszed do domu i zastuka do
drzwi*
763
@no!e o+serwoway #o $rzez dziury'
kt&re wywierciy w koronach drzewF taki
ich s$rytny zwycza"' $otwierdzony $rzez
na"wi(kszych znawc&w ich #atunku* Puka-
nie Hortensena w$rawio "e w zako$ota-
nie' +owiem od +ardzo dawna nikt ich nie
odwiedza* Starszy #no!' ten kt&ry ni#dy
nie o$uszcza +udynku' wy!ecia z $iwnicy
i otworzy drzwi*
Starszy #no! "est troch( "ak "erozo!imski
karczoch' zro+iony z indy"skie" #umy' i ma
mae czerwone oczka' kt&re s% osz!i)owane
tak samo "ak sz!achetne kamienie* Horten-
sen s$odziewa si( cze#o niezwyke#o i
kiedy #no! otworzy drzwi' ukoni si(
#rzecznie' zd"% ka$e!usz i umiechn% si(*
Prze+rn% $rzez )ormuk( o za$otrze+owa-
niu na !iny i zacz% wy!icza. r&ne ich ro-
dza"e' $rodukowane w "e#o )irmie' kiedy
#no!' odwraca"%c na +ok #ow(' $okaza
mu' e nie ma uszu* =a #owie nie +yo te
764
nic inne#o' co mo#o+y $osuy. za a$arat
suchowy* 9tworzy may $eny k&w
$yszczek i $ozwo!i Hortensenowi $rzy"-
rze. si( tasiemkowatemu "(zykowi' kt&ry
nie +y +ardzie" $rzystosowany do !udzkie"
mowy ni "(zyk w(a* S%dz%c $o "e#o wy-
#!%dzie' #no! nie m&#+y mieci. si( w
kt&rym z czterech ty$&w )iz"ocharaktero-
!o#icznych' ws$omnianych w /Podr(czni-
ku1F i $o raz $ierwszy Hortensen $oczu
nie$ok&"*
=iemnie" +ez wahania ruszy za #no!em'
kiedy stw&r za$rosi #o #estem do rodka*
-do!no. $rzystosowania' $owiedzia so-
+ie' zdo!no. $rzystosowania musi +y.
mo"% my!% $rzewodni%* Wystarcza"%ce
zdo!noci $rzystosowania' a "e#o ko!ana
moe $rzestan% si( trz%.*
@no! za$rowadzi #o do sa!oniku* Hor-
tensen wytrzeszczy oczy' roz#!%da"%c si(
dokoa* W ro#ach stay etaerki i #a+inety
765
oso+!iwoci' a na rze0+ionym sto!iku !ea
a!+um z $ozacanymi k!amerkamiF kto wie'
czy"e zd"(cia zawiera: =a $od$&rkach
umieszczonych na cianach' #dzie w u+o-
szych domach ustawia si( dekoracy"ne ta-
!erze' s$oczyway szmara#dy wie!koci
!udzkie" #owy* @no!e $rzywi%zyway o!-
+rzymi% wa#( do swoich szmara#d&w*
;ae wiato w $rzy.mionym $oko"u $o-
chodzio od nich*
Hortensen wy#osi swo"% )ormuk(
s$rzedawcy w my!ach* Ara$io #o' i +y
to "edyny s$os&+' e+y do nich dotrze.*
A!e zdo!no. $rzystosowaniaS -aintereso-
wanie #no!i +yo "u roz+udzone' w $rze-
ciwnym razie ni#dy nie za$rosi+y #o do
sa!onuF a #dy ty!ko #no! zo+aczy $r&+ki
sznurk&w' z ca% $ewnoci% sam $rze"dzie
$rzez /oszacowanie $rzydatnoci1 do
/ch(ci $osiadania1*
Hortensen usiad na krze!e' kt&re wska-
766
za mu #no!' i otworzy ku)erek* Wydo+y
z nie#o $otr&"nie $!eciony sznur z heneke-
nu' wy+&r zwo"&w i w&kien oraz ki!ka
na"wysze" "akoci wiotkich !inek kono$-
nych* Pokaza nawet #no!owi $ar( mi(k-
kich w&kien i sznurk&w zro+ionych z +a-
weny i "uty*
=a odwrocie ko$erty wy$isa ceny za
motki i k(+ki sznurk&w' i za $onadsto-
$i(.dziesi(ciometrowe kawaki !in* Praco-
wicie doda szcze#&y o si!e' wytrzymao-
ci i od$ornoci na warunki k!imatyczne
kade#o rodza"u sznurka* Starszy #no! o+-
serwowa #o z rozmysem' o$iera"%c ma-
!ek% sto$( na na"wyszym szcze+!u krze-
sa' i niekiedy uderza mack% o zesz!i)owa-
n% $aszczyzn( !ewe#o oka* - $iwnic od
czasu do czasu do+ie#a krzyk*
Hortensen $rezentowa sw&" towar*
-wraca uwa#( na $o!iz# i s$r(ysto.
"edne" !iny a!+o na trwao. i od$orno. in-
767
ne"* Przeci% na $& sznurek z kono$i i roz-
ci%#n% $&torametrowy kawaek na $odo-
dze sa!oniku' a+y $okaza.' "aki "est zu$e-
nie /neutra!ny1' +ez tendenc"i do samoist-
ne#o rozkr(cania si(* -ademonstrowa na-
wet' "ak adnie niekt&re +aweniane $rz(-
dze $rezentoway si( w $!ecionkach*
W kocu do#ada!i si( co do dw&ch !in z
kono$i' "edne" o rednicy $& centymetra'
dru#ie" $&tora* @no! zayczy so+ie du%
i!o.* Wydawao si(' i $rzekonaa #o ich
nieo#raniczona wytrzymao.*
Hortensen s$oko"nie s$isa szcze#&y w
swo"e" ksi%ce zam&wie' a!e am+ic"a nie
dawaa mu s$oko"u* Wy#!%dao na to' e
#no!e stan% si( staymi k!ientamiF a $o
#no!ach' czemu nie s$r&+owa. z #i+e!ina-
mi: 9ni te musz% $otrze+owa. !in*
-amkn% ksi%k( zam&wie* =a odwro-
cie te" same" ko$erty na$isa' tak +y #no!
m&# to zo+aczy.' e dostawa +(dzie miaa
768
mie"sce w ci%#u dziesi(ciu dni* 9$ata wy-
nosia trzydzieci $rocent $rzy zam&wie-
niu' reszta $rzy od+iorze*
Starszy #no! zawaha si(* W zamy!eniu
$o$atrzy na Hortensena maymi czerwo-
nymi oczkami* -d"% za ciany na"mnie"szy
szmara#d i wr(czy #o Hortensenowi*
S$rzedawca sta' wa%c kamie w r(ku*
Gy to na"mnie"szy szmara#d #no!i' a!e
czysty "ak woda i zie!ony "ak trawa* W
wiecie na zewn%trz wystarczy+y na oku$
za Docke)e!!era a!+o ca% rodzin( @u##en-
heim&wF !e#a!ny zysk z transakc"i to "edno'
a!e to +yo co inne#oF /#(+okie zasady
mora!ne1 "akieko!wiek zasady mora!ne
nie $ozwo!iy+y Hortensenowi #o zatrzy-
ma.* Potrzyma #o w r(ku "eszcze $rzez
chwi!(* Potem z +ardzo #(+okim wes-
tchnieniem zwr&ci szmara#d*
Doze"rza si( $o $oko"u w $oszukiwaniu
cze#o' co +ardzie" nadawao+y si( do ne-
769
#oc"ac"i* < w na"#orszym z moment&w za-
$atrzy si( na za$asowe oczy #no!a*
Starszy #no! trzyma za$asow% $ar( swo-
ich oczu na trzecie" $&ce #a+inetu oso+!i-
woci za szk!anymi drzwiami* Wy#!%da"%
one "ak $i(kne ciemne szmara#dy wie!ko-
ci koc&wki kciuka* A "ee!i #no!e w
o#&!e $rzywi%zu"% du% wa#( do swoich
szmara#d&w' to "est to niczym w $or&wna-
niu z $rzywi%zaniem starsze#o #no!a do
swoich dodatkowych oczu* Aroska' z "ak%
do+ry chrzeci"anin d+a o +o#actwo swe"
duszy' to za!edwie cie' uamek te#o' co
cakowicie $o#aski #no! czu"e do tych
oczu* Hy!(' e racze" wo!a+y +y. "ak%
marn% istot% !udzk%' ni $ozwo!i. komu-
ko!wiek ich dotkn%.*
5e!i Hortensen nie +y+y $odniecony
do nie$rzytomnoci swoim sukcesem' za-
uway+y' "ak #no! zamiera' usysza+y'
"ak syczy' kiedy $odchodzi do sza)ki*
770
Hortensen cakiem niewinnie otworzy
drzwiczki' wy"% identyczne oczy i wi(to-
kradczo $otoczy "e w doniF #no! $oczu'
"ak uderza"% o sie+ie* 4miecha"%c si(' a+y
za rad% /Podr(cznika1 za$rezentowa. sw&"
urok oso+isty' i unosz%c +rwi "ak kto' kto
m&wi2 /,zi(ku"(' to +(dzie w sam raz1'
Hortensen wrzuci oczy do kieszeni*
@no! rykn%*
Dyk wyrwa Hortensena z eu)oryczne#o
transu* Gy to ryk' kt&ry kady musia zro-
zumie.* Stanowczo nie +y to czas' +y +y.
zawzi(cie wytrwaym* Hortensen ruszy
do drzwi*
Starszy #no! dotar tam $rzed nim z roz-
ci%#ni(t% sieci% macek* Ratwo za$a w nie
Hortensena' zawi"a"%c "e $asko "ak +anda
wok& "e#o kostek i doni* =a"!e$sze w&k-
no kono$ne nie "est si!nie"sze od takich
macek i chocia #no!e uznay sznurki za
wy#odne' mo#y si( zu$enie +ez nich
771
o+e".* ;zy ty' dro#i czyte!niku' zacz%+y
chodzi. na#o' #dy+y $rzestano $roduko-
wa. suwaki: Wy"%c z o+urzenia' #no! wy-
owi swo"e z+ezczeszczone oczy z kiesze-
ni Hortensena' a $otem zani&s #o do $iw-
nicy' do za#rody' w kt&re" mona #o +yo
$odtuczy.*
?ecz ws$aniae s% za!ety !e#a!ne#o han-
d!u* ;hocia #no!e starannie utuczyy
Hortensena' a $&0nie" u$ieky' $od!ay so-
sem i z"ady z $rawdziwym a$etytem' to
wczenie" zarn(y #o w humanitarny s$o-
s&+' ani $rzez chwi!( nie my!%c o tortu-
rach* A to nie +yo ich zwycza"em* A de-
sk(' na kt&re" #o $oday' ozdo+iy $i(kn%
tasiemk% z e!e#anckie" $!ecionki' zro+ione"
z +aweny' kt&ra $ochodzia z "e#o ku)erka
z $r&+kami*
772
(The silken/sift)
Przeoy <arosa =ie6la
Theodore -tur(eon (010E/01E2) dzi5ki semu (5bokie/
mu e)rzeniu psycholo(i5 ludzkich zachoa#' yar
py na ielu autor*$ "6r*d na)bardzie) znanych )e(o
dzie s7 poie6ci +9ardzie) ni ludzkie. (+?ore Than Hu/
man.) i +Zni7ce kle)noty. (+The 4reamin( <eels.) oraz
liczne znakomite kr*tkie opoiadania$ 9y honoroym (o/
6ciem dunaste(o Ziatoe(o Honentu -cience Fiction'
01E2 roku otrzyma od Ziatoe(o Toarzysta Fantasy
na(rod5 za osi7(ni5cia cae(o yciaT %ife Achie;ment
Aard$
773
774
7oo Ga#ien zna"dowaa si( wioska' a w
nie" Wie!ki ,om* W Wie!kim ,omu
mieszka dziedzic' kt&ry mia ziemi( i +o-
#actwa oraz c&rk( Dit(*
W wiosce mieszka ,e!' kt&re#o #os
#rzmia w karczmie' kiedy w nie" $i' kt&-
re#o y!aste' w(0!aste ciao okrywaa zo-
cista sk&ra' i kt&re#o wosy ws$&zawodni-
czyy +!askiem ze socem*
W #(+i sonawych Ga#ien zna"dowao
si( "eziorko $rzeczyste" wody' ocienione
wierz+ami i rozoystymi osikami' o+rze-
one $asmami mchu !ni%ce#o na"$i(knie"-
szym +(kitem* Dosa tu mandra#ora' a w
$eni !ata roz!e#ay si( dziwne d0wi(ki*
=ikt ni#dy ich nie sysza o$r&cz ciche"
dziewczyny' kt&ra urod( miaa tak dokad-
nie ukryt%' e w o#&!e niewidoczn%*
,ziewczyna nazywaa si( Gar+ara*
775
Pewne#o wieczoru' kiedy wsz(dzie k(-
+ia si( +u"na zie!e' ,e! "ak zwyk!e szed
ciek% koo dworu i zo+aczy "asny cie
sun%cy $o wewn(trzne" stronie o#rodzenia
z wysokich' e!aznych $r(t&w* Stan%' cie
z+!iy si(* Ao +ya Dita*
Prze"d0 wzdu o#rodzenia do +ramy
$owiedziaa* 9tworz( ci*
Hiaa na so+ie sukni( niczym o+ok i
sre+rn% $rze$ask( na #owie* 5e" wosy
$ene +yy mroku nocy' twarz ksi(ycowe-
#o +!asku' a w cudnych oczach taczyy
ta"emnice*
=ie mam adne#o interesu do $ana
dziedzica $owiedzia ,e!*
=ie ma #o od$ara* 9desaam
su+(* ;hod0 do +ramy*
=ie "est mi $otrze+na*
Podskoczy' uchwyci si( #&rne" !istwy
o#rodzenia' s$rawnie $rzeskoczy "e i sta-
n% o+ok dziewczyny* Po$atrzya na "e#o
776
r(ce' $otem w #&r(' na "e#o wosy* -oya
razem dro+ne donie' zamiaa si( de!ikat-
nie i $o+ie#a mi(dzy $rzystrzyone drze-
wa' !ekko' zwinnie' nie o#!%da"%c si( za
sie+ie* Duszy za ni%' ro+i%c "eden krok na
"e" trzy' w rytm krwi $u!su"%ce" mu w t(t-
nicach $o o+u stronach szyi* Przeci(!i #a-
zon kwiatowy i szeroki' marmurowy taras*
Gyy tam otwarte drzwiF wszed $rzez nie i
zatrzyma si(' +o znikn(a mu z oczu*
9drzwia zamkn(y si( za nim z trzaskiem'
odwr&ci si( #watownie* Staa tam' o$arta
o ich skrzydo' mie"%c si( z nie#o w mro-
ku* Pomy!a' e teraz do nie#o $ode"dzie'
a!e $rze!izn(a si( o+ok' $atrz%c mu w
oczy* Poczu za$ach )iok&w i drewna san-
daowe#o* Poszed za ni% do wie!kie#o
ho!u' mroczne#o' !ecz $ene#o $rzy.mio-
ne#o wiata od+ite#o od $o!iturowane#o
drewna' coisonne' wytaczane" sk&ry i
$rzetykanych zotem #o+e!in&w* -amaszy-
777
cie otworzya ko!e"ne drzwi' zna!e0!i si(
w maym $oko"u' w kt&rym +y dywan'
s$!eciony z r&owych $uszystych w&kien'
i owiet!ony wiecami st&* Postawiono na
nim dwa nakrycia' $rzy kadym stao $i(.
kie!iszk&w' a starych sre+er uyto z tak%
sam% rozrzutnoci% "ak e!aznych $r(t&w
w o#rodzeniu* Sze. sto$ni z drewna teko-
we#o $rowadzio do wie!kie#o' owa!ne#o
okna*
7si(yc $owiedziaa wze"dzie tam'
d!a nas*
4sadzia #o na krze!e i $odesza do
kredensu' #dzie sta rz%d kara)ek wino
czerwone i +iaeF w innych dziwne $yny2
+r%zowy' r&owy i +ursztynowy* Wzi(a
$ierwsz% z +rze#u i na$enia kie!iszki* Po-
tem uniosa sre+rne czasze z umieszczo-
nych na sto!e tac i czarowna wo wy$eni-
a $owietrze* ?eay na nich sodycze i $i-
kantne $rzek%ski' rzadkie owoce morza i
778
dr&+' kawaeczki niezwykych mi(s' owi-
ni(te w kwiatowe $atki' o+oone e#zo-
tycznymi owocami' i niewie!kie' de!ikatne
mae* 9+)icie uyte $rzy$rawy +yy ni-
czym $o"edyncze #osy w od!e#ym $o-
mruku tumu2 sza)ran i sezam' kminek'
ma"eranek i #aka muszkatoowa*
;ay czas ,e! o+serwowa "% zdumiony'
$atrzy' "ak wiece rzuca"% ksi(ycowy
+!ask na twarz dziewczyny' "ak a+so!utnie
u)a swoim doniom' zr(cznie wykonu"%c
wszystkie czynnoci' chocia $ozornie nie
$atrzya' co ro+i tak +ya o$anowana'
mimo +ez#one#o' skrywane#o miechu'
kt&ry na$ina "e" war#i' mimo wyra0nych'
mrocznych ta"emnic' kt&re kr%yy i k(+i-
y si( w "e" duszy*
W miar( trwania $osiku owa!ne okno
&ko i ciemniao' a +!ask wiec stawa si(
coraz "anie"szy* =a!aa inne#o wina' $o-
tem nast($ne#o' d!a ko!e"nych da +yy
779
tym samym' czym ma" d!a krokus&w a!+o
mietana d!a "a#&d*
,e! wyczuwa w tym wszystkim su#e-
stywn% atmos)er( i $odda si( "e" +ez wa-
hania* Smak cze#o ce!owo $rzesodzone-
#o amie si( innym' $ikantnym "e#o
sztucznie wywoane $ra#nienie w $er)ek-
cy"nie wy+ranym momencie zostanie u#a-
szone* Wiedzia' e ona #o o+serwu"eF +y
$ewien' e "est wiadoma $a!%ce#o mu $o-
!iczki #or%ca i mrowienia w kocach $a!-
c&w* 9dczuwa coraz wi(ksze zdziwienie'
a!e adnych o+aw*
Przez cay czas $rawie si( nie odzywa!iF
wreszcie uczta skoczya si( i wsta!i od
stou* ,otkn(a "edwa+ne#o sznura wisz%-
ce#o na cianie i +oazeria rozsun(a si(*
St& +ezsze!estnie w"echa w $omysow%
wn(k(' $o czym $ane!e wr&ciy na swo"e
mie"sce* Wskazaa mu so)(-naronik' sto-
"%c% w k%cieF kiedy usiad o+ok nie"' od-
780
wr&cia si( i zd"(a ze ciany !utni(* Przez
moment czu si( zdezorientowany' "e#o ra-
miona +yy #otowe na $rzy"(cie ko+iety'
a!e nie razem z instrumentem* 9czy "e"
+ysn(y' !ecz zachowaa dotychczasowy
s$ok&"*
-acz(a m&wi.' "e" $a!ce w(droway i
taczyy $o strunach' sowa maszeroway
w takt i owi"ay si( wok& muzyki* Prze-
mawiaa mn&stwem odmiennych #os&w'
tak e zastanawia si(' kt&ry z nich "est tym
$rawdziwym' "e" wasnym* Ao $iewaa' to
zn&w nucia +ez s&w* ;hwi!ami wydawa-
a si( odda!a. od nie#o' zadziwiona kierun-
kiem' w kt&rym $od%ya muzyka' chwi!a-
mi zdawaa si( sysze. #rzmot krwi $u!su-
"%cy w "e#o uszach' #ra"%c w "e#o takt $e-
ne roz+awienia ozdo+niki* Wy$iewywaa
sowa' kt&re $rawie rozumia2
Pszczoa dla kiatu' miodu 6it'
781
Pazur dla myszy' deszcz na las'
Hsi5yc dla p*nocy' dla mnie ty'
-o#ce dla (iazd' dla ciebie )a$
a take d0wi(ki +ez s&w2
Nik )e rundefle' rundefle fa)
>rel )e rundefle koun'
Nn )ea' en )ea' )e bunderbii ba)
Nn sor' en sii' en soun'
kt&re r&wnie niema! rozumia*
5eszcze innym #osem o$owiedziaa mu
histori( o wie!kim' wochatym $a"%ku i
mae"' r&owe" dziewczynce' kt&ra zna!a-
za #o $omi(dzy kartkami na w$& otwar-
te" ksi%ki* W $ierwsze" chwi!i odczu taki
sam $rzestrach "ak dziewczynka i ws$&-
czu "e"' !ecz Dita m&wia da!e"' o$owiada-
"%c o cier$ieniach $a"%ka z $owodu znisz-
czenia "e#o domu $rzez te#o haa!iwe#o
782
o!+rzyma' o$isaa to tak o+razowo' e ,e!
w kocu wymia sam sie+ie i niema! $o-
$aka si( z a!u nad nieszcz(snym stawo-
no#iem*
Aak mi"ay #odziny' znienacka' $omi(-
dzy $ieniami' zna!aza si( w "e#o ramio-
nach i w tym samym momencie wy!i-
zn(a si(' zostawia"%c #o +ez tchu*
=ie' ,e! $owiedziaa' "eszcze "ed-
nym ze swoich #os&w' surowym i niskim*
Husimy $oczeka. na ksi(yc*
Go!ay #o uda' zda so+ie s$raw(' e na
w$& uni&s si( z mie"sca' z wyci%#ni(tymi
ramionami' domi z#i(tymi "ak do chwytu
i wci%' $omimo e "u nicze#o nie doty-
kay' czu"%cymi )aktur( niezwyke#o mate-
riau "e" sukni* 9$ad z $owrotem na kana-
$( z dziwnym' !ekkim od#osem' kt&ry w
tym $oko"u wydawa si( nie na mie"scu*
Poruszy $a!cami i wraenie dotykania mu-
!inu ust%$io' cho. niech(tnie* W kocu
783
s$o"rza na ni%' zamiaa si( i z !ekkoci%
wysoko $odskoczya* Wydawao mu si('
e "ak+y zawisa w $owietrzu na moment'
e+y si( $rzeci%#n%.' zanim o$ada o+ok
nie#o' schy!ia si(' $ocaowaa #o w usta i
odskoczya*
@rzmot krwi narasta mu w uszach' zda-
wa si( na+iera. namaca!ne#o ci(aru* Po-
chy!i #ow(' w+i kostki doni w uki
+rwiowe i o$ar okcie na ko!anach* Sy-
sza sodki szmer sukni Dity' towarzysz%cy
"e" $oruszaniu si( $o $oko"u* Wyczuwa
wo )iok&w i drewna sandaowe#o* Aa-
czya' zato$iona w radoci' "ak% dawa
ruch i "e#o +!isko.* Akom$aniowaa so+ie
wasn% muzyk%' nucia' czasem sze$taa
co do me!odii k(+i%cych si( w "e" umy-
!e*
Wreszcie uwiadomi so+ie' e $rzesta-
a' nie sysza nic' cho. wiedzia' e ona
wci% "est +ardzo +!isko* - trudem uni&s
784
#ow(* Staa na rodku $oko"u' u$ozowana
niczym wie!ka' +iaa .ma o ciemnych
oczach' w kt&rych $rzestay taczy. ta"em-
nice* W$atrywaa si( w okno' s$r(ona w
oczekiwaniu*
Pod%y wzrokiem za "e" s$o"rzeniem*
Wie!ki owa! "u nie +y ciemny' o$r&szao
#o sre+rne wiato* ,e! wsta $owo!i* He-
nie stawao si( m#%' narastao' i wtedy' na
kraw(dzi $o"awi si( +rze# ksi(yca' sun%
w #&r(' r&s*
Poniewa ,e! wstrzyma oddech' sysza
"e" szy+ki i tak #(+oki' w$rawia"%cy
struny #osowe w de!ikatne drenie*
Dito***
=ie od$owiedziaa' $od+ie#a do kre-
densu i na$eniwszy dwie mae szk!anecz-
ki' $odaa mu "edn% z nich*
Poczeka" sze$n(a* 9ch' $oczeka"S
9czarowany' czeka' a +iay ksztat su-
n% $o oknie* -rozumia na#!e' e musi $o-
785
zosta. nieruchomo do chwi!i' #dy wie!ki
owa! cakowicie wy$eni si( +ez$orednim
wiatem ksi(yca* Pomo#o mu to' usta!a-
"%c "aki czas na oczekiwanie* Go!ao te'
+o ni#dy w yciu nie s$otka nicze#o' co
$oruszao+y si( r&wnie wo!no* Przey
chwi!( +untu' w kt&re" $ot($ia sie+ie za
to' e da si( wci%#n%. w "e" skom$!ikowa-
n% #r(' a!e wanie wtedy s$ostrze#' i
ciemnie"sza cz(. sre+rne" ta)!i znika' "est
szerokoci $a!ca' teraz nitki' a teraz***
Wydaa z sie+ie ami%cy si(' "ak+y koci
d0wi(k i w+ie#a $o sto$niach do okna*
Qwiato +yo tak "asne' e "e" sy!wetka wy-
#!%daa na tym t!e niczym #a#atowa ka-
mea* Sukni( miaa z niezwyk!e de!ikatnie
utkane" materii' kt&ra w ksi(ycowym +!a-
sku tworzya na ramionach wiet!iste e$o-
!ety* Poraaa #o swo"% $i(knoci%*
Pi" sze$n(a $i" ze mn%' kochany'
kochany***
786
W $ierwszym momencie nie zrozumia'
o co chodzi' do$iero $otem uwiadomi so-
+ie' e trzyma w doni szk!aneczk(* 4ni&s
"% w stron( Dity i wy$i zawarto.* S$o-
r&d wszystkich dziwnych i $odnieca"%-
cych rzeczy' "akich $r&+owa te" nocy' &w
$yn +y na"+ardzie" zaskaku"%cy o tem-
$eraturze z+!ione" do krwi' niema! w o#&-
!e $oz+awiony smaku i wyda"%cy si(
czym wr(cz niemateria!nym* Po$atrzy
o#u$iay na szk!aneczk(' $otem na dziew-
czyn(* Pomy!a' e odwr&cia si( i o+ser-
wu"e #o' cho. $ewien te#o +y. nie m&#'
skoro "e" sy!wetka wy#!%daa dokadnie tak
samo "ak $rzed chwi!%*
< wtedy $rzey dru#i' $ot(ny szok2
z#aso wiato*
-nikn% ksi(yc' okno' $ok&"* ,ziew-
czyna te*
Przez moment sta oszoomiony' na$i(-
ty' szeroko rozwiera"%c oczy* Wyda z sie-
787
+ie nieartykuowany d0wi(k* 4$uci
szk!ank(' $rzycisn% donie do oczu' czu"%c
$od $a!cami dr#a"%ce $owieki i sztywn%
"edwa+isto. rz(s* Potem oderwa r(ce' a!e
nada! $anowaa ciemno.' nawet wi(ce"
ni ciemno.* =ie widzia $rzed so+% czer-
ni' !ecz czu si( tak' "ak+y $r&+owa $a-
trze. okciem a!+o "(zykiemF to nie +ya
+arwa mroku ty!ko =ico.*
9$ad na ko!ana*
Dita zamiaa si(*
;z(. "e#o umysu' kt&ra zachowaa
resztki czu"noci' zwr&cia uwa#( na ten
miech' $o"(a #o' i $oczu "ak o#arnia #o
)a!a #rozy i )urii +o wanie taki miech
s$ywa z "e" war# $rzez cay wiecz&r2
twardy' okrutny' $ewny sie+ie* W te" sa-
me" chwi!i' wyzwo!ony wciekoci%
a!+o $omimo nie" eks$!odowa w nim
+iay $omie $o%dania* Duszy w kierun-
ki #osu' maca"%c wok& sie+ie' +ez#onie
788
$orusza"%c war#ami* -e schod&w do+ie#o
ki!ka szy+kich' sze!eszcz%cych d0wi(k&w'
$o czym o$ada na nie#o !ekka' si!na sie.*
Hachn% r(k% i roz$ozna "%' +o +ya to
nieza$omniana rzecz "e" suknia* Schwy-
ci "%' rozdar' zde$ta* 4sysza !ekki od-
#os +osych st&$ dziewczyny' kt&ra z+ie-
#aa ze schod&w i min(a #oF +ezskutecz-
nie usiowa "% $ochwyci.* Stan%' +o!enie
chwyta"%c $owietrze*
5estem !e$y wycharcza DitaS 5e-
stem !e$yS
Wiem od$ara zimno' tu za nim*
-n&w si( zamiaa*
;o ty mi zro+ia:
9+serwowaam ci(' "akim "este
wstr(tnym m(skim zwierz(ciem*
5(kn% i zn&w rzuci si( na$rz&d* 4de-
rzy w co ko!anami w krzeso czy sza)-
k( i u$ad ci(ko* Wydao mu si(' e do-
tkn% "e" sto$y*
789
Auta"' kochany' tuta"S zadrwia*
=iezdarnie wymaca $rzedmiot' o kt&ry
zawadzi' ws$ar si( na nim' wsta"%c* Gez-
sensownie roze"rza si(*
Auta"' kochanyS
Skoczy' uderzy o )ramu#(F koci $o-
!iczka' o+o"czyk' +iodro i kostk( o#arn%
$omie +&!u* Przywar do #adkie#o
drewna*
,!acze#o: s$yta w udr(ce*
=i#dy "eszcze nie dotkn% mnie m(-
czyzna i ni#dy si( to nie stanie za$iewa-
a*
;zu "e" oddech na twarzy* Wyci%#n%
r(k( i nie dotkn% nicze#o* 4sysza' "ak
zeskoczya ze sto"%ce#o koo drzwi $ostu-
mentu $od rze0+(*
Ani +&!' ani !e$ota' ani nawet wiado-
mo.' e wszystko "est wywoane $rzez "e"
dia+e!ski e!iksir' nie zdoay stumi. dzi-
kie#o $o%dania' "akie odczuwa w "e" +!i-
790
skoci* =ic nie mo#o o$anowa. )urii' kt&-
ra o#arniaa #o w chwi!ach miechu Dity*
=iezdarnie $ocza$a za ni%' rycz%c*
Qmiaa si( i taczya wok& nie#o* Po-
$chn(a #o na sto"ak z narz(dziami do ko-
minkaF $otem za$aa #o od tyu za okie. i
zakr(cia nim* A raz' rzecz niewiary#odna'
$rzeskoczya tu koo nie#o i w $rze!ocie
$ocaowaa #o $onownie w usta*
-st%$i do $ieka' w kt&rym zewsz%d
otaczao #o ciche $!askanie $ewnie stawia-
nych +osych st&$ i sodki' zimny miech*
Dzuca si( i roz+i"a' $rzy kuca i krwa-
wi' skom!%c niczym $ies* ,o "e#o ryk&w i
od#os&w uderze do%czyo echo' musia
to +y. wie!ki ho!* 9taczay #o +ardzie" ni
nieust($!iwe ciany' mia wraenie' e od-
da"% ciosy* Ara)ia na drewniane $o-
wierzchnie' kt&re okazyway si( drzwiami'
kiedy si( o nie o$iera* < wci% +ya czarna
nico.' do$rowadza"%ca do sza!estwa $o-
791
kusa' wyzwa!ana +!iskoci% "(drne#o ciaa
dziewczyny' i nieusta"%ca )uria*
-ro+io si( chodnie"' umi!ko echo' za
to dosysza sze$t wiatru w koronach
drzew* Ga!kon' $omy!a*
;hod0' kochany*** usysza sowa
Dity' kt&ra staa ta +!isko' e $oczu cie$o
"e" oddechu* Dzuci si( w t( stron(' a!e na-
$otka $ustk(' $ustk( i nico.' a $otem sto-
czy si( $o marmurowych schodach' okrut-
nie o+i"a"%c si( niez!iczon% i!o. razy*
=ie straci $rzytomnoci' +owiem "ako
zdawa so+ie s$raw( ze z+!iania si( "e"
+osych st&$' z dotkni(cia ciekawskie"'
dro+ne" doni' kt&ra musn(a "e#o rami('
$rzesun(a si( na usta' $otem $ier* W
kocu co)n(a si(' i a!+o usysza miech'
a!+o +y on "edynie od#osem wci%
d0wi(cz%cym mu w my!ach*
W #(+i sonawych Ga#ien zna"dowao
si( "eziorko $rzeczyste" wody' ocienione
792
wierz+ami i rozoystymi osikami' o+rze-
one $asmami mchu' !ni%ce#o na"$i(k-
nie"szym +(kitem* Dosa tu mandra#ora' a
w $eni !ata roz!e#ay si( dziwne d0wi(ki*
=ikt ni#dy ich nie sysza o$r&cz ciche"
dziewczyny' kt&ra urod( miaa tak dokad-
nie ukryt%' e w o#&!e niewidoczn%*
,ziewczyna nazywaa si( Gar+ara*
=ikt "e" nie zauwaa' nikt z ni% nie
mieszka' niko#o nie o+chodzia* 5e" ycie
+yo wy$enione' $oniewa urodzia si('
+y $rzy"mowa.* <nni rodz% si( z $otrze+%
$rzy"mowania' wi(c wci% nosz% "askrawe
maski i wyda"% atrakcy"ne d0wi(ki' niczym
cykady czy $iewacy o$eretkowi' e+y w
ten czy inny s$os&+ zmusi. innych do da-
wania* 5ednak rece$tory Gar+ary +yy +ar-
dzo wra!iwe i zawsze #otowe' wi(c nie
$otrze+owaa adne" namiastki ani +!asku
soca' $rzewitu"%ce#o $rzez $atek tu!i-
$ana' ani szmeru rosn%cych $owo"nik&w'
793
ani sodko-ostre#o za$achu kwasu mr&w-
kowe#o "edyne#o dost($ne#o tym owa-
dom $rzedmiertne#o krzyku czy te * "a-
kie"ko!wiek inne" z tysi(cy rzeczy niedo-
strze#anych $rzez !udzi' kt&rzy nie s% zdo!-
ni do nicze#o wi(ce" $oza $ra#nieniem
$rzy"mowania* Gar+ara miaa o#r&d i sadF
kiedy $rzychodzia "e" na to ochota' zano-
sia $ody na tar#' a reszt( czasu s$(dzaa
na $rzy"mowaniu te#o' co "e" dawa wiat*
W "e" o#rodzie rosy chwasty' !ecz $onie-
wa +yy mi!e widziane' $o"awiay si( "e-
dynie w tych mie"scach' #dzie mo#y
ochroni. ar+uzy $rzed nadmiernym naso-
necznieniem* 7r&!iki +yy te mi!e widzia-
ne' wi(c o#raniczay si( do dw&ch rz%d-
k&w marchewki' "edne#o saaty i "edne"
#rz%dki $omidor&w ro!in' kt&re zasa-
dzono d!a nich reszt( zostawia"%c w s$o-
ko"u* =awo. wyrastaa tu koo $(d&w )a-
so!i' +y miay si( na co ws$ina.' a $taki
794
z"aday )i#i i +rzoskwinie "edynie z na"-
wyszych i niedost($nych #a%zek' w za-
mian wyszuku"%c na niszych #%sienice i
skada"%ce "a"ka owady* A "e!i owoc cze-
ka z do"rzeniem cae dwa ty#odnie due"'
do chwi!i #dy Gar+ara miaa czas zanie.
#o na tar#' kret d+a o waciw% wi!#ot-
no. ziemi wok& korzeni kukurydzyF no
c&' $rzyna"mnie" ty!e mo#y zro+i.*
W miar( u$ywu !at Gar+ar( coraz +ar-
dzie" $o$ychao do w(dr&wek co' cze#o
nie umiaa nazwa. "e!i w o#&!e zdawaa
so+ie z te#o s$raw(* Wiedziaa ty!ko' e
#dzie-za-wz#&rzem "est to dziwne i $rzy-
"azne mie"sce' e mio "est tam dotrze.' +y
zna!e0. ko!e"ny #rz+iet do $okonania* Gar-
dzo mo!iwe' e $otrze+owaa ko#o' +y
#o kocha.' "ako e mio. "est na"si!nie"
$rzy"mu"%c% emoc"% na wiecie co $o-
twierdzi. moe kady' kto +y kochany nie
odwza"emnia"%c uczucia* Ao oso+a kocha-
795
na musi dawa. i dawa.* Gar+ara zna!aza
wi(c swo"% mio.' cho. nie w czasie w(-
dr&wek' !ecz na tar#u* Wy#!%d "e" ukocha-
ne#o' "e#o +arwy i wydawane $rzeze
d0wi(ki tak dokadnie wy$eniay "e" du-
sz(' e kiedy $ierwszy raz #o zo+aczya w
rzeczywistoci' w o#&!e "e" to nie zasko-
czyo* A $&0nie"' $rzez +ardzo du#i czas'
wystarcza sam )akt "e#o istnienia* Wci%
"e" dawa2 y"%c' w$rawia"%c $owietrze w
dr#ania si!nym #osem' chodz%c w s$os&+'
kt&ry u $iechura +y dokadn% ana!o#i%
$er)ekcy"ne#o dosiadu u "e0d0ca*
9czywicie' od chwi!i #dy #o zo+aczy-
a' od+ieraa dwakro. $o dwakro. wi(ce"
ni $rzedtem* ,rzewo +yo wysokie i $ro-
ste d!a same" ws$aniaoci +ycia wysokim
i $rostym' a!e czy tych cech nie mia i "e"
ukochany: Wi!#a dawaa "e" teraz wi(ce"
ni $iew' "astrz%+ wi(ce" ni o+askawia-
nie wiatru' +o czy nie miay takie#o sa-
796
me#o serca "ak on' #or%ce" krwi i te#o sa-
me#o d%enia' +y wci% +yo "utro: < coraz
cz(cie" +ywaa #dzie-za-wz#&rzem' +o
ty!ko tam mo#a zna!e0. coraz wi(ce" i
wi(ce" rzeczy' kt&re +yy do nie#o $odo+-
ne*
?ecz kiedy natra)ia na $rzeczyste "e-
ziorko wr&d sonawych Ga#ien' caa resz-
ta #dzie-za-wz#&rzem $rzestaa d!a nie"
istnie.* Gyo to mie"sce a#odne' $oz+a-
wione nienawici' osiki dray tu ty!ko $o
to' +y "e $odziwia.' kada rado. +ya tu
na#radzana* 7ady kr&!ik +y tuta" mi-
strzem w kr(ceniu nosem' kady wodny
$tak m&# tuta" na"due" sta. na "edne" no-
dze i czu. dum( z te#o $owodu* >u+y ro-
sy na $niach wierz+' !ni%c t% "edn%' "edy-
n% )io!etow% +arw%' kt&re" nawet zach&d
soca odtworzy. nie $otra)i' tana#ry i kar-
dynay z $owa#% $rzekazyway so+ie na-
wza"em wasne de)inic"e sowa
797
/czerwie1*
Auta" Gar+ara $o"awia si( z sercem !ek-
kim od szcz(cia' na+rzmiaym mioci% i
zoya "e na +(kitnym mchu* A $oniewa
kocha"%ce serce "est w stanie $rzy"%. wi(-
ce" ni coko!wiek inne#o' "est wi(c r&w-
nie na"+ardzie" $otrze+ne tote Gar+ara
$rzy"mowaa na"!e$sze $tasie $ieni' na"-
$enie"sze +arwy' na"#(+szy s$ok&" i
wszystko inne' co na"+ardzie" warto da-
wa.* Wiewi&rki ziemne $rzynosiy "e"
orzechy' kiedy +ya #odna' a kiedy nie
na"$i(knie"sze kamyki* -ie!ony w% o$o-
wiedzia "e" $antomim%' "ak rzeka k!e"no-
t&w moe $yn%. $od #&r(' a trzy zwario-
wane wydry wy"aniy' w "aki s$os&+ k(-
+ek radoci moe stacza. si( i ze!iz#iwa.
w d&' i w d&' i cieszy. si( z te#o z kad%
chwi!% coraz +ardzie"* Gy te $een ma#ii
moment' w kt&rym komar zawis w $owie-
trzu' $otem $szczoa' trzmie!' wreszcie ko-
798
!i+erF i unosiy si( tak' #ra"%c akord w to-
nac"i +-mo!!*
A $ewne#o dnia nad "eziorkiem za$ada
cisza i Gar+ara dowiedziaa si(' d!acze#o
woda w nim "est tak czysta*
9siki $rzestay dre.*
Wszystkie kr&!iki wy!e#y z #(stwiny i
usadowiy si( na +rze#u $o "edne" stronie'
z wy$rostowanymi #rz+ietami' nastawio-
nymi uszami i noskami nieruchomymi ni-
czym okruchy kora!u*
;za$!e co)n(y si( "ak dworzanie' stan(-
y na +rze#u' z #owami zwr&conymi w
"edn% stron( i "ednym okiem zamkni(tym'
+y tym !e$ie" widzie. dru#im*
Wiewi&rki ziemne z szacunkiem o$r&-
niy worki $o!iczkowe' otary a$ki i scho-
way "e $od sie+ie* Potem stan(y nieru-
chomo' niczym wysta"%ce z ziemi !edzie
namiotowe*
-atrzyma si( $(d ro!in ku socu na-
799
wet trawa zamara w oczekiwaniu*
9statnim d0wi(kiem' "aki da si( sysze.
w chwi!i #dy "u za$ada cisza +yo de-
!ikatne whickS sowy' kt&ra o+udzia si(' +y
te $o$atrze.*
9n nadszed niczym o+ok' ziemia sama
tworzya za#(+ienia' +y $rzy"%. w nie
"e#o zote ko$yta* -atrzyma si( na +rze#u'
o$uci #ow(F $rzez uamek chwi!i "e#o i
Gar+ary oczy s$otkay si(' zo+aczya inny
wszechwiat m%droci i ws$&czucia* Po-
tem $odziwiaa uk ws$aniae" szyi' o!e-
$ia"%cy +!ask zote#o ro#u*
=a$i si( i znikn%* 7ady wie' e woda
"est czysta w mie"scu' #dzie "ednoroec
#asi $ra#nienie*
5ak du#o tu +y: 5ak dawno temu znik-
n%: ;zy czas te zamar w oczekiwaniu
"ak trawa:
;zy nie m&# zosta.: zakaa* ;zy
nie m&# zosta.:
800
-o+aczy. "ednoroca to smutne wyda-
rzenie' $rzecie czowiek moe "u ni#dy
wi(ce" #o nie s$otka.* A!e z dru#ie" strony
zo+aczy. "ednorocaS
-acz(a ukada. $ie*
Gyo $&0no' kiedy Gar+ara wracaa z
Ga#ien' ksi(yc $o+ie!a "u od chodu i
skania si( w stron( horyzontu* ,otara do
#&wne" dro#i tu $rzed Wie!kim ,omem'
skr(cia' +y #o min%. i dotrze. do swo"e#o
domu w o#rodzie*
9+ok zamkni(te" #&wne" +ramy szcze-
kao "akie zwierz(* ;hore stworzenie'
o#romne***
Gar+ara widziaa w ciemnoci !e$ie" ni
wi(kszo. !udzi i wkr&tce dostrze#a
ksztat wcze$iony w +ram(' ws$ina"%cy
si(' wyda"%cy z sie+ie ten kasz!%cy "(k* =a
szczycie ze!izn% si(' s$ad na zewn%trz'
zawis na moment* Doz!e# si( od#os dar-
cia' stw&r s$ad ci(ko na ziemi( i !ea
801
tam' nieruchomy i ucichy*
Pod+ie#a do nie#o' zn&w zacz% "(cze.*
Ao +y czowiek' $aka*
5e" ukochany*** "e" ukochany' ten wyso-
ki' $rosty i $een ycia "e" ukochany' $o-
o+i"any i krwawi%cy' o$uchni(ty' zamany'
$acz%cy* 4+ranie wisiao na nim w strz(-
$ach*
Aaki moment to na"waciwszy czas d!a
kocha"%ce" oso+y' +y $rzy"mowa.' +y ode-
+ra. od ukochane#o "e#o +&!' "e#o zmar-
twienie' "e#o strach*
9ch' ciiicho' ciiicho*** wysze$taa'
!ekko' niczym $i&rkiem muska"%c domi
"e#o $osiniaczon% twarz* 5u $o wszyst-
kim* 5u do+rze*
9dwr&cia #o na $!ecy i uk!(ka' +y #o
$osadzi.* Podniosa "e#o mocn% r(k( i oto-
czya ni% swo"e ramiona* 9n +y +ardzo
ci(ki' !ecz ona +ardzo si!na* 7iedy "u
siedzia wy$rostowany' sa+o chwyta"%c
802
$owietrze' $o$atrzya w o+ie strony'
wzdu dro#i owiet!one" sa+n%cym +!a-
skiem ksi(yca* Pusto' niko#o* Wie!ki
,om sta ciemny* Po dru#ie" stronie dro#i
zna"dowaa si( %ka' $oroni(ta rz(dami
krzew&w' kt&re mo#y troch( osa+i.
wiatr*
;hod0' m&" kochany' m&" na"ukocha-
szy wysze$taa* ;ay dy#ota*
=iema! nios%c #o' zdoaa $rzedosta. si(
$rzez dro#(' $ytki r&w i $rzerw( w ywo-
$ocie* =iewie!e +rakowao' +y tam u$ada
razem z nim* -acisn(a z(+y i de!ikatnie
o$ucia #o na ziemi(* 9$ara #o o krzewy'
od+ie#a i narwaa cae nar(cze arnowca*
-win(a "e w ciasny' s$r(ysty k%+' $oo-
ya o+ok nie#o' $rzykrya ro#iem swo"e"
$e!eryny i a#odnie zoya na tym "e#o
#ow(' niczym na $oduszce* 9win(a #o
reszt% $e!eryny* Gy +ardzo zimny*
=i#dzie w $o+!iu nie +yo wody' a nie
803
miaa odwa#i #o zostawi.* ;hust% otara
troch( krwi z "e#o twarzy* Wci% +y +ar-
dzo zimny*
Ay dia+!ico* Ay ze$suta' maa dia+!ico
$owiedzia*
c $odsun(a si( +!ie" i $rzytu!i-
a "e#o #ow(* -a chwi!( si( roz#rze"esz*
=ie rusza" si( warkn%* 4cieka"'
tak "ak dot%d*
=ie uciekn( sze$n(a* 9ch' m&"
kochany' zostae skrzywdzony' tak +ardzo
skrzywdzony* =ie zostawi( ci(* 9+iecu"('
e ci( nie zostawi(*
?ea nieruchomo* -amrucza co #ro0-
nie*
9$owiem ci o czym $i(knym $o-
wiedziaa mi(kko* Posucha" mnie' $o-
my! o czym $i(knym zanucia* =a
Ga#nach "est $ewne mie"sce' "eziorko czy-
ste" wody' #dzie rosn% $rze$i(kne drzewa'
wierz+y' osiki i +rzozy' #dzie wszystko
804
"est $ene s$oko"u' #dzie kwiaty mo#% roz-
wi"a. si( nie dr%c $atk&w* Hech "est +(-
kitny' a woda $rzy$omina diament*
9$owiadasz mi history"ki tysi%cem
#os&w wymamrota*
c* Sucha"' kochany* Ao nie histo-
ry"ka' to $rawdziwe mie"sce* ;ztery mi!e
na $&noc' nieco na zach&d i z #rz+ietu' na
kt&rym s% dwa karowa te d(+y' zo+a-
czysz te drzewa* A "a wiem' d!acze#o
woda "est tam czystaS zawoaa radonie*
Wiem d!acze#oS
=ie odezwa si(* 9detchn% #(+oko'
musiao mu to s$rawi. +&!' +o zady#ota*
Aam #asi $ra#nienie "ednoroec wy-
sze$taa* Widziaam #oS
=ada! mi!cza*
4oyam o tym $iosenk( $owie-
dziaa* Posucha"' oto ona2
Na(le rozbysn7' a mo)e oczy o6lepione'
805
bie(n7ce od so#ca blasku ku te) zieleni
i ta)emnemu brzaskoi' cale nie zdumione
&o poitay$
4opiero (dy za(aso l6nienie'
a urok <e(o prze)6cia przeszo68 si5 zanurzy'
poczuam zachyt' zdumienie M i al za(o6ci$
[e )u by' e znikn7' e nie zostanie due)'
)edabisty i szybki M chaa -praiedlio6ci$
[e )u by' e znikn7' e nie zostanie due)'
e )u zasze przy)dzie mi przed siebie i68'
ruszy8 dro(7' kt*ra z dni b5dzie si5 ynurza8'
5dru)7c nadziei' e kiedy6 tam dali'
(dzie6 zna)d5 ten moment uniesienia' upo)ny i sodki$
Na rzosoisku lub szczycie sma(anym ichrami'
ci7 pami5ta)7c )e(o dzikie' delikatne kroki'
ma(i5 i marzenie M zasze ma)7c )e przed oczamiB
9ddycha +ardzie" re#u!arnie*
=a$rawd( #o widziaamS wykrzyk-
n(a*
5estem !e$y $owiedzia* Q!e$y' "e-
stem !e$y*
9ch' m&" kochany***
Po omacku odna!az "e" do' trzyma "%
806
$rzez du#% chwi!(* Potem' $owo!i do%-
czywszy dru#% r(k(' +ada "% o+ur%cz' od-
wr&ci' cisn%*
5este tuta" wychry$ia na#!e' na
w$& siedz%c*
9czywicie' kochany' 9czywicie' e
tu "estem*
,!acze#o: krzykn%* ,!acze#o:
,?A;-K@9: Po co to wszystko: Po co
mnie o!e$ia: 4siad' +ez#onie $oru-
sza"%c war#ami' u"% "% za szy"( sw% wie!k%
doni%* Po co ro+ia to wszystko' "e!i***
Sowa z!ay si( w zwierz(cy "(k* Wino i
czary' wcieko. i cier$ienie wrzay w
"e#o yach*
Daz krzykn(a*
Daz zakaa*
Aeraz $owiedzia nie za$iesz "ed-
noroca* 9de"d0 ode mnie*
9dtr%ci "%*
5este sza!ony' choryS krzykn(a*
807
-nika"S warkn% zowro#o*
Wstaa' $rzeraona* Podni&s $e!eryn( i
rzuci za ni%* =iema! si( o ni% $rzewr&cia'
ucieka"%c' cicho sz!ochaa*
4$yn(o duo czasu' zanim zza ywo-
$otu zn&w zacz(o do+ie#a. $ene cier$ie-
nia' urywane kanie*
Arzy ty#odnie $&0nie" Dita +ya na tar-
#u' kiedy twarda do schwycia "% za ra-
mi( i $rzycisn(a do ro#u stra#anu* =ie
dr#n(a z zaskoczenia* 4niosa wzrok i
roz$oznaa #o*
=ie dotyka" mnie $owiedziaa s$o-
ko"nie*
Husisz mi co wyzna. rzek* < zro-
+isz toS
5e#o #os +y r&wnie twardy "ak r(ka*
Wyznam ci' co ty!ko chcesz z#odzia
si(* A!e nie dotyka" mnie*
-awaha si(' $uci "%* 9dwr&cia si( w
808
"e#o stron( nied+a!e*
9 co chodzi:
Prze+ie#a wzrokiem $o "e#o twarzy' $o
$rawie za#o"onych szramach* 7%cik "e" ust
uni&s si( w !eciutkim umieszku*
Hia oczy "ak sz$areczki*
Husz( wiedzie.' d!acze#o urz%dzia
cae to**** $rzedstawienie' $o co ta uczta' ta
trucizna*** ty!ko $o to' +y zdo+y. mnie:
Ho#a mnie mie. za duo nisz% cen(*
4miechn(a si(*
Te+y zdo+y. cie+ie: Po $rostu $rzy-
sza na cie+ie ko!e"*
Gy szczerze zaskoczony*
Do+ia "u wczenie" co takie#o:
Skin(a #ow%*
Przy kade" $eni ksi(yca "e!i o"ca
nie ma w domu*
7amieszS
-a$ominasz si(S u$omniaa #o ostro*
Potem dodaa z umiechem A "ednak to
809
$rawda*
4sysza+ym co o tym***
,o$rawdy: A $owiedz mi' i!u twoich
$rzy"aci& wie o two"e" u$okarza"%ce" $rzy-
#odzie:
-wiesi #ow(*
Widzisz: ;howa"% si(' a szramy
znikn%' $otem wraca"% i nie m&wi% ani so-
wa* < zawsze tak +(dzie*
5este dia+!ic%*** d!acze#o to ro+isz:
Po co:
Powiedziaam ci to m&wia otwarcie*
5estem ko+iet% i zachowu"( si( "ak ko+ie-
ta' na sw&" wasny s$os&+* 5ednak aden
m(czyzna ni#dy mnie nie dotknie* 5estem
dziewic% i ni% $ozostan(*
5este kim: rykn%*
4niosa do w r(kawiczce*
Prosz( $owiedziaa' wyra0nie o#u-
szona*
Sucha" rzek "u cisze"' !ecz z tak%
810
moc%' e co)n(a si( o krok* -amkn%
oczy' my!%c intensywnie* H&wia mi o
"eziorku' "eziorku "ednoroca' i za$iewa-
a $iosenk(' /5edwa+isty i szy+ki chwa-
a S$rawied!iwoci1*** $ami(tasz: A $otem
"a*** "a zad+aem' +y "u ni#dy nie mo#a
schwyta. "ednorocaS
Potrz%sn(a #ow%' na "e" twarzy ma!o-
waa si( a+so!utna szczero.*
Podo+a mi si( to' /"edwa+isty i szy+-
ki1' $i(kne* ?ecz uwierz mi nieS Ao nie
mo"a $iosenkaS
Przysun% twarz do "e" twarzy i cho.
$rawie sze$ta' sowa uderzay niczym $o-
ciski*
ReszS ReszS =ie za$omnia+ymS
;zuem si( 0!e' +o!ao mnie wszystko' +y-
em zatruty' a!e wiem' co zro+iemS
9dwr&ci si( na $i(cie i odszed*
=a sekund( o$ara kciuk w r(kawiczce o
#&rne z(+y' $otem $o+ie#a za nim*
811
,e!S
Przystan%' !ecz nie odwr&ci si( do nie"*
9kr%ya #o' stan(a $rzed nim*
=ie $ozwo!( ci $ozosta. w $rzekona-
niu' e to $rawda to "edyna rzecz' "aka
mi zostaa $owiedziaa dr%cym #osem*
=ie $r&+owa ukry. zaskoczenia* - wy-
ra0nym wysikiem o$anowaa si(*
Prosz( m&wia da!e"* 9$owiedz mi
co wi(ce"* 9 "eziorku' $iosence' coko!-
wiek to +yo*
=ie $ami(tasz:
5a nic o tym nie wiemS wykrzykn(a'
#(+oko $oruszona*
9d$owiedzia z udawan% cier$!iwoci%*
9$owiedziaa mi o "eziorku "ednoro-
ca' zna"du"%cym si( na Ga#nach* H&wia'
e widziaa' "ak #asi tam $ra#nienie* 4o-
ya o tym $iosenk(* A $otem "a***
@dzie: @dzie to +yo:
5u tak $r(dko za$omniaa:
812
@dzie: @dzie to si( stao:
=a %ce' na$rzeciwko two"e" +ramy'
$o dru#ie" stronie dro#i' tam dok%d za mn%
$osza wy"ani* Aam' #dzie wr&ci mi
wzrok' #dzie wzeszo soce*
Patrzya na nie#o $ustym wzrokiem i
wyraz "e" twarzy $owo!i si( zmienia* =a"-
$ierw z trudem $owstrzymaa umiech' a
$otem zn&w +ya so+% i rozemiaa si(
#ono* -amiewaa si(' wyda"%c ten sam
charakterystyczny d0wi(k' kt&ry $rze!a-
dowa #o' i nie $rzestawaa a do chwi!i'
kiedy ostronie schowa za sie+ie na"$ierw
"edn%' $otem dru#% r(k(' i zo+aczya' "ak
ramiona t(e"% mu z wysiku' #dy $o-
wstrzymywa si(' +y "e" nie zatuc*
Ay zwierzakuS rzucia wesoo*
Wiesz' co ty zro+i: 9ch' ty*** ty zwierza-
kuS
Doze"rzaa si( dookoa' e+y u$ewni.
si(' e nikt "e" nie syszy*
813
-ostawiam ci( u st&$ schod&w na ta-
ras wy"ania* W oczach mi#otay "e" we-
soe o#niki* W o+r(+ie o#rodzenia' rozu-
miesz: A ty***
=ie mie" si( odezwa si( s$oko"nie*
7to inny tam +y* =ie $otra)i( so+ie
nawet wyo+razi. kto* A!e to nie +yam "a*
-+!ad*
Sza za mn%*
Przysi(#am na swo"% dusz(' e nie
od$ara $owanie* W chwi!( $otem zdusia
ko!e"ny atak miechu*
Ao niemo!iwe wy"%ka* =ie m&#-
+ym***
A!e +ye !e$y' !e$y i sza!ony' ,e!u-
kochankuS
;&rko dziedzica' uwaa" wysycza*
Przeci%#n% doni% $o wosach* Ao nie-
mo!iwe* Hin(y "u trzy ty#odnie* 5u +y
mnie kto oskary***
S% takie' kt&re +y te#o nie zro+iy
814
umiechn(a si(* A!+o moe ona to zro-
+i' a!e w od$owiednim czasie*
=i#dy nie +yo tu tak wstr(tne" ko+ie-
ty owiadczy +ez+arwnym tonem' $a-
trz%c "e" $rosto w oczy* 7amiesz* Wiesz'
e kamiesz*
;o musz( zro+i.' e+y ci to udowod-
ni. $oza tym' na co adnemu m(czy0-
nie nie $ozwo!(:
Skrzywi si(*
Schwyta" "ednoroca za$ro$onowa*
5e!i to zro+i(' uwierzysz' e "estem
dziewic%:
G(d( musia $rzyzna* 9dwr&ci si('
$otem rzuci $rzez rami(2 A!e ty:
Patrzya za nim zamy!ona' a o$uci
tar#* 9czy "e" +yszczay' $otem szy+kim
krokiem udaa si( do zotnika' #dzie zam&-
wia uzd( $!ecion% ze zota*
5e!i "eziorko "ednoroca !ey #dzie
815
nieda!eko na Ga#nach' my!aa Dita' kto
do+rze o+zna"omiony z t% son% $ustyni%
musi "e zna.* A kiedy w my!i s$orz%dzia
!ist( os&+' kt&re w(droway $o Ga#nach'
wiedziaa' ko#o za$yta.* Po usta!eniu te#o'
wyci%#ni(cie $ozostaych wniosk&w +yo
"u +ardzo $roste* <d%c $rzez tar#' tak si(
miaa' e ci%#aa na sie+ie zdziwione
s$o"rzenia*
-atrzymaa si( $rzy stra#anie z warzy-
wami* Sto"%ca za nim dziewczyna s$oko"-
nie na ni% $atrzya*
Dita staa' uderza"%c si( kosztown% r(ka-
wiczk% w nad#arstek' z !ekkim umiechem
na ustach*
A wi(c to ty*
Przy#!%daa si( zwycza"ne"' niezwraca-
"%ce" uwa#i twarzy tak du#o' a Gar+ara
s$ucia wzrok*
;hc(' e+y za dwa ty#odnie $okazaa
mi "eziorko "ednoroca $owiedziaa Dita'
816
nie +awi%c si( w adne wst($y*
Gar+ara $odniosa oczy i teraz Dita od-
wr&cia wzrok*
9czywicie' mo#( wzi%. ko#o inne-
#o' e+y #o d!a mnie zna!az' "e!i ty od-
m&wisz dodaa*
H&wia #ono i wyra0nie' !udzie wok&
odwraca!i si(' +y $osucha.* Przeskakiwa!i
wzrokiem z Dity na Gar+ar( i z $owrotem*
;zeka!i*
=ie odm&wi( od$ara Gar+ara sa-
+ym #osem*
7iedy ty!ko Dita odesza' umiecha"%c
si(' zwin(a sw&" stra#an i $osza do domu*
9czywicie zotnik nie ukrywa tak nie-
zwyke#o zam&wienia' co razem z $!ot-
kami rozsiewanymi $rzez !udzi' kt&rzy
$odsucha!i rozmow( Dity z Gar+ar%
uczynio z te" wy$rawy tumn% wycieczk(*
;aa wie wy+raa si( $o$atrze.* ;ho$cy
817
$i!nowa!i $orz%dku' wi(c Dita mo#a $ro-
wadzi.* -a ni% $od%a!i modziecy 3nie-
kt&rzy nieco mnie" +eztroscy' ni mo#!i+y
+y.8 i inni !udzie' zamiewa"%cy si( w ku-
ak* W tumie zna"doway si( dziewcz(ta'
ki!ka troszk( +!adych' inne a $iszcz%ce'
e+y zo+aczy.' "ak c&rka dziedzica $rze-
#rywa' a moe nawet*** a!e ty!ko ona miaa
zot% uzd(*
=iosa "% nied+a!e' niczym nieowini(t%'
widoczn% z da!eka' koysz%c% si( i $oy-
sku"%c% w socu* Hiaa na so+ie $owiew-
n%' +ia% sukni(' nieco kr&tsz%' dostosowa-
n% do w(dr&wki $o +a#nach' zoty $asek'
!ekkie' zote sandaki i taki sam acuch'
o$!ata"%cy "e" #ow( i wosy niczym koro-
na*
Gar+ara sza cicho tu za Dit%' zato$iona
we wasnych my!ach* =ieraz zerkaa na
$onure#o ,e!a' id%ce#o samotnie*
Dita zatrzymaa si( na moment' $ozwa-
818
!a"%c' +y Gar+ara "% do#onia' i teraz sza
o+ok nie"*
Powiedz mi za$ytaa cicho d!acze-
#o $rzysza: Ao wca!e nie musiaa +y.
ty*
5estem "e#o $rzy"aci&k% od$ara
Gar+ara* Szy+kim ruchem dotkn(a uzdy
kocem $a!ca* 5ednoroca*
9ch westchn(a Dita* 5ednoroca*
Po$atrzya koso na id%c% o+ok dziew-
czyn(*
=ie wszystkich $rzy"aci& zdradzasz'
$rawda:
Gar+ara $rzy$atrzya si( "e" s$oko"nie'
+ez zoci*
5e!i schwytasz "ednoroca' co z nim
zro+isz: s$ytaa*
;& za zdumiewa"%ce $ytanieS 9czy-
wicie' zatrzymam #o so+ieS
S%dziam' e zdoam ci( nam&wi.' +y
#o wy$ucia*
819
Dita umiechn(a si( i $rzewiesia uzd(
$rzez rami(*
=i#dy +y ci si( to nie udao*
Wiem od$ara Gar+ara* A!e s%dzi-
am' e mo#a+ym' wi(c d!ate#o tu "estem*
< zanim Dita zdoaa coko!wiek od$o-
wiedzie.' zn&w zostaa z tyu*
=a ostatnim #rz+iecie' wznosz%cym si(
$onad "eziorkiem "ednoroca' wie!u s$o-
r&d wieniak&w' kt&rzy "eden $o dru#im
dociera!i na #&r(' zachysn(o si( z za-
chwytu zo+aczywszy' co "est w do!e* Wi-
dok +y na$rawd( $rze$i(kny*
=iech wszyscy tu zaczeka"%S zawoa
#rzmi%cym #osem ,e!' ku zaskoczeniu
wi(kszoci*
Posucha!i #o* Wzdu #rz+ietu z wo!na
#romadzi!i si( !udzie* Wyci%#a!i szy"e'
mamrota!i do sie+ie* Potem ,e! ruszy za
Dit% i Gar+ar%*
-ostan( tuta" owiadczya Gar+ara*
820
;hwi!eczk( $o!ecia Dita wadczo*
Potem s$ytaa ,e!a2 Po co $rzyszede:
Te+y do$i!nowa. uczciwe" roz#rywki
warkn%* Ho"a wiedza o czarach' cho.
niewie!ka' zmusza mnie do te#o*
Gardzo do+rze z#odzia si( chodno*
Potem umiechn(a si( tak "ak zwyk!e
Skoro na!e#asz' +yo+y mio' #dy+y i Gar-
+ara dotrzymaa mi towarzystwa*
Gar+ara zawahaa si(*
;hod0' dziewczyno' on nie zro+i ci
krzywdy us$okoia "% Dita* 9n nawet
nie wie' e istnie"esz*
9ch westchn(a Gar+ara' zdziwiona*
-nam "% odezwa si( szorstko ,e!*
9na ma stra#an z warzywami*
Dita umiechn(a si( do Gar+ary' z ta-
"emniczym wyrazem oczu* ,ziewczyna
$odesza +ez sowa*
Wiesz' e $owiniene si( wyco)a.
"edwa+istym tonem zaszemraa Dita do
821
,e!a' kiedy nadarzya si( $o temu okaz"a*
;zy nie do. "u zostae u$okorzony:
=ie od$owiedzia*
4$arty zwierzakuS $owiedziaa*
;zy s%dzisz' e dotara+ym a tuta"' nie
ma"%c a+so!utne" $ewnoci:
Aak $otwierdzi ,e!* Przy$usz-
czam' e +y to zro+ia*
,osz!i do +(kitne#o mchu* Dita $rze-
#arn(a #o $ar( razy sto$%' $otem usiada z
wdzi(kiem* Gar+ara staa samotnie w cie-
niu k($y wierz+* ,e! !ekko uderza $i(ci%
w osik(* Dita' umiecha"%c si(' $rzy#oto-
waa uzd( do zarzucenia i uoya "% na $o-
doku*
7r&!iki $ozostay w ukryciu* =ad za#a"-
nikiem unosia si( atmos)era nie$oko"u'
Gar+ara o$ada na ko!ana i wyci%#n(a
r(k(* Wiewi&rka ziemna $od+ie#a i usa-
dowia si( w nie"' niczym w #nie0dzie*
Aym razem od+yo si( to inacze"* =ie
822
$owo!ne zamieranie w oczekiwaniu
wszystkie#o co ywe za$owiedziao "e#o
$rzy+ycie' !ecz na#y szmer' kt&ry $rze!e-
cia $rzez tum z#romadzony na #rz+iecie*
Dita s$r(ya si(' $rzykucn(a' niczym
s$rinter' i trzymaa uzd( w $o#otowiu*
9czy miaa szeroko rozwarte' "asne' $o-
mi(dzy "e" +iaymi z(+ami widnia wysu-
ni(ty koniuszek "(zyka* Gar+ara zamara
niczym $os%#* ,e! o$ar si( $!ecami o
drzewo i znieruchomia*
Wtedy z #rz+ietu do+ie#o "edno' r&w-
noczesne westchnienie i za$ada cisza* =ie
trze+a +yo tam $atrze.' +y wiedzie.' e
"edni #a$i!i si( oniemia!i' inni ukry!i twarz
w doniach a!+o zasoni!i oczy $rzedramie-
niem*
9n $rzyszed*
Aym razem z+!ia si( $owo!i' zote ko-
$yta starannie wy+ieray mie"sca dotkni(-
cia ziemi' niczym cztery i#y wyszywa"%ce
823
skom$!ikowany ha)t* 9kaza% #ow( trzy-
ma wysoko uniesion%* Powanym wzro-
kiem $rzy"rza si( tro"#u !udziom na +rze-
#u "eziorka' odwr&ci si( na moment' +y
s$o"rze. na #rz+iet* W kocu ruszy' o+-
chodz%c "eziorko $o stronie k($y wierz+*
=a same" kraw(dzi +(kitne#o mchu stan%
i za"rza w to* Wydawao si(' e ode-
tchn% #(+oko* Pochy!i si( $otem' na$i'
uni&s #ow(' +y strz%sn%. !ni%ce kro$!e*
-wr&ci si( w stron( tro"#a oczarowa-
nych !udzi' $rzy"rza si( im $o ko!ei* < nie
do Dity w kocu $odszed' ani do Gar+ary*
Wy+ra ,e!a* Swoim s$o"rzeniem $i z
"e#o oczu zu$enie "ak $rzed chwi!% z "e-
ziorka $owo!i i o+)icie* Gyy w nim $i(k-
no' i m%dro.' i ws$&czucie' i co "ak+y
+iaa iskierka #niewu* ,e! wiedzia' e
owa istota w tym momencie wszystkie#o
si( dowiedziaa i $oznaa ich wszystkich
tro"e w s$os&+ niedost($ny !udzkiemu $o"-
824
mowaniu*
7iedy "ednoroec si( odwr&ci' w "e#o
ruchu widoczny +y ma"estatyczny smutek*
9$uci !ni%c% #ow( i $odszed de!ikatnie
do Dity* Westchn(a' $odniosa si( odro+i-
n(' szyku"%c uzd(* 5ednoroec $ochy!i
r&#' +y "% $rzy"%.***
*** i $odrzuci #ow%' wydziera"%c "e"
uzd( z r%k' $osya"%c zot% u$rz% wysoko
w $owietrze* -awirowaa w socu i s$ada
do "eziorka*
W momencie' #dy dotkn(a "e#o ta)!i'
zmienio si( w +a#no i $taki od)run(y z
drzew' wier#oc%c ao+nie* 5ednoroec
$o$atrzy na nich tro"e i otrz%sn% si(* Po-
tem $odszed do Gar+ary' $rzyk!(kn% i
zoy #adk% #ow( +ez "edne" $!amki na
"e" onie*
=ie $oruszya nawet r(kamiF $od$ieraa
si( nimi siedz%c na ziemi* Wzrokiem $rze-
!iz#iwaa si( $o cie$ym' +iaym $i(knie'
825
a do koca zote#o ro#u i z $owrotem*
Wrzask +y $rzeraa"%cy* Dita uniosa
r(ce z $a!cami zakrzywionymi niczym
sz$ony' u#ryza si( w "(zyk' miaa krew w
ustach* Wrzasn(a "eszcze raz* Dzucia si(
ze zwi(de" teraz k($y mchu w stron( "ed-
noroca i Gar+ary*
9na nie moe +y.S zawya* -derzya
si( z wyci%#ni(t% $raw% r(k% ,e!a* Ao
nie tak' m&wi( wam' ona' ty' "a*** S
Przekonaem si( owiadczy ,e! ni-
skim #osem* Arzyma" si( ode mnie z da-
!eka' c&rko dziedzica*
9dsun(a si( od nie#o' zro+ia taki ruch'
"ak+y chciaa #o omin%.* Post%$i krok na-
$rz&d* -des$erowana w+ia mu $od+r&dek
na"$ierw w "edno' $otem w dru#ie rami(F
na#!e odwr&cia si( i $o+ie#a w stron(
#rz+ietu*
9n "est m&"' "est m&"S krzyczaa*
H&wi( wam' nie moe +y. "e"' nie rozu-
826
miecie: 5a ani razu' "a ni#dy' a!e ona***
-wo!nia' zatrzymaa si(' ucicha' usy-
szawszy d0wi(k narasta"%cy na #rz+iecie*
-acz% si( "ak u!ewa' na"$ierw $ierwsze
kro$!e uderza"%ce o !icie d(+u' $otem t(-
e"%cy szum' $rzechodz%cy w omot' w
kocu w huk* Staa $atrz%c w #&r(' twarz
"e" si( mienia' a d0wi(k o$ywa "%* Sku!i-
a si( $od nim*
Ao +y miech*
9+e"rzaa si( raz' "e" twarz wyraaa +a-
#anie* ,e! $atrzy na ni% kamiennym s$o"-
rzeniem* Wtedy odwr&cia si( w stron(
#rz+ietu' wy$rostowaa ramiona i ruszya
$od #&r(' w$rost w miech* Przesza $rze-
ze' +y towarzyszy "e" w drodze do domu
i $rzez cae ycie*
,e! odwr&ci si( do Gar+ary w chwi!i'
#dy $ochy!ia si( nad $i(kn% #ow%*
5edwa+isty i szy+ki*** ode"d0 wo!ny
$owiedziaa*
827
5ednoroec uni&s #ow( i $o$atrzy na
,e!a' kt&ry a otworzy usta ze zdziwienia*
-ro+i niezdarny krok' zatrzyma si(*
Ao tyS "(kn%*
Awarz Gar+ary +ya nieruchoma*
Hiae nie wiedzie. zachichotaa*
Hiae ni#dy si( nie dowiedzie.*** Aak si(
cieszyam' e +ye !e$y' +o +yam $ew-
na' e ni#dy si( nie dowiesz*
9$ad o+ok nie" na ko!ana* 7iedy to zro-
+i' "ednoroec dotkn% "e" twarzy ataso-
wym nosem i caa ukryta uroda dziewczy-
ny wy$yn(a na zewn%trz* Wsta i zara
cichutko* ,e! $o$atrzy na ni%' ty!ko "ed-
noroec +y $i(knie"szy* Pooy do na
!ni%ce" szyi' $rzez moment czu niewiary-
#odny "edwa+ #rzywy' $rze$ywa"%cy $o-
mi(dzy $a!cami* Wtedy "ednoroec wyco-
)a si(' odwr&ci #watownie' "ednym'
wie!kim skokiem $rzesadzi +a#no' w
dw&ch nast($nych zna!az si( na #rz+iecie
828
od!e#!e"sze#o $asma wz#&rz* -atrzyma
si( tam na chwi!k(' sk%$any w socu' $o-
tem znikn%*
,!a nas $owi(ci swo"e "eziorko'
swo"e $i(kne "eziorko $owiedziaa Gar-
+ara*
-na"dzie dru#ie rzek ,e!* Husi*
Po chwi!i doda z wysikiem2
=ie moe zosta.*** ukarany*** za sw%
ws$ania% S$rawied!iwo.*
829
(The (olem)
Przeoya A(ata Piskorska
A;ram 4a;idson (01XP/011P)' )ak ielu autor* spo/
mnianych te) ksi7ce' torzy r*ne (atunki literackie$ Ua/
czyna)7c latach pi58dziesi7tych od fikc)i spekulatyne)'
napisa kilkana6cie klasycznych opoiada#' m$ in$ T +All the
-eas ith >ysters. i +4a(on.$ Ua namo7 edytora +Nllery
@ueenGs ?ystery ?a(azine. za)7 si5 pisaniem krymina* i
otrzyma na(rod5 Nllery @ueen' a take na(rod5 Nd(ara Al/
lana Poe$ Hiedy zacz7 pisa8 poie6ci' por*ci do formy' od
kt*re) zaczyna M science fiction i fantasy$ "anie)sze tytuy
toT +The Phoeni, and the ?irror. oraz +The :sland Cnder
the Narth.$
830
Posta. o szare" twarzy sza wzdu u!icy'
$rzy kt&re" mieszka!i starsi $astwo @um-
+einer* Gyo "esienne $o$oudnie' cie$e
soce a#odnie roz#rzewao ich stare ko-
ci* 7ady' kto chodzi do kina w !atach
dwudziestych a!+o na $ocz%tku trzydzie-
stych' widzia t( u!ic( tysi%c razy* Wanie
wzdu tych $arterowych domk&w z $o-
dw&"nymi dachami Kdmund ?owe s$ace-
rowa rami( w rami( z ?eatrice 5oy' a >a-
ro!d ?!oyd ucieka $rzed macha"%cymi to-
$orkami ;hiczykami* Pod $a!mami ?au-
re! ko$a >ardy6e#o' a Woo!sey wa!i dor-
szem $o #owie Whee!era* Przez te trawni-
ki o wie!koci chustek do nosa wyrostki z
7!anu 4rwis&w ci#ay sie+ie nawza"em
a!+o +yy ci#ane $rzez wkurzone#o #ru-
+e#o )aceta w #o!)owych szortach* =a te"
same" u!icy a!+o moe na "akie" inne"'
831
kt&rych $i(.set wy#!%dao dokadnie tak*
Pani @um+einer $okazaa te#o $onure#o
oso+nika m(owi*
Hy!isz' e co z nim nie tak: za$y-
taa* Wedu# mnie troch( miesznie cho-
dzi*
;hodzi "ak #o!em od$ar o+o"(tnie
$an @um+einer*
Staruszka o+ruszya si(*
=o nie wiem $owiedziaa* Hy!('
e chodzi "ak tw&" kuzyn Hende!*
Starzec wyd% zo!iwie usta i zacisn% "e
na )a"ce* Ponura $osta. skr(cia na +etono-
w% ciek(' wesza $o schodach na #anek'
usiada na krze!e* Starszy $an @um+einer
zi#norowa #o* 5e#o ona w$atrywaa si(
w $rzy+ysza*
;zowiek $rzychodzi +ez /dzie do-
+ry1' /do widzenia1 a!+o /co sycha.1' sia-
da i od razu czu"e si( "ak w domu*** 7rze-
so wy#odne: za$ytaa* Hoe her+aty:
832
-wr&cia si( do m(a*
Powiedz co' @um+einerS za%daa*
;o' "este z drewna:
Starzec wo!no rozci%#n% usta w zo!i-
wym' trium)a!nym umiechu*
,!acze#o "a mia+ym co $owiedzie.:
rzuci w $owietrze* 7im "a "estem: =i-
kim' oto kim "estem*
=iezna"omy odezwa si(* 5e#o #os +y
chro$owaty i "ednosta"ny*
7iedy zrozumiecie' kim' czy te racze"
czym "estem' ciao sto$i si( wam na ko-
ciach ze strachu* 9dsoni $orce!anowe
z(+y*
Hnie"sza o mo"e kociS wykrzykn(a
staruszka* Hasz tu$et' e+y m&wi. o mo-
ich kociachS
-adrycie ze strachu $owiedzia
$rzy+ysz*
Starsza $ani stwierdzia' e chciaa+y
te#o doy.* Ponownie zwr&cia si( do
833
m(a*
@um+einer' kiedy masz zamiar skosi.
traw(:
;aa !udzko.*** zacz% niezna"omy*
SzaS Dozmawiam z moim m(em***
H&wi 0dzie+ko miesznie' nie @um+einer:
Pewnie o+cokra"owiec od$ar z za-
dowo!eniem $an @um+einer*
Aak my!isz: Pani @um+einer $rze-
!otnie zerkn(a na twarz $rzy+ysza* Ha
chory ko!or twarzy' o+uz' my!(' e $rzy-
"echa do 7a!i)ornii $odre$erowa. zdro-
wie*
;horo+a' +&!' smutek' mio.' a!F nic
to w $or&wnaniu***
Pan @um+einer $rzerwa niezna"omemu
wy!iczank(*
Woreczek &ciowy odezwa si( sta-
rzec* @uinz+ur# z syna#o#i dokadnie
tak samo wy#!%da $rzed o$erac"%* ;zuwa-
o $rzy nim dw&ch $ro)esor&w i $ie!(-
834
#niarka $rzez cay dzie i noc*
=ie "estem czowiekiemS owiadczy
#ono niezna"omy*
Arzy tysi%ce siedemset $i(.dziesi%t
do!ar&w kosztowao to "e#o syna' @in-
z+ur# mi $owiedzia* /,!a cie+ie' Pa$o'
nic nie "est z+yt kosztowne' ty!ko wyzdro-
wie"1' tak mu $owiedzia syn*
=ie "estem czowiekiemS
9"' mie. takie#o synaS od$ara sta-
ruszka kiwa"%c #ow%* -ote serce' ze
szczere#o zota* S$o"rzaa na $rzy+ysza*
,o+rze' "u do+rze' usyszaam za $ierw-
szym razem* @um+einerS -adaam ci $yta-
nie* 7iedy masz zamiar skosi. traw(:
We rod( a!+o moe w czwartek $rzy-
chodzi tu 5a$oczyk* 7oszenie trawy to
"e#o zaw&d* H&" zaw&d to szk!arz na eme-
ryturze*
Hi(dzy mn% a ca% !udzkoci% $anu"e
nieunikniona nienawi. $owiedzia nie-
835
zna"omy* 7iedy wam $owiem' kim "e-
stem' ciao sto$i***
5u to m&wie' "u m&wie $rze-
rwaa $ani @um+einer*
W ;hica#o' #dzie zimy s% tak zimne i
ostre "ak serce rosy"skie#o cara zacz(a
staruszka miae si( dzie w dzie d0wi-
#a. okna wraz z szy+ami* A!e w 7a!i)or-
nii' #dzie wieci zote soce' nie masz siy
skosi. trawy' #dy ci( o to $o$rosi ona*
;zy "a dzwoni( $o 5a$oczyka' e+y ci
u#otowa o+iad:
Pro)esor A!!ardyce s$(dzi trzydzieci
!at u!e$sza"%c swo"e teorie* K!ektronika'
neutronika***
Posucha"' "ak )achowo m&wi $owie-
dzia $an @um+einer z $odziwem* Hoe
studiu"e tu na uniwersytecie:
5e!i "est na uniwersytecie' to moe
zna Guda: zasu#erowaa "e#o ona*
Pewnie s% w te" same" #ru$ie i $rzy-
836
szed za$yta. #o o $rac( domow%' co:
- $ewnoci% musi +y. w te" same"
#ru$ie* <!e ich tam "est: Wszystkie#o z
$i(.F Gud $okazywa mi sw&" $!an stu-
di&w* Wy!iczya na $a!cach2 4znanie i
krytyka te!ewizy"na' Gudowanie maych
okr(t&w' Przystosowanie s$oeczne' Aa-
niec amerykaski*** Aaniec amerykaski
te' @um+einer***
Ws$&czesna ceramika doda m%'
$rzeci%#a"%c sy!a+y* Porz%dny cho$ak
ten Gud* Prawdziwa $rzy"emno. mie. u
sie+ie takie#o $ens"onariusza*
Po trzydziestu !atach s$(dzonych na
tych +adaniach ci%#n% niezna"omy' kt&-
ry cay czas m&wi' mimo e nikt #o nie
sucha $rzeszed od teorii do $raktyki*
W ci%#u dziesi(ciu !at dokona na"wi(ksze-
#o odkrycia w historii2 s$rawi' e !udz-
ko.' caa !udzko. staa si( z+ytecznaF
stworzy mnie*
837
;o Ai!!ie na$isaa w swoim ostatnim
!icie: za$yta staruszek*
Tona wzruszya ramionami*
A co miaa na$isa.: Ao samo co za-
wsze* Sidney wr&ci z wo"ska' =aomi ma
nowe#o cho$aka***
Stworzy H=<KS
Posucha"' $anie 5ak-ci-tam $owie-
dziaa staruszka* Hoe tam' sk%d $ocho-
dzisz' "est inacze"' a!e w tym kra"u nie
$rzerywa si( !udziom' kt&rzy ze so+% roz-
mawia"%*** >e"* Posucha" "ak to on ci(
stworzy: ;o to za #adanie:
Przy+ysz $onownie o+nay z(+y' $re-
zentu"%c z+yt r&owe dzi%sa*
W "e#o +i+!iotece' do kt&re" miaem
dost($ $o "e#o na#e" i "ak dot%d nie od-
kryte" mierci z $rzyczyn zu$enie natura!-
nych' zna!azem $eny z+i&r o$owiada o
androidach' od /Frankensteina1 She!!eya
$rzez /D* 4* D1 ;a$ka do AsimoLa***
838
Frankenstein: zainteresowa si( sta-
ruszek* Gy kiedy Frankenstein' co mia
kawiarenk( na >a!stead Street' !itwak' nie-
cnota*
;o te #adasz: zdziwia si( $ani
@um+einer* Ao +y Frankentha! i nie
+ya to >a!stead' ty!ko DooseLe!ta*
*** "ednoznacznie $okazyway' e caa
!udzko. instynktownie nie darzy andro-
id&w sym$ati% i wczenie" czy $&0nie" do"-
dzie mi(dzy nimi do kon)!iktu***
9czywicie' oczywicieS starszy $an
@um+einer ka$n% z(+ami o )a"k(* 5a si(
zawsze my!(' ty masz zawsze rac"(* 5ak
mo#a $rzez cay czas wytrzyma.' +(d%c
on% ko#o tak #u$ie#o:
=ie wiem od$ara ko+ieta* ;zasa-
mi si( sama zastanawiam* Hy!(' e to
$rzez "e#o wietny wy#!%d* Dozemiaa
si(* Pan @um+einer mru#n%' zacz% si(
umiecha.' w kocu u"% r(k( ony*
839
Stara #u$ia ko+ieto $owiedzia nie-
zna"omy* ;zemu si( mie"esz: ;zy nie
wiesz' e $rzyszedem was zniszczy.:
;o: wrzasn% stary $an @um+einer*
-ami!kni"' tyS Poderwa si( z krzesa i
na od!ew uderzy $rzy+ysza* @owa nie-
zna"ome#o od+ia si( od ko!umny #anku*
5ak odzywasz si( do mo"e" ony' to
odzywa" si( z szacunkiem' rozumiesz:
Pani @um+einer z $on%cymi $o!iczkami
$o$chn(a m(a z $owrotem na krzeso*
Potem $ochy!ia si(' e+y o+e"rze. #ow(
$rzy+ysza* H!asn(a "(zykiem' odrywa"%c
kawaek szare#o sk&ro$odo+ne#o materia-
u*
@um+einer' s$&"rzS 9n ma w rodku
same s$r(yny i drutyS
Powiedziaem ci' e to #o!em' a!e nie'
ty nie suchaa od$ar starzec*
Powiedziae' e szed "ak #o!em*
5ak m&# i. "ak #o!em' "e!i nim nie
840
+y:
,o+rze' "u do+rze*** Po$sue #o' to
teraz na$raw*
H&" dziadek' wie. Panie nad "e#o du-
sz%' $owiedzia mi' e kiedy Ho>aDa?
Horeyne >a-DaL ?Yw cze. "e#o $ami(-
ci' stworzy #o!ema w Pradze' i!e trzysta'
czterysta !at temu' na$isa na "e#o czo!e
Qwi(te <mi(*
4miecha"%c si( do ws$omnie' starusz-
ka dodaa2
A #o!em r%+a ra+inowi drewno' $rzy-
nosi mu wod( i $i!nowa #etta*
A kiedy $ierwszy raz nie $osucha
ra++ie#o ?Ywa i ra++i ?Yw star na$is z
czoa #o!ema i #o!em u$ad "ak martwy* <
schowa!i #o na strychu syna#o#i' i $ewnie
"eszcze dzi tam !ey' chy+a e komunici
wysa!i #o do Hoskwy*** Ao nie "est +y!e
"aka historia*
5asne' e nieS stwierdzia staruszka*
841
Sam widziaem i syna#o#(' i #r&+ ra-
+ina*
Hy!(' e to "aki inny rodza" #o!ema'
@um+einer* -o+acz "e#o czoo' nic tu nie
ma*
< co z te#o' czy "akie $rawo za+rania
mi tu co na$isa.: @dzie ten kawaek #!i-
ny' kt&ry Gud $rzyni&s nam ze swoich za-
"(.:
Staruszek $o$rawi "armuk(' $o czym
$owo!i i ostronie na$isa cztery he+ra"skie
!itery na szarym czo!e*
Sam skry+a Kzra nie zro+i+y te#o !e-
$ie" owiadczya z $odziwem staruszka*
=ic si( nie dzie"e zauwaya' $atrz%c
na $oz+awione#o ycia oso+nika rozci%-
#ni(te#o na krze!e*
;&' a czy "a "estem ra++i ?Yw: za-
$yta "e" m% z deza$ro+at%* =ie od$o-
wiedzia sam so+ie* Pochy!i si( i o+e"rza
widoczny mechanizm* Aa s$r(ynka
842
idzie tu*** ten drucik do te#o***
Posta. $oruszya si(*
A ten do cze#o: A tamten:
-ostaw $owiedziaa "e#o ona* Po-
sta. usiada $owo!i i $rzewr&cia oczami*
Posucha" no' $anie #o!em odezwa
si( staruszek' kiwa"%c $a!cem* Sucha"
uwanie te#o' co m&wi(' rozumiesz:
Dozumiesz***
5e!i chcesz tu zosta.' musisz ro+i. to'
co $an @um+einer kae*
Do+i.-to*** co-$an-@um+einer-kae***
Aak $owinien m&wi. #o!em* Hatka'
da" no tuta" !usterko z notesu* S$&"rz' wi-
dzisz swo"% #(+(: Widzisz' co masz na$i-
sane na czo!e: 5e!i nie +(dziesz ro+i.' "ak
$an @um+einer kae' to on ci to wytrze i
umrzesz*
4mrzesz***
-#adza si(* Aeraz $osucha"* Pod #an-
kiem zna"dziesz kosiark(* We0 "%* < sko
843
trawnik* A $otem tu $rzy"d0* Dusz si(*
Dusz-si(***
9so+nik zw!&k si( ze schod&w* Wkr&t-
ce )urkot kosiarki zm%ci cisz( u!icy takie"
"ak ta' na kt&re" 5ackie ;oo$er kaa w ko-
szu!( Wa!!ace6a Geery6e#o' a ;hester ;on-
k!in wywraca oczami na widok Harie
,ress!er*
Ao co na$iszesz do Ai!!ie: za$yta
starszy $an @um+einer*
A co miaa+ym na$isa. wzruszya
ramionami starsza $ani @um+einer* =a-
$isz(' e mamy !iczn% $o#od( i e' chwa-
a Panu' o+o"e czu"emy si( do+rze*
Staruszek wo!no $okiwa #ow% i o+o"e
usied!i na )rontowym #anku w $romie-
niach cie$e#o $o$oudniowe#o soca*
844
(>peration Afreet)
Przeoya A(ata Piskorska
Nazisko Poula Andersona od razu przyodzi na my6l
dziesi7tki znakomitych poie6ci i opoiada# science fiction$
Ale Anderson' )ak ielu innych autor*' torzy te poie6ci
fantasy' kt*re nie ust5pu)7 im )ako6ci7$ Na peno naley tu
ymieni8 +Three Hearts and Three %ions. i +The 9roken
-ord.A inspirac)7 do napisania te) ostatnie) byy mity nor/
eskie$ Anderson torzy take 6iatach tak r*nych )ak
komedie -hakespeareGa i mity =onana !oberta N$ Hoarda$
-iedmiokrotny zdobyca na(rody Hu(o' otrzyma te trzy na/
(rody Nebula oraz na(rod5 Tolkiena$
845
<
Gy to na"zwyk!e"szy $ech' a!+o moe
ich wywiad +y !e$szy' ni my!e!imy' a!e
ostatni na!ot' $rzerywa"%c nasz% o+ron(
$owietrzn%' rozni&s namiot 7or$usu Po-
#ody w dro+ne drzaz#i* Ha"%c $ewne $ro-
+!emy z zao$atrzeniem' du#o nie mo#!i-
my dosta. zast($stwa' a w tym czasie
wr&# $rze"% kontro!( nad $o#od%* =asz "e-
dyny sanitariusz' kt&ry $rzey' ma"or
5ackson' musia $oz+iera. to' co mu zosta-
o z cz%stek ywio&w' e+y nas ochroni.
od $iorun&w' inacze" o+rywa!imy wszyst-
kim' co chcie!i na nas zrzuci. w te" chwi-
!i +y to deszcz*
=ie ma nic +ardzie" zniech(ca"%ce#o ni
cay tydzie zimne#o deszczu* @runt za-
mienia si( w +oto i k!ei si( do +ut&w' kt&-
846
re sta"% si( tak ci(kie' e !edwo mona "e
oderwa. od ziemi* Hundur wy#!%da "ak
mokra szmata' $rowiant rozmi(ka' kara+i-
ny wyma#a"% szcze#&!ne" d+aoci' a
deszcz zawsze wa!i w tw&" hem tak' e za-
czynasz #o sysze. nawet we nie* =i#dy
nie za$omnisz te" niekocz%ce" si( k%$ie!i i
ka$aniny dziesi(. !at $&0nie" kady
deszcz w$(dzi ci( w de$res"(*
5edyna $ociecha w tym' my!aem' e
$&ki $ada' nie mo#% nas zaatakowa. z $o-
wietrza* Gez w%t$ienia roz#oni!i+y chmu-
ry' #dy+y +y!i #otowi nas z+om+ardowa.'
a!e nasze mioty mo#y $oderwa. si( r&w-
nie szy+ko "ak ich dywany nad!ecie.*
Aymczasem w!ek!imy si( do $rzodu' cay
oddzia z $osikami ;zterdziest% Pi%t%'
Po#romcami Piorun&w' dum% armii Sta-
n&w -"ednoczonych' kt&ra teraz wy#!%daa
"ak n(dzna #ru$ka m(czyzn i smok&w
tro$i%cych na"e0d0c&w na wz#&rzach 9re-
847
#onu*
Szedem $owo!i $rzez o+&z* Woda s$y-
waa z namiot&w i +u!#otaa w oko$ach*
=asi wartownicy oczywicie +y!i wy$osa-
eni w cza$ki niewidki' a!e widziaem !a-
dy ich st&$ odciska"%ce si( w +ocie i sy-
szaem ch!u$ot +ut&w oraz monotonnie
rzucane $rzek!estwa*
Hin%em +iwak Si Powietrznych roz-
+i!i #o z nami' a+y nas wes$rze.' #dy za"-
dzie taka $otrze+a* 7i!ku m(czyzn stao
na stray $rzenone#o han#aru' nie mar-
twi%c si( o niewidzia!no.* =ie+ieskie uni-
)ormy mie!i tak za+rudzone i zszar#ane "ak
m&" mundur' a!e oni +y!i o#o!eni' a odzna-
ki miota ze skrzydekami i $aciorki
strze#%ce od -e#o 9ka +yszczay wy-
$o!erowane* -asa!utowa!i' #dy ich mi"a-
em' a "a !eniwie odwza"emniem #est*
Nspirit de corps' ci nie+iescy sza!ecy' wa-
riaci*
848
Hin%em z+ro"owni(* ;ho$cy wznie!i
$rzenone sta"nie d!a swoich +estii' wi(c
widziaem ty!ko $ar( +ucha"%c% ze szcze!in
i $oczuem #adzi od&r z#ni!izny* Smoki
nienawidz% deszczu i ich "e0d0cy $rzecho-
dzi!i $ieko $r&+u"%c utrzyma. "e w ryzach*
W $o+!iu zna"dowa si( 9ddzia Petro-
#ra)iczny' z za#rod% $en% zaka$turzonych
+azy!iszk&w wi"%cych si(' sycz%cych i
szaru"%cych koronowanymi +ami w !u-
dzi' kt&rzy "e karmi!i* 9so+icie w%t$iem
w $raktyczno. te#o oddziau* Gazy!iszka
trze+a u!okowa. cakiem +!isko czowieka
i e+y w$rawi. #o w osu$ienie' zmusi.'
a+y $o$atrzy $rosto na nie#oF a #arnitur i
hem z )o!ii a!uminiowe"' kt&re trze+a wo-
y.' a+y ochroni. si( $rzed w$ywem tych
zwierzak&w' s% "ak za$roszenie d!a sna"$e-
ra* W dodatku' kiedy !udzki w(#ie! zamie-
nia si( w si!ikon' otrzymu"esz radioaktyw-
ny izoto$ i moesz sam dosta. tak% dawk(
849
$romieniowania' e medycy +(d% musie!i
zaa$!ikowa. ci zie!e wi(te#o 5ana zerwa-
ne na cmentarzu $odczas nowiu*
=o c&' #dy+ycie nie wiedzie!i' zwy-
cza" kremac"i nie zanikn%' sta si( nie!e-
#a!ny w wiet!e uchway o o+ronie narodo-
we"* Husimy mie. wie!e staromodnych
cmentarzy* W ten s$os&+ wiek nauki o#ra-
nicza nasze swo+ody*
Hin%em inynier&w' kt&rzy kierowa!i
#an#iem zom+ie ko$i%cym nowy kana' i
stan%em $rzed wie!kim namiotem #enera-
a Ban+ru#ha* 7iedy stranik zo+aczy
m&" cztero!iterowy sym+o! wywiadu' zasa-
!utowa i w$uci mnie do rodka* -atrzy-
maem si( $rzed +iurkiem i sam uniosem
do' e+y zasa!utowa.*
7a$itan Hatuchek me!du"e si( na roz-
kaz' sir $owiedziaem*
Ban+ru#h $o$atrzy na mnie s$od #(-
stych krzaczastych +rwi* Gy $ot(nym
850
czowiekiem o kamienne" twarzy' onierz
ty$owy na sto trzy $rocent' a!e !u+i!imy
#o' tak "ak !u+i si( kade#o rasowe#o #e-
neraa*
S$oczni" $owiedzia* Prosz(
usi%.* Ao troch( $otrwa*
-na!azem skadane krzeso i usiadem*
,wie oso+y' kt&rych nie znaem' "u tam
+yy* 4tuczony m(czyzna o okr%#e" czer-
wone" twarzy' na kt&re" $owiewaa +iaa
+roda ma"or nosz%cy krysztaow% ku!(
em+!emat oddziau %cznoci i ko+ieta*
Przy"rzaem "e" si( $omimo zm(czenia*
Gyo wartoF wysoka' zie!onooka' ruda' o
re#u!arnych rysach twarzy i sy!wetce z+yt
z#ra+ne"' +y nosi. u+rania wo"skowe czy
"akieko!wiek inne* Ge!ki ka$itaskie' $a"%k
kawa!erii*** a!+o S!e$inir' "ee!i uy. o)i-
c"a!ne" nazwy*
Ha"or >arri#an +urkn% #enera*
7a$itan @ray!ock* 7a$itan Hatuchek*
851
Prze"d0my do rzeczy*
Dozoy $rzed nami ma$(* Pochy!iem
si(' e+y na ni% s$o"rze.* -aznaczono na
nie" $ozyc"e nasze i wro#a* Wci% za"mo-
wa!i wy+rzee Pacy)iku od A!aski a do
$oowy 9re#onu' chocia i tak +yo !e$ie"
ni rok wczenie"' zanim +itwa o Hissisi$i
nie odwr&cia ko!ei rzeczy*
Aeraz $owiedzia Ban+ur#h $rzed-
stawi( wam o#&!n% sytuac"(* 5est to nie-
+ez$ieczna mis"a' nie musicie si( do nie"
z#asza.' a!e chc(' e+ycie wiedzie!i "akie
to wane*
-rozumiaem' e wanie $owiedziano
mi' e mam si( z#osi. na ochotnika' +o
"ak nie' to $oau"(* Aakie +yo wo"sko'
$rzyna"mnie" $odczas wo"ny tak wane"
"ak ta i nie mo#em si( s$rzeciwia.* -anim
7a!i)at Saraceski nas zaatakowa' +yem
do. znanym aktorem w >o!!ywood* -a-
mierzaem wr&ci. do zawodu' a!e na"$ierw
852
trze+a +yo zakoczy. wo"n(*
5ak widzicie' zmuszamy ich do odwro-
tu $owiedzia #enera a oku$owane
kra"e s% zwarte i #otowe do +untu' #dy ty!-
ko $o"awi si( szansa wa!ki* Gryty"czycy
or#anizu"% i z+ro"% $odziemie' szyku"%c si(
na $rzeskok $rzez 7ana* Dos"anie s% #oto-
wi zaatakowa. z $&nocy* A!e my musimy
zada. wro#owi decydu"%cy cios' roz+i.
)ront i otoczy. ich* Ao +(dzie sy#na* 5ee-
!i nam si( uda' wo"na skoczy si( "eszcze
w tym roku* 5e!i nie' moemy to ci%#n%.
$rzez nast($ne trzy !ata*
Wiedziaem o tym* ;ae wo"sko wie-
dziao* =ie $odano "eszcze o)ic"a!nych in-
)ormac"i' a!e zawsze mona $rzeczu. z+!i-
a"%cy si( atak*
5e#o $u!chny $a!ec w(drowa $o ma$ie*
,ziewi%ta -+ro"na "est tuta"' ,wunasta
Hiotowa ,esantowa tuta"' ;zternasta 7a-
wa!erii tuta"' Sa!amandry tu' #dzie wiemy'
853
e z#romadzi!i swoich miotaczy o#nia*
Harines s% #otowi za"%. $!a( i od+i. Seat-
t!e' teraz' #dy marynarka wyhodowaa "u
wystarcza"%co wie!u 7raken&w* 5eden $o-
rz%dny szturchaniec i zaczn% atakowa.*
Ha"or >arri#an sa$n% w +rod( i $os($-
nie s$o"rza na krysztaow% ku!(* Gya za-
m#!ona i niewyra0naF wr&# +!okowa na-
sze krysztay' a $rzestaway nadawa. si(
do uytku' cho. my oczywicie ro+i!imy
to samo* 7a$itan @ray!ock niecier$!iwie
+(+nia starannie wy$ie!(#nowanymi $a-
znokciami w +iurko* Gya tak czysta' tak
rzeka i tak s$rawna' i doszedem do
wniosku' e "ednak nie $odo+a mi si( "e"
wy#!%d* =ie wtedy' #dy trzydniowy zarost
"ey si( na mo"e" +rodzie*
A!e na"wyra0nie" co $oszo 0!e za-
ryzykowaem*
-#adza si(' do cho!ery $otwierdzi
Ban+ru#h* W Aro!!+ur#u*
854
Skin%em #ow%* Saraceni za"mowa!i to
miasto2 k!uczowa $ozyc"a na autostradzie
numer 2J' strze#%ca dost($u do Sa!em i
Port!and*
Dozumiem' e mamy $rze"%. Aro!!-
+ur#' sir mrukn%em*
Ban+ru#h s$o"rza s$ode +a*
Ao ro+ota d!a ;zterdzieste" Pi%te"
warkn%* 5ee!i to schrzanimy' wr&# +(-
dzie m&# ruszy. na ,ziewi%t%' e+y "% od-
ci%.' i dia+!i wezm% ca% o$erac"(* A!e te-
raz ma"or >arri#an i ka$itan @ray!ock
$rzysz!i z ;zternastki i m&wi%' e #arnizon
w Aro!!+ur#u "est w $osiadaniu a)ryta*
@wizdn%em' a dreszcz $rze+ie# mi $o
$!ecach* 7a!i)at uywa mocy +ez zastano-
wienia to +y "eden z $owod&w' d!a kt&-
re#o reszta muzumaskie#o wiata uwaa-
a ich za heretyk&w i nienawidzia tak +ar-
dzo "ak my a!e ni#dy nie $omy!aem' e
$osun(!i+y si( do zerwania $iecz(ci Sa!o-
855
mona* A)ryt' kt&ry wyrwa+y si( s$od
o$ieki' m&# zniszczy. wi(ce" ni ktoko!-
wiek +y $rzy$uszcza*
Ham nadzie"(' e ma"% ty!ko "edne#o
wysze$taem*
9wszem od$ara @ray!ock* 5e" #os
+y niski i m&#+y wyda. si( $rzy"emny'
#dy+y nie +y tak oywiony* Przeko$u"%
dno Horza ;zerwone#o' ma"%c nadzie"('
e zna"d% "eszcze "edn% +ute!k( So!!y' a!e
wyda"e si(' e zostaa ty!ko ta*
Ao wystarczy $owiedziaem* Pr&+a
$owstrzymania #osu od drenia $omo#a
mi zachowa. s$ok&"* 5ak si( $ani dowie-
dziaa:
Gy!imy z ;zternast% nie$otrze+nie
od$ara @ray!ock* 5ednak "e" znaczek 7a-
wa!erii +y d!a mnie zaskoczeniem* -wy-
k!e "edynymi rekrutami' "akich armia moe
zna!e0. do "azdy na "ednorocach' s%
szko!ni nauczycie!e o $os$o!itych #(+ach i
856
im $odo+ni*
Po $rostu "estem o)icerem %cznocio-
wym $owiedzia ma"or >arri#an w $o-
$iechu* Sam $rowadz( mo"% miot(*
4miechn%em si( sysz%c to* Taden
amerykaski m(czyzna' chy+a e "est ka-
$anem' nie $rzyzna si(' e ma kwa!i)ika-
c"e do "azdy na "ednorocu* -o+aczy to i
za$on% z #niewu*
@ray!ock m&wia da!e"' "ak+y dyktowa-
a* 5e" ton +y niski' chocia nieco si(
zmieni*
Hie!imy szcz(cie i schwyta!imy
"edne#o z $rzyw&dc&w $odczas ataku ko-
mandos&w* Sama #o $rzesuchaam*
S% cakiem dyskretni' te szanowne'
hm*** $ustynisyny $owiedziaem* Sam od
czasu do czasu na#inaem $rze$isy kon-
wenc"i #enewskie"' a!e nie $odo+a mi si(
$omys' a+y "e cakowicie ama. nawet
"ee!i wr&# nie mia takich skru$u&w*
857
9ch' nie +y!imy +ruta!ni od$ara
@ray!ock* -a$ewni!imy mu doskonay
wikt i o$ierunek* A!e w chwi!i #dy $rzey-
ka kawaek "edzenia' zamieniam #o w
wie$rzowin(* Szy+ko si( zaama i wszyst-
ko wy$iewa*
Husiaem si( #ono rozemia.' Ban-
+ru#h zachichotaF a!e $ani ka$itan siedzia-
a zu$enie niewzruszona* 9r#aniczno-or-
#aniczna trans)ormac"a' kt&ra !edwie $rze-
stawia mo!ekuy nie zmienia"%c atom&w'
nie stwarza za#roenia $romieniowaniem'
a!e oczywicie wyma#a do+re" zna"omoci
chemii* ,!ate#o $rzeci(tny nowic"usz nie-
nawidzi oddzia&w technicznych2 czysta
zazdro. czowieka' kt&ry $otra)i zamieni.
s$roszkowane arcie w stek i )rytki* 7wa-
termistrzowie ma"% wystarcza"%ce $ro+!e-
my z wyczarowywaniem samych rac"i' +ez
w$akowywania si( w wykwintne dania*
W $orz%dku' dowiedzie!icie si(' e
858
ma"% w Aro!!+ur#u a)ryta rzuci #enera*
;o z innymi siami:
Hay oddzia' sir* Hona atwo za#ar-
n%. to mie"sce' "ee!i unieszkod!iwi si(
owe#o demona od$owiedzia >arri#an*
Aak' wiem* Ban+ru#h $o$atrzy na
mnie* ;&' ka$itanie' $isze si( $an na to:
5e!i to si( $anu uda' +(dzie oznaczao co
na"mnie" Sre+rn% @wiazd(' $rze$raszam'
+r%zow%*
>m zamy!iem si(' szuka"%c od$o-
wiednich s&w' #dy +ardzie" mnie intere-
sowa awans' ewentua!nie zwo!nienie do
cywi!a* =iemnie"*** o$r&cz te#o' e +aem
si( o wasny kark' miaem $ewne w%t$!i-
woci*
Sir' nie mam zie!one#o $o"(cia o te"
ro+ocie* W co!!e#e6u !edwie zdaem $od-
stawy demono!o#ii*
Ao +(dzie mo"e zadanie $owiedziaa
@ray!ock*
859
PaniS znowu chciaem co $owie-
dzie.' a!e za+rako mi s&w*
Gyam nacze!n% wied0m% A#enc"i Ar-
kan&w w =owym 5orku $rzed wo"n% od-
$ara chodno*
5u wiedziaem' "ak ksztatowaa si( ta
"e" oso+owo. karierowiczka z wie!kie#o
miasta* =ie znosz( ich*
Wiem o o+chodzeniu si( z demonami
ty!e' i!e wszyscy na tym wy+rzeu* Pana
zadaniem +(dzie +ez$iecznie eskortowa.
mnie na mie"sce i z $owrotem*
Aak $owiedziaem sa+o* Aak' to
wszystko*
Ban+ru#h chrz%kn%* =ie $odo+a mu
si( $omys wysyania ko+iety na tak% ak-
c"(' a!e mia z+yt mao czasu' e+y doko-
na. inne#o wy+oru*
7a$itan Hatuchek to "eden z na"!e$-
szych wi!koak&w w tym interesie $rzy-
zna*
860
A;e' =aesar' morituri te salutant' $omy-
!aem* =ie' to nie to miaem na my!i' a!e
niewane* P&0nie"' $o mierci' "ak "u +(d(
mia troch( czasu' wykoncy$u"( co !e$-
sze#o*
Waciwie si( nie +aem* 9$r&cz uroku
rzucone#o na mnie' a+y temu za$o+iec'
miaem $owody' +y wierzy.' e mo"e
szanse s% nie #orsze ni szanse onierza
$iechoty' $osane#o w o#ie wa!ki* Poza
tym Ban+ru#h nie $owi(ci+y swo"e#o
$ersone!u' wysya"%c !udzi na +eznadzie"n%
akc"(* A!e "a +yem mnie" o$tymistyczny'
"e!i chodzi o "e" skutki' ni on*
Hy!(' e dwo"e ade$t&w moe min%.
ich strae kontynuowa #enera* P&0-
nie" +(dziecie musie!i im$rowizowa.* 5e-
e!i uda si( wam wye!iminowa. te#o $o-
twora' zaataku"emy "utro w $oudnie* Po-
nuro doda2 5ee!i $rzed witem nie do-
stan( in)ormac"i' czy wam si( $owiodo'
861
+(dziemy musie!i si( $rze#ru$owa.' za-
cz%. wyco)ywa. i oca!i. to' co nam zosta-
o* ,o+rze' tu macie ma$( $rze#!%dow%
miasta i oko!ic***
=ie traci czasu na $ytanie' czy na$raw-
d( z#osiem si( na ochotnika*
<<
-a$rowadziem ka$itan @ray!ock do na-
miotu' kt&ry dzie!iem z dwoma innymi
o)icerami* -mrok zakrada si( $or&d du-
#ich stru# zacina"%ce#o zimne#o deszczu*
Hi!cz%c' +rn(!imy $rzez +rud' a zna!e0!i-
my si( wewn%trz* Hoi ws$&!okatorzy
+y!i na warcie' wi(c mie!imy namiot ty!ko
d!a sie+ie* -a$a!iem o#nik wi(te#o K!ma
i usiadem na rozmoczone" drewniane"
$ododze*
Prosz( so+ie wzi%. krzeso $owie-
dziaem' wskazu"%c nasz "edyny stoek
862
o+ozowy* Gyo to animowane siedzenie'
kt&re ku$i!imy w San Francisco2 niez+yt
roz#arni(te' a!e taszczyo nasze manatki i
$rzychodzio na zawoanie* Aeraz dr#n(o
nies$oko"nie' czu"%c o+cy ci(ar' $o czym
$onownie zasn(o*
@ray!ock wy"(a $aczk( win#s&w i
uniosa +rwi* 7iwn%em #ow% w $odzi(-
kowaniu i $a$ieros $od)run% do moich
ust* 9so+icie w terenie wo!( $a!i. !uckie-
sy2 samoza$a!a"%ce si( $a$ierosy to nie-
zwyka wy#oda' #dy ma si( mokre za$aki*
W cywi!u' kiedy +yo mnie na to sta.' ku-
$owaem $hi!i$ morrisy' $oniewa may
e!) w czerwonym $aszczu z dymu m&#
te $rzy#otowa. drinka*
Przez chwi!( $a!i!imy w ciszy' sucha-
"%c deszczu*
;& $owiedziaem w kocu $rzy-
$uszczam' e ma $ani "aki $o"azd*
Ham wasn% miot( od$ara* =ie
863
!u+i( tych wo"skowych szczot* ;adi!!a-
kiem mo#( "e0dzi. cay czas* =awet #o
$odrasowaam*
< ma $ani swo"e ma#iczne ksi(#i'
$roszki i temu $odo+ne:
Ay!ko troch( kredy* Ha#iczne $rzed-
mioty nie $rzyda"% si( w wa!ce z $ot(nym
demonem Aak: ;o z woskiem do $iecz(-
ci na +ute!ce So!!y:
Ao nie wosk trzyma a)ryta w rodku'
a!e $iecz(.* -ak!(cia s% sym+o!iczneF tak
na$rawd( uwaa si(' e skutki ich dziaa-
nia s% czysto $sychosomatyczne* -aci%-
#n(a si( dymem' a "e" wci%#ni(te $o!iczki
$odkre!iy wietn% struktur( koci* ,zi
w nocy moemy mie. szans( s$rawdzenia
te" teorii*
W takim razie' +(dzie $ani chciaa $i-
sto!et naadowany sre+rnymi ku!amiF wie
$ani' oni te ma"% u sie+ie zwierzoaki* 5a
wezm( towotnic(' czterdziestk($i%tk( i ki!-
864
ka #ranat&w*
A armatka wodna:
-marszczyem +rwi* 4ywanie wody
wi(cone" "ako +roni zawsze wydawao mi
si( wi(tokradztwem' chocia ka$e!an
twierdzi' e "est dozwo!one $rzeciwko
mieszkacom Podziemne#o Qwiata*
=ie $rzyda si( $owiedziaem* Hu-
zumanie nie ma"% takie#o zwycza"u' wi(c
oczywicie nie uywa"% adne#o stworze-
nia' kt&re "est kontro!owane w ten s$os&+*
-o+aczmy' +(dzie mi $otrze+ny te m&"
$o!aroidowy )!esz* < to +yo+y wszystko*
<ke A+rams wetkn% sw&" wie!ki nos do
namiotu*
;zy $an i $ani ka$itan chcie!i+y co
z"e.' sir: za$yta* Pewnie od$arem*
W duchu $omy!aem' e nie chcia+ym
s$(dza. swoich ostatnich dni na Hid#ar-
dzie' sto"%c w ko!e"ce $o arcie* 7iedy so-
+ie $oszed' wytumaczyem dziewczynie2
865
<ke to ty!ko szere#owiec' a!e w >o!!y-
wood $rzy"a0ni!imy si(* Gy rekwizyto-
rem' #dy #raem w /-ewie krwi1 i /Sre+r-
nym wodzu1 i "ako tak sam si( nomino-
wa na mo"e#o ordynansa* Przyniesie nam
troch( "edzenia*
Wie $an zauwaya to "edyna $o-
zytywna rzecz w e$oce techno!o#ii* Wie-
dzia $an' e kiedy w tym kra"u szerzy
si( antysemityzm: =ie ty!ko $or&d ki!ku
"ansenickich dziwak&w' a!e mi(dzy zwy-
kymi' szanowanymi o+ywate!ami*
Serio:
Serio* -waszcza )aszywy $o#!%d' e
Tydzi to tch&rze' kt&rych nie zna"dzie si(
na !inii o#nia* Aeraz' kiedy re!i#ia za+rania
wi(kszoci z nich rzuca. zak!(cia' a orto-
doksi w o#&!e nie uywa"% ma#ii' ich $ro-
$orc"e wr&d $iechoty i Dan#ers&w s% $o
$rostu z+yt wysokie' e+y "e zi#norowa.*
5a sam miaem dosy. komiksowych su-
866
$erman&w i +ohater&w ze szmatawc&w'
kt&rzy nosi!i tak "ednosta"ne he+ra"skie
imiona czy An#!osasi nie s% cz(ci% na-
sze" ku!tury: A!e miaa rac"(* A to udo-
wodnio' e "est czym wi(ce" ni ty!ko
maszynk% do ro+ienia $ieni(dzy* Ay!ko
troch(*
;o $ani ro+i w cywi!u: za$ytaem'
#&wnie $o to' e+y za#uszy. nieusta"%cy
haas deszczu*
5u m&wiam +urkn(a' zn&w $oiry-
towana* Pracowaam w A#enc"i Arka-
n&w* Dek!ama' public relations i tak da!e"*
Ach tak $owiedziaem* >o!!ywood
"est co na"mnie" tak samo zakamane' wi(c
nie $owinienem si( na+i"a.*
5ednak nie mo#em si( $owstrzyma.* Ae
ty$ki z Hadison ALenue s% "ak wrz&d na
ty!ne" cz(ci ciaa* 4ywa"% do+re" Sztuki'
e+y rozsawi. "akie wane ty!ko d!a sie-
+ie zero' a!+o s$rzeda. $rodukt' kt&re#o
867
#&wn% cech% "est cakowite $odo+iestwo
do takich samych $rodukt&w innych ma-
rek* Aowarzystwo -wa!czania Przemocy
nad -wierz(tami mocno o#raniczyo nauk(
nim) wodnych' e+y )ontanny !iteroway
sowa' czy te w$ychanie modych sa!a-
mander do szk!anych rurek' e+y owiet!i.
Groadway' a!e i tak wci% mo#( zna!e0.
!e$sze zastosowanie +yszcz%ce#o $a$ieru
ni do rek!amowania $er)um Ha ;here'
kt&re i tak s% waciwie e!iksirem mio-
snym' chocia wiecie' "ak wy#!%da"% $rze-
$isy $ocztowe*
Pan nie rozumie $owiedziaa* Ao
cz(. nasze" #os$odarki' cz(. cae#o s$o-
eczestwa* Hy!i $an' e kady domoro-
sy ma#ik moe na$rawi.' $owiedzmy'
s$ryskiwacz trawy: ,o !icha' nieS Prawdo-
$odo+nie uwo!ni+y cz%stki wodne#o y-
wiou i za!a $& miasta' "e!i nie rzucono
+y o#ranicza"%cych zak!(.* A my' Arkany'
868
$od"(!imy kam$ani(' e+y $rzekona. >y-
dros&w' e musz% szanowa. nasze sym+o-
!e* Powiedziaam $anu' e to $sychosoma-
tyczne' "ee!i ma si( do czynienia z tymi
na$rawd( mocnymi stworzeniami* Te+y to
zro+i.' musiaam zanurkowa. z akwa!un-
#iem*
Przy$atrywaem si( "e" z wi(kszym sza-
cunkiem* 9dk%d !udzko. nauczya si(' "ak
zneutra!izowa. z#u+ny w$yw zimne#o
e!aza i zacz% si( wiek ma#ii' wiat $o-
trze+owa ki!ku miak&w* =a"wyra0nie"
ona +ya "ednym z nich*
A+rams $rzyni&s dwie $orc"e "edzenia*
Wydawa si( smutny i za$rosi+ym #o do
nas' a!e nasza mis"a +ya ta"na i musie!i-
my om&wi. szcze#&y*
7a$itan @ray!ock $rzemienia kaw( w
martini niez+yt wytrawne a $sie arcie
w steki z+yt wysmaone' a!e nie mona
si( s$odziewa. innych u$odo+a $o ko+ie-
869
cie' w dodatku +yo to na"!e$sze arcie' "a-
kie miaem w ustach od miesi%ca* Pani ka-
$itan roz!u0nia si( troch( za s$raw% +ran-
dy' a do mnie dotaro' e "e" odstrasza"%ca
oscho. +ya $o $rosty +roni% $rzed o+!i-
z#ymi ty$ami' z "akimi miaa do czynie-
nia* ,owiedzie!imy si(' e nasze imiona
to SteLen i Bir#inia* A!e wtedy zmrok na
zewn%trz +y "u ciemnoci% i musie!imy
rusza.*
<<<
Hoecie my!e.' e to czysty o+(d $o-
sya. dwo"e !udzi' w tym ko+iet(' na teren
wro#a z zadaniem takim "ak to* Gardzie"
+y to $asowao do +ry#ady Dan#ers&w*
A!e ws$&czesna nauka zmienia wo"n('
tak samo "ak $rzemys' medycyn( i ycie
codzienne* =asza mis"a +ya tak czy siak
des$eracka' a $ost($u"%c wedu# instruk-
870
c"i' nie zyska!i+ymy wystarcza"%co' a+y
m&c wezwa. $osiki*
Widzicie' waciwie kady moe si( na-
uczy. ki!ku $rostych sztuczek' e+y o+su-
y. uwra!iwion% miot(' odkurzacz a!+o
o+rotowy ka+estan czy te coko!wiek inne-
#o' a!e ty!ko zdecydowana mnie"szo.
!udzkoci moe sta. si( ade$tami* Poza !a-
tami nauki i $raktyki wyma#a to "eszcze
wrodzone#o ta!entu* Ao troch( tak "ak z
zoomor)izmem2 "e!i "este "ednym z nie-
wie!u !udzi ma"%cych od$owiedni chromo-
som' moesz zamieni. si( w swo"e charak-
terystyczne zwierz( $rawie instynktownie'
w $rzeciwnym razie do trans)ormac"i nie-
z+(dne s% si!ne moce z zewn%trz*
Hoi $rzy"acie!e naukowcy m&wi% mi' e
Sztuka wyma#a $ostrze#ania wiata "ako
z+ioru nieskoczonoci kantorskich* W
kade" dane" k!asie' cz(. "est r&wna "e" ca-
oci i tak da!e"* 5edna do+ra wied0ma
871
moe wyczarowa. wszystko' cze#o mo#!i-
+ymy $otrze+owa.F wi(ksza #ru$a +ya+y
+ardzie" $odatna na wykrycie i narazia+y
cenny $ersone!* Aak wi(c Ban+ru#h mia
rac"(' wysya"%c ty!ko nas dwo"e*
7o$ot ze skostniaymi wo"skowymi za-
sadami $o!e#a na tym' e niekiedy sami si(
w nie w$!%tu"emy*
Bir#inia i "a stan(!imy do sie+ie $!eca-
mi' e+y si( $rze+ra.* 9na zaoya mary-
narskie s$odnie i kurtk( +o"ow%' "a w!i-
z#n%em si( w kom+inezon z e!astyczne#o
tworzywa' kt&ry +(dzie $asowa te do
mo"e" wi!cze" )ormy* -aoy!imy hemy'
o+wiesi!imy si( s$rz(tem i odwr&ci!imy
do sie+ie* =awet w workowatych zie!o-
nych onierskich ciuchach wy#!%daa
wietnie*
Ao co za$ytaem +eznami(tnie
idziemy:
=ie +aem si(' "asne* 7ady rekrut "est
872
uod$arniany na strach' kiedy nakada"% na
nie#o zo+owi%zanie* A!e i tak mi si( to nie
$odo+ao*
<m $r(dze"' tym !e$ie"' tak $rzy$usz-
czam od$ara* Duszya w stron( drzwi
$o#wizdu"%c*
5e" miota s)run(a i wy!%dowaa tu na
zewn%trz* Gya odra$ana z szykowne#o
chromu' a!e i tak do. #ustowna* Siedzenia
z #umowe" $ianki miay do+re amortyzato-
ry i $orz%dnie za$ro"ektowane o$arcia $od
$!ecy' nie tak "ak trans$ort wo"skowy* Ao-
warzyszy "e" #i#antyczny kocur' czarny
"ak rodek nocy' z $ar% zo!iwych &tych
!e$i&w* Wy$r(y w uk #rz+iet i s$!un%
z o+urzeniem* ;zar $rzeciw ze" $o#odzie
trzyma deszcz z da!a od nie#o' a!e nie $o-
do+ao mu si( wi!#otne $owietrze*
Bir#inia $o#askaa #o $od +rod%*
Aak' SLarta!) zamruczaa* ,o+ry
kociak' $ierwszorz(dny e!)' ksi%( ciemno-
873
ci' "e!i $rzey"emy t( noc' +(dziesz sy-
$ia na $oduszkach z o+ok&w i s$i"a
mietan( ze zote" miseczki* 7ot nastroszy
uszy i za$uci motor*
Ws$i%em si( na ty!ne siedzenie* ,ziew-
czyna usiada $rzede mn% i zanucia do
ki"a* Aen $rzeci% $owietrze $rosto w #&r('
ziemia odda!ia si(' a o+&z $o#r%y w
mroku* 9+o"e zosta!imy o+darzeni wied0-
mim wzrokiem waciwie zdo!noci% wi-
dzenia w $odczerwieni wi(c nie $otrze-
+owa!imy wiate*
7iedy wz+i!imy si( nad chmury' zo+a-
czy!imy nad #owami #i#antyczne sk!e-
$ienie $okryte #wiazdami' a $od nami wi-
ru"%c% m(tn% +ie!* -auwayem te ki!ka P-
IM' kr%%cych na $atro!u' mi#aczy z sze-
cioma miotami taszcz%cymi z+ro"e i ka-
ra+iny maszynowe* -ostawi!imy ich w
ty!e i $o#na!imy na $&noc* Pooyem
ckm na ko!anach i siedziaem $rzysuchu-
874
"%c si( wistowi $rzecinane#o $owietrza*
Pod nami' w kanciasto zarysowanym cie-
niu wz#&rz od czasu do czasu widziaem
+yski' $o"edynek arty!ery"ski* 5ak dot%d
nikt nie $otra)i rzuci. zak!(cia wystarcza-
"%co szy+ko' a+y roz+roi. a!+o odwr&ci.
$ocisk* Syszaem $!otk(' e @&wny K!ek-
tryk $racowa nad #adetem' kt&ry m&#+y
wyrecytowa. )ormuk( w uamku sekundy'
a!e w tym czasie o!+rzymie kara+iny wci%
haasoway*
Aro!!+ur# zna"dowa si( za!edwie ki!ka
mi! od nasze" $ozyc"i* Widziaem #o "ako
niewyra0n% rozroni(t% mas(' zaciemnion%
w o+awie $rzed nasz% +roni% i +om+ami*
Gyo+y mio mie. wtedy +ro atomow%'
a!e tak du#o' "ak Ay+etaczycy kr(c% ko-
em mod!itw antynuk!earnych' takie my!i
$ozosta"% ty!ko w s)erze )antaz"i* Poczu-
em' "ak na$ina"% mi si( mi(nie +rzucha*
7ot $odku!i o#on i zak!%* Bir#inia skiero-
875
waa ki" $ochyo w d&*
Wy!%dowa!imy w k($ie drzew i odwr&-
cia si( do mnie*
<ch strae musz% +y. #dzie w $o+!iu
wysze$taa* =ie odwayam si( wy!%-
dowa. na dachu' z+yt atwo mo#!i+y nas
zauway.* G(dziemy musie!i tam do".*
7iwn%em #ow%*
W $orz%dku* ,a" mi minut(*
Skierowaem na sie+ie )!esz* 5ak trudno
uwierzy.' e "eszcze dziesi(. !at temu
trans)ormac"a za!eaa od wiata ksi(yca
w $eniS Potem Wiener udowodni' i $ro-
ces $o!e#a na tym' e s$o!aryzowane
wiato o od$owiednie" du#oci )a! $o+u-
dzao $rac( $rzysadki m&z#owe"' a 7or$o-
rac"a Po!aroid zaro+ia ko!e"ny mi!ion do-
!ar&w' a!+o co koo te#o' na swoich So-
czewkach -wierzoSen* =ieatwo nad%y.
za tym $rzeraa"%cym i ws$aniaym wie-
kiem' w kt&rym y"emy' a!e za nic +ym si(
876
nie zamieni*
Przeszyo mnie zwyke uczucie )a!owa-
nia i skr(cania si(' chwi!owy $i"acki za-
wr&t #owy i na w$& ekstatyczny +&!*
Atomy $rzeksztacay si( w cakiem nowe
mo!ekuy' niekt&re zakoczenia nerw&w
zniky' inne si( $o"awiy' koci $rzez
chwi!( +yy $ynne' a mi(nie "ak naci%-
#ni(ta #uma* W kocu wszystko si( usta+i-
!izowao' otrz%sn%em si(' wy"%em o#on
zza $aska o+cisych s$odni i o+w%chaem
do Bir#inii*
9na $odra$aa mnie $o karku' tu za
hemem*
,o+ry cho$iec wysze$taa* <d0'
dorwi" ich*
9+r&ciem si( i znikn%em w zaro!ach*
Wie!u $isarzy $r&+owao o$isa.' "ak to
"est +y. zwierzoakiem' a!e adnemu si( to
nie udao' $oniewa w !udzkim "(zyku +ra-
ku"e s&w* H&" wzrok nie +y "u ostry'
877
#wiazdy nade mn% z!ay si( w "edno' a
wiat wok& wydawa si( +ez+arwny i $a-
ski* A!e such sta si( tak czysty' e noc
zdawaa si( krzycze.' $rawie $onadd0wi(-
kowoF a wiat za$ach&w k(+i si( w mo-
ich nozdrzach' mokra trawa i z+iera"%cy si(
+rud' #or%cy' sodki za$aszek +ie#n%ce"
$o!ne" myszy' czysta wo o!e"u i kara+i-
n&w' de!ikatna chro$owato. dymu***
Giedna o#u$iaa !udzko.' nieczua na ta-
kie ziemskie $i(kno*
Psycho!o#iczn% cz(. "est trudnie" wy-
tumaczy.* Gyem wi!kiem' miaem wi!cze
unerwienie' #ruczoy i instynkt oraz wi!czy
$rzenik!iwy' a!e o#raniczony rozum* Hia-
em !udzkie ws$omnienia i !udzkie ce!e'
a!e +yy one nierea!ne' "ak sen* Husiaem
trzyma. si( ich si% wo!i' e+y nie $o$(-
dzi. za +y!e za"%cem* =ic dziwne#o' zwie-
rzoaki nie cieszyy si( do+rym imieniem
w dawnych czasach' zanim same zrozu-
878
miay' "akie zmiany zachodz% w ich $sy-
chice' a od$owiednie odruchy zacz(to
w$a"a. w nie od dziecistwa*
Wa( dziewi(.dziesi%t ki!o#ram&w' a
zachowanie masy o+owi%zu"e tak samo "ak
kade inne $rawo natury' wi(c staem si(
cakiem duym wi!kiem* A!e atwo $(dzi-
em $rzez krzaki' %ki i w%wozy' "ak "esz-
cze "eden $yn%cy cie* Gyem $rawie w
miecie' kiedy $oczuem +!isko za$ach
czowieka*
Przyczaiem si(' z szar% sierci% z"eon%
na #rz+iecie' i czekaem* 9+ok $rzeszed
stranik* Gy to wysoki' +rodaty #o. ze
zotymi ko!czykami' kt&re sa+o +yszczay
w wiet!e #wiazd* Aur+an zawini(ty wok&
hemu $i(trzy si( $ot(nie w stron( ,ro#i
H!eczne"*
Poczekaem' a mnie minie' i ruszyem
za nim' a s$otkaem nast($ne#o* Gy!i roz-
stawieni wok& Aro!!+ur#a' kady mia do
879
$rze"cia $o uku sto "ard&w i s$otyka
swoich $artner&w na kadym kocu* =ie
+(dzie atwo***
;o zamruczao w moich uszach* Sku!i-
em si(* 5eden z ich $o"azd&w $rze!ecia ci-
cho nad mo"% #ow%* 7r%y nisko i !eni-
wie nad k&kiem wartownik&w* -o+aczy-
em dw&ch m(czyzn z ki!koma kara+ina-
mi maszynowymi' siedz%cych $o turecku
na rodku dywanu* Aro!!+ur# +y do+rze
strzeony*
W "aki s$os&+ Bir#inia i "a mie!imy
$rzedrze. si( $rzez t( wart(* Wo!a+ym'
e+y mo"a trans)ormac"a zostawia id ca-
kowit% zdo!no. rozumowania "ak czo-
wiek* Wi!czy instynkt nakazywa skoczy.
na na"+!isze#o czowieka' a!e to +y s$ro-
wadzio na mnie cay #arnizon*
;hwi!eczk( moe "ednak te#o wanie
$otrze+owa!imyS
,aem susa z $owrotem w zaro!a* Aen
880
kot' SLarta!)' dra$n% a$% w mo"% stron( i
da dy!a na drzewo* Bir#inia @ray!ock
dr#n(a' $isto!et $odskoczy do "e" doni'
$otem us$okoia si( i zamiaa nieco ner-
wowo* =awet w wi!cze" $ostaci m&#+ym
sam o+suy. )!esz zawieszony na mo"e"
szyi' a!e $oszo szy+cie" za $omoc% "e" $a!-
c&w*
=o i co: za$ytaa' kiedy zn&w +yem
czowiekiem* ;ze#o si( dowiedziae:
9$isaem sytuac"(' widz%c "ak marszczy
+rwi i $rzy#ryza war#i* A +yy to na$raw-
d( z+yt ksztatne war#i do takich ce!&w*
=ie na"!e$ie" zauwaya* 9+awia-
a si(' e tak +(dzie*
Sucha" $owiedziaem moesz
szy+ko z!oka!izowa. te#o a)ryta:
9 tak* Studiowaam na 4niwersytecie
W 7on#o i +yam cakiem nieza z wied0-
mow%chania* ;zemu chcesz wiedzie.6
5ee!i zaataku"( "edne#o ze stranik&w
881
i $odnios( $rzy tym wrzaw(' ich uwa#a
skieru"e si( w mo"% stron(* Powinna mie.
r&wne szanse' e+y $rze!ecie. $rzez t( !i-
ni( niezauwaona' a "ak "u +(dziesz w
miecie' two"a cza$ka niewidka***
Potrz%sn(a #ow%*
=ie za+raam "e" ze so+%* <ch systemy
detekc"i s% r&wnie do+re "ak nasze* Waci-
wie niewidzia!no. staa si( $rzestarzaa*
>m' tak' my!(' e masz rac"(* ;&' w
7adym razie moesz wykorzysta. ciem-
no.' e+y dosta. si( do domu a)ryta* Po-
tem +(dziesz musiaa im$rowizowa.*
Przy$uszczaam' e +(dziemy musie!i
zro+i. co takie#o od$ara* Ra#odnym
#osem' kt&re#o ton mnie zaskoczy do-
daa2
A!e SteLe' to d!a cie+ie do. due ry-
zyko*
=ie' "e!i nie tra)i% mnie sre+rem' a
wi(kszo. ich na+o"&w to czysty o&w*
882
Stosu"% zasad( $ocisku smu#owe#o' kada
dziesi%ta ku!a "est ze sre+ra* Ham dzie-
wi(.dziesi%t $rocent szansy' e swo+odnie
wr&c( do domu*
5este #arzem od$ara* A!e od-
wanym #arzem*
Wca!e nie +yem odwany* 5akim na-
tchnieniem s% my!i o +itwach $od Ba!!ey
For#e' o A!amo czy o Wz#&rzu San 5uan'
czy te o ;asa+!ance' #dzie $rzetrze+ione
wo"sko zatrzymao trzy oddziay Panter z
A)rykaskich 9ddzia&w Lon 9#erhausa
a!e ty!ko #dy samemu "est si( w +ez$iecz-
nym i wy#odnym mie"scu* Pod anty$a-
nicznymi zo+owi%zaniami o%dek skr(ca
mi si( w su$e* 5ednak nie widziaem inne"
mo!iwoci wykonania te#o zadania' a
#dy+ym nawet nie s$r&+owa' tra)i+ym
$od s%d wo"enny*
Prze#oni( ich' "ak "u zaczn% za mn%
+iec $owiedziaem "e"* 5ak ich zm(cz('
883
zatocz( koo i s$r&+u"( do cie+ie do%czy.*
9kay na#!e ws$i(a si( na $a!ce i
$ocaowaa mnie* Skutek +y $iorunu"%cy*
Przez chwi!( staem +ez ruchu' $rzy#!%-
da"%c si( "e"*
;o ro+isz w so+ot( wieczorem: za-
$ytaem' !ekko dr%cym #osem*
Dozemiaa si(*
=iech ci nic nie $rzychodzi do #owy'
SteLe* 5estem w 7awa!erii*
Aak' a!e wo"na nie +(dzie trwa. wiecz-
nie* 4miechn%em si( do nie" +eztro-
skim' wo"skowym umiechem' kt&ry s$ra-
wi' e zawahaa si(* ,owiadczenie aktor-
skie cz(sto +ywa $rzydatne*
4z#odni!imy szcze#&y tak dokadnie'
"ak ty!ko mo#!imy* 9na nie daa si(
zwie.2 a)ryt +y do+rze strzeony' a i sam
w so+ie +y nie+ez$ieczny* Szansa' e o+o-
"e doy"emy $oranka' nie dodawaa nam
$ewnoci*
884
Wr&ciem do )ormy wi!ka i $o!izaem "e"
r(k(* 9na zmierzwia mo"% sier.* W!i-
z#n%em si( w ciemno.*
Wy+raem stranika sto"%ce#o z da!a od
autostrady' kt&ra z $ewnoci% +ya za+!o-
kowana* Po o+u stronach mo"e#o ce!u
mona +yo dostrzec !udzi cza$i%cych w
t( i z $owrotem* W!iz#n%em si( za $niak
nieda!eko rodka trasy stranika i zaczeka-
em na nie#o*
7iedy nadszed' skoczyem* Szy+ko z!o-
ka!izowaem oczy i z(+y na +rodate" twa-
rzy' usyszaem "e#o krzyk i $oczuem na-
#y $rzy$yw strachu' kiedy si( zderzy!i-
my* -wa!i si( #ucho na $!ecy' a "a si(-
#n%em do "e#o #arda* -acisn%em szcz(ki
na "e#o ramieniu i $oczuem son%' cie$%
krew na "(zyku*
Wrzasn% $onownie* ,wa" Saraceni' sto-
"%cy na"+!ie"' +ie#!i na $omoc* Doz$ruem
#ardzie! $ierwsze#o z nich i ze+raem si(
885
do skoku na nast($ne#o*
Aen strze!i* Poczuem rozrywa"%cy +&!'
zatrz%sem si( $od si% uderzenia* A!e on
nie wiedzia' "ak o+chodzi. si( ze zwierzo-
akiem* Powinien +y u$a. na "edno ko!a-
no i strze!a. ci%#!e' a tra)i na sre+rn%
ku!(F w razie $otrze+y $owinien +y mnie
za+!okowa.' nawet $rzy#wo0dzi. swoim
+a#netem' cay czas strze!a"%c* A on +ie#
w mo"% stron(' wykrzyku"%c do A!!acha
swo"e" heretyczne" sekty*
Ho"e tkanki ci%#n(y si(' #dy daem
nura w "e#o stron(* 9min%em +a#net i
!u)( kara+inu' uderza"%c w nie#o wystar-
cza"%co mocno' e+y wytr%ci. mu +ro' a!e
nie e+y #o $rzewr&ci.* 4sztywni no#i'
chwyci m&" kark i nie $uszcza*
9$arem !ew% ty!n% a$( na "e#o kostce i
$chn%em* Przewr&ci si(' a "a na nie#o' w
$ozyc"i' "ak% wa!cz%cy wi!koak zawsze
stara si( $rzy"%.* 9+r&ciem e+F rozdarem
886
"e#o rami( i wyrwaem si( z uchwytu*
-anim zd%yem si( $rzy#otowa.'
trzech innych zwa!io si( na mnie* Haczety
ruszay si( w #&r( i w d&' raz $o raz tra-
)ia"%c mi(dzy mo"e e+ra* <ch $rzy#otowa-
nie +yo +eznadzie"ne* Wyrwaem si( z te"
sterty' wtedy "u szeciu !udzi' i rzuciem
si( do ucieczki*
Wr&d za$achu $otu i krwi $oczuem
de!ikatn% wo ;hane! =o* I i rozemiaem
si( w duchu* Bir#inia mi#n(a nad $o+o-
"owiskiem' !ec%c trzydzieci centymetr&w
nad ziemi%' i "u +ya w Aro!!+ur#u* Aeraz
"a $owinienem zmusi. ich do $oci#u i nie
o+erwa. $rzy tym sre+rn% ku!k%*
-awyem drwi%co' chc%c zirytowa. !u-
dzi wy+ie#a"%cych z $o+!iskich dom&w' i
daem im moment' +y mo#!i mi si( $rzy$a-
trzy.' zanim ruszyem $rzez $o!a* Gie#em
wo!no' e+y ich od razu nie z#u+i.F zda-
em si( na zy#zakowaty krok' nie zamie-
887
rzaem +owiem da. si( $odziurawi.* Gie#!i
za mn%' $otyka"%c si( i krzycz%c*
Wedu# nich +y to zwyky atak koman-
dos&w* <nacze" stranicy zmieni!i+y szyk i
zawiadomiono +y cay #arnizon* A!e $ew-
nie ty!ko ki!ka os&+ wiedziao o a)rycie' a
adna z nich nie wiedziaa' e my o tym
wiemy* Wi(c nie mo#!i domy!i. si(' co
na$rawd( $!anu"emy* Hoe "ednak nam
si( uda***
;o $rze!eciao nad mo"% #ow%2 "eden z
ich cho!ernych dywan&w* Duszy na mnie
"ak "astrz%+' $!u"%c na+o"ami* Skr(ciem w
stron( na"+!isze" $oaci !asu*
Hi(dzy drzewaS @dy+y mi da!i troch(
czasu' m&#+ym***
=ie da!i* 4syszaem #a!o$ za so+%' $o-
czuem #ryz%cy za$ach i zaskowyczaem*
Ay#rysoak m&# +iec tak szy+ko "ak "a*
Przez moment $rzy$omniaem so+ie sta-
re#o $rzewodnika' "akie#o miaem na A!a-
888
sce' i $rzez moment cho!ernie chciaem'
e+y tu +y* Gy #riz!iakiem* Potem stan%-
em oko w oko z ty#rysem' zanim ten zd%-
y mnie zaatakowa.*
Gy o!+rzymi' way co na"mnie" dwie-
cie $i(.dziesi%t ki!o#ram&w* 5e#o !e$ia
$on(y nad o!+rzymimi kami' a a$a' kt&-
ra mo#a strzaska. m&" kr(#osu$ "ak su-
ch% #a%zk(' +ya uniesiona* Duszyem na
nie#o' ka$i%c z(+ami' i odskoczyem' za-
nim m&# mnie uderzy.*
;z(. mnie syszaa wro#a' +%dz%ce#o
o+ok w krzakach' $r&+u"%ce#o nas zna!e0.*
Ay#rys skoczy* -ro+iem unik i czmych-
n%em w na"+!isz% #(stwin(* Hoe m&#-
+ym we". tam' #dzie on +y si( nie zmie-
ci* Dycz%c' ruszy za mn% $rzez !as*
-o+aczyem w%skie $rze"cie mi(dzy
$ar% #i#antycznych d(+&w' z+yt mae d!a
nie#o' i skoczyem w t( stron(* A!e okaza-
o si(' e d!a mnie te +yo za mae* W
889
chwi!i #dy utkn%em' on mnie do#oni*
Qwiato eks$!odowao i z#aso*
<B
Gyem ni#dzie i ni#dy* Ho"e ciao ode-
szo ode mnie' a!+o "a od nie#o* 5ak mo-
#em my!e. o nieskoczone" wieczne"
ciemnoci i zimnie' "e!i nie miaem ad-
nych zmys&w: 5ak mo#em roz$acza.'
kiedy +yem ty!ko $unktem w czaso$rze-
strzeni:*** =ie' nawet nie tym' +o nie +yo
nic inne#o' nic' co mona +y zna!e0.' a+y
$okocha. a!+o znienawidzi.' czy te cze#o
mona +y si( +a.' a!+o co mona +y $o-
traktowa. w "akiko!wiek inny s$os&+*
4mar!i wydawa!i si( mnie" samotni ni "a'
+o ty!ko "a stanowiem wszystko' co istnia-
o*
Ao +ya mo"a roz$acz*
A!e w "edne" chwi!i' a!+o $o mi!iardzie
890
!at' a!+o wtedy' a!+o ni#dy zacz%em rozu-
mie. co inne#o* Gyem $od o$iek% So!i$-
systy* Gezradny w nie$rzytomnoci' nie
mo#em zro+i. nic inne#o' "ak ty!ko dzie-
!i. si( tym e#otyzmem tak skra"nym' e
nie zostawia mie"sca nawet na nadzie"(*
Wiem si( w $rzy$ywach i sztormach my-
!i z+yt od!e#ych' z+yt o+cych i z+yt sze-
rokich' +ym m&# "e zrozumie.' "ak+ym od
czasu do czasu sysza $o!arny ocean' "ed-
noczenie w nim ton%c*
$$$ niebezpieczny' ten tuta)$$$ on i tych
d*ch$$$ )aki6 spos*b mo(7 by8 okrop/
nym niebezpiecze#stem$$$ nie teraz (po/
(ardliie)' kiedy ledie poma(a)7 ype/
ni8 resztki )u i tak spartaczone(o planu$$$
nie' p*Ynie)' kiedy b5dzie do)rzea na/
st5pny plan' ielki plan' przy kt*rym ta
o)na bya tylko zal7kiem$$$ co6 nich
ostrze(a sabo przed
niebezpiecze#stem$$$ (dybym tylko m*(
891
yraYnie) zobaczy8 czasB$$$ trzeba ich od/
r*ci8' zniszczy8' da8 sobie rad5' zanim
ich sia uro6nie$$$ ale nic mi )eszcze nie
przychodzi do (oy$$$ moe z(in7 od sa/
me) o)ny$$$ )e6li nie musz5 ich zapami5ta8
i spr*boa8 p*Ynie)$$$ teraz mam zbyt duo
do zrobienia' chroni7c te nasiona' kt*re
posiaem 6iecie$$$ ptaki ro(a k5bi7
si5 nad moimi polami' (odne rony i ory'
kt*re ich strze(7$$$ (z naet i5ksz7 6cie/
ko6ci7) )eszcze padniecie mo)e sida'
ptaszki$$$ i ten' kt*ry as ypu6ciB
Pot(na sia te" ostatnie" nienawici
uwo!nia mnie*
B
9tworzyem oczy* Przez moment dosko-
na!e zdawaem so+ie s$raw( z $rzeraenia*
4ratowao mnie cier$ienie )izyczne' kt&re
we$chn(o te ws$omnienia tam' #dzie
892
tkwi% na w$& u$ione koszniary* Przyszo
mi na my!' e to szok s$owodowa kr&t-
kotrway o+(d*
=atura!ny zoomor) w swo"e" zwierz(ce"
$ostaci nie "est a tak niewra!iwy' "ak
wi(kszo. !udzi uwaa* 9$r&cz rzeczy ta-
kich "ak sre+ro +iochemiczne" trucizny
d!a meta+o!izmu w tym $&$ynnym stanie
rana' kt&ra niszczy wany or#an' "est za-
+&"czaF am$utac"e s% trwae' chy+a e w
$o+!iu zna"dzie si( chirur#' kt&ry $onow-
nie $rzyszy"e dan% cz(.' zanim "e" kom&r-
ki o+umr%F i tak da!e"' i temu $odo+ne*
5ednak "estemy od$ornym #atunkiem*
,ostaem cios' kt&ry $rawdo$odo+nie za-
ma mi 7ark* Przy nie$rzerwanym rdzeniu
kr(#owym' rana u!eczya si( $rzy standar-
dowe" zoo$r(dkoci*
Pro+!em $o!e#a na tym' e za$a!i mnie
i uy!i mo"e#o )!esza' a+y $rzywr&ci. mi
!udzk% )orm(' zanim o+raenia cakowicie
893
si( za#oiy* Ru$ao mi w #owie i miaem
mdoci*
Wstawa" kto ko$n% mnie w e+ra*
Wy$rostowaem si( chwie"nie* -a+ra!i
m&" s$rz(t' w tym )!esz* ,wudziestu )ace-
t&w ce!owao we mnie z +roni* Ay#rysek
+y tu o+ok* W !udzkie" $ostaci mia $o-
nad dwa metry wzrostu i +y $otwornie
#ru+y* Hru%c oczy z +&!u' zauwayem'
e nosi odznak( emira kt&ry wtedy +y
racze" sto$niem wo"skowym ni tytuem'
a!e i tak do. wanym*
;hod0 $owiedzia* Duszy' a "a +y-
em $o$ychany i $o$(dzany tu za nim*
Widziaem ich dywany na nie+ie i sy-
szaem wycie ich zwierzoak&w szuka"%-
cych !ad&w innych Amerykan&w* Hiaem
wci% z+yt mi(kkie ko!ana' e+y si( tym
$rze"%.*
Wesz!imy do miasta' chodnik dudni
#ucho $od +utami' kiedy skierowa!imy
894
si( do centrum* Aro!!+ur# nie +y duy'
kiedy mia moe z $i(. tysi(cy mieszka-
c&w* Wi(kszo. u!ic $ozostawaa $usta*
-auwayem ki!ka saraceskich oddzia-
&w' +ro $rzeciw!otnicz% wyce!owan% w
nie+o' w!ok%ce#o si( smoka' z kt&re#o $y-
ska +uchay $omienie' i armat( stercz%c% z
uz+ro"onych "uk&w* Ani !adu cywi!i' a!e
wiedziaem' co si( z nimi stao* Hode
atrakcy"ne ko+iety +yy w o)icerskich ha-
remach' reszta nie ya a!+o zamkni(ta
czekaa na na"+!iszy trans$ort na rynek
niewo!nik&w*
-anim dotar!imy do hote!u' #dzie mie-
cia si( #&wna kwatera wro#a' m&" +&!
usta' a umys $racowa s$rawnie* W tych
oko!icznociach +yo to "ednoczenie do-
+re i ze* -a+rano mnie do a$artamentu na
$i(trze i kazano stan%. $rzed stoem* Kmir
usiad $o dru#ie" stronie' $& tuzina stra-
nik&w ustawio si( w !inii $od cian%' a
895
o+ok usadowi si( mody +asza Wywiadu*
Kmir odwr&ci do nie#o wie!k% twarz i
wy$owiedzia ki!ka s&w $rzy$uszczam'
e o znaczeniu mnie" wi(ce"2 /5a si( tym
za"m(' ty r&+ notatki1* Ponownie s$o"rza
na mnie* 9czy mia ko!oru +!ade" ty#rysie"
zie!eni*
-atem $owiedzia niez% an#ie!sz-
czyzn% +(dziemy mie!i ki!ka $yta* Pro-
sz( si( $rzedstawi.*
9d$owiedziaem mechanicznie' e "e-
stem ka$itan Sherrin)ord Hycro)t' Armia
Stan&w -"ednoczonych' i $odaem m&" nu-
mer identy)ikacy"ny*
Ao nie "est $rawdziwe nazwisko'
$rawda: za$yta*
9czywicie' e nieS -nam konwenc"(
#enewsk%' a $an nie +(dzie na mnie rzuca
urok&w wykorzystu"%c mo"e imi(* Sherrin-
)ord Hycro)t to m&" o)ic"a!ny $seudonim*
7a!i)at nie $od$isa si( $od konwen-
896
c"% #enewsk% $owiedzia cicho emir a
dihad czasami wyma#a zastosowania su-
rowszych rodk&w* 5aki +y ce! te#o
ataku:
=ie mam o+owi%zku od$owiada. na
to $ytanie od$arem* Hi!czenie suyo-
+y temu samemu o$&0nieniu' kt&re dao-
+y nieco wi(ce" czasu Bir#inii*
Hoemy ci to wy$erswadowa.*
@dy+y to +y )i!m' $owiedzia+ym mu'
e z+ieraem stokrotki i da!e" +ym si( wy-
m%drza w tym sty!u' a oni $rzynie!i+y
zaciski na kciuki* W rzeczywistoci wy$a-
do+y to troch( tandetnie*
W $orz%dku od$arem* Gyem na
zwiadach*
Sam:
5eszcze ki!ku innych' mam nadzie"('
e udao im si( zwia.* Po!owanie na nich
da cho$com na "aki czas za"(cie*
Resz stwierdzi +eznami(tnie*
897
=ie mo#( wam $om&c' "e!i mi nie
wierzycie wzruszyem ramionami*
5e#o oczy zw(ziy si(*
5u wkr&tce +(d( wiedzia' czy m&-
wisz $rawd( ozna"mi* 5e!i nie' to
niech K+!is ma ci( w swo"e" o$iece*
=ie mo#em nic na to $oradzi.' szar$n%-
em si(' $ot $er!i mi si( na sk&rze* Kmir
rozemia si(* Hia nie$rzy"emny miech'
kt&ry $rzy$omina "(k!iwy $omruk' wydo-
+ywa"%cy si( z #(+i "e#o tuste#o #ardaF
"ak ty#rys +awi%cy si( swo"% o)iar%*
Przemy! swo"% decyz"( $oradzi i
zacz% $rze#!%da. $a$iery' !e%ce na sto!e*
W $oko"u za$anowaa a+so!utna cisza*
Stranicy sta!i "ak od!ani z +r%zu* Hody
&todzi&+ drzema $od swoim tur+anem*
-a $!ecami emira okno wychodzio na
$ustk( nocy* 5edynym d0wi(kiem +yo ty-
kanie ze#ara i sze!est $a$ieru* Wydawao
si(' e wszyscy $o#r%a"% si( w ciszy*
898
Gyem zm(czony' +o!aa mnie #owa'
miaem niesmak w ustach i chciao mi si(
$i.* -wyke )izyczne znuenie tym' e mu-
siaem sta.' miao mnie zama.* Przyszo
mi do #owy' e emir chy+a zaczyna si(
nas +a.' skoro zada"e so+ie ty!e trudu z
"ednym wi(0niem* Ao +ya chwaa d!a
Ameryki' a!e d!a mnie mae $ocieszenie*
Hru#aem oczami' roz#!%da"%c si( $o
$oko"u* =ie +yo w nim nic ciekawe#o' ty-
$owe hote!owe ume+!owanie* =a +iurku
zna"dowao si( mn&stwo rzeczyF +yy tam2
krysztaowa ku!a' nieuyteczna z $owodu
nasze#o wasne#o zak&cania' $i(kna
krysztaowa misa' zra+owana z czy"e#o
domu' kom$!et e!e#anckich krysztaowych
kie!iszk&w do wina' $udeko na cy#ara z
kwarcowe#o szka' kara)ka $ena cze#o'
co wy#!%dao "ak do+ra szkocka* Kmir chy-
+a !u+i krysztay*
Pocz(stowa si( cy#aremF kiwn% r(k%'
899
e+y otworzy. $udeko' a haLana sama
w$ada w "e#o usta i za$a!ia si(* Podczas
w!ok%cych si( minut $o$ie!niczka $odska-
kiwaa od czasu do czasu' e+y emir m&#
na ni% strz%sn%. $o$i&* ;hy+a wszystko'
co $osiada' +yo zaczarowane tak' a+y
samo si( $odnosio i $oruszao +ez trudu*
Aak #ru+y )acet' $ac%c za +ycie na$rawd(
wie!kim zwierzoakiem' $otrze+owa ta-
kich wy#&d*
Gyo +ardzo cicho* Padao na nas wia-
to* Wydawao si( to "ako odraa"%co nie-
waciwe' e+y stare do+re wo"skowe
o#niki wi(te#o K!ma wieciy na te otur-
+anione #owy*
-acz% mi nie"asno wita. $ewien $o-
mys* 5eszcze nie wiedziaem' "ak #o
w$rowadzi. w czyn' a!e e+y ty!ko si(
czym za"%.' zacz%em ukada. zak!(cia*
Hin(o moe $& #odziny' mimo e wy-
dawao si( to $&wieczem' kiedy otworzy-
900
y si( drzwi i $rzytruchta )enkoak' may
!is z a)rykaskie" $ustyni* Kmir $o$atrzy'
"ak wchodzi do sza)y' szuka"%c ciemnoci'
a+y uy. swo"e#o )!esza* 7o!e' kt&ry z
nie" wyszed' +y oczywicie karem o
wzrocie nie wi(kszym ni trzydzieci cen-
tymetr&w* Pokoni si( i $rzem&wi #wa-
townie wysokim' cienkim #osem*
A wi(c tak emir o+r&ci $od+r&dek
w mo"% stron(* Da$ort m&wi' e nie zna-
!eziono innych !ad&w ni two"e* 7ama-
e*
Ao nie m&wiem: s$ytaem* H&"
#os +rzmia sztywno i o+co* 4y!imy
s&w i nieto$erzy* 5a +yem samotnym wi!-
kiem*
,a" s$ok&" $owiedzia chodno*
Wiem r&wnie do+rze "ak ty' e "edyne nie-
to$erzoaki to wam$iry' a wam$iry s%
"ak wy to nazywacie E-F w kade" armii*
Ao +ya $rawda* 9d czasu do czasu "aki
901
#enera $yta ze swo"e#o )ote!a' czemu nie
z+ierzemy oddziau ,raku!* 9d$owied0
"est rutynowa2 s% z+yt !ekkie i krucheF nie
wytrzymu"% socaF "ee!i re#u!arnie nie
dostan% krwi' s% skonne do+ra. si( do
swoich towarzyszyF i nie ma mowy' e+y
ich uy. w oko!icy wo"sk woskich* Prze-
k!%em sam sie+ie' a!e m&" m&z# +y z+yt
odr(twiay' e+y "asno my!e.*
Wyda"e mi si(' e co ukrywasz
kontynuowa emir* 7iwn% na kara)k( oraz
kie!iszki' e+y $oday mu szkock%' i zacz%
$owo!i $o$i"a.* Sekta 7a!i)atu $!ota te
herez"e na temat stosunku do a!koho!u2
twierdzi!i' e $odczas #dy Wyrocznia za-
kazywaa wina' nie ws$ominaa nic o $i-
wie' dinie' whisky' +randy' rumie czy
okowicie*
G(dziemy musie!i zastosowa. ostrze"-
sze rodki stwierdzi w kocu* Hiaem
nadzie"(' e o+(dzie si( +ez te#o* 7iwn%
902
#ow% na stranik&w*
,w&ch z nich trzymao mnie za r(ce' a
+asza okada* Gy w tym niezy* Fenkoak
$rzy#!%da si( zachannie' emir wy$uci
dym z cy#ara i wr&ci do swoich $a$ier&w*
Po ki!ku du#ich minutach wyda rozkaz*
Wtedy mnie $uci!i' a nawet $oda!i krze-
so' kt&re#o +ardzo $otrze+owaem*
4siadem' ci(ko dysz%c* Kmir o+cho-
dzi si( ze mn% z $ewn% a#odnoci%*
Tau"( te#o $owiedzia* =ie "est to
$rzy"emne*
,ziwne' a!e mu uwierzyem*
Hie"my nadzie"(' e wykaesz si(
rozs%dkiem' zanim o+raenia stan% si(
trwae* Aymczasem moe chcia+y za$a-
!i.:
Stara $rocedura trzecie#o sto$nia* Po-
o+i"a. czowieka $rzez chwi!(' a $otem
okaza. mu askawo.* Gy!i+ycie zdziwie-
ni' "ak cz(sto wtedy !udzie $(ka"% i zaczy-
903
na"% sy$a.*
;hcie!i+ymy uzyska. in)ormac"e na
temat twoich oddzia&w i ich $!an&w* 5e-
!i +(dziesz ws$&$racowa i $rzy"miesz
$rawdziw% wiar(' moesz dosta. u nas sza-
nowane stanowisko* ?u+imy mie. do+rych
!udzi w ka!i)acie* 4miechn% si(* Po
wo"nie m&#+y so+ie wy+ra. harem w
>o!!ywood' "e!i +y chcia*
A "e!i si( nie wy#adam*** mrukn%-
em*
Dozoy r(ce*
Ao "u nie +(dziesz $otrze+owa hare-
mu* Awo"a decyz"a*
=iech $omy!( $o$rosiem* Ao nie
takie $roste*
Pomy! $owiedzia #rzecznie i wr&-
ci do $a$ier&w*
Siedziaem tak roz!u0niony "ak to ty!ko
mo!iwe' wci%#a"%c dym do #arda i $o-
zwa!a"%c $owr&ci. mo"e" si!e* Wo"skowe
904
zo+owi%zania mo#y+y +y. zerwane $rzez
ich technik&w ty!ko za mo"% do+rowo!n%
z#od%' a "a te#o nie chciaem* Przy#!%da-
em si( oknu za emirem* 9d u!icy dzie!iy
mnie dwa $i(tra*
Skacz%c' $rawdo$odo+nie +ym si( za+i*
A!e to i tak !e$sze od otrzymanych $ro$o-
zyc"i*
Przy$omniaem so+ie zak!(cia' kt&re
kiedy wkuwaem* Prawdziwy technik
musi zna. chocia "eden arkanowy "(zyk
acin(' #rek(' k!asyczny ara+ski' sanskryt'
staronorweski a!+o co $odo+ne#o d!a
zwykych $otrze+ nauki sym$atyczne"*
-"awiska $aranorma!ne nie rea#u"% z+yt
si!nie na norma!ne "(zyki* A!e "a znaem
ty!ko zwyke zakoczenia ma#icznych )or-
muek' niez+(dne' a+y da. so+ie rad( w
codziennym yciu' nie +yem uczonym*
;hocia "eden !ekko ezoteryczny dia!ekt
znaem cakiem nie0!e* =ie +yem $ewny'
905
czy zadziaa' a!e warto +yo s$r&+owa.*
Poruszyem si(' a mo"e mi(nie na$r(y-
y* Wysiek' a+y wy#!%dao to natura!nie'
$rzy$rawi mnie o dreszcz* Strze$n%em
$o$i& z cy#ara* Podnosz%c "e z $o$ie!nicz-
ki z#arn%em nim troch( $o$iou emira*
4oyem w my!i czterowiersz' $rzyo-
yem cy#aro do ust i wysze$taem zak!(-
cie*
Popiele z urny oddal si5/e
" (*r5 sam te si5/e obr*8 si5/e
: kiedy obraz po)ai si5/e
Niechc7co oku za(a6 si5/e
-amkn%em $rawe oko i $odniosem cy-
#aro $rawie dotyka"%c $owieki "e#o roza-
rzon% koc&wk%*
Kmirowskie K! Fumo $odskoczyo i z#a-
sio si( na "e#o $rawym oku*
Wrzasn% i u$ad do tyu* -erwaem si(
906
na no#i* Wy$atrzyem )enkoaka i "ednym
susem zna!azem si( $rzy nim* ;iosem na
od!ew zamaem "e#o ohydny may kark i
zerwaem )!esz' kt&ry na nim wisia*
Stranicy wrzasn(!i i rzuci!i si( na mnie*
Wskoczyem na st&' $otem na emira' a-
$i%c $o drodze kara)k(* W dzikim +&!u za-
machn% si( na mnie' widziaem o+rzyd!i-
stwo w "e#o oczodo!eF trzyma"%c naczynie'
krzyczaem2
-zko/e szystko/e
?nie posucha)/e
<ak/e cisn5/e
%e8/e za tym/e
@dy skoczyem' uwo!niem si( i cisn%-
em kara)k% w stranik&w* =ie +y to $i(k-
ny wiersz i m&# nie zadziaa.' #dy+y #ru-
+as wczenie" nie uwra!iwi swoich rze-
czy* A tak' ku!a' $o$ie!niczka' misa' kie-
907
!iszki' $udeko na cy#ara i szy+y z okna
ruszyy za kara)k%* W $owietrzu !atao $e-
no szka*
=ie zostaem' e+y $odziwia. skutki' a!e
wyskoczyem $rzez okno "ak dia+e $od-
czas e#zorcyzm&w* -wini(ty w ku!( wy!%-
dowaem na chodniku' $odniosem si( i
$o+ie#em*
B<
,okoa +ie#a!i onierze* 7u!e wistay
o+ok mnie* Po+iem rekord' do+ie#a"%c do
na"+!isze" a!ei* Hoim wied0mim wzro-
kiem wy$atrzyem wy+ite okno i w!iz#n%-
em si( $rzez nie* ;zo#a"%c si( $od $ara-
$etem' usyszaem' "ak $oci# $rzechodzi
o+ok mnie*
Gyem na za$!eczu s$!%drowane#o wa-
rzywniaka' wystarcza"%co ciemnym do
moich ce!&w* -awiesiem )!esz na szyi'
908
skierowaem #o na sie+ie i $rzeszedem
$rzemian(* 9ni mo#!i wr&ci. za minut(' a
"a nie chciaem +y. nieod$orny na o&w*
5u "ako wi!k' zacz%em w(szy. w $o-
szukiwaniu inne#o wy"cia* Ay!ne drzwi
+yy na w$& otwarte* Prze!iz#n%em si(
$rzez $odw&rko' do mie"sca zawa!one#o
skrzyniami* Ao +ya nieza kry"&wka* Poo-
yem si( tam' $r&+u"%c kontro!owa. mo"%
wi!cz% natur(F #ono dyszaem*
7iedy onierze odesz!i' $r&+owaem si(
zastanowi. nad sytuac"%* 7usio mnie'
e+y zwia. z te#o n(dzne#o' $rzek!(te#o
mie"sca* Prawdo$odo+nie +y mi si( to uda-
o' a z techniczne#o $unktu widzenia swo-
"% cz(. mis"i "u wy$eniem* A!e tak na-
$rawd(' ro+ota nie zostaa "eszcze sko-
czona' a Bir#inia +ya sama z a)rytem o
i!e "eszcze ya i***
Hy!%c o nie"' zo+aczyem "% "ako wi!-
czyc( i $oczuem za$ach sierci* @niewnie
909
$otrz%sn%em +em* -m(czenie i des$era-
c"a za#uszay m&" rozs%dek i $ozwa!ay
uzyska. $rzewa#( zwierz(cym instynk-
tom* ?e$ie" szy+ko zro+i( to' co trze+a
zro+i.*
Doze"rzaem si(* -a$achy miasta +yy
my!%ce' a!e za$aem $owiew siarki i $o-
truchtaem ostronie w "e#o kierunku*
Arzymaem si( cienia i cho. dostrzeono
mnie dwa razy' nikt mnie nie zaatakowa*
Pewnie zakada!i' e "estem "ednym z nich*
Smr&d siarki +y coraz mocnie"szy*
Arzyma!i a)ryta w masywnym #machu
s%du* Przeszedem $rzez may $ark $rzed
nim' w(sz%c ostronie' min%em u!ic( i
s)orsowaem schody +udynku* ;ztere" o-
nierze wro#ie" armii !ee!i rozci%#ni(ci u
ich szczytu z roz$rutymi #ardami' miota
staa za$arkowana $rzy drzwiach* Przy
r%czce miaa dwunastoca!owy s$r(yno-
wiec' a Bir#inia uya "e" "ak !ata"%ce" !an-
910
cy*
Ho"a m(ska natura' kt&r% s$oradycznie
nachodziy romantyczne my!i' co)n(a si(
za!ana zimnym $otem' a!e wi!k umiechn%
si( trium)a!nie* Szturchn%em drzwi* Bir#i-
nia zak!(a zamek' a+y si( otworzy i tak
#o zostawia* Wetkn%em nos do rodka i
straci+ym #o' #dy+y SLarta!) mnie nie
roz$ozna* Hin%em #o i ruszyem $rzez
korytarz* 9stry za$ach dochodzi z #&ry*
Po+ie#em $rzez #(st% ciemno.*
W +iurze na dru#im $i(trze $a!io si(
wiato* 4chy!iem drzwi i za"rzaem do
$omieszczenia* Bir#inia +ya w rodku*
-aci%#n(a zasony i za$a!ia o#niki' a+y
!e$ie" widzie.* Wci% +ya za"(ta za+ez$ie-
czaniem mie"sca' dr#n(a' #dy mnie zo+a-
czya' a!e nie $rzestaa sze$ta.* 4sadziem
sw&" kudaty zadek koo drzwi i $atrzyem*
=arysowaa kred% ksztat ten co zawsze'
taki "ak Penta#on w Waszyn#tonie z
911
#wiazd% ,awida wewn%trz* W rodku staa
+ute!ka So!!y* =ie wy#!%daa z+yt im$onu-
"%co' stara )!aszka z wy$a!ane" #!iny z dr%-
on% r%czk% wy#i(t% na zewn%trz i id%c% do
rodka zwyka +ute!ka 7!eina z $iecz(ci%
Sa!omona odcini(t% na szy"ce w czerwo-
nym wosku* Bir#inia roz$ucia wosy'
kt&re teraz )a!oway rdzawym o+okiem
wok& +!ade"' $i(kne" twarzy*
Wi!k we mnie zastanawia si(' d!acze#o
$o $rostu nie uciek!imy z t% skoru$%
Ae#o* =atomiast czowiek $rzy$omnia' e
z ca% $ewnoci% emir $od"% od$owiednie
rodki ostronoci i zna!az+y sym$atycz-
ny s$os&+' a+y z da!eka odkorkowa. +ute!-
k(* Husie!imy "ako wye!iminowa. de-
mona z akc"i*** a!e nikt z naszych nie wie-
dzia o nim z+yt duo*
Bir#inia skoczya rzuca. czar' wyci%-
#n(a korek i wyskoczya z $enta#ramu'
#dy dym wydo+ywa si( z +ute!ki* A)ryt
912
wyskoczy z tak% $r(dkoci%' e !edwie "e"
si( to udao* Podku!iem o#on i warkn%-
em* 9na te si( +aa i chocia $r&+owaa
te#o nie okazywa.' $oczuem za$ach adre-
na!iny*
A)ryt musia si( z#i%. w$& $od su)item*
Gy monstrua!ny' szary' na#i' $odo+ny do
czowieka' a!e ze skrzydami' ro#ami i du-
#imi uszami' #(+% $en% k&w i oczami "ak
arz%ce si( w(#!e* 5e#o za!etami +yy sia'
$r(dko. i )izyczna $rawie niezniszcza!-
no.* =a wo!noci m&#+y ode$rze. kady
atak Ban+ru#ha i $otwornie oka!eczy. na-
wet na"!e$ie" oko$an% o+ron(* 7ontro!a
nad nim' kiedy s$ustoszy+y oko!ic(' +ya-
+y $ro+!emem* A!e czemu Saraceni mie!i-
+y si( tym $rze"mowa.: Wymo#!i na nim
zo+owi%zanie' e za cen( wo!noci zosta-
nie ich s$rzymierzecem*
-arycza co $o ara+sku* ,ym +uchn%
mu z $aszczy* Bir#inia s$rawiaa wraenie
913
ma!ekie" $od tymi na w$& rozwini(tymi
uszami nieto$erza* 5e" #os +y mnie" o$a-
nowany ni+y te#o chciaa2
H&w $o an#ie!sku' Haridzie* A moe
"este na to z+yt #u$i*
,emon $rychn% z o+urzeniem*
=a $otomstwo tysi%ca $awian&wS
Ho"e +(+enki zadray od "e#o wycia*
Ay +iaa tch&rz!iwa istoto' kt&r%
m&#+ym zama. na"mnie"szym $a!cem'
$ode"d0 do mnie "e!i masz odwa#(S
Przeraao mnie nie ty!e to' e m&# si(
wyrwa.' i!e haas' "aki $rzy tym ro+i*
Hona #o +yo usysze. w $romieniu $ra-
wie $& ki!ometra*
4s$ok&" si(' $rzek!(ty $rzez Go#aS
od$ara Bir#inia* Ao nieco nim wstrz%sn(-
o* 5ak wi(kszo. rasy $iekie!ne" +y uczu-
!ony na wi(te imiona' chocia w warun-
kach' "akich nie mo#!imy tu stworzy.' +y-
o+y to +ardzie" widoczne* Bir#inia staa z
914
domi o$artymi na +iodrach' z $rzechy!o-
n% #ow%' oko w oko ze s$ywa"%cym na
ni% s$o"rzeniem*
Su!eiman +in-,aoud' niech s$oczywa
w $oko"u' "ak widz(' nie na darmo wsadzi
ci( do +ute!ki* <d0 z $owrotem do swo"e#o
wi(zienia i ni#dy nie wraca"' e+y #niew
nie+a ci( nie dotkn%*
A)ryt zamia si( szyderczo*
Wiedz' e m%dry Su!eiman nie y"e
"u trzy tysi%ce !at od$ar* ,u#o' o
du#o $o#r%aem si( w zadumie w mo"e"
w%skie" ce!i' "a' kt&ry kiedy swo+odnie
sza!aem $o ziemi i nie+ie' a teraz w kocu
zostan( uwo!niony' a+y zemci. si( na sa-
+owitych synach Adama* =a$ar na nie-
widoczn% +arier(* A!e si( te#o ty$u +arie-
ry szacu"e si( na ki!ka mi!ion&w $*s*i* G(-
dzie trzyma.' do$&ki nie roz$uci "e" "aki
ade$t*
9 ty +ezwstydna o+naona !adacznico
915
z $iekie!nymi wosami' wiedz' e "estem
Wszechmocnym Daszydem' ch!u+i%cym
si( moc% $otomkiem rokaS ;hod0 tu i
wa!cz "ak czowiekS
Przysun%em si( do dziewczyny' sier.
"eya mi si( na karku* D(ka' kt&ra dotkn(-
a mo"e#o +a' +ya chodna*
Paranoida!ny ty$ wysze$taa*
Wie!u z tych nie#ro0nych Podziemnych to
$sycho!e* ;hocia #u$i* Podst($ to nasza
"edyna szansa* =ie mam adnych zak!(.'
e+y #o +ez$orednio zmusi.* A!e*** @o-
no odezwaa si( do a)ryta2
-amkni" si( Daszydzie i $osucha"' co
mam ci do $owiedzenia* 5a te "estem z
two"e#o #atunku i "ako taka chciaa+ym'
a+y mi okaza na!eny szacunek*
Ay: zani&s si( sztucznym mie-
chem* Ay z rodza"u Harid&w: A niech
to' ty ry+iomordzi $omiocie' "e!i tu $ode"-
dziesz' udowodni( ci' e nie "este nawet
916
zdo!na do*** reszta +ya do. o+razowa'
a!e aden dente!ak te#o nie $owt&rzy*
=ie' wysucha" mnie $owiedziaa
dziewczyna* Po$atrz i uwanie $osu-
cha"* -ro+ia ki!ka znak&w i wysze$taa
)ormuk(* Doz$oznaem samo zo+owi%-
zanie $rzeciw m&wieniu kamstw w kon-
kretne" rozmowie* =asze s%dy wci% "esz-
cze te#o nie stosoway Pi%ta Po$rawka
a!e widziaem to $odczas roz$raw za #rani-
c%*
,emon te to roz$ozna* 9czyma duszy
widziaem saraceskie#o ade$ta' kt&ry
$om$owa w nie#o zna"omo. an#ie!skie-
#o' e+y ty!ko +ardzie" si( $rzyda w cza-
sie te" wo"ny' i kt&ry take dodawa od sie-
+ie in)ormac"e na temat ws$&czesne#o
wiata* Aeraz si( us$okoi i sucha uwa-
nie"*
Bir#inia zacz(a im$onu"%co2
Ho#( $owiedzie. ci ty!ko $rawd(*
917
;zy z#adzasz si(' e wszystko za!ey od
nazwy:
A-t-tak wy"%ka a)ryt to oczywiste*
Poczuem "e" u!#(* Pierwsze koty za $o-
tyS =ie uczono #o ma#ii naukowe"* ;ho-
cia nazwa "est oczywicie zwi%zana z
$rzedmiotem' co "est zasad% urok&w
imiennych i temu $odo+nych niemnie"
do$iero w tym stu!eciu 7orzy+ski udo-
wodni' e sowo i "e#o re)erent nie s% "ed-
nakowe*
W takim razie $owiedziaa mam
na imi( @in*
Przez chwi!( $rzy#!%da "e" si( ze zdzi-
wieniem*
Dzeczywicie:
Aak* ;zy teraz mnie wysuchasz:
Przyszam do cie+ie z $orad%' "ak "eden
din do dru#ie#o* Ham swo"% wasn% mocF
uywam "e" su%c Wszechmocnemu'
Wszechwiedz%cemu' ?itociwemu A!!a-
918
chowi*
Po$atrzy na ni% #ro0nie' a!e zaoyw-
szy' e "est "edn% z "e#o #atunku' +y #oto-
wy zachowywa. si( troch( #rzecznie"* =ie
mo#a kama. o te" swo"e" radzie* =ie zo-
rientowa si( ty!ko' e nie $owiedziaa' i
+(dzie to do+ra rada*
W takim razie m&w da!e"' "e!i chcesz
+urkn%* ;zy wiesz' e "utro wyrusz('
a+y zniszczy. niewierne#o #os$odarza:
-a$omnia si( w marzeniach o chwa!e* 9
tak' rozszar$i( ich' zde$cz(' $oami(' wy-
$atrosz( i o+edr( ze sk&ry* ,o+rze $o$a-
mi(ta"% $ot(#( Daszyda "asnoskrzyde#o'
$omieniste#o' +ez!itosne#o' m%dre#o i***
Bir#inia $oczekaa' a skoczy wy!i-
czank(' $o czym $owiedziaa de!ikatnie2
A!e Daszydzie' czy musisz ro+i. in-
nym krzywd(: W ten s$os&+ nie nauczysz
si( nicze#o o$r&cz nienawici*
5(k zamieni si( w +as*
919
Ach' $rawd( rzeczesz* ;ay wiat
mnie nienawidzi* Wszyscy $rzeciwko
mnie s$isku"%* @dy+y nie $omoc zdra"c&w'
Su!eiman ni#dy +y mnie nie zamkn%*
Wszystkie mo"e $!any zostay $okrzyo-
wane $rzez zazdrosnych nie ycz!iwc&w*
Aak' a!e "utro $rzy"dzie dzie s%du*
Bir#inia $ewn% r(k% za$a!ia $a$ierosa i
wy$ucia dym $rosto na nie#o*
;zy moesz zau)a. emirowi i "e#o ko-
hortom: za$ytaa* 9n te "est twoim
wro#iem* ;hce si( ty!ko to+% $osuy.* A
"ak +(dzie $o wszystkim' z $owrotem do
+ute!kiS
,!acze#o*** d!acze#o*** a)ryt nad%
si(' a zatrzeszczaa +arierka $rzestrzenna*
Pioruny trzasn(y z "e#o nozdrzy* Wcze-
nie" o tym nie $omy!a "e#o #atunek
nie "est z+yt +ystryF a!e oczywicie wy-
szko!ony $sycho!o# m&# zorientowa. si('
"ak rozumowa. z#odnie z "e#o $aranoida!-
920
n% !o#ik%*
;zy nie zaznae wro#oci $odczas
swoich du#ich dni: dodaa szy+ko Bir-
#inia* Pomy!' Daszydzie* ;zy two"e
$ierwsze ws$omnienie to nie okrutny czyn
zo!iwie zazdrosne#o wiata:
Aak' tak "est* @rzywiasta #owa za-
koysaa si(' #os o$ad +ardzo nisko*
Ae#o dnia' kiedy si( wy!%#em*** o"' mo"a
matka uderzya mnie kocem skrzyda tak'
e a si( zatoczyem*
Hoe to +yo niechc%cy $owiedzia-
a Bir#inia*
=ie* -awsze )aworyzowaa mo"e#o
+rata $rostakaS
Bir#inia usiada ze skrzyowanymi no-
#ami*
9$owiedz mi o tym $o$rosia* W "e"
#osie wyczuwao si( ws$&czucie*
Poczuem' e wie!kie siy )a!u"%ce za +a-
rier% sa+n%* A)ryt cu$n% na zadku z na
921
w$& otwartymi oczami' wraca"%c $ami(-
ci% do wydarze s$rzed tysi%c!eci* Bir#inia
$rowadzia #o' da"%c od czasu do czasu
wskaz&wki* =ie +yem $ewny' do cze#o
zmierza' "asne' e $& nocy nie wystarczy'
e+y zro+i. $sychoana!iz( $otworowi'
a!e***
Aak' !edwie skoczyem trzysta !at'
kiedy w$adem do "amy' kt&r% moi wro#o-
wie d!a mnie wyko$a!i*
Pewnie mo#e z nie" wy)run%.
mrukn(a Bir#inia*
A)ryt $rzewr&ci oczami* Awarz $okryy
"eszcze +ardzie" maka+ryczne zmarszczki*
Przecie to +ya "ama' m&wi(S
A $rzy$adkiem nie "ezioro: chciaa
si( dowiedzie.*
=ieS #rzmotn% skrzydami* =ic z
tych cho!ernych rzeczy*** +yo ciemno i
mokro' a!e*** nie' nawet nie mokro' zimno'
kt&re $a!io***
922
-orientowaem si(' e dziewczyna
$rze"mu"e $aeczk(* 9$ucia du#ie rz(sy'
+y ukry. na#y +ysk w s$o"rzeniu* =awet
+(d%c wi!kiem' zdawaem so+ie s$raw('
"aki to musia +y. szok d!a $owietrzne#o
demona ton%.' #dy "e#o o#ie z sykiem za-
mienia si( w $ar(' i odt%d zawsze musia
sam sie+ie oszukiwa.' e to si( ni#dy nie
stao* A!e "ak ona mo#a wykorzysta.***
7ot SLarta!) w$arowa do $oko"u i zaha-
mowa z $o!iz#iem* =astroszy kady
wos w sierci i $rzewidrowa mnie wzro-
kiem* Wy$!u co i $oszed so+ie' a "a ru-
szyem za nim*
=a do!e w korytarzu usyszaem #osy*
Wy"rzaem $rzez drzwi i zo+aczyem ki!ku
onierzy dre$cz%cych dokoa* Przysz!i
chy+a $o to' e+y s$rawdzi.' co to za ha-
as' zo+aczy!i za+itych stranik&w i teraz
$ewnie $osa!i $o ws$arcie*
;oko!wiek @in $r&+owaa zro+i.' $o-
923
trze+owaa na to czasu* 5ednym skokiem
wy$adem za drzwi i s$!%taem si( z Sara-
cenami* Prawie mnie roz$aszczy!i' a!e
mo"e szcz(ki +yy swo+odne i mo#em ich
uy.* Wtedy SLarta!) $rze!ecia nad nami
na miot!e' zada"%c ciosy noem*
Wnie!imy w $yskach troch( ich +roni
z $owrotem do korytarza i usied!imy cze-
ka"%c* Pomy!aem' e $ozostan( wi!kiem i
+(d( od$orny na wi(kszo. cios&w' kt&re
mo#y $ada. z !udzkich r%k* SLarta!) o+e"-
rza dokadnie $&automat' o$ar #o
wzdu ciany i $rzeszed nad nim*
=ie s$ieszyo mi si(* 7ada minuta s$o-
ko"u' a!+o o$&0nienia nadchodz%ce#o ata-
ku' +ya minut% zyskan% d!a @in* Pooy-
em e+ na $rzednich a$ach i zdrzemn%em
si(* -+yt szy+ko usyszaem od#os .wie-
k&w' od+i"a"%cych si( od chodnika*
9ddzia musia !iczy. okoo stu os&+*
-o+aczyem ciemny ksztat i +ysk wiata
924
#wiazd na +roni* Przez moment kr%y!i
o+ok oddziau' kt&ry z!ikwidowa!imy*
=a#!e $odnie!i krzyk i ruszy!i w #&r( $o
schodach*
SLarta!) ze+ra si( w so+ie i wystrze!i z
$&automatu* Sia odrzutu cisn(a nim
$rzez korytarz' zak!%' a!e ki!ku $ostrze!i*
- $ozostaymi zderzyem si( w $ro#u*
;iach' ka$' doskok' uskok' rozerwa.
ich i roz$ru.' zawy. im w twarzeS Aoczy!i
si( w we"ciu wo!no i niezdarnie* Po kr&t-
kie" serii ka$ania szcz(kami wyco)a!i si(*
Szeciu z nich +yo za+itych !u+ rannych*
-erkn%em $rzez szy+( w drzwiach i zo-
+aczyem mo"e#o $rzy"acie!a emira* Hia
na oku +anda' a!e st%$a dokoa i $okrzy-
kiwa na swoich !udzi ener#icznie"' ni
mo#em si( s$odziewa.* 7i!ka #ru$ek od-
dzie!io si( od oddziau i roz+ie#o we
wszystkie strony* G(d% wchodzi. $rzez
okna i $ozostae drzwi*
925
-daem so+ie s$raw(' e miot( zostawi-
!imy na zewn%trz* Aeraz "u nie +yo szan-
sy ucieczki' nawet d!a @in* Protest zamie-
ni si( w warczenie' #dy usyszaem od#os
tuk%ce#o si( szka i od+ez$ieczania kara-
+in&w*
SLarta!) +y s$rytnym kotem* Ponownie
zna!az $&automat i w "aki s$os&+' $omi-
mo niezdarnych $azur&w' udao mu si(
strzaem z#asi. wiato* 9+a" wyco)a!imy
si( na schody*
-aatakowa!i nas w ciemnoci' !e$i "ak
wi(kszo. !udzi* ,aem im troch( czasu'
e+y si( $oz+iera!i' a $ierwszy' kt&ry $o
omacku dotar do schod&w' z#in%' nie
zd%ywszy wyda. #osu* ,ru#i zd%y
wrzasn%.* ;aa +anda stoczya si( za nim*
=ie mo#!i strze!a. w ciemnoci ani ata-
kowa. nie tra)ia"%c swoich wasnych !udzi*
Podnieceni a do #ranic +ezmy!noci' ru-
szy!i na mnie z maczetami' czemu si( nie
926
s$rzeciwiaem* SLarta!) dra$a ich no#i i
rozrywa "e +uch' ciach' +rz(k' na A!!a-
cha' ka$anie z(+&w w ciemnoci*
Schody +yy wystarcza"%co w%skie' +ym
m&# zatrzyma. !udzi' a ich wasne o)iary
tarasoway im dro#(' !ecz sam widok stu
miak&w kaza mi si( za kadym razem
odro+in( co)a.* <nacze" "eden m&#+y si(
mnie ucze$i.' a tuzin $ozostaych m&# si(
na nas zwa!i.* A tak' z kadym kawakiem
utracone#o terenu dostarcza!imy nowych
k!ient&w hurysom*
=ie $ami(tam dokadnie wa!ki* A!e mu-
siao u$yn%. okoo dwudziestu minut' za-
nim wyco)a!i si( sysz%c okrutny ryk* Sam
emir stan% u $odn&a schod&w' kiwa"%c
o#onem i koysz%c swo"% cudownie o+na-
on% sk&r%*
9trz%sn%em si( ze zm(czenia i $rzy#o-
towaem na ostatni% rund(* 5ednooki ty-
#rys ws$ina si( wo!no w nasz% stron(*
927
SLarta!) s$!un%* =a#!e z"echa $o $or(czy
tu o+ok due#o kota i znikn% w ciemno-
ci* =o c&' musia my!e. o wasnym kar-
ku***
Sta!imy $rawie oko' w oko kiedy emir
$odni&s a$( $en% sza+!i i o$uci "%*
4dao mi si( zro+i. unik i rzuciem si( do
"e#o #arda* Wszystko' co za$aem' to
workowata sk&ra' a!e trzymaem si( "e"
twardo i $r&+owaem si( do nie#o do+ra.*
Ay#rys rycza i trz%s +em' a zacz%em
si( koysa. "ak dzwon* -amkn%em oczy i
ci%#n%em si( mocno* Kmir rozerwa mi
e+ra swoimi du#imi $azurami* 9dsko-
czyem' a!e mo"e z(+y $ozostay tam'
#dzie +yy* Ay#rys zro+i wy$ad i zwa!i
si( na mnie* 5e#o szcz(ki zacisn(y si(* G&!
$rzeszy m&" o#on* =ie mo#em $owstrzy-
ma. wycia*
Przytoczy mnie "edn% a$%' $odnosz%c
dru#%' a+y zada. cios' kt&ry zama+y mi
928
kr(#osu$* 5akim s$oso+em osza!ay z
+&!u wyrwaem mu si( i uderzyem w
#&r(* @dy tak #a$i si( na mnie "edynym
okiem' "akie mu zostao' wy#ryzem mu "e
z #owy*
Dykn%S Pchni(cie a$% cisn(o mn% o
$or(cz* ?eaem z od#ryzionym o#onem
$odczas #dy on zwi"a si( z +&!u* Gestia
$rze"(a kontro!( nad czowiekiem i $o$(-
dzia schodami w d&' sie"%c s$ustoszenie
wr&d wasnych onierzy*
=ad zamieszaniem $rze!eciaa miota*
Stary do+ry SLarta!)S Poszed ty!ko $o
nasz trans$ort* -o+aczyem' "ak $od"eda
do drzwi a)ryta' i wstaem chwie"nie' a+y
stawi. czoo nast($ne" )a!i Saracen&w*
;i wci% $r&+owa!i kontro!owa. swo"e-
#o sze)a* -aczer$n%em $owietrza i staem
o+serwu"%c' w(sz%c i nasuchu"%c* Wyda-
wao mi si(' e m&" o#on $onie* 5e#o $o-
owa znika*
929
P&automat zacz% si( zacina.* 4sysza-
em' "ak krew ch!u$ocze w $ucach emira*
Arudno +yo #o za+i.* Ao tw&" koniec Ste-
Le Hatuchek $omy!a m(czyzna we
mnie* -ro+i% to' co $owinni zro+i. od
$ocz%tku' ustawi% si( na do!e i zaczn%
strze!a.' a kada dziesi%ta ku!a +(dzie ze
sre+ra*
Kmir $rzewr&ci si( i !ea' $ozwa!a"%c
yciu uchodzi. z kadym oddechem* ;ze-
kaem' a "e#o !udzie si( $oz+iera"% i $rzy-
$omn% so+ie o mnie*
@inny $o"awia si( na $&$i(trze' sie-
dz%c okrakiem na miot!e* Wydawao si('
e "e" #os dociera z +ardzo da!eka*
SteLeS Szy+koS Auta"S
9szoomiony $otrz%sn%em +em' $r&+u-
"%c "% zrozumie.* Gyem z+yt zm(czony'
wi!czy instynkt zaczyna $rze"mowa. kon-
tro!(* @in woya $a!ec do ust i za#wizda-
a* Ao mnie ruszyo*
930
Przeoya mnie $rzez ko!ano i trzymaa
mocno' #dy SLarta!) $i!otowa miot(* -
dou na o!e$ strze!ay kara+iny* Przez
okno na dru#im $i(trze unie!imy si( do
nie+a*
Au o+ok $rze!ecia dywan* SLarta!) wy-
#i% #rz+iet w uk i wrzasn% na Hoc* Aen
cadi!!ac mia $rzys$ieszenie* -ostawi!imy
wro#a w ty!e' a "a straciem $rzytomno.*
B<<
7iedy doszedem do sie+ie' !eaem
twarz% w d& na koi w namiocie sz$ita!-
nymF ziemia +ya mokra i $arowaa* He-
dyk odwr&ci si(' #dy za"(czaem*
;ze. +ohaterze $owiedzia* ?e-
$ie" si( nie rusza" $rzez "aki czas* 5ak si(
czu"esz:
Poczekaem' a wr&cia do mnie caa
$rzytomno.' $o czym si(#n%em $o )i!i-
931
ank( +u!ionu*
;o ze mn%: wysze$taemF oczywi-
cie zamieni!i mnie z $owrotem w czo-
wieka*
=ie tak 0!e' w #runcie rzeczy* Wdaa
ci si( in)ekc"a w rany sta)i!okoki' kt&re
zmienia"% #atunek u !udzkie#o i $sie#o no-
sicie!a a!e wy#oni!imy ro+aki nasz%
now% technik% anty+iotykow%* Poza tym
utrata krwi' szok' i zwyke wycieczenie*
-a tydzie !u+ dwa do"dziesz do sie+ie*
?eaem' rozmy!a"%c' m&" m&z# $raco-
wa na zwo!nionych o+rotach' a wi(kszo.
uwa#i +ya sku$iona na ws$aniaym sma-
ku +u!ionu* Sz$ita! $o!owy nie moe tasz-
czy. ze so+% s$rz(tu' e+y wtyka. sz$i!ki
w mode!e +akterii* ;z(sto te nawet nie
dys$onu"e $owi(kszonymi manekinami
anatomicznymi' na kt&rych chirur# moe
$rze$rowadzi. o$erac"( sym$atyczn%*
9 "akie" technice $an m&wi: s$yta-
932
em*
5eden z naszych cho$c&w ma -e
9ko* Patrzy na zarazki $rzez mikrosko$*
=ie wnikaem w to da!e"' wiedz%c' e za
ki!ka miesi(cy +(dzie si( roz$isywa o tym
/Deader6s ,i#est1* ,r(czyo mnie co "esz-
cze*
Atak*** ;zy zacz(!i:
;o*** a' atakS Ao +yo dwa dni temu'
Szariku* Arzyma!imy ci( $od as)ode!em*
S$rz%tn(!imy ich wzdu cae" !inii* 5ak
ostatnio syszaem' +y!i "u za #ranic% sta-
nu Waszyn#ton i wci% wia!i*
Westchn%em i $onownie za$adem w
sen* =awet haas $owstay' #dy medyk
dyktowa ra$ort swo"e" maszynie do $isa-
nia' nie m&# mnie o+udzi.*
@in $rzysza dzie $&0nie"' ze SLarta!-
)em na ramieniu* Promienie soca $rze-
+ysku"%ce $rzez $oy namiotu naday "e"
wosom ko!or #or%ce" miedzi*
933
;ze.' ka$itanie Hatuchek $owie-
dziaa* 5ak ty!ko dostaam $rze$ustk('
natychmiast $rzyszam zo+aczy.' "ak si(
$an czu"e*
4niosem si(' o$iera"%c na okciach' i
za#wizdaem na $a$ierosa' kt&rym mnie
cz(stowaa* 7iedy +y w moich ustach'
odezwaem si( wo!no2
,a" s$ok&" @inny* Hoe tamte" nocy
to nie +ya randka' a!e my!(' e zosta!i-
my so+ie waciwie $rzedstawieni*
Aak* 4siada na koi i zmierzwia mi
wosy* ;udowne uczucie* SLarta!) $rych-
n% na mnie' a "a chciaem m&c mu od$o-
wiedzie.*
;o z a)rytem: za$ytaem $o chwi!i*
Wci% tkwi w swo"e" +ute!ce*
4miechn(a si(* W%t$i(' e+y komuko!-
wiek udao si( #o kiedy znowu wyci%-
#n%.' zakada"%c' e kto chcia+y to zro-
+i.*
934
A!e co waciwie zro+ia:
-wyke zastosowanie zasad $a$cia
Freuda* 5ee!i kiedyko!wiek zostanie to za-
$isane' to wszyscy "un#ici w tym kra"u
zwa!% mi si( na #ow(' a!e to $odziaao*
4dao mi si( wyci%#n%. z nie#o ws$o-
mnienia i ma"akiF szy+ko okazao si(' e
ma kom$!eks hydro)o+iczny to znaczy
!(k $rzed wod%' Gurku' a nie wciek!izn(***
Hoesz do mnie m&wi. Gurek
mrukn%em a!e "e!i nazwiesz mnie Dek-
sio' dostaniesz $o tyku*
=ie za$ytaa' d!acze#o zakadaem' e
kiedy +(d( wystarcza"%co +!isko' e+y co
takie#o zro+i.* Ao mi dodao odwa#i* Dze-
czywicie' @in zarumienia si(' a!e m&wia
da!e"2
-na"%c k!ucz do "e#o oso+owoci' ca-
kiem atwo +yo $osuy. si( "e#o )o+i%*
-wr&ciam "e#o uwa#( na to' "ak $o$u!ar-
na "est woda i "ak trudno "est $rze$rowa-
935
dzi. cakowit% dehydrac"(* Do+i si( coraz
+ardzie" $rzeraony* 7iedy mu $owiedzia-
am' e wszystkie tkanki zwierz(ce' w tym
"e#o wasna' skada"% si( w okoo osiem-
dziesi(ciu $rocentach z wody' +y zaa-
twiony* Wczo#a si( z $owrotem do +ute!-
ki i dosta dr#awek*
Po chwi!i dodaa w zamy!eniu2
;hciaa+ym "% $ostawi. na moim ko-
minku' a!e $ewnie skoczy w <nstytucie
Smithsoskim* Wi(c ty!ko na$isz( kr&tk%
roz$raw( naukow% na temat zastosowania
$sychiatrii w wo"sku*
;zy +om+y' smoki i zarazy nie s% wy-
starcza"%co maka+ryczne: za$ytaem
wzdry#n%wszy si(*
Giedne $roste cz%stki ywio&wS Hy!%'
e s% dia+e!skie' a!e $owinny si( uczy. od
!udzi*
5e!i za o mnie chodzi' mo#em so+ie
wyo+razi. $ewne wady zadawania si( z
936
wied0m%' a!e***
;hod0' $rzytu! si(*
Aak zro+ia*
=ie mam z+yt wie!e $ami%tek z wo"ny*
Ao +y $askudny czas i na"!e$ie" o nim za-
$omnie.* A!e "edna' $omimo wysik&w
chirur#&w $!astycznych' zostanie ze mn%
na zawsze* 5ako wi!k miaem kr($y o#on' i
teraz "ako czowiek nie !u+i( siedzie. $od-
czas deszczu*
Ao cakiem niezy $ow&d' e+y dosta.
Pur$urowe Serce*
937
(That hell/bound train)
Przeoya 4anuta &*rska
!obert 9loch (010F/011V) zosta zapami5tany )ako autor
+Psychozy.' na podstaie kt*re) Alfred Hitchock nakr5ci
synny film pod tym samym tytuem$ Uaczyna od pisania opo/
iada# dla pulpoych ma(azyn*' )ak +"eird Tales.'
+Fantastic Ad;entures. i +Cnknon.$ P*Ynie) storzy licz/
ne poie6ci' mi5dzy innymi +American &othic.' +Firebu(.
oraz +Fear and Tremblin(.$ "yda kilka antolo(ii' 7cznie
z +Psycho/paths. i +?onsters in >ur ?idst.$
938
7iedy Hartin +y maym cho$cem' "e#o
tato $racowa na ko!ei* =i#dy nie "e0dzi
e!aznym koniem' a!e o+chodzi tory' na!e-
%ce do towarzystwa ;GeZ' i +y dumny
ze swo"e" $racy* A kiedy so+ie $o$i' $ie-
wa star% $iosenk( o Poci%#u ,o Pieka*
Hartin $rawie nie $ami(ta s&w' a!e nie
m&# za$omnie.' "ak o"ciec to $iewa* A
kiedy tato $o$eni +%d' u$i"a"%c si( $o $o-
udniu' i zosta zmiadony mi(dzy $en-
sy!wask% cystern% a $!at)orm% towarow%
towarzystwa AAeSF' Hartin dziwi si(
troch(' d!acze#o czonkowie -wi%zku nie
$iewa!i te" $ieni na $o#rze+ie*
9d te" $ory Hartinowi kie$sko si( $o-
wodzio' a!e ni#dy nie za$omnia $iosenki
taty* 7iedy mama ucieka z komiwo"ae-
rem z 7eokuk 3tato na $ewno $rzewr&ci
si( w #ro+ie na wiadomo.' e zro+ia co
939
takie#o' i w dodatku z $asaeremS8' Hartin
co noc w sierocicu nuci so+ie t( me!odi(*
A kiedy on sam r&wnie uciek' mia zwy-
cza" $o#wizdywa. $iosenk( w nocy $rzy
o#nisku' kiedy inni +ezdomni w&cz(dzy
dawno "u s$a!i*
W(drowa $o kra"u $rzez cztery czy $i(.
!at' zanim uwiadomi so+ie' e w ten s$o-
s&+ nie za"dzie da!eko* 9czywicie $r&+o-
wa wie!u za"(. z+iera owoce w 9re#o-
nie' zmywa naczynia w $ewne" #arkuchni
w Hontanie a!e $o $rostu nie nadawa
si( do sezonowe" $racy ani do zawodu $o-
mywacza* P&0nie" awansowa' za"% si(
kradzie% dek!i od k& w ,enLer i $rzez "a-
ki czas cakiem nie0!e utrzymywa si( ze
s$rzeday o$on w 9k!ahoma ;ity' a!e za-
nim "eszcze zaro+i sze. miesi(cy $rzy-
musowych ro+&t w A!a+amie' wiedzia
"u' e taka samotna w&cz(#a nie $rzynie-
sie mu nic do+re#o*
940
Wi(c $r&+owa dosta. $rac( na ko!ei'
tak "ak tato' a!e $owiedzie!i mu' e czasy
s% ci(kieF $rzy konkurenc"i ci(ar&wek'
samo!ot&w i tych nowych wymy!nych
$rzycze$ konstruowanych $rzez @enera!
Hotors wy#!%da na to' e dni zawiadow-
c&w s% $o!iczone*
?ecz Hartin nie $otra)i zrezy#nowa. z
ko!ei* @dzieko!wiek $odr&owa' zawsze
$odr&owa $oci%#iem* Wo!a wskoczy.
na mrozie do towarowe#o $oci%#u "ad%ce-
#o na $&noc' ni $odnie. kciuk' e+y za-
trzyma. cadi!!aca "ad%ce#o na F!oryd(*
Hartin +owiem $ozosta wierny $ami(ci
swe#o taty i w miar( monoci chcia +y.
taki "ak on* 9czywicie nie m&# u$i"a. si(
co wiecz&r' a!e kiedy ty!ko udao mu si(
zdo+y. $uszk( $iwa' siada $od kotem
wydzie!a"%cym $rzy"emne cie$o i ws$o-
mina dawne czasy*
;z(sto nuci so+ie $iosenk( o Poci%#u
941
,o Pieka* Aen $oci%# wi&z $i"ak&w i
#rzesznik&w' karciarzy' szu!er&w' ko+ie-
ciarzy' o+i+ok&w i ca% weso% kom$ani(*
Fa"nie +yo+y $odr&owa. w takim do+ra-
nym towarzystwie' a!e Hartin wo!a nie
my!e.' co si( stanie' kiedy $oci%# za"edzie
wreszcie na Stac"( =a ,o!e* =ie zamierza
s$(dzi. cae" wiecznoci $odkada"%c do
kot&w w $iek!e' niechroniony nawet $rzez
zwi%zek zawodowy* A "ednak +ya+y to
ws$aniaa $odr&* @dy+y istnia taki Po-
ci%# ,o Pieka* A!e oczywicie nie istnia*
Przyna"mnie" Hartin tak my!a' a do
wieczora' kiedy tra)i na stac"( w(zow% w
A$$!eton i ruszy na $oudnie $o torach*
=oc +ya ciemna i zimna' ty$owa !isto$a-
dowa noc w FoO DiLer Ba!!ey* Hartin wie-
dzia' e musi dotrze. $rzed zim% do =o-
we#o 9r!eanu' a moe nawet do Aeksasu*
5ako nie mia wie!kie" ochoty tam "echa.'
chocia sysza' e niekt&re samochody w
942
Aeksasie ma"% dek!e ze szczere#o zota*
=ie' Hartin $o $rostu nie nadawa si( do
dro+nych kradziey* Ao +yo #orze" ni
nieuczciwe +yo nieo$aca!ne* =ie do.'
e naraa si( na $ot($ienie' to w dodatku
za tak n(dzn% cen(S ?e$ie" nawr&ci. si( i
wst%$i. do Armii -+awienia*
Hartin w!&k si( $rzed sie+ie' nuc%c $io-
senk( taty i czeka"%c na "aki $oci%#' kt&ry
$owinien wy"echa. ze stac"i w(zowe" za
"e#o $!ecami* Husia za$a. ten $oci%#
nie $ozostao mu nic inne#o*
Fata!nie si( skadao' e ni#dy nie mia
okaz"i u+i. !e$sze#o interesu* ?e$ie" zosta.
+o#atym #rzesznikiem ni +iednym
#rzesznikiem* Poza tym +y $rzekonany'
e $otra)i+y wytar#owa. cakiem korzyst-
ne warunki* S$oro rozmy!a na ten temat
w ci%#u ostatnich $aru !at' zwaszcza kiedy
so+ie wy$i* W&wczas $onosia #o wy-
o+ra0nia i wymy!a rozmaite !i$ne trans-
943
akc"e* A!e oczywicie to +ya +zdura*
D&wnie do+rze m&# $rzy%czy. si( do
#osicie!i ewan#e!ii i zosta. zwykym wo-
em ro+oczym' "ak ty!u innych* =ie ma
sensu marzy. na "awie2 $iosenka to ty!ko
$iosenka i nic wi(ce"' a Poci%# ,o Pieka
nie istnie"e*
Gy ty!ko ten $oci%#' kt&ry z oskotem
nad"eda z $oudnia i dudni%c $(dzi ku
niemu $o szynach*
Hartin s$o"rza w ciemno.' a!e wzrok
#o zawi&d* =a razie sysza ty!ko haas*
Ao na $ewno +y $oci%#2 sta!owe szyny
+rz(czay i wi+roway $od sto$ami Harti-
na*
A!e "ak to mo!iwe: =ast($n% stac"% na
$oudniu +ya =eenah-Henasha' a wedu#
rozkadu nic stamt%d nie "echao $rzez na"-
+!isze #odziny*
=a nie+ie wisiay #(ste chmury' niska
m#a cie!ia si( wok& "ak zimny o$ar w
944
t( !isto$adow% noc' a!e nawet w tych wa-
runkach Hartin $owinien zo+aczy. $rzed-
nie wiata nad"eda"%ce#o $oci%#u* Ay!-
ko e nie +yo adnych wiate*
Gy ty!ko #wizd wy!atu"%cy z czarne"
#ardzie!i nocy* Hartin $otra)i roz$ozna.
na od!e#o. wy$osaenie kade" !okomo-
tywy' a!e ni#dy "eszcze nie sysza $odo+-
ne#o #wizdu* Ao nie +y sy#na2 to +y
krzyk za#u+ione" duszy*
4skoczy na +ok' $oniewa $oci%# "u
$rawie na nie#o na"eda* =a#!e wynurzy
si( z ciemnoci' $rzemkn% $o szynach i
zahamowa ze z#rzytem w nie$rawdo$o-
do+nie kr&tkim czasie* 7oa nie +yy nao!i-
wione' $oniewa r&wnie wrzasn(y' wrza-
sn(y "ak $ot($iecy* Poci%# sun% $rzez
chwi!( si% +ezwadu i zatrzyma si(' a
wrzask roz$yn% si( w niskim' $rzeci%-
#ym "(ku* Hartin $odni&s wzrok i zo+a-
czy' e +y to $oci%# $asaerski' wie!ki i
945
czarny* Ani "edna !am$a nie owiet!aa ka-
+iny maszynisty i du#ie#o rz(du wa#o-
n&w* =ie m&# odczyta. na$is&w $o +o-
kach' +y "ednak cakiem $ewien' e ten
$oci%# nie na!ea do towarzystwa =orth-
western Doad*
=a+ra "eszcze wi(ksze" $ewnoci' kiedy
zo+aczy m(czyzn( za%ce#o z $ierwsze-
#o wa#onu* H(czyzna szed troch( dziw-
nym kokiem' "ak #dy+y ku!a na "edn%
no#(* 5eszcze dziwnie" wy#!%daa z#aszo-
na !atarnia' kt&r% ni&s w r(ku' a na"dziw-
nie"sze +yo to' co zro+i* Przysun% !atar-
ni( do ust i dmuchn%' a ta natychmiast
roz"arzya si( czerwonym +!askiem* =ie
trze+a +yo na!ee. do -wi%zku 7o!e"arzy'
e+y wiedzie.' i +y to +ardzo niezwyky
s$os&+ za$a!ania !atarni*
7iedy $osta. $odesza +!ie"' Hartin za-
uway' e ma na #owie konduktorsk%
cza$k( i $rzez chwi!( $oczu si( !e$ie"
946
do$&ki nie s$ostrze#' e cza$ka sterczy
troch( za wysoko nad czoem' "ak #dy+y
co "% wy$ychao od rodka*
5ednake umia si( zachowa. i kiedy $o-
sta. umiechn(a si( do nie#o' $owiedzia2
,o+ry wiecz&r' $anie konduktorze*
,o+ry wiecz&r' Hartinie*
Sk%d $an zna mo"e imi(:
H(czyzna wzruszy ramionami*
A sk%d ty wiedziae' e "estem kon-
duktorem:
A!e $an "est konduktorem:
,!a cie+ie tak* ;hocia inni !udzie'
kt&rzy $rowadz% inny try+ ycia' widu"%
mnie $od inn% $ostaci%* =a $rzykad $owi-
niene zo+aczy.' "ak wy#!%dam w oczach
mieszkac&w >o!!ywood* H(czyzna
wyszczerzy z(+y* ,uo $odr&u"( wy-
"ani*
;o $ana tu s$rowadza: za#adn%
Hartin*
947
Sam $owiniene si( te#o domy!i.*
Przy"echaem' $oniewa mnie $otrze+u-
"esz*
5a:
=ie udawa" niewini%tka* ;o $rawda'
na o#& nie zawracam so+ie #owy $o"e-
dynczymi $rzy$adkami* W dzisie"szych
czasach nie musz( "u niko#o na#a+ywa.'
e+y ze+ra. $eny adunek $asaer&w*
Awo"e imi( zna"dowao si( na !icie od ki!-
ku !at*** nawet zarezerwowaem d!a cie+ie
mie"sce* A!e dzi wieczorem na#!e zo+a-
czyem' e z+aczasz z o+rane" dro#i*
;hciae wst%$i. do Armii -+awienia'
$rawda:
=o*** zawaha si( Hartin*
=ie wstyd0 si(* G%dzi. "est rzecz%
!udzk%' "ak kto kiedy $owiedzia* /De-
ader6s ,i#est1' z#adza si(: -reszt%' nie-
wane* Po $rostu wyczuem' e mnie $o-
trze+u"esz* Wi(c skr(ciem na +oczny tor i
948
$rzy"echaem do cie+ie*
Po co:
A!e oczywicie e+y ci( $odwie0.*
;zy nie !e$ie" "echa. wy#odnie $oci%#iem'
zamiast maszerowa. $o zimnych u!icach
za orkiestr% Armii -+awienia: Podo+no
wtedy strasznie +o!% no#i' a "eszcze +ar-
dzie" uszy +o!% od tych +(+n&w*
=ie "estem $ewien' czy mam ochot(
na "azd( $askim $oci%#iem' $rosz( $ana
owiadczy Hartin* Wiadomo' dok%d "e-
dzie ten $oci%#*
Ach tak' wiecznie ta sama kwestia
westchn% konduktor* Pewnie wo!a+y
u+i. "aki interes' z#adza si(:
Wanie $rzyzna Hartin*
=o c&' o+awiam si(' e skoczyem
"u z tymi rzeczami* ;zasy si( zmieniy'
"ak "u ws$omniaem* 9+ecnie nie +raku"e
mi $asaer&w* ,!acze#o mia+ym ci o)ero-
wa. dodatkow% $remi(:
949
Widocznie $anu na mnie za!ey' +o
inacze" nie z+acza+y $an z dro#i' e+y
mnie zna!e0.*
7onduktor $onownie westchn%*
Ara)ie w sedno* Przyzna"(' e duma
+ya zawsze mo"% nieu!ecza!n% sa+oci%*
Przez te wszystkie !ata zd%yem "u uwie-
rzy.' e na!eysz do mnie' wi(c oczywicie
teraz nie chcia+ym ci( straci. na rzecz
konkurenc"i* -awaha si(* Aak' #ot&w
"estem do+i. z to+% tar#u na twoich warun-
kach' skoro na!e#asz*
;o to za warunki: chcia wiedzie.
Hartin*
9)erta standardowa* Wszystko' cze#o
zechcesz*
Aha $owiedzia Hartin*
A!e ostrze#am ci( z #&ry' adnych
sztuczek* S$eni( kade two"e yczenie'
!ecz w zamian musisz mi o+ieca.' e wsi%-
dziesz do $oci%#u' kiedy nade"dzie czas*
950
A "e!i ten czas ni#dy nie nade"dzie:
=ade"dzie*
A "e!i wy$owiem yczenie' kt&re
s$rawi' e ni#dy si( nie s$otkamy:
=ie ma takie#o yczenia*
=iech $an nie +(dzie taki $ewny*
Ao "u mo"e zmartwienie uci% kon-
duktor* 9strze#am ci(' e coko!wiek wy-
my!isz' "a i tak w kocu od+ior( mo"% na-
!eno.* < nie +(dzie adne#o hokus-$okus
w ostatnie" chwi!i* Tadne" #odziny skru-
chy' adnych "asnowosych dzieweczek
czy te wymy!nych adwokat&w s$iesz%-
cych ci z $omoc%* Pro$onu"( uczciw%
transakc"(* Ao znaczy2 ty dostaniesz' cze#o
chcesz' "a dostan(' cze#o chc(*
A!e syszaem' e $an oszuku"e* Po-
do+no $an "est #orszy od hand!arza uywa-
nych samochod&w*
;hwi!eczk(' wy$raszam so+ie***
Gardzo $ana $rze$raszam $owie-
951
dzia $os$iesznie Hartin* A!e wszyscy
wiedz%' e $anu nie mona u)a.*
Przyzna"( to* - dru#ie" strony ty "e-
ste $rzekonany' e zna!aze na mnie s$o-
s&+*
Aaki' e sam dia+e nie $oradzi*
Sam dia+e nie $oradzi: Gardzo
mieszneS H(czyzna zacz% chichota.'
$otem umi!k* A!e tracimy cenny czas'
Hartinie* Prze"d0my do rzeczy* ;ze#o
chcesz ode mnie:
Ham "edno yczenie*
Wymie "e' a "a "e s$eni(*
Powiedzia $an2 /wszystko' cze#o
chc(1:
A+so!utnie wszystko*
Wi(c do+rze* Hartin #(+oko na+ra
tchu* ;hc( zatrzyma. ;zas*
W te" chwi!i:
=ie* 5eszcze nie* < nie d!a wszystkich*
Dozumiem oczywicie' e to niemo!iwe*
952
A!e chc( zatrzyma. ;zas d!a sie+ie* Ay!ko
raz' kiedy w $rzyszoci* W chwi!i' kiedy
+(d( wiedzia' e "estem szcz(!iwy i zado-
wo!ony' wanie t( chwi!( chc( zatrzyma.*
Wtedy zawsze +(d( szcz(!iwy*
=iezy $omys zaduma si( konduk-
tor* Husz( $rzyzna.' e ni#dy cze#o ta-
kie#o nie syszaem* 4miechn% si(*
Ay rzeczywicie du#o nad tym my!ae'
$rawda:
9d !at $rzyzna Hartin* Potem od-
chrz%kn%* =o i co $an $owie:
Ao "est cakiem mo!iwe w ramach
nasze#o su+iektywne#o $oczucia czasu
mrukn% konduktor* Aak' chy+a mona to
zaatwi.*
A!e "a chc( na$rawd( zatrzyma.
;zas' a nie ty!ko wyo+raa. so+ie' e ;zas
si( zatrzyma*
Dozumiem* Ao si( da zro+i.*
Wi(c $an si( z#adza:
953
;zemu nie: Przecie o+iecaem* ,a"
mi r(k(*
Hartin zawaha si(*
;zy to +(dzie +ardzo +o!ao: Wie
$an' nie !u+i( widoku krwi i***
GzduraS =asuchae si( za duo +a-
"ek* Hy "u do+i!imy tar#u' m&" cho$cze*
=ie $otrze+u"emy tych dziecinnych wymy-
s&w* ;hciaem $o $rostu woy. ci co do
r(ki* ;o' co $ozwo!i ci s$eni. two"e y-
czenie* Przecie nie wiadomo' kiedy zde-
cydu"esz si( na zrea!izowanie swoich za-
miar&w' a "a nie mo#( na#!e rzuca.
wszystkie#o i !ecie. do cie+ie* Wi(c na"!e-
$ie" od razu ure#u!owa. nasze zo+owi%za-
nia*
Pan chce mi da. urz%dzenie do zatrzy-
mywania ;zasu:
Aak' w $ewnym sensie* 5ak ty!ko wy-
my!( "akie $raktyczne rozwi%zanie*
7onduktor zawaha si(* Ach' "u mamS
954
We0 m&" ze#arek*
Wyci%#n% ze#arek z kieszonki kamize!-
ki* Gy to ko!e"arski ze#arek w sre+rne" ko-
$ercie* 7onduktor otworzy ko$ert( od
tyu i dokona de!ikatnych $o$rawek w
mechanizmie* Hartin $r&+owa #o $od#!%-
da.' a!e $a!ce konduktora $oruszay si( z
oszaamia"%c% szy+koci%*
@otowe umiechn% si( konduktor*
Wszystko zaatwione* 7iedy "u zdecy-
du"esz si( o#osi. $ost&"' $o $rostu o+r&.
nakr(tk( w !ewo i rozkr(. s$r(yn(' a ze-
#arek stanie* 7iedy ze#arek si( zatrzyma'
;zas r&wnie zatrzyma si( d!a cie+ie* ;zy
to wystarcza"%co "asne:
Pewnie*
=o wi(c masz' we0 to* < konduktor
$ooy ze#arek na doni Hartina*
Hodzieniec mocno zacisn% $a!ce na
ko$ercie*
< to wystarczy' tak:
955
W zu$enoci* A!e $ami(ta" moesz
zatrzyma. ze#arek ty!ko raz* Wi(c !e$ie"
u$ewni" si(' czy od$owiada ci ta chwi!a'
kt&r% zechcesz $rzeduy.* 9strze#am ci(
uczciwie' uwaa"' e+y dokona. waciwe-
#o wy+oru*
G(d( uwaa umiechn% si( Hartin*
A skoro $an $ost($u"e tak uczciwie' "a
r&wnie +(d( z $anem uczciwy* ;hy+a o
czym $an za$omnia* W zasadzie nie ma
znaczenia' "ak% chwi!( wy+ior(* Poniewa
"e!i zatrzymam d!a sie+ie ;zas' to znaczy'
e zostan( taki na zawsze* =i#dy si( nie
zestarze"(* A skoro ni#dy si( nie zestarze-
"(' to ni#dy nie umr(* A skoro ni#dy nie
umr(' to ni#dy nie +(d( musia wsi%. do
$askie#o $oci%#u*
7onduktor odwr&ci si(* 5e#o ramiona
zadray konwu!sy"nie' "ak #dy+y $o-
wstrzymywa si( od $aczu*
< ty m&wie' e "a "estem #orszy od
956
hand!arza uywanych samochod&w wy-
krztusi zdawionym #osem*
Potem znikn% we m#!e* ?okomotywa
za#wizdaa niecier$!iwie' $oci%# $otoczy
si( szy+ko $o torach i z oskotem zanurzy
si( w ciemno.* Hartin sta +ez ruchu i
mru#a"%c oczami w$atrywa si( w sre+rny
ze#arek' kt&ry trzyma w r(ku* @dy+y nie
ten ze#arek i ten dziwaczny za$ach' m&#-
+y $omy!e.' e wyo+razi so+ie to
wszystko $oci%#' konduktora i ca% trans-
akc"(*
Hia "ednak ze#arek i czu "eszcze za-
$ach $ozostawiony $rzez od"eda"%c% !o-
komotyw(* Doz$ozna #o' chocia w nie-
wie!u !okomotywach uywa si( siarki "ako
$a!iwa*
< nie mia w%t$!iwoci co do u+ite#o in-
teresu* =ie w%t$i r&wnie' e okae si( on
korzystny' $oniewa du#o nad tym roz-
my!a i wyci%#n% !o#iczne wnioski* 5aki
957
#u$iec m&#+y za%da. $ieni(dzy a!+o
wadzy' a!+o 7im =oLak* Aato m&#+y si(
s$rzeda. za .wiartk( whisky*
Hartin wiedzia' e zro+i !e$szy interes*
?e$szy: Ao +y $ewniak* Aeraz musia ty!-
ko wy+ra. waciw% chwi!(* A kiedy na-
de"dzie chwi!a' +(dzie na!eaa do nie#o
na zawsze*
Wsadzi ze#arek do kieszeni i ruszy z
$owrotem $o torach* Wczenie" nie rozu-
mia "eszcze' dok%d idzie' a!e teraz wie-
dzia* -amierza zna!e0. chwi!( szcz(cia***
Hody Hartin +yna"mnie" nie +y #u$-
cem* ,oskona!e rozumia' e szcz(cie "est
$o"(ciem wz#!(dnym2 istnie"% rozmaite
)ormy i sto$nie zadowo!enia' zmienia"%ce
si( w za!enoci od warunk&w ycia*
Aram$owi' "akim +y' cz(sto wystarczaa
do szcz(cia s$ora "amuna' $odw&"na
awka w $arku a!+o $uszka $iwa z 19IN
roku 3do+ry rocznik8* Wie!e razy dzi(ki ta-
958
kim $rostym czynnikom osi%#a stan $rze"-
ciowe" +o#oci' wiedzia "ednak' e w
yciu s% !e$sze rzeczy* Postanowi "e zdo-
+y.*
Po dw&ch dniach zna!az si( w wie!kim
miecie ;hica#o* - oczywistych $rzyczyn
wy!%dowa na West Hadison Street i tam
$od"% $ewne kroki' e+y $o$rawi. swo"%
$ozyc"( yciow%* -osta mie"skim sz!i)i-
+rukiem' e+rakiem' naci%#aczem* W ci%-
#u ty#odnia wzni&s si( na wyyny' #dzie
szcz(cie oznaczao $osiek w tanie" "ado-
da"ni' $rawdziw% wo"skow% $rycz( z dwo-
ma kocami w $rawdziwym domu noc!e#o-
wym oraz .wiartk( wina muszkate!owe#o*
=adesza wreszcie noc' kiedy Hartin
rozkoszu"%c si( w $eni tymi trzema !uksu-
sami' odczu $okus(' e+y u szczytu u$o"e-
nia zatrzyma. ze#arek* Potem $rzy$omnia
so+ie twarze nadzianych "e!eni' kt&rych
dzisia" naci%#a na u!icy* 5asne' to +y!i )ra-
959
"erzy' a!e do+rze im si( $owodzio* =osi!i
$orz%dne u+rania' mie!i do+re $osady' "e0-
dzi!i do+rymi samochodami* ,!a nich
szcz(cie oznaczao "eszcze wi(ksz% eksta-
z(2 "ada!i o+iady w na"!e$szych hote!ach'
sy$ia!i na s$r(ynowych materacach i $i"a-
!i #atunkow% whisky*
Fra"erzy czy nie' mie!i troch( rac"i* Har-
tin $omaca ze#arek' odrzuci $okus(' e+y
zastawi. #o za nast($n% +ute!k( wina' $o
czym $oszed s$a. $ostanawia"%c' e zna"-
dzie "ak% $rac( i $o$rawi sw&" ws$&-
czynnik szcz(cia*
7iedy o+udzi si( na kacu' $ostanowie-
nie wci% +yo si!ne* 7ac min%' a!e decy-
z"a $ozostaa* Przed u$ywem miesi%ca
Hartin $racowa "u u $rzedsi(+iorcy +u-
dow!ane#o na South Side' $rzy "ednym z
wie!kich $ro"ekt&w od+udowy* =ie cier-
$ia te" har&wki' a!e $acono mu nie0!e i
wkr&tce zna!az so+ie "edno$oko"owe
960
mieszkanko na G!ue <s!and ALenue* Przy-
zwyczai si( teraz "ada. w $rzyzwoitych
restaurac"ach' ku$i so+ie wy#odne &ko i
w kad% so+ot( wieczorem chodzi do
kna"$ki na ro#u* Ao wszystko +yo +ardzo
$rzy"emne' a!e***
Gry#adzista +y zadowo!ony z "e#o $ra-
cy i o+ieca mu $odwyk( w nast($nym
miesi%cu* 5e!i zaczeka na $odwyk(' +(-
dzie m&# so+ie $ozwo!i. na uywany sa-
moch&d* Posiada"%c samoch&d' +(dzie
m&# czasem $oderwa. "ak% dziewczyn(*
Do+io tak wie!u ko!e#&w z $racy i wyda-
wa!i si( cakiem szcz(!iwi*
Wi(c Hartin $racowa da!e" i otrzyma
$odwyk(' i ku$i samoch&d' i wkr&tce $o-
"awiy si( dziewczyny*
-a $ierwszym razem' kiedy to si( stao'
chcia natychmiast zatrzyma. ze#arek* ,o-
$&ki nie $rzy$omnia so+ie' co zawsze m&-
wi!i starsi m(czy0ni* Gy na $rzykad )a-
961
cet imieniem ;har!ie' kt&ry $racowa ra-
zem z nim $rzy d0wi#u* /P&ki "este mo-
dy i nie znasz ycia' moe ci( +awi. #ania-
nie za tymi dziwkami* A!e $o "akim cza-
sie +(dziesz chcia cze#o !e$sze#o* Po-
rz%dna dziewczyna' two"a wasna dziew-
czyna' to rozumiemS1*
=o c&' moe mia troch( rac"i* Hartin
$ostanowi s$r&+owa.* 5e!i nie s$odo+a
mu si( takie rozwi%zanie' zawsze +(dzie
m&# wr&ci. do te#o' co "u mia*
Warto +yo s$r&+owa.* 9czywicie $o-
rz%dne dziewczyny nie rosn% na drzewach
3#dy+y tak +yo' znacznie wi(ce" m(-
czyzn wy+ierao+y zaw&d !enicze#o8' to-
te min(o $rawie sze. miesi(cy' zanim
$ozna ?i!!ian @i!!is* W tym czasie otrzy-
ma "u nast($ny awans i $racowa w +iu-
rze* Posa!i #o do wieczorowe" szkoy'
e+y nauczy si( $odstaw ksi(#owoci' a to
oznaczao dodatkowe $i(tnacie do!c&w na
962
tydzie' no i $rzy"emnie" +yo $racowa.
$od dachem*
A ?i!!ian +ya na$rawd( wietna* 7iedy
$owiedziaa' e za nie#o wy"dzie' Hartin
+y $rawie $ewien' e nadesza waciwa
chwi!a* Ay!ko e ?i!!ian +ya troch(*** no
c&' +ya $o $rostu $orz%dn% dziewczyn% i
$owiedziaa' e +(d% musie!i zaczeka. do
!u+u* 9czywicie Hartin nie m&# si( z
ni% oeni.' do$&ki nie odoy troch( $ie-
ni(dzyF $rzydaa+y si( r&wnie nast($na
$odwyka*
-a+rao to rok* Hartin +y cier$!iwy' $o-
niewa wiedzia' e warto zaczeka.* -a
kadym razem' kiedy o#arniay #o w%t$!i-
woci' wyci%#a ze#arek i $rzy#!%da mu
si(* A!e ni#dy nie $okaza #o ?i!!ian ani
nikomu innemu* Prawie wszyscy "e#o ko-
!edzy nosi!i kosztowne ze#arki na r(k(' a
ten sre+rny kieszonkowy czasomierz wy-
#!%da troch( tandetnie*
963
Hartin umiechn% si(' s$o#!%da"%c na
ze#arek* 7i!ka o+rot&w nakr(tki i +(dzie
mia co' cze#o ni#dy nie osi%#nie Taden z
tych za$racowanych t($ak&w* =ie$rzerwa-
ne szcz(cie ze swo"% rumieni%c% si( o+!u-
+ienic%***
Ay!ko e !u+ okaza si( do$iero $ocz%t-
kiem* Pewnie' +yo ws$ania!e' a!e ?i!!ian
$owiedziaa' e +yo+y o wie!e !e$ie"' #dy-
+y $rze$rowadzi!i si( do nowe#o mieszka-
nia i urz%dzi!i "e "ak na!ey Hartin zrozu-
mia' e +(dzie musia zaczeka.' a "e#o
syn +(dzie troch( starszy' zacznie chodzi.'
m&wi. i uzyska wasn% oso+owo.*
Hnie" wi(ce" w tym czasie s$&ka +u-
dow!ana zacz(a #o wysya. na ins$ekc"e i
teraz on "ada w na"!e$szych hote!ach' y
na wysokie" sto$ie i rozrzutnie czer$a z
)unduszu na wydatki* =ie"eden raz kusio
#o' e+y zatrzyma. ze#arek* Ao +yo do+re
ycie* Ho#o +y. "eszcze !e$sze' uwiado-
964
mi so+ie' #dy+y ty!ko nie musia $raco-
wa.* Pr(dze" czy $&0nie" wkr(ci si( "ako
do interes&w s$&ki' z+i"e #ru+sz% )ors( i
ode"dzie na emerytur(* Wtedy wszystko
uoy si( idea!nie***
Aak te si( stao' a!e nie od razu* Syn
Hartina chodzi "u do szkoy rednie"' za-
nim Hartin zdo+y $rawdziwy ma"%tek*
;zu' e $owinien zatrzyma. si( teraz !u+
ni#dy' $oniewa +yna"mnie" nie +y "u
mody*
A!e wanie wtedy $ozna Sherry West-
cott' kt&ra "ako wca!e nie uwaaa #o za
$ana w rednim wieku' mimo e zaczyna
ysie. i wyhodowa so+ie +rzuszek* =a-
uczya #o' e mona zakry. ysin( $erucz-
k% i cisn%. #orsetem wysta"%cy +rzuch*
Prawd( m&wi%c' nauczya #o mn&stwa
rzeczy' a nauka +ya tak $rzy"emna' e
Hartin wy"% ze#arek i $rzy#otowa si( do
zatrzymania ;zasu*
965
=a nieszcz(cie wy+ra dokadnie t(
chwi!(' kiedy $rywatni detektywi wyama!i
drzwi hote!owe#o $oko"u* =ast%$i du#i
okres' $odczas kt&re#o Hartin +y tak za"(-
ty wa!k% z adwokatami w $rocesie rozwo-
dowym' e waciwie nie mia ani "edne"
chwi!i radoci*
7iedy wreszcie zas$okoi $retens"e ?ii'
zosta znowu +ez #rosza' a Sherry' "ak si(
okazao' wca!e "u nie uwaaa' e "est taki
mody* Wi(c Hartin zwiesi #ow( i wr&ci
do $racy*
W kocu znowu z+i ma"%tek' a!e tym
razem trwao to due" i $o drodze nie mia
wie!u okaz"i' e+y si( rozerwa.* Wytworne
damy w wytwornych +arach kokta"!owych
"u #o nie interesoway' tak samo "ak a!ko-
ho!* Poza tym doktor za+roni mu $i.*
Gyy "ednak inne $rzy"emnoci dost($ne
d!a +o#ate#o czowieka* =a $rzykad $o-
dr&e* Hartin nie tuk si( "u $oci%#iem
966
towarowym z "edne" wiochy do dru#ie"' a!e
$odr&owa dookoa wiata samo!otem i
!uksusowym !iniowcem* Przez "aki czas
zdawao mu si(' e "ednak zna"dzie swo"%
chwi!(* 9#!%da Aad Haha! w +!asku
ksi(yca' ksi(ycowa $owiata !nia na
stare"' odra$ane"' sre+rne" ko$ercie ze#arka
i Hartin #ot&w +y zatrzyma. ;zas* =iko-
#o nie +yo w $o+!iu***
< wtedy si( zawaha* Pewnie' to +ya ra-
dosna chwi!a' a!e czu si( samotny* ?ii z
dzieckiem odesza* Sherry odesza' a on ni-
#dy nie mia adnych $rzy"aci&* Hoe
#dy+y zna!az $ar( $okrewnych dusz' $o-
zna+y na"wysze szcz(cie* Ao +ya od$o-
wied0 nie $ieni%dze' nie wadza' seks czy
o#!%danie $i(knych widok&w* Prawdziwe
zadowo!enie zawiera si( w $rzy"a0ni*
Wi(c na statku w drodze do domu Har-
tin usiowa nawi%za. "akie zna"omoci w
+arze* A!e wszyscy ci !udzie +y!i o ty!e
967
modsi* < Hartin nie mia z nimi nic ws$&!-
ne#o* ;hcie!i r&wnie $i. i taczy.' a on
nie mia "u zdrowia do takich rozrywek*
=iemnie" "ednak $r&+owa*
Hoe wanie d!ate#o mia ten may wy-
$adek na dzie $rzed dokowaniem w San
Francisco* /Hay wy$adek1 to +yo okre-
!enie okr(towe#o !ekarza' a!e Hartin za-
uway' e !ekarz mia +ardzo $owan%
min(' kiedy kaza mu zosta. w &ku i we-
zwa karetk( $o#otowia' e+y czekaa na
$rzystani i zawioza $ac"enta $rosto do
sz$ita!a*
W sz$ita!u wszystkie kosztowne za+ie-
#i' kosztowne umiechy i kosztowne sowa
ani $rzez chwi!( nie oszukay Hartina* Gy
starym czowiekiem' mia sa+e serce i
wszyscy my!e!i' e umrze*
A!e on ich $rzechytrzy* =ada! mia ze
so+% ze#arek* -na!az #o w kieszeni $asz-
cza' kiedy naoy u+ranie i wymkn% si(
968
$rzed witem ze sz$ita!a*
=ie musia umiera.* H&# od$(dzi.
mier. "ednym #estem i zamierza to zro-
+i. "ako wo!ny czowiek' na wo!noci' $od
otwartym nie+em*
Ao +ya $rawdziwa ta"emnica szcz(cia*
Aeraz to zrozumia* =awet $rzy"a0 zna-
czya mnie" ni wo!no.* Aak +yo na"!e-
$ie" uwo!ni. si( od $rzy"aci&' od rodzi-
ny i od cie!esnych %dz*
Hartin $owo!i szed chodnikiem $od
nocnym nie+em* Pomy!e. ty!ko' e wr&ci
dokadnie tam' sk%d wyruszy $rzed wie!u
!aty* A!e ta chwi!a +ya do+ra' wystarcza"%-
co do+ra' e+y trwa. +ez koca* =ie#dy
w&cz(#a zawsze w&cz(#a*
4miechn% si(' my!%c o tym' a $otem
na#y' ostry skurcz wykrzywi mu twarz i
na#y' ostry +&! $rzeszy mu $ier* Qwiat
zacz% wirowa. i Hartin u$ad na chodnik
$rzy kraw(niku*
969
Prawie nic nie widzia' a!e wci% "eszcze
zachowa wiadomo. i rozumia' co si(
stao* =ast($ny zawa' i to #ro0ny* Hoe
to "u koniec* Ay!ko Hartin nie +(dzie
#u$cem* =ie +(dzie czeka' e+y zo+a-
czy.' co mu $rzyniesie $rzyszo.*
Aeraz wanie mia s$oso+no. uy.
swo"e" mocy i oca!i. ycie* < zamierza to
zro+i.* 5eszcze si( $orusza* =ic nie mo#o
#o $owstrzyma.*
Si(#n% do kieszeni' wyci%#n% stary'
sre+rny ze#arek i niezdarnie u"% w $a!ce
nakr(tk(* 7i!ka o+rot&w i $rzechytrzy
mier.* =i#dy nie +(dzie musia wsi%. do
Poci%#u ,o Pieka* G(dzie y wiecznie*
Wiecznie*
Hartin ni#dy dot%d nie zastanawia si(
nad tym sowem* Ty. wiecznie a!e "ak:
;zy na$rawd( chcia wiecznie tu $ozosta.
stary' chory czowiek' !e%cy +ezradnie
w trawie:
970
=ie* =ie m&# te#o zro+i.* =ie zro+i
te#o* < na#!e zachciao mu si( $aka.' $o-
niewa zrozumia' e #dzie $o drodze
$rzechytrzy sam sie+ie* A teraz +yo za
$&0no* 9czy zaszy mu m#%' w uszach
roz+rzmiewa oskot***
9czywicie roz$ozna ten d0wi(k i wca-
!e si( nie zdziwi' kiedy $oci%# wynurzy
si( z m#y $rzy kraw(niku* =ie zdziwi
si( r&wnie' kiedy $oci%# stan%' konduk-
tor wyskoczy i $odszed $owo!i do nie#o*
7onduktor wca!e si( nie zmieni* =awet
umiecha si( dokadnie tak samo*
;ze. Hartin $owiedzia* Wszyscy
na cie+ie czeka"%*
Wiem sze$n% Hartin* A!e $an +(-
dzie musia mnie zanie.* =ie mo#( cho-
dzi.* =ie mo#( "u nawet m&wi.' $rawda:
9wszem' moesz od$ar konduktor*
Sysz( ci( do+rze* Hoesz take chodzi.*
Pochy!i si( i $ooy r(k( na $iersiach
971
Hartina* Przez chwi!( Hartin czu !odowa-
te odr(twienie' a $otem rzeczywicie odzy-
ska wadz( w no#ach*
Wsta i ruszy za konduktorem wzdu
nasy$u' mi"a"%c ko!e"ne wa#ony*
Auta": za$yta*
=ie' nast($ny wa#on mrukn% kon-
duktor* ;hy+a zasuye so+ie na $o-
dr& sa!onk%* Pomimo wszystko osi%#n%e
cakiem s$oro* Poznae rozkosze +o#ac-
twa' wadzy i $ozyc"i* ,owiadczye ra-
doci maestwa i o"costwa* 9dkrye
$rzy"emnoci "edzenia i $icia' zasmakowa-
e r&wnie roz$usty* Podr&owae da!eko
i wie!e widziae* Wi(c oszcz(d0 mi wy-
rzut&w sumienia w ostatnie" chwi!i*
-#oda westchn% Hartin* ;hy+a to
nie $ana wina' e $o$eniem +%d* - dru-
#ie" strony $an r&wnie nie moe $rzy$isy-
wa. so+ie adne" zasu#i* Wszystko' co
zdo+yem' zawdzi(czam wasne" $racy*
972
Sam te#o dokonaem* Wca!e nie $otrze+o-
waem $askie#o ze#arka*
Dzeczywicie umiechn% si( kon-
duktor* Wi(c moe teraz mi #o oddasz:
Potrze+u"e #o $an d!a nast($ne#o )ra-
"era' co: mrukn% Hartin*
Hoe*
;o w #osie konduktora kazao Harti-
nowi $odnie. wzrok* Pr&+owa za"rze.
mu w oczy' a!e daszek cza$ki rzuca cie*
Wi(c Hartin s$o"rza na ze#arek' "ak #dy-
+y s$odziewa si( zna!e0. w nim od$o-
wied0*
=iech $an mi $owie "edn% rzecz ode-
zwa si( cichym #osem* 5e!i oddam
$anu ze#arek' co $an z nim zro+i:
=o' wyrzuc( #o do rowu od$ar kon-
duktor* Ay!ko ty!e* < wyci%#n% r(k(*
A "e!i kto #o zna"dzie: < rozkr(ci
s$r(yn(' i zatrzyma ;zas:
=ikt te#o nie zro+i owiadczy kon-
973
duktor* =awet #dy+y wiedzia*
;hce $an $owiedzie.' e to +yo oszu-
stwo: -e to "est zwyky' tani ze#arek:
Ae#o nie m&wiem sze$n% konduk-
tor* Powiedziaem ty!ko' e nikt "eszcze
nie rozkr(ci s$r(yny* Wszyscy $ost%$i!i
tak "ak ty' Hartinie czeka!i' a zna"d% do-
skonae szcz(cie* ;zeka!i na chwi!(' kt&ra
ni#dy nie nadesza*
7onduktor $onownie wyci%#n% r(k(*
Hartin westchn% i $otrz%sn% #ow%*
A "ednak $an mnie oszuka*
Sam si( oszukae' Hartinie* A teraz
$o"edziesz Poci%#iem ,o Pieka*
Wci%#n% Hartina na sto$ie i we$chn%
#o do wa#onu* 7iedy o+a" wsied!i' !oko-
motywa za#wizdaa i $oci%# ruszy* Hartin
sta w rozkoysanym wa#onie' $rzy#!%da-
"%c si( $ozostaym $asaerom* Siedzie!i w
rz(dach i ten widok wca!e nie wyda mu
si( dziwny*
974
Gy!i tu wszyscy2 $i"acy i #rzesznicy'
karciarze' szu!erzy' ko+ieciarze i o+i+oki'
caa wesoa kom$ania* Wiedzie!i oczywi-
cie' dok%d "ad%' a!e na razie wca!e si( nie
$rze"mowa!i* -asony w oknach o$uszczo-
no' !ecz w $rzedzia!e +yo "asno* Wszyscy
mia!i si( i $iewa!i' $odawa!i so+ie +ute!-
k(' o$owiada!i kaway i $rzechwa!a!i si(
"eden $rzed dru#im' zu$enie tak samo "ak
w stare" $iosence taty*
Fa"ne towarzystwo tu macie odezwa
si( Hartin* =o' no' ni#dy "eszcze nie wi-
dziaem takie" do+rane" $aczki* Wy#!%da
na to' e nie0!e si( +awi%S
Przykro mi $owiedzia konduktor*
9+awiam si(' e za+awa si( skoczy' kie-
dy do"edziemy do Stac"i =a ,o!e*
Po raz trzeci wyci%#n% r(k(*
=o' zanim usi%dziesz' !e$ie" odda" mi
ten ze#arek* Ao znaczy' umowa "est umo-
w%***
975
Hartin umiechn% si(*
4mowa "est umow% $owt&rzy*
-#odziem si( wsi%. do te#o $oci%#u' "e-
!i +(d( m&# zatrzyma. ;zas' kiedy zna"-
d( od$owiedni% chwi!( szcz(cia* Wi(c "e-
!i $an $ozwo!i' ure#u!u"( nasze rachunki*
Gardzo $owo!i Hartin rozkr(ci s$r(y-
n(*
=ieS wykrzykn% konduktor* =ieS
A!e ze#arek stan%*
;zy wiesz' co zro+ie: zasa$a kon-
duktor* Aeraz ni#dy nie do"edziemy do
Stac"i* ;i%#!e +(dziemy "echa.' $rzez ca%
wieczno.S
Hartin znowu si( umiechn%*
Wiem $owiedzia* A!e caa $rzy-
"emno. $o!e#a na tym' e+y $odr&owa.'
a nie e+y do"echa. do ce!u* Pan mnie te#o
nauczy* Hy!(' e czeka mnie ws$aniaa
$odr&*
7onduktor "(kn%*
976
=o do+rze westchn% w kocu*
5ednak mnie $okonae* A!e kiedy $omy-
!(' e mam s$(dzi. wieczno. uwi(ziony
w tym $oci%#u "ak w $ua$ce***
@owa do #&ry $ocieszy #o Hartin*
=ie +(dzie tak 0!e* -da"e si(' e mamy
mn&stwo "edzenia i $icia* =o i w kocu
$an sam wy+ra tych !udzi*
A!e "a "estem konduktoremS Pomy!'
co to d!a mnie znaczyS Praca +ez kocaS
=iech $an si( nie martwi $owiedzia
Hartin* =iech $an $osucha' moe +(d(
m&# $anu $om&c* 5e!i zna"dzie $an d!a
mnie dru#% tak% cza$k( i $ozwo!i mi $an
zatrzyma. ze#arek***
< tak te si( stao* W swo"e" cza$ce i ze
sre+rnym ze#arkiem Hartin "est na"szcz(-
!iwszym czowiekiem na tym i na tamtym
wiecie teraz i na zawsze* Hartin' nowy
konduktor w Poci%#u ,o Pieka*
977
(The bazaar of the bizarre)
Przeoya Anna 4orota Hami#ska
Fritz %eiber (0103/011X) )est poszechnie uaany za
)edne(o z o)c* poie6ci +miecza i czar*.$ >poiadania o
Fafhrdzie i -zarym Hocurze' odznacza)7ce si5 subtelnym'
ironicznym docipem' zyskay z mie)sca o(romny roz(os'
por*nyalny z entuz)astycznym przy)5ciem opoie6ci !o/
berta Hoarda o =onanie$ Poie6ci science fiction %eibera
stay si5 r*nie sane' a za +"5droca. i +The 9i( Time.
uzyska na(rod5 Hu(o$ :nne )e(o yr*nia)7ce si5 poie6ci
to +=on)ure "ife.' opoiada)7ca o ma(ii i posu(ianiu si5
ni7 czasach sp*czesnych' oraz +>ur %ady of 4arkness.'
za kt*r7 zdoby na(rod5 "orld Fantasy$ "ydanicto 4ark
Har;est Press ydao tom +The %eiber =hronicles.' przed/
978
staia)7cy pi58dziesi5cioletni dorobek pisarza )ako autora
opoiada#$
979
9so+!iwe #wiazdy Qwiata =ehwon !ni-
y' rozsiane #(sto nad czarnymi dachami
miasta ?ankhmar' #dzie +rz(k mieczy sy-
cha. $rawie r&wnie cz(sto' "ak +rz(k mo-
net* Ae" akurat nocy nie +yo m#y*
=a P!acu Hrocznych 4ciech kt&ry
!ey ty!ko ki!ka u!ic od Wietrznych Ga#ien
i rozci%#a si( od Fontanny Hroczne" 9+)i-
toci do Qwi%tyni ;zarne" ,ziewicy
wiata sk!e$&w na do!e nie +yy wca!e "a-
nie"sze ni #wiazdy w #&rze* S$rzedawcy
narkotyk&w' hand!arze oso+!iwoci i w(-
drowni kramarze owiet!a!i stra#any i
mie"sca hand!u )os)oryzu"%cym $r&chnem'
wiet!ikami' !atarenkami z maymi' $o"e-
dynczymi szy+kami* A swo"e interesy za-
atwia!i $rawie tak cicho' "ak #wiazdy za-
atwia"% swo"e*
W nocnym ?ankhmarze nie +raku"e
980
mie"sc haa!iwych' "asno owiet!onych
$ochodniami* 5ednak odwieczna tradyc"a
nakazywaa' +y na P!acu Hrocznych
4ciech $anoway ciche sze$ty i ta"emniczy
mrok* Fi!ozo)owie cz(sto $rzychodz% tu
"edynie $o to' +y $omedytowa.' studenci
+y marzy.' a teo!odzy o oczach )anatyk&w
+y snu.' niczym $a"%ki sieci' nowe' za-
wie teorie o ,ia+!e i innych ciemnych si-
ach rz%dz%cych wszechwiatem* A "e!i
kt&ryko!wiek z nich zna"dzie $o drodze
odro+in( zakazane" $rzy"emnoci' tym !e-
$ie" niew%t$!iwie d!a ich teorii' marze'
teo!o#ii i demono!o#ii*
5ednak te" nocy uczyniono "askrawy wy-
"%tek od re#uy ciemnoci* - niskich drzwi'
zwieczonych tr&"!istnym ukiem' nowo
wykutych w stare" cianie' na $!ac $yn(y
$otoki wiata* =owe drzwi wznosiy si(
nad horyzontem +ruku niczym $otworny
ksi(yc' rozwiet!ony od+itymi $romienia-
981
mi mordercze#o soca' a wiata #wiazd i
hand!arzy ta"emnicami #asy $rzy nich nie-
ma! cakowicie*
Wraz ze wiatem z we"cia wy$yway
niezwyke' nies$otykane dot%d towary' za
o+ok nich $ochy!aa si( $osta. o chciwe"
twarzy' odziana w str&" niewidziany $rzed-
tem ani na !%dzie' ani na morzu*** Qwiata
=ehwon* 9so+nik ten mia na #owie ka-
$e!usz $odo+ny do czerwone#o wiaderka'
nosi te workowate s$odnie i niezwyke
czerwone +uty z zadartymi noskami* 5e#o
oczy +yy dra$iene "ak oczy sokoa' a!e
umiech tak cynicznie i !u+ienie zach(ca-
"%cy "ak umiech stare#o satyra*
;o chwi!a zrywa si( i $odskakiwa wo-
k& we"cia' zamiata"%c wci% +ruk du#%
miot%' "ak+y chcia oczyci. $rze"cie d!a
"akie#o +a"kowe#o cesarza* ;z(sto "ednak
$rzerywa ten taniec' +y za#wizda. cicho i
wu!#arnie' zawsze s$o#!%da"%c w #&r(' na
982
tum z+iera"%cy si( w ciemnociach wok&
drzwi* Wykonywa wtedy #est za$rasza"%-
cy do wn(trza nowe#o sk!e$u' #est "edno-
czenie sua!czy i zowieszczy*
=ikt z te#o tumu nie odway si( "esz-
cze we". do "asno owiet!one#o sk!e$u'
ani cho.+y z+ada. oso+!iwoci rozoo-
nych $rzed nim tak nied+a!e' !ecz zach(ca-
"%co* A!e !icz+a za)ascynowanych #a$i&w
rosa z kad% chwi!%* Sycha. +yo te kry-
tyczne sze$ty tych' kt&rych o+urzaa ta
nowa metoda hand!owania "ednak wes-
tchnienia i ciche sowa zachwytu' $odziwu
i coraz #or(tsze" ciekawoci za#uszay
nie$rzychy!ne uwa#i*
Szary 7ocur w!iz#n% si( na $!ac od
strony Fontanny tak cicho' "ak+y $rzyszed
$odern%. komu #ardo +%d0 sz$ie#owa.
sz$ie#&w Wadcy* 5e#o mokasyny ze
szczurze" sk&ry nie wydaway adne#o
983
d0wi(ku* 5e#o miecz Ska!$e!' ukryty w $o-
chwie ze sk&rek myszy' nie otar si( ani
razu o "e#o tunik( i $aszcz z szare#o "e-
dwa+iu o dziwne"' szorstkie" )akturze*
S$o"rzenia' rzucane s$od szare#o' "edwa+-
ne#o ka$tura zsuni(te#o do $oowy #owy'
+yy #ro0ne i wyraay niezachwiane $o-
czucie wasne" wyszoci*
W #(+i ducha 7ocur czu si( "ednak "ak
uczniak' i to uczniak $rzeraony mo!iwo-
ci% otrzymania na#any oraz o#romne" $ra-
cy domowe"* W "e#o tor+ie ze szczurze"
sk&ry s$oczywa !ist na+az#rany ciemno-
+r%zowym atramentem omiornic na sre-
+rzyste" ry+ie" sk&rze $rzez Shee!+( o Gez-
okie" Awarzy* Prosi on' +y 7ocur zna!az
si( w tym oto mie"scu o te" wanie $orze*
Shee!+a +y "e#o ma#icznym nauczycie-
!em i o i!e akurat mia na to ochot(
o$iekunem' i !e$ie" +yo nie i#norowa. ta-
kie#o za$roszenia' #dy oczy Shee!+y do-
984
skona!e umiay wytro$i. nietowarzyskich'
chocia nie zna"doway si( mi(dzy "e#o
$o!iczkami a czoem*
5ednak zadania' kt&re Shee!+a w takich
chwi!ach dawa 7ocurowi' +yway zazwy-
cza" +ardzo uci%!iwe' a nawet haa!iwe
"ak na $rzykad do starczenie dziewi(ciu
+iaych kot&w +ez "edne#o czarne#o wo-
ska' kradzie $i(ciu e#zem$!arzy te" same"
ksi(#i ma#icznych run z $i(ciu +ardzo od
sie+ie odda!onych czarodzie"skich +i+!io-
tek a!+o zdo+ycie $r&+ek a"na czterech
kr&!&w' ywych !u+ martwych* ,!ate#o
7ocur z"awi si( wczenie"' +y usysze. z%
nowin( mo!iwie na"szy+cie"* Przyszed
te sam' #dy nie yczy so+ie' +y "e#o to-
warzysz Fa)hrd sta o+ok chichocz%c' $od-
czas #dy Shee!+a +(dzie wy#asza swo"e
czarnoksi(skie homi!ie $okornemu 7ocu-
rowi*** czy wymy!a d!a nie#o dodatkowe
zadania*
985
?ist Shee!+y wyryty w $ami(ci 7ocura
+rzmia $o $rostu2 &dy (iazda Akul przy/
stroi :(5 !han' b7dY przy Fontannie
?roczne) >bfito6ci$ Pod !istem widnia "e-
dynie $usty owa!' kt&ry +y znakiem roz-
$oznawczym Shee!+y*
7ocur $yn% teraz $rzez ciemno. w
stron( Fontanny* Gya to $rzysadzista czar-
na ko!umna' a na "e" zaokr%#!onym wierz-
choku z+ieraa si( "edna czarna kro$!a i
s$adaa co dwadziecia uderze soniowe-
#o serca*
7ocur stan% $rzy Fontannie i wyci%#n%
z#i(t% r(k(' +y zmierzy. wysoko. zie!one"
#wiazdy Azu!* Husiaa "eszcze o+niy. si(
o do+re siedem szerokoci $a!ca' +y do-
tkn%. i#!icy smuke#o' od!e#e#o minaretu
Dhan' do+rze widoczne#o na t!e #wiazd*
7ocur sku!i si( $rzy czarne" ko!umnie'
a $otem !ekko na ni% wskoczy' +y s$raw-
dzi.' czy zmieni to w istotny s$os&+ wyso-
986
ko. #wiazdy* =ie zmienio*
Doze"rza si( w ciemnociach' wy$atru-
"%c nieruchomych $ostaci zwaszcza $o-
staci w szatach i ka$turze mnicha' z ka$tu-
rem nasuni(tym tak nisko' e +yo w%t$!i-
we' czy w o#&!e widzi co $od no#ami*
Tadne" $ostaci nie dostrze#*
7ocur na#!e zhardzia* Skoro Shee!+a
nie zamierza kurtuazy"nie $rzy". $rzed
czasem' to on te nie musi +y. taki u$rze"-
myS Poszed wi(c z+ada. nowy' "asno
owiet!ony sk!e$' kt&re#o +!ask dostrze#
odda!ony "eszcze co na"mnie" o u!ic( od
P!acu Hrocznych 4ciech*
Fa)hrd z P&nocy otworzy "edno oko'
zam#!one od wina' i nie rusza"%c #ow%'
roze"rza si( $o $oowie owiet!one#o
$rzez o#nisko $okoiku' w kt&rym s$a
na#o* -amkn% oko' otworzy dru#ie i ro-
ze"rza si( $o dru#ie" $oowie*
987
=i#dzie nie +yo !adu 7ocura* =a razie
w $orz%dkuS 5e!i szcz(cie #o nie zawie-
dzie' uda mu si( zaatwi. dzisie"szy kr($u-
"%cy interes +ez wysuchiwania szyderstw
mae#o szare#o o+uza*
Wyci%#n% s$od szorstkie#o $o!iczka
kwadrat )io!etowe" sk&ry w(a' w kt&re"
$rzekuto ma!ekie otwory tak' +y utwo-
rzyy #wiazdy' #dy trzyma sk&r( mi(dzy
oczami a tacz%cym o#niem* @dy w$atry-
wa si( w nie duszy czas' #wiazdy uka-
day si( w na$is2 &dy sztylet !han przebi)e
ciemne serce Akul' odszuka) \r*do =zar/
nych Hropel$
=a )io!etowym kwadracie narysowano
te z rozmachem w ko!orze +r%zowo-$o-
maraczowym "ak +arwa zasche" krwi
siedmioramienn% swastyk(' "eden ze zna-
k&w =in#au+!e6a Siedmiookie#o*
Fa)hrd +ez trudu zinter$retowa br&do
;zarnych 7ro$!i "ako Fontann( Hroczne"
988
9+)itoci* -a$ozna si( niestety z $odo+-
nym m(tnym' $oetyckim "(zykiem "ako
cho$iec' #dy +y uczniem $iewa"%cych
ska!d&w*
=in#au+!e +y d!a Fa)hrda mnie" wi(ce"
tym' czym Shee!+a d!a 7ocura* - t% r&ni-
c%' e Siedmiooki +y +ardzie" $retens"o-
na!nym czarodzie"em i w kwestii ma#icz-
nych zada d!a Fa)hrda mia znacznie
wi(kszy rozmach kaza mu za+i"a. smo-
ki' zata$ia. ma#iczne czteromasztowe stat-
ki i $orywa. zaczarowane kr&!ewny' strze-
one $rzez $otwory*
=in#au+!e mia te skonno. do $rze-
chwaek' zwaszcza "e!i chodzio o ws$a-
niao. "e#o o#romne#o domu w "aski-
niach* Wi"%ce si( niczym w(e' kamienne
korytarze $rowadziy stamt%d' "ak twier-
dzi' do kade#o mie"sca w $rzestrzeni i
czasie oczywicie' o i!e =in#au+!e wcze-
nie" zao$atrzy id%ce#o w szcze#&owe in-
989
strukc"e' "ak dokadnie stawia. kroki w ni-
skich' ciasnych $rze"ciach*
Fa)hrd nie mia szcze#&!ne" ochoty na
$oznanie rece$tur i zak!(. =in#au+!e^a' "ak
7ocur chcia $ozna. sekrety Shee!+y* 5ed-
nak Siedmiooki mia nad Fa)hrdem wy-
starcza"%c% wadz(' dzi(ki sa+ociom i $o-
$enionym w $rzeszoci wyst($kom te#o
ostatnie#o' wi(c wo"ownikowi z P&nocy
nie $ozostawao nic inne#o' "ak cier$!iwe
wysuchiwanie czarnoksi(skich na$omnie
=in#au+!e6a i "e#o ma#iczne" $a$!aniny*
A!e o i!e +yo to mo!iwe nie w towa-
rzystwie szyderczo $rycha"%ce#o i chicho-
cz%ce#o Szare#o 7ocura*
Fa)hrd sta $rzed $a!eniskiem i wkada'
$rzy$ina oraz $rzywi%zywa rozmaite cz(-
ci odziey i uz+ro"enia do swo"e#o rose-
#o' $ot(ne#o ciaa' o+)icie $okryte#o w
wie!u mie"scach kr&tkimi czerwonozoty-
mi' kr(conymi wosami* Potem' "u o+uty i
990
w hemie na #owie' otworzy drzwi i s$o"-
rza w ciemn% a!e"k(' na kt&re" zauway
ty!ko s$rzedawc( kasztan&w' sku!one#o
$rzy swoim $iecyku* 7iedy wreszcie ru-
szy w stron( P!acu Hrocznych 4ciech'
mona si( +yo s$odziewa.' e +(dzie kro-
czy ze szcz(kiem i omotem niczym ma-
china o+!(nicza z+!ia"%ca si( do twier-
dzy*
-amiast te#o stary s$rzedawca kaszta-
n&w o oczach rysia' kt&ry +y $rzy tym
sz$ie#iem Wadcy' o mao nie umar na
serce' kiedy Fa)hrd $rzeszed $o$iesznie
o+ok nie#o' wysoki niczym sosna' szy+ki
niczym wiatr i cichy "ak duch*
7ocur ode$chn% dw&ch #a$i&w
szturchni(ciami w e+ra i $o ciemnym
+ruku uda si( w stron( "askrawo owiet!o-
ne#o sk!e$u z drzwiami w ksztacie serca*
Przyzna' e murarze musie!i $racowa. "ak
991
sza!eni' +y tak szy+ko wyci%. i wykoczy.
we"cie* Przechodzi t(dy zesze#o $o$ou-
dnia i widzia w tym mie"scu #adk% cia-
n(*
=iesamowity sk!e$ikarz w czerwonym
ka$e!uszu i w +utach z zakr(conymi no-
skami wy+ie# w stron( 7ocura z miot%'
$o czym co)n% si( w #(+okich dy#ach'
zamiata"%c ciek( $rzed $ierwszym k!ien-
tem' ze sua!czymi ukonami i $rzymi!-
nym wyrazem twarzy*
A!e na twarzy 7ocura ma!owaa si( $o-
#arda i sce$tycyzm* -atrzyma si( $rzy
stosie $rzedmiot&w !e%cych $rzed drzwia-
mi i $rzy"rza im si( z deza$ro+at%* Wyci%-
#n% Ska!$e! z cienkie" szare" $ochwy i
czu+kiem du#ie#o ostrza otworzy zat(-
ch% ksi%k(' !e%c% na stosie $odo+nych*
=ie z+!ia"%c si(' rzuci okiem $o$iesznie
na $ierwsz% stron(' $okr(ci #ow% i szy+-
ko $rzerzuci "eszcze z $& tuzina kartek
992
czu+kiem miecza' uywa"%c #o "ak nauczy-
cie! wska0nika' +y $okaza. "akie sowo tu
czy tam s%dz%c $o "e#o minie' +yy one
0!e do+rane* 7o!e"nym #watownym ru-
chem zatrzasn% ksi%k(*
Potem czu+kiem miecza uni&s czerwo-
n% tkanin( zakrywa"%c% sto!ik umieszczony
za ksi%kami i za"rza $od ni% $ode"rz!iwie'
zastuka nim !ekcewa%co w szk!any s&"'
w kt&rym $ywaa !udzka #owa' $o#ard!i-
wie musn% ki!ka innych $rzedmiot&w' +y
w kocu $okiwa. ostrzem z $o#ard% na
sow(' kt&ra hukn(a na nie#o ze swo"e"
#rz(dy' $rzykuta acuchem*
Schowa Ska!$e! i zwr&ci si( do s$rze-
dawcy z kwan% min%* 4ni&s +rwi i rzuci
mu s$o"rzenie' kt&re m&wio nie' wr(cz
krzyczao /Ao wszystko' co masz do za-
o)erowania: ,!a tych tuta" mieci z+ezcze-
cie Hroczny P!ac wiatem:1*
W rzeczywistoci 7ocura o#romnie za-
993
interesowa kady $rzedmiot' "aki zauwa-
y* 7si%ka' nawiasem m&wi%c' na$isana
zostaa !iterami' kt&rych nie ty!ko nie
umia odczyta.' a!e nawet roz$ozna.*
Arzy rzeczy +yy d!a 7ocura "asne2 $o
$ierwsze towar o)erowany tuta" nie $o-
chodzi z adne#o mie"sca w Qwiecie =eh-
won' nawet z "e#o na"da!szych krac&wF
$o dru#ie z#romadzone $rzedmioty
uzna za +ardzo nie+ez$ieczne' chocia nie
mia $o"(cia d!acze#oF $o trzecie wszyst-
ko tuta" +yo niezwyk!e )ascynu"%ce i on'
7ocur' nie zamierza ruszy. si( st%d na
krok' do$&ki oso+icie nie o+e"rzy' nie
z+ada i' "e!i +(dzie trze+a' nie wy$r&+u"e'
kade#o intry#u"%ce#o dro+iaz#u*
S$rzedawca na widok kwane" miny
7ocura roz$ocz% konwu!sy"ne' zach(ca"%-
ce i na!e#a"%ce $odskoki* =a"wyra0nie"
rozdzieray #o s$rzeczne $ra#nienia
chcia "ednoczenie caowa. sto$( 7ocura
994
i wskazywa. $enymi rozmachu i czuoci
#estami wszystkie $o ko!ei $rzedmioty w
sk!e$ie*
W kocu skoni si( tak nisko' e +rod%
zami&t +ruk' machn% du#im "ak u ma$y
ramieniem w stron( sk!e$u i $rzem&wi a-
manym !ankhmarskim2
7ada rzecz dawa. rozkosz ciau'
zmysom i wyo+ra0ni* ;uda niewidziane*
Gardzo tanio' +ardzo tanioS Paskie za #ro-
sikS Aar# =iezwykoci* Prosz( si( $rzy"-
rze.' kr&!uS
7ocur ziewn% szeroko' zakrywa"%c usta
wierzchem doni' $o czym roze"rza si( $o-
nownie ze zm(czonym' cier$!iwym umie-
chem* Aak umiecha si( ksi%(' kt&ry wie'
i!e mierte!ne" nudy musi znie.' +y ws$ie-
ra. rozw&" hand!u w swoim kra"u* W ko-
cu !ekko wzruszy ramionami i wszed do
sk!e$u*
-a nim $od%y sk!e$ikarz' kt&ry dosta
995
wr(cz ataku de!irium z zachwytu i zacz%
zamiata. +ruk "ak czowiek osza!ay ze
szcz(cia*
Pierwsz% rzecz%' "ak% 7ocur zauway
wewn%trz sk!e$u' +y stos cienkich ksi%ek
o$rawionych w de!ikatn% czerwon% i )io!e-
tow% sk&r( zdo+ion% zotem*
,ru#% +y stos !ni%cych soczewek i w%-
skich mosi(nych rurek' niema! za$rasza-
"%cych' +y w nie za"rze.*
Arzeci% +ya smuka' ciemnowosa
dziewczyna' kt&ra umiechaa si( do nie#o
ta"emniczo ze zote" k!atki zawieszone"
$od su)item*
-a k!atk% wisiay ko!e"ne' z $r(tami ze
sre+ra !u+ z dziwnych zie!onych' ru+ino-
wych' $omaraczowych' +(kitnych i )io-
!etowych meta!i*
Fa)hrd zo+aczy' "ak 7ocur znika w
sk!e$ie dokadnie w te" same" chwi!i' w
kt&re" dotkn% !ew% r(k% chodne"' szorst-
996
kie" $owierzchni Fontanny Hroczne" 9+)i-
toci* Aku! zna"dowa si( teraz dokadnie
nad i#!ic% Heczetu Dhan i wiea wy#!%da-
a "ak !atarnia' w kt&re" $a!ia si( zie!ona
!am$a*
Hoe $oszed+y za 7ocurem' a moe i
nie* =a $ewno zastanowi+y si( nad tym'
co zo+aczy' a!e akurat roz!e#o si( za nim
niskie' ciche sykni(cie*
Fa)hrd odwr&ci si( z#ra+nie "ak o#rom-
ny tancerz' a "e#o du#i miecz D&dka
wyskoczy z $ochwy tak szy+ko "ak w% z
"amy' chocia znacznie cisze"*
5eden ka$tur osania a+so!utn% ciem-
no.* =awet twarz =e#ra z 7!eshu !nia+y
matowym +r%zem* Au nie +yo nic*
W dru#im ka$turze wida. +yo siedem
sa+ych' zie!onych wiateek* Poruszay si(
nies$oko"nie' okr%ay si( nawza"em !u+
+%dziy "ak w !a+iryncie* ;zasami kt&re z
$oziomych wiateek +yszczao "anie"'
997
kiedy z+!iao si( do otworu ka$tura' !u+
$rzy#asao' #dy si( od nie#o odda!ao*
Fa)hrd schowa miecz i z+!iy si( do
$ostaci* Wci% +yy zwr&cone $rzodem do
nie#o' "ednak w mi!czeniu co)ay si( w
a!e"k(*
Fa)hrd $oszed za nimi* Gudzio si( w
nim zainteresowanie*** i r&ne inne uczu-
cia* S$otkanie "edynie z "e#o wasnym mi-
strzem czarodzie"em mo#o okaza. si(
nudne i umiarkowanie denerwu"%ce* A!e
nikt nie omie!i+y si( z!ekceway. "edno-
czesne#o s$otkania =ina#u+!e6a Siedmio-
okie#o i Shee!+y Gezokie#o*
A w dodatku ci dwa" za"ad!e rywa!izu"%-
cy czarnoksi(nicy s$rzymierzy!i si(' dzia-
a!i na"wyra0nie" w $ene" z#odzie*** Husi
si( szykowa. co wie!kie#oS ;o do te#o
nie +yo w%t$!iwoci*
Aymczasem 7ocur rozkoszowa si( na"-
998
mi!szymi' $odnieca"%cymi umys' e#zo-
tycznymi uciechami' "akie mona so+ie
wyo+razi.* ;ienkie ksi(#i o$rawne w sk&-
r( i zoto okazay si( na$isane !iterami o
wie!e dziwnie"szymi ni te w ksi%ce' kt&-
r% $rze#!%da $rzed sk!e$em* ?itery wy#!%-
day "ak szkie!ety $otwor&w' wiry chmur'
drzewa i krzewy o wi"%cych si( #a(ziach*
A!e na"dziwnie"sze +yo to' e czyta "e +ez
trudnoci*
7si%ki omawiay szcze#&owo takie
rzeczy' "ak $rywatne ycie dia+&w' sekret-
ne historie z+rodniczych ku!t&w oraz te
miay i!ustrac"e od$owiednie techniki
wa!ki na miecze do zastosowania $rzy wa!-
kach z demonami oraz sztuczki u$rawiane
$rzez !amie' suku+y' +achantki i hamadria-
dy*
Soczewki i meta!owe rurki niekt&re
+yy )antastycznie $owykr(cane niczym
$erysko$y do $atrzenia nad murami i $rzez
999
zamkni(te okna innych wszechwiat&w*
Pocz%tkowo $okazyway ty!ko wymy!ne
wzory z dro#ich kamieni' a!e $o $aru
chwi!ach 7ocur m&# za"rze. $rzez nie w
na"rozmaitsze' o#romnie interesu"%ce mie"-
sca' "ak skar+ce zmarych kr&!&w' sy$ia!-
nie y"%cych kr&!owych' sa!e o+rad z+un-
towanych anio&w i sza)y' w kt&rych +o#o-
wie chowa!i $!any wiat&w z+yt $rzeraa-
"%cych' +y zaryzykowa. ich tworzenie*
A "e!i chodzio o sk%$o odziane' smu-
ke dziewczyny w k!atkach o zach(ca"%co'
szeroko rozstawionych $r(tach' to +yy
$rzy"emnymi $oduszkami' na kt&rych
m&# s$ocz%. wzrok chwi!owo zm(czony
$rze#!%daniem ksi%ek i za#!%daniem w
rurki*
;o ki!ka chwi! kt&ra z dziewcz%t #wiz-
daa cichutko na 7ocura' a $otem wskazy-
waa kusz%co' $rosz%co !u+ skromnie na
inkrustowan% k!e"notami' osadzon% w cia-
1000
nie kor+(' za $omoc% kt&re" mona +yo
k!atk(' zawieszon% na !ni%cym acuchu
$rzeci%#ni(tym $rzez r&wnie !ni%ce
uchwyty' o$uci. na $odo#(*
7ocur kwitowa takie za$roszenia o+o-
"(tnym' zmysowym umiechem' skinie-
niem #owy i !ekkim machni(ciem doni'
"ak+y chcia sze$n%.2 /P&0nie"*** $&0nie"*
G%d0 cier$!iwa1*
,ziewcz(ta mo#y odci%#n%. #o od tych
wszystkich dro+nie"szych' a!e +yna"mnie"
nie #orszych $rzy"emnoci* ,ziewcz(ta
+yy na deser*
=in#au+!e i Shee!+a co)a!i si( ciemn%
a!e"k%' a Fa)hrd $od%a za nimi* W kocu
straci cier$!iwo.' o$anowa troch( mimo-
wo!ny res$ekt i zawoa nerwowo2
-amierzacie tak ucieka. $rzede mn%
tyem' a wszyscy w$adniemy w Wie!kie
Sone Ga#na: ;ze#o ode mnie chcecie: 9
1001
co wam chodzi:
A!e dwie $ostaci w ka$turach "u si( za-
trzymay' co dostrze# w +!asku #wiazd i
nie!icznych owiet!onych okien* Aeraz Fa-
)hrdowi zdawao si(' e zatrzymay si( na
moment $rzed tym' zanim si( odezwa*
Ay$owa sztuczka czarodzie"&w' kiedy chc%
z+i. ko#o z $antaykuS -a#ryz w ciem-
nociach war#i* =ie da si( na to na+ra.S
H&" Ra#odny Synu*** zacz% =ina-
#u+!e swoim na"+ardzie" sodkokazno-
dzie"skim tonem* Qwiata "e#o siedmior#a
oczu trway teraz w ka$turze +ez ruchu i
!niy a#odnie niczym P!e"ady widziane w
$&0n% !etni% noc $rzez zie!on% m#( $od-
nosz%c% si( z "eziora $ene#o nie+ieskie#o
witrio!u i r%ce#o so!ne#o #azu*
Pytaem' o co tu chodziS $rzerwa
mu szorstko Fa)hrd* Skoro "u okaza nie-
cier$!iwo.' nie ma nic do stracenia*
Pozw&!' e $rzedstawi( ci hi$otetycz-
1002
n% s$raw( ci%#n% niewzruszenie =in-
#au+!e* Przy"mi"my' H&" Ra#odny Synu'
e y"e w $ewnym wszechwiecie m(czy-
zna i e na"strasz!iwsza $ot(#a $rzy+ywa
do te#o wszechwiata z inne#o wszech-
wiata' a moe nawet z wie!u wszechwia-
t&w' i e ten czowiek "est odwany i chce
+roni. swo"e#o wszechwiata i +ez waha-
nia $owi(ci+y wasne ycie' i' co wi(ce"'
e doradza mu niezwyk!e m%dry' roztro$-
ny i miu"%cy !udzi wu"' kt&ry wie wszyst-
ko o s$rawach' kt&rych ta hi$oteza doty-
czy***
Poeracze za#raa"% ?ankhmarowiS
wyrzuci z sie+ie na#!e Shee!+a ostrym'
szorstkim #osem' $rzy$omina"%cym
trzask $(ka"%ce#o drzewa* Fa)hrd a dr#n%
a mo!iwe' e =in#au+!e take*
Fa)hrd odczeka chwi!(' +y nie s$rawia.
)aszywe#o wraenia' a $otem $rzeni&s
wzrok na Shee!+(* 5e#o oczy $rzyzwycza-
1003
iy si( "u nieco do mroku i dostrze#a te-
raz duo wi(ce" ni wtedy' u wy!otu a!e"ki'
a!e $od ka$turem Shee!+y nada! nie wi-
dzia nic o$r&cz nie$rzeniknione" ciemno-
ci*
7im s% Poeracze: za$yta*
9d$owiedzi udzie!i "ednak =in#au+!e*
Poeracze to na"zdo!nie"si hand!arze
we wszystkich wszechwiatach* S% tak
zdo!ni' e s$rzeda"% ty!ko mieci* Ha to
sw&" #(+oki sens* Poeracze musz% $o-
wi(ci. cay sw&" s$ryt na doskona!enie
metod s$rzeday' nie ma"% wi(c ani chwi!i'
+y $owi(ci. "% na zastanowienie si( nad
wartoci% te#o' co s$rzeda"%* ;o wi(ce"'
nie wa% si( $owi(ci. temu ani chwi!i'
#dy +o"% si( straci. swo"e niezwyke ta-
!enty* <ch umie"(tnoci s% "ednak tak nie-
sychane' e $omimo to ich towarom nie
mona si( o$rze.' "est to na"!e$sza o)erta
we wszystkich wszechwiatach*** Po"mu-
1004
"esz mnie:
Fa)hrd s$o"rza z nadzie"% na Shee!+('
a!e $oniewa ten nie wtr%ci si( teraz z
adnym treciwym $odsumowaniem' ski-
n% #ow% =in#au+!e6owi*
=in#au+!e m&wi da!e"' a "e#o siedem
oczu zacz(o si( $orusza.' s%dz%c z ruchu
siedmiu wiateek*
Hoe "u z#ade' e Poeracze $osie-
d!i na"$ot(nie"sz% ma#i(' $oz+ieran% w
wie!u wszechwiatach' a ich ataku"%cymi
oddziaami dowodz% na"#ro0nie"si czarow-
nicy' znakomicie wyksztaceni we wszyst-
kich metodach wa!ki' i to zar&wno wa!ki
umys&w' uczu.' "ak uz+ro"onych cia*
=a"$ierw Poeracze otwiera"% w nowym
wiecie sk!e$ i wa+i% do nie#o na"odwa-
nie"szych' na"zuchwa!szych i na"rozumnie"
szych s$or&d mie"scowe#o !udu* A ci
ma"% ty!e wyo+ra0ni' e wystarczy na"!e"-
sza su#estia' a sami s$rzedadz% so+ie
1005
wszystko* 7iedy w$adn% "u w sida' Po-
eracze za"mu"% si( $ozosta% !udnoci% a
znaczy to $o $rostu' e s$rzeda"%' s$rzeda-
"% i s$rzeda"%S S$rzeda"% mieci' a w za-
mian dosta"% uczciwe $ieni%dze i warto-
ciowe $rzedmioty*
=in#au+!e westchn% #ono' troch( na-
+onie*
Ao +ardzo 0!e' H&" Ra#odny Synu
ci%#n%' a wiata "e#o oczu kre!iy w ka$-
turze hi$notyczne wzory* A!e cze#&
mona si( s$odziewa. we wszechwiatach
rz%dzonych $rzez takich +o#&w' "akich
mamy* 5est to smutna rzeczywisto. i +ya-
+y nawet do zniesienia* 5ednake urwa
na chwi!( $otem "est coraz #orze"S Poe-
racze $ra#n% nie ty!ko te#o' +y ich k!ienta-
mi +yy wszystkie istoty ze wszystkich
wszechwiat&w* 9ni chc% niew%t$!iwie
o+awia"%c si(' e kt&re#o dnia kto zada
niemie $ytanie o $rawdziw% warto.
1006
s$rzedawanych $rzez nich rzeczy oni
chc%' +y wszyscy ich k!ienci zosta!i u!e#y-
mi' $odatnymi na su#estie niewo!nikami'
kt&rzy nie nada"% si( do nicze#o o$r&cz #a-
$ienia si( i ku$owania mieci wystawio-
nych $rzez Poeraczy na s$rzeda* Ao
oznacza' e k!ienci Poeraczy w kocu nie
+(d% mie!i czym $aci. za te mieci' a!e
Poeracze zda"% si( nie ko$ota. tak% mo-
!iwoci%* Prawdo$odo+nie uwaa"%' e za-
wsze zna"d% si( nowe wszechwiaty do
zu$ienia* < moe rzeczywicie si( zna"d%S
StraszneS orzek Fa)hrd* A!e co
Poeraczom $rzychodzi z tych ku$ieckich
$od+o"&w' te#o sza!one#o hand!u: ;ze#o
na$rawd( $ra#n%:
Poeracze $ra#n% ty!ko #romadzi.
$ieni%dze od$owiedzia =in#au+!e* <
wychowywa. dzieci $odo+ne do sie+ie' +y
te #romadziy "eszcze wi(ce" $ieni(dzy* <
chc% ws$&zawodniczy. mi(dzy so+% w
1007
#romadzeniu $ieni(dzy* Poeracze chc%
"eszcze rozmy!a. nad usu#ami' kt&re wy-
wiadcza"% wie!u wszechwiatom twier-
dz%' e u!e#!i k!ienci s% na"$osusznie"szy-
mi $oddanymi +o#&w* < skary. si(' e ta
ci(ka $raca nad #romadzeniem $ieni(dzy
wyczer$u"e ich umysy i 0!e dziaa na tra-
wienie* Poza tym kady z Poeraczy $ota-
"emnie z+iera i ukrywa na"$i(knie"sze wy-
twory i my!i m(czyzn i ko+iet 3i $raw-
dziwych czarodzie"&w' i $rawdziwych de-
mon&w8' +y nie cieszyy niczyich oczu'
ty!ko ich* 7u$u"% "e za +ezcen i $ac% za
nie mieciami !u+ co !u+i% na"+ardzie"
nie $ac% wca!e*
=a$rawd( straszneS $owt&rzy Fa-
)hrd* 7ady ku$iec "est $onur% ta"emni-
c%' a!e ci musz% +y. na"#orsi ze wszyst-
kich* A!e co to ma ws$&!ne#o ze mn%:
H&" Ra#odny Synu kontynuowa
=in#au+!e' a w "e#o kaznodzie"ski ton
1008
wkrada si( nutka rozczarowania* -mu-
szasz mnie' +ym $onownie uciek si( do
hi$otetyzowania* Wr&.my wi(c do $rzy-
$uszczenia' e y"e #dzie odwany m(-
czyzna' kt&re#o wszechwiat "est za#roo-
ny i kt&ry nie waha si( $owi(ci. ycia' i
do dru#ie#o $rzy$uszczenia' e ten odwa-
ny czowiek ma m%dre#o wu"a' kt&re#o rad
zawsze sucha***
Poeracze otworzy!i sk!e$ na P!acu
Hrocznych 4ciechS wtr%ci Shee!+a tak
#watownie i tak szorstko' e tym razem
Fa)hrda na$rawd( zamurowao* ,zi w
nocy musisz #o zniszczy.S
Fa)hrd zastanowi si( $rzez chwi!(' $o
czym zacz% ostronie2
-akadam' e o+a" +(dziecie mi towa-
rzyszy.' +y do$om&c swoimi czarodzie"-
skimi zak!(ciami w tym niew%t$!iwie
o#romnie nie+ez$iecznym zadaniu' +y su-
y. mi "ak ma#iczna arty!eria i oddzia
1009
ucznik&w' $odczas #dy "a ode#ram ro!(
ataku"%ce#o +ata!ionu***
9ch' H&" Ra#odny Synu*** $rzerwa
=in#au+!e tonem o#romne#o rozczarowa-
nia' $otrz%sa"%c #ow% tak mocno' e wia-
teka oczu $odskoczyy w "e#o ka$turze*
Husisz zro+i. to samS wychry$ia
Shee!+a*
Gez adne" $omocy: za$yta Fa)hrd*
=ieS -na"d0cie so+ie ko#o inne#o* We0-
cie te#o odwane#o $rzy#u$a' kt&ry za-
wsze sucha rozkaz&w swo"e#o wu"a-intry-
#anta r&wnie niewo!niczo' "ak wedu# was
k!ienci Poeraczy sucha"% ich* We0cie
"e#oS A!e "e!i o mnie chodzi nieS
Wi(c ode"d0' tch&rzuS rzuci twardo
Shee!+a' a!e =in#au+!e ty!ko westchn% i
ozna"mi niema! $rze$rasza"%co2
Hiae mie. do te#o zadania towarzy-
sza' dru#ie#o onierza wa!cz%ce#o z krzy-
k!iwym zem "ednym sowem' Szare#o
1010
7ocura* =iestety' $rzyszed za wczenie na
s$otkanie z moim ko!e#% i da si( zwa+i.
do sk!e$u Poeraczy' #dzie teraz +ez w%t-
$ienia w$ad w ich sida' a moe nawet "est
"u stracony +ez$owrotnie* Widzisz wi(c'
e $omy!e!imy o twoim +ez$ieczestwie
i nie zamierza!imy skazywa. ci( na sa-
motn% +itw(* 5ednak' H&" Ra#odny Synu'
"ee!i two"a decyz"a "est niezomna***
Fa)hrd westchn% "eszcze #(+ie" ni
$rzedtem =in#au+!e*
=o' do+ra stwierdzi szorstko' $rzy-
zna"%c si( do $oraki* -ro+i( to d!a was*
7to musi wyci%#n%. te#o szare#o #u$ka
ze !iczne#o o#nia a!+o +yszcz%ce" wody'
kt&ra #o tym razem skusia* A!e "ak mam
si( do te#o za+ra.: Potrz%sn% wie!kim
$a!cem na =in#au+!e6a* < $rzesta z tym
Ra#odnym SynemS
=in#au+!e mi!cza* W kocu rzek ty!ko2
7ieru" si( wasnym rozs%dkiem*
1011
Strze si( ;zarne" QcianyS doda
Shee!+a*
-aczeka"' mam d!a cie+ie $rezent
odezwa si( =in#au+!e do Fa)hrda* Wyci%-
#n% w "e#o stron( $ostrz($ion% wst(#(
materiau' du#% na metr* Gya cini(ta
mi(dzy )adami materiau du#ie#o r(kawa
czarodzie"a tak' e nie mona +yo do-
strzec ksztatu r(ki' kt&ra "% trzymaa* Fa-
)hrd wzi% szmat( z $o#ard!iwym $rych-
ni(ciem' z#ni&t w k(+ek i we$chn% do
tor+y*
4waa" ostrze# =ina#u+!e* Ao
Paszcz =iewidzia!noci' troch( "u zuyty
w wie!u wy$rawach* =ie nakada" #o' $&ki
nie z+!iysz si( do sk!e$u Poeraczy* Ha
dwie +ardzo dro+ne wady* =ie cakiem
ukry"e ci( $rzed wzrokiem dowiadczone-
#o czarownika' "e!i ten wyczu"e two"%
o+ecno. i $ode"mie $ewne kroki* -ad+a"
te o to' +y w te" $rzy#odzie nie zosta. zra-
1012
nionym' #dy $aszcz nie ukry"e krwi*
5a te mam darS $owiedzia Shee!-
+a' wy"mu"%c z ka$tura' r(k% zakryt% r(ka-
wem $odo+nie "ak =in#au+!e' co' co !ni-
o !ekko niczym***
=iczym $a"(czyna*
Shee!+a $otrz%sn% ni%' "ak+y chcia
zrzuci. $a"%ka' !u+ moe dwa*
Prze$aska Widzenia Prawdy $owie-
dzia' $oda"%c "% Fa)hrdowi* Pokazu"e
rzeczy takimi' "akie s% na$rawd(* =ie $rzy-
krywa" ni% oczu' $&ki nie we"dziesz do
sk!e$u* Pod adnym $ozorem nie zakada"
"e" teraz' "e!i cenisz so+ie ycie !u+ zdro-
we zmysyS
Fa)hrd wzi% $rze$ask( ostronie* ,osta
#(sie" sk&rki* Gy skonny usucha. $o!e-
ce maom&wne#o czarownika* W te"
chwi!i na$rawd( nie mia ochoty na to' +y
u"rze. $rawdziw% twarz Shee!+y Gezokie-
#o*
1013
Szary 7ocur czyta wanie na"ciekaw-
sz% ksi%k( ze wszystkich' ws$aniae kom-
$endium wiedzy ta"emne"' na$isane $i-
smem zoonym ze znak&w astro!o#icz-
nych i #eomantycznych* <ch znaczenia
$rzeskakiway ze stron ksi(#i w$rost do
"e#o #owy*
Gy da. oczom od$ocz%. od ksi%ki a
racze" +y nie $rzeczyta. "e" z+yt szy+ko
za"rza w dziewi(. razy zaaman% mosi(-
n% rurk(' $atrz%c na scen(' kt&ra mo#a od-
#rywa. si( ty!ko na nie+iaskim szczycie
wszechwiata' #dzie !ni%ce anioy )ruway
niczym waki i #dzie ki!ku wy+ranych +o-
hater&w od$oczywao $o wysokie" ws$i-
naczce i krytycznie s$o#!%dao w d&' na
+o#&w $rzy$omina"%cych st%d zaharowane
mr&wki*
Gy da. oczom od$ocz%. take od te#o'
s$o"rza mi(dzy szkaratne $r(ty na"+ar-
1014
dzie" odda!one" k!atki na na"+ardzie" $oci%-
#a"%c% ze wszystkich' smuk%' "asnowos% i
czarnook% dziewczyn(* 7!(czaa' siedz%c
na $i(tach' $ochy!ona nieco do $rzodu*
Hiaa na so+ie czerwon% aksamitn% tunik('
a "e" zociste wosy +yy tak #(ste i mi(k-
kie' e mo#a "e zaczesa. tak' +y tworzyy
zason( si(#a"%c% od #&rne" $oowy twa-
rzy' niema! do ka$rynie wyd(tych ust*
,e!ikatnie rozsuwaa "edwa+ne' zociste
kosmyki smukymi $a!cami "edne" r(ki' i
za!otnie s$o#!%daa s$omi(dzy nich na 7o-
cura' za dru#% r(k% wystukiwaa na zoci-
stych kastanietach t(skny' $owo!ny rytm'
kt&ry co "aki czas #watownie $rzys$ie-
sza*
7ocur zastanawia si( wanie' czy moe
s$r&+owa. $rzekr(ci. $ar( razy wysadzan%
ru+inami zot% kor+(' #dy $o raz $ierwszy
zo+aczy !ni%c% cian( z tyu sk!e$u* ;o
to moe +y. za materia: zastanawia si(*
1015
Ha!ekie diamenty' niez!iczone "ak ziarn-
ka $iasku' osadzone w matowym szk!e:
;zarne o$a!e: ;zarne $ery: ;zarne $ro-
mienie ksi(yca:
;oko!wiek to +yo' +yo tak )ascynu"%-
ce' e 7ocur $o$iesznie odoy ksi%k('
wkada"%c w ni% dziewi(. razy zaaman%
rurk(' +y zaznaczy. mie"sce ki!ka
o#romnie wci%#a"%cych stron o wadaniu
mieczem' #dzie o$isano 4niwersa!ne Paro-
wanie i "e#o $i(. )aszywych odmian oraz
trzy $rawdziwe )ormy Aa"ne#o Pchni(cia
$omacha ty!ko $a!cami czaru"%ce" +!on-
dynce w czerwonym aksamicie i szy+ko
$oszed na tyy sk!e$u*
7iedy $odchodzi do ;zarne" Qciany'
wydao mu si( $rzez chwi!(' e dostrze#
sre+rne#o u$iora' czy moe sre+rne#o ko-
ciotru$a' kt&ry wychodzi mu na$rzeciw*
Potem "ednak zauway' e to "e#o wasne'
ciemne' $rzysto"ne od+icie !ni%ca mate-
1016
ria +ardzo $och!e+nie od+i"aa "e#o $osta.*
Ao' co wy#!%dao "ak sre+rzyste e+ra'
+yo ty!ko od+iciem sre+rzystych ha)t&w
na "e#o tunice*
4miechn% si( krzywo do swo"e#o o+-
razu i wyci%#n% $a!ec' +y dotkn%. "e#o
!ni%ce#o $a!ca* < wtedy cuda nad cuda-
miS r(ka $rzenikn(a $rzez cian(' a on
$oczu a#odny ch&d' kt&ry o+iecywa $o-
do+nie wy#odny od$oczynek "ak $rzecie-
rada na wieo $osanym &ku*
S$o"rza na swo"% zanurzon% w cianie
r(k( i ko!e"ny cudS zo+aczy' e caa
"est $i(knie sre+rzysta' z wzorkiem w
dro+niutkie uski* Gya to +ez w%t$ienia
"e#o r(ka' co s$rawdzi' z#ina"%c "% i $ro-
stu"%c' a!e teraz nie sz$eciy "e" adne +!i-
zny' wydawaa si( odro+in( smuk!e"sza' a
$a!ce nieco si( wyduyy* Po $rostu staa
si( nieco $i(knie"sza ni $rzed chwi!%*
-amacha $a!cami* Hia wraenie' e
1017
$rzy#!%da si( i#raszkom maych' sre+rzy-
stych ry+ek*
;o za za+awny $omys uzna mie.
ciemny staw ry+ny' czy racze" +asen' usta-
wiony na +oku' wewn%trz +udynku* Hona
$o $rostu we". s$oko"nie i z wdzi(kiem
do nieruchome#o $ynu' zamiast +awi. si(
w haa!iwe' at!etyczne nurkowanieS
< co za czaru"%ca my!' +y wy$eni. ten
+asen nie $os$o!it% zimn% wod%' a!e czym
w rodza"u czarne" "ak +ezksi(ycowa noc
esenc"i snuS < to esenc"i o u$i(ksza"%cych'
kosmetycznych waciwociach* ;o "ak
+otna k%$ie! +ez +ota* 7ocur $ostanowi
natychmiast $o$ywa. w tym cudownym
+asenie' a!e wanie wtedy dostrze# du#%'
czarn% !eank( $rzy dru#im kracu $ynne"
;zarne" Qciany* -a ni% sta nieduy' wyso-
ki sto!ik' a na nim "ado' krysztaowy dz+a-
nek i szk!ank(*
Duszy wzdu ciany' +y z+ada. tamte
1018
$rzedmioty' a "e#o $rzysto"nie"sze od+icie
szo o+ok krok w krok*
Przez chwi!( trzyma r(k( zanurzon% w
cianie* Potem "% wy"%' a uski natych-
miast znikn(y i wr&ciy stare' zna"ome +!i-
zny*
?eanka okazaa si( w%sk%' czarn% trum-
n% wyoon% $ikowanym' czarnym atasem
i rozrzuconymi z "edne" strony czarnymi'
atasowymi $oduszeczkami* Wy#!%dao to
+ardzo wy#odnie i kusz%co nie tak ku-
sz%co "ak ;zarna Qciana' a!e wystarcza"%-
co* W trumnie na czarne" satynie sta rz%-
dek maych czarnych ksi%eczek' +y !e%-
cemu dostarczy. rozrywki' a take nie za-
$a!ona "eszcze czarna wieca*
Posiek ustawiony na maym he+ano-
wym sto!iku za trumn% skada si( wy%cz-
nie z czarnych $otraw* 7ocur odkry ich
natur(' o#!%da"%c "e starannie' a $otem $r&-
+u"%c +yy to $a"dy ciemne#o ytnie#o
1019
ch!e+a z dodatkiem ziarenek maku' ocieka-
"%ce czarnym masemF $!astry ciemne" "ak
w(#ie! $o!(dwicy' $odo+nie $rzyrz%dzone
cieniutkie $!asterki cie!(ce" w%tr&+ki' $o-
sy$ane ciemnymi $rzy$rawami i ho"nie
ozdo+ione ka$arami' na"ciemnie"sze wino-
#rona' tru)!e $okro"one cienko "ak $a$ier i
$rzysmaone na ciemno #rzy+y oraz'
oczywicie' do"rzae o!iwki i czarna ry+ia
ikra kawior* ;zarny na$&"' kt&ry za$ieni
si(' #dy na!a #o do szk!anki' okaza si(
$orterem zmieszanym z musu"%cym wi-
nem z <!thmaru*
Postanowi wzmocni. wewn(trzne#o
7ocura te#o 7ocura' kt&ry y !e$ym'
chciwym' nieokieznanym yciem mi(dzy
"e#o war#ami i +rzuchem* Potem zanurzy
si( w ;zarne" Qcianie*
Fa)hrd wszed $onownie na P!ac Hrocz-
nych 4ciech* Szed ostronie' w !ewe" r(ce
1020
trzyma"%c dwoma $a!cami du#% szmat('
+(d%c% Paszczem =iewidzia!noci' a $a!-
cami dru#ie" ciska"%c "eszcze ostronie"
!ni%c% $a"(czyn(' kt&ra +ya Prze$ask%
Widzenia Prawdy* =ie +y "eszcze cakiem
$ewien' czy de!ikatny szeciok%t )a!u"%cy
na wietrze "est "u cakiem wo!ny od $a"%-
k&w*
-o+aczy $o dru#ie" stronie $!acu "asny
sk!e$ sk!e$ +(d%cy' "ak mu $owiedziano'
$!ac&wk% strasz!iwych Poeraczy* Przed
nim dostrze# ze+ranych !udzi' kt&rzy cho-
dzi!i nies$oko"nie i komentowa!i wszystko
ochry$ym' $enym $odniecenia sze$tem*
- same#o sk!e$u z te" od!e#oci Fa)hrd
m&# dostrzec ty!ko s$rzedawc( w czerwo-
ne" cza$ce' czerwonych +utach i workowa-
tych s$odniach* Aeraz "u nie skaka' !ecz
sta o$arty na swo"e" miot!e o+ok zwie-
czonych tr&"!istnym ukiem drzwi*
?ew% r(k% Fa)hrd zawiesi so+ie Paszcz
1021
=iewidzia!noci na szyi* Poszar$ana wst(-
#a zwisaa na "e#o $iersi' odziane" w ka-
)tan z wi!cze" sk&ry' nie dosi(#a"%c nawet
szerokie#o $asa' na kt&rym wisia du#i
miecz i kr&tki to$orek* 9 i!e m&# si( zo-
rientowa.' "e#o ciao nie stao si( ani tro-
ch( niewidzia!ne i w%t$i' +y Paszcz w
o#&!e dziaa* =in#au+!e' "ak wie!u innych
ma#&w' ni#dy nie waha si( $rzed dawa-
niem +ezuytecznych ma#icznych $rzed-
miot&w' nie d!ate#o' e !u+i oszukiwa.'
!ecz e chcia $o$rawi. komu mora!e* Fa-
)hrd ruszy miao w stron( sk!e$u*
Fa)hrd +y wysokim m(czyzn%' o sze-
rokich ramionach i im$onu"%cym wy#!%-
dzie w cywi!izowanym ?ankhmarze $re-
zentowa si( dwa razy +ardzie" im$onu"%co
dzi(ki swo"emu +ar+arzyskiemu odzieniu
i +roni* 4waa wi(c za oczywiste' e zwy-
k!i mieszkacy miasta schodz% mu z dro#i
ni#dy mu nawet nie $rzyszo do #owy'
1022
e mo#!i+y te#o nie zro+i.*
Przey wstrz%s* Wszyscy ci $isarczycy'
skryto+&"cy' $omocnicy kuchenni' ucznio-
wie' niewo!nicy' dru#orz(dni ku$cy i dru-
#orz(dne kurtyzany' kt&rzy zazwycza" od-
ruchowo ust%$i!i+y mu z dro#i 3te ostatnie
z za!otnym koysaniem +ioder8 sz!i teraz
$rosto na nie#o* Husia uskakiwa.' o+ra-
ca. si(' stawa.' a czasem nawet co)a. si('
+y unikn%. ko$niak&w i de$tania $o no-
#ach* 5eden ener#iczny' dumny czowiek o
wie!kim +rzuchu o mao nie wyrwa mu z
r(ki $a"(czyny' kt&ra co m&# teraz wy-
ra0nie dostrzec w wiet!e $ada"%cym ze
sk!e$u +ya "ednak wo!na od $a"%k&w*
5e!i "ednak "akie na nie" +yy' musiay
+y. niezwyk!e ma!ekie*
Gy tak za"(ty uskakiwaniem $rzed nie-
widz%cymi #o ?ankhmary"czykami' e nie
mia czasu zerkn%. na sk!e$' $&ki nie zna-
!az si( $rzed "e#o drzwiami* A zanim
1023
s$o"rza na nie#o $o raz $ierwszy' odkry'
e stoi "u z #ow% $rzechy!on% tak' i
!ewe ucho dotyka ramienia' i kadzie so+ie
$a"(czyn( Shee!+y na oczach*
W dotyku +ya "ak kada inna $a"(czy-
na' !e$i%ca si( o wicie do twarzy czowie-
ka' kiedy ten $rzeciska si( mi(dzy dwoma
krzakami* Wszystko !nio sa+iutko' "ak+y
$atrzy $rzez cieniutk% krysztaow% kratk(*
Potem !nienie zniko' wraz z nim !ekki
dotyk $a"(czyny i wzrok Fa)hrda znowu
+y norma!ny $rzyna"mnie" tak mu si(
zdawao*
9kazao si(' e $rzed drzwiami do sk!e-
$u Poeraczy !e% stosy mieci i to mie-
ci wy"%tkowo odraa"%cych2 starych koci'
zdechych ry+' od$ad&w od rze0nika' #ni-
"%cych chust zoonych w krzywe kostki'
0!e o$rawionych ksi%ek z nie rozci(tymi
kartkami' $otuczone#o szka' roz+itych
skrzynek' wie!kich' mierdz%cych' mar-
1024
twych !ici' zakrwawionych szmat' wy-
strz($ionych $rze$asek' wie!kich' ruch!i-
wych ro+a!i' wi"%cych si( sto n&#' +ie#a-
"%cych kara!uch&w' $eza"%cych !arw i in-
nych' "eszcze o+rzyd!iwszych rzeczy*
=ad tym wszystkim siedzia s($' kt&ry
straci wi(kszo. $i&r i na"$rawdo$odo+-
nie" zmar na "ak% $tasi% e#zem(* Aak
$rzyna"mnie" $omy!a Fa)hrd' a!e zaraz
$otem $tak otworzy "edno $okryte +ie!-
mem oko*
Przed sk!e$em +y ty!ko "eden' "edyny
$rzedmiot' kt&ry ostatecznie nadawa si(
do s$rzeday wysoki' czarny $os%#' tro-
ch( wi(kszych rozmiar&w ni $rzeci(tne'
$rzedstawia"%cy smuke#o wo"ownika o
sro#ie"' !ecz me!ancho!i"ne" twarzy* Sta
tu $rzy drzwiach na kwadratowym $iede-
sta!e' $ochy!ony nieco do $rzodu' o$arty
na du#im' o+ur(cznym mieczu' i sm(tnie
o+serwowa $!ac*
1025
Pos%# zacz% +udzi. w umy!e Fa)hrda
"akie ws$omnienia wiee ws$omnie-
nia' "ak mu si( zdawao a!e nic mu si(
nie $rzy$omniao i $o chwi!i $rzesta si(
nad nimi zastanawia.* W zadaniach takich
"ak to' na"wanie"sze +yo szy+kie dziaa-
nie* Doz!u0ni $(t!( $odtrzymu"%c% to$o-
rek' +ezd0wi(cznie do+y D&dki' wzdry-
#n% si( !ekko' mi"a"%c stos mieci' i
wszed na Aar# =iezwykoci*
7ocur' $rzy"emnie odwieony smacz-
nym czarnym "edzeniem i uderza"%cym do
#owy czarnym na$o"em' $odszed do
;zarne" Qciany i wetkn% w ni% r(k( a $o
rami(* Pomacha ni%' rozkoszu"%c si( +a!-
samicznym chodem' $odziwia"%c de!ikat-
ne sre+rne uski i nad!udzk% urod(* Ao
samo zro+i z $raw% no#%' wymachu"%c ni%
niczym tancerz $odczas .wicze +a!eto-
wych* Potem wzi% #(+oki oddech i ruszy
1026
$rzed sie+ie*
W rodku Fa)hrd zo+aczy te same stosy
ws$ania!e o$rawionych ksi%# i !ni%cych
mosi(nych rurek oraz krysztaowych so-
czewek' "akie o#!%da 7ocur zdawao si(
to $rzeczy. teorii =in#au+!e6a' e Poera-
cze s$rzeda"% ty!ko mieci*
4"rza take osiem $i(knych' wysadza-
nych k!e"notami k!atek' zwisa"%cych z su)i-
tu na !ni%cych acuchach' o$uszczanych
za $omoc% ozdo+nych kor+*
W kade" k!atce zna"dowa si( !ni%cy'
cudownie ko!orowy' ciemny !u+ "asny $a-
"%k' wie!koci niedue#o czowieka* 7ady
co "aki czas macha du#im' zakoczonym
$azurem odn&em +%d0 !ekko rozchy!a i
zamyka wy#i(te w d& szcz(ki' uz+ro"one
w $ot(ne ky' $rzy#!%da"%c si( $rzy tym
Fa)hrdowi omioma $odo+nymi do k!e"no-
t&w oczami' uoonymi w dwa rz(dy $o
1027
cztery*
=a$uci!i $a"%ka na $a"%ki $omy!a
Fa)hrd' rozmy!a"%c o swo"e" $a"(czynie' a
$otem zastanowi si(' co to waciwie mia-
o znaczy.*
Szy+ko zada so+ie +ardzie" $raktyczne
$ytania* ?edwo zd%y si( zastanowi.' czy
$rzed za$uszczeniem si( w #%+ sk!e$u nie
$owinien $oza+i"a. $a"%k&w' wy#!%da"%-
cych na do. kosztowne i na $ewno #odne
"akie" kr&!owe" dun#!i ko!e"ny ar#u-
ment $rzeciw teoriom =in#au+!e6aS kiedy
z tyu sk!e$u do+ie#o #o ciche ch!u$ota-
nie* Przy$ominao mu k%$ie! 7ocura 7o-
cur uwie!+ia k%$ie!e' du#ie i !eniwe' w
#or%ce"' $achn%ce" mydem i o!e"kami wo-
dzie' may szary sy+arytaS wi(c Fa)hrd
$o+ie# w tamtym kierunku' rzuca"%c ty!ko
s$o"rzenia do #&ry*
Hi"a wanie ostatni% k!atk(' o $r(tach
ze szkaratne#o meta!u' zawiera"%c% na"do-
1028
rodnie"sze#o $a"%ka ze wszystkich' kiedy
zauway ksi%k( zaoon% mosi(n% rurk%
7ocur tak samo zaznacza mie"sca w
czytanych ksi%kach' uywa"%c do te#o
szty!etu*
Fa)hrd zatrzyma si( i otworzy ksi%k(*
?ni%ce +iae strony +yy niczym nie za$i-
sane* Przyoy okryte niewidoczn% $a"(-
czyn% oko do soczewki w rurce* ,ostrze#
scen(' kt&ra mo#a mie. mie"sce ty!ko w
$iek!e na samym do!e wszechwiata' #dzie
czarne dia+y +ie#ay niczym stono#i'
$rzykuci do ska s$o#!%da!i t(sknie w #&r('
a $ot($iecy wi!i si( w uciskach czarnych
w(y o !ni%cych oczach' ocieka"%cych tru-
cizn% kach i nozdrzach' z kt&rych +ucha
o#ie*
Dzuci ksi%k( i rurk(* W te" same"
chwi!i usysza szy+kie' ciche +u!#otanie
$owietrza wydo+ywa"%ce#o si( na $o-
wierzchni( "akie#o $ynu* =atychmiast
1029
s$o"rza w mroki w #(+i sk!e$u i nareszcie
dostrze# !ni%c% $erowo ;zarn% Qcian('
w kt&re" zanurza si( sre+rzysty szkie!et o
diamentowych oczach* 5ednak r(ka te#o
kosztowne#o kociotru$a znowu teoria
=in#au+!e6a o mieciach u$adaaS nada!
wystawaa cz(ciowo ze ciany i r(ka ta
nie +ya z koci sre+rnych' +iaych' +runat-
nych czy r&owych' a!e z ciaa wy#!%da"%-
ce#o "ak ywe' $okryte#o $rawdziw% sk&-
r%*
@dy rami( zanurzao si( w cianie' Fa-
)hrd skoczy $rzed sie+ie szy+cie" ni kie-
dyko!wiek dot%d i chwyci do na chwi!(
$rzed tym' zanim znikn(a* Wtedy zrozu-
mia' e chwyci do swo"e#o $rzy"acie!a'
#dy nawet na"sa+szy ucisk doni 7ocura
roz$ozna+y wsz(dzie* Szar$n%' a!e 7ocur
"ak+y u#rz%z w !otnych $iaskach* 9doy
wi(c D&dk(' chwyci wo!n% r(k% nad#ar-
stek 7ocura' za$ar si( no#ami o szorstkie'
1030
czarne $yty na $ododze i $oci%#n% z ca-
e" siy*
Sre+rzysty szkie!et wy$ad ze ciany z
od#osem ch!u$otu' $rzemienia"%c si( "ed-
noczenie w Szare#o 7ocura o $ustym
s$o"rzeniu* =ie $atrz%c nawet na swo"e#o
$rzy"acie!a i wy+awc(' ruszy chwie"nym
krokiem $rzed sie+ie i w$ad $rosto do
czarne" trumny*
5ednak zanim Fa)hrd zd%y wyci%#n%.
towarzysza z te#o ko!e"ne#o $onure#o
mie"sca' roz!e#y si( szy+kie kroki i do
sk!e$u w+ie#' ku wie!kiemu zdziwieniu
Fa)hrda' czarny e!azny $os%#* -a$omnia
swo"e#o $iedestau !u+ $o $rostu z nie#o
zszed' a!e nie za$omnia +yna"mnie" o+u-
r(czne#o miecza' kt&rym wymachiwa
#ro0nie' omiata"%c $ode"rz!iwym s$o"rze-
niem wszystkie cienie' k%ty i zakamarki*
;zarne s$o"rzenie $rzesun(o si( $o Fa-
)hrdzie' wca!e #o nie dostrze#a"%c' a!e za-
1031
trzymao si( na !e%ce" na $ododze D&d-
ce* Widok miecza na"wyra0nie" zaskoczy
$os%#' kt&ry wy#i% e!azne war#i w #ro0-
nym #rymasie i zmruy czarne oczy* Do-
ze"rza si( i zacz% +ie#a. $o sk!e$ie zy#-
zakami' macha"%c $rzed so+% ciemnym'
!ni%cym mieczem niczym kos%*
W te" same" chwi!i 7ocur wy"rza z
trumny' uni&s omd!a% r(k( i $omacha
$os%#owi*
5uhuS odezwa si( cicho i #u$awo*
Pos%# $rzerwa $oszukiwania i wyma-
chiwania' +y s$o"rze. na 7ocura z miesza-
nin% $o#ardy i zdziwienia*
7ocur stan% w czarne" trumnie' chwie-
"%c si( "ak $i"any i si(#n% do sakwy*
>e"' niewo!nikuS zawoa z enu"%c%
wesooci%* Awo"e towary ostatecznie
u"d%* Wezm( t( dziewczyn( w czerwonym
aksamicie* Wyci%#n% z sakwy monet('
$rzy"rza "e" si( uwanie' $o czym rzuci
1032
ni% w stron( $os%#u* Ao +(dzie "eden
miedziak* < dziewi(. razy zaaman% rurk(*
Ao "eszcze "eden miedziak* Dzuci zno-
wu* < /@runa wie!kie kom$endium e#zo-
tyczne" wiedzy1* 5eszcze "eden miedziakS
A' i "eszcze "eden za ko!ac"(* Gardzo do-
+ra* 9' $rawie za$omniaem*** tu masz za
dzisie"szy noc!e#S Dzuci demonicznemu
czarnemu $os%#owi ko!e"ne#o miedziaka i
z +o#im umiechem $atii' znika"%c z wi-
doku* Sycha. +yo westchnienie czarne#o
atasu' #dy w nie#o za$ad*
Przy czwartym miedziaku rzucanym
$rzez 7ocura Fa)hrd doszed do wniosku'
e !e$ie" nie traci. czasu na $r&+y z#ady-
wania sensu nonsensowne#o zachowania
towarzysza' a!e skorzysta. z te#o' e $os%#
$atrzy w inn% stron( i chwyci. D&dk(*
Wykona to natychmiast' a!e w te" chwi!i
czarny $os%# odzyska czu"no.* S$o"rza
na D&dk(' #dy Fa)hrd "e" dotkn%* Au$-
1033
n% z meta!icznym +rz(kiem i zawoa me-
ta!icznym #osem2
>aS
=a"$rawdo$odo+nie" miecz sta si( nie-
widzia!ny' #dy Fa)hrd #o chwyci' #dy
czarny $os%# nie wodzi za nim s$o"rze-
niem $o $oko"u* -amiast te#o odoy wa-
sn% +ro' u"% du#%' sre+rn% tr%+k( i $od-
ni&s "% do war#*
Fa)hrd uzna' e !e$ie" +(dzie zaatako-
wa.' zanim $os%# wezwie $osiki* Duszy
$rosto na nie#o' #otu"%c D&dk( do $ot(-
ne#o ciosu w szy"( i $rzy#otowu"%c si( na
si!ny o$&r meta!iczne#o ciaa*
Pos%# dmuchn% w tr%+k(' a z nie" nie
wydo+y si( a!armowy zew' cze#o si( s$o-
dziewa Fa)hrd' !ecz o#romna chmura +ia-
e#o $roszku' kt&ra natychmiast $rzysoni-
a wszystko niczym na"#(stsza m#a z rze-
ki <!!a!*
Fa)hrd co)n% si(' krztusz%c si( i kasz!%c*
1034
,emoniczna m#a szy+ko znikaa' +iay
$y o$ada nienatura!nie szy+ko na ka-
mienn% $osadzk(* Widzia "u na ty!e do-
+rze' +y zn&w zaatakowa.' a!e na"wyra0-
nie" $os%# te #o teraz widzia' #dy s$o"-
rza $rosto na nie#o' znowu wykrzykn% to
swo"e meta!iczne />aS1 i zakr(ci mieczem
nad #ow%' #otu"%c si( do ataku "ak+y na-
kr(ca s$r(yn(*
Fa)hrd zauway' e "e#o r(ce i ramiona
#(sto $okrywa +iay $y' kt&ry na"wyra0-
nie" !e$i si( do "e#o cae#o ciaa' z wy"%t-
kiem oczu' niew%t$!iwie chronionych
$rzez $a"(czyn( Shee!+y*
Te!azny $os%# ruszy do ataku* Fa)hrd
od$arowa $chni(cie $ot(ne#o miecza' a
"e#o z ko!ei cios take zosta od$arowany*
Aeraz wa!ka $rzerodzia si( w haa!iw%'
zwycza"n% wa!k( na miecze' ty!ko e $o-
t(ne ataki $os%#u zostawiay szczer+y na
D&dce' $odczas #dy miecz tamte#o nie
1035
mia adnych !ad&w* Poza tym' i!e razy
Fa)hrd zdoa zmy!i. $rzeciwnika i zada.
$chni(cie' okazywao si(' e ten uskoczy
!u+ uchy!i #ow( niewiary#odnie szy+kim
i zawsze $recyzy"nym ruchem*
Fa)hrd uzna $rzyna"mnie" w tamte"
chwi!i e "est to na"strasznie"szy' na"+ar-
dzie" denerwu"%cy i na $ewno na"+ardzie"
m(cz%cy $o"edynek' w "akim kiedyko!wiek
+ra udzia* ,!ate#o #o zranio i zirytowa-
o' kiedy 7ocur wyoni si( $onownie z
trumny' uoy si( ws$arty na okciu i o+-
serwowa wa!cz%cych' co "aki czas wy+u-
cha"%c dzikim miechem i wznosz%c do-
$rowadza"%ce do szau okrzyki w rodza"u2
/Fa)hrd' zada" Sekretne Pchni(cie ,wa i
P& wszystko "est w ksi%ceS1 a!+o
/Wskocz do $ieca to +y+y do$iero m%-
dry ruchS1' a!+o do $os%#u /=ie za$o-
mni" zamie. mu $od no#ami' o+uzieS1*
Pos%# co)n% si( $rzed "ednym z #wa-
1036
townych atak&w Fa)hrda i w$ad na sto!ik
z resztkami $osiku 7ocura na"widocz-
nie" nie $otra)i $rzewidywa. te#o' co nad-
chodzio z tyu* Desztki "edzenia' skoru$y i
kawaki krysztau rozsy$ay si( $o $odo-
dze*
7ocur wychy!i si( z trumny i $o#rozi
mu $a!cem*
G(dziesz musia to zamie.S zawoa
i wy+uchn% wariackim miechem*
Pos%#' co)a"%c si( znowu' $otr%ci czar-
n% trumn(* 7ocur k!e$n% demoniczn% $o-
sta. $rzy"acie!sko $o ramieniu*
,o dziea' +a0nieS -amie. #oS 9d-
kurzS
A!e na"#orsze +yo chy+a to' kiedy $od-
czas kr&tkie" $rzerwy' w czasie kt&re"
$rzeciwnicy a$a!i oddech i $atrzy!i na sie-
+ie zm(czonym wzrokiem' 7ocur $oma-
cha za!otnie do na"+!isze#o o!+rzymie#o
$a"%ka i wyda z sie+ie to swo"e #u$awe
1037
/5uhuS1*
,o zo+aczenia $o cyrku' kochanieS
zawoa*
Aak si( kocz% $r&+y ratowania maych
sza!ec&w +ez serca' co $(ka!i+y ze mie-
chu' #dy+y nied0wied0 do$ad ich +a+ci(S
,zi(ki $a"(czynie Shee!+y widz( Szare#o
takim' "aki "est na$rawd(' czy!i idiot% $o-
my!a Fa)hrd' z des$erac"% i zm(czeniem
$aru"%c $i(tnasty' czy moe $i(.dziesi%ty
cios skierowany na "e#o #ow(*
7ocur +y $ocz%tkowo wcieky' kiedy
szcz(k mieczy o+udzi #o ze snu w czar-
nym atasie' a!e #dy ty!ko zo+aczy' co si(
dzie"e' o+serwowa "ak zaczarowany ko-
miczne $rzedstawienie*
7ocur nie mia +owiem $a"(czyny She-
e!+y i widzia ty!ko zwariowane#o s$rze-
dawc( w czerwone" cza$ce' kt&ry' $odska-
ku"%c w tych swoich $rze miesznych
+utach z zawini(tymi noskami' wa!czy z
1038
Fa)hrdem' kt&ry z ko!ei wy#!%da tak' "ak-
+y wy!az z +eczki z m%k%* Fa)hrd +y cay
$okryty +iaym $yem' z wy"%tkiem ciem-
ne" $!amy wok& oczu' $odo+ne" do maski*
A na"miesznie"sze +yo to' e um(czo-
ny Fa)hrd znakomicie od#rywa wszystkie
ruchy i emoc"eS $rawdziwe" wa!ki' $a-
rowa ciosy mioty z o#romn% $recyz"%'
"ak+y +ya $ot(n% sza+!% !u+ nawet o+u-
r(cznym mieczem* Hiota unosia si(' a on
$atrzy na ni%' ws$ania!e uda"%c nie$ok&" i
na$i(cie' chocia mia tak dziwnie zacie-
nione oczy* Potem miota o$uszczaa si(
szy+ko' a Fa)hrd s$ina si( cay' nadsta-
wia wasny miecz i na"wyra0nie" od$iera
atak z o#romnym wysikiem udawa na-
wet' e u#ina si( $od "e#o im$etemS
7ocur ni#dy nie $ode"rzewa #o o tak
znakomity ta!ent aktorski* Gyo to co
$rawda aktorstwo racze" mechaniczne' +ra-
kowao w nim $rawdziwe#o dramatyczne-
1039
#o #eniuszu' a!e i tak widz mia si( do
roz$uku*
A $otem miota musn(a rami( Fa)hrda i
trysn(a krew*
-osta ranny' wi(c wiedzia' e nie zdoa
wy#ra. z $os%#iem na wytrzymao.
chocia e!azna $ier $racowaa "u "ak
miech kowa!ski wi(c zdecydowa si( na
szy+sze rodki* Doz!u0ni "eszcze raz $(t!(
$odtrzymu"%c% to$orek' a $odczas nast($-
ne" $rzerwy w wa!ce $rzeciwnicy $r&+o-
wa!i $rzechytrzy. si( nawza"em i o+a" "ed-
noczenie uskoczy!i do tyu wyci%#n%
#o i cisn% w stron( twarzy $os%#u*
;zarny $os%# nie stara si( wca!e usko-
czy. czy uchy!i.' !ecz ty!ko o$uci miecz i
zatoczy "e#o czu+kiem mae k&ko*
Ao$orek o+!ecia czarn% #ow( wkoo
"ak sre+rzysta kometa z drewnianym o#o-
nem' okr%a"%ca czarne soce' $o czym
$omkn% z $owrotem do Fa)hrda niczym
1040
+umeran# i to "eszcze szy+cie"' ni Fa-
)hrd #o rzuci*
5ednak d!a Fa)hrda czas zwo!ni sw&"
+ie#* ;z(ciowo si( uchy!i i chwyci to$o-
rek !ew% r(k%' kiedy $rzemkn% o+ok "e#o
twarzy*
Przez chwi!( "e#o my!i +yy r&wnie
szy+kie' "ak dziaania* Pomy!a o tym' e
$rzeciwnik uskakiwa $rzed kadym ata-
kiem od )rontu' a "ednak w$ad na sto!ik i
na trumn(' +(d%ce za "e#o $!ecami* Pomy-
!a' e 7ocur nie mia si( od do+re#o tu-
zina star.* S$o"rzawszy na nie#o zo+aczy'
e nada! wyda"e si( odurzony' a!e "est te
dziwnie +!ady i $owany' i na"wyra0nie"
w$atru"e si( z $rzeraeniem w krew s$y-
wa"%c% $o ramieniu Fa)hrda*
Fa)hrd zawoa wi(c na"wese!e"' "ak $o-
tra)i2
-a+aw si(S Przy%cz si( do taca' +a0-
nieS Hasz tu $aeczk(S $o czym rzuci to-
1041
$orek w stron( 7ocura*
=ie $atrz%c na rezu!taty rzutu "ak+y
o+awia"%c si( "e zo+aczy. ze+raS w so+ie
resztki szy+koci i ruszy na czarny $os%#
z tak% si%' e tamten co)n% si( a do trum-
ny*
7ocur nie oderwa od nich o#u$iae#o
s$o"rzenia' a!e w ostatnie" chwi!i wyci%-
#n% r(k(' za$a to$orek za r(ko"e. i za-
kr(ci nim !eniwie*
;zarny $os%# wyco)a si( w oko!ice
trumny' na"wyra0nie" $rzy#otowu"%c si( do
$ot(ne#o kontrataku* Wtedy wanie 7o-
cur wychy!i si(' znowu z #u$kowatym
umiechem' i ener#icznie stukn% siekierk%
w czarn% #ow(*
Te!azna #owa $(ka niczym orzech ko-
kosowy' a!e nie roz$ada si(* Ao$orek Fa-
)hrda utkwi w nie" #(+oko i zdawao si('
e na#!e zamieni si( w e!azo' takie "ak to'
z kt&re#o +y zro+iony $os%#* Poczerniaa
1042
r(ko"e. zostaa wyrwana z doni 7ocura'
#dy $os%# zesztywnia na#!e i wy$rosto-
wa si(*
7ocur $atrzy na rozu$an% #ow( z a-
!em "ak dziecko' kt&re nie wiedziao' e
noe mo#% ska!eczy.*
Pos%# $rzyci%#n% wie!ki miecz do $ier-
si "ak !ask(' na kt&re" chcia si( o$rze.' a
$otem sztywno $ad na $odo#( z #onym
+rz(kiem*
@dy roz!e# si( meta!iczny omot' $o
;zarne" Qcianie $rze+ie#y +iae $omie-
nie' rozwiet!a"%c cay sk!e$ niczym +y-
skawice' a #(+oko w nie" roz!e#y si( dud-
ni%ce #rzmoty*
Fa)hrd schowa D&dk( i wyci%#n%
7ocura z czarne" trumny $o te" wa!ce nie
mia nawet siy $odnie. niez+yt $oka0ne-
#o $rzy"acie!a*
;hod0S 4ciekamyS wrzasn% mu do
ucha*
1043
7ocur rzuci si( w stron( ;zarne" Qcia-
ny*
Fa)hrd chwyci #o za nad#arstek i ruszy
w stron( zwieczone#o tr&"!istnym ukiem
we"cia' w!ok%c 7ocura za so+%*
@rzmoty ucichy' a zamiast nich roz!e#
si( cichy #wizd' $rzyzywa"%cy i sodki*
Pomienie' tym razem "eszcze "anie"sze'
znowu $rze+ie#y $o ;zarne" Qcianie za
ich $!ecami' "ak+y z+!iaa si( do nich
#watownie +urza z $iorunami*
W +iaym wiet!e Fa)hrd do"rza nie-
$rzy"emny widok* @i#antyczny $a"%k w
na"+!isze" k!atce $rzyciska si( do krwi-
stoczerwonych $r(t&w i w$atrywa si( w
nich* Hia "asne no#i' czerwone aksamitne
ciao i mask( z #(ste#o' zociste#o )utra' z
kt&re" s$o#!%dao na nich osiem czarnych
oczu' za "e#o uz+ro"one w #ro0ne ky
szcz(ki zwisay w d& "ak szerokie ostrza
zotych noyc i zamykay si( i otwieray z
1044
d0wi(kiem $rzy$omina"%cym szy+kie stu-
kanie kastaniet&w*
W te" chwi!i $owt&rzy si( zach(ca"%cy
#wizd* -dawao si(' e wyda #o $a"%k*
A!e na"+ardzie" zadziwio Fa)hrda to' e
7ocur' kt&re#o mimo "e#o o$or&w w!&k
za so+%' wykrzykn% w od$owiedzi na ten
#wizd2
Aak' kochanieS 5u id(* Puszcza"' Fa-
)hrdS Husz( do nie" w!e0.S Ay!ko "eden ca-
usS 7ochanieS
Przesta' 7ocur warkn% Fa)hrd i za-
dy#ota z o+rzydzenia* Ao o#romny $a-
"%kS
9d#arni" z oczu $a"(czynyS od$ar
$rosz%co 7ocur' niechc%cy tra)ia"%c w
samo sedno* Ao cudowna dziewczynaS
=i#dy nie +(dzie si( zoci. "ak*** < za$a-
ciem za ni%S 7ochanieS
@rzmot za#uszy i "e#o #os' i ewentu-
a!ne ko!e"ne #wizdy* Pomienie roz+ysy
1045
znowu' "anie"sze ni soce' a zaraz $otem
hukn% ko!e"ny #rzmot* Podo#a zadraa'
cay sk!e$ zatrz%s si( w $osadach' #dy Fa-
)hrd wyw!&k 7ocura $rzez zwieczone
tr&"!istnym ukiem we"cie* Potem nast%$i
"eszcze "eden +ysk i huk*
W +!asku $iorun&w wida. +yo' "ak
?ankhmary"czycy rozchodz% si( $o$iesz-
nie' o#!%da"% si( za sie+ie i odda!a"% si(
$rzez P!ac Hrocznych 4ciech' "ak na"da!e"
od te" $rzedziwne" +urzy sza!e"%ce" we
wn(trzu +udynku' kt&ra mo#a w kade"
chwi!i si( roz$rzestrzeni.*
Fa)hrd odwr&ci si( na $i(cie* -a nim
nie +yo we"cia' ty!ko #adka ciana*
Aar# =iezwykoci o$uci Qwiat =eh-
won*
7ocur siedzia na +ruku' #dzie #o Fa-
)hrd u$uci' i +ekota aonie2
Aa"emnice czasu i $rzestrzeniS Wiedza
+o#&wS Sekrety PiekieS ;zarna nirwanaS
1046
;zerwono-zoty Da"S Pi(. miedziak&w
straconychS
Fa)hrd zaz#rzyta z(+ami* Po tych
wszystkich denerwu"%cych i zdumiewa"%-
cych zdarzeniach na#!e $od"% niezomne
$ostanowienie*
,ot%d uywa $a"(czyny Shee!+y i
szmaty =in#au+!e6a' +y suy. innym* Ae-
raz uy"e ich d!a sie+ieS Przy"rzy si( uwa-
nie" 7ocurowi i wszystkim' kt&rych zna*
-+ada nawet wasne od+icieS A $rzede
wszystkim +(dzie si( w$atrywa do wo!i w
Shee!+( i =in#a*
PsssstS roz!e#o si( cicho nad nim*
7iedy s$o"rza w #&r(' $oczu' "ak kto
zrywa mu co z szyi i' czemu towarzyszyo
na"de!ikatnie"sze askotanie' z oczu*
Przez chwi!( !ekkie !nienie unosio si(
w #&r(' a $rzez nie dostrze# niewyra0nie'
"ak+y $rzez #ru+e szko' czarn% twarz o
sk&rze "ak $a"(czyna' kt&ra cakowicie $o-
1047
krywaa usta' nozdrza i oczy*
Po chwi!i to nie$ewne !nienie zniko i
zo+aczy ty!ko dwie zaka$turzone #owy'
s$o#!%da"%ce ze szczytu ciany* Doz!e# si(
miech*
Potem o+ie zaka$turzone #owy znikn(-
y z widoku i $ozosta "edynie skra" dachu'
nie+o' #wiazdy i #adka ciana*
1048
(=ome lady 4eath)
Przeoy ?arek 4oskocz
Na)bardzie) znanym utorem Petera -$ 9ea(leGa )est po/
ie68 fantasy +>statni )ednoroec.A kiedy ukazaa si5 roku
01LE' natychmiast staa si5 bestsellerem$ P*Ynie) autor za)7
si5 pisaniem scenariuszy filmoych i teleizy)nych' mi5dzy
innymi animoane) ers)i +"adcy pier6cieni.$ >statnio
opublikoa +-onat5 )ednoroca. (seKuel do +>statnie(o
)ednoroca.) oraz skompletoa antolo(i5 opoiada# o )ed/
norocach zatytuoan7 +Nie6miertelny )ednoroec.$ >bec/
nie pracu)e nad zbiorem opoiada# +=zarodzie) z Harakosk
i inne opoie6ci.$
1049
-darzyo si( to w An#!ii' dawno' dawno
temu' kiedy &w 5erzy' kt&ry m&wi $o an-
#ie!sku z twardym niemieckim akcentem i
kt&ry nienawidzi swoich syn&w' zasiad
na tronie kr&!ewskim*
W tym czasie ya w ?ondynie $ewna
dama' kt&re" "edynym za"(ciem +yo wyda-
wanie $rzy"(.* =azywaa si( !ady F!ora
=eLi!!e* Gya wdow%' +ardzo "u star%*
Hieszkaa we ws$aniaym domu nieda!eko
$aacu Guckin#ham i miaa tak wie!u su-
%cych' e nie $otra)ia za$ami(ta. wszyst-
kich imion' a niekt&rych z nich nawet ni#-
dy nie widziaa* Hiaa wi(ce" "edzenia ni
$otra)ia sama z"e. i ty!e stro"&w' e ni#dy
nie mo#a+y si( w nie wszystkie odzia.* W
swych $iwnicach trzymaa takie za$asy
wina' e nikt za "e" ycia nie zdoa+y ich
wyczer$a.* Podziemia "e" domu za!e#ay
1050
ws$aniae dziea sztuki tak !iczne' e na-
wet nie wiedziaa' i "est ich wacicie!k%*
9statnie !ata ycia s$(dzia na wydawaniu
$rzy"(. i +a!&w' na kt&re $rzy+ywa!i na"-
ws$ania!si !ordowie An#!ii czasem na-
wet sam kr&!* 4waano "% $owszechnie za
na"modnie"sz% i na"dowci$nie"sz% ko+iet(
w caym ?ondynie*
- u$ywem czasu $rzy"(cia coraz +ar-
dzie" "% nudziy i mimo e wci% za$rasza-
a na nie na"sawnie"szych !udzi An#!ii i
s$rowadzaa na"znakomitszych ku#!arzy'
akro+at&w' tancerzy i ma#&w' +y ich +awi-
!i' wydaway "e" si( coraz nudnie"sze* Su-
chanie dworskich $!otek' kt&re zawsze tak
uwie!+iaa' teraz $rzy$rawiao "% o ziewa-
nie* =a"$i(knie"sza muzyka i na"+ardzie"
ekscytu"%ce $okazy czarne" ma#ii dziaay
na ni% usy$ia"%co* Widok tacz%ce" nie-
o$oda! $i(kne"' mode" $ary wywoywa w
nie" uczucie smutku a ona nie znosia
1051
+y. smutna*
A $ewne#o !etnie#o $o$oudnia $rzy-
woaa do sie+ie na"+!iszych $rzy"aci& i
rzeka do nich2
;oraz cz(cie" dowiadczam uczucia'
e mo"e $rzy"(cia +awi% wszystkich' ty!ko
nie mnie* Aa"emnica mo"e" du#owieczno-
ci $o!e#a na tym' e dotychczas nic mnie
nie nudzio* Przez cae swe ycie intereso-
waam si( wszystkim' co widziaam i za-
wsze chciaam wiedzie. "eszcze wi(ce"*
=ie zamierzam wi(c due" uczestniczy. w
$rzy"(ciach' na kt&rych czeka mnie ty!ko
nuda' zwaszcza "e!i +(d% to mo"e $rzy"(-
cia* -atem na sw&" nast($ny +a! za$rosz(
#ocia' te#o "edne#o "edyne#o' kt&ry na
$ewno d!a niko#o' nawet d!a mnie' nie +(-
dzie nieciekawy* Hoi $rzy"acie!e' tym ho-
norowym #ociem na moim nast($nym
$rzy"(ciu +(dzie Qmier. we wasne" oso-
+ieS
1052
Hody $oeta $omy!a w duchu' e to
cudowny $omys' a!e $ozosta!i $rzerazi!i
si( i a odsun(!i od stare" damy* Ga#a!i "%'
+y te#o nie ro+ia' m&wi!i' e nie chc%
"eszcze umiera.* Qmier. $rzy"dzie $o nich
sama' "ak ty!ko +(dzie #otowa* Po co "% za-
$rasza. $rzed wyznaczon% #odzin%' kt&ra i
tak wkr&tce nade"dzie:
?ady =eLi!!e od$ara te +a#ania' m&-
wi%c2
9t& to* 5ee!i Qmier. ma w $!anie za-
+ra. ko#oko!wiek z nas w nocy' #dy od+y-
wa. si( +(dzie $rzy"(cie' i tak $rzy+(dzie
za$roszony czy te nie wszyscy zakada-
!i' e Qmier. "est oso+nikiem rodza"u m(-
skie#o i tak te o nie" m&wi!i* 5e!i "ed-
nak nikomu z nas nie "est $isane wyzion%.
ducha' my!(' e +yo+y czaru"%co mie.
Qmier. w naszym towarzystwie moe
nawet $ozwo!i. so+ie na "ak% niewie!k%
$sotk(' o i!e +(dzie w do+rym humorze*
1053
Pomy!cie ty!ko o mo!iwoci $ochwa!e-
nia si( +yo si( na $rzy"(ciu ze Qmierci%S
;ay ?ondyn +(dzie nam zazdroci' caa
An#!iaS
Pomys !ady =eLi!!e zacz% wanie z
wo!na zyskiwa. a$ro+at( $rzy"aci&' #dy
$ewien mody !ord' od niedawna +awi%cy
w ?ondynie' niemiao wtr%ci2
Qmier. "est taki za"(ty* ;o +(dzie' "e!i
ma duo $racy i nie +(dzie m&# $rzy"%.
za$roszenia:
=ikt ni#dy nie odrzuci me#o za$ro-
szenia ozna"mia !ady =eLi!!e* =awet
kr&!*
Hody !ord nie zosta za$roszony na
$rzy"(cie*
-araz te usiada i na$isaa za$roszenie*
Pocz%tkowo "e" $rzy"acie!e s$iera!i si(
mi(dzy so+% o to' "ak na!ey si( zwraca.
do Qmierci*
Aytu /5e#o ?ordowska Ho. Qmier.1
1054
su#erowa' "ak s%dzono' z+yt niski w hie-
rarchii s$oeczne" sto$ie wicehra+ie#o
czy +arona* /5e#o Hio. Qmier.1 zyska
wi(ksz% a$ro+at(' a!e !ady =eLi!!e stwier-
dzia' e to tr%ci hi$okryz"%* - ko!ei zwra-
canie si( do Qmierci /5e#o 7r&!ewska
Ho.1 stawiao+y Qmier. na r&wni z kr&-
!em An#!ii' a na taki akt nie!o"a!noci nie
omie!ia+y si( nawet sama !ady =eLi!!e*
W kocu uz#odniono' e +(d% zwraca. si(
do Qmierci /5e#o Kminenc"a Qmier.1' co
zadowo!io niema! wszystkich*
=ast($nie ka$itan ;om$son' znany "ako
na"zuchwa!szy o)icer kawa!erii an#ie!skie"
i "ako na"e!e#antszy hu!aka' za$yta2
Ao wszystko +ardzo $i(knie' a!e "akim
s$oso+em mamy dor(czy. za$roszenie:
;zy ktoko!wiek z was wie' #dzie mieszka
Qmier.:
Qmier. +ez w%t$ienia mieszka w ?on-
dynie $owiedziaa !ady =eLi!!e tak "ak
1055
wszyscy cho. troch( !icz%cy si( !udzie'
aczko!wiek !atem $rawdo$odo+nie uda"e
si( do ;eauLi!!e* S%dz(' e musi mieszka.
do. +!isko mo"e#o domu* Ao "est $onad
wsze!k% w%t$!iwo. na"!e$sza dzie!nica
?ondynu i trudno +yo+y oczekiwa.' +y
tak wana $ersona "ak Qmier. zamieszki-
waa w "akimko!wiek innym mie"scu* 5ak
si( do+rze zastanowi.' to w istocie do.
dziwne' e dotychczas nie s$otkaam si( z
nim nada! wszyscy nie mo#!i my!e. o
Qmierci inacze" ni o istocie $ci m(skie"
na u!icy*
Wi(kszo. $rzy"aci& $rzyznaa "e" ra-
c"(' a!e wtem $oeta o nazwisku ,aLid ?o-
rimond wykrzykn%2
=ie' mo"a $ani* Hy!isz si(S Qmier.
mieszka wr&d +iednych* Qmier. mieszka
w na"+ardzie" odraa"%cych' na"ciemnie"-
szych u!iczkach te#o miasta' w "akie"
ohydne"' zaszczurzone" ruderze' mierdz%-
1056
ce" "ak*** tu $rzerwa' $o cz(ci d!ate#o'
e !ady =eLi!!e okazaa swe niezadowo!e-
nie' a $o cz(ci d!ate#o' e sam ni#dy nie
$rzekroczy $ro#u takie" ruderyF ani te nie
zastanawia si(' "ak w rzeczywistoci mo-
#a mierdzie.* Qmier. mieszka wr&d
+iednych kontynuowa i codziennie
$rzychodzi do nich z wizyt%' a!+owiem "est
ich "edynym $rzy"acie!em*
?ady =eLi!!e od$owiedziaa mu z takim
samym chodem' z "akim zwr&cia si( nie-
dawno do mode#o !orda*
- $ewnoci% musi si( nimi za"mowa.'
,aLidzie' a!e trudno mi uwierzy. w to' e
szuka ich towarzystwa* 5estem $ewna' e
$odo+nie "ak i mnie Qmierci z trudem
$rzychodzi my!enie o +iednych "ako o
"ednostkach !udzkich* W kocu Qmier. "est
sz!achcicem*
;o $rawda i !ordowie' i damy +y!i zda-
nia' e Qmier. musi mieszka. w s%siedz-
1057
twie $rzyna"mnie" tak do+rym "ak ich wa-
sne' a!e wszystko wskazywao na to' e
nikt z nich nie zna ani nazwy u!icy' $rzy
kt&re" mieszka' ani te ni#dy nie widzia
"e#o domu*
@dy+ymy tak mie!i wo"n( $owie-
dzia ka$itan ;om$son z atwoci% mo-
#!i+ymy #o odna!e0.* Wiecie' widziaem
Qmier. i nawet m&wiem do nie#o' a!e mi
ni#dy nie od$owiedzia*
Gardzo susznie* Ao Qmier. musi za-
wsze $rzem&wi. $ierwszy* =ie umiae si(
waciwie zachowa.' ka$itanie doci(a
mu ?ady =eLi!!e' a!e natychmiast
umiechn(a si( do nie#o' tak "ak to zwy-
k!e czyni% ko+iety*
Wtem $rzyszed "e" do #owy $ewien
$omys*
9 i!e wiem' m&" )ryz"er ma chore
dziecko $owiedziaa* H&wi mi o nim
wczora" i zda"e si(' e stan "est +eznadzie"-
1058
ny* Po!( $o nie#o i dam mu za$roszenie' a
on z ko!ei +(dzie m&# wr(czy. "e Qmierci'
kiedy $rzy"dzie za+ra. te#o +achora* 9ry-
#ina!ny s$os&+' $rzyzna"(' a!e nie widz(
inne" mo!iwoci*
A "e!i Qmier. odm&wi: za$yta
!ord' kt&ry niedawno +y si( oeni*
A to d!acze#o: s$ytaa !ady =eLi!!e*
Ponownie' wr&d s&w $owszechne"
a$ro+aty' $oeta wykrzykn%' e wykorzy-
stanie tak $rzy#n(+ia"%ce" sytuac"i +(dzie
okrutnym i nie#odziwym $ost($kiem* =a-
tychmiast "ednak zami!k' #dy !ady =eLi!-
!e za$ytaa niewinnym #osem2
A!e d!acze#o' ,aLidzie:
Posano zatem $o )ryz"era' a kiedy on
stan% $rzed nimi' umiecha"%c si( nerwo-
wo i zaciska"%c kurczowo donie' zmiesza-
ny widokiem tak wie!u sawnych !ord&w w
"ednym $omieszczeniu' !ady =eLi!!e $o-
wiedziaa mu' "akie#o zadania musi si(
1059
$od"%.* 5e" wy+&r +y tra)ny' ni#dy zreszt%
nie dokonywaa zych wy+or&w' a!+owiem
)ryz"er nie za$rotestowa ani s&weczkiem*
Po $rostu wzi% za$roszenie i $rze$rosiw-
szy z#romadzonych odda!i si(*
=ie +yo #o $rzez dwa dni' a!e kiedy si(
$o"awi' a nie trze+a +yo $o nie#o $osy-
a.' stan% $rzed !ady =eLi!!e i $oda "e"
ma%' +ia% ko$ert(* -e sowami "ak to
mio z two"e" strony' +ardzo ci dzi(ku"(
otworzya "%' zna"du"%c w rodku czyciut-
ki +!ankiecik zawiera"%cy "edynie !akonicz-
ne s)ormuowanie2 /Qmier. ma honor
$rzy+y. na +a! !ady =eLi!!e1*
9trzymae to od Qmierci: za$ytaa
$odniecona* 5ak wy#!%da:
Fryz"er "ednak' sto"%c nieruchomo' $a-
trzy na ni% $ustym wzrokiem i nie odrzek
ani sowa' a ona' nie czeka"%c nawet na od-
$owied0' wezwaa $rzed swe o+!icze tuzin
1060
su%cych i $o!ecia im natychmiast zwoa.
swych $rzy"aci&* 7iedy' czeka"%c na ich
$rzy+ycie' $rzemierzaa nies$oko"nym
krokiem tam i z $owrotem $ok&"' $onow-
nie za$ytaa2
5ak wy#!%da Qmier.: Fryz"er nie od-
$owiedzia*
Przy+y!i $rzy"acie!e w $odnieceniu
$rzekazywa!i so+ie z r(ki do r(ki ma!eki
+!ankiecik z od$owiedzi%' a $o "akim
czasie $o+rudzi si( i $o#i% $od w$ywem
dotykania* Wszyscy z#odnie $rzyzna!i' e'
z wy"%tkiem wiadomoci "ak% zawiera' nie
+yo w nim nic szcze#&!nie niezwyke#o*
=ie +y w dotyku ani #or%cy' ani zimny' a
de!ikatna wo' "ak% roztacza na!eaa ra-
cze" do $rzy"emnych*
Wszyscy twierdzi!i' e ten za$ach "est
im +ardzo do+rze znany' a!e' o dziwo' nikt
nie umia #o nazwa.* Poeta $owiedzia' e
$rzy$omina mu kwiat +zu' a!e niezu$enie*
1061
,o$iero ka$itan ;om$son zauway
co' na co nikt "eszcze nie zwr&ci uwa#i*
S$&"rzcie na charakter $isma $owie-
dzia* ;zy widzie!icie kiedyko!wiek co
+ardzie" wdzi(czne#o: ?itery wyda"% si(
!eciutkie "ak $taki* Hy!(' e traci!imy
czas na rozwaaniach' czy mamy tytuo-
wa. Qmier. /5e#o Aaki1 czy /5e#o Siaki1*
Aen !ist na$isaa ko+ieta*
Po tych sowach wr&d z#romadzonych
zawrzao i w z#ieku $odekscytowanych
#os&w +i!ecik $onownie musia od+y. ko-
!e"n% $odr& z r%k do r%k' +y kady' $a-
trz%c na' m&# wykrzykn%. /=a Go#a'
a!e takS1* Ponad #war wy+i si( w $ewne"
chwi!i #os $oety*
7iedy si( #(+ie" zastanowi.' to $rze-
cie natura!ne* W kocu Francuzi m&wi%_
?a morte1 Pani Qmier.* -decydowanie
wo!a+ym' a+y Qmier. +ya ko+iet%*
Qmier. dosiada o!+rzymie#o czarne#o
1062
rumaka $owiedzia ka$itan ;om$son
zdecydowanie i nosi z+ro"( te#o same#o
ko!oru* 5est wysokie#o wzrostu' "ak nikt
inny* Aam na $o!u +itewnym to nie mo#a
+y. ko+ieta* Widziaem' "ak uderza mie-
czem w !ewo i w $rawo "ak kady inny
onierz* Hoe to )ryz"er na$isa od$o-
wied0' a!+o "e#o ona*
Ato!i )ryz"er odm&wi od$owiedzi'
mimo e wszyscy otoczy!i #o kr(#iem i
+a#a!i' +y im $owiedzia' kto wr(czy mu
+i!ecik* Pocz%tkowo o+iecywa!i mu na"-
$rzer&nie"sze na#rody* P&0nie" #rozi!i' e
zro+i% z nim r&ne okro$ne rzeczy* /;zy
to ty na$isae:1 $ytano #o' a!+o /-atem
kto to $isa:1 /;zy to +ya ko+ieta z krwi i
koci:1 /;zy to $rawdziwa Qmier.:1 /;zy
Qmier. "est ko+iet%:1 /;zy omie!asz si(
so+ie artowa. z nas wszystkich:1*
Fryz"er nie od$ar ani sowa' ani "edne#o
s&weczka i w kocu !ady =eLi!!e wezwaa
1063
su%cych' $o!eca"%c im wychosta. +ieda-
ka i wyrzuci. na u!ic(* =awet nie s$o"rza
na ni%' #dy #o za+ierano* Hi!cza*
4cisza"%c swych $rzy"aci& #estem do-
ni' !ady =eLi!!e $owiedziaa2
Ga! od+(dzie si( za dwa ty#odnie' !i-
cz%c od dzisie"sze#o wieczoru* =iecha"
Qmier. $rzy+(dzie $od tak% $ostaci%' $od
"ak% so+ie yczy "ako m(czyzna' ko+ie-
ta' czy te "ako niezwyka' +ez$ciowa
istota umiechn(a si( $owci%#!iwie*
Qmier. moe r&wnie do+rze +y. i ko+iet%
$owiedziaa* 9+ecnie mam mnie"sz%'
ni $rzedtem' $ewno. co do )ormy $osta-
ci' "ak% $rzy"mie Qmier.' a!e te mnie" si(
Qmierci o+awiam* 5estem "u z+yt stara' +y
+a. si( cze#oko!wiek' co uywa #(sie#o
$i&ra' +y na$isa. do mnie !ist* <d0cie teraz
do swych dom&w i $ami(ta"cie o tym'
e+y w trakcie $rzy#otowa do +a!u m&-
wi. o tym "ak na"wi(ce" ze swymi su%cy-
1064
mi' +y ci z ko!ei mo#!i roz#osi. t( nowin(
$o caym ?ondynie* =iech wszystkim +(-
dzie wiadomo' e te" "edne" nocy nikt na
caym wiecie nie umrze' +owiem Qmier.
+(dzie taczy. na +a!u u !ady =eLi!!e*
=a dwa ty#odnie $rzed ma"%cym si( od-
+y. +a!em o#romny dom !ady =eLi!!e
dra' "(cza i trzeszcza "ak stare drzewo
na wietrze* Poszy w ruch motki sto!arzy'
a su%cy szorowa!i i $o!erowa!i $odo#i'
ma!owa!i +udynek' $rzy#otowu"%c #o do
$rzy"(cia* ?ady =eLi!!e zawsze +ya dum-
na ze swe#o domu' a!e #dy dzie +a!u sta-
wa si( coraz +!iszy' $ocz(a o+awia. si('
e nie +(dzie wydawa si( Qmierci wystar-
cza"%co ws$aniay' "ako e $rzywyka ona
niew%t$!iwie do odwiedzania dom&w !udzi
+o#atszych i $ot(nie"szych ni ona* 9+a-
wia"%c si( $o#ardy ze strony Qmierci' w
dzie i w nocy oso+icie nadzorowaa $ra-
1065
c( swych su#* 7otary i dywany musiay
+y. dokadnie wy$rane i wyczyszczone*
9zdo+y ze zota i sre+rne zastawy kazaa
$o!erowa. tak du#o' a zacz(y wieci. w
ciemnoci* <m$onu"%ce schody' kt&re "ak
wodos$ad s$aday ku sa!i +a!owe"' myto i
$astowano tak cz(sto' e niema! nie s$os&+
+yo $o nich ze".' nie $o!izn%wszy si(*
Te+y $rzy#otowa. waciwie sa!( +a!ow%'
trzydziestu dw&ch su%cych $racowao
"ednoczenie' nie !icz%c tych' kt&rzy $o!e-
rowa!i szk!any' wi(kszy od czowieka y-
rando! i czternacie mnie"szych !am$* @dy
wszystko "u +yo #otowe' !ady =eLi!!e ka-
zaa $onownie wykona. ca% $rac( od $o-
cz%tku' nie d!ate#o' e do"rzaa #dzieko!-
wiek odro+iny kurzu czy +rudu' !ecz d!ate-
#o' e dostrzec "e mo#a Qmier.*
5e!i chodzi o sam% !ady =eLi!!e' to wy-
+raa na"$i(knie"sz% ze swoich sukni i oso-
+icie nadzorowaa "e" $ranie* Wezwaa in-
1066
ne#o )ryz"era i kazaa mu uoy. wosy we
)ryzur( modn% "aki czas temu' +y w ten
s$os&+ $okaza. Qmierci' e "est ko+iet%
dumn% ze swe#o wieku i nie widzi $otrze-
+y ma$owania modych i $i(knych* W
dniu +a!u siedziaa od rana $rzed !ustrem i
o#raniczywszy sw&" maki"a do !e"szych
ni zwyk!e dotkni(. r&em i cieniem do
$owiek oraz do ws$aniae#o' ryowe#o
$udru' uwanie $rzy#!%daa si( swe" chu-
de"' stare" twarzy' rozmy!a"%c' czy s$odo-
+a si( Qmierci* 7iedy $o"awi si( ke!ner z
$ytaniem' czy zaakce$tu"e na +a! wina'
kt&re wy+ra' odesaa #o $recz i nada! nie-
ruchoma w$atrywaa si( w swe od+icie w
!ustrze' a do chwi!i' #dy nadszed czas' +y
u+ra. si( i ze". na d& $owita. #oci*
Wszyscy $rzy+y!i wczenie* @dy !ady
=eLi!!e wy"rzaa $rzez okno' s$ostrze#a'
e $od"azd $rzed "e" domem wy$eniony
1067
"est $owozami i ws$aniaymi komi* /Wy-
#!%da to "ak o#romna $roces"a ao+na1
$owiedziaa* ?oka" u we"cia wykrzykiwa
nazwiska $rzy+ywa"%cych #oci' a te od+i-
"ay si( echem $o sa!i +a!owe"2 /7a$itan
>enry ;om$son z kawa!erii kr&!ewskie"S
Pan ,aLid ?orimondS ?ord i !ady Aorran-
ceS 3ci +y!i na"modsz% $ar% na $rzy"(ciu'
do$iero trzy miesi%ce $o !u+ie8' Sir Do#er
>ar+isonS ;ontessa de!ia ;andiniS1* ?ady
=eLi!!e askawie zezwa!aa' +y wszyscy $o
ko!ei zoy!i $ocaunek na "e" doni' a na-
st($nie serdecznie ich $owitaa*
S$rowadzia na"znakomitszych muzy-
k&w' "akich udao si( "e" zna!e0.' a!e #dy
na dany $rzez ni% sy#na za#ra!i' adna
$ara nie wysza na $arkiet' aden te mo-
dy !ord nie skoni si( $rzed ni%' $rosz%c o
zaszczyt $ierwsze#o taca' "ak nakazywaa
etykieta* Wszyscy nies$oko"nie kr(ci!i si(
w mie"scu' rozmawia"%c $&#osem' ze
1068
wzrokiem utkwionym w drzwi do sa!i +a-
!owe"*
-a kadym razem' #dy na $od"e0dzie
sycha. +yo stukot koskich ko$yt i k&
$owozu' "ak+y sztywnie!i nieco' z+i"a!i si(
cianie" w #romadk( i zamiera!i w +ezru-
chuF i!ekro. !oka" u we"cia o#asza $rzy-
+ycie ko!e"ne#o #ocia' oddycha!i #(+ie" z
u!#%' koysz%c si( w natychmiastowym
roz!u0nieniu*
,!acze#o $rzysz!i na mo"e $rzy"(cie' "e-
!i si( +o"%: ?ady =eLi!!e mrukn(a do sie-
+ie z $o#ard%* 5a nie o+awiam si( s$otka-
nia ze Qmierci%* ;hc(' e+y ws$aniao.
me#o domu i smak me#o wina zro+iy na
Qmierci o#romne wraenie* 4mr( wcze-
nie" ni ktoko!wiek w tym $omieszczeniu'
a!e si( nie +o"(*
Przekonana' e Qmier. nie $rzy+(dzie
$rzed $&noc%' ruszya $omi(dzy #oci'
usiu"%c ich us$okoi. nie sowami' #dy
1069
wiedziaa' e nie dotr% do ich wiadomoci
a!e tonem swe#o #osu' tak' "ak+y +y!i
stadem s$oszonych koni* - u$ywem cza-
su "ednak i ona zarazia si( ich nerwowo-
ci% za!edwie siadaa' "u $onownie
wstawaa' $o$i"aa wino z tuzina kie!i-
ch&w' nie do$i"a"%c adne#o do koca' sta-
!e rzucaa okiem na sw&" wysadzany k!e"-
notami ze#arek $ocz%tkowo "ak+y chcia-
a $rzys$ieszy. nade"cie $&nocy' z cza-
sem' "ak+y $ra#n(a od$(dzi. noc i wr&ci.
soce na nie+o* @dy nadesza $&noc' sta-
a razem z innymi' oddycha"%c nerwowo'
$rzest($u"%c z no#i na no#( i nasuchu"%c
od#os&w k& $owozu' mie!%cych wir na
$od"e0dzie*
@dy ze#ar wy+i"a $&noc' wszyscy' na-
wet !ady =eLi!!e i odwany ka$itan ;om$-
son' wyda!i kr&tki okrzyk $rzestrachu i na-
tychmiast umi!k!i' sucha"%c "e#o uderze*
Hnie"sze ze#ary w $oko"ach na $i(trze
1070
r&wnie wy+i"ay $&noc* W uszach !ady
=eLi!!e d0wi(czay one "ak $ot(ne dzwo-
ny a do +&!u* Prze!otnym s$o"rzeniem
zawadzia o zwierciado w sa!i +a!owe" i
zo+aczya w nim sw% szar% twarz' zadart%
nienatura!nie w #&r(' ku su)itowi "ak+y
twarz ton%ce#o' wynurza"%c% si( w $anice'
+y za$a. $owietrza* Qmier. +(dzie ko+iet%
$omy!aa ohydn%' odraa"%c% staru-
ch%' wysok% "ak m(czyzna' a na"strasz-
nie"sze "est to' e +(dzie miaa mo"% twarz*
-e#ary $rzestay +i. i !ady =eLi!!e za-
mkn(a oczy*
9tworzya "e do$iero wtedy' #dy uwia-
domia so+ie' e sze$t wok& nie" za-
+rzmia innym tonem' w kt&rym strach
zmiesza si( z u!#% i "ak+y nut% smutku' a!-
+owiem $rzed dom nie za"echa aden
nowy $ow&z* Qmier. nie $rzy+ya*
- wo!na sze$t $rzerodzi si( w #war' tu i
&wdzie #ocie zaczyna!i si( mia.* ?ady
1071
=eLi!!e usyszaa' "ak sto"%cy nieo$oda!
mody !ord Aorrance $owiedzia do swe"
ony2
=o widzisz' mo"a dro#a' m&wiem ci'
e nie ma si( cze#o +a.* Ao wszystko +yo
artem*
5estem skoczona $omy!aa !ady =e-
Li!!e* Qmiech stawa si( coraz dononie"szy
i ku "% w uszy "ak niedawne +icie ze#a-
r&w*
/;hciaam wyda. +a! na ty!e ws$aniay'
e+y ci' kt&rych nie za$rosiam musie!i si(
wstydzi. $rzed caym miastem i oto mam
na#rod(* 5estem zru"nowana i zasuyam
so+ie na to1*
-wraca"%c si( do $oety ?orimonda' rze-
ka2
-atacz ze mn%' ,aLidzie*
,aa znak muzykom' kt&rzy natych-
miast zacz(!i #ra.* 7iedy ?orimond waha
si( "eszcze' $owiedziaa2
1072
-atacz ze mn% teraz* Wi(ce" nie +(-
dziesz mia do te#o okaz"i* 5u ni#dy nie
wydam +a!u*
?orimond ukoni si( i $o$rowadzi "% na
$arkiet*
@ocie rozst%$i!i si( $rzed nimi i miech
na chwi!( ucich' a!e !ady =eLi!!e wiedzia-
a' e wkr&tce $owr&ci* ;&' niech si(
mie"% $omy!aa* =ie +aam si( Qmierci'
a oni wszyscy dre!i z $rzeraenia* ,!acze-
#o miaa+ym +a. si( ich miechu: ;zua
"ednak' "ak $iek% "% $owieki' wi(c za-
mkn%wszy "e' $onownie rzucia si( w wir
taca z ?orimondem*
< wtedy' nies$odziewanie' wszystkie ko-
nie z za$rz(#&w na $od"e0dzie zaray #o-
no raz ty!ko' zu$enie tak "ak #ocie o
$&nocy' wyda"%c "eden kr&tki okrzyk* Po-
niewa $rzed domem stao +ardzo duo
koni' ich renie +yo tak #one' e wszy-
scy z#romadzeni w sa!i +a!owe" "ednocze-
1073
nie umi!k!i* 4sysze!i ci(kie kroki !oka"a'
zmierza"%ce#o do drzwi' i zadre!i' "ak+y
$od w$ywem chodne#o $owiewu' kt&ry
wdar si( do wn(trza* Wtem usysze!i de!i-
katny #os2
;zy s$&0niam si(: 9ch' tak mi $rzy-
kro* 7onie +yy zdroone i zanim !oka"
$owr&ci' +y za$owiedzie. #ocia' do sa!i
+a!owe" wdzi(cznym krokiem wesza
!iczna' umiechni(ta dziewczyna w +iae"
sukni i zatrzymaa si( u we"cia*
Ho#a mie. na"wye" dziewi(tnacie !atF
du#ie' roz$uszczone' zociste wosy o$a-
day #(sto na "e" o+naone ramiona' $oy-
sku"%ce cie$o $rzez $uszyste $asma "ak
dwie wa$ienne wyse$ki' wysta"%ce $onad
ciemnozot% $owierzchni% morza* Hiaa
szerok% twarz' kt&ra zw(aa si( ku $od-
+r&dkowi' a cer( tak de!ikatn%' e nie"edna
dama' a wr&d nich i !ady =eLi!!e' dotkn(-
a w zdumieniu swe" twarzy' +y natych-
1074
miast co)n%. do' "ak+y sk&ra urazia $a!-
ce* 4sta dziewczyny wydaway si( +!ade'
$odczas #dy usta innych ko+iet +yy czer-
wone' karminowe' czy nawet $ur$urowe'
"e" +rwi' #ru+sze i $rostsze ni nakazywaa
moda' s$otykay si( $onad ciemnymi' s$o-
ko"nymi oczami' osadzonymi tak #(+oko i
tak czarnymi' tak +ezkom$romisowo czar-
nymi' e $ewna niemoda ona $ewne#o
niemode#o !orda mrukn(a $od nosem2
Ha w so+ie co z ;y#anki' "ak s%dz(*
A!+o co "eszcze #orsze#o dorzucia
kochanka "e" m(a*
4ciszcie si(S ?ady =eLi!!e odezwaa
si( #onie"' ni zamierzaa' a dziewczyna
odwr&cia si(' +y na ni% s$o"rze.*
4miechn(a si( i !ady =eLi!!e $r&+owaa
odwza"emni. ten umiech' a!e "e" usta zda-
y si( +y. niezwyk!e sztywne*
Witam $owiedziaa* Witam ci('
Pani Qmier.*
1075
?ordowie i damy zasze$ta!i mi(dzy
so+%' #dy dziewczyna u"(a do stare" ko-
+iety i zoya $rzed ni% ukon' $ochy!a"%c
si( i unosz%c w "ednym harmoni"nym ru-
chu "ak )a!a*
5este !ady =eLi!!e $owiedziaa*
Gardzo dzi(ku"( za za$roszenie* 5e" #os
+y tak de!ikatny i tak nieo+cy' "ak "e" $er-
)umy* Prosz( wy+aczy. mi s$&0nienie
$owiedziaa $owanie* Husiaam $rzy-
+y. z +ardzo da!eka i me konie s% nie-
zmiernie zm(czone*
Paro+ek "e o$orz%dzi i nakarmi $o-
wiedziaa !ady =eLi!!e "e!i $ani so+ie
te#o yczy*
9ch' nie odrzeka szy+ko dziewczy-
na* Prosz( mu $owiedzie.' e+y nie $od-
chodzi do koni* Ao nie s% $rawdziwe ko-
nie' a $oza tym s% +ardzo narowiste*
Przy"(a kie!ich wina od !oka"a i wy$ia
"e $owo!i' wzdycha"%c !ekko z zadowo!e-
1076
niem*
5akie ws$aniae wino $owiedziaa*
< "ak $i(kny ma $ani dom*
,zi(ku"( od$ara !ady =eLi!!e* =ie
odwraca"%c si( od #oci' czua' e kada
ko+ieta w te" sa!i zazdroci "e"* Potra)ia to
wyczu.' tak "ak zawsze umiaa wyczu.
z+!ianie si( deszczu*
;hciaa+ym tu mieszka. $owiedzia-
a Qmier. cicho' sodkim #osem* 7iedy
tu zamieszkam*
Wtem' widz%c' "ak !ady =eLi!!e sztyw-
nie"e' "ak+y zmienia si( w )i#ur( !odow%'
$ooya do na ramieniu stare" damy i
rzeka2
9ch' $rze$raszam* Aak mi $rzykro* 5e-
stem okrutna' a!e to niechc%cy* Prosz(' wy-
+acz mi !ady =eLi!!e* =ie $rzywykam do
towarzystwa i $o$eniam ty!e nietakt&w*
Prosz(' wy+acz mi*
5e" do' s$oczywa"%ca na ramieniu !ady
1077
=eLi!!e' +ya tak !ekka i cie$a "ak do
kade" inne" mode" dziewczyny' a "e" oczy
wyraay takie +a#anie' e ?ady =eLi!!e
odrzeka2
=ie $owiedziaa nicze#o niestosow-
ne#o* ,o$&ki "este moim #ociem' m&"
dom na!ey do cie+ie*
,zi(ku"( od$ara Qmier. i umiech-
n(a si( tak $romiennie' e muzycy za#ra!i
tak "ako sami z sie+ie' +ez $o!ecenia !ady
=eLi!!e* ;hciaa im $rzerwa.' a!e Qmier.
$o$rosia2
5aka $i(kna muzyka* Pozw&! im #ra.'
$rosz(*
Huzycy za#ra!i #awota' a Qmier. zu$e-
nie nie s$eszona $rzeraonymi s$o"rzenia-
mi akomie !edz%cych "% oczu zanucia ci-
chutko me!odi( +ez s&w' uniosa nieco
o+iema domi +ia% sukni( i maymi sto$-
kami zro+ia nie$ewnie ki!ka krok&w*
Aak dawno nie taczyam rzucia
1078
smutno* Pewna "estem' e za$omniaam'
"ak to si( ro+i*
Gya niemiaa* =awet nie $odniosa
wzroku na adne#o z modych !ord&w' z
kt&rych aden nie $o$rosi "e" do taca*
?ady =eLi!!e $oczua za!ewa"%ce "% )a!e
wstydu i ws$&czucia zarazem emoc"e'
kt&re' "ak s%dzia' uschy w nie" "u dawno
temu* Hiaa+y +y. $oniona na +a!u u
mnie: $omy!aa z #niewem* Ao d!ate#o'
e "est Qmierci%' #dy+y +ya na"+rzydsz%'
na"$askudnie"sz% na caym wiecie wied0-
m%' to toczy!i+y si( $rzed ni%' $rosz%c "%
do taca' a!+owiem s% dente!menami i
wiedz%' "ak na!ey si( zachowa. w towa-
rzystwie* Taden "ednak dente!men nie ze-
chce zataczy. ze Qmierci%' cho.+y +ya
na"$i(knie"sz% ze wszystkich ko+iet* -erk-
n(a na ,aLida ?orimonda* =a twarzy wy-
st%$i mu rumieniec' $atrz%c na Qmier.' za-
cisn% o+ie donie tak mocno' e $a!ce $o-
1079
+ie!ay mu "ak szko' a!e kiedy !ady =eLi!-
!e dotkn(a "e#o ramienia' nie odwr&ci si(
nawet' a #dy sykn(a2 /,aLidzie1 uda'
e nie syszy* Wtedy ka$itan ;om$son' si-
wowosy i ws$ania!e $rezentu"%cy si( w
swym mundurze' wyst%$i z tumu i szar-
mancko ukoni si( $rzed Qmierci%*
;zy mo#( dost%$i. te#o zaszczytu:
s$yta*
7a$itan ;om$son od$ara Qmier. z
umiechem i $odaa mu swe rami(* Hia-
am nadzie"(' e to wanie $an mnie $o-
$rosi do taca*
Starsze ko+iety z deza$ro+at% zmarsz-
czyy +rwi' +owiem nie uwaay "e" od$o-
wiedzi za waciw% w tych oko!iczno-
ciach' a!e Qmier. na"wyra0nie" so+ie z
te#o k$ia* 7a$itan ;om$son $o$rowadzi
"% na rodek $arkietu* Pocz%tkowo Qmier.
+ya zdumiewa"%co niezdarna z+yt $od-
ekscytowana' +y wy". na$rzeciw oczeki-
1080
waniom swe#o $artnera i zdawaa si( zu-
$enie nie mie. $oczucia rytmu* =atomiast
ka$itan $orusza si( z mieszanin% #odnoci
i swoiste" wesooci* ?ady =eLi!!e ni#dy
nie zauwaya tych cech u adne#o inne#o
m(czyzny' a!e #dy s$o"rza na ni% $onad
ramieniem Qmierci' dostrze#a co' cze#o
nikt inny chy+a nie zauwayF "e#o twarz'
"e#o oczy' +yy nieruchome z $rzeraenia i
mimo e $oda rami( Qmierci ze swo+odn%
#a!anteri%' co)n% nieznacznie r(k(' #dy "e
u"(a*
9to do cze#o $rowadzi konieczno.
utrzymania re$utac"i $omy!aa* 7a$itan
;om$son r&wnie "est zmuszony ro+i. to'
cze#o si( od nie#o oczeku"e* Ham nadzie-
"(' e wkr&tce kto inny z ni% zataczy*
=ikt inny "ednak z ni% nie zataczy* Po-
mau inne $ary o$anoway strach' i kiedy
Qmier. s$o#!%daa w inn% stron(' $o$iesz-
nie wychodziy na $arkiet* =ikt "ednak nie
1081
$rzyszed w sukurs ka$itanowi ;om$sono-
wi' nikt nie uwo!ni #o od !iczne" $artner-
ki* Aaczy!i ko!e"ne tace* - u$ywem cza-
su niekt&rzy $anowie $ocz(!i $atrze. na
ni% z wi(ksz% doz% $odziwu ni strachu'
!ecz #dy ty!ko odwza"emniaa ich s$o"rze-
nia i umiechaa si( do nich' natychmiast
$rzywiera!i do swych $artnerek "ak+y w
o+awie' e zdmuchnie ich "aki zimny
wiatr* 5ednym z niewie!u' kt&rzy $rzy#!%-
da!i si( "e" szczerze i z $rzy"emnoci% +y
mody !ord Aorrance' kt&ry zwyk!e taczy
wy%cznie ze sw% on%* <nnym +y $oeta
?orimond* Aacz%c z !ady =eLi!!e' zauwa-
y2
Skoro ona "est Qmierci%' to ci wystra-
szeni #u$cy so+ie wyo+raa"%' e ni+y
kim s%: 5ak zachowa!i+y si(' #dy+y +ya
chodz%c% +rzydot%: =a$awa mnie odraz%
ich strach* Ao "est niesmaczne*
W tym momencie Qmier. i ka$itan
1082
;om$son $rzemkn(!i w tacu o+ok nich i
usysze!i' "ak ka$itan m&wi2
5e!i to na$rawd( cie+ie widziaem
$odczas +itwy' "ak mo#a tak si( zmieni.:
5ak mo#a sta. si( tak !iczna:
Qmier. zamiaa si( wesoo i cie$o*
Pomy!aam so+ie' e wr&d ty!u $i(k-
nych !udzi !e$ie" +(dzie +y. $i(kn%* 9+a-
wiaam si(' e wystrasz( wszystkich i ze-
$su"( $rzy"(cie*
9ni wszyscy s%dzi!i' e +(dzie +rzyd-
ka $owiedzia ?orimond do !ady =eLi!!e*
5a*** "a wiedziaem' e +(dzie $i(kna*
-atem d!acze#o z ni% nie taczysz:
s$ytaa #o !ady =eLi!!e* Ay te si( +oisz:
=ie' nie* Sk%de od$ar $oeta szy+ko
i za$a!czywie* 5uz wkr&tce $o$rosz( "%
do taca* ;hc( ty!ko "eszcze troch( na ni%
$o$atrze.*
Huzycy #ra!i i #ra!i* Aaniec od$(dza
noc tak $owo!i' "ak $owo!i dr%% ska(
1083
wody #&rskie#o strumienia* ?ady =eLi!!e
zdawao si(' e "eszcze adna noc nie trwa-
a due" ni ta' a!e nie +ya ani zm(czona'
ani te znudzona* Aaczya z kadym m(-
czyzn% na +a!u' z wy"%tkiem !orda Aorran-
ce6a' kt&ry taczy ze swo"% on%' tak "ak+y
wanie te" nocy $o raz $ierwszy si( s$o-
tka!i' i oczywicie z wy"%tkiem ka$itana
;om$sona* W $ewne" chwi!i ka$itan
uni&s do i !ekko musn% ni% zociste
wosy Qmierci* Gy nada! okazaym m(-
czyzn%' ws$aniaym $artnerem d!a tak
!iczne" dziewczyny' a!e !ady =eLi!!e' ki!-
kakrotnie mi"a"%c #o w tacu' s$o"rzaa na
"e#o twarz i uwiadomia so+ie )akt' e "est
starszy' ni $owszechnie uwaano*
Qmier. natomiast wydawaa si( modsza
od na"modsze" ko+iety na +a!u* Tadna z
o+ecnych dam nie taczya w te" chwi!i !e-
$ie" od nie"' aczko!wiek !ady =eLi!!e nie
mo#a so+ie $rzy$omnie.' w kt&rym mo-
1084
mencie "e" niezdarno. zamienia si( w so-
dycz $ynnych ruch&w* 4miechn(a si( i
za#adywaa do kade#o' kto na ni% s$o"-
rza znaa imiona wszystkich' $iewaa
nie$rzerwanie' do+iera"%c sowa do d0wi(-
k&w muzyki sowa nonsensowne' d0wi(-
ki +ez znaczenia' !ecz wszyscy w sku$ie-
niu nastawia!i uszu' +y' nie wiedz%c cze-
mu' $ochwyci. "e" mi(kki #os*
7iedy' $odczas wa!ca' d!a wi(ksze"
swo+ody w tacu uniosa tren sukienki'
!ady =eLi!!e $omy!aa' e $orusza si( "ak
maa a#!&wka $o s$oko"nym morzu o
zmierzchu*
?ady =eLi!!e $ochwycia sowa #wa-
towne" s$rzeczki mi(dzy !ady Aorrance a
;ontess% de!ia ;andini2
7$i( so+ie z te#o' e "est Qmierci%' nie
"est wca!e starsza ode mnie* - $ewnoci%
nie "estS
=onsens od$ara ;ontessa' kt&ra ni-
1085
#dy nie umiaa zdo+y. si( na wie!kodusz-
no. wo+ec inne" ko+iety* Ha dwadzie-
cia osiem' trzydzieci !at* < ta suknia' ta
"e" !u+na suknia co $odo+ne#oS
Wstr(tna dorzucia dama' kt&ra
$rzy+ya na +a! w charakterze $artnerki ka-
$itana ;om$sona' "edne" z wie!u' z "akimi
si( $okazywa* -u$enie +ez smaku* ;o
$rawda nie na!ey si( chy+a s$odziewa.
do+re#o smaku $o Qmierci*
?ady Aorrance wy#!%daa tak' "ak+y
miaa si( roz$aka.*
9ne s% zazdrosne o Qmier. $owiedzia-
a do sie+ie !ady =eLi!!e* 5akie to dziw-
ne* 5a nie czu"( si( o ni% zazdrosna* Ani
troch(* < zu$enie si( "e" nie +o"(* Gya z
sie+ie niezwyk!e dumna*
Wtem' tak samo nies$odziewanie "ak
wtedy' #dy zacz(!i' muzycy $rzesta!i #ra.*
- wo!na odkada!i instrumenty*
W na#e"' $rzera0!iwe" ciszy Qmier. wy-
1086
rwaa si( ka$itanowi ;om$sonowi i $od-
+ie#a do wysokie#o okna' rozchy!a"%c
o+iema domi zasony*
S$&"rzcie $owiedziaa' sto"%c do
nich tyem* ;hod0cie i $o$atrzcie* 5u
$rawie wita*
?etnie nie+o wci% s$owi"a mrok i ty!-
ko horyzont na wschodzie odro+in( si(
roz"ani na t!e ciemne#o nie+oskonu' a!e
#wiazdy "u znikn(y' a sy!wetki drzew'
rosn%cych $rzed domem' staway si( coraz
wyra0nie"sze* Qmier. $rzywara twarz% do
okna i $owiedziaa tak cicho' e !edwie "%
usyszano2
Husz( "u i.*
=ie $owiedziaa !ady =eLi!!e' nie od
razu wiadoma te#o' e $rzem&wia* Hu-
sisz zosta. "eszcze troch( due"' Ga! wy-
daam na two"% cze.* Prosz(' zosta*
Qmier. wyci%#n(a ku nie" o+ie donie' a
!ady =eLi!!e z+!iya si( i u"(a "e w swo"e2
1087
;udownie si( +awiam $owiedziaa
a#odnie* =ie moesz $o"%.' co to za
uczucie +y. za$roszon% na +a! taki "ak ten'
+owiem sama wydawaa +a!e i chodzia
na inne $rzez cae swo"e ycie* Wszystkie
wyda"% ci si( takie same' a!e d!a mnie tak
nie "est* ;zy mnie rozumiesz: ?ady =e-
Li!!e $rzytakn(a +ez sowa* -awsze +(d(
$ami(taa t( noc $owiedziaa Qmier.*
-osta $owiedzia ka$itan ;om$son*
-osta cho. chwi!( due"* Pooy
do na ramieniu Qmierci' a ona umiech-
n(a si( i $rzytu!ia do sw&" $o!iczek*
,ro#i ka$itan ;om$son rzeka*
H&" $ierwszy $rawdziwy rycerz* ;zy nie
"este mn% zm(czony:
=i#dy od$ar* Prosz( zosta*
-osta $o$rosi ?orimond i wyda-
wao si(' e te chce "e" dotkn%.* -osta*
;hc( z to+% $orozmawia.* ;hc( na cie+ie
$o$atrze.* G(d( z to+% taczy' "e!i zosta-
1088
niesz*
<!u mam konkurent&w zdziwia si(
Qmier.* Wyci%#n(a do do ?orimonda'
a!e ten co)n% si( i zaraz ze wstydu s$iek
raka* Tonierz i $oeta* 5ak to cudownie
+y. ko+iet%* ,!acze#o o+a" nie rozmawia-
!icie ze mn% wczenie": Aeraz musz( "u
i.*
Prosz(' zosta sze$n(a !ady Aorran-
ce' kurczowo chwyta"%c r(k( m(a d!a do-
dania so+ie odwa#i* 4waamy' e "este
taka $i(kna' o+o"e tak my!imy*
Raskawa !ady Aorrance od$ara
dziewczyna u$rze"mie* 9dwr&cia si( do
okna' dotkn(a #o !ekko' a ono samo otwo-
rzyo si( na ocie* ;hodne' $oranne $o-
wietrze w$ado do sa!i +a!owe"' wiee od
deszczu' a!e nios%ce "u take niewyra0n%
wo u!ic ?ondynu' +o kt&rych $rzeszo*
4sysze!i $iew $taka i dziwny' chra$!iwy
d0wi(k wydawany $rzez konie Qmierci*
1089
;zy chcecie' e+ym zostaa: s$ytaa*
Ao $ytanie nie $ado $od adresem !ady
=eLi!!e czy ka$itana ;om$sona' ani te
adne#o z "e" wie!+icie!i' !ecz ;ontessa de-
!ia ;andini' kt&ra staa z da!a od wszyst-
kich' tu!%c do $iersi kwiaty i $od$iewu"%c
cicho w irytac"i* Ani troch( nie chciaa'
e+y Qmier. $ozostaa' a!e o+awiaa si(' e
inne ko+iety $omy!%' i "est zazdrosna o
urod( Qmierci' zatem od$ara2
Aak* 9czywicie' e chc(*
Aha $owiedziaa mier.* H&wia
$rawie sze$tem* A ty: s$ytaa inn% ko-
+iet(* ;zy chcesz' +ym zostaa: ;zy
chcesz' e+ym na!eaa do #rona twych
$rzy"aci&ek:
Aak od$ara ko+ieta $oniewa "e-
ste !iczna i "este $rawdziw% dam%*
A ty: s$ytaa m(czyzn( a ty:
s$ytaa ko+iet( a ty: s$ytaa "eszcze
"edne#o m(czyzn( czy wy wszyscy
1090
chcecie' e+ym zostaa:
A oni wszyscy odrzek!i2
Aak' Pani Qmier.' chcemy*
A zatem chcecie wykrzykn(a w
kocu do wszystkich* ;zy chcecie' e-
+ym ya $omi(dzy wami' e+ym +ya "ed-
n% z was i e+ym $rzestaa +y. Qmierci%:
;zy chcecie' +ym odwiedzaa wasze domy
i $rzychodzia na wszystkie $rzy"(cia: ;zy
chcecie' e+ym miaa konie takie "ak wa-
sze' zamiast moich' czy chcecie' e+ym
u+ieraa si( tak "ak wy' m&wia o tym' co i
wy: ;zy kto z was $o"mie mnie za on( i
czy $ozosta!i zatacz% na moim wese!u i
$rzynios% $odarki d!a mych dzieci: ;zy
chcecie wanie te#o:
Aak $otwierdzia !ady =eLi!!e* -o-
sta tuta"' zosta ze mn%' z nami*
@os Qmierci' nie $rzy+iera"%c na mocy'
sta si( "ednak wyrazistszy i starszy' za sta-
ry' "ak $omy!aa !ady =eLi!!e' na tak mo-
1091
d% dziewczyn(*
-astan&wcie si( $owiedziaa Qmier.*
-astan&wcie si(' cze#o chcecie' do+rze
si( zastan&wcie* ;zy wy wszyscy chcecie'
e+ym zostaa* 5e!i teraz "eden z was $o-
wie2 /nie' ode"d0 st%d1 +(d( musiaa
o$uci. ten dom natychmiast i ni#dy "u
nie $owr&c(* -astan&wcie si(* ;zy wszy-
scy chcecie:
Wszyscy z#odnie' "ednym #osem za-
krzykn(!i2
AakS AakS Husisz zosta. z nami* 5e-
ste tak $i(kna' e nie moemy $ozwo!i.
na two"e ode"cie*
5estemy zm(czeni odezwa si( ka$i-
tan ;om$son*
5estemy !e$i $owiedzia ?orimond'
doda"%c zwaszcza na $oez"(*
Goimy si( sze$n% !ord Aorrance' a
"e#o ona chwycia #o za r(k(' m&wi%c2
9+o"e*
1092
5estemy nudni i #u$i stwierdzia
!ady =eLi!!e i starze"emy si(' nie $rzyno-
sz%c adne#o $oytku* -osta z nami' Pani
Qmier.*
Qmier. umiechn(a si( sodko i $ro-
miennie' $ost%$ia krok na$rz&d' a wy#!%-
dao to tak' "ak+y zst($owaa $or&d nich z
o#romne" wysokoci*
Gardzo do+rze $owiedziaa* -osta-
n( z wami* =ie +(d( wi(ce" Qmierci%*
G(d( ko+iet%*
Przez sa!( $rzeszo #(+okie westchnie-
nie' aczko!wiek nie widziano' +y ktoko!-
wiek otworzy usta* =ikt si( nie $oruszy'
+owiem zotowosa dziewczyna wci%
"eszcze +ya Qmierci%' a "e" sto"%ce $rzed
domem konie nada! $rzywoyway "% re-
niem* =ikt nie m&# na du#o zatrzyma. na
nie" wzroku' mimo e tak $i(kne" dziew-
czyny "eszcze nie widzie!i*
5est $ewna cena' kt&r% trze+a za to za-
1093
$aci. $owiedziaa* -awsze "est "aka
cena* 7to z was musi zosta. Qmierci% w
mo"e mie"sce' a!+owiem na wiecie zawsze
musi +y. Qmier.* ;zy ktoko!wiek z was
si( z#adza: ;zy ktoko!wiek z was zostanie
Qmierci% z wasne" nie$rzymuszone" wo!i:
,o$iero wtedy +(d( mo#a sta. si( dziew-
czyn% istot% !udzk%*
=ikt si( nie odezwa' nie $isn% sowa'
a!e wszyscy z wo!na co)n(!i si( od nie" "ak
)a!e' kt&re' #dy chcemy "e do#oni.' ze!i-
z#u"% si( $o $!ay z $owrotem ku morzu*
;ontessa de!ia ;andini i "e" $rzy"acie!e
+y!i+y si( wymkn(!i z sa!i' a!e Qmier.
umiechn(a si( do nich' wi(c $ozosta!i na
swoich mie"scach*
7a$itan ;om$son otworzy usta' "ak+y
chcia zadek!arowa. sw% #otowo. do
s$enienia warunku' a!e nie wym&wi ani
sowa* ?ady =eLi!!e staa nieruchomo*
=ikt $owiedziaa Qmier.* ,otkn(a
1094
$a!cem kwiatu' a ten zda si( u#ina. i $rze-
ci%#a. "ak zadowo!ony kot* A+so!utnie
nikt* -atem musz( dokona. wy+oru' a "est
to s$rawied!iwe' +o wanie w ten s$os&+
"a zostaam Qmierci%* =i#dy nie chciaam
+y. Qmierci% i "estem taka szcz(!iwa' e
chcecie' +ym staa si( "edn% z was* ,u#o
szukaam !udzi' kt&rzy +y mnie zechcie!i*
Aeraz $ozostao mi "edynie wy+ra. ko#o
na mo"e mie"sce i $o ko$ocie* Wy+ior(
+ardzo rozwanie*
9ch' "acy +y!imy #u$i sze$n(a do
sie+ie !ady =eLi!!e* Gy!imy tacy #u$i
a!e nie odezwaa si( #ono' s$!ota "edynie
donie i $rzy#!%daa si( dziewczynie' my-
!%c nie"asno' e #dy+y miaa c&rk(' to +y-
o+y "e" niezmiernie $rzy"emnie' "e!i $rzy-
$ominaa+y ona Pani% Qmier.*
;ontessa de!ia ;andini rzeka
Qmier. z namysem' a ko+ieta wydaa "e-
dynie kr&tki $isk $rzeraenia' #dy "ak
1095
s$ara!iowana nie mo#a wzi%. #(+okie#o
oddechu' kt&ry da+y "e" si( do wrzasku*
Pani Qmier. zamiaa si( ty!ko* =ie' to
+yo+y #u$ie* =ie $owiedziaa "u nic
wi(ce"' a!e $rzez du#i czas $o tym stwier-
dzeniu ;ontessa $on(a z $onienia i
wstydu' e nie zostaa wy+rana na Qmier.*
7a$itan ;om$son te nie mrukn(a
Qmier. +owiem "est z+yt u$rze"my' e+y
zosta. Qmierci%' a take d!ate#o' e +yo+y
to d!a nie#o z+yt okrutne* 9n tak +ardzo
$ra#nie umrze.* Awarz ka$itana ;om$-
sona nie zmienia wyrazu' a!e "e#o donie
zadray*
Ani ?orimond kontynuowaa dziew-
czyna $oniewa tak mao wie o yciu i
$oniewa #o !u+i(* Poeta zaczerwieni
si(' z+!ad i $onownie s$iek raka* -ro+i
niezdarny ruch' "ak+y chcia k!(kn%. na
"edno ko!ano' a!e zaraz wy$rostowa si( i
stan% sztywno' $r&+u"%c dor&wna. $osta-
1096
w% ka$itanowi ;om$sonowi*
Ani Aorrance6owie $owiedziaa
Qmier.* =i#dy !ord ani !ady Aorrance'
#dy za +ardzo troszcz% si( o sie+ie wza-
"emnie' +y umie. che$i. si( )aktem wy+o-
ru na Qmier.* Powiedziawszy to' zawa-
haa si( $rzez chwi!(' $atrz%c na !ady Aor-
rance swymi ciemnymi' niezwykymi
oczami* Gyam w twoim wieku' #dy zo-
staam Qmierci% dodaa* -astanawiam
si(' "ak to +(dzie' mie. znowu two"e !ata*
Aak du#o +yam Qmierci%* ?ady Aorran-
ce zadraa i nie odezwaa si(*
=areszcie Qmier. rzeka cicho2
?ady =eLi!!e*
5estem tuta" od$ara !ady =eLi!!e*
Hy!(' e "este "edyn% kandydatk%
$owiedziaa Qmier.* Wy+ieram cie+ie'
!ady =eLi!!e*
Ponownie !ady =eLi!!e usyszaa' "ak
kady #o. wzdycha cicho i mimo i staa
1097
tyem do wszystkich' wiedziaa' e ode-
tchn(!i z u!#%' +owiem ani oni' ani nikt im
dro#i nie zosta wy+rany* ?ady Aorrance
za$rotestowaa niewie!kim okrzykiem' a!e
!ady =eLi!!e wiedziaa' e ona krzykn(a+y
nieza!enie od te#o' "akie#o wy+oru doko-
naa+y Qmier.* 4syszaa sw&" wasny'
s$oko"ny #os2
Ao d!a mnie zaszczyt* ;zy "ednak
nikt inny o$r&cz mnie na nie zasu#u"e:
Ani "edna oso+a od$ara Qmier.*
=ie ma niko#o' kto +y+y tak znuony e#-
zystenc"% !udzk%' niko#o' kto wiedzia+y
!e$ie"' "ak $oz+awione znaczenia "est y-
cie* =ikt te w te" sa!i nie ma takie" siy' +y
traktowa. ycie umiechn(a si( sodko i
okrutnie ycie dziecka swe#o )ryz"era' na
$rzykad' "ak co na ty!e +ez znaczenia' na
i!e na$rawd( $oz+awione "est sensu*
Qmier. ma serce' a!e "est to serce na za-
wsze $uste i my!(' !ady =eLi!!e' e two"e
1098
serce "est "ak wyschni(te koryto rzeki' "ak
musz!a morska* G(dziesz wie!ce kontenta'
#dy zostaniesz Qmierci%* -nacznie +ardzie"
ni "a' #dy "a +yam wtedy +ardzo moda*
?ekkim' koysz%cym si( krokiem z+!iy-
a si( do !ady =eLi!!e* W "e" szeroko
otwartych' #(+oko osadzonych oczach od-
+ia si( "askrawo czerwie wsta"%ce#o
soca* Himo e na nich nie s$o#!%daa'
wszyscy #ocie na +a!u co)n(!i si( $rzed
ni%' a !ady =eLi!!e ty!ko zacisn(a mocno
donie i $atrzya' "ak Qmier. z+!ia si( do
nie" swym !ekkim' tanecznym krokiem*
Husimy si( $ocaowa. $owiedziaa
Qmier.* W ten s$os&+ "a zostaam Qmier-
ci%* W ekstazie $otrz%sn(a #ow%' a
wz+urzone tym ruchem mi(kkie wosy za-
wiroway' omiata"%c kocami o+naone ra-
miona* Pr(dko' $r(dko* =ie mo#( si(
"u doczeka. chwi!i' kiedy zn&w stan( si(
czowiekiem*
1099
Gy. moe to wca!e nie +(dzie takie
$rzy"emne rzucia !ady =eLi!!e* Gya nie-
zwyk!e s$oko"na' a "ednak czua' "ak "e"
stare serce omocze w $iersi' a koniuszki
$a!c&w $u!su"% od uderze krwi w yach*
Po "akim czasie moe ci si( to $rzesta.
$odo+a.*
Ho!iwe umiechni(te usta Qmierci
+yy "u +ardzo +!isko "e" twarzy* =ie
+(d( wtedy tak $i(kna' "ak w te" chwi!i' a
!udzie $rawdo$odo+nie nie +(d% mnie ko-
cha. i w kocu umr(* 9d$rawiam sw% $o-
kut(*
5ak% $okut(: s$ytaa dziewczyn(
stara ko+ieta* ;o takie#o zro+ia: ,!a-
cze#o zostaa Qmierci%:
=ie $ami(tam od$ara Qmier.* < ty
te z czasem za$omnisz*
Gya nisza od !ady =eLi!!e i o i!e
modsza* Ho#a r&wnie do+rze +y. "e" c&r-
k% c&rk%' kt&re" ni#dy nie miaa' a kt&ra'
1100
#dy+y istniaa' +ya+y zawsze razem ze
sw% rodzicie!k% i !ekkim ramieniem $rzy-
tu!aa+y do sie+ie #ow( matki' #dy ta czu-
a+y si( stara i $rzy#n(+iona* Aeraz uniosa
#ow(' +y $ocaowa. $o!iczek !ady =eLi!!e
i #dy to uczynia sze$n(a "e" do ucha2
Ay +(dziesz wci% $i(kna' kiedy "a "u
z+rzydn(* G%d0 zatem d!a mnie mia*
Sto"%c za !ady =eLi!!e' dente!meni i
damy zasze$ta!i mi(dzy so+% i $oruszy!i
si( nerwowo* W smokin#ach i szatach +a-
!owych wy#!%da!i "ak trze$ocz%ce skrzy-
dami' zatrwoone mo!e*
9+iecu"( ci to $owiedziaa !ady =e-
Li!!e i ci%#n(a usta' +y zoy. $ocaunek
na de!ikatnym' sodko $achn%cym $o!iczku
mode" Pani Qmierci*
1101
(The droned (iant)
Przeoy %ech <5czmyk
<$ &$ 9allard )est poszechnie uznaany za )edne(o z
na)lepszych autor*' kt*rzy yonili si5 z +noe) fali. lat L3$
" soich poie6ciach i opoiadaniach bombardu)e zar*/
no bohater*' )ak i czytelnik*' przeraa)7cymi iz)ami co/
dzienne(o ycia 6iecie balansu)7cym na kra5dzi cako/
ite) katastrofy$ 9ohateroie takich utor* )ak +>statnia
plaa. i +The 4ay of Fore;er. s7 ui5zieni koszmarnych
6iatach' kt*rych nie mo(7 pole(a8 na niczym M naet na
sobie$ " t*rczo6ci 9allarda cz5sto po)aia)7 si5 take roz/
aania na temat pot5(i ludzkie) pcioo6ci oraz zmian' )a/
kie przyniosa epoka atomu$
1102
Dankiem' $o +urzy' morze wyrzucio na
+rze#' o $i(. mi! na $&nocny zach&d od
miasta' ciao uto$ione#o o!+rzyma* Pierw-
sza wie. o "e#o $o"awieniu si( zostaa
$rzyniesiona $rzez $o+!iskie#o )armera' a
nast($nie $otwierdzona $rzez re$orter&w
mie"scowe" #azety oraz $o!ic"(* Himo to
wi(kszo. !udzi' w%cznie ze mn%' odnio-
sa si( do te#o sce$tycznie i do$iero sta!e
rosn%ca !icz+a naocznych wiadk&w' $o-
twierdza"%cych o#romne rozmiary o!+rzy-
ma' roz$a!ia wreszcie nasz% ciekawo.*
Gi+!ioteka' w kt&re" wraz z ko!e#ami $ro-
wadzi!imy +adania' +ya $rawie $usta'
kiedy tu $o dru#ie" wyruszy!imy nad
morze* Ae#o dnia !udzie o$uszcza!i +iura i
sk!e$y w miar(' "ak o$owieci o o!+rzymie
rozchodziy si( $o miecie*
7iedy wreszcie dotar!imy do nadmor-
1103
skich wydm' u"rze!imy tam "u tum #a-
$i&w i ciao !e%ce w $ytkie" wodzie w
od!e#oci dwustu metr&w od +rze#u* Po-
cz%tkowo doniesienia o niezwyke" wie!ko-
ci dziwne#o zna!eziska wyday nam si(
$rzesadzone* 9d$yw odsoni $rawie cae
ciao' kt&re +yo niewie!e wi(ksze od due-
#o rekina* ;zowiek !ea na wznak z r(ka-
mi wzdu +ok&w' w $ozie swo+odne"'
"ak+y s$a na !ustrze mokre#o $iasku' i od-
+icie "e#o wy+!ake" sk&ry zanikao w mia-
r( "ak woda odst($owaa* W "asnym socu
ciao !nio niczym +iae u$ierzenie mor-
skie#o $taka*
-adziwieni tym widokiem i nieusatys-
)akc"onowani komentarzami !udzi z tumu'
wraz z ko!e#ami zesz!imy z wydmy na
wir $!ay* =ikt nie wykazywa ch(ci z+!i-
enia si( do o!+rzyma' a!e w $& #odziny
$&0nie" dwa" ry+acy w #umowych +utach
ruszy!i $rzez $iasek* W miar( "ak coraz
1104
+!ie" $odchodzi!i do !e%ce#o ciaa' a ich
sy!wetki wydaway si( coraz mnie"sze'
tum widz&w zaszemra* G!isko. o!+rzy-
ma zmienia tych dw&ch w karzek&w*
Himo i $i(ty mia cz(ciowo $o#r%one
w $iasku' "e#o sto$y +yy $rzyna"mnie"
dwukrotnie wysze od ry+ak&w i natych-
miast uwiadomi!imy so+ie' e ten uto-
$iony !ewiatan ma rozmiary i mas( na"-
wi(ksze#o kasza!ota*
Po"awiy si( trzy odzie ry+ackie i z
wci%#ni(tymi mieczami zatrzymay o ki!-
kaset metr&w od +rze#u' a zao#i ze+ray
si( na dzio+ach* <ch $owci%#!iwo. $o-
wstrzymywaa #a$i&w na +rze#u $rzed
we"ciem na $iasek* W niecier$!iwym
oczekiwaniu !udzie zesz!i z wydm i sta!i na
wirowe" $ochyoci' chc%c wszystko zo-
+aczy. z +!iska* Wok& zarysu $ostaci
woda wymya $iasek' tworz%c w#(+ienie'
co wy#!%dao "ak+y o!+rzym s$ad z nie+a*
1105
,wa" ry+acy sta!i $omi(dzy o#romnymi
$ytami st&$ i macha!i do nas niczym tury-
ci zna"du"%cy si( mi(dzy ko!umnami
wi%tyni nad =i!em' otoczone" wod%* Przez
chwi!( o+awiaem si(' e o!+rzym ty!ko $i
i na#!e moe si( $oruszy. zwiera"%c $i(ty'
a!e on !ea ze szk!istym wzrokiem
utkwionym w nie+o' niewiadom o+ecno-
ci miniaturowych ko$ii "e#o same#o mi(-
dzy swymi sto$ami*
Dy+acy okr%a!i ciao o!+rzyma' $rze-
chodz%c wzdu +iae" ciany "e#o n&#* Po
o+e"rzeniu $a!c&w odwr&cone" doni skry!i
si( $omi(dzy ramieniem a $iersi%' sk%d $o
chwi!i wysz!i i za"(!i si( #ow%F osania"%c
oczy' $rzy$atrywa!i si( #reckiemu $ro)i!o-
wi !e%ce#o* Paskie czoo' $rosty' wysoko
sk!e$iony nos i wy$uke war#i $rzy$omi-
nay rzymsk% ko$i( Praksyte!esa' za su+-
te!nie uksztatowane skrzydeka nozdrzy'
"eszcze $odkre!ay $odo+iestwo do rze0-
1106
+y*
=a#!e w tumie roz!e#y si( okrzyki' a
setki wyci%#ni(tych r%k wskazyway na
morze* Tachn%em si( widz%c' e "eden z
ry+ak&w ws$i% si( na $ier o!+rzyma' i
chodzi $o nie"' macha"%c r(k% w stron(
+rze#u* Aum zarea#owa okrzykami zdu-
mienia i tryum)u' kt&re za#uszya !awina
osy$u"%ce#o si( wiru' kiedy wszyscy rzu-
ci!i si( +ie#iem ku $!ay*
W miar( "ak z+!ia!imy si( do ciaa
rozci%#ni(te#o w kauy wody wie!koci
+oiska $ikarskie#o' #war $odnieconych
#os&w ucich' "ak+y $rzytoczony o#ro-
mem martwe#o ko!osa' kt&ry !ea nieco
ukonie do +rze#u' z no#ami +!ie" $!ay' i
ta $ers$ektywa skrywaa "e#o $rawdziw%
du#o.* Himo i dwa" ry+acy sta!i na
+rzuchu o!+rzyma' tum utworzy szerokie
$&ko!e < #ru$ki !udzi niemiao $odcho-
dziy do "e#o st&$ i doni*
1107
Hoi towarzysze i "a z+!iy!imy si( do
ciaa od strony morza* Giodra i k!atka $ier-
siowa ko!osa $i(trzyy si( nad nami "ak ka-
du+ wyrzucone#o na mie!izn( okr(tu* Per-
owa sk&ra' na+rzmiaa na skutek zanurze-
nia w sone" wodzie' skrywaa zarysy $o-
t(nych mi(ni i ci(#ien* Przesz!imy $od
!ekko u#i(tym !ewym ko!anem' do kt&re#o
$rzywary $asma wi!#otnych wodorost&w*
9wini(ta wok& +ioder o!+rzyma $rze$a-
ska z ci(kie#o' !u0no tkane#o materiau'
kt&ry w wodzie morskie" na+ra &tawe"
+arwy' zaatwiaa "ako tako kwesti( $rzy-
zwoitoci* 9d te#o $aru"%ce#o na socu
stro "u +i ci(ki od&r morza' zmieszany
ze sodkaw%' $rzenik!iw% woni% sk&ry #i-
#anta*
-atrzyma!imy si( $rzy "e#o ramieniu i
$o$atrzy!imy w #&r( na nieruchomy $ro-
)i!* War#i mia !ekko rozchy!one' otwarte
oczy +yy m(tne i zam#!one' "ak+y wy$e-
1108
nione "akim +(kitnom!ecznym $ynem'
a!e su+te!ne uki nozdrzy i +rwi dodaway
"e#o twarzy wytworne#o wdzi(ku' kt&ry
k&ci si( ze zwierz(c% $ot(#% $iersi i +ar-
k&w*
4cho zawiso w #&rze nad naszymi #o-
wami "ak rze0+ione odrzwia* 4niosem
r(k(' a+y #o dotkn%.' kiedy kto ukaza si(
na skra"u czoa i krzykn% na mnie z #&ry*
-askoczony "e#o na#ym $o"awieniem si('
odst%$iem o krok i u"rzaem #ru$k( wy-
rostk&w' kt&rzy wdra$a!i si( na twarz o!-
+rzyma < teraz w$ycha!i si( nawza"em do
oczu* Snu!i si( "u $o caym kor$usieF ra-
miona !e%ce#o suyy za $odw&"ne ram-
$y* - doni !udzie $rzechodzi!i $o $rzedra-
mionach do okci i $otem wczo#iwa!i si(
$o rozd(tym +rzuchu +ice$su na $ask%
$romenad( mi(ni $iersiowych' $okrywa-
"%cych #&rn% cz(. #adkie#o' nieowosio-
ne#o tuowia* Stamt%d cze$ia"%c si( r(kami
1109
war# i nosa ws$ina!i si( na twarz' a!+o w(-
drowa!i wzdu tuowia na s$otkanie tych'
kt&rzy wdra$a!i si( na kostki i maszerowa-
!i $o +!i0niaczych ko!umnach ud*
7ontynuowa!imy sw&" o+ch&d wr&d
tumu #a$i&w' zatrzymu"%c si(' a+y o+e"-
rze. wyci%#ni(t% $raw% r(k(* We wn(trzu
doni $ozostaa kaua wody' "ak resztka
inne#o wiata' rozch!a$ywana teraz $rzez
!udzi ws$ina"%cych si( na rami(* 4siowa-
em odczyta. o+i%ce sk&r( !inie doni w
nadziei' e uzyskam "akie wskaz&wki co
do charakteru czowieka #i#anta' !ecz
o+rzmienie tkanek uczynio "e nieczyte!ny-
mi' zaciera"%c wsze!kie !ady oso+owoci
o!+rzyma i "e#o ostatnie" tra#iczne" $rzy-
#ody* Pot(ne mu skuy oraz #ru+e $rze-
#u+y +yy $ozornie za$rzeczeniem wsze!-
kie" wra!iwoci' a!e su+te!ne wy#i(cie
$a!c&w' "ak r&wnie do+rze utrzymane $a-
znokcie kady $rzyci(ty symetrycznie na
1110
du#o. szeciu ca!i od sk&ry wiadczyy
o $ewnym wyra)inowaniu' zna"du"%cym
od+icie w k!asycznych rysach twarzy' kt&-
r% teraz !udzie z miasteczka o+sied!i "ak
muchy*
5aki wyrostek sta z rozoonymi w +ok
r(kami na samym czu+ku nosa' $okrzyku-
"%c do swoich ko!e#&w w do!e' a!e twarz
o!+rzyma mimo to zachowywaa sw&" mo-
numenta!ny wyraz*
Powr&ciwszy na +rze#' usied!imy na
wirze i o+serwowa!imy niekocz%cy si(
strumie !udzi' nadci%#a"%cych z miastecz-
ka* Sze. czy siedem odzi ry+ackich stao
$rzy +rze#u' a !udzie sz!i +rodz%c w $yt-
kie" wodzie' a+y $rzy"rze. si( z +!iska o!-
+rzymowi wyrzuconemu $rzez +urz(* P&0-
nie" nadesza #ru$ka $o!ic"ant&w' usiu"%-
cych +ez $rzekonania otoczy. $!a( kordo-
nem' a!e oszoomieni widokiem !e%ce"
$ostaci' zrezy#nowa!i z te#o $omysu i za-
1111
wr&ci!i' nerwowo si( roz#!%da"%c*
Po #odzinie na $!ay z#romadzio si(
okoo tysi%ca !udzi i $rzyna"mnie" dwie
setki z nich stay !u+ siedziay na cie!e o!-
+rzyma' tocz%c si( na r(kach i no#ach !u+
kotu"%c si( w nierzedn%cym tumie na
"e#o $iersi i +rzuchu* @romada wyrostk&w
o$anowaa #ow(' s$ycha"%c si( nawza"em
z $o!iczk&w i z"eda"%c $o #adkich $o-
wierzchniach szcz(k* 7i!ku usiado okra-
kiem na nosie' a "aki wczo#a si( do "ed-
ne#o z nozdrzy' sk%d naszczekiwa "ak
skretyniay $ies* 5eszcze te#o same#o $o-
$oudnia wr&cia $o!ic"a' a+y utorowa.
dro#( $rzez tum #ru$ie eks$ert&w z uni-
wersytetu autorytet&w w dziedzinie ana-
tomii wie!kich zwierz%t i +io!o#ii morza*
@romada wyrostk&w oraz wi(kszo. !udzi
zna"du"%cych si( na cie!e zesza na d&' $o-
zostawia"%c ki!ku na "wy trwa!szych' $rzy-
cu$ni(tych na czu+kach $a!c&w n&# i na
1112
czo!e* Kks$erci' kt&rym $o!ic"anci torowa!i
dro#(' $owstrzymu"%c na$&r #a$i&w' o+e-
sz!i o!+rzyma wkoo kiwa"%c #owami i
$rowadz%c oywion% dyskus"(* 7iedy do-
sz!i do wyci%#ni(te" doni' o)icer za$ro$o-
nowa im $omoc $rzy wdra$ywaniu si( na
do' a!e zdecydowanie odm&wi!i*
Po ich $owrocie na +rze# !udzie zn&w
wdra$a!i si( na ciao i kiedy o $i%te" od-
chodzi!imy' zosta!i tam' $okrywa"%c r(ce i
no#i o!+rzyma "ak chmara mew' kt&ra o+-
siada cierwo due" ry+y*
Po trzech dniach znowu $oszedem na
$!a(* Hoi ko!edzy z +i+!ioteki wr&ci!i do
$racy' mnie z!eca"%c zadanie o+serwac"i
niezwyke#o zna!eziska i $rzy#otowania
ra$ortu* Ho!iwe' i wyczu!i mo"e szcze-
#&!ne zainteresowanie t% s$raw%' +o rze-
czywicie ci%#n(o mnie do $owrotu nad
morze* =ie +yo w tym nic z nekro)i!ii'
1113
#dy o!+rzym +y d!a mnie istot% yw%'
$rawd( m&wi%c' +ardzie" yw%' ni wie!u z
tych' kt&rzy #o o#!%da!i* Fascynoway
mnie rozmiary #i#anta' wie!ka $owierzch-
nia' "ak% za"moway "e#o r(ce i no#i' kt&re
zdaway si( $otwierdza. tosamo. moich
wasnych miniaturowych czonk&w' a!e
na"+ardzie" )ra$u"%cy +y sam )akt "e#o ist-
nienia* ;oko!wiek w naszym yciu mo#o
+udzi. w%t$!iwoci' to o!+rzym' ywy czy
umaiy' istnia w sensie a+so!utnym' da"%c
nam $o"(cie o wiecie innych $odo+nych
a+so!ut&w' kt&rych my +y!imy tak niedo-
skonaymi i skar!aymi ko$iami*
7iedy dotarem na $!a(' tum znacznie
si( $rzerzedzi* ,wie do trzech setek !udzi
$iknikowao na +rze#u' o+serwu"%c kr(c%-
ce si( $o $iasku #ru$ki ciekawskich* 7o-
!e"ne $rzy$ywy $rzemieciy o!+rzyma
+!ie" +rze#u' o+raca"%c #o #ow% i ramio-
nami w stron( $!ay' tak e wydawa si(
1114
"eszcze wi(kszy' $rzytacza"%c swoim
o#romem odzie ry+ak&w' wyci%#ni(te na
$iasek o$oda! "e#o st&$* =ier&wna $o-
wierzchnia $!ay wy#i(a "e#o $!ecy !ek-
kim ukiem' uwy$uk!a"%c k!atk( $iersiow%
i odchy!a"%c #ow( do tyu' tak e zwoki
$rzy+ray teatra!n% $oz(* ,ziaanie wody
morskie" i o+rz(k tkanek s$rawiy' e rysy
o!+rzyma znacznie si( wy#adziy* ;hocia
o#romne $ro$orc"e twarzy utrudniay oce-
n( wieku i charakteru ko!osa' to $odczas
mo"e" $o$rzednie" wizyty k!asycznie rze0-
+ione usta i nos su#eroway' i +y mo-
dziecem skromnym i a#odne#o us$oso-
+ienia* Aeraz wydawao si(' e wkroczy
"u co na"mnie" w wiek redni* =a+rzmiae
$o!iczki' #ru+szy nos i zw(one oczy $rzy-
daway mu wy#!%du do+rze odywione"
do"rzaoci' kt&ra niosa "u za$owied0 da!-
sze#o rozkadu* Aen $rzy$ieszony $o-
miertny rozw&" charakteru o!+rzyma
1115
"ak+y skryte cechy "e#o oso+owoci na+ra-
y do. im$etu' +y mo#y u"awni. si( w
tym kr&tkim kocowym $odsumowaniu
nie $rzestawa mnie )ascynowa.* Gy on
$ierwsz% oznak% $od$orz%dkowania #i#an-
ta wszecho#arnia"%cemu systemowi czasu'
kt&remu $od!e#a caa reszta !udzkoci i
kt&re#o ostatecznym $roduktem s% nasze
kr&tkie ywoty' $rzy$omina"%ce mi!ion wi-
"%cych si( s$ira!nych zawirowa w wod-
nym wirze* -a"%em stanowisko na wiro-
we" $!ay dokadnie na w$rost #owy o!-
+rzyma' sk%d mo#em widzie. nowo $rzy-
+ywa"%cych i dzieci' wdra$u"%ce si( na
r(ce i no#i ko!osa*
Wr&d $orannych widz&w +ya #ru$ka
m(czyzn w kaszkietach i sk&rzanych
kurtkach' kt&rzy s$o#!%da!i na o!+rzyma z
)achowym zainteresowaniem' mierz%c kro-
kami "e#o rozmiary i dokonu"%c $atykami
na $iasku "akich wst($nych o+!icze*
1116
4znaem' e re$rezentu"% kt&r% z instytu-
c"i $u+!icznych' i za$ewne zastanawia"%
si(' co $ocz%. z owym #i#antem $rzynie-
sionym $rzez morze*
7i!ku nieco +ardzie" wytwornie odzia-
nych oso+nik&w' wacicie!i cyrk&w i
temu $odo+nych' mi!cz%c' $owo!i o+cho-
dzio o!+rzyma' trzyma"%c r(ce w kiesze-
niach swoich du#ich $aszczy* 9#rom #i-
#anta wyra0nie $rzerasta nawet ich nie-
zr&wnan% $rzedsi(+iorczo.* 7iedy ode-
sz!i' dzieci nada! +ie#ay $o r(kach i no-
#ach' wyrostki za $rze$ychay si( na
zwr&cone" w #&r( twarzy' wde$tu"%c w
+ia% sk&r( $rzyniesiony na +utach $iasek*
=ast($ne#o dnia ce!owo zw!ekaem z
odwiedzinami do $&0ne#o $o$oudnia' tak
e kiedy $rzy+yem' na +rze#u siedziao
mnie" ni $i(.dziesi%t os&+* Fa!a $rzesun(-
a o!+rzyma "eszcze +!ie" i teraz !ea w
od!e#oci okoo siedemdziesi(ciu $i(ciu
1117
"ard&w od nas' wyamawszy sto$ami nad-
#ni% $a!isad( )a!ochronu* Pochyy stok
twardsze#o $iasku $rzechy!i ciao na +ok i
zma!tretowana twarz +ya odwr&cona w
kierunku morza w $rawie wiadomym #e-
cie* Przysiadem na duym e!aznym ko-
owrocie' kt&ry +y umocowany do +etono-
we#o )undamentu wysokie#o +rze#u' i
s$o"rzaem z #&ry na !e%c% $osta.*
Sk&ra o!+rzyma wy+!aka' stracia swo"%
$erow% $rzezroczysto. i +ya o+sy$ana
+rudnym $iachem' naniesionym na mie"sce
te#o' kt&ry zmy nocny $rzy$yw* 7(+y
wodorost&w za$eniy $rzestrzenie mi(dzy
$a!cami' stosy od$adk&w i musz!i ze+ray
si( w za#(+ieniach $od +iodrami i ko!ana-
mi* 5ednak mimo to' "ak i $ost($u"%ce#o
#ru+ienia rys&w' wci% zachowywa sw&"
ws$aniay homerycki wy#!%d* @i#antyczna
szeroko. ramion oraz $ot(ne ko!umny
r%k i n&# nada! $rzenosiy "e#o $osta. w
1118
inny wymiar' tak i wydawa si( +ardzie"
autentycznym wyo+raeniem kt&re#o z
uto$ionych ar#onaut&w !u+ +ohater&w
9dysei ni konwenc"ona!ny $ortret natu-
ra!ne" wie!koci' "aki $o$rzednio miaem
$rzed oczami*
-szedem na $iasek i omi"a"%c kaue
z+!iyem si( do o!+rzyma* ,wa" ma!i
cho$cy siedzie!i w studni ucha' za na
dru#im kocu samotny mody czowiek
$rzy#!%da mi si(' sto"%c na "ednym z $a!-
c&w od no#i* Aak "ak na to !iczyem' o$&0-
nia"%c swo"% wizyt(' nikt inny nie zwr&ci
na mnie uwa#iF !udzie na +rze#u siedzie!i
sku!eni $od $aszczami*
-wr&cona doni% w #&r( r(ka o!+rzyma
+ya $okryta odamkami musze!ek i $ia-
skiem' na kt&rym widniay !iczne !ady
st&$* -aokr%#!ony masyw +iodra wznosi
si( nade mn%' $rzesania"%c cakowicie wi-
dok morza* Sod kawo #ryz%ca wo' "ak%
1119
$oczuem "u wczenie"' +ya tu ostrze"sza'
a $rzez m!eczn% sk&r( dostrze#em w(o-
we s$!oty zakrze$ych naczy krwiono-
nych* Ho#o si( to wydawa. odraa"%ce'
!ecz wanie ta nieustanna metamor)oza' to
widoczne ycie w mierci' $ozwo!io mi
$ostawi. no#( na cie!e*
4ywa"%c stercz%ce#o w #&r( kciuka
"ako $or(czy wdra$aem si( na do i roz-
$ocz%em ws$inaczk(* Sk&ra +ya tward-
sza' ni $rzy$uszczaem i !edwo u#inaa
si( $od moim ci(arem* Szy+ko s)orsowa-
em $ochyo. $rzedramienia i rozd(ty +a-
!on +ice$su* Awarz uto$ione#o o!+rzyma
$o"awia si( na $rawo ode mnie' ukazu"%c
"askinie nozdrzy i roz!e#e z+ocza $o!icz-
k&w niczym stoek "akie#o niesamowite-
#o wu!kanu*
Gez$iecznie omi"a"%c rami(' wst%$iem
na roz!e#% $romenad( $iersi' $rzez kt&r%
"ak o#romne krokwie $rze+ie#ay kociste
1120
uki e+er* Giaa sk&ra +ya u$strzona !icz-
nymi ciemnie"%cymi !adami' wr&d kt&-
rych mona +yo wyra0nie rozr&ni. od+i-
cia $oszcze#&!nych o+cas&w* 7to z+udo-
wa $orodku $iersi may zamek z $iasku i
wszedem na t( cz(ciowo "u zru"nowan%
+udow!(' a+y mie. !e$szy widok na twarz*
,w&"ka dzieci wdra$aa si( $o uchu i te-
raz usiowaa we". do $rawe#o oczodou'
#dzie +(kitne oko' cakowicie zasnute "a-
kim m(tnym $ynem' $atrzyo nierucho-
mo' nie dostrze#a"%c ich miniaturowych
$ostaci* 9#!%dana ukonie z dou twarz nie
miaa w so+ie nic z wdzi(ku i s$oko"u* -a-
cini(te usta i zadarta +roda' $odtrzymy-
wana #i#antycznymi !iniami mi(ni' $rzy-
$ominay strzaskany dzi&+ o#romne#o
okr(tu* Po raz $ierwszy uwiadomiem so-
+ie' e ta ostatnia )izyczna m(ka o!+rzyma
+ya r&wnie dotk!iwa' mimo i nie mia
wiadomoci rozkadu musku!atury i tka-
1121
nek* A+so!utna samotno. dotkni(te#o roz-
kadem ciaa' wyrzucone#o niczym o$usz-
czony okr(t na $usty +rze#' #dzie $rawie
"u nie do+ie#a od#os )a!' nadaa twarzy
wyraz wyczer$ania i +eznadziei*
7iedy zro+iem ko!e"ny krok' sto$a za-
$ada si( w za#(+ienie rozmi(ke" tkanki i
$owiew cuchn%ce#o #azu wyrwa si( ze
szcze!iny $omi(dzy e+rami* 4cieka"%c
$rzed smrodem' kt&ry "ak chmura zawis
nad mo"% #ow%' odwr&ciem si( w stron(
morza' a+y odetchn%. wieym $owie-
trzem' i wtedy ze zdziwieniem zo+aczy-
em' e !ewa r(ka o!+rzyma zostaa odci(-
ta*
-dumiony i zaszokowany w$atrywaem
si( w czernie"%cy kikut' $odczas #dy sa-
motny cho$ak $rzechy!ony na swo"e" wy-
sokie" #rz(dzie $rzy#!%da mi si( $rze-
krwionym okiem*
1122
Gya to $ierwsza z serii #ra+iey* =a-
st($ne dwa dni s$(dziem w +i+!ioteceF z
"akie#o $owodu nie miaem ochoty na
wycieczk( nad morze' zda"%c so+ie s$ra-
w(' i $rawdo$odo+nie +yem wiadkiem
$ocz%tku koca ws$aniae#o zudzenia*
7iedy nast($nym razem $rzeszedem $rzez
wydmy i stan%em na wirowym z+oczu'
o!+rzym +y odda!ony o niecae dwadzie-
cia "ard&w i z te" niewie!kie" od!e#oci
rozwia si( cay urok' "aki kiedy ota cza
"e#o od!e#%' omywan% )a!ami sy!wetk(*
-adra$ania i +oto $okrywa"%ce ciao ko!o-
sa s$rowadzay #o do !udzkie" ska!i' a
wie!ko. czynia #o ty!ko +ardzie" +ez-
+ronnym*
Prawa r(ka i sto$a zostay odci(te' wci%-
#ni(te na z+ocze i odwiezione wozem*
Doz$ytawszy #ru$k( !udzi ze+ranych $rzy
)a!ochronie' dowiedziaem si(' e dokona!i
te#o )irma s$rzeda"%ca nawozy i $roducent
1123
$oywki d!a +yda*
,ru#a sto$a o!+rzyma unosia si( w $o-
wietrzu na sta!owe" !inie' $rzymocowane"
do due#o $a!ca' widocznie $rzy#otowana
do trans$ortu na dzie nast($ny* Piasek
wok& ciaa zosta zde$tany $rzez #romad(
ro+otnik&w i #(+okie ko!einy znaczyy
dro#(' kt&r% odci%#ni(to r(k( i sto$(* - ki-
kut&w s%czy si( ciemny' $rzy$rawia"%cy o
mdoci $yn' $!ami%c $iach i +iae stoki
musz!i* <d%c wzdu wysokie#o +rze#u' za-
uwayem' e w szare" sk&rze o!+rzyma
wyryto wie!e arto+!iwych hase oraz swa-
styk i innych znak&w' "ak+y ka!eczenie
nieruchome#o ko!osa uwo!nio na#!e $rzy-
$yw hamowane" nienawici* Patek "edne-
#o z uszu +y $rzeszyty "ak w&czni% ka-
wakiem drewna' za $orodku $iersi $a!o-
no o#nisko' osma!a"%c wok& sk&r(* Wiatr
wci% "eszcze rozsiewa dro+ny $o$i&*
;i(ki smr&d s$owi"a"%cy tru$a' niew%t-
1124
$!iwa oznaka rozkadu' $rze$(dzi wresz-
cie wyrostk&w* Wr&ciem na z+ocze i
wszedem na koowr&t* S$uchni(te $o!icz-
ki o!+rzyma $rawie zasoniy mu oczy i
odci%#n(y war#i w monumenta!nym
ziewni(ciu* Prosty nie#dy #recki nos zo-
sta skr(cony i s$aszczony' wde$tany w
na+rzmia% twarz niez!iczonymi o+casami*
@dy $rzyszedem na $!a( nast($ne#o
dnia' odczuem niema! u!#(' #dy zo+aczy-
em' e zostaa odci(ta #owa*
4$yn(o ki!ka ty#odni' zanim udaem
si( znowu nad morzeF kiedy +yem "u na
$!ay' stwierdziem' e wsze!kie $odo+ie-
stwo o!+rzyma do czowieka zniko zu$e-
nie* ?e%cy tu&w mia niew%t$!iwie cechy
!udzkie' a!e $oniewa wszystkie koczyny
zostay o+ci(te' na"$ierw do ko!an i okci'
a $otem $rzy +iodrach i ramionach' ciao
wy#!%dao "ak $oz+awione #owy wie!kie
1125
morskie zwierz( wie!ory+ a!+o o#romny
rekin* Po $oz+awieniu oso+owoci $ostaci
o!+rzyma' zainteresowanie widz&w oso+!i-
wym zna!eziskiem wy#asoF na +rze#u nie
+yo niko#o $oza starym w&cz(#% i dozor-
c%' siedz%cym w drzwiach swo"e" +udy*
Wok& ciaa sk!econo na$r(dce drewnia-
ne rusztowanie' z kt&re#o zwisao ki!kana-
cie hutanych wiatrem dra+in sznuro-
wychF $iasek w $o+!iu +y usiany kawa-
kami !in' du#imi noami na meta!owych
r(ko"eciach i o+c(#ami' a take !iskimi
od krwi kamieniami' kawakami koci i
sk&ry*
7iwn%em #ow% dozorcy' kt&ry rzuci
mi niech(tne s$o"rzenie znad swo"e#o ko-
sza z $on%cym koksem* ;aa oko!ica +ya
$rzesi%kni(ta #ryz%c% woni% wie!kich $a-
t&w tuszczu' to$i%cych si( w kot!e za
+ud%*
9+ie koci udowe zostay usuni(te za
1126
$omoc% mae#o d0wi#u' o$!%tane #o
sztuk% materiau' kt&ra kiedy okrywaa
+iodra o!+rzyma' i $uste $anewki ziay
otworami "ak drzwi do o+ory* Damion'
o+o"czyka i or#an&w $ciowych r&wnie
"u nie +yo* Pozostaa na torsie i +rzuchu
sk&ra zostaa naci(ta r&wno!e#ymi !iniami
i $ierwsze $i(. czy sze. $as&w zdarto' od-
sania"%c wie!kie sk!e$ienie k!atki $iersio-
we"*
@dy odchodziem' stado mew o$ucio
si( z nie+a na $!a(' rzuca"%c si( na s$!a-
miony $iach z krwioerczym wrzaskiem*
W ki!ka miesi(cy $&0nie"' #dy $o"awie-
nie si( o!+rzyma zostao "u za$omniane'
w miecie zacz(y si( $okazywa. r&ne
cz(ci "e#o rozczonkowane#o ciaa* Wi(k-
szo. z nich to +yy koci' kt&rych $rodu-
cenci nawozu nie zdoa!i $rzemie!i.F
o#romne rozmiary oraz $ot(ne ci%#n% i
1127
wie!kie dyski chrz(ci natychmiast zdra-
dzay ich $ochodzenie* =ie wiadomo' d!a-
cze#o te odcie!enione )ra#menty "ak+y !e-
$ie" oddaway istot( $ierwotne" ws$aniao-
ci o!+rzyma ni s$uchni(te koczyny'
kt&re sto$niowo am$utowano* 7iedy s$o"-
rzaem na !oka! na"wi(ksze#o hurtownika
mi(sem $o dru#ie" stronie u!icy' roz$ozna-
em dwie #i#antyczne koci udowe $o o+u
stronach +ramy* Wznosiy si( nad #ow%
$ortiera niczym #ro0ne me#a!ity "akie"
$ierwotne" druidyczne" re!i#ii i na#!e wy-
o+raziem so+ie o!+rzyma' "ak $odnosi si(
na ko!ana i odchodzi u!icami miasta' z+ie-
ra"%c roz$roszone )ra#menty swe#o ciaa w
drodze $owrotne" do morza*
W ki!ka dni $&0nie" dostrze#em !ew%
ko. ramieniow% !e%c% u we"cia do "ed-
ne" ze stoczni* W tym samym ty#odniu
zmumi)ikowana $rawa do zostaa $oka-
zana w $ochodzie karnawaowym $odczas
1128
doroczne#o wi(ta cechowe#o*
,o!na szcz(ka' rzecz charakterystyczna'
tra)ia do muzeum $rzyrodnicze#o* Deszta
czaszki za#in(a i za$ewne !ey #dzie na
mietnisku !u+ w czyim $rywatnym o#ro-
dzie niedawno $yn%c rzek% zauwayem
dwa e+ra o!+rzyma' $rawdo$odo+nie
wzi(te omykowo za szcz(ki wie!ory+a'
tworz%ce dekoracy"ny uk w "ednym z nad-
+rzenych o#rod&w* ,uy $rostok%t o$a!o-
ne" tatuowane" sk&ry wie!koci indiaskie-
#o koca stanowi to d!a !a!ek i masek w
sk!e$ie z $ami%tkami koo wesoe#o mia-
steczka i nie w%t$i(' e r&wnie w innych
$unktach miasta' w hote!ach !u+ k!u+ach
nad kominkami wisz% s$re$arowane uszy
!u+ nos o!+rzyma* 5e!i chodzi o #i#antycz-
n% $yt(' to doywa ona swoich dni w mu-
zeum oso+!iwoci o+"azdowe#o cyrku*
Honumenta!ny narz%d' zadziwia"%cy swy-
mi rozmiarami i nie#dysie"sz% $otenc"%'
1129
za"mu"e oso+n% sza)k(* <ronia $o!e#a na
tym' e o$isano #o +(dnie "ako or#an wie-
!ory+a' i rzeczywicie wi(kszo. !udzi' na-
wet ci' kt&rzy $ierwsi zo+aczy!i #o wyrzu-
cone#o na +rze# $o +urzy' my!i teraz o o!-
+rzymie' "e!i w o#&!e #o $ami(ta' "ako o
wie!kim morskim zwierz(ciu*
Deszta szkie!etu cakowicie odarta z cia-
a nada! s$oczywa na +rze#u i stos z+ie!a-
ych koci $rzy$omina wr(#i roztrzaskane-
#o okr(tu* Guda dozorcy' d0wi# i ruszto-
wanie zostay roze+rane' a $iasek niesiony
wiatrem wzdu wy+rzea $rzysy$a mied-
nic( i kr(#osu$* -im% wysokie ukowate
koci' o kt&re uderza"% )a!e $rzy$ywu' s%
o$ustoszae' a!e !atem stanowi% wymarzo-
ne siedzisko d!a zm(czonych mew*
1130
(Narro Ialley)
Przeoya Paulina 9raiter
Humor i nadzie)a le7 u podsta szystkich opoiada#
!$ A$ %affertyGe(o$ ?ona nich take znaleY8 ekscentryczne'
a przecie iary(odne postaci' moty przemiany i odiecz/
ne) alki mi5dzy Niebem a Piekem$ >d ponad dudziestu lat
%afferty pisu)e historie niepodobne do szystkich innych$
>trzyma za nie Hu(o' a roku 0113 zosta yr*niony na/
(rod7 "orld Fantasy Achie;ement za caoksztat t*rczo6ci$
?ieszka Tulsie' stanie >klahoma$
1131
W 1P9C roku o#oszono $rzydziay zie-
mi d!a $ozostaych $rzy yciu omiuset
dwudziestu "eden Paunis&w* 7ady z nich
mia otrzyma. sto sze.dziesi%t akr&w i od
te" $ory $aci. $odatki "ak wszyscy Giao-
ocy*
7itkehahkeS zak!% ;!arence Wie!kie
Siodo* =a stu sze.dziesi(ciu akrach nie
da si( nawet $orz%dnie sko$a. $sa* < z
$ewnoci% nie za$ac( za mo"% ziemi( ani
#rosza $odatku*
;!arence Wie!kie Siodo wy+ra so+ie
adn% zie!on% do!in(' "eden z $& tuzina ka-
wak&w ziemi' kt&re zawsze uwaa za
swo"% wasno.* 9+oy darnin% sto"%cy
tam !etni domek' zamienia"%c #o w sta%
siedzi+(* W adnym razie "ednak nie za-
mierza $aci. $odatk&w*
S$a!i wi(c !icie' kor( i wy#osi mow(*
1132
9+y mo"a do!ina +ya zawsze szeroka
i yzna' o+y kwita' zie!enia si( i tak da!e"
zaintonowa na me!odi( $ieni Paunis&w*
5e!i "ednak nade"dzie intruz' o+y staa
si( w%ska*
=ie mia $rzy so+ie wonne" kory' wi(c
wrzuci do o#nia #arstk( cedrowe"* -a-
miast !ici czarne#o +zu' uy d(+owych*
-a$omnia te' "ak +rzmiao sowo* 5ak
mia to zro+i.' skoro nie $ami(ta sowa:
PetahaueratS hukn% $ewnym sie+ie
tonem' kt&ry tak% mia nadzie"( oszuka
!os*
Przyna"mnie" ma t( sam% du#o.
doda $od nosem* =ada! "ednak nie o$usz-
czay #o w%t$!iwoci* ;o ze mnie za du-
re: Ay!ko Giay' osio z o#onem $enym
rze$&w a!+o wariat m&#+y uwierzy.' e to
zadziaa* 5edna wie!ka ku$a miechu* =o
c&' zo+aczymy*
;isn% do o#nia reszt( !ici i kory' $o-
1133
nownie wykrzyku"%c niewaciwe sowo*
9d$owiedziaa mu o!e$ia"%ca !etnia
+yskawica*
SkidiS zak!% ;!arence Wie!kie Sio-
do* 4dao si(* A wca!e w to nie wierzy-
em*
;!arence Wie!kie Siodo wie!e !at $rze-
mieszka na swo"e" ziemi' nie $ac%c ani
#rosza $odatku* <ntruzi nie mie!i wst($u do
do!iny* -!icytowano "% trzy razy' a!e aden
na+ywca "e" nie ode+ra* W kocu w ksi(-
#ach za$isano "% "ako ziemi( niczy"%*
9sadnicy ki!kanacie razy o+e"mowa!i te-
ren w $osiadanie' a!e aden z nich nie s$e-
ni $odstawowe#o warunku2 nie zamiesz-
ka w do!inie*
Hin(o $& wieku* ;!arence Wie!kie
Siodo wezwa do sie+ie syna*
Ao "u koniec' cho$cze ozna"mi*
;hy+a $&"d( do domu i umr(*
,o+rze' tato od$ar syn' ;!arence
1134
Hae Siodo* <d( do miasta za#ra. z
cho$akami w +i!ard* Pochowam ci( wie-
czorem' kiedy wr&c(*
< tak ;!arence Hae Siodo odziedziczy
ziemi(* Hieszka na nie" wie!e !at' r&wnie
nie $ac%c $odatk&w*
Pewne#o dnia w s%dzie wy+ucho za-
mieszanie* Wy#!%dao na to' e na"echa
na s$ory oddzia' w istocie "ednak skada
si( on za!edwie z "edne#o m(czyzny' "ed-
ne" ko+iety i $i(cior#a dzieci*
5estem Do+ert Dam$art ozna"mi
m(czyzna* ;hcemy zna!e0. Giuro De"e-
strac"i @runt&w*
5estem Do+ert Dam$art "unior
owiadczy dziewi(cio!etni chudzie!ec*
;hcemy "e zna!e0.' i to szy+ko*
W%t$i(' a+ymy mie!i $odo+ne +iuro
od$ara dziewczyna za +iurkiem* ;hy+a
z!ikwidowano "e dawno temu:
<#noranc"a nie tumaczy niekom$eten-
1135
c"i wtr%cia Hary Ha+e! Dam$art'
omio!atka' kt&r% cz(sto +rano za omio-
i$&!atk(* ;iekawe' kto zasi%dzie "utro na
$ani mie"scu' kiedy zo( na $ani% skar#(*
5estecie a!+o w niewaciwym stanie'
a!+o w niewaciwym stu!eciu $owie-
dziaa dziewczyna*
Akt 9sadniczy nada! o+owi%zu"e
u$iera si( Do+ert Dam$art* W tym okr(-
#u $ozostaa dziaka zare"estrowana "ako
ziemia niczy"a* -amierzam "% za"%.*
;eci!ia Dam$art umiechn(a si(' do-
strze#a"%c $orozumiewawcze mru#ni(cie
siedz%ce#o nieco da!e" +arczyste#o m(-
czyzny*
;ze.S rzucia' $odchodz%c tanecz-
nym krokiem* =azywam si( ;eci!ia
Dam$art' a!e m&" $seudonim sceniczny
+rzmi2 ;eci!ia San 5uan* ;zy uwaa $an'
e siedem !at to za mao' e+y #ra. ro!e
$ierwszych naiwnych:
1136
=ie d!a cie+ie od$ar m(czyzna*
Po$ro tu rodzic&w*
Wie $an' #dzie "est Giuro De"estrac"i
@runt&w:
5asne* W czwarte" szu)!adzie mo"e#o
+iurka* =a"mnie"sze +iuro w caym s%dzie*
Dzadko z nie#o korzystamy*
Dam$artowie ze+ra!i si( wok& nie#o*
Garczysty m(czyzna zacz% wyci%#a. do-
kumenty*
9to o$is dziaki Do+ert Dam$art
urwa* A!e*** "u $an #o maS Sk%d $an
wiedzia:
Pracu"( tu od dawna od$ar m(czy-
zna*
-aatwi!i s$rawy $a$ierkowe i Do+ert
Dam$art z#osi za"(cie dziaki*
A!e nie uda si( $anu na ni% we".
$owiedzia urz(dnik*
,!acze#o: ;zy o$is "est niedokadny:
Dacze" nie* Ay!e e "eszcze nikt nie
1137
zdoa we". na t( ziemi(* Ao taki nasz ar-
cik*
;&' zamierzam sam si( $rzekona.
ozna"mi Dam$art* -a"m( t( dziak( a!+o
dowiem si(' czemu to niemo!iwe*
=ie +y+ym taki $ewien odrzek +ar-
czysty m(czyzna* 9statni osadnik' kt&ry
z#osi si( $o dziak(' $onad dziesi(. !at
temu' nie m&# "e" za"%.* < nie $otra)i $o-
wiedzie.' d!acze#o* Ao cakiem ciekawe
o#!%da. ich miny' #dy $r&+u"% $rzez dzie-
dwa' a $otem rezy#nu"%*
Dam$artowie wysz!i z s%du' zaadowa!i
si( do $rzycze$y kem$in#owe" i wyruszy!i
na $oszukiwanie swo"e" ziemi* Po drodze
odwiedzi!i )armera' hodowc( $szenicy i
+yda' ;har!eya ,u+!ina' kt&ry $owita ich
umiechem' wskazu"%cym' e wieci "u
do nie#o dotary*
=o to chod0cie' "e!i chcecie rzek*
=a"+!ie" "est $ieszo $rzez mo"e $astwisko*
1138
Wasza dziaka od zachodu s%siadu"e z
mo"%*
Duszy!i ku #ranicy*
=azywam si( Aom Dam$art' $anie
,u+!in za#adn% s%siada szecio!etni
Aom* A!e na$rawd( nie mam na imi(
Aom' ty!ko Damirez* 5estem owocem mek-
sykaskie#o romansu mo"e" matki*
;ho$ak artu"e' $anie ,u+!in* Hat-
ka' =ina Dam$art' zacz(a +roni. swo"e"
czci* =i#dy nie +yam w Heksyku' cho.
czasami mam ochot( znikn%. tam na za-
wsze*
Dozumiem' $ani Dam$art* A "ak si(
nazywa na"modszy synek:
Aucioch od$ar Aucioch Dam$art*
A!e chy+a nie tak ci( ochrzczono:
Auda)aO wy"ani $i(cio!etni Au-
cioch*
< co' Auda)aksie' Auciochu* Ay te
!u+isz artowa.:
1139
<dzie mu coraz !e$ie"' $anie ,u+!in
wtr%cia Hary Ha+e!* ,o zesze#o ty#o-
dnia mia +!i0niaka' ;hudzie!ca* Hama
wysza na w&dk(' zostawia"%c #o +ez o$ie-
ki' a w s%siedztwie w&czyy si( dzikie
$sy* 7iedy mama wr&cia' wie $an' co zo-
stao z ;hudzie!ca: ,wie koci z szyi i
"edna z no#i* =ic wi(ce"*
Giedny ;hudzie!ec mrukn% ,u+!in*
;&' Dam$art' to o#rodzenie wyznacza
koniec mo"e" ziemi* Awo"a !ey za nim*
;zy ten r&w "est na mo"e" dziace:
s$yta Dam$art*
Aen r&w to wanie two"a dziaka*
7a( #o zasy$a.* ;ho. w%ski' "est nie-
+ez$iecznie #(+oki* A!e dru#i $ot wy#!%-
da so!idnie' no i mam za nim adny kawa-
ek #runtu*
=ie' Dam$art' ziemia za dru#im $o-
tem na!ey do >o!!istera >yde6a $owie-
dzia ;har!ey ,u+!in* Aamten $ot to "u
1140
koniec two"e" dziaki*
;hwi!eczk(' ,u+!inS ;o tu nie #ra*
Ho"a dziaka ma sto sze.dziesi%t akr&w'
czy!i $& mi!i szerokoci* @dzie "est to $&
mi!i:
Hi(dzy o#rodzeniami*
Au nie ma nawet omiu st&$*
=ie wy#!%da z+yt im$onu"%co' co'
Dam$art: Powiem ci co wok& !ey
mn&stwo $or(cznych kamieni* S$r&+u"
rzuci. na dru#% stron(*
=ie o+chodz% mnie dziecinne #ierki
wy+uchn% Dam$art* ;hc( dosta. mo"%
ziemi(*
A!e dzieci Dam$arta !u+iy #ierki* ;aa
$i%tka zacz(a z+iera. kamienie i ciska.
nimi nad w%skim rowem* 7amienie zacho-
wyway si( dziwnie* -amiast !ecie.' zawi-
say w $owietrzu i ma!ay' a kiedy s$aday
do rowu' +yy ma!ekie "ak wir* Tadne z
dzieci a cz(sto za+awiay si( ciskaniem
1141
kamieniami nie zdoao dorzuci. na dru-
#% stron(*
Dazem z s%siadem knu"ecie' e+y za-
trzyma. d!a sie+ie wo!n% dziak(S zaata-
kowa Dam$art*
Wca!e nie' Dam$art od$ar radonie
,u+!in* Ho"a ziemia ci!e od$owiada
$omiarom* Podo+nie ziemia >yde6a* < two-
"a' #dy+ymy umie!i to s$rawdzi.* Ao "ak
"eden z tych trickowych to$o!o#icznych
rysunk&w* 9dt%d dot%d "est na"$raw-
dziwsze $& mi!i' a!e oko #u+i si( $o dro-
dze* Ao two"a dziaka* Przecini" si( $rzez
$ot i sam zo+acz*
Dam$art $rzecisn% si( $rzez $ot i na-
$i% mi(nie' #ot&w skoczy. $rzez r&w*
=a#!e zawaha si(F szcze!ina wy#!%daa na
na$rawd( #(+ok%* Himo wszystko "ednak
miaa na"wye" $i(. st&$ szerokoci*
W ziemi tu $rzy $ocie tkwi so!idny
$a!' $rzeznaczony na naronik o#rodzenia*
1142
Dam$art wyci%#n% #o z $ewnym wysi-
kiem i $chn% tak' +y utworzy. kadk(
$rzez r&w* Pa! "ednak okaza si( z+yt kr&t-
ki* A nie $owinien* 9miosto$owy kawa
drewna $owinien wystarczy. do z+udowa-
nia $omostu nad $i(ciosto$ow% szcze!in%
w ziemi*
Pa! run% do rodka' o+raca"%c si( zu-
$enie "ak+y si( tur!a' a!e tkwi w mie"scu'
o+nia"%c si( $owo!i* S$ad na niewie!ki
wyst($ na cianie rowu' tak +!isko' e
Dam$art m&# niema! dosi(#n%. #o r(k%'
ty!e e zdawa si( nie wi(kszy ni za$aka*
;o "est nie tak z tym $a!em' a!+o ze
wiatem' a!+o z moimi oczami ozna"mi
Do+ert Dam$art* ;hcia+ym' e+y kr(ci-
o mi si( w #owie' +o wtedy m&#+ym
zrzuci. to wszystko na kar+ zm(czenia*
7iedy o+a" z moim s%siadem >yde6em
"estemy na dworze' za+awiamy si( cza-
sem ozna"mi ,u+!in* Ham ci(k%
1143
strze!+(F on sta"e $o dru#ie" stronie' osiem
st&$ ode mnie' a "a ce!u"( mu w rodek
czoa i strze!am 3"estem do+rym
strze!cem8* Sysz( wist ku!i* @dy+y
wszystko +yo takie "ak $owinno' za+i-
+ym #o "ak nic* A!e >yde6owi nic nie #ro-
zi* Pocisk zawsze tra)ia w may ska!ny wy-
st($ trzydzieci st&$ nie"* Widz(' "ak
wz+i"a o+oczek ska!ne#o $yu' a $o
dw&ch i $& sekundy do+ie#a mnie hur#ot
kamieni*
?e!ek 3+iedacy nazywa"% #o kozodo"em8
kr%y w $owietrzu i mi#a tam i z $owro-
tem nad rowem' ani razu "ednak nie do!e-
cia na dru#% stron(* Ptak zanurkowa w
d&F widzie!i #o nada! na t!e $rzeciw!e#e"
ciany* Sta si( mnie"szy' "e#o sy!wetka
stracia ostro.' "ak+y o#!%da!i #o z od!e-
#oci trzystu-czterystu "ard&w* =ie mona
"u +yo dostrzec +iaych $as&w na skrzy-
dachF $otem sam $tak sta si( !edwie wi-
1144
doczny' nada! "ednak nie $okona cae"
szerokoci $i(ciosto$owe#o rowu*
H(czyzna' kt&re#o ;har!ey ,u+!in zi-
denty)ikowa "ako swe#o s%siada >o!istera
>yde6a' $o"awi si( $o dru#ie" stronie
rowu* >yde umiechn% si( i $omacha*
-awoa co' a!e #o nie usysze!i*
9+a" z >yde6em umiemy czyta. z ru-
chu war# $owiedzia ,u+!in dzi(ki
czemu moemy z atwoci% rozmawia. $o-
nad rowem* >e"' dzieciaki' kt&re z was
chce si( za+awi. w tch&rza: >yde rzuci
wam w #ow( so!idnym kamu!cem' a kt&ry
uchy!i si( a!+o odskoczy' "est tch&rzem*
5aS 5aS $rzy"% wyzwanie Auda)aO
Dam$art i >yde' $ot(ny )acet o wie!kich
doniach' cisn% w #ow( cho$ca $oka0-
nym kamieniem o #ro0ne" ostre" kraw(dzi*
@dy+y wszystko +yo takie "ak $owinno'
za+i+y #o* A!e kamie skurczy si( i znik-
n% w #(+i rowu* 9to $rawdziwy cud $o
1145
o+u stronach rowu rzeczy zachowyway
sw&" $rawdziwy rozmiar' !ecz $rzekracza-
"%c "e#o #ranic(' ma!ay*
Ao co' zaczynamy: s$yta Do+ert
Dam$art "unior*
Sto"%c tu' nie ze"dziemy na d& od-
$ara Hary Ha+e!*
7to nie ryzyku"e' sam w domu nocu"e
ozna"mia ;eci!ia* 4syszaam to w re-
k!am&wce komedii erotyczne"*
W&wczas $i%tka dzieci Dam$art&w
w+ie#a do rowu* ,osownie w+ie#a* -u-
$enie "ak+y zsuway si( $o $ionowym
urwisku* A!e $rzecie nie mo#y te#o zro-
+i.S D&w +y nie szerszy ni krok na"wi(k-
sze#o z dzieci' a!e zmnie"szy ca% $i%tk('
$okn% "% ywcem* =a"$ierw +yy rozmia-
r&w !a!ki* Potem o(dzia* Hi"ay minu-
ty' a one $(dziy na$rz&d w $o$rzek rowu'
kt&ry mia ty!ko $i(. st&$ szerokoci* <m
+yy da!e"' tym +ardzie" ma!ay* Do+ert
1146
Dam$art rycza ze strachu' a "e#o ona
=ina krzyczaa* =a#!e umi!ka*
;zemu waciwie tak si( wydzieram:
s$ytaa sam% sie+ie* Ao wy#!%da na
wietn% za+aw(* 5a te s$r&+u"(*
W$ada do rowu' ma!e"%c $odo+nie "ak
dzieci' i $o+ie#a miarowym krokiem sto
"ard&w w #%+ szerokie" na $i(. st&$ szcze-
!iny*
Do+ert Dam$art naro+i s$ore#o zamie-
szania* S$rowadzi na mie"sce szery)a i $o-
!ic"ant&w z dro#&wki* D&w ukrad mu on(
i $i(cioro dzieci' $owiedziaF moe nawet
"e za+i* A "ee!i kto si( zamie"e' moe
do". do ko!e"ne#o za+&"stwa* Qci%#n% do
miasteczka $ukownika stanowe" @wardii
=arodowe" i $rzekona #o do zaoenia $o-
sterunku* Wezwa te $aru $i!ot&w* 5edno
trze+a $rzyzna. Do+ertowi Dam$artowi2
kiedy wrzeszcza' !udzie rea#owa!i*
S$rowadzi z Au!sy dziennikarzy i wy-
1147
+itnych uczonych' doktora Be!iko)a Bon-
ka' Ar$ada Arka+aranana i Wi!!y6e#o
Hc@i!!y6e#o* Aa tr&"ka z"awia si( wsz(-
dzie' #dzie dzie"e si( co ciekawe#o* -a-
wsze $rzy$adkiem $rze+ywa"% akurat w te"
cz(ci kra"u' w kt&re" dochodzi do niezwy-
kych wydarze* **
=aukowcy zaatakowa!i $ro+!em ze
wszystkich stron' a take z #&ry' od we-
wn%trz i z zewn%trz* 5e!i dziaka mierzy
$o +okach $& mi!i' a +oki s% $roste' to w
rodku musi co +y.* -ro+i!i zd"(cia !otni-
cze' kt&re wietnie si( uday i udowodniy'
e Do+ert Dam$art "est wacicie!em na"-
$i(knie"szych stu sze.dziesi(ciu akr&w w
caym okr(#u* Wi(ksz% ich cz(. za"mo-
waa yzna zie!ona do!ina' a caa dziaka
miaa $& mi!i szerokoci i !eaa dokadnie
tam' #dzie $owinna* Potem zro+i!i zd"(cia
z ziemi i u"rze!i na nich $i(kny $&mi!owy
kawa #runtu $omi(dzy #ranicami dziaek
1148
;har!eya ,u+!ina i >o!!istera >yde6a* ?ecz
czowiek to nie a$arat )oto#ra)iczny* Ta-
den z nich nie widzia na wasne oczy te"
ziemi* @dzie si( $odziewaa:
Aymczasem w do!inie wszystko +yo ta-
kie "ak trze+a* =a$rawd( miaa $& mi!i
szerokoci i na"wye" osiemdziesi%t st&$
#(+okoci $omi(dzy a#odnymi z+ocza-
mi* Gya urocza i sodka' zie!ona od traw i
z+oa*
=ina i dzieci $okochay "% natychmiast i
$o+ie#!i s$rawdzi.' co za w&cz(#a wy+u-
dowa domek na ich ziemi* ,om' a racze"
szaas* =i#dy nie tkn(a #o )ar+a' a!e te
)ar+a ze$sua+y cay e)ekt* Wzniesiono #o
z rozszcze$ionych drewnianych +a!i' sta-
rannie wy#adzonych siekier% i he+!em'
uszcze!nionych +ia% #!in% i do $oowy
wysokoci o+oonych darni%* A o+ok
domku sta intruz*
>e"' co $an ro+i na nasze" ziemi: za-
1149
$yta ostro Do+ert Dam$art "unior* Pro-
sz( wynosi. si( tam' sk%d $an $rzyszed*
-ao( si(' e "est $an take zodzie"em' a
te krowy zostay ukradzione*
Ay!ko czarno-+iay cie!ak od$ar
;!arence Hae Siodo* =ie mo#em mu
si( o$rze.' a!e reszta na!ey do mnie* ;hy-
+a zostan( tu "aki czas i zo+acz(' "ak so-
+ie radzicie*
;zy w oko!icy y"% dzicy <ndianie:
s$yta Aucioch Dam$art*
=ie' racze" nie* ;o trzy miesi%ce urz%-
dzam so+ie $o$i"aw( i troch( dzicze"(' a
$aru cho$ak&w 9sa#e z Szare#o 7onia
!u+i czasem $osza!e.* A!e to wszystko*
=ie chce $an chy+a udawa. wo+ec nas
<ndianina rzucia wyzywa"%cym tonem
Hary Ha+e!* Przekona si( $an' e "este-
my za m%drzy na takie sztuczki*
,ziewczynko' r&wnie do+rze mo#a-
+y $owiedzie. krowie' e nie moe "u
1150
+y. krow%' +o "este na to za m%dra* 9na
uwaa' e "est "a&wk% imieniem Sodka
Wir#inia* 5a s%dz(' e "estem Paunisem
imieniem ;!arence* 5ee!i si( my!imy' nie
karz nas z+yt surowo*
Skoro "est $an <ndianinem' to #dzie
$an ma $i&ro$usz: =ie widz( na $anu ad-
ne#o $i&ra*
5este $ewna: Powiada"%' e mamy
$i&ra zamiast wos&w na*** =ie' nie mo#(
o$owiedzie. te#o dowci$u mae" dziew-
czynceS Skoro "este +ia% dziewczynk%'
d!acze#o nie nosisz na #owie Te!azne"
7orony ?om+ardii: 9czeku"esz' i uwie-
rz(' e "este +ia% dziewczynk%' a twoi
$rzodkowie $rzy+y!i tu z Kuro$y $ar(set
!at temu' skoro "e" nie nosisz: <stnie"e
sze.set indiaskich szcze$&w* Ay!ko "e-
den z nich' Siuksowie 9#!a!a' zna $i&ro-
$usze' a nosi!i "e wy%cznie wie!cy wodzo-
wie' ni#dy wi(ce" ni dw&ch trzech na-
1151
raz*
Paska ar#umentac"a "est nieco naci%-
#ana ozna"mia Hary Ha+e!* <ndianie'
kt&rych widzie!imy na F!orydzie i w
At!antic ;ity' mie!i na #owach $i&ro$u-
sze' a z $ewnoci% nie +y!i to czonkowie
te#o szcze$u Siuks&w* -a!edwie zesze#o
wieczoru w te!ewizorze w mote!u $okazy-
wa!i' "ak <ndianie z Hassachusetts zaoy!i
$i&ro$usz $rezydentowi i nazwa!i #o Wie!-
kim Giaym 9"cem* ;hce $an $owiedzie.'
e wszyscy +y!i oszustami: >e"' kto tu z
ko#o artu"e:
5e!i "est $an <ndianinem' #dzie $an
ma uk i strzay: wtr%ci Aom Dam$art*
-ao( si(' e nie $otra)i $an nawet strze-
!a. z uku*
< nie my!isz si( $rzyzna ;!arence*
Ay!ko raz w yciu strze!aem z cze#o ta-
kie#o* W $arku w Au!sie mie!i kiedy $!ac
uczniczyF mona tam +yo wyna"%. s$rz(t
1152
i strze!a. do tarcz' $rzycze$ionych do sto-
#&w siana* Dany' zdarem so+ie sk&r( z ca-
e#o $rzedramienia i o mao nie zamaem
kciuka' kiedy ci(ciwa odskoczya* W o#&!e
nie $otra)iem z te#o strze!a.* =ie $o"mu"('
"ak !udzie to ro+i!i*
W $orz%dku' dzieci zawoaa do
swe#o $otomstwa =ina Dam$art* -a-
czni"my wynosi. mieci z domku' e+y-
my mo#!i w nim zamieszka.* ;zy da si(
tu w"echa. wozem kem$in#owym' ;!aren-
ce:
5asne' "est tu nieza dro#a #runtowa' i
to znacznie szersza' ni si( wyda"e z #&ry*
Ham w domku troch( zie!onych +ankno-
t&w w stare" nocne" koszu!i* Pozw&!cie' e
"e za+ior( i wynios( si( na "aki czas* W
chacie nie s$rz%tano od siedmiu !at' kiedy
zdarzyo si( to $o raz ostatni* Poka( $ani
dro#( na #&r(' a $ani +(dzie mo#a $rzy-
$rowadzi. samoch&d*
1153
>e"' stary <ndiacu' skamaeS
wrzasn(a $isk!iwie ;eci!ia Dam$art' sta-
"%c w drzwiach chaty* Hasz "ednak $i&-
ro$usz* Ho#( #o so+ie wzi%.:
=ie chciaem skama.F $o $rostu o
nim za$omniaem wy"ani ;!arence
Hae Siodo* H&" syn' ;!arence =a
9k!e$' $rzysa mi #o d!a artu dawno
temu z 5a$onii* 5asne' moesz #o so+ie
wzi%.*
,zieciom $rzydzie!ono zadania2 miay
wynosi. mieci i $a!i. "e* Aymczasem
=ina Dam$art i ;!arence Hae Siodo
ws$i(!i si( na skra" do!iny $o+oczem dro-
#i' kt&ra +ya szersza' ni wydawaa si( z
#&ry*
=ino' wr&ciaS Hy!aem' e znikn(-
a na zawsze wy+ekota nerwowo Do-
+ert Dam$art* ;o #dzie s% dzieci:
-ostawiam "e w do!inie' Do+ercie* Ao
znaczy' w rodku te#o $ytkie#o rowu*
1154
Przez cie+ie zn&w zaczynam si( martwi.*
-amierzam s$rowadzi. tam w&z i rozado-
wa. #o* ?e$ie" ze"d0 na d& i $om& mi'
Do+ercie* Przesta rozmawia. z tymi dzi-
wacznymi !ud0mi*
< =ina $omaszerowaa do ,u+!ina $o sa-
moch&d*
Ratwie" $rzyszo+y wie!+%dowi
$rze". $rzez ucho i#ie!ne' ni te" nie
u!(ke" ko+iecie w"echa. samochodem do
w%skie#o rowu zauway wy+itny uczo-
ny dr Be!iko) Bonk*
Wiecie' "ak to ro+i wie!+%d: s$yta
;!arence Hae Siodo' $o"awia"%c si( na#!e
znik%d o+ok nich* Po $rostu zamyka "ed-
no oko' tu!i uszy i rusza na$rz&d* 7iedy
wie!+%d zamknie oko i stu!i uszy' sta"e si(
okro$nie w%ski* Poza tym' do te" sztuczki
uywa"% i#y o wie!kim uchu*
Sk%d si( wzi% ten wariat: hukn%
Do+ert Dam$art' $odskaku"%c na trzy sto$y
1155
w #&r(* Aeraz !udzie zaczyna"% wycho-
dzi. z ziemi* ;hc( mo"% ziemi(S ;hc(
mo"e dzieciS ;hc( mo"% on(S 9' wanie
tu "edzie* =ino' nie moesz w"echa. zaa-
dowanym wozem do takie#o rowuS Doz+i-
"esz si( a!+o ci( zasy$ieS
=ina Dam$art z du% szy+koci% skiero-
waa wyadowany $o +rze#i w&z kem$in-
#owy w$rost do $ytkie#o rowu* Po-
wszechnie s%dzi si(' e $rzymkn(a "edno
oko i +ez namysu ruszya na$rz&d* Samo-
ch&d skurczy si( natychmiastF +y teraz
mnie"szy ni za+awka* Wz+i "ednak s$or%
chmur( kurzu' kiedy $odskaku"%c $okony-
wa ki!kaset "ard&w w $o$rzek rowu' kt&ry
mia ty!ko ki!ka st&$ szerokoci*
Dam$art' wszystko to $rzy$omina z"a-
wisko' kt&re nazywamy )aszywym z+!ie-
niem' ty!e e na odwr&t wy"ani synny
uczony Ar$ad Arka+aranan' $r&+u"%c ci-
sn%. kamieniem na dru#% stron( $ytkie#o
1156
rowu* 7amie wz!ecia wysoko' osi%#n%w-
szy szczyt uku' $ozornie zawis w $owie-
trzu' ma!e"%c do rozmiar&w ziarnka $iasku'
$o czym s$ad do rowu w od!e#oci za!ed-
wie szeciu ca!i* =ikt nie dorzuci kamie-
niem na dru#% stron( $&mi!owe" do!iny'
nawet "e!i wyda"e si( szeroka na $i(. st&$*
Przy"rzy" si( kiedy wschodz%cemu ksi(-
ycowi* Wy#!%da' "ak+y za"mowa s$or%
cz(. horyzontu' w istocie "ednak $okrywa
za!edwie $& sto$nia* Arudno uwierzy.' e
a+y wy$eni. cay horyzont' $otrze+a sied-
miuset dwudziestu takich wie!kich ksi(y-
c&w' a sto osiemdziesi%t $odo+nych' usta-
wionych "edna nad dru#% tarcz' si(#n(o+y
za!edwie zenitu* Arudno te uwierzy.' e
two"a do!ina "est $i(.set razy szersza' ni
si( zda"e' a!e $omiary to $otwierdza"%*
;hc( mo"% ziemi(* ;hc( mo"e dzieci*
;hc( mo"% on( zawodzi t($o Dam$art*
,o dia+a' zn&w $ozwo!iem "e" ode".*
1157
;o ci $owiem' Dam$y rzuci za-
cze$nie ;!arence Hae Siodo* Facet'
kt&ry dwukrotnie $ozwa!a onie ode".'
nie zasu#u"e na to' +y "% zatrzyma.* ,a"(
ci czas do zmroku' $otem $rze#rywasz*
Po!u+iem t( dzieciarni(* 5eden z nas s$(-
dzi noc tam' w do!e*
Wkr&tce caa #ru$ka zna!aza si( w nie-
wie!kie" #os$odzie $rzy drodze' %cz%ce"
;!eLe!and z 9sa#e* Husie!i $rze+y. ty!ko
$& mi!i* @dy+y do!ina wioda w $rzeciw-
nym kierunku' mie!i+y do $okonania za!e-
dwie sze. st&$*
Ao %cze $sychiczne w ksztacie wy-
duone" ko$uy ozna"mi wy+itny uczo-
ny Be!iko) Bonk utrzymywane $odwia-
dom% uni% co na"mnie" dw&ch umys&w' z
kt&rych si!nie"szy na!ey do czowieka
zmare#o $rzed wie!u !aty* -"awisko ist-
nie"e na"wyra0nie" od niecaych stu !at i za
nast($nych sto znacznie osa+nie* Gadania
1158
!udowych o$owieci z Kuro$y i 7am+ody
wskazu"% wyra0nie' e takie zaczarowane
mie"sca rzadko istnie"% due" ni dwiecie
$i(.dziesi%t !at* 9so+a' kt&ra za$ocz%tko-
waa %cze' zazwycza" $o okoo stu !atach
od swe" mierci traci zainteresowanie za-
r&wno nim' "ak i wszystkimi ziemskimi
s$rawami* Ao o#raniczenie tanato$sychicz-
ne* 7i!ka razy uywano takich kr&tkotrwa-
ych z"awisk $odczas dziaa mi!itarnych*
,o$&ki $ozosta"e w mocy' %cze $sy-
chiczne $owodu"e #ru$owe zudzenie* =ie
oszuka $tak&w' kr&!ik&w' +yda ani a$ara-
t&w )oto#ra)icznychF wy%cznie !udzi* =ie
ma w nim nic meteoro!o#iczne#o* Ao z"a-
wisko czysto $sycho!o#iczne* ;iesz( si('
e mo#em $oda. wy"anienie naukoweF w
$rzeciwnym razie s$rawa ta nie dawaa+y
mi s$oko"u*
Ao $o%czenie uskoku kontynenta!ne-
#o z uskokiem nos)erycznym orzek wy-
1159
+itny uczony Ar$ad Arka+aranan* ,o!ina
ma na$rawd( $& mi!i szerokoci' a "edno-
czenie "est szeroka na $i(. st&$* @dy+y-
my zmierzy!i "% dokadnie' otrzyma!i+y-
my $odw&"ny wynik* 9czywicie' e to
z"awisko meteoro!o#iczneS Wszystko "est
meteoro!o#iczne' %cznie ze snami* Ao
zwierz(ta i a$araty )oto#ra)iczne da"% si(
na+ra.' +rak im +owiem $rawdziwe" #(+iF
"edynie !udzie dostrze#a"% t( dwoisto.*
Fenomen ten winien wyst($owa. $o-
wszechnie wzdu uskoku2 w tym mie"scu
ziemia co chwi!( zysku"e !u+ traci $& mi!i'
kt&re musi si( #dzie $odziewa.* -a$ewne
"est te $owszechny w ?asach 7rzyo-
wych* Wie!e drzew $o"awia si( dwukrot-
nie' inne nie $o"awia"% si( wca!e* ;zowiek
o od$owiednim nastawieniu m&#+y u$ra-
wia. t( ziemi( czy hodowa. na nie" +ydo'
w rzeczywistoci "ednak ona nie istnie"e*
;o takie#o odnotowano w niemieckim
1160
Schwartzwa!dzie w sektorze ?u)ts$ie#e-
!un#that' kt&ry istnie"e +%d0 nie w za!eno-
ci od oko!icznoci i nastawienia o+serwa-
tora* We0my te Sza!on% @&r( w okr(#u
Hor#an w Aennesee' kt&ra cay czas nie
istnie"e' a take mira Hae#o Wi!ka na
$oudnie od Presidio w Aeksasie zanim
mira zn&w sta si( miraem' w ci%#u
dw&ch i $& roku wy$om$owano z nie#o
dwadziecia tysi(cy +eczek wody* ;iesz(
si(' e mo#em $oda. wy"anienie nauko-
weF w $rzeciwnym razie s$rawa ta nie da-
waa+y mi s$oko"u*
-u$enie nie $o"mu"(' "ak mu si( udao
$owiedzia wy+itny uczony Wi!!y
Hc@i!!y* 7ora cedrowa' !icie czarne#o
+zu i sowo /Petahauerat1* Ao niemo!iweS
7iedy w dziecistwie chcie!imy zro+i.
so+ie kry"&wk(' uywa!imy kory wierko-
we" i !ici k!onu' a sowo +rzmiao2 /Go-
adicea1* Au nie z#adza si( aden z e!emen-
1161
t&w* =ie $otra)i( $oda. wy"anienia na-
ukowe#oF ta s$rawa nie da"e mi s$oko"u*
Wr&ci!i do W%skie" ,o!iny* Do+ert
Dam$art nada! zawodzi t($o2
;hc( mo"% ziemi(* ;hc( mo"e dzieci*
;hc( mo"% on(*
=a#!e z w%skie#o rowu wynurzy si(
$yrka"%cy w&z kem$in#owy z =in% Dam-
$art za kierownic%*
Do+ercie' ko!ac"a "u #otowa' a nas
znudzio czekanie ozna"mia* Ae mi
osadnikS Goi si( we". na wasn% ziemi(S
;hod0 "uF zanadto si( oci%#asz*
;hc( mo"% ziemi(S ;hc( mo"e dzieciS
;hc( mo"% on(S "(cza Do+ert Dam$art*
A' "este' =ino* Aym razem tu zosta*
;hc( mo"% ziemi(S ;hc( mo"e dzieciS
;hc(' +y kto wy"ani mi to okro$ie-
stwoS
;zas zdecydowa.' kto nosi s$odnie w
te" rodzinie $owiedziaa stanowczo =ina*
1162
Podniosa m(a' zarzucia so+ie na rami('
zaniosa do wozu i we$chn(a do rodka'
trzasn(a 3tak to +rzmiao8 tuzinem drzwi
"ednoczenie i z wciek% determinac"%
w"echaa do W%skie" ,o!iny' kt&ra "u zda-
waa si( szersza*
A!e to mie"sce z kad% chwi!% stawao
si( norma!nie"szeS Wkr&tce wy#!%dao "u
niema! tak szeroko "ak $owinno* R%cze
$sychiczne w ksztacie wyduone" ko$uy
zostao zerwane* Po%czenie uskoku konty-
nenta!ne#o z uskokiem nos)erycznym $o-
stanowio stawi. czoo rzeczywistoci i
$rzystosowa. si( do nie"* Dam$artowie !e-
#a!nie o+"(!i w $osiadanie dziak(' a W%-
ska ,o!ina +ya na"norma!nie"sza w wie-
cie*
Straciem swo"% ziemi(S "(kn% ;!a-
rence Hae Siodo* Wczenie" na!eaa
do me#o o"ca' ;!arence6a Wie!kie Siodo' i
chciaem' e+y $rzesza na syna' ;!arence-
1163
6a =a 9k!e$* Wydawaa si( tak w%ska' e
!udzie nie dostrze#a!i "e" $rawdziwe" sze-
rokoci i nie $r&+owa!i tam wchodzi.* Ae-
raz "% straciem*
;!arence Hae Siodo i wy+itny uczony
Wi!!y Hc@i!!y sta!i na skra"u W%skie" ,o-
!iny' kt&ra o+ecnie miaa $ene $& mi!i
szerokoci* Wanie wschodzi ksi(ycF
wie!ka tarcza zdawaa si( wy$enia. trze-
ci% cz(. nie+a* 7to m&#+y $rzy$uszcza.'
e trze+a stu osiemdziesi(ciu $odo+nych
$otwor&w' +y si(#n%. od horyzontu do ze-
nitu' a $rzecie dao si( to wymierzy. i o+-
!iczy.*
-a$aem szcz(cie za o#on i $ozwo!i-
em mu si( wymkn%. "(cza ;!arence*
Hiaem za darmo $i(kn% do!in( i straciem
"%* 5estem "ak ten $echowiec z komiks&w
a!+o +i+!i"ny >io+* Przeznaczeniem mym
"est n(dza*
Wi!!y Hc@i!!y roze"rza si( +ezradnie*
1164
Gy!i sami na skra"u do!iny*
A moe +y tak doadowa. zak!(cie:
za$ro$onowa*
>e"' ci dwa" na$rawd( za+ra!i si( do
te#oS Doz$a!i!i trzaska"%ce o#nisko i wrzu-
ca!i do nie#o r&ne rzeczy* 7or( wi%zu
sk%d wiadomo' e nie zadziaa:
< zadziaaaS Przeciw!e#a ciana do!iny
zdawaa si( +!isza o sto "ard&w' a z dou
do+ie#ay #osy zanie$oko"onych osadni-
k&w*
?icie czarne" akac"i i do!ina zn&w si(
zw(ziaS - #(+i W%skie" ,o!iny dochodzi-
y $rzeraone krzyki dzieci i dorosych' a
take radosny #os Hary Ha+e! Dam$art'
nuc%ce"2
Arz(sienie ziemiS Arz(sienie ziemiS
9+y mo"a do!ina +ya zawsze szeroka'
yzna i tak da!e"' zie!ona od traw i )orsy
zaintonowa ;!arence Hae Siodo na me-
!odi( $ieni Paunis&w* 5e!i "ednak na-
1165
de"d% intruzi' o+y staa si( w%ska i z#niota
ich "ak #ar. ro+ak&wS
,o!ina miaa "u na"wye" sto st&$ sze-
rokoci' a do wrzask&w z dou do%czy hi-
steryczny terkot si!nika wozu kem$in#o-
we#o*
Wi!!y i ;!arence wrzuci!i do o#nia resz-
t( kory i !ici* A!e sowo: Sowo: 7to $a-
mi(ta sowo:
7orsikanateksasS hukn% ;!arence
$ewnym sie+ie tonem' kt&ry tak% mia
nadzie"( oszuka !os*
9d$owiedziaa mu nie ty!ko o!e$ia"%ca
!etnia +yskawica' a!e te #rzmot i kro$!e
deszczu*
;hahiksiS zak!% ;!arence Hae Sio-
do* 4dao si(* A wca!e w to nie wierzy-
em* Aeraz wszystko +(dzie w $orz%dku*
Przyda mi si( deszcz*
,o!ina zn&w +ya rowem szerokim na
$i(. st&$*
1166
W&z kem$in#owy z trudem $rzecisn%
si( $rzez ma!ek% +ram( W%skie" ,o!iny*
Gy $aski "ak kartka $a$ieru' a siedz%cy w
rodku doro!i i wrzeszcz%ce dzieci mie!i
ty!ko "eden wymiar*
-amyka si(S -amyka si(S rycza Do-
+ert Dam$art' cieniutki "ak tekturowa !a-
!eczka wycinanka*
-#nioto nas "ak muchy wy$iewy-
wa!i cho$cy Dam$art&w* 5estemy cien-
cy "ak $a$ier*
?ort' ruine' ecrasementB zadek!a-
mowaa ;eci!ia Dam$art tonem wie!kie"
tra#iczki' kt&r% zreszt% +ya*
DatunkuS PomocyS wychry$iaa
=ina Dam$art' !ecz kiedy samoch&d $rze-
"eda o+ok Wi!!y6e#o i ;!arence6a' mru-
#n(a $orozumiewawczo* -awsze uwa-
aam' e temu $omysowi z osadnictwem
+rak #(+i*
=ie wyrzuca"cie $a$ierowych !a!e-
1167
czekS Hoe to s% Dam$artowieS woaa
Hary Ha+e!*
W&z kem$in#owy zakrztusi si( i $od-
skoczy na werte$ach* Ao nie mo#o trwa.
wiecznie* 9d"eda"%c' zacz% si( rozsze-
rza.*
;zy a+y nie $rzesadzi!imy' ;!arence:
s$yta Wi!!y Hc@i!!y* ;o $owiedzia
"eden $aszczak do dru#ie#o:
=asze ycie "est dziwnie "ednowymia-
rowe od$ar ;!arence* =ie' nie s%dz('
a+ymy $rzesadzi!i' Wi!!y* Samoch&d ma
"u co na"mnie" osiemnacie ca!i szeroko-
ci' a kiedy dotrze do #&wne" dro#i' $owi-
nien wr&ci. do normy* =ast($nym razem
zamierzam wrzuci. do o#nia drewno$o-
do+ny $!astik* Przekonamy si(' kto tu z
ko#o ro+i "a"a*
1168
(Faith of our fathers)
Przeoya ?a(dalena &alik
Philip H$ 4ick (01XE/01EX) pisya poie6ci i opoiada/
nia bada)7ce +rzeczyisto68. e szystkich )e) licznych
prze)aach' pozala)7c soim bohaterom na r*ni z czytel/
nikami dochodzi8 do te(o' co )est rzeczyiste' a co nie )est$
" roku 01LX zdoby Hu(o za +=zoieka z "ysokie(o Uam/
ku.$ Na kanie utor* )e(o autorsta postao iele fil/
m* M bez 7tpienia na)synnie)szym )est +9lade !unner.
!idleya -cotta$
1169
S$iesz%c u!icami >anoi' u"rza $rzed
so+% +ezno#ie#o kramarza' kt&ry "echa na
maym' drewnianym w&zku' krzyk!iwie
zacze$ia"%c $rzechodni&w* ;hien zwo!ni
kroku' nadstawi ucha' a!e nie $rzystan%F
w my!ach u$arcie koatay mu si( s$rawy
Hinisterstwa ,&+r 7u!tury i cakowicie
$ochaniay "e#o uwa#(* ;zu' "ak #dy+y
+y sam' a otacza"%cy #o rowerzyci' moto-
cyk!ici i kierowcy skuter&w nie istnie!i*
Ao samo dotyczyo +ezno#ie#o kramarza*
Aowarzyszu zawoa kramarz i $o$(-
dzi za nim na swoim w&zku* -wi(kszy
na$(d he!owe#o akumu!atora i +ez trudu
do#oni ;hiena* Posiadam szeroki asor-
tyment s$rawdzonych !ek&w zioowych
wraz z rekomendac"ami tysi(cy !o"a!nych
uytkownik&w* Powiedz' na czym $o!e#a
two"e schorzenie' a su( $omoc%*
1170
;hien $rzystan%*
A!e "a nie "estem chory* 5e!i nie !i-
czy. chroniczne" niedys$ozyc"i tra$i%ce"
czonk&w 7omitetu ;entra!ne#o' doko-
czy w my!ach' kt&ra $o!e#a na #or!iwym
testowaniu +arier wszystkich wysokich
stanowisk* R%cznie z moim wasnym*
Potra)i( wy!eczy. na $rzykad choro+(
$o$romienn% za$ewni kramarz' nie da-
"%c za wy#ran%* ?u+ te' w razie $otrze-
+y' rozszerzy. zakres seksua!nych mo!i-
woci* Ho#( zatrzyma. $ost($u"%cy nowo-
tw&r' nawet raka sk&ry' zwane#o czernia-
kiem* 4nosz%c w #&r( tac( zastawion%
+ute!kami' maymi $uszkami z a!uminium
oraz $!astikowymi soikami $enymi roz-
maitych $roszk&w' s$rzedawca za$iewa2
5ee!i rywa! u$arcie nasta"e na two"% in-
tratn% $osadk(' $ro$onu"( ma.' kt&ra $od
$ostaci% !ecznicze#o +a!samu kry"e w so-
+ie niezawodn% trucizn(* Ho"e ceny' towa-
1171
rzyszu' s% niskie* Poza tym' od takie#o
szacowne#o k!ienta "ak ty' $rzy"m( $owo-
"enne do!ary in)!acy"ne o rzekomo mi(dzy-
narodowe" wartoci' w istocie za niewarte
wi(ce" ni $a$ier toa!etowy*
<d0 do dia+a warkn% ;hien i zama-
cha na $rze"eda"%c% taks&wk(* Gy "u o
trzy i $& minuty s$&0niony na swo"e
$ierwsze s$otkanie i "e#o o$a!i $rzeoeni
w ministerstwie nie omieszka"% skrz(tnie
te#o odnotowa. $odo+nie zreszt% "ak
"e#o $odwadni*
A!e' towarzyszu $owiedzia ciszo-
nym #osem kramarz $rzecie musisz
co ode mnie ku$i.*
5ak to: zdziwi si( ;hien*
Aak to' towarzyszu' $oniewa "estem
weteranem wo"ennym* Wa!czyem w 7o-
!osa!ne" 9stateczne" Wo"nie Wyzwo!enia
=arodowe#o $rzy ?udowym -"ednoczo-
nym Froncie ,emokratycznym $rzeciwko
1172
im$eria!istom i $ostradaem ku!asy w +i-
twie $od San Francisco* W "e#o trium)a!-
nym #osie $o"awiy si( nuty $rze+ie#o-
ci* Aakie "est $rawo* 5ee!i odmawiasz
zaku$u towaru o)erowane#o $rzez wetera-
na' ryzyku"esz #rzywn% oraz mo!iw% kar%
wi(zienia* =ie m&wi%c o $onieniu*
;hien z rezy#nac"% od$rawi taks&wk(*
=o tak $rzyzna* ,o+rze' musz(
co od cie+ie ku$i.* 9+rzuci $rze!otnym
s$o"rzeniem skromn% zawarto. tacy'
chc%c wy+ra. co na chy+i tra)i* Ao
zadecydowa' wskazu"%c na owini(t% w $a-
$ier $aczuszk( w ostatnim rz(dzie*
7ramarz wy+uchn% miechem*
Ao rodek $!emniko+&"czy' towarzy-
szu' ku$owany $rzez ko+iety' kt&re z $rzy-
czyn $o!itycznych nie mo#% stosowa. $i-
#uki* - uwa#i na two"% $e.' mia+y d!a
cie+ie w%t$!iw% $rzydatno.*
Prawo od$ar k%!iwie ;hien nie
1173
nakazu"e mi ku$owa. od cie+ie cze#o
uyteczne#oF wane' e+ym w o#&!e co
ku$i* Gior(* Si(#n% do kieszeni $asz-
cza $o $(katy $ort)e! z uzu$enianym czte-
ry razy w ty#odniu zaso+em #ot&wki*
G%d0 co +%d0' $racowa d!a rz%du*
9$owiedz mi o swoich $ro+!emach
$owiedzia s$rzedawca*
Wstrz%ni(ty "awnym naruszeniem $ry-
watnoci i to ze strony oso+nika s$oza
rz%du ;hien w!e$i w nie#o zdumione
s$o"rzenie*
W $orz%dku' towarzyszu $owiedzia
kramarz' widz%c "e#o min(* =ie +(d(
dr%yF wy+acz* =iemnie" "ako !ekarz
zie!arz i uzdrowicie! $owinienem wie-
dzie. "ak na"wi(ce"* -ami!k z na#% $o-
wa#% na wychude" twarzy* ;zy nie o#!%-
dasz za cz(sto te!ewiz"i: za$yta znienac-
ka*
;o wiecz&r odrzek wzi(ty z zasko-
1174
czenia ;hien* -a wy"%tkiem $i%tk&w'
kiedy id( do k!u+u $o.wiczy. im$ortowa-
n% sztuk( ezoteryczn% $okonane#o -acho-
du' $o!e#a"%c% na chwytaniu +yka za ro#i*
Stanowio to "e#o "edyn% rozrywk(F $oza
tym +y cakowicie oddany interesom Par-
tii*
7ramarz si(#n% $o owini(t% w szary $a-
$ier $aczk(*
Sze.dziesi%t do!ar&w ozna"mi*
Pena #waranc"aF "e!i nie $omoe' odda"
$ozosta% cz(.' a otrzymasz zwrot kosz-
t&w*
A ni+y na co ma to $om&c: za$yta
cier$ko ;hien*
,a wytchnienie oczom znuonym $a-
trzeniem na m&wc&w wy#asza"%cych +ez-
sensowne mono!o#i owiadczy kramarz*
-a$ewni natychmiastow% u!#(F na!ey
zay. z chwi!% roz$ocz(cia nudne#o i du-
#ie#o kazania' kt&re***
1175
;hien za$aci' ode+ra $akunek i od-
szed* @uzik $rawda' $owiedzia do sie+ie*
Prze$is ustanawia"%cy weteran&w k!as%
u$rzywi!e"owan% to sza!+ierstwo* Teru"%
na nas' modszych' "ak s($y*
Wkr&tce za$omnia o schowane" w kie-
szeni $aczce i wszed do $rzytacza"%ce"
siedzi+y Powo"enne#o Hinisterstwa ,&+r
7u!tury' #dzie czekay na nie#o codzienne
o+owi%zki*
W swoim +iurze zasta t(#awe#o m(-
czyzn( rasy kaukaskie"' u+rane#o w +r%zo-
wy' dwurz(dowy' "edwa+ny #arnitur z ka-
mize!k%* 9+ok niezna"ome#o sta +ez$o-
redni $rzeoony ;hiena' Ssu-Ha Aso-
-$in* Aso-$in $rzedstawi o+u m(czyzn w
dia!ekcie kantoskim' kt&re#o $o$rawno.
$ozostawiaa wie!e do yczenia*
Panie Aun# ;hien' to $an ,arius Pe-
the!* Pan Pethe! o+e"mie )unkc"( kierowni-
ka nowe" or#anizac"i ideo!o#iczno-ku!turo-
1176
we" o charakterze dydaktycznym' kt&ra
nie+awem $owstanie w San Fernando w
stanie 7a!i)ornia* ,oda2 Pan Pethe!
$osiada +o#ate' wie!o!etnie dowiadczenie
w dziedzinie !udowe" wa!ki $rzeciwko
$astwom +!oku im$eria!istyczne#o za $o-
moc% medi&w $eda#o#icznychF st%d ten
awans*
4cisn(!i so+ie donie*
>er+aty: za$ro$onowa ;hien* Wci-
sn% $rzycisk $odczerwone#o hibachi' w
wyniku cze#o woda w ornamentowanym
ceramicznym dz+anku "a$oskie#o $ocho-
dzenia natychmiast za+u!#otaa* @dy
usiad $rzy +iurku' zo+aczy' e nieocenio-
na $anna >si dostarczya mu 3ta"ne8 mate-
riay na temat towarzysza Pethe!a* Prze"-
rza "e mimochodem' nic nie da"%c $o so-
+ie $ozna.*
Prawdziwy ,o+roczyca ?udu oso+i-
cie s$otka si( z $anem Pethe!em i mu u)a
1177
zakomunikowa Aso-$in* Ao niezmier-
nie rzadkie* 4cze!nia w San Fernando na
$oz&r ma naucza. na"zwyk!e"sze" )i!ozo)ii
taoizmu' w rzeczywistoci "ednak "e" #&w-
nym ce!em +(dzie utrzymanie sieci komu-
nikacy"ne" z !i+era!nymi' modymi inte!ek-
tua!istami z zachodnich Stan&w -"edno-
czonych* Wie!u z nich $ozostao $rzy y-
ciu' od San ,ie#o do SacramentoF szacu"e-
my ich !icz+( na $rzyna"mnie" dziesi(. ty-
si(cy* Szkoa $rzy"mie dwa tysi%ce* ,!a
tych' kt&rych wy+ierzemy' za$isanie si(
+(dzie o+owi%zkowe* Paski zwi%zek z
$ro"ektem $ana Pethe!a "est nieodzowny*
>m' woda si( $anu za#otowaa*
,zi(ku"( odmrukn% ;hien' wrzuca-
"%c do dz+anka tore+k( her+aty ?i$ton*
Himo )aktu' e $an Pethe! o+e"mie
nadz&r nad uoeniem kurs&w d!a studen-
t&w $od"% Aso-$in wszystkie $a$iery
e#zaminacy"ne zostan% $rzekazane tuta"'
1178
do $askie#o #a+inetu' w ce!u dokadnych'
)achowych' ideo!o#icznych o#!(dzin* <nny-
mi sowy' $anie ;hien' stwierdzi $an' kto
s$or&d dw&ch tysi(cy student&w "est #od-
ny zau)ania' kto od+iera $rzesanie kursu'
a kto nie*
=a!e"( her+at( odrzek ;hien i cere-
monia!nie roz!a na$&" do )i!ianek*
Husimy uwiadomi. so+ie' co nast(-
$u"e* 7antoski Pethe!a +y znacznie
#orszy ni Aso-$ina* W wyniku $oraki
w $rowadzone" $rzeciwko nam wo"nie #!o-
+a!ne"' amerykaska modzie rozwin(a w
so+ie ta!ent do symu!ac"i* 9statnie sowo
wy$owiedzia $o an#ie!skuF ;hien nie zro-
zumia i s$o"rza na swe#o $rzeoone#o*
9n ma na my!i kamstwo wy"ani
Aso-$in*
,!a nie$oznaki wykrzyku"% s!o#any'
cho. w istocie my!% co zu$enie $rzeciw-
ne#o ci%#n% Pethe!* Aesty e#zamina-
1179
cy"ne te" #ru$y +(d% $rzy$omina. $race
szczerych***
;hcecie $rzez to $owiedzie.' e do
mo"e#o #a+inetu tra)i% $race dw&ch tysi(-
cy student&w: za$yta ;hien* =ie wie-
rzy wasnym uszom* Przecie to za"(cie
na cay etatF w adnym wy$adku nie mam
na to czasu* =ie kry $rzeraenia* Pro-
$onowane $rzez was wydanie o)ic"a!ne#o
$otwierdzenia !u+ odrzucenie wyonionych
$rac*** Hachn% r(k%* Psiakrew*
Hru#a"%c oczami na ten dosadny $rze-
"aw zachodnie" wu!#arnoci' Aso-$in od-
$ar2
Ha $an !udzi* Poza tym' moe $an $o-
$rosi. o wi(ce" etat&wF $ozwo!i na to
zwi(kszony w tym roku +udet minister-
stwa* < $rosz( $ami(ta.2 Prawdziwy ,o-
+roczyca ?udu oso+icie wy+ra $ana Pe-
the!a* W "e#o #osie $o"awi si( su+te!ny
cie #ro0+y* =a ty!e wyra0ny' a+y stumi.
1180
histeri( ;hiena i nakoni. #o do $osusze-
stwa* Przyna"mnie" na razie* Gy $o$rze.
swo"e sowa' Aso-$in $odszed do wisz%ce-
#o na cianie tr&"wymiarowe#o $ortretu
Prawdziwe#o ,o+roczycy* 5e#o +!isko.
uruchomia $o chwi!i ukryty w cianie me-
chanizmF o+!icze ,o+roczycy dr#n(o i
do+ie#o ze zna"ome $rzesanie* Wa!cz-
cie o $ok&"' synowie zaintonowa a#od-
nie acz stanowczo $ortret*
>a $owiedzia ;hien' skrz(tnie
ukrywa"%c sw&" nie$ok&"* Gy. moe "eden
z ministeria!nych kom$uter&w m&#+y sor-
towa. testy* W$rowadzenie zasady ta-
k-nie-+y. moe wraz ze wst($n% ana!iz%
wzorca ideo!o#iczne" $o$rawnoci i nie-
$o$rawnoci nadao+y $rzedsi(wzi(ciu
rutynowy charakter* Prawdo$odo+nie*
;hcia+ym' e+y $rze"rza $an $rzy-
niesiony $rzeze mnie materia odezwa
si( ,arius Pethe!* 9tworzy szkaradn%' sta-
1181
rowieck% teczk( z $!astiku* ,wa ese"e
e#zaminacy"ne dorzuci' $oda"%c doku-
menty ;hienowi* Ao $omoe nam usta-
!i.' czy $osiada $an od$owiednie kwa!i)i-
kac"e* -erkn% na Aso-$inaF wymieni!i
s$o"rzenia* Dozumiem $owiedzia Pe-
the! e "e!i $owiedzie si( $anu w tym
$rzedsi(wzi(ciu' zostanie $an wiceradnym
ministerstwa' a 5e#o Ws$aniao. Prawdzi-
wy ,o+roczyca ?udu oso+icie udekoru-
"e $ana meda!em 7isteri#iana* =a war-
#ach o+u m(czyzn $o"awiy si( czu"ne
umiechy*
Heda! 7isteri#iana $owt&rzy "ak
echo ;hien* Wzi% testy do r(ki < $rze"rza
"e z demonstracy"n% o+o"(tnoci%* Serce
"ednak wa!io mu w $iersi "ak motem*
,!acze#o akurat te dwa: ;ze#o tak waci-
wie mam szuka.' sir:
5eden z nich $owiedzia Pethe! to
$raca oddane#o' !o"a!ne#o czonka Partii'
1182
o$arta na sumiennie $rzestudiowanym za-
#adnieniu* ,ru#i zosta na$isany $rzez
mode#o stilya(i' kt&re#o $ode"rzewamy o
hodowanie zde#enerowanym ideom im$e-
ria!istycznym* 9d $ana za!ey decyz"a'
kt&ry "est kt&ry*
Wie!kie dzi(ki' od$owiedzia w duchu
;hien* =iemnie" "ednak kiwn% #ow% i
$rzeczyta na#&wek ese"u*
,97ADW=W PDAW,-<WK@9 ,9-
GD9;-Wf;W PD-KW<,-<A=K W P9-
K-5< GA>A A,-,<= -4>AWDA W
AD-W=ASA9W<K;-=K5 ADAG<<
S$o#!%da"%c na wst($ do $racy' ;hien
dostrze# znany mu czterowiersz $od tytu-
em /Qmier.1* -na #o $rzez wi(kszo.
swo"e#o dorose#o ycia*
=ho8 raz i dru(i przymkn5a se oczy'
1183
Nie )est )e) straszna (*ra ni dolina'
-po6r*d chil ielu' )edne) ci5 zaskoczy'
&dy kiecie ycia zasze r*no 6cina$
Hocne stwierdzi ;hien* ;o za
wiersz*
Autor wykorzystu"e #o $o to od$ar
Pethe!' !edz%c ruch war# ;hiena $onow-
nie odczytu"%ce#o czterowiersz a+y
wskaza. na $radawn% m%dro. Prawdziwe-
#o ,o+roczycy w naszym ws$&czesnym
yciu' m%dro. #osz%c%' e adna "ednost-
ka nie "est +ez$iecznaF wszyscy s% mier-
te!ni i ty!ko $onadoso+owy' historycznie
uzasadniony ce! ma szanse na $rzetrwanie*
;zy $rzyzna mu $an rac"(: Ao znaczy'
temu studentowi: ;zy te*** Pethe! s$au-
zowa* Hoe omiesza on tezy ,o+ro-
czycy:
Pozw&!cie mi o+e"rze. dru#% $rac(
za$ro$onowa ostronie ;hien*
1184
=ie $otrze+u"e $an da!szych wskaz&-
wekF $rosz( $od"%. decyz"(*
5a*** ni#dy nie $ostrze#aem te#o wier-
sza w ten s$os&+ od$owiedzia z waha-
niem ;hien* Aak czy inacze"' nie wy-
szed on s$od $i&ra Gaha ad ,in -uhay-
ra' !ecz na!ey do anto!o#ii /Ganie 1JJ1
=ocy1* Przyzna"(' e to r&wnie trzynasty
wiek* Pos$iesznie $rze+ie# wzrokiem
towarzysz%cy wierszowi tekst* Wy#!%dao
na to' e ma do ;zynienia z rutynow% $o-
wt&rk% $arty"nych s!o#an&w' kt&re wszyst-
kie zna na $ami(. od koyski* Q!e$y' im-
$eria!istyczny $otw&r w(sz%cy !udzkie
as$irac"e' knowania wci% aktywne#o
u#ru$owania anty$arty"ne#o we wschod-
nie" cz(ci Stan&w -"ednoczonych*** Po-
czu si( znudzony i r&wnie wyzuty z $o!o-
tu "ak wy$racowanie studenta* Husimy
wytrwa.' #osi ese"* -etrze. niedo+itki
Penta#onu w ;atski!!s' u"arzmi. Aennes-
1185
see' a zwaszcza orodek reakc"i w czerwo-
nych wz#&rzach 9k!ahomy* Westchn%*
Hy!(' e $owinnimy da. $anu ;hie-
nowi czas do namysu w chwi!ach wo!-
nych od $racy wtr%ci Aso-$in* -wr&ci
si( do ;hiena2 Ha $an $ozwo!enie' +y
za+ra. "e do domu i tam oceni.* Skoni
si(' na w$& szyderczo' na w$& u$rze"mie*
Gez wz#!(du na uraz(' ;hien m&# na "aki
czas s$oko"nie odetchn%.' i za to +y
wdzi(czny*
5est $an +ardzo u$rze"my wymamro-
ta $ozwa!a"%c mi wykona. t( now% i
wysoce stymu!u"%c% $rac( w wo!nym cza-
sie* @dy+y Hikoyan y' radonie +y temu
$rzyk!asn%* Ay draniu' $omy!a w du-
chu' ma"%c na my!i zar&wno $rzeoone-
#o' "ak i ,ariusa Pethe!a* Aakie niewy#od-
ne zadanie' i to na dodatek w wo!nym cza-
sie* Wy#!%dao na to' e 7omunistyczna
Partia w 4SA $o$ada w tara$atyF w ze-
1186
tkni(ciu z o$ieszaymi' ekscentrycznymi
"ankesami "e" akademie indoktrynac"i na"-
wyra0nie" nie s$eniay swo"e" $owinnoci*
=iewdzi(czne zadanie s$rawdzania ich
$rac $rzekazywano z r%k do r%k' a wresz-
cie tra)io do mnie*
Wie!kie dzi(ki' $omy!a cier$ko*
Ae#o wieczora' w swoim maym' acz
adnie urz%dzonym mieszkaniu' $rzeczyta
dru#i z ese"&w' na$isany $rzez Harion
;u!$er* Autorka $osuya si( $oez"%* =a"-
wyra0nie" +ya to s$ec"a!izac"a #ru$y* -ro-
+io mu si( niedo+rze* -awsze +y $rze-
ciwny wykorzystywaniu $oez"i !u+ inne"
)ormy artystyczne" do ce!&w s$oecz-
nych* Doz$ar si( wy#odnie na swoim $ro-
stu"%cym kr(#osu$ sk&rzanym )ote!u' za-
$a!i #i#antyczne cy#aro ;uesta Dey =u-
mer 5eden na An#ie!skim Dynku i za#(+i
si( w !ekturze*
1187
Autorka wy$racowania' $anna ;u!$er'
wy+raa "ako tekst 0r&dowy )ra#ment
wiersza siedemnastowieczne#o $oety an-
#ie!skie#o 5ohna ,rydena $t* /Pie na
,zie Qwi(te" ;ecy!ii1*
$$$ : tak ostatnie)' straszlie) (odzinie
&dy ielka tro(a nasze serca spynie
4Yi5czne si5 niebie rozle(nie 6pieanie
[yy odda ducha' zmary z (robu stanie
: szyscy posysz7 aniooe (ranie$
=o $rosz(' $omy!a k%!iwie ;hien*
;zy+y ,ryden $rzewidzia koniec ka$ita-
!izmu: ;hryste* Si(#n% $o cy#aro i stwier-
dzi' e z#aso* @rze+i%c w kieszeni w $o-
szukiwaniu "a$oskie" za$a!niczki' na
w$& uni&s si( z mie"sca*
- od!e#e#o kraca $oko"u roz!e# si(
$rzera0!iwy d0wi(k te!ewizora*
1188
Aha' $omy!a ;hien* -araz $rzem&wi
do nas Przyw&dca* Prawdziwy ,o+roczy-
ca ?udu' z Pekinu' #dzie mieszka od dzie-
wi(.dziesi(ciu !at' a moe i stu: A!+o' "ak
niekiedy !u+imy #o nazywa.***
=iech dziesi(. tysi(cy kwiat&w do+ro-
wo!ne#o u+&stwa zakwitnie w waszych
duchowych o#rodach $owiedzia s$iker*
;hien z "(kiem $owsta z mie"sca i wyko-
na o+owi%zkowy ukon* 7ady od+iornik
te!ewizy"ny wy$osaony +y w urz%dzenie
monitoru"%ce KsGe' Su+y Gez$iecze-
stwa' kt&ra czuwaa' +y o+ywate!e o#!%da!i
ig!u+ kania!i si( we waciwym momencie*
=a ekranie $o"awio si( szerokie' #ad-
kie' zdrowe o+!icze studwudziesto!etnie#o
$rzyw&dcy wschodnie" Partii 7omuni-
styczne"' wadcy wie!u z+yt wie!u' $o-
my!a ;hien dusz* Wy$cha" si(' rzuci w
duchu i $onownie usiad na sk&rzanym )o-
te!u' tym razem twarz% do te!ewizora*
1189
Ho"e my!i $owiedzia #(+okim'
do+itnym tonem Prawdziwy ,o+roczyca
s% z wami' dzieci* -wracam si( szcze#&!-
nie do $ana Aun# ;hiena z >anoi' kt&ry
ma $rzed so+% trudne zadanie' zadanie
wz+o#acania o+ywate!i ,emokratyczne#o
Wschodu oraz amerykaskie#o -achodnie-
#o Wy+rzea* Skieru"my nasze my!i ku
temu sz!achetnemu' oddanemu czowieko-
wi i "e#o zadaniu' "a za $ostanowiem $o-
wi(ci. $ar( chwi! swe#o czasu na to' +y
#o uhonorowa. i zach(ci.* Sucha $an' $a-
nie ;hien:
Aak' Wasza Ws$aniao. od$ar
;hien' zastanawia"%c si(' co skonio Praw-
dziwe#o ,o+roczyc(' e+y te#o wieczora
zwr&ci. si( wanie do nie#o* Stwierdzi
cynicznie' i rzecz +ya mao $rzekonu"%-
ca* Gy. moe $rzem&wienie transmitowa-
no "edynie do te#o +udynku w na"!e$-
szym razie do miasta* H&# to te +y.
1190
z#ra+ny )otomonta' dzieo >anoi AB' s$*
z o* o* Aak czy owak' "e#o o+owi%zkiem
+yo zamieni. si( w such i chon%.* Aak
te uczyni' $rzyzwycza"ony wie!o!etni%
rutyn%* =a zewn%trz s$rawia wraenie #(-
+oko zasuchane#o w sowa Histrza* W
rzeczywistoci "ednak wci% zastanawia
si( nad dwiema $racami e#zaminacy"nymi'
zachodz%c w #ow(' kt&ra "est kt&raF kiedy
$arty"ny entuz"azm $rzechodzi w sardo-
niczny $aszkwi!: Arudno $owiedzie.*** co
oczywicie tumaczyo' d!acze#o zadanie
wy!%dowao na "e#o +arkach*
Ponownie si(#n% do kieszeni $o za$a!-
niczk( i "e#o $a!ce natra)iy na ma%' sza-
r% ko$ert( ku$ion% od weterana* Psiako.'
$omy!a' $rzy$omina"%c so+ie "e" cen(*
Pieni%dze wyrzucone w +oto' i to w za-
mian za co: -a nic* 9+r&ci w r(kach $a-
czuszk( i "e#o uwa#( $rzykuy wydruko-
wane dro+n% czcionk% sowa* >m' stwier-
1191
dzi' $rzyst($u"%c do ostrone#o otwiera-
nia zawini%tka* Aekst z#odnie z zamie-
rzeniem "e#o autora wz+udzi "e#o cieka-
wo.*
Uaodzisz )ako czonek Partii i istota ludz/
kaD
9oisz si5 zapomnienia
Na spopielaam stosie historii$$$
Pos$iesznie $rze+ie# wzrokiem tekst w
$oszukiwaniu waciwoci zaku$ione#o
s$ecy)iku*
Aymczasem Prawdziwy ,o+roczyca
m&wi da!e"*
Aa+aka* 7o$erta zawieraa ta+ak(* =ie-
z!iczone ziarenka $rzy$omina"%ce $roch'
kt&rych aromat $rzy"emnie $oechta #o w
nozdrza* 9dkry' e mieszanka nosia na-
zw( Princes S$ecia!* Radnie' uzna* 7iedy
zay ta+aki $a!enie tytoniu +yo z $rzy-
1192
czyn zdrowotnych za+ronione "eszcze w
czasach akademickich' na uniwersytecie
$ekiskim* ;ieszya si( kr&tk%' cho. inten-
sywn% $o$u!arnoci%' zwaszcza amator-
skie mieszanki wytwarzane w ;hun#kin# z
G&# wie cze#o* ,o ta+aki mona +yo do-
da. $raktycznie kady aromat' od esenc"i
or#aniczne" do s$roszkowanych maych
kra+&w*** takie $rzyna"mnie" odnosio si(
wraenie' zwaszcza w wy$adku an#ie!-
skie" mieszanki >i#h ,ry Aoast' kt&ra sku-
tecznie zniech(cia #o do wdychanych
uywek*
=a ekranie te!ewizora Prawdziwy ,o-
+roczyca ci%#n% swo"% monotonn% wy-
$owied0' $odczas #dy ;hien ostronie
wci%#n% $roszek nosem i $rzeczyta wska-
zania s$ecy)ik !eczy wszystko' $ocz%w-
szy od s$&0nie do $racy' a do zakocha-
nia w ko+iecie o $o!itycznie dwuznacznym
$ochodzeniu* ;iekawe* Aczko!wiek ty$o-
1193
we***
-adzwoni dzwonek*
Wsta i $odszed do drzwi ze wiadomo-
ci% czowieka' kt&ry wie' kto za nimi stoi*
-#odnie z "e#o $rzewidywaniami' na kory-
tarzu sta Hou 7uei' stranik +udynku' ni-
ski' ostrooki i czu"ny* =a ramieniu mia
o$ask( su+ow%' a na #owie meta!owy
hem' co wskazywao na to' e nie arto-
wa*
Panie ;hien' towarzyszu $arty"ny*
9trzymaem te!e)on ze stac"i te!ewizy"ne"*
-amiast o#!%da. $ro#ram' za+awiacie si(
$aczk% o $ode"rzane" zawartoci* W "e#o
r(kach $o"awi si( notes i du#o$is*
9trzymu"ecie dwa czerwone znaki i od te"
$ory macie usi%. w wy#odne"' zre!akso-
wane" $ozyc"i $rzed waszym od+iornikiem
i o)iarowa. Przyw&dcy sw% nie$odzie!n%
uwa#(* 5e#o sowa dzi wieczorem adreso-
wane s% wanie do wasF $odkre!am' do
1194
was*
W%t$i( od$ar ;hien*
7uei zamru#a*
;o $rosz(:
Przyw&dca rz%dzi omioma mi!iarda-
mi towarzyszy* Przecie nie +(dzie mnie
wyr&nia* Poczu $rzy$yw zociF
$unktua!no. re$rymendy stranika wy-
$rowadzia #o z r&wnowa#i*
Przecie sam syszaem odrzek
7uei* Wyra0nie o was ws$omnia*
;hien $odszed do te!ewizora i $odkr(-
ci #ono.*
Aeraz m&wi o $orakach w <ndiach
?udowychF to nie ma nic ws$&!ne#o ze
mn%*
Wszystkie $oruszane $rzez Przyw&dc(
s$rawy s% istotne* Hou 7uei na+az#ra
co w notesie' skoni si( o)ic"a!nie i od-
wr&ci na $i(cie* Po!ecenie' a+ym si( u
was stawi' nadeszo z ;entra!ne#o* Wyni-
1195
ka st%d' e wasze sku$ienie "est d!a nich
istotne* =akazu"( wam uruchomienie auto-
matyczne#o o+wodu re"estru"%ce#o trans-
mis"( i o+e"rzenie wczenie"szych )ra#-
ment&w $rzem&wienia*
;hien $ierdn%* < zatrzasn% drzwi*
=o to z $owrotem do te!ewizora' zako-
menderowa w duchu* Aam' #dzie ma s$(-
dza. wo!ny czas* < #dzie czeka"% na nie#o
dwa wy$racowania' !e%ce mu kamieniem
na sercu* < to w moim wasnym czasie' $o-
my!a ze zoci%* ,o dia+a z nimi* Ham
to #dzie* Wie!kimi krokami $odszed do
od+iornika i $rzyst%$i do "e#o wy%czaniaF
natychmiast za$a!io si( czerwone wiate-
ko ostrze#awcze' in)ormu"%c #o' e nie ma
$rawa wy%czy. te!ewizora w #runcie
rzeczy nie zdoa+y $rzerwa. tyrady' nawet
#dy+y od%czy #o od sieci* 9+owi%zkowe
wysuchiwanie $rzem&wie' $omy!a'
wykoczy nas wszystkich* @dy+ym ty!ko
1196
m&# si( od nich uwo!ni.' od z#ieku Par-
tii' "e" u"adania $odczas na#onki na !udz-
ko.***
9 i!e wiedzia' nie istnia aden $rze$is'
za+rania"%cy mu zaywania ta+aki w trak-
cie o#!%dania Przyw&dcy* 9tworzywszy
wi(c $aczuszk(' wysy$a cz(. czarnych
#ranu!ek na !ew% do* =ast($nie w$raw-
nie $odni&s r(k( do twarzy i #(+oko
wci%#n% su+stanc"( w zatoki nosowe*
Przy$omnia so+ie dawne $rzekonanie' e
nozdrza $rowadziy $rosto do m&z#u' czy!i
wdychany $roszek +ez$orednio w$ywa
na kor( m&z#ow%* 4miechn% si(' usiad i
skierowa s$o"rzenie na te!ewizor oraz do-
+rze znane#o wszystkim #estyku!u"%ce#o
oso+nika*
9+!icze m&wi%ce#o za)a!owao i zniko*
,0wi(k urwa si(* Hia $rzed so+% $r&-
ni(* S$o#!%da w +iay i $usty ekran' sy-
sz%c s%cz%cy si( z #onika cichy $omruk*
1197
;ho!erna ta+aka' $omy!a* < zachannie
wci%#n% w nozdrza $ozostao. $roszku'
czu"%c' "ak w(dru"e zatokami i' "ak mu si(
zdawao' dochodzi do m&z#u* - rosn%cym
za$ami(taniem chon% su+stanc"(' $ozwa-
!a"%c' +y docieraa coraz #(+ie"*
Kkran +y w da!szym ci%#u $usty* =araz
sto$niowo zacz% )ormowa. si( na nim "a-
ki ksztat* =ie +y to "ednak Przyw&dca*
Posta. nie $rzy$ominaa Prawdziwe#o ,o-
+roczycy ?udu ani nawet czowieka*
Hia $rzed so+% mechaniczn% konstruk-
c"(' zoon% z szere#u o+wod&w i rozkoy-
sanych $seudoodn&y' soczewek oraz
skrzecz%ce" skrzynki' kt&ra "az#ot!iwie
$od"(a swo"% $rzemow(*
;o to "est' $omy!a' z osu$ieniem w$a-
tru"%c si( w ekran* Dzeczywisto.: >a!u-
cynac"e' stwierdzi* 7ramarz zna!az si( w
$osiadaniu $sychode!icznych rodk&w
uywanych $odczas Wo"ny Wyzwo!enia*
1198
S$rzeda"e to wistwo' a "a "e zayem' i to
i!eS
;hwie"nie doszed do wideo)onu i wy-
kr(ci numer na"+!isze" stac"i KsGe*
;hc( z#osi. dystry+utora rodk&w
ha!ucyno#ennych $owiedzia do su-
chawki*
Paskie nazwisko i adres: za+rzmia
+ezoso+owy #os #or!iwe#o $o!icy"ne#o
+iurokraty*
4dzie!i $otrze+nych in)ormac"i' $o
czym nie$ewnie wr&ci na sw&" )ote!' +y
zn&w utkwi. wzrok w oso+!iwoci na
ekranie* Ao za+&"stwo' $omy!a* Qrodek
wyna!eziono na"$ewnie" w Waszyn#tonie
a!+o w ?ondynieF "est si!nie"szy i dziwnie"-
szy ni ?S,-2I' kt&rym skutecznie zanie-
czyci!i nasze z+iorniki* A "a my!aem' e
uwo!ni mnie od ci(aru $rzem&wie Przy-
w&dcy*** to "est znacznie #orsze' ta #dacz%-
ca' +ekocz%ca' trz(s%ca si(' e!ektroniczna
1199
$otworno. z meta!u i $!astiku istny
koszmar*
Husie. $atrze. na to do koca ycia***
4$yn(o dziesi(. minut i dwuoso+owa
eki$a KsGe zaomotaa do drzwi* ,o te#o
czasu strasz!iwa wiz"a e!ektroniczne#o $o-
twora zd%ya sto$niowo zanikn%.' ust($u-
"%c mie"sca zna"ome" $ostaci Przyw&dcy*
Doztrz(siony w$uci $o!ic"ant&w do
mieszkania i za$rowadzi do stou' na kt&-
rym s$oczyway resztki ta"emnicze" su+-
stanc"i*
Psychode!iczna su+stanc"a toksyczna
rzuci ochry$ym #osem* 9 kr&tkotrwa-
ym dziaaniu* Gez$orednio dosta"e si( do
krwio+ie#u $rzez naczynia nosowe* Podam
wam szcze#&y' #dzie "% ku$iem i od
ko#o* S$azmatycznie odetchn%F o+ec-
no. $o!ic"i $rzyniosa mu $ewn% u!#(*
,wa" o)icerowie czeka!i z uniesionymi
$i&rami* W t!e $yn(o niekocz%ce si(
1200
$rzem&wienie Przyw&dcy* Podo+nie "ak
$odczas tysi%ca innych wieczor&w w yciu
Aun#a ;hiena* A!e to "u ni#dy nie +(dzie
to samo' $omy!a' $rzyna"mnie" nie d!a
mnie* =ie $o zayciu te#o toksyczne#o
wistwa*
;iekawe' czy o to im chodzio' $rzyszo
mu do #owy*
Hy!enie o nich wydao mu si( dziwne*
,ziwne' !ecz na sw&" s$os&+ tra)ne* -awa-
ha si( na uamek sekundy' czy ma $oda.
szcze#&y' czy $owiedzie. $o!ic"i wystar-
cza"%co duo' a+y za$aa tamte#o czowie-
ka* 7ramarz' mia na kocu "(zyka* =ie
wiem' #dzieF nie $ami(tam* A!e $ami(ta
dokadnieF skrzyowanie na trwae wryo
mu si( w $ami(.* Aote' z niewytumacza!-
nym oci%#aniem' $owiedzia $rawd(*
,zi(ku"emy' towarzyszu ;hien* Sze)
eki$y skru$u!atnie ze+ra $ozostao. su+-
stanc"i ;hien zuy za!edwie znikom%
1201
cz(. i woy "% do kieszeni e!e#anckie-
#o munduru* Przeana!izu"emy "% $rzy
na"+!isze" s$oso+noci o+ieca* W ra-
zie koniecznoci zaa$!ikowania antidotum'
natychmiast damy $anu zna.* =iekt&re z
dawnych' wo"ennych rodk&w $sychode-
!icznych $owodu"% mier.' "ak $an za$ew-
ne czyta*
;zytaem $otwierdzi* Hy!a do-
kadnie o tym samym*
Powodzenia i dzi(ku"emy za in)orma-
c"e $owiedzie!i $o!ic"anci i wysz!i* Sytu-
ac"a nie zdawaa si( ro+i. na nich adne#o
wraeniaF $omimo okazane" skutecznoci'
widocznie $otraktowa!i skar#( "ak ch!e+
$owszedni*
Gior%c $od uwa#( wszecho+ecn% +iuro-
krac"(' wynik testu !a+oratory"ne#o nad-
szed zadziwia"%co szy+ko* =im $rzemowa
,o+roczycy do+ie#a koca' w mieszka-
niu ;hiena roz!e# si( sy#na wideo)onu*
1202
Ao nie "est rodek ha!ucyno#enny
zakomunikowa $racownik !a+oratory"ny
KsGe*
=ie: odrzek' ku swemu zdumieniu
nie odczuwa"%c na"mnie"sze" u!#i*
Wr(cz $rzeciwnie* Ao )enotiazyna'
kt&ra' "ak $an za$ewne wie' "est antyha!u-
cyno#enna* 5eden #ram to si!na dawka' a!e
nieszkod!iwa* Hoe o+niy. cinienie krwi
a!+o s$owodowa. senno.* Pewnie ukra-
dziono "% w czasie wo"ny z a$teczki $ozo-
stawione" $rzez ucieka"%cych +ar+arzy-
c&w* =ie ma co si( martwi.*
;hien w zamy!eniu $owo!i odoy su-
chawk(* =ast($nie $odszed do okna z wi-
dokiem na inne wysokie +udynki miesz-
ka!ne* < $o#r%y si( w my!ach*
-adzwoni dzwonek u drzwi* 5ak w tran-
sie $rzeci% wyoony dywanem sa!on i $o-
szed otworzy.*
4"rza dziewczyn( w +r%zowym $asz-
1203
czu $rzeciwdeszczowym' z chustk% $rzy-
krywa"%c% "e" ciemne' !ni%ce' +ardzo du-
#ie wosy* Powiedziaa niemiao2
>m' towarzysz ;hien: Aun# ;hien: -
ministerstwa***
W$uci dziewczyn( do rodka i za-
mkn% za ni% drzwi*
Honitorowaa $ani m&" wideo)on
ozna"miF to stwierdzenie o$ierao si( na
czystych domysach' co "ednak $od$owia-
dao mu' e ma rac"(*
;zy*** czy oni za+ra!i reszt( ta+aki:
Doze"rzaa si(* Ach' mam nadzie"(' e
nie' tak trudno "% teraz dosta.*
9 ta+ak( nietrudno od$ar* 9 )eno-
tiazyn( owszem* ;zy to "% miaa $ani na
my!i:
,ziewczyna $odniosa #ow( i zmierzy-
a #o uwanym s$o"rzeniem $odkr%onych
oczu*
Aak' $anie ;hien*** -awahaa si(*
1204
=a"wyra0nie" +ya r&wnie nie$ewna swo-
ich rac"i' "ak KsGecy $ewni sie+ie* Pro-
sz( $owiedzie.' co $an zo+aczy* Ao d!a
nas niezmiernie istotne*
;zy miaem wy+&r: za$yta ostro*
A-tak' "ak na"+ardzie"* Wanie to z+i"a
nas z tro$u i k&ci si( z naszymi teoriami*
Arudno to $o"%.* 5e" oczy "eszcze +ar-
dzie" $ociemniay* ;zy istota miaa $rze-
raa"%cy' $ynny ksztat: Gya !uzowata i
uz(+iona' niczym kosmita: =iech $an mi
$owieF musimy to wiedzie.* - trudem
chwytaa oddech* ;hien za$a si( na o+-
serwac"i nier&wnomierne#o )a!owania "e"
$rochowca*
Haszyna $owiedzia*
AchS Przekrzywia #ow(' ener#icz-
nie ni% kiwa"%c* Aak' rozumiem' urz%dze-
nie w niczym nie$rzy$omina"%ce czowie-
ka* =ie atra$a stworzona na "e#o ksztat i
$odo+iestwo*
1205
Ao nie wy#!%dao "ak czowiek $o-
twierdzi* < nie m&wio "ak on' dorzuci w
my!ach*
Dozumie $an' e to nie +ya ha!ucyna-
c"a*
-ostaem o)ic"a!nie $oin)ormowany'
e zayem )enotiazyn(* Ay!e wiem* Po-
su#iwa si( o#&!nikamiF nie chcia m&wi.'
!ecz sucha.* Sucha. te#o' co dziewczyna
miaa do $owiedzenia*
;&' $anie ;hien*** zaczer$n(a tchu*
Skoro to nie +ya ha!ucynac"a' wi(c co:
;& nam $ozosta"e: -"awisko o nazwie
/$onadwiadomo.1' $rawda:
=ie od$owiedzia' odwr&ciwszy si( do
nie" $!ecami od niechcenia si(#n% $o $ra-
ce e#zaminacy"ne i $rze"rza "e* ;zeka' a
$onowi $r&+(*
Stan(a o+ok nie#o' rozsiewa"%c wok&
sie+ie sodki za$ach wiosenne#o deszczu i'
"ak $omy!a' $i(kna w tym' "ak $achniaa'
1206
wy#!%daa i m&wia* -waszcza to ostatnie
odr&niao "% od znane#o z te!ewiz"i sche-
matu $rzem&wie' do kt&re#o $rzywyk od
dziecka*
=iekt&rzy s$or&d zaywa"%cych ste!a-
zyn( $owiedziaa zachry$ni(tym #osem
a wanie ste!azyn( $an wzi%' $anie
;hien' widz% "edn% $osta.' a inni dru#%*
-doa!imy "ednak wyodr(+ni. wyra0ne
kate#orieF r&norodno. nie "est niesko-
czona* ;z(. os&+ widzi to' co $an' czy!i
7!ankera* <nni $ynn% z"aw(F nazwa!imy
"% Poykaczem* 5est "eszcze Ptak' Wiru"%ca
Ser$entyna i*** 4rwaa* ?ecz $ozostae
reakc"e m&wi% niewie!e* H&wi% nam +ar-
dzo niewie!e* -awahaa si(' $o czym
$od"(a2 Skoro ws$omniane $rzeycie
stao si( i $askim udziaem' $anie ;hien'
chcie!i+ymy' a+y do%czy $an do nasze#o
z#romadzenia* Prosz( $rzysta. do swo"e"
#ru$y' do tych' kt&rzy widz% to' co $an*
1207
@ru$y ;zerwone"* ;hcemy wiedzie.'
czym to "est na$rawd(*** Dozoya smu-
ke' woskowe donie* Wydawao mu si(' e
"e" czu"no. odro+in( ze!aa*
A $ani co widzi: za$yta*
=a!e( do @ru$y T&te"* Widz(*** +u-
rz(* -awodz%c%' nikczemn% tr%+( $o-
wietrzn%' kt&ra wyrywa wszystko z korze-
niami i niszczy osied!a mieszka!ne' ma"%ce
z zaoenia $rzetrwa. stu!ecie* 4miech-
n(a si( +!ado* =iszczycie!* W sumie ist-
nie"e dwanacie #ru$' $anie ;hien* ,wa-
nacie cakowicie odmiennych eks$ery-
ment&w i wszystkie $ochodz% z te" same"
)enotiazyny' a $rzedstawia"% $rzemawia"%-
ce#o Wodza* 4miechn(a si( do nie#o*
Hiaa du#ie' $ewnie sztucznie $rzeduo-
ne' rz(sy i $rze"(te' +a' nawet u)ne' s$o"-
rzenie* Aak "ak #dy+y czua' e on co wie'
a!+o moe co zro+i.*
Powinienem zoy. na $ani% donos
1208
odrzek $o chwi!i*
=ie ma na ten temat adne" ustawy*
Studiowa!imy sowieckie $isma $rawne
zanim*** zna!e0!imy dystry+utor&w ste!a-
zyny* Hamy "e" niewie!eF musimy +ardzo
uwaa.' komu "% da"emy* Wydawao si(
nam' e $an "est waciw% oso+%*** do+rze
znany mody karierowicz w drodze na
szczyt* Wy"(a mu z r(ki ese"e e#zamina-
cy"ne* -a$rz(#!i $ana do $o!i-czytania:
/Po!i-czytania1: =ie zrozumia*
Studiowania $ism !u+ $rzem&wie
$od k%tem $arty"ne" $o$rawnoci wiato-
$o#!%dowe"* W $askie" hierarchii m&wi
si( $o $rostu /czytanie1' $rawda:
4miechn(a si( $onownie* 7iedy osi%-
#nie $an ko!e"ny szcze+e! i do%czy do
$ana Aso-$ina' $ozna $an to s)ormuowa-
nie* ,odaa $owanie2 < do $ana Pethe-
!a* 9n zaszed "u +ardzo wysoko* Panie
;hien' w San Fernando nie ma adne"
1209
szkoy ideo!o#iczne"* 9trzyma $an )aszy-
we ese"e' ma"%ce na ce!u stwierdzenie $a-
skie" ideo!o#ii $o!ityczne"* < co' kt&ra $ra-
ca $askim zdaniem "est $rze"awem orto-
doks"i' a kt&ra herez"i: 5e" #os na+ra $i-
sk!iwe" +arwy' +rzmiao w nim zo!iwe
roz+awienie* =iech $an wy+ierze niewa-
ciw%' a wymarzona kariera utknie w mar-
twym $unkcie* =iech $an wy+ierze waci-
w%***
;zy $ani wie' kt&ra "est kt&ra: za$y-
ta*
9wszem kiwn(a #ow%* -aoy!i-
my $odsuch w #a+inecie $ana Aso-$ina*
-are"estrowa!imy "e#o rozmow( z $anem
Pethe!em*** kt&ry tak na$rawd( nosi nazwi-
sko 5udd ;raine i "est wyszym ins$ekto-
rem KsGe* Pewnie $an o nim syszaF $e-
ni )unkc"( #&wne#o asystenta s(dzie#o
Bor!awskie#o $odczas $rocesu z+rodnia-
rzy wo"ennych w -urychu w dziewi(.dzie-
1210
si%tym &smym*
Dozumiem od$ar nie +ez $ewnych
trudnoci* ;&' to wy"aniao s$raw(*
=azywam si( Aania ?ee $owiedziaa
dziewczyna*
W mi!czeniu skin% #ow%F oszoomienie
ode+rao mu "asno. my!enia*
5estem waciwie ty!ko dro+n% urz(d-
niczk% dodaa $anna ?ee w $askim
ministerstwie* 5ednak ni#dy si( nie s$otka-
!imy' $rzyna"mnie" so+ie nie $rzy$omi-
nam* W miar( mo!iwoci staramy si(
utrzyma. na swoich stanowiskach* <m wy-
e"' tym !e$ie"* H&" sze)***
;zy $ani $owinna m&wi. mi to
wszystko: za$yta' wskazu"%c na w%czo-
ny te!ewizor* ;zy oni te#o nie re"estru"%:
Aania ?ee $owiedziaa2
W$rowadzi!imy zak&cenia w audio-
wizua!nym od+iorze materiau z te#o +u-
dynku* =im odkry"% $rzyczyn( usterki' mi-
1211
nie co na"mnie" #odzina* ,!ate#o mamy***
Po$atrzya na ze#arek na dro+nym nad-
#arstku' "eszcze kwadrans* =ic nam nie
#rozi*
Prosz( mi $owiedzie.' kt&ra $raca "est
ortodoksy"na $o$rosi*
Aak $anu na tym za!ey: =a$rawd(:
A na czym ma mi za!ee.:
=ie rozumie $an' $anie ;hien: ,o-
wiedzia si( $an cze#o* W&dz nie "est
WodzemF "est czym innym' a!e nie wie-
my' czym* 5eszcze nie* Panie ;hien' z ca-
ym szacunkiem' czy kiedyko!wiek da $an
do z+adania wod(' kt&r% $an $i"e: Wiem'
e to +rzmi miesznie' a!e czy zro+i $an
to:
=ie od$ar* 9czywicie' e nie*
,o+rze wiedzia' "akie da!e" $adn% sowa*
=asze +adania wykazay w nie" o+ec-
no. rodk&w ha!ucyno#ennych $owie-
dziaa $anna ?ee* Gya skaona' "est i +(-
1212
dzie* =ie s% to rodki uywane w czasie
wo"ny' nie $owodu"% dezorientac"i' !ecz
stanowi% syntetyczn% $ochodn% a!ka!oidu
o nazwie ,atroO-C* 9d rana $i"e to $an w
domu' w restaurac"ach i domach' kt&re $an
odwiedza* D&wnie w ministerstwieF "est
$om$owana z centra!ne#o 0r&da* H&wi-
a +eznami(tnym #osem* Dozwi%za!i-
my ten $ro+!em' wiedzie!imy' e do+ra
)enotiazyna to waciwe antidotum* Dzecz
"asna' nie mie!imy $o"(cia o r&norodno-
ci autentycznych doznaF z !o#iczne#o
$unktu widzenia to nie miecio si( w #o-
wie* >a!ucynac"e $owinny $rzy+iera. r&-
n% )orm( w wy$adku r&nych os&+' nato-
miast rzeczywisto. $owinna +y. d!a
wszystkich "ednakowa sam $an widzi' e
wszystko stoi do #&ry no#ami* =ie ma co
nawet $r&+owa. $okusi. si( o teori( ad
hoc' a G&# nam wiadkiem' e $r&+owa!i-
my* ,wanacie wza"emnie wyk!ucza"%-
1213
cych si( ha!ucynac"i nietrudno +yo+y to
zrozumie.* A!e nie "edn% ha!ucynac"( i
dwanacie rzeczywistoci* 4mi!ka i ze
zmarszczonymi +rwiami $rzy"rzaa si( te-
stom* Praca na temat ara+skie#o wiersza
to dzieo ortodoksa zawyrokowaa* 5e-
!i $an im to $owie' zau)a"% $anu i dadz%
wysze stanowisko* Podskoczy $an o "e-
den szcze+e! wye" w $arty"ne" hierarchii*
4kazu"%c w umiechu r&wne z(+y' uzu-
$enia2 Widzi $an' "ak o$acia si( $o-
ranna inwestyc"a* Wystawi!imy $askie"
karierze $o!is( u+ez$ieczeniow%*
=ie wierz( od$ar* Sowa dziewczy-
ny uruchomiy w nim instynktowny me-
chanizm o+ronny' wyksztacony $rzez
$rze+ywanie !atami wr&d czonk&w
wschodnie" P7 w >anoi* -na!i oni tysi%ce
s$oso+&w wye!iminowania rywa!a nie-
kt&re sam stosowa' niekt&rych dowiad-
czy na wasne" sk&rze* Ao m&# +y. "eden
1214
ze s$oso+&w' dot%d mu nieznany* Wszyst-
ko si( mo#o zdarzy.*
,zi wieczorem odezwaa si( $anna
?ee Przyw&dca ws$omnia w swoim
$rzem&wieniu wanie $ana* ;zy to nie
dziwne: Pana' s$or&d wszystkich !udzi:
,ro+ne#o urz(dnika w $odrz(dnym mini-
sterstwie***
Przyzna"( $owiedzia* 9de+raem
to dokadnie w ten s$os&+*
Gyo to uzasadnione dziaanie* 5e#o
Ws$aniao. ma zamiar zwer+owa. e!itar-
n% kadr( modziey' chc%c w ten s$os&+
tchn%. nowe ycie w niemraw% z#ra"( sta-
rych wyeraczy i $arty"nych waniak&w*
5e#o Ws$aniao. wy+ra $ana na te" sa-
me" zasadzie' co my2 $rzy od$owiednich
staraniach $aska kariera moe za$rowa-
dzi. $ana $rosto na szczyt* Przyna"mnie"
na $ewien czas*** "ak do+rze wiemy* Aaka
"est ko!e" rzeczy*
1215
Prawie wszyscy we mnie wierz%' skon-
statowa w duchu* 9$r&cz mnie same#o'
zwaszcza $o dowiadczeniu z antyha!ucy-
no#ennym towarem* Podwayo ono' i
$ewnie nie +ez rac"i' !ata niezm%cone"
$ewnoci* =iemnie" "ednak odzyskiwa
$rzytomno. umysuF na"$ierw czu' "ak
wraca ona sto$niowo' $otem w $o$iechu*
Podszed do wideo)onu i $o raz dru#i
te#o wieczoru $rzyst%$i do wykr(cania
numeru KsGe w >anoi*
Wydanie mnie zauwaya $anna ?ee
+yo+y dru#% co do znaczenia $od"(t%
$rzez $ana chy+ion% decyz"%* Powiem im'
e chcia $an mnie $rzeku$i.* < my!a $an'
e z uwa#i na $rac( w ministerstwie wiem'
kt&ry ese" wy+ra.*
A co +yo $ierwsz% chy+ion% decyz"%:
za$yta*
=iezaycie wi(ksze" dawki )enotiazy-
ny od$ara #adko $anna ?ee*
1216
Aun# ;hien odoy suchawk(* ;o si(
ze mn% dzie"e: ,wie siy' Partia i 5e#o
Ws$aniao. z "edne" strony' dziewczyna z
"e" domniemanym stowarzyszeniem z dru-
#ie"* 5edna strona chce wynie. mnie "ak
na"wye" w $arty"ne" hierarchii' dru#a***
;ze#o waciwie chce Aania ?ee: ;o kry"e
si( $od "e" sowami' $od "awn% $o#ard%
wo+ec Partii' Przyw&dcy' etycznych stan-
dard&w ?udowe#o -"ednoczone#o Frontu
,emokratyczne#o "akie ma $!any wz#!(-
dem nie#o:
;zy tworzycie anty-Parti(: za$yta
ciekawie*
=ie*
A!e*** Hachn% r(k%* =ic inne#o
nie ma2 "est ty!ko Partia i anty-Partia* Wo-
+ec te#o na!eycie do Partii* 9szoomio-
ny nie s$uszcza z nie" wzrokuF odwza"em-
nia mu s$oko"ne s$o"rzenie* Hacie swo-
"% or#anizac"( $od"% i s$otykacie si(*
1217
;o chcecie zniszczy.: De#u!arne )unkc"o-
nowanie rz%du: ;zy+ycie $rzy$omina!i
zdradzieckich amerykaskich student&w'
kt&rzy $odczas wo"ny w Wietnamie za-
trzymywa!i $oci%#i z wo"skiem' or#anizo-
wa!i demonstrac"e***
Ao nie tak zao$onowaa ze znue-
niem $anna ?ee* Szkoda s&w' nie o to
chodzi* 9to' co chcemy wiedzie.2 kto' !u+
co' nami rz%dzi: Husimy $ozyska. ko#o'
"akie#o o+iecu"%ce#o' mode#o teoretyka
$arty"ne#o' kt&ry $r(dze" czy $&0nie" zo-
stanie za$roszony' +y stan%. oko w oko z
Przyw&dc% rozumie $an: Podniosa
#os' s$o#!%da"%c na ze#arekF na"wyra0nie"
s$ieszyo si( "e" do wy"cia* 7wadrans $ra-
wie do+ie# koca* 5ak $anu wiadomo'
za!edwie #arstka os&+ dost($u"e te#o za-
szczytu* Ao znaczy' na$rawd( #o widzi*
9doso+nienie $owiedzia* - uwa#i
na "e#o $odeszy wiek*
1218
Hamy nadzie"( odrzeka $anna ?ee
e "e!i za!iczy $an test' kt&ry d!a $ana
$rzy#otowa!i' a z mo"% $omoc% na $ewno
to si( uda' za$rosz% $ana na "edno z or#a-
nizowanych od czasu do czasu $rzez Wo-
dza s$otka' oczywicie dyskretnie $rze-
mi!czanych na amach $rasy* Dozumie
$an: W +!iskim histerii #osie $o"awiy
si( $isk!iwe nuty* Wtedy dowiemy si('
"e!i $&"dzie $an tam $od w$ywem rod-
k&w antyha!ucyno#ennych' zo+aczy $an'
"ak on rzeczywicie wy#!%da***
Hy!%c #ono' $owiedzia2
< zakocz( karier(* 9 i!e nie ycie*
5est $an nam co winien warkn(a z
$o+!ad% twarz% Aania ?ee* @dy+ym nie
$owiedziaa $anu' kt&ry test wy+ra.' wy-
+ra+y $an ten niewaciwy i $ask% wy-
marzon% karier( i tak sz!a# +y tra)i* 9+!a-
+y $an test' o kt&re#o istnieniu nie mia+y
$an zie!one#o $o"(ciaS
1219
Hiaem szans( $& na $& od$ar +ez
$rzekonania*
=ie* -e zoci% $otrz%sn(a #ow%*
Faszywy test u$strzono $arty"nym ar#o-
nem* ;e!owo tak uoono ese"e' +y w$ad
$an w $ua$k(* ;hcie!i' e+y $an o+!aS
Ponownie $rzeni&s wzrok na $race*
Hia zam(t w #owie* A "e!i rac"a !ey $o
"e" stronie: Ho!iwe* Ao +ardzo $rawdo-
$odo+ne' zwaszcza "e!i si( znao )unkc"o-
nariuszy $arty"nych i $ana Aso-$ina tak
do+rze "ak on* 9#arn(o #o znuenie* < $o-
czucie k!(ski* Po chwi!i zwr&ci si( do
dziewczyny2
Ao' co usiu"e $ani na mnie wym&c' to
Kuid pro Kuo$ Wywiadczya mi $ani $rzy-
su#(' zdo+ya czy te racze" twierdzi' e
zdo+ya od$owied0 na $ytanie Partii*
?ecz na tym $ani ro!a si( koczy* ,!acze-
#o nie mia+ym wyrzuci. teraz $ani za
drzwi: =ie musz( da. w zamian zamane-
1220
#o sze!%#a* Sysza' "ak "e#o +eznami(t-
ny #os $o+rzmiewa +rakiem em$atyczne"
emoc"ona!noci' tak charakterystycznym
d!a kr(#&w $arty"nych*
W drodze na szczyt otrzyma $an ko-
!e"ne s$rawdziany odrzeka $anna ?ee*
< te $omoemy $anu rozwi%za.* Gya
o$anowana i swo+odnaF musiaa $rzewi-
dzie. "e#o reakc"(*
<!e mam czasu do namysu: za$yta*
Aeraz wychodz(* =ie ma $o$iechuF
nie otrzyma $an za$roszenia do wi!!i nad
5an#cy w $rzyszym ty#odniu' ani nawet
miesi%cu* Podchodz%c do drzwi' $owie-
dziaa2 ,ostarczymy $anu od$owiedzi do
ko!e"nych test&w' w&wczas +(dzie $an
mia okaz"( zo+aczy. ko#o z nas* Gy.
moe to nie +(d( "a' !ecz ka!eki weteran'
kt&ry s$rzeda $anu ta+e!e z rozwi%zaniami
$rzy we"ciu do ministerstwa* 4miech-
n(a si( $rze!otnie* 7t&re#o dnia nies$o-
1221
dziewanie otrzyma $an ozdo+ne' o)ic"a!ne
za$roszenie do wi!!i' do kt&re" $&"dzie $an'
+(d%c $od w$ywem due" dawki ste!azy-
ny*** kto wie' moe ostatnie" z naszych kur-
cz%cych si( za$as&w* ,o+ranoc* ,rzwi
zamkn(y si( i dziewczyna znika*
Goe' $omy!a* Ho#% mnie szantao-
wa. za to' co zro+iem* 9na nawet nie ra-
czya o tym ws$omnie.F na t!e te#o' w co
+y zamieszany' $odo+na wzmianka nie
+ya warta zachodu*
=i+y czym mo#!i+y mnie szantaowa.:
Przecie $oin)ormowaem KsGe' e otrzy-
maem rodek o nazwie )enotiazyn%* 9ni
"u wiedz%' $omy!a* G(d% mnie o+serwo-
wa.F "u s% czu"ni* Aeoretycznie nie naru-
szyem $rawa' a!e*** +(d% mie. na mnie
oko' +ez dw&ch zda*
-reszt%' zawsze to ro+i!i* 9wa my!
$rzyniosa mu $ewn% u!#(* W ci%#u wie!u
!at $rzyzwyczai si( do te#o stanu rzeczy'
1222
$odo+nie "ak inni*
-o+acz( Prawdziwe#o ,o+roczyc(
?udu w rzeczywiste" $ostaci' stwierdzi w
duchu* Hoe nikt $rzede mn% te#o nie do-
kona* ;iekawe' "ak to +(dzie* 7t&ra z ka-
te#orii nieha!ucynac"i: 7ate#orii' o kt&-
rych nic mi nie wiadomo*** moe ten wi-
dok wytr%ci mnie z r&wnowa#i* 5e!i to ma
$rzy$omina. stwora z te!ewiz"i' to "ak do-
trwam do koca wieczoru' nie da"%c nic $o
so+ie $ozna.: =iszczycie!' 7!anker' Ptak'
Wiru"%ca Ser$entyna' Poykacz*** a!+o co
"eszcze #orsze#o*
-astanawia si(' "ak wy#!%da"% $ozostay
o+razy*** $o czym zrezy#nowa* Ao do ni-
cze#o nie $rowadzio* < wzma#ao "e#o
nie$ok&"*
=ast($ne#o ranka $an Aso-$in i $an ,a-
rius Pethe! s$otka!i #o w +iurze' o+a" s$o-
ko"ni' cho. $eni oczekiwania* Gez sowa
1223
wr(czy im "eden z dw&ch /test&w1* 9rto-
doksy"ny' z kr&tkim i chwyta"%cym za ser-
ce $oematem ara+skim*
9to $owiedzia do+itnie ;hien
dzieo oddane#o czonka Partii +%d0 te
kandydata do czonkostwa* Aen dru#i Ar%-
ci $ozostae kartki* Deakcy"ny mie.*
9#arn(a #o zo.* Pomimo $ozorne"***
W $orz%dku' $anie ;hien $rzerwa
mu Pethe!' kiwa"%c #ow%* =ie ma $o-
trze+y wdawania si( w szcze#&yF $aska
ana!iza "est $o$rawna* Sysza $an wczo-
ra"sz% wzmiank( na sw&" temat w $rzem&-
wieniu Przyw&dcy:
=atura!nie od$ar ;hien*
5ak $an za$ewne od#ad ci%#n% Pe-
the! w nasze $rzedsi(wzi(cie zaan#ao-
wanych "est wie!e rodk&w* Przyw&dca ma
na $ana okoF to nie u!e#a w%t$!iwoci* ;o
wi(ce"' skontaktowa si( ze mn% w $a-
skie" s$rawie* 9tworzy wy$chan% tecz-
1224
k( i $rzetrz%sn% "%* -#u+iem* Aak czy
owak*** S$o"rza na Aso-$ina' kt&ry !ekko
skin% #ow%* 5e#o Ws$aniao. chcia
+y widzie. $ana na ko!ac"i na swoim ran-
czu nad rzek% 5an#cy w nast($ny czwar-
tek* Pani F!etcher za***
Pani F!etcher: 7im "est Pani F!etcher:
za$ytaS ;hien*
Ton% Prawdziwe#o ,o+roczycy
od$ar $o chwi!i osch!e Aso-$in* 9n na-
zywa si(' "ak $an za$ewne nie mia okaz"i
usysze.' Ahomas F!etcher*
5est kaukaskie#o $ochodzenia wy"a-
ni Pethe!* Wywodzi si( z =owoze-
!andzkie" Partii 7omunistyczne"F uczestni-
czy w tamte"szym $rzewrocie* Aa in)or-
mac"a nie "est w$rawdzie ta"na' niemnie"
"ednak unikano w te" kwestii roz#osu*
4mi!k z wahaniem' +awi%c si( acusz-
kiem od ze#arka* Hoe +(dzie !e$ie"' "e-
!i $an o tym za$omni* 9czywicie' z
1225
chwi!% #dy $an #o zo+aczy' stanie z nim
twarz% w twarz' stwierdzi $an' e kauka-
skie $ochodzenie "est niew%t$!iwe* Podo+-
nie "ak w moim wy$adku* < w wy$adku
wie!u innych*
Dasa zaznaczy Aso-$in nie ma nic
ws$&!ne#o z !o"a!noci% wo+ec !idera i
Partii* 9 czym wiadczy o+ecny tu $an Pe-
the!*
A!e 5e#o Ws$aniao.' $omy!a ;hien*
W te!ewiz"i nic nie wskazywao na to' e
$ochodzi z -achodu*
W te!ewiz"i*** zacz%*
W te!ewiz"i w$ad mu w sowo Aso-
$in wy#!%d $oddawany "est zr(czne" o+-
r&+ce* ,!a ce!&w ideo!o#icznych* Wi(k-
szo. o+ywate!i na wyszych stanowi-
skach "est te#o wiadoma* -mierzy
;hiena krytycznym s$o"rzeniem*
-atem nikt nie ma co do te#o w%t$!iwo-
ci' $omy!a ;hien* Ao' co o#!%damy co
1226
wiecz&r' nie "est $rawdziwe* Pytanie wi(c'
do "akie#o sto$nia "est nierea!ne: ;z(cio-
wo: ;zy te cakowicie:
G(d( na to $rzy#otowany od$ar*
=ast%$i $ewien $o!iz#' $omy!a* =ie
s$odziewa!i si(' !udzie re$rezentowani
$rzez Aani( ?ee' e tak szy+ko uzyskam
dost($* @dzie "est ten antyha!ucyno#en:
,ostarcz% mi #o czy nie: Pewnie nie tak
od razu*
7u swo"emu zdziwieniu $oczu u!#(*
Po"awi si( w o+ecnoci 5e#o Ws$aniaoci'
mo#%c widzie. #o w !udzkie" $ostaci' tak
"ak widzia #o $odo+nie "ak inni w te-
!ewiz"i* G(dzie to +ardzo $rzy"emna ko!a-
c"a' s$(dzona w towarzystwie na"+ardzie"
w$ywowych az"atyckich czonk&w Partii*
;hy+a o+(d( si( +ez )enotiazyny' $omy-
!a* < "eszcze raz odetchn% z u!#%*
5est $owiedzia na#!e Pethe!' wyci%-
#a"%c z teczki +ia% ko$ert(* Paska karta
1227
wst($u* W czwartek rano zostanie $an
$rzetrans$ortowany do wi!!i Przyw&dcy*
Aam o)icer $rotoko!arny za$ozna $ana z
zasadami zachowania* 9+owi%zu"e str&"
wieczorowy' +iay krawat i )rak' atmos)era
"ednak +(dzie "ak na"+ardzie" $rzy"azna*
=ieodmiennie wznosi si( du% !icz+( toa-
st&w* 5a sam uczestniczyem w dw&ch te#o
ty$u s$otkaniach doda* Pan Aso-$in
$owiedzia z krzywym umiechem nie
zosta "eszcze w ten s$os&+ uhonorowany*
A!e' "ak to m&wi%' kady otrzyma to' na co
czeka* Ao sowa Gena Frank!ina*
4waam' e ten zaszczyt s$otka $ana
;hiena nieco z+yt szy+ko $owiedzia
Aso-$in* Wzruszy ramionami* =ikt "ed-
nak nie $yta mnie o zdanie*
5eszcze "edno zwr&ci si( do ;hiena
Pethe!* Ho!iwe' e kiedy u"rzy $an 5e#o
Ws$aniao. we wasne" oso+ie' +(dzie
$an nieco rozczarowany* Prosz( uwaa.'
1228
a+y nie da. nic $o so+ie $ozna.* -awsze
skania!imy si( do te#o i +y!imy szko-
!eni w tym kierunku a+y traktowa. #o
"ak wi(ce" ni czowieka* 5ednak $rzy sto!e
zachowu"e si(*** machn% r(k% *** dziw-
nie* Pod $ewnymi wz#!(dami tak "ak my*
Hoe na $rzykad wykaza. tendenc"e w
kierunku a#res"i sowne"' o$owiedzie. nie-
stosown% ane#dot( !u+ wy$i. za duo***
Szczerze m&wi%c' nikt nie "est w stanie z
#&ry $rzewidzie.' "ak s$rawy si( $otocz%'
na o#& "ednak $rzy"(cie trwa a do +iae-
#o rana* ,!ate#o roztro$nie +yo+y zay.
o)erowan% $rzez o)icera $rotoko!arne#o
dawk( am)etaminy*
Ach tak $owiedzia ;hien* Gya to
d!a nie#o interesu"%ca nowo.*
,!a kurau* < neutra!izac"i trunku* 5e#o
Ws$aniao. ma zdumiewa"%c% kondyc"(F
twardo trzyma si( na no#ach nawet wtedy'
#dy inni da!i "u za wy#ran%*
1229
=iesamowity czowiek wtr%ci Aso-
-$in* Wedu# nich "e#o sa+oci*** wiad-
cz% "edynie o tym' e to niezr&wnana oso-
+owo.* <stny czowiek Denesansu' "ak na
$rzykad ?orenzo i! Ha#ni)ico z Hedyce-
usz&w*
Dzeczywicie $rzytakn% Pethe!*
S$o#!%da na ;hiena z tak% uwa#%' e ten
ostatni $oczu zna"ome ukucie nie$oko"u*
;zy+ym dawa w$(dzi. si( w ko!e"n% $u-
a$k(: Hoe dziewczyna +ya w rzeczywi-
stoci a#entk% SG' $r&+u"%c% za$a. mnie
na nie!o"a!noci wo+ec Partii:
,o$i!nu"(' stwierdzi w duchu' a+y +ez-
no#i s$rzedawca zioowych s$ecy)ik&w
nie zacze$i mnie $o $racy* P&"d( do domu
inn% dro#%*
,o$i% swe#o* Ae#o dnia unikn% kon-
taktu z kramarzem' $odo+nie nast($ne#o'
a do czwartku*
W czwartek rano s$rzedawca wychyn%
1230
s$od za$arkowane" ci(ar&wki i zast%$i
mu dro#(*
H&" !ek: za#ai* -adziaa: Wiem'
e takF )ormua $ochodzi z czas&w dynastii
Sun# widz(' e ci $omo#a* =ie mam ra-
c"i:
- dro#i $owiedzia ;hien*
;zy wykaesz na ty!e u$rze"moci' +y
od$owiedzie.: 5e#o ton w niczym nie
$rzy$omina zna"ome#o zawodzenia u!icz-
ne#o kramarza i dononie zad0wi(cza w
uszach ;hiena***
Wiem' co mi dae od$ar ;hien*
=ie chc( wi(ce"* 5e!i zmieni( zdanie' ku-
$i( to w a$tece* ,zi(ki* Poszed $rzed
sie+ie' !ecz w&zek' wraz z +ezno#im $asa-
erem' nieust($!iwie ruszy w "e#o !ady*
Dozmawiaem z $ann% ?ee $owie-
dzia #ono kramarz*
>m od$ar ;hien' machina!nie $rzy-
s$iesza"%c krokuF na widok taks&wki wy-
1231
kona #watowny ruch r(k%*
5edziesz dzi na $rzy"(cie do wi!!i nad
rzek% 5an#cy ci%#n% zdyszany kramarz'
usiu"%c za nim nad%y.* We0 swo"e !e-
karstwo*** natychmiastS Ga#a!nie wyci%-
#n% ku niemu $askie zawini%tko* Pro-
sz(' ;hien' d!a two"e#o do+ra' d!a do+ra
nas wszystkich' e+ymy wreszcie dowie-
dzie!i si(' $rzeciwko czemu wa!czymy*
;hryste' to moe +y. istota $ozaziemskaF
to nasza na"wi(ksza o+awa* =ie rozumiesz'
;hien: ;zym w $or&wnaniu z tym "est
two"a cho!erna kariera: 5e!i si( nie dowie-
my***
Aaks&wka do+ia do kraw(nikaF drzwi
si( otworzyy' ;hien wsiad do rodka*
-awini%tko $rze!eciao $onad "e#o ra-
mieniem' wy!%dowao na )ramudze drzwi'
$o czym wi!#otne od deszczu ze!iz#n(o
si( na $odo#( $o"azdu*
Prosz( $owt&rzy kramarz* =ic ci(
1232
to nie kosztu"eF dzisia" "est za darmo* Ay!-
ko nie za$omni" zay. #o $rzed ko!ac"%* <
nie +ierz am)etaminy* Ao stymu!ator we-
wn(trzny' $rzeciwwskazany w wy$adku
zaycia rodka hamu"%ce#o' takie#o "ak )e-
notiazyna***
,rzwi taks&wki zamkn(y si(* ;hien
usiad*
,ok%d' towarzyszu: $ado $ytanie
mechaniczne#o urz%dzenia steru"%ce#o*
Poda identy)ikacy"ny numer swo"e#o
mieszkania*
Aen durny kramarz zanieczyci mo"e
wn(trze swoimi +rudami ozna"mia tak-
s&wka* Prosz( zwr&ci. uwa#(' co !ey
$rzy wasze" nodze*
;hien zauway tore+k( wy#!%daa "ak
na"zwycza"nie"sza ko$erta* ;hy+a wanie
w ten s$os&+ wchodzi si( w $osiadanie
narkotyk&w' $omy!a* =i st%d' ni zow%d
zna"du"% si( w zasi(#u r(ki* Przez chwi!(
1233
siedzia +ez ruchu' $o czym $odni&s zawi-
ni%tko*
Przesyka "ak zwyk!e zawieraa $isemn%
in)ormac"(' tym razem "ednak na$isano "%
r(cznie* Gy to ko+iecy charakter $isma'
na!ea do $anny ?ee2
9yli6my zdziieni tym po6piechem$
=haa 9o(u' zd7yli6my na czas$ &dzie
pan si5 podziea e torek i 6rod5D Tak
czy inacze)' oto ona' i poodzenia$ Una)d5
pana p*Ynie)A prosz5 mnie nie szuka8$
S$a!i wiadomo. w $o$ie!niczce*
< zachowa czarne #ranu!ki*
;ay czas' my!a* >a!ucyno#eny w na-
szych z+iornikach wodnych* Dok w rok*
;ae dziesi(cio!ecia* < to nie w czasach
wo"ny' a!e $oko"u* =ie do o+ozu wro#a'
!ecz s$rzymierzeca* ,ranie' $omy!a*
Hoe $owinienem to zay.F moe $owi-
1234
nienem $rzekona. si(' czym on na$rawd(
"est i $odzie!i. si( t% wiedz% z or#anizac"%
Aani*
Aak zro+i(' $ostanowi* Poza tym*** cie-
kawo. nie dawaa mu s$oko"u*
Wiedzia' e to 0!e* ;iekawo.' zwasz-
cza w kr(#ach Partii' na o#& nie $rowa-
dzia do nicze#o do+re#o*
9#arn(a #o +ez reszty* -astanawia si('
czy "e!i zay"e s$ecy)ik' "e#o dziaanie
utrzyma si( $rzez reszt( wieczoru*
;zas $okae* 5estemy $orasta"%cymi
r&wnin( kwiatami' kt&re cina' $omy!a'
$rzy$omina"%c so+ie ara+ski wiersz* Gez-
skutecznie $r&+owa $rzy$omnie. so+ie
da!sz% cz(.*
Wszystko "edno*
9)icer $rotoko!arny wi!!i' 5a$oczyk
7imo 9ku+ara' wysoki i krze$ki' o wy#!%-
dzie za$anika' nawet mimo okazane#o za-
$roszenia s$o#!%da na nie#o z "awn% wro-
1235
#oci%*
,ziwne' e zada $an so+ie ty!e trudu'
+y si( z"awi. wymamrota* =ie !e$ie"
zosta. w domu i $oo#!%da. te!ewiz"(: =ikt
za $anem nie t(skni* Qwietnie so+ie +ez
nie#o radzi!imy*
5u o#!%daem te!ewiz"( odrzek
twardo ;hien* Poza tym $rzy"(cia rzadko
+yy transmitowane' +yy z+yt s$rone*
?udzie 9ku+ary s$rawdzi!i' czy nie ma
$rzy so+ie +roni* -a"rze!i nawet w od+yt'
$o czym odda!i mu u+ranie* =ie zna!e0!i
ste!azyny* ,awno "% zay* ,ziaanie nar-
kotyku trwao okoo czterech #odzinF du-
e" ni $otrze+owa* <' "ak $owiedziaa Aa-
nia' +ya to koska dawkaF czu si( os$ay i
niezdarny' a "(zyk dr#a mu w ustach w
mimowo!nych konwu!s"ach nie$rzy"em-
ny e)ekt u+oczny' kt&re#o nie wzi% $od
uwa#(*
=ieo$oda! $rzesza dziewczyna' na#a od
1236
$asa w #&r(' z miedzian% strzech% wos&w
o$ada"%c% na ramiona i $!ecy* <nteresu"%ce*
Po $rzeciwne" stronie $o"awia si( inna'
na#a od st&$ do #&w* Widok +y nie mnie"
intry#u"%cy* 9+ie s$rawiay wraenie
mierte!nie znudzonych < cakowicie $o-
choni(tych so+%*
Pan te musi si( roze+ra. $oin)or-
mowa ;hiena 9ku+ara*
;hien zdumia si(*
Wydawao mi si(' e o+owi%zu"e str&"
wieczorowy*
Ao +y art od$ar 9ku+ara* Pa-
skim kosztem* Ay!ko dziewcz(ta s$aceru"%
na #o!asa* Prosz( do wo!i cieszy. oczy'
chy+a e "est $an homoseksua!ist%*
;&' chy+a musi mi si( to s$odo+a.' $o-
my!a ;hien* ,o%czy do $ozostaych #o-
ci' $odo+nie "ak on u+ranych we )raki !u+'
w wy$adku ko+iet' du#ie' $ow&czyste
suknie* Pomimo usy$ia"%ce#o dziaania
1237
ste!azyny' $oczu si( nieswo"o* ;o "a tu ro-
+i(' $omy!a* ,wuznaczno. sytuac"i nie
usza "e#o uwa#i* Przyszed' +o chcia
wdra$a. si( na wyszy szcze+e! $arty"ne"
kariery i wye+ra. $ene a$ro+aty s$o"rze-
nie 5e#o Ws$aniaoci*** $rzyszed tu r&w-
nie $o to' +y zdemaskowa. 5e#o Ws$a-
niao. "ako oszusta* =ie +y $ewien' na "a-
kich zasadach o$ierao si( to oszustwo'
!ecz wiedzia "edno2 +yo to oszustwo wy-
mierzone w Parti(' we wszystkie wie!+i%ce
$ok&" demokratyczne !udy Aerry* ;o za
ironia' stwierdzi w duchu* < wmiesza si(
w tum !udzi*
,ziewczyna o dro+nych' roz"arzonych
$iersiach $o$rosia #o o o#ie* - roztar-
#nieniem wy"% za$a!niczk(*
5ak to si( dzie"e' e two"e $iersi wie-
c%: za$yta* Wstrzyku"esz so+ie su+-
stanc"( radioaktywn%:
,ziewczyna wzruszya ramionami i wy-
1238
min(a #o +ez sowa* =a"widocznie" "e#o
reakc"a +ya nie$rawidowa*
;hy+a "aka $owo"enna mutac"a' $omy-
!a*
Hoe drinka' sir* Su%cy u$rze"mie
wyci%#n% do nie#o tac(* Wzi% martini'
o+ecnie +ardzo modne w wyszych kr(-
#ach $arty"nych w ;hiskie" De$u+!ice
?udowe"* Skosztowa !odowato zimne#o'
cier$kie#o na$o"u* ,o+ry an#ie!ski #in'
$omy!a* A!+o ho!enderska mieszanka' "a-
owiec a!+o G&# wie' co oni tam dodawa!i*
=iezy* =ieco $od+udowany ruszy $rzed
sie+ie* W #runcie rzeczy na atmos)er( nie
mona +yo narzeka.* 9+ecni wydawa!i
si( $ewni sie+ie' odnie!i sukces i $rzy-
szed czas na zasuony od$oczynek* Po-
#oska' e +!isko. 5e#o Ws$aniaoci +u-
dzi neurotyczny !(k' musiaa +y. wyssana
z $a!caF ani wok& sie+ie' ani w so+ie nie
zna"dowa na ni% adne#o $otwierdzenia*
1239
Przysadzisty' starszy m(czyzna z ysin%
zast%$i ;hienowi dro#(' $rzystawia"%c mu
do $iersi swo"% szk!ank(*
Ao mae' kt&re $o$rosio $ana o o#ie
za#ai chichocz%c dziwado z +iustem
"ak choinka*** to tak na$rawd( cho$ak w
$rze+raniu* Prychn% miechem* Au
trze+a uwaa.*
@dzie wo+ec te#o' o i!e w o#&!e od-
rzek ;hien mona zna!e0. $rawdziwe
ko+iety: Pod krawatem:
G!isko od$arowa m(czyzna i do%-
czy do #ru$y $rze"(tych #oci' $ozosta-
wia"%c ;hiena sam na sam ze swoim marti-
ni*
Radna' sto"%ca nieo$oda! wysoka ko+ie-
ta' znienacka u"(a #o $od rami(* Poczu
ucisk "e" $a!c&w* <dzie* 5e#o Ws$ania-
o.* Ao m&" $ierwszy raz' troch( si( +o"(*
5ak mam wosy:
,o+rze od$ar odruchowo ;hien i
1240
$od%y za "e" s$o"rzeniem' chc%c $o raz
$ierwszy u"rze. Prawdziwe#o ,o+ro-
czyc(*
Ao' co $odchodzio do stou' w niczym
nie $rzy$ominao czowieka*
=ie +ya to r&wnie' "ak uwiadomi so-
+ie ;hien' maszyna' kt&r% zo+aczy na
ekranie te!ewizora* Aamto musiao +y. ku-
kiek% na uytek $u+!iczny' $odo+nie "ak
Husso!ini $odczas du#ich' mudnych $a-
rad sa!utowa sztucznym ramieniem*
Goe' $omy!a' czu"%c mdoci* ;zy to
wanie miaa na my!i Aania ?ee' m&wi%c
o /$ynnym ksztacie1: <stota' kt&r% wi-
dzia' +ya +ezksztatna* =ie miaa te od-
n&y' ani z krwi i koci' ani z meta!u* W
$ewnym sensie wca!e nie istniaa* 7iedy
zmusza si(' +y $atrze. +ez$orednio na
ni%' ksztat znika' ukazu"%c sto"%cych za
nim !udzi* 7iedy "ednak odwraca !ekko
#ow(' zerka"%c k%tem oka' dokadnie wi-
1241
dzia "e#o zarysy*
Potworno. istoty u#odzia w "e#o wia-
domo.* <d%c' wysysaa ycie z kade#o z
oso+naF $oeraa z#romadzonych' sza da-
!e"' $o czym zn&w ykaa ich z niesa+n%c%
a$czywoci%* K$atowaa nienawici%F czu
"e" nienawi.* =ienawidziaF czu' "ak to
uczucie o#arnia wszystkich o+ecnych w
#runcie rzeczy $odzie!a "e* W "edne"
chwi!i on i $ozosta!i #ocie zamieni!i si( w
$oskr(cane cie!ska* <stota $rzystawaa nad
truchami' $o czym sza da!e"' cay czas
zmierza"%c w "e#o kierunku* A moe +yo
to "edynie zudzenie: 5e!i to ha!ucynac"a'
$omy!a ;hien' "est na"#orsza' "akie" do
te" $ory dowiadczyemF "e!i nie' widz(
$rzed so+% rea!n% $osta. za' za' kt&re
niszczy i oka!ecza* Widzia sz!ak zde$ta-
nych m(czyzn i ko+iet' widzia' "ak $r&-
+u"% z%czy. w cao. zmasakrowane ciaa'
sysza ich +ekot*
1242
Wiem' kim "este' $omy!a Aun# ;hien*
Ay' #owa wiatowe#o a$aratu $arty"ne#o*
Ay' kt&ry niszczysz wszystko' cze#o si(
dotkniesz* Ham $rzed oczami ara+ski
wiersz' zrywanie kwiecia ycia i $oeranie
#o widz(' "ak kroczysz r&wnin% -iemi'
r&wnin% $oz+awion% do!in i #&r* Grniesz
$rzed sie+ie' $o"awiasz si( znienackaF two-
rzysz ycie' +y zaraz "e zniszczy.' czer$i%c
z te#o okrutn% rado.*
Pomy!a' "este Go#iem*
Panie ;hien #os do+ie#a z wn(trza
"e#o #owy' nie od strony +ezuste" istoty'
kt&ra zmateria!izowaa si( na w$rost nie#o*
Hio zn&w $ana s$otka.* =ic nie wiesz*
9de"d0* =ie interesu"esz mnie* ,!acze#o
mia+ym za"mowa. si( !uzem: Q!uzF #rz(-
zn( w nim' musz( #o wyda!i. i tak zro+i(*
H&#+ym ci( zama.F mo#( zama. nawet
sie+ie* Ham $od so+% ostre kamienie' roz-
kadam "e na #rz(zawisku* 7ry"&wki'
1243
ustronia +u!#ocz% "ak #arnki' d!a mnie mo-
rze to +a!sam* Skrawki me#o ciaa $rzy-
wiera"% do wszystkie#o* 5este mn%* 5e-
stem to+%* Ao +ez r&nicy' $odo+nie "ak
kreatura o roz"arzonych $iersiach "est
cho$cem a!+o dziewczyn%F moesz na-
uczy. si( docenia. o+ie )ormy* Wy+u-
cha miechem*
;hien nie wierzy' e $rzemawiaa do
nie#o' nie m&# so+ie wyo+razi.' e wy+&r
$ad na "e#o oso+(*
Wy+&r $ad na wszystkich ozna"mi-
a* =ikt nie "est z+yt nie$ozorny' kady
$ada i #inie' a "a "estem tu' +y $atrze.* =ie
musz( ro+i. nic inne#o' taki "est $orz%dek
rzeczy* Przestaa m&wi.F rozczonkowaa
si(* ?ecz nada! "% widziaF czu "e" wie!o-
krotn% o+ecno.* Gya wisz%c% u su)itu
ku!% z $i(.dziesi(cioma tysi%cami oczu' z
mi!ionem oczu mi!iardami2 na kade#o
czowieka $rzy$adao "edno' $odczas #dy
1244
istota czekaa na "e#o u$adek' +y m&c
ostatecznie wde$ta. #o w ziemi(* Po to
stworzya wiat' wiedzia o tym' rozumia*
Ao' co w ara+skim $oemacie uzna za
mier.' w rzeczywistoci +yo Go#iem'
a!+o racze" to G&# +y mierci%* 5edyna
sia' "eden owca i kani+a!' raz i dru#i $u-
ci nam $azem' a!e $rzecie ma ca%
wieczno.' moe so+ie na to $ozwo!i.*
9+a wiersze' $omy!a' ,ryden te* 4$a-
dekF oto nasz wiat' two"e dzieo* -mie-
niasz "e z#odnie ze swo"% wo!%' naszym
kosztem*
Przyna"mnie"' $omy!a' zachowaem
swo"% #odno.* - #odnoci% odstawi
szk!ank(' odwr&ci si( i $odszed do drzwi*
9$uci sa!(* Duszy du#im korytarzem*
9dziany w $ur$ur( su%cy otworzy $rzed
nim drzwi* -na!az si( na o$ustoszae"' $o-
#r%one" w ciemnociach werandzie*
=ie +y sam*
1245
Poszed za nim* A!+o racze" u$rzedzi
#oF tak' czeka na nie#o* 5eszcze z nim nie
skoczy*
<d( $owiedzia ;hien i skoczy w
stron( +arierki* 9d dou dzie!ia #o wyso-
ko. szeciu $i(ter* 4"rza $od so+% $oy-
sku"%c% ta)!( wody i mier.' nie to' o czym
+ya mowa w ara+skim wierszu*
@dy !ecia w d&' $oczu na ramieniu
mack( tamte#o*
,!acze#o: za$yta' nieruchomie"%c*
=ie wiedzia* =ie rozumia* Wca!e*
=ie rzuca" si( w d& z mo"e#o $owodu
$owiedzia tamten zza $!ec&w ;hiena*
;o' co s$oczywao na ramieniu m(czy-
zny' $rzy+rao wy#!%d !udzkie" r(ki*
Stw&r wy+uchn% miechem*
;o w tym mieszne#o: za$yta
;hien' wa%c na +arierk(' $odtrzymywa-
ny doni% tamte#o*
Wyr(czasz mnie od$owiedzia
1246
stw&r* =ie czekasz' czy+y nie mia na
to czasu: Wy+ior( ci( s$or&d innych' nie
musisz te#o $rzy$iesza.*
A "e!i to zro+i(: $owiedzia* -
o+rzydzenia' kt&re do cie+ie czu"(:
Aamten zn&w si( zamia' unika"%c od-
$owiedzi*
=awet nic mi na to nie od$owiesz
skwitowa ;hien*
-nowu mi!czenie* -e!iz#n% si( na we-
rand(* 4cisk r(ki ze!a*
-aoye Parti(: za$yta ;hien*
-aoyem wszystko* Parti( i anty-Par-
ti(' kt&ra nie "est $arti%' tych' kt&rzy s% za'
i tych' kt&rzy s% $rzeciw' tych' kt&rych na-
zywacie "ankeskimi im$eria!istami' i tych'
kt&rzy tworz% o+&z reakc"i* H&#+ym wy-
mienia. w nieskoczono.* Wszyscy s%
moim dzieem* =iczym 0d0+a trawy*
5este tu d!a rozrywki:
;hc( od$ar tamten a+y mnie wi-
1247
dzia takim' "akim "estem na$rawd(' a $o-
tem mi zau)a*
;o takie#o: za"%kn% si( ;hien*
-au)a. ci:
Wierzysz we mnie:
Aak od$ar* Widz( ci(*
=o to wraca" do swych za"(. w mini-
sterstwie* Powiedz Aani ?ee' e zo+aczye
$rze$racowane#o' otye#o starucha' kt&ry
!u+i za"rze. do kie!iszka i uszczy$n%.
dziewczyn( w tyek*
;hryste $owiedzia ;hien*
7iedy +(dziesz y da!e"' nie mo#%c
$rzesta.' zadr(cz( ci( $od"% tamten*
Sto$niowo $oz+awi( ci( wszystkie#o' co
$osiadasz !u+ $ra#niesz* Potem' #dy stam-
sz( ci( na mier.' odsoni( ta"emnic(*
5ak% ta"emnic(:
Tywy odda ducha' zmary z #ro+u
wstanie* -a+i"am to' co y"eF oca!am to' co
umaro* Powiem ci co2 s% rzeczy #orsze
1248
ni "a* =ie zo+aczysz ich "ednak' #dy do
te#o czasu od+ior( ci ycie* A teraz id0 do
"ada!ni i usi%d0 do ko!ac"i* =ie zadawa" mi
adnych $yta* Do+iem to $rzedtem' nim
narodzi si( Aun# ;hien i +(d( ro+i "esz-
cze $o tym' "ak umrze*
-amachn% si( z cae" siy*
< $oczu dotk!iwy +&! w #owie*
9#arn(a #o ciemno.' wydawao mu
si(' e s$ada*
Potem zn&w nast%$ia ciemno.* ,o$ad-
n( ci(' $omy!a* ,o$i!nu"(' e+y i ty sko-
na* < e+y cier$iaF +(dziesz cier$ia' tak
"ak my' dokadnie tak samo "ak my* -na"d(
na cie+ie s$os&+' G&# mi wiadkiem* -a-
+o!i ci(* Aak "ak mnie teraz*
-amkn% oczy*
7to $otrz%sn% nim #watownie* 4sy-
sza #os $ana 7imo 9ku+ary*
Wstawa"' $i"aczyno* 5azdaS
=ie otwiera"%c oczu' od$ar2
1249
Wezwi"cie d!a mnie taks&wk(*
5u czeka* 5azda do domu* ;o za
wstyd* -ro+i. takie widowisko*
;hwie"nie stan% na no#i i otworzy
oczy* Przyw&dca' za kt&rym $od%amy'
$omy!a' to 5edyny Prawdziwy G&#*
Wr&#' kt&re#o musimy zwa!cza.' r&wnie
"est Go#iem* Ha"% rac"(F on "est wsz(dzie*
=ie rozumiaem' co to miao znaczy.* Pa-
trz%c na o)icera $rotoko!arne#o' $omy!a2
Ay te "este Go#iem* ,!ate#o nie ma
ucieczki' nawet $rzez +a!kon' co instynk-
townie $r&+owaem uczyni.* -adra*
Hiesza. $rochy z w&dk% rzuci z
deza$ro+at% 9ku+ara* Aak so+ie zru"no-
wa. karier(* =ieraz to widziaem* S$ada"*
Podszed na mi(kkich no#ach w kierun-
ku #&wne#o wy"cia z wi!!i nad rzek%
5an#cy* ,wa" su%cy w stro"ach rednio-
wiecznych rycerzy skwa$!iwie otworzy!i
$rzed nim drzwi*
1250
,o+re" nocy' sir $owiedzia "eden*
;hrza si( od$ar ;hien' znika"%c w
ciemnociach*
-a $i(tnacie trzecia nad ranem' kiedy
siedzia w swoim sa!onie' $a!%c cy#ara ;u-
esta Dey Astoria "edno $o dru#im' roz!e#o
si( $ukanie do drzwi*
9tworzywszy "e' u"rza Aani( ?ee w
$aszczu $rzeciwdeszczowym' z $osinia%
z zimna twarz%* 9czy za!niy "e" $yta"%co*
=ie $atrz tak na mnie rzuci szorst-
ko* ;y#aro z#aso' za$a!i "e $onownie*
,o. si( dzisia" na mnie na$atrzy!i*
Widziae $owiedziaa*
7iwn% #ow%*
4siada na $or(czy so)y*
;hcesz mi o tym o$owiedzie.: za-
$ytaa $o chwi!i*
9de"d0 st%d "ak na"da!e" od$ar*
9de"d0 da!eko* Przy$omnia so+ie2 ad-
1251
na od!e#o. nie +ya wystarcza"%ca* Pa-
mi(ta' e #dzie o tym czyta* Szkoda
#ada. doda i $ow!&k si( do kuchni zro-
+i. kaw(*
Gyo*** a tak 0!e: za$ytaa Aania'
id%c za nim*
=ie moemy wy#ra. od$ar* Wy
nie moecie wy#ra.F nie mam na my!i sie-
+ie* Ao nie mo"a s$rawa' chciaem ty!ko
wy$eni. swo"e o+owi%zki w ministerstwie
i za$omnie.* -a$omnie. o te" cae" cho!er-
ne" s$rawie*
;zy to istota $ozaziemska:
Aak skin% #ow%*
;zy "est wo+ec nas wro#o us$oso+io-
na:
Aak $otwierdzi* =ie* < tak' i nie*
Dacze" tak*
Wo+ec te#o musimy***
<d0 do domu $rzerwa "e"* Po&
si( s$a.* Przy"rza si( "e" uwanieF du#o
1252
siedzia i zastanawia si(* =ad wie!oma
s$rawami* 5este m(atk%: za$yta*
=ie* 5u nie* 7iedy +yam*
-osta dzi ze mn% $owiedzia*
;hocia do rana* ,o$&ki nie wstanie so-
ce* =oc "est na"#orsza doda*
-ostan( odrzeka Aania' roz$ina"%c
$asek $aszcza* Husz( "ednak uzyska.
ki!ka od$owiedzi*
;o mia na my!i ,ryden' m&wi%c o
$odnie+nym $iewaniu: =ie rozumiem*
;o ma muzyka do nie+a:
Skoczy si( cay nie+ieski $orz%dek
wszechwiata od$ara' wiesza"%c $aszcz
w sza)ie sy$ia!ni* Hiaa na so+ie sweter w
$omaraczowe $asy i o+cise s$odnie*
;zy to 0!e: za$yta*
-amy!ia si(*
=ie wiem* ;hy+a tak*
;zy!i muzyce $rzy$isu"e si( o#romn%
moc dziaania stwierdzi*
1253
;&' znasz to stare $ita#ore"skie $o"(-
cie /muzyki s)er1* 4siada na &ku i
zsun(a $anto)!e*
Wierzysz w to: za$yta* Wierzysz
w Go#a:
W Go#aS -amiaa si(* Ao odeszo
+ez$owrotnie razem z si!nikiem $arowym*
9 czym ty m&wisz: W Go#a' czy w +o#a:
Podesza +!ie" i za"rzaa mu w twarz*
Przesta mi si( tak $rzy#!%da. rzuci
ostro' odsuwa"%c si(* =ie chc(' e+y kto-
ko!wiek na mnie $atrzy* 9dwr&ci si( ze
zoci%*
Hy!( $owiedziaa Aania e "e!i
"aki G&# istnie"e' !udzkie s$rawy nie ma"%
d!a wi(ksze#o znaczenia* Ao $rzyna"-
mnie" mo"a teoria* =ies$ec"a!nie troszczy
si( o trium) za' a!+o o to' e cier$i% i
umiera"% !udzie i zwierz(ta* 5a tam nie od-
czuwam "e#o o+ecnoci* Poza tym' Partia
zawsze wyk!uczaa "ak%ko!wiek )orm(***
1254
;zy widziaa @o: za$yta* 7iedy
+ya dzieckiem:
Ach' "asne' wtedy tak* Wierzyam te
w***
;zy kiedyko!wiek $rzyszo ci do #o-
wy za$yta ;hien e zo i do+ro tak na-
$rawd( okre!a"% to samo: Te G&# moe
+y. "ednoczenie do+rem i zem:
-ro+i( ci drinka stwierdzia Aania i
$o+ie#a +oso do kuchni*
=iszczycie! $owiedzia ;hien*
7!anker' Poykacz' Ptak' Wiru"%ca Ser$en-
tyna*** $!us inne nazwy i )ormy' sam nie
wiem* Hiaem ha!ucynac"e* =a $rzy"(ciu*
Straszne ha!ucynac"e*
A!e ste!azyna***
S$owodowaa "eszcze #orsze*
;zy istnie"e s$os&+ s$ytaa $owa-
nie Aania +y zwa!czy. to' co widziae:
Posta.' kt&r% nazywasz zudzeniem' mimo
e nim wca!e nie +ya:
1255
Arze+a w to uwierzy.*
< co da!e":
=ic od$ar ze zm(czeniem* -u$e-
nie nic* 5estem wykoczonyF nie chc( drin-
ka* ;hod0my do &ka*
,o+rze* Wr&ciwszy do sy$ia!ni'
ci%#n(a $rzez #ow( $asiasty sweter*
9m&wimy to $&0nie"*
>a!ucynac"a $owiedzia ;hien to
do+rodzie"stwo* Szkoda' e "% straciem'
chcia+ym "% odzyska.* ;hcia+ym co)n%.
si( do chwi!i' kiedy tw&" kramarz wmusi
mi )enotiazyn(*
;hod0 do &ka* Doz#rze"esz si(*
-d"% krawat' koszu!( na $rawym ra-
mieniu widnia znak' sty#mat $ozostawio-
ny dotykiem doni tamte#o' kiedy $o-
wstrzyma #o $rzed u$adkiem* Tywe zna-
mi(' kt&re wy#!%dao tak' "ak #dy+y miao
$ozosta. na zawsze* -aoy #&r( od $ia-
my' zakrywa"%c "e*
1256
-reszt% dodaa Aania' kiedy $ooy
si( o+ok nie" two"a kariera i tak $osun(a
si( na$rz&d* =ie cieszysz si(:
5asne od$ar' mimo ciemnoci kiwa-
"%c #ow%* Pewnie' e si( ciesz(*
Przysu si( +!ie" $owiedziaa Aa-
nia' otacza"%c #o ramionami* -a$omni" o
wszystkim* Przyna"mnie" w te" chwi!i*
Przycisn% "% do sie+ie' ro+i%c to' o co
#o $o$rosia' i to' na co sam mia ochot(*
Gya zwinna' u!e#a i aktywna* 9+o"e nie
odzywa!i si(' a wreszcie dziewczyna wy-
da!a z sie+ie #(+okie westchnienie i o$a-
da na $oduszk(* 2 Szkoda $owiedzia
e to nie moe trwa. wiecznie*
A!e tak od$ara Aania* Wysz!imy
$oza #ranice czasuF to nieo#raniczone' "ak
ocean* Aak +yo w czasach 7am+ru' zanim
$rzenie!imy si( na !%dF koysz% nas $ra-
stare wody* Ao "edyna chwi!a' kiedy co)a-
my si(' d!ate#o to takie istotne* Wtedy nie
1257
+y!imy rozdzie!eniF tworzy!imy wie!k%
#a!aret(' $odo+n% do tych' kt&re )a!e wy-
rzuca"% na $!a(*
Po to' +y umary dorzuci ;hien*
Przyniesiesz mi r(cznik: za$ytaa
Aania* A!+o #%+k(: Potrze+u"( "e"*
Poszed do azienki $o r(cznik* Gy teraz
na#i "e#o s$o"rzenie $onownie $ado na
mie"sce' #dzie tamten chwyci #o i $rzy-
ci%#n% z $owrotem' +y due" z nim $o-
i#ra.*
-nami( krwawio*
Wytar krew* Widz%c' e nada! $ynie'
zastanowi si(' i!e zostao mu "eszcze cza-
su* Hoe ki!ka #odzin*
Wr&ci do &ka*
Hoesz "eszcze: za$yta*
Pewnie* 5e!i masz si(' to za!ey od
cie+ie* 4tkwia w nim nieruchome s$o"-
rzenie' $rawie niewidoczna w m(tnym
wiet!e ciemne#o $oko"u*
1258
Ham $owiedzia* < $rzycisn% "% do
sie+ie*
1259
(The &host of a ?odel T)
Przeoy ?arcin "arzy#czak
=lifford -imak storzy ci7(u so)e) pisarskie) kariery
przeszo dadzie6cia pi58 poie6ci i dziesi7tki opoiada#$
Pisz7c fantastyk5 nauko7' by )ednocze6nie redaktorem i fe/
lietonist7 +?inneapolis -tar Tribune.$ Napisa r*nie se/
ri5 doskonale przy)5tych ksi7ek popularnonaukoych' ta/
kich )ak +=zoiek prehistoryczny.' +Ckad -oneczny. i
+Trylobit.$ Tematyka )e(o t*rczo6ci cz5sto dotyczya istot
nieludzkichA czy byli to obcy' czy zierz5ta o podyszone)
inteli(enc)i' istoty te zazycza) posiaday cechy' kt*rych bra/
koao ich ludzkim odpoiednikom' takie )ak honor i sp*/
czucie$ 4o )e(o na)lepszych dzie nale7 +?iasto.' +Ho/
smiczni inynieroie.' +-zli )ak ludzie. czy +&iezdne dzie/
dzicto.$
1260
1261
Szed do domu' kiedy znowu usysza
mode! A* =ie +y to d0wi(k' kt&ry m&#+y
atwo $omy!i. z innym' i nie $ierwszy raz
sysza od#os "e#o si!nika' w odda!i' na
drodze* ?ecz dziwio #o to szcze#&!nie'
+owiem z te#o' co wiedzia' nikt w kra"u
nie $osiada mode!u A* ;zyta #dzie' za-
$ewne w #azecie' e stare samochody' ta-
kie "ak mode! A' osi%#a"% wysokie ceny'
a!e d!acze#o tak +yo' nie $otra)i od#ad-
n%.* Przy wszystkich tych #adkich' o$y-
wowych maszynach' kt&rych wsz(dzie
+yo $eno' kto $rzy zdrowych zmysach
mia+y $o%da. mode!u A: ?ecz w tych
sza!onych czasach !udzkie zachowanie
+yo niewytumacza!ne* Wie!e si( zmieni-
o' dawne czasy $rzemin(y' i czowiek
musia dawa. so+ie rad( na"!e$ie" "ak $o-
tra)i w wiecie' w "akim $rzyszo mu y.*
1262
Grad wczenie zamkn% +udk( z $iwem i
teraz nie mia #dzie i.' m&# si( uda. ty!-
ko do domu' chocia od czasu mierci sta-
re#o Gounce6a ten kierunek racze" $rze$e-
nia #o !(kiem* A(skni +ardzo za Gounce-
6em i my!a' "ak do+rze im si( razem yo'
im dw&m' $rzez wi(ce" ni dwadziecia
!at' a!e teraz' kiedy stary $ies umar' dom
+y $ustym mie"scem' i d0wi(cza $usto*
Szed $iaszczyst% dro#% na skra"u mia-
sta' wz+i"a"%c tumany kurzu i $otr%ca"%c
#rudy ziemi* 7si(yc w $eni wisia nad
szczytami drzew i noc +ya $rawie tak "a-
sna "ak dzie* ;ykanie samotnych wiersz-
czy o+wieszczao koniec !ata* <d%c' $rzy-
$omnia so+ie mode! A' kt&ry mia' kiedy
+y mokosemF s$(dza cae #odziny w sta-
re" szo$ie' $racu"%c nad wyre#u!owaniem
#o' chocia' G&# wiadkiem' aden mode!
A nie $otrze+owa ni#dy re#u!ac"i* Gy to
na"$rostszy mechanizm' "aki mona so+ie
1263
wyo+razi.' i $omimo $ewne" techno!o#icz-
ne" narowistoci s$rawowa si( nie #orze"
od "akie#oko!wiek samochodu kiedyko!-
wiek skonstruowane#o* -awozi ci( na
mie"sce i z $owrotem' i to +yo wszystko'
w tamtych czasach' cze#o mona +yo %-
da.* -derzaki mu trzeszczay' twarde o$o-
ny $odskakiway na wy+o"ach i $otra)i
+y. $owo!ny $od #&rk(' a!e "e!i wiedziao
si(' "ak o nie#o d+a.' ni#dy nie s$rawia
ko$ot&w*
;o za czasy' $owiedzia so+ie' kiedy
wszystko +yo r&wnie $roste "ak mode! A*
=ie $acio si( $odatk&w od dochodu 3cho-
cia' skoro "u o tym $omy!a' d!a nie#o
oso+icie $odatki od dochodu ni#dy nie
+yy $ro+!emem8' adne#o u+ez$ieczenia'
kt&re za+ierao+y ci cz(. wy$aty' ad-
nych zezwo!e na to i na tamto' adnych
$rze$is&w' kt&re m&wiy+y' e +udk( z $i-
wem na!ey zamyka. o okre!one" #odzi-
1264
nie* Gyo wtedy atwo' $omy!aF czowiek
$o $rostu radzi so+ie na"!e$ie" "ak m&#' i
nikt nie m&wi mu' co ma ro+i. ani nie
wchodzi mu w dro#(*
;hocia +y tak za"(ty rozmy!aniem'
uwiadomi so+ie' e od#os mode!u A sta-
wa si( coraz #onie"szy* Aeraz' s%dz%c $o
d0wi(ku' $o"azd zna"dowa si( tu za nim'
i chocia wiedzia' e na $ewno to ty!ko
s$rawa wyo+ra0ni' &w d0wi(k +y tak na-
tura!ny i tak +!iski' e zszed na $o+ocze'
e+y nie zosta. $otr%conym*
,0wi(k z+!iy si( i zami!k' i oto +y'
mode! A' wie!ki "ak stodoa' i zu$enie taki
"ak trze+a* Przednie drzwi $o $rawe" stro-
nie 3"edyne drzwi z $rzodu' +o $o !ewe"
stronie nie +yo drzwi8 otworzyy si( za-
maszycie $o $rostu otworzyy si( same'
+owiem w rodku nikt nie siedzia* 9twar-
cie drzwi nie zdziwio #o' +o z te#o' co $a-
mi(ta' aden uytkownik mode!u A nie
1265
$otra)i utrzyma. ich zamkni(tych* G!oko-
waa "e ty!ko $rosta za$adka' i za kadym
razem' #dy samoch&d $odskakiwa 3a
rzadko zdarzao si(' e+y nie $odskakiwa'
+ior%c $od uwa#( stan dr&# w tamtych
czasach' twardo. o$on i +udow( resor&w8
za kadym razem' #dy samoch&d $od-
skakiwa' cho!erne $rzednie drzwi otwiera-
y si(*
Aym razem "ednak $o wszystkich tych
!atach wydawao si( co szcze#&!ne#o w
s$oso+ie' w "aki drzwi si( otworzyy* Sa-
moch&d zatrzyma si( i drzwi nie tak $o
$rostu rozwary si( ze skrzy$ieniem' a!e
otworzyy si( zamaszycie' "ak+y za$ra-
szay #o do rodka*
Wszed wi(c do samochodu i usiad na
$rzednim $rawym )ote!u' #dy ty!ko zna!az
si( wewn%trz' drzwi zamkn(y si( i $o"azd
ruszy* ;hcia $rzesun%. si(' e+y zasi%.
za kierownic% i $o$rowadzi.' zwaszcza e
1266
samoch&d z+!ia si( do zakr(tu* A!e za-
nim zd%y $ooy. donie na kierownicy'
samoch&d "u $okonywa zakr(t tak #ad-
ko' "ak+y kto nim kierowa* Siedzia zdu-
miony i nie dotyka kierownicyF samoch&d
s$rawnie $oradzi so+ie na zakr(cie' za
kt&rym roz$oczynao si( du#ie' strome
wzniesienie' i teraz si!nik $racowa ci(ko'
e+y rozwin%. od$owiedni% moc*
;o "est w tym wszystkim na"miesznie"-
sze' my!a' wci% wychy!ony' e+y chwy-
ci. kierownic(' a!e wci% nie dotyka"%c "e"'
to )akt' e znam t( dro#( na $ami(. i ni#dy
nie +yo na nie" zakr(tu ani wz#&rza* ,ro-
#a +ie#a $rosto "ak strzaa $rzez +!isko
trzy mi!e' +y $otem $o%czy. si( z DiLer
Doad' i na $ewno nie +yo na nie" adne#o
uku ani wz#&rza* A!e teraz z $ewnoci%
tam si( zna"dowao' +o samoch&d ws$ina-
"%c si( na nie' szy+ko straci $r(dko. i
musia zredukowa. +ie#*
1267
Powo!i wy$rostowa si( i $rzesun% na
$raw% stron( )ote!a' +owiem +yo oczywi-
ste' e ten mode! A' z "akie#o $owodu' nie
$otrze+owa kierowcy +y. moe nawet
!e$ie" radzi so+ie +ez kierowcy* -dawa
si( wiedzie.' dok%d "edzie' w $rzeciwie-
stwie do $asaera' d!a kt&re#o mi"any kra-
"o+raz' chocia w $ewien s$os&+ zna"omy'
nie +y tym samym kra"o+razem' kt&ry
rozci%#a si( wok& miasteczka Wi!!ow
Gend* Gya to kraina surowa i #&rzysta' za
Wi!!ow Gend !eao w roz!e#e"' $askie"
$rado!inie i nie +yo adnych $a#&rk&w
ani ska!iste#o terenu' do$&ki nie dotaro
si( do od!e#ych wz#&rz' wznosz%cych si(
na kraw(dzi niziny*
-d"% cza$k( i $ozwo!i' +y $odmuch
rozwiewa mu wosy' +owiem nie mia
mo!iwoci osoni(cia si( od wiatru' #dy
dach samochodu +y zoony* Po"azd do"e-
cha do szczytu wz#&rza i z"eda w d&'
1268
tocz%c si( $o zakosach dro#i* Duszywszy
w d&' wy%czy w "aki s$os&+ si!nik' tak
"ak i on to ro+i' kiedy "echa swoim mode-
!em A* ;y!indry k!a$ay' #aworzyy $rzy-
"emnie i si!nik sty#*
@dy samoch&d zna!az si( na zakr(cie
oka!a"%cym #(+ok%' czarn% $rze$a.' kt&-
ra rozci%#aa si( $omi(dzy wz#&rzami' $o-
czu sodki' wiey za$ach m#y' i ten za-
$ach o+udzi w nim dawne ws$omnieniaF
#dy+y nie wierzy' e "est to zudzenie' $o-
my!a+y' e zna!az si( z $owrotem w kra-
inie swo"e" modoci* Por&d za!esionych
wz#&rz' #dzie dorasta' m#y wznosiy si(
nad do!inami w !etni wiecz&r' nios%c ze
so+% za$achy $&! kukurydzy' koniczyno-
wych %k i wie!e innych $rzenika"%cych si(
aromat&w wydo+ytych z tuste"' yzne"
ziemi* A!e to nie mo#a +y.' wiedzia' kra-
ina "e#o modych !at' +owiem ta rozci%#aa
si( da!eko st%d i +ya od!e#a o co na"mnie"
1269
#odzin( dro#i* ?ecz tak na$rawd( $o"mo-
wa' #dzie waciwie moe si( zna"dowa.'
+owiem nie +y to ten rodza" kra"o+razu'
"aki rozci%#a si( w +ez$orednim otocze-
niu miasteczka Wi!!ow Gend*
Samoch&d z"echa ze wz#&rza i radonie
toczy si( dro#% w do!inie* Hin% +udynek
)army $rzytu!ony do wz#&rza' ze wiatem
+yszcz%cym w dw&ch oknach' zarysami
stodoy i kurnika z "edne" strony* Wy+ie#
$ies i zaszczeka* =ie +yo innych dom&w'
chocia da!eko' na wz#&rzach $o $rzeciw-
!e#e" stronie' widzia tu i &wdzie o#nik
wiata i +y $ewny' e s% to #os$odarstwa*
=ie na$otka!i r&wnie innych samocho-
d&w' chocia nie +yo to a tak zaskaku"%-
ce' +owiem w te" ro!nicze" krainie miesz-
kacy wykonywa!i wieczorem wie!e $rac'
i zmierzch nadchodzi szy+ko d!a tych'
kt&rzy zamierza!i wsta. z kurami* Poza
weekendami na wie"skie" drodze nie +yo
1270
wie!kie#o ruchu*
Hode! A $okona zakr(t i oto z $rzodu
wida. +yo "askraw% $!am( wiataF #dy
$od"echa!i +!ie"' usysza muzyk(* Gyo w
tym wszystkim co zna"ome#o' co uderza-
o #o' a!e "ak dot%d nie $otra)i okre!i.
$rzyczyny owe#o wraenia* Hode! A
zwo!ni' skr(ci w stron( $!amy wiata i
teraz +yo wida.' e wydo+ywa si( ono z
tanc+udy* Dz(dy ar&wek wisiay na )ron-
tonie' a $ozostae umieszczono na wyso-
kich su$ach w re"onie $arkin#u* Przez
rozwiet!one okna widzia tancerzyF usy-
szawszy muzyk(' zda so+ie s$raw(' e
wanie takie" nie sysza od $onad $& stu-
!ecia* Hode! A w"echa #adko na mie"sce
$arkin#owe o+ok turystyczne#o maOwe!!a*
Aurystyczny maOwe!!' $omy!a z nie"akim
zaskoczeniem* 9d !at na dro#ach nie +yo
maOwe!!i* Stary Bir# mia kiedy maOwe!-
!a' w tym samym czasie' kiedy on mia
1271
mode! A* Stary Bir#' $omy!a* Aak wie!e
!at temu* Pr&+owa $rzy$omnie. so+ie na-
zwisko stare#o Bir#a' a!e +ez $owodzenia*
9statnio' wydawao si(' mia trudnoci z
$rzy$ominaniem so+ie nazwisk* =azywa
si( Bir#i!' a!e $rzy"acie!e m&wi!i na nie#o
Bir#* S$oro razem $rzey!i' we dw&chF
+ie#a!i na $otac&wki' $i!i +im+er' #ra!i w
+i!ard' #ania!i za dziewczynami ro+i!i
wszystko to' co ro+i% mokosy' kiedy ma"%
czas i $ieni%dze*
9tworzy drzwi i wysiad z samochodu'
sysz%c' "ak wir $arkin#u trzeszczy mu
$od sto$amiF to trzeszczenie wiru $ozwo-
!io mu roz$ozna. mie"sce i dostarczyo
$owodu owe#o zna"ome#o uczucia' kt&re z
$ocz%tku mu umkn(o* Sta nieruchomo'
na $oy zdr(twiay ze zdumienia' s$o#!%-
da"%c na $rzy$omina"%ce z"awy wysokie
wi%zy' rosn%ce $o o+u stronach ciemne#o
konturu tanc+udy* ,ostrze# zarys od!e-
1272
#ych wz#&rz i roz$ozna #oF kiedy sta
tam' wyt(a"%c such' usysza szum wody'
wy$ywa"%ce" ze z+ocza' a $otem $od%a-
"%ce" drewnianym kanaem do $oida $rzy
drodze' kt&re teraz roz$adao si( ze staro-
ci' nie$otrze+ne "u od czasu' #dy auto-
mo+i! za"% mie"sce ci%#ni(te#o $rzez ko-
nie za$rz(#u*
9dwr&ci si( i usiad na masce mode!u
A* Wzrok nie m&# #o my!i. ani zawodzi.
such* -+yt cz(sto sysza ten wyra0ny od-
#os $yn%ce" wody w !atach dawno minio-
nych' +y teraz #o nie roz$ozna.F i zarys
wi%z&w' kontur wz#&rz' wysy$any wirem
$arkin#' rz%d ar&wek na )rontonie tanc+u-
dy' wszystko to mo#o ty!ko oznacza.' e
$owr&ci' a!+o co $ozwo!io mu $owr&ci.'
do Gi# S$rin# PaLi!!ion* A!e to' $owiedzia
so+ie' +yo $i(.dziesi%t a!+o wi(ce" !at
temu' kiedy +yem si!ny i mody' kiedy
stary Bir# mia swo"e#o maOwe!!a' a "a
1273
sw&" mode! A*
Poczu rosn%ce $odniecenie' kt&re +yo
si!nie"sze od zdumienia i $oczucia a+sur-
da!ne" niemo!iwoci $odniecenie r&w-
nie dziwne' "ak samo mie"sce i "e#o $o-
nowny $o+yt tuta"* Wsta i $rzeszed $rzez
$arkin#' czu"%c' "ak #ru+y wir chrz(ci i
$rzesy$u"e mu si( $od sto$ami' a ciao wy-
$enia dziwna !ekko.' rodza" modzie-
cze" !ekkoci' "akie" nie czu od !at' i #dy
otoczyy #o d0wi(ki muzyki' $orusza si(
z#odnie z "e" rytmem* =ie +ya to muzyka'
"akie" dzieciaki suchay dzisia"' z caym
tym haasem wzmacnianym $rzez e!ektro-
niczne urz%dzenia' nie te z#rzyt!iwe' $o-
z+awione rytmu d0wi(ki' kt&re s$rawiay'
e czowiekowi szcz(kay z(+y' a idioci
rzuca!i +ezmy!ne s$o"rzenia' !ecz muzyka
$ena harmonii' muzyka' $rzy kt&re" mo-
na +yo taczy.' o+darzona hi$notyczn%
"akoci%' muzyka' kt&re" "u si( nie sysza-
1274
o* Sakso)on +rzmia czysto' $enieF a sak-
so)on' $omy!a' +y instrumentem dzisia"
zu$enie za$omnianym* A!e sycha. #o
+yo tuta"' i towarzysz%c% mu muzyk(' i
ar&wki nad drzwiami koysay si( w !ek-
kim wietrzyku ci%#n%cym $rzez do!in(*
5u zamierza we". do rodka' kiedy
$rzy$omnia so+ie' e wst($ do tanc+udy
"est $atny' i mia "u wyci%#n%. troch(
dro+nych z kieszeni 3resztk(' kt&ra mu zo-
staa $o wy$iciu tych wszystkich $iw u
Grada8' kiedy zauway czarn% $iecz%tk(
na #rz+iecie $rawe" doni* Aak to wanie
+yo' $rzy$omnia so+ie' e oznacza!i ka-
de#o' $rzy+i"a"%c $iecz%tk( na do' kiedy
za$aci za wst($* Pokaza $iecz%tk( m(-
czy0nie sto"%cemu $rzy we"ciu i wszed
do rodka* Aanc+uda wydawaa si( wi(k-
sza' ni "% za$ami(ta* -es$& +y umiesz-
czony na $odwyszeniu z +oku' a $arkiet
wy$eniony tancerzami*
1275
?ata znikn(y i wszystko +yo tak' "ak
za$ami(ta* ,ziewczyny w adnych su-
kienkachF nie zauway ani "edne" w din-
sach* ;ho$cy mie!i na so+ie marynarki i
krawaty' i +ya w tym wszystkim e!e#anc"a
i szyk' o kt&rych zd%y za$omnie.* Hu-
zyk #ra"%cy na sakso)onie wstaF i instru-
ment zakwi!i samotn% me!odi%' i cae
mie"sce wy$enio si( ma#i%' o kt&re" my-
!a' e "u nie istnie"e*
-anurzy si( w ma#i(* =iewiadomy' co
zamierza zro+i.' zaskoczony' kiedy "u do
te#o doszo' zna!az si( na $arkiecie' ta-
cz%c samotnieF taczy ze wszystkimi $o-
zostaymi' ws$&uczestnicz%c w ma#ii $o
wszystkich tych samotnych !atach znowu
+ra w tym udzia* Dytm muzyki wy$eni
wiat i cay wiat sku$i si( na rodku $ar-
kietu' i chocia nie +yo o+ok nie#o dziew-
czyny i taczy sam' $rzy$omnia so+ie
wszystkie dziewczyny' z kt&rymi kiedy-
1276
ko!wiek taczy*
7to $ooy mu ci(k% do na ramie-
niu' kto inny $owiedzia2
9ch' na mio. +osk%' zostaw stare#o
w s$oko"uF on chce ty!ko za+awi. si( tak
"ak my wszyscy*
;i(ka do zostaa zd"(ta z "e#o ramie-
nia' "e" wacicie! odszed chwie"nie w #%+
$arkietu' i na#!e zro+io si( zamieszanie'
kt&re trudno +yo nazwa. tacem* 5aka
dziewczyna chwycia #o za r(k(*
;hod0' dziadku $owiedziaa s$a-
da"my st%d* 7to inny $cha #o w kierun-
ku' w kt&rym ci%#n(a #o dziewczyna' i $o
chwi!i zna!az si( na zewn%trz*
?e$ie" si( z+iera"' dziadku $owie-
dzia mody m(czyzna* -araz wezw%
$o!ic"(* Sucha"' "ak si( waciwie nazy-
wasz: 7im "este:
5estem >ank od$ar* =azywam si(
>ank i kiedy tu $rzy"edaem* 5a i stary
1277
Bir#* ;z(sto tu $rzy"eda!imy* H&" mo-
de! A stoi na $arkin#u' "e!i chcecie' e+y
was $odwie0.*
5asne' czemu nie $owiedziaa dziew-
czyna* 5edziemy z to+%*
Duszy $rzodem' oni $osz!i za nim' i
kiedy wszyscy w#ramo!i!i si( do samocho-
du' okazao si(' e "est ich wi(ce"' ni si(
s$odziewa* Husie!i siedzie. "edno dru#ie-
mu na ko!anach' e+y si( $omieci.*
4siad za kierownic%' a!e nie dotyka "e"'
+owiem +y $rzekonany' e mode! A wie'
cze#o si( od nie#o oczeku"e' i oczywicie
tak +yo* -astartowa' wy"echa z $arkin#u
i wtoczy si( na dro#(*
Prosz(' dziadku $owiedzia cho$ak'
kt&ry siedzia za nim $oci%#ni" so+ie* Ao
nic s$ec"a!ne#o' a!e ma ko$a* =ie "est tru-
"%caF nie otrua adne#o z nas*
>ank wzi% +ute!k( i $rzytkn% do war#*
Przechy!i #ow( i $yn za+u!#ota* < #dy+y
1278
mia "eszcze "akieko!wiek w%t$!iwoci'
#dzie si( zna"du"e' a!koho! rozwia "e osta-
tecznie* Gowiem "e#o smak +y smakiem'
kt&re#o si( nie za$omina* A!e nie mona
#o r&wnie za$ami(ta.* Arze+a +yo $oci%-
#n%. "eszcze raz' e+y so+ie $rzy$omnie.*
9dda +ute!k( temu' kt&ry mu "% $oda*
=ieze rzek*
=ie nieze od$ar cho$ak a!e na"-
!e$sze' "akie mo#!imy dosta.* Aych +im-
+rownik&w nie o+chodzi' co ci s$rzeda"%*
=a"!e$szy s$os&+ $o!e#a na tym' e trze+a
kaza. im wy$i. yka $rzed zaku$em i $o-
tem o+serwowa. $rzez chwi!(* 5e!i nie
$adn% tru$em i nie o!e$n%' cho!erstwo "est
+ez$ieczne*
Wyci%#a"%c r(k( z ty!ne#o siedzenia'
"edno z nich $odao mu sakso)on*
,ziadku' wy#!%dasz na ko#o' kto $o-
tra)i na tym za#ra. $owiedziaa "edna z
dziewczyn wi(c umi! nam czas*
1279
Sk%d to macie: za$yta >ank*
9d zes$ou od$ar #os z tyu* Aen
$a!ant' kt&ry na nim #ra' nie mia $rawa
#o uywa.* 7atowa #o ty!ko*
>ank $rzytkn% ustnik do war#' $oruszy
k!awiszami i za#ra* Gyo to dziwne' +o-
wiem ni#dy dot%d nie trzyma w r(ce in-
strumentu d(te#o* =ie czu muzyki* Pr&+o-
wa kiedy #ra. na harmoni"ce' my!%c' e
$omoe mu to za+i. czas' a!e d0wi(ki' kt&-
re z nie" wydo+ywa' do$rowadzay stare-
#o Gounce6a do histerii* 9doy "% wi(c na
$&k( i za$omnia o wszystkim' a do te"
chwi!i*
Hode! A toczy si( $o drodze i $o nie-
du#im czasie odda!i!i si( od tanc+udy*
>ank dmucha w sakso)on' dziwi%c si(
sam so+ie' "ak do+rze #ra' $odczas #dy
inni $iewa!i i $osya!i +ute!k( wkoo* =a
drodze nie +yo samochod&w' i wkr&tce
mode! A' ws$i%wszy si( na wz#&rze' o$u-
1280
ci do!in( i "echa #&rskim #rz+ietem'
$odczas #dy caa kraina w do!e +ya "ak
sre+rny sen za!any +!askiem ksi(yca*
P&0nie" >ank zastanawia si(' "ak du#o
mo#a trwa. caa ta "azda #&rskim #rz+ie-
tem' "e#o #ranie na sakso)onie' $rzerywane
ty!ko wtedy' kiedy odkada instrument'
e+y $oci%#n%. yk +im+ru* Wydawao mu
si(' e trwao to ca% wieczno.F samoch&d
"echa +ez koca w m!ecznym +!asku' ci%-
#n%c za so+% kwi!enie i zawodzenie sakso-
)onu*
9+udzi si( r&wnie w nocy* Qwieci ten
sam ksi(yc' a!e mode! A z"echa z dro#i i
sta za$arkowany $od drzewem' tak e $e-
ny +!ask ksi(yca nie $ada na nie#o* -a-
stanawia si( z $ewnym !(kiem' czy "est to
ta sama noc' czy inna' i nie $otra)i od$o-
wiedzie.' chocia stwierdzi' e nie miao
to waciwie znaczenia* ,o$&ki wieci
ksi(yc' mia mode! A i dro#(' $o kt&re"
1281
m&# "echa.' nie $otrze+owa nicze#o wi(-
ce"' i kt&ra to +ya noc' nie +yo istotne*
Hodzi !udzie' kt&rzy $odr&owa!i z
nim' znikn(!i' !ecz sakso)on !ea na $od-
odze* 7iedy >ank si( wy$rostowa' usy-
sza +u!#ot w kieszeni' i $o z+adaniu "e#o
0r&da' wyci%#n% +ute!k( +im+ru* Gya
wci% wi(ce" ni do $oowy $ena' a zwa-
ywszy na intensywno. $icia' kt&re miao
mie"sce' wydawao si( to racze" dziwne*
Siedzia nieruchomo za kierownic%' s$o-
#!%da"%c na +ute!k( i zastanawia"%c si(' czy
$owinien si( na$i.* -decydowa' e nie' i
schowa +ute!k( do kieszeni' $o czym si(-
#n% $o sakso)on i $ooy #o na )ote!u
o+ok sie+ie*
Si!nik mode!u A zaskoczy' kasz!%c i
dawi%c si(* Samoch&d' "ak+y niech(tnie'
ruszy i wy"eda"%c s$od drzewa skiero-
wa si( szerokim ukiem ku drodze* W"e-
cha na ni% i $otoczy si( na$rz&d* W ty!e
1282
cienki o+ok kurzu wz+ity $rzez koa sre-
+rzy si( w +!asku ksi(yca*
>ank siedzia dumny za kierownic%' $a-
mi(ta"%c' e+y "e" nie dotyka.* -oy do-
nie na $odoku i o$ar si( wy#odnie* ;zu
si( do+rze !e$ie" ni kiedyko!wiek* ;&'
moe nie do koca' $owiedzia so+ie' +o-
wiem w !atach modoci' kiedy +y s$raw-
ny' si!ny i $een nadziei' mo#y +y. mo-
menty' kiedy czu si( r&wnie do+rze "ak te-
raz* Ws$omina' szuka"%c w $ami(ci takich
moment&w' i z "e" #(+in wyoni si( o+raz
chwi!i' kiedy na$i si( akurat ty!e' +y $o-
czu. si( wstawiony' a!e "eszcze nie ty!e' +y
si( u$i.' i nie chc%c "u wi(ce" $i.' sta na
wirowym $arkin#u $rzy tanc+udzie w Gi#
S$rin#' $rzysuchu"%c si( muzyce' zanim
wszed do rodka' z +ute!k% zatkni(t% za
$azuch(' zi(+i%c% #o w +rzuch* ,zie +y
wy"%tkowo u$a!ny i $racowa $rzy siano-
kosach' !ecz teraz noc +ya chodna' m#a
1283
sto$niowo wy$eniaa do!in(' nios%c ze
so+% ten trudny do okre!enia aromat tu-
ste" i yzne" ziemiF za wewn%trz #raa mu-
zyka i $rzy drzwiach kr(cia si( dziewczy-
na' czeka"%c' a $o"awi si( w we"ciu*
Aamten moment' $omy!a' wyrwany z
$!%taniny czasu' +y do+ry' a!e nie !e$szy
ni chwi!a' kiedy "echa samochodem $o
#rze+iecie wz#&rza i cay wiat rozci%#a
si( $od nim sk%$any w +!asku ksi(yca*
<nny' +y. moe' $od $ewnymi wz#!(dami'
a!e nie !e$szy ni ta chwi!a*
,ro#a skr(cia z #rz+ietu i $rowadzia
teraz zakosami w d& z+ocza' ku dnu do!i-
ny* -a"%c $rze+ie# $rzez dro#(' na mo-
ment owiet!ony $rzez sa+e re)!ektory*
Wysoko na nocnym nie+ie krzykn% niewi-
doczny $tak' a!e +y to "edyny d0wi(k'
$oza sa$aniem i stukaniem mode!u A*
Samoch&d za#(+ia si( w do!in( i tuta"
ksi(yc +y cz(sto zasaniany $rzez !as'
1284
kt&ry r&s $rzy same" drodze*
Hode! A wr&ci do tanc+udy' a!e caa
ma#ia zd%ya "u si( u!otni.* Gyo ciemno
i $usto* =a $arkin#u niko#o nie zauway*
W ciszy' #dy mode! A wy%czy si!nik'
usysza szum wody s$ywa"%ce" z #&rskie-
#o 0r&da do $oida $rzy drodze*
=a#!e zro+io mu si( zimno i $oczu !(k*
Gyo tu $usto' tak $usto' "ak ty!ko $uste
moe +y. mie"sce dawnych ws$omnie'
kiedy u!eciao z nie#o cae ycie* Poruszy
si( nies$oko"nie i wysiad z samochodu'
sta"%c o+ok nie#o' z "edn% r(k% na masce'
zastanawia"%c si(' d!acze#o mode! A $o-
nownie #o tu $rzywi&z i d!acze#o wysiad
z samochodu*
;iemna' niewyra0na $osta. z+!iaa si(
od strony we"cia do tanc+udy' $orusza"%c
si( nie$ewnie w ciemnociach*
Ao ty' >ank: za$yta #os*
Aak' to "a od$ar >ank*
1285
;hryste' #dzie s% wszyscy: za$yta
#os*
=ie wiem od$ar >ank* Gyem tu-
ta" $o$rzednie#o wieczora* Wtedy +yo tu
$eno*
Posta. $odesza +!ie"*
=ie mia+y $rzy$adkiem yczka cze-
#o mocnie"sze#o' co:
Pewnie' Bir# od$ar' +owiem teraz
roz$ozna #os* Pewnie' e mam co
mocnie"sze#o*
Si(#n% do kieszeni i wyci%#n% +ute!k(*
Poda "% Bir#owi* Aen $rzy"% "% i usiad na
masce* =ie wy$i od razu' ty!ko siedzia
ciska"%c +ute!k(*
5ak si( miewae' >ank: za$yta*
;hryste' to kawa czasu' od kiedy ostatni
raz ci( widziaem*
Wszystko w $orz%dku od$ar >ank*
Przeniosem si( do Wi!!ow Gend i "u
tam zostaem* -nasz Wi!!ow Gend:
1286
Prze"edaem tamt(dy raz* Ay!ko
$rze"edaem' ni#dy si( nie zatrzymu"%c*
-ro+i+ym to' #dy+ym wiedzia' e tam
mieszkasz* Straciem $o to+ie !ad*
Gyo co' co >ank sysza o starym Bir-
#u' i $omy!a' e moe $owinien o tym
ws$omnie.' a!e za adne skar+y nie m&#
so+ie $rzy$omnie.' co to +yo' wi(c nic
nie $owiedzia*
Hnie nie wiodo si( na"!e$ie" rzek
Bir#* =ie +yo tak' "ak si( s$odziewaem*
5anet zostawia mnie' zacz%em $i. i straci-
em stac"( +enzynow%* Potem $o $rostu
za"mowaem si( tym i owym* =i#dy nie
mo#em osi%. w "ednym mie"scu* =ie mo-
#em si( $rzy niczym zacze$i.*
9tworzy +ute!k( i $oci%#n% yk*
,o+re $owiedzia odda"%c +ute!k(
>ankowi*
>ank na$i si(' $o czym usiad na masce
o+ok Bir#a i $ostawi +ute!k( $omi(dzy
1287
nimi*
Hiaem $rzez "aki czas maOwe!!a
$owiedzia Bir# a!e zda"e si(' e #o stra-
ciem* -a$omniaem' #dzie #o zostawiem'
i szukaem wsz(dzie*
=ie $otrze+u"esz swo"e#o maOwe!!a'
Bir# rzek >ank* Ham ten mode! A*
;hryste' a!e tu "est $usto $owie-
dzia Bir#* =ie wyda"e ci si(' e "est tu
$usto:
Aak' $usto* Prosz(' na$i" si( "eszcze*
Wymy!imy' co zro+i.*
=iedo+rze tak tuta" siedzie. rzek
Bir#* ?e$ie" chod0my $omi(dzy !udzi*
=a"$ierw s$rawd0my' i!e zostao nam
+enzyny od$ar >ank* =ie wiem' co
"est w +aku*
Wsta' otworzy $rzednie drzwi i woy
r(k( $od )ote! kierowcy' szuka"%c miarki*
-na!az "% i odkr(ci w!ot $a!iwa* -acz%
$rzetrz%sa. kieszenie w $oszukiwaniu za-
1288
$aek' e+y $owieci.*
>e" $owiedzia Bir# nie uywa"
za$aek w $o+!iu +aku* Wysadzisz nas w
$owietrze* Ham !atark( w ty!ne" kieszeni
s$odni* 5e!i to cho!erstwo dziaa*
Gaterie +yy sa+e' a!e !atarka dawaa
odro+in( wiata* >ank zanurzy miark( w
+aku' $o czym wyci%#n% "%' kiedy dotkn(-
a dna' $rzytrzymu"%c kciukiem w mie"scu
oznacza"%cym #&rn% ciank( z+iornika $a-
!iwa* Hiarka +ya mokra niema! do te#o
mie"sca*
Prawie $eny rzek Bir#* 7iedy
ostatnio tankowae:
=i#dy*
Stary Bir# +y $od wraeniem*
Aa stara +!aszana "aszczurka $owie-
dzia $rawie nic nie $a!i*
>ank zakr(ci w!ot $a!iwa' $onownie
usied!i na masce i na$i!i si(*
Wyda"e mi si(' e to mie"sce "est sa-
1289
motne od dawna rzek Bir#* ,ia+e!nie
ciemne i samotne* ;o s%dzisz o tym'
>ank:
5a +yem samotny od$ar >ank od
czasu' kiedy zdech stary Gounce* =i#dy
si( nie oeniem* 5ako nie mo#em si( do
te#o ze+ra.* Gounce i "a wsz(dzie chodzi!i-
my razem* Szed ze mn% do +aru Grada i
kad si( $od stoemF $otem' kiedy Grad
nas wyrzuca' wraca ze mn% do domu*
=ie ro+imy nic do+re#o rzek Bir#
siedz%c tuta" i narzeka"%c* =a$i"my si(
wi(c "eszcze $o yku' a $otem od$a!( d!a
cie+ie samoch&d i ruszymy w dro#(*
=ie trze+a od$a!a. samochodu rzek
>ank* Po $rostu wsiada si( do nie#o' a
on sam za$a!a*
=iech mnie dia+!i $owiedzia Bir#*
=ie0!e #o wytresowae*
=a$i!i si( i wsied!i do mode!u A' kt&ry
za$a!i i wy"echa z $arkin#u' wtacza"%c si(
1290
na dro#(*
5ak s%dzisz' dok%d $owinnimy $o"e-
cha.: za$yta Bir#* -nasz "akie mie"-
sce:
=ie' nie znam od$ar >ank* =iech
samoch&d zawiezie nas' dok%d chce* G(-
dzie zna dro#(*
Bir# si(#n% $o sakso)on !e%cy na )ote-
!u i za$yta2
Sk%d to masz: =ie $ami(tam' +y #ra
na saksie*
=ie $otra)iem od$ar >ank* Wzi%
sakso)on od Bir#a i $rzyoy #o do war#'
a instrument za"(cza w udr(ce' za#u!#ota
+eztrosko*
=iech mnie dia+!i rzek Bir#* Do-
+isz to cakiem nie0!e*
Hode! A toczy si( radonie dro#%' $o-
dzwania"%c zderzakami i wi+ru"%c% $rzed-
ni% szy+%' $odczas #dy zwo"e $r%dnicy'
umieszczone na desce rozdzie!cze"' k!eko-
1291
tay i +rz(czay* Przez cay czas >ank d%
w sakso)on i muzyka roz+rzmiewaa #o-
no i wyra0nie' a zaskoczone nocne $taki
ze skrzekiem $rze!atyway $rzez w%ski
strumie wiata*
Hode! A ws$ina si( $o z+oczu i wy"e-
chawszy na szczyt wz#&rza toczy si( w
wiet!e ksi(yca $o w%skie"' $iaszczyste"
drodze $omi(dzy o#rodzeniami %k' sk%d
$rzy#!%day si( im zas$ane krowy*
=iech mnie dia+!i $owiedzia Bir#
"e!i nie "est tak "ak kiedy* Hy dwa"' "ad%-
cy so+ie w +!asku ksi(yca* ;o si( z nami
stao' >ank: W kt&rym momencie si( za-
#u+i!imy: 5est tak teraz' i +yo tak dawno'
dawno temu* ;o si( stao z tymi wszystki-
mi !atami $omi(dzy: ,!acze#o musiay
+y. "akie !ata $omi(dzy:
>ank mi!cza* ,% ty!ko w sakso)on*
=i#dy nie $rosi!imy o wie!e ci%#n%
Bir#* Gy!imy zadowo!eni z te#o' co
1292
mie!imy* =ie $rosi!imy o zmian(* A!e
starzy kum$!e o$uci!i nas* Poeni!i si('
mie!i sta% $rac(' niekt&rzy zro+i!i si( wa-
ni* < to +yo na"#orsze ze wszystkie#o' kie-
dy zro+i!i si( wani* -osta!imy sami* Ay!-
ko nas dw&ch' ty i "a' ci' kt&rzy nie chcie!i
si( zmieni.* =ie chodzio ty!ko o to' e+y
trzyma. si( ucieka"%ce" modoci* ;hodzi-
o o co inne#o* 9 czas' kiedy "est si( mo-
dym i sza!onym* W "aki s$os&+ to wie-
dzie!imy* < oczywicie mie!imy rac"(*
Potem "u ni#dy nie +yo tak do+rze*
Hode! A z"echa z #rz+ietu wz#&rza i ru-
szy w d& du#ie#o' strome#o z+oczaF $o-
nie" u"rze!i wie!k% autostrad(' szerok%' o
wie!u $asach' $en% $(dz%cych samocho-
d&w*
-+!iamy si( do autostrady' >ank
rzek Bir#* Hoe $owinnimy #dzie
skr(ci.* Aen tw&" mode! A to do+ry samo-
ch&d' "asne' na"!e$szy' "aki znam' a!e tam
1293
na do!e strasznie $(dz%*
5a nie mam z tym nic ws$&!ne#o od-
$ar >ank* =ie kieru"(* Samoch&d sam
"edzie* Wie' co chce zro+i.*
;&' w $orz%dku' do dia+a z tym
rzek Bir#* 5ed0my zatem* =ie ma s$ra-
wy* ;zu"( si( +ez$iecznie* Wy#odnie* =i-
#dy w yciu nie +yo mi tak wy#odnie*
;hryste' nie wiem' co +ym zro+i' #dy+y
si( nie $o"awi* ?e$ie" zostaw "u ten sak-
so)on i na$i" si( ze mn%' zanim o$r&ni(
ca% )!aszk(*
>ank odoy sakso)on' $oci%#n%wszy
ki!ka yk&w za stracone ko!e"ki' a kiedy
odda +ute!k( Bir#owi' mode! A w"echa
na $od"azd i zna!e0!i si( na autostradzie*
Samoch&d $(dzi radonie $o swoim $asie'
min% ki!ka samochod&w' kt&re wca!e nie
stay w mie"scu* -derzaki $o+rz(kiway
troch( #onie"' a k!ekot zwo"&w $r%dnicy
+y "ak o#ie kara+inu maszynowe#o*
1294
;ho$ie rzek Bir# z $odziwem "ak
on $(dzi* Ha w so+ie "eszcze s$oro ycia*
;zy masz moe $o"(cie' >ank' dok%d
zmierzamy:
=a"mnie"sze#o od$ar >ank $onow-
nie si(#a"%c $o sakso)on*
;&' do diaska rzek Bir# w #run-
cie rzeczy' nie ma to znaczenia' $o $rostu
"edziemy $rzed sie+ie* Przed chwi!% +y
znak do ;hica#o* Hy!isz' e moemy kie-
rowa. si( do ;hica#o:
>ank odstawi sakso)on od ust*
Ho!iwe $owiedzia* =ie $rze"mu-
"( si( tym*
5a te nie rzek stary Bir#* ;hica-
#o' nad"edamyS Te+y ty!ko wy starczy-
o +im+ru* Wyda"e si(' e wystarczy* Pi"e-
my "% od dusze#o czasu' a ci%#!e "est
wi(ce" ni do $oowy $ena*
5este #odny' Bir#: za$yta >ank*
,o dia+a' nie od$ar Bir#* =ie "e-
1295
stem ani #odny' ani $i%cy* =i#dy w yciu
nie czuem si( tak do+rze* Te+y ty!ko wy-
starczyo +im+ru i ta stara szka$a nie roz-
$ada si(*
Hode! A stuka i k!ekota' sun%c r&wno z
!ni%cymi' nowoczesnymi samochodami'
kt&re nie stukay i nie k!ekotay' >ank #ra
na sakso)onie' a Bir# wymachiwa +ute!k%
i wznosi okrzyk za kadym razem' kiedy
stary wehiku wy$rzedzi !inco!na a!+o ca-
di!!aca* 7si(yc wisia na nie+ie i zdawa
si( nie $orusza.* Autostrada staa si( dro#%
szy+kie#o ruchu i w $rzodzie $o"awia si(
$ierwsza +udka $o+ierania myta*
Ham nadzie"(' e masz dro+ne $o-
wiedzia Bir#* 5a "estem $usty*
A!e dro+ne nie +yy $otrze+ne' +o kiedy
mode! A $od"echa +!ie"' sz!a+an $o $ro-
stu $odni&s si( i $ozwo!i im $rze"echa.
+ez $acenia*
4dao nam si( zawoa Bir#* ,ro-
1296
#a stoi $rzed nami otworem' i tak wanie
$owinno +y.* Po tym wszystkim' $rzez co
$rzesz!imy' wreszcie !os si( do nas umie-
cha*
;hica#o +yo widoczne w $rzodzie' nie-
co $o !ewe"' $ene wiate $a!%cych si( w
wieowcach' kt&re wznosiy si( nad "ezio-
rem' a!e oni $o $rostu min(!i miasto szero-
kim ukiem' okr%y!i ;hica#o wzdu ni-
sze#o +rze#u "eziora i =owy 5ork +y tu
za zakr(tem*
=i#dy nie +yem w =owym 5orku
$owiedzia Bir# a!e widziaem zd"(cia
Hanhattanu' a to nie moe +y. nic inne#o
"ak Hanhattan* =ie miaem $o"(cia' >ank'
e ;hica#o i Hanhattan !e% tak +!isko sie-
+ie*
5a te nie od$ar >ank' na chwi!(
$rzesta"%c #ra. na sakso)onie* @eo#ra)ia
"est $o$ie$rzona' to $ewne' a!e nam nic do
te#o* - tym starym wrakiem cay wiat stoi
1297
$rzed nami otworem*
Wr&ci do #rania' a mode! A toczy si(
da!e"* Prze"echa!i $rzez w%wozy Hanhatta-
nu' min(!i Goston i skierowa!i si( w stron(
Waszyn#tonu' #dzie $omnik Waszyn#tona
wznosi si( wysoko' a stary A+raham ?in-
co!n siedzia nad +rze#iem Potomacu*
Duszy!i do Dichmond' min(!i At!ant( i
$(dzi!i $o sk%$anych w ksi(ycowym +!a-
sku $iaskach F!orydy* 5echa!i $o starych
dro#ach' #dzie drzewa o+roni(te +yy
mchem' i $o !ewe" u"rze!i wiata stare#o
=owe#o 9r!eanu* Aeraz znowu "echa!i na
$&noc i samoch&d toczy si( $o #rz+iecie
wz#&rza $or&d starannie utrzymane" ro!-
nicze" krainy* 7si(yc nada! wisia tam
#dzie $rzedtem' dokadnie w tym samym
mie"scu* 5echa!i $rzez wiat' w kt&rym
wci% +ya trzecia nad ranem*
Wiesz $owiedzia Bir# nie mia-
+ym nic $rzeciwko temu' e+y to trwao
1298
+ez koca* @dy+ymy ni#dy nie dotar!i
tam' dok%d "edziemy' #dzieko!wiek to "est*
Sama "azda "est z+yt $rzy"emna' e+y
$rze"mowa. si( ce!em $odr&y* Hoe
odoysz sakso)on i $oci%#niesz "eszcze
yka: =a $ewno $ot(nie ci( suszy*
>ank odoy instrument i si(#n% $o +u-
te!k(*
Wiesz' Bir# $owiedzia czu"( to
samo co ty* Po $rostu nie wyda"e mi si('
e+y trze+a +yo za$rz%ta. so+ie #ow(
tym' dok%d "edziemy' ani co si( wydarzy*
Ham wraenie' e nic nie mo#o+y +y.
!e$sze#o od te" chwi!i*
Wtedy $rzy tanc+udzie $rzy$omnia so-
+ie' e +yo co' co sysza o starym Bir#u
i $omy!a' e m&#+y #o o to za$yta.' a!e
nie $otra)i' za adne skar+y' $rzy$omnie.
so+ie' o co chodzio* A!e teraz "u widzia'
!ecz uzna' e "est to dro+iaz# i nie warto o
tym m&wi.*
1299
Aym' co so+ie $rzy$omnia' +y )akt' e
do+ry stary Bir# nie y"e*
Przyoy +ute!k( do ust i $oci%#n% ykF
wydawao mu si(' e ni#dy nie $i nic' co
+yo+y cho. w $oowie tak do+re* 9dda
+ute!k(' si(#n% $o sakso)on i za#ra na
nim radonie' $odczas #dy duch mode!u A
toczy si( $o owiet!one" $rzez ksi(yc
drodze*
1300
(The demoness)
Przeoy ?arcin "arzy#czak
Tanith %ee zdobya roz(os dzi5ki umie)5tno6ci 7czenia
fantastyki naukoe)' heroiczne(o fantasy i ba)ek' spos*b
cz5sto yraca)7cy do (*ry no(ami przy)5te konenc)e$ <e)
rozaania nad duznaczno6ci7 zachoa# moralnych mo/
na znaleY8 poie6ciach +4eathGs ?aster.' +4ark 4ance. i
+4arkness' :.$ <est laureatk7 na(rody "orld Fantasy' miesz/
ka %ondynie$
1301
;zekaa w swo"e" wysokie" wiey*
;zekaa dzie i noc*
Wiea +ya +iaa i si(#aa da!eko' da!eko
w d&' a $o +ezmiar wy$owiaych wydm
i szary $oysk oceanu*
5e" wiat +y cay szary' cay +iay' $een
$&ton&w i !nie' $oz+awiony ksztatu*
Qwiat +ez+arwny i a+strakcy"ny* 9na sama
te +ya +iaa' "e" $ienista suknia' sto$y'
w%skie donie +iae "ak kredowe wz#&rza
ci%#n%ce si( w odda!i nad wy+rzeem*
?ecz "e" du#ie' du#ie wosy +yy czerwo-
ne' krwicie czerwone' czerwone "ak eru$-
c"a !awy z +iae#o wu!kaniczne#o kryszta-
u "e" ciaa* =ie o#!%daa swoich wos&wF
w nie"asny s$os&+ na$away "% !(kiem*
4kadaa "e so+ie na #owie za$!ecione w
warkocze*
;zekaa' nie +(d%c $ewna' d!acze#o cze-
1302
ka ani na ko#o' ani na co*
=ie my!aa o swo"e" $rzeszoci ani
$rzyszoci' ani waciwie o niczym* =ie
miaa $ami(ci' tak w kadym razie si( wy-
dawao' ty!ko $ust% stron(' z kt&re" u!ecia-
y sowa* 9+serwowaa mewy $iku"%ce na
wietrze' krzycz%ce swoimi wietrznymi #o-
sami* 9 okre!onych $orach wychodzia z
wiey' i o okre!onych $orach wracaa do
nie"* 5ak kukuka z ze#ara* =ie miaa am+i-
c"i ani t(sknot' ani adne" nadziei* Gya' w
tym sensie' e istniaa* Gya' a!e nic wi(-
ce"*
;zas mi"a' !ecz nie mia znaczenia* Ho-
#o to +y. wczora" a!+o "utro' kiedy #o zo-
+aczya*
5echa $!a% o wicie' m(czyzna cay w
zocie' na zotym koniu z rozwian% #rzy-
w%' $rzystro"on% szkaratnymi wst%kami i
zotymi dzwoneczkami' wz+i"a"%cym ko-
1303
$ytami tumany $iasku* 5e#o widok o!e$i
"%* Hia na so+ie z+ro"( antyczn%' a!+o
z+yt nowoczesn%' +y mo#a "% roz$ozna.*
9zdo+ne kutasy zwisay mu u ramion'
wosy mia $otar#ane i "asne niczym ze-
rwane struny zote" har)y*
Poczua' "ak serce "e" $rzys$iesza' kiedy
wychy!ia si( z wiey* ;zy+ym czekaa
na te#o m(czyzn(: Gy $on%c% mr&wk%
na $!ay' a!e wkr&tce w"echa $od uk wie-
y* Doz!e#o si( echo' a $otem od#os "e#o
krok&w na schodach* Syszaa' "ak $rze-
chodzi $rzez ko!e"ne komnaty' czasem si(
zatrzymu"%c* Wyo+razia so+ie' "ak +ada
niekt&re rzeczy* A!e $rzez cay czas si(
z+!ia* S$o"rzaa na drzwi' $rzez kt&re
we"dzie* Serce "e" wa!io* =ie namy!a"%c
si(* si(#n(a r(k% i roz$ucia wosy*
Sta nieruchomo w $ro#u i $atrzy na
ni%' mia surow% min(* ;hciaa s$rawi.'
e+y si( umiechn%* W!e$i w ni% wzrok*
1304
@dzie "est @o!+rant: za$yta*
Przyoya do do ust* Pokr(cia #ow%*
Aen' kt&ry $rze"echa t(dy' trzydzieci
dni temu' w drodze do 7rennok-do!* Hia
har)( na ramieniu i +!izn( w ksztacie krzy-
a na czo!e*
-nowu $okr(cia #ow%' czu"%c' "ak ser-
ce zaczyna "e" wa!i. "eszcze mocnie"' $o
czym $ooya so+ie do na krtani i cze-
kaa*
@o!+rant $owiedzia' a "e#o oczy
+yy w%skie i +ardzo "asne m&" +rat $o-
$rzez wi(zy $rzysi(#i' nie krwi* Aen' do
kt&re#o Siostry rzeky2 /Strze si( +iae"
ko+iety czeka"%ce" na mier. w wysokie"
wiey nad morzem1*
Post%$i na$rz&d i chwyci "% za wosy'
$o czym okr(ci "e so+ie wok& doni' a
+&! wy$eni "e" #ow( niczym sre+rna
chmura*
@dzie "est @o!+rant: sykn%' a $otem
1305
na$otka "e" wzrok*
Aak to z ni% +yo* 5e#o oczy +yy "ak !et-
ni o#r&d* ;hciaa wyssa. z nich te widoki
+ursztynowych cieni i &te +yski soca'
chciaa' +y te nadzie"e' $ra#nienia i t(skno-
ty' kt&re w nich widziaa' wy$eniy "e"
$ustk(' "e" ciemno. swoim sensem i swo-
im wiatem* Gya #odna i s$ra#niona
"e#o od+ite#o ycia "ak ry+a wody' "ak $ta-
sie skrzyda wiatru* 5e" oczy zacz(y oddy-
cha.' $i. niczym zwierz( u wodo$o"uF o+-
"(a domi "e#o szy"(' z+!iya si( do
twarde" z+roi' i $rzy!#n(a do nie#o moc-
no* Posa $rzek!estwo' $r&+u"%c uwo!ni.
si( od "e" doni' oczu' a!e nie m&#* 4cisk
ko+iety' "e" wzrok' miay w so+ie rodza"
$rzy"emne#o mierte!ne#o ci(aru' z wy-
"%tkiem mie"sca' #dzie wy$enia i echta
#o w !(d0wie* Poci%#n(a #o w d&* 4to$i-
a #o w swoich oczach i w swoim cie!e*
Pywaa w odm(tach "e#o ciaa' i )a!a za-
1306
+raa #o' i za#u+i si( w tune!u rozkoszy'
kt&r% musiaa mu da.* Gya to rozkosz' "a-
kie" ni#dy dot%d nie zazna i ni#dy nie za-
zna* Gy to cay adunek "e" rozkoszy' za-
chowany d!a nie#o* Gya so"em zawiera"%-
cym oceany' )ontann%F $r&+owa dotrze.
do 0r&da i krzykn% na #os' +y do nie#o
si(#n%.*
A!e w kocu "e#o ciao ockn(o si(* Po-
%danie $rzeksztacio si( w odr(twienie' a
$otem w odraz( do +!ade" istoty' wi"%ce"
si( $od nim* -rozumia wtedy' co odda+y
"e" razem ze swoim yciem' kt&re z nie#o
wyciekao*
< odsun% si(* 4wo!ni si( z "e" ucisku'
odwr&ci #ow(' zakrywa"%c oczy' "ak+y
$rzed strasz!iwym i $rzytacza"%cym +!a-
skiem*
A wi(c $rawd% "est to' co m&wi!i o to-
+ie' +iaa ko+ieto mrukn% w zimnym
#niewie' +ardzie" do sie+ie ni do nie"*
1307
Poerasz zawarto. m&z#u i rozs%dek
umysu swoim wzrokiem i swoim onem*
Aak' czuem to' i +y+ym o$r&niony "ak
ko. ze sz$iku $o tym' "ak za"% si( ni%
wi!k* ;zy tak wanie $otraktowaa @o!-
+ranta:
5e" s$o"rzenie $ociemniao' zm(tniao'
roz+ie#o si(* ?eaa na ziemi* =ie rozu-
miaa* A "ednak docierao do nie" od!e#e
ws$omnienie' ws$omnienie "ak sen' m(-
czyzny na ciemnym koniu' ciemnowose-
#o' z har)% na $!ecach i $oszar$an% +!izn%
w ksztacie krzya na czo!e* =a nie#o r&w-
nie czekaa' $rzy$omniaa to so+ie teraz'
a on $rzyszed' $o$rzez roz!e#e komnaty'
$o schodach "e" wiey* =ie odsun% si('
wiato $rzeszo od nie#o do nie"* Podnio-
sa wzrok na m(czyzn(' kt&re#o $rawie
$osiada' +owiem $rzy$omniaa so+ie te-
raz' na#!e' co to oznaczao' kiedy !eaa z
m(czyzn%* =ie +yo w tym wstrz%su ani
1308
zaskoczenia' ani odrazy* Wszystko wyda-
wao si( natura!ne' +o c& ona wiedziaa o
natura!nym $orz%dku rzeczy' e+y t( "edy-
n% rzecz' kt&ra +ya "e"' $ostrze#a. "ako
dziwn%' ciemn% i z%:
=ie y"e od$ara cicho' zwycza"nie
wy"ania"%c*
-oty rycerz do+y miecza i zamachn%
si( nim' e+y zd"%. "e" #ow( z ramion' a!e
nie +yo zwycza"em wo"ownik&w z 7ren-
nok-do! za+i"anie ko+iet' +ez wz#!(du na
to' "ak wie!ki $rze$enia ich #niew* Po-
wstrzyma si( wi(c i $o chwi!i wsun%
miecz do $ochwy*
Ty"' wam$irzyco $owiedzia z ocza-
mi +iaymi od nienawici a!e ni#dy wi(-
ce" nie $r&+u" $oz+awi. m(czyzny zmy-
s&w a!+o do$i!nu"(' e+y two"% #ow( za-
tkni(to na $a!u*
=ie mo#o to do nie" $rzem&wi.F nie
+ya do koca istot% !udzk%' !udzkie warto-
1309
ci i $rawa nie miay d!a nie" znaczenia* A
"ednak $atrzya na nie#o' i kochaa #o' $o-
niewa uwo!ni si( od nie" i "u "e" nie $o-
trze+owa*
;hodzi od $oko"u do $oko"u' szuka"%c
swo"e#o +rata @o!+ranta' a!e @o!+rant +%-
ka si( $o komnatach' kiedy o$uciy #o
zmysy' i wy$ad z wiey do morza* -a+ra-
y #o )a!e' dra$iene mewy i ry+y szar$ay
"e#o ciao' tak e teraz +y ty!ko szkie!etem
na dnie oceanu' +ez adnych !ad&w mo#%-
cych wskaza.' kim +y' z wy"%tkiem zote"
har)y zie!enie"%ce" na $iasku u "e#o +oku*
@dy rycerz szuka' ko+ieta sza w !ad
za nim* =ie mo#a $owiedzie. mu' #dzie
$odzia si( @o!+rant' nie mo#a so+ie $rzy-
$omnie.' chocia on z $ewnoci% "u to
od#ad* W$atrywaa si( w "e#o $!ecy' w$a-
trywaa si( w "e#o twarz' kiedy si( odwra-
ca* 5e" mio. +ya wszech$oera"%caF z"a-
da+y #o' #dy+y mo#a* Aaka +ya "e" mi-
1310
o.*
A!e on odtr%ci "%' zszed $o schodach
wiey' coraz +ardzie" odda!a"%c si( od nie"*
-na!az konia i od"echa na nim $o $iasz-
czyste" drodze ku kredowym kominom
wyznacza"%cym #ranic( morza*
Przez trzy dni w&czya si( $o wiey*
=ie s$inaa swoich du#ich' du#ich wo-
s&w* =ie wychodzia na zewn%trz' +y $rzy-
#!%da. si( z #&ry wy$owiae" $!ay* =ie
czekaa "u* @o!+rant i wszyscy inni m(-
czy0ni' kt&rzy zaton(!i niczym okr(ty w "e"
mierte!nym ucisku' straci!i swo"% wo!( i
umys w "e" oczach i "e" onie' +y!i teraz
za$omniani' +y!i na"wye" cieniami #dzie
w zakamarkach "e" umysu' niczym wi(ce"*
A!e "e#o za$ami(taa' wo"ownika na $ia-
skowo&tym koniu' "e#o w%skie "asne
oczy' !niane wosy' "e#o #niew i "e#o ode"-
cie*
1311
9 wicie czwarte#o dnia zesza $o scho-
dach wiey' wysza na zewn%trz i ruszya
nadmorsk% dro#% w !ad za nim*
=i#dy wczenie" nie o$uszczaa wiey'
$rzez wszystkie te !ata' od kiedy staa si(
tym' kim +ya* Wczenie" nie +yo $o%da-
niaF teraz +y $rzymus*
Promienie soca $rzecinay szare nie+o
i soceF i "e" rozwiane wosy +yy dwiema
"askrawymi $!amami szkaratu w +ez+arw-
ne" krainie' kt&r% o$uszczaa*
Po ki!ku dniach otoczenie zmienio +ar-
w(* - +iae#o stao si( czarne* Wz#&rza
"ak sku!one czarne wrony tkwiy na stray
$o o+u stronach dro#i* Po ciemnym nie+ie
$rzewa!ay si( +urze* Aeraz "e" sto$y +yy
r&wnie czerwone' "ak wosy' $oniewa
ostre czarne kamienie k%say "e "ak w(e*
Gya "edn% z tych' kt&rzy nie musie!i "e.
ani s$a.' wi(c $o $rostu sza dzie i noc*
1312
7ierowaa si( $o koskich !adach' czasem
dostrze#a"%c a"noF tu i &wdzie zna"dowaa
strz($ek szaty wydarty $rzez ko!czaste "e-
yny a!+o natykaa si( na wysty#e $o$ioy
o#niska i $rzesiewaa "e mi(dzy $a!cami'
$r&+owaa "(zykiem' $oniewa on !ea
$rzy nim' kiedy +yo "eszcze #or%ce trzy
noce wczenie"*
W $&mroku wida. +yo czarn% rzek(*
=a nie+ie wisia nie+ieski' okr%#y ksi(-
yc' kt&ry zdawa si( niema! $rzezroczy-
sty' a wie!kie chmury $rzesuway si( z o-
$otem niczym #niewne $taszyska* =ad
wod% siedziaa w kucki stara czarownica i
dokadaa do nie+ieskawe#o o#nia' roznie-
cone#o $od kotem mierci* Hiaa czarne
u+ranie i wida. +yo ty!ko "e" oczy oraz
chude' kociste donie* 7iedy u"rzaa +ia%
ko+iet( id%c% +rze#iem' wrzasn(a2
7rennok-do! "est tamS AamS Po dru#ie"
stronie rzeki*
1313
Potem zostawia sw&" kocio i $odesza
do ko+ietyF odwr&cia "%' e+y ta s$o"rzaa
na dru#i +rze#*
=ie masz "ak si( $rze$rawi.* Host "est
zwa!ony on to zro+i' wiedz%c' e za nim
$&"dziesz* Ga si(' a ko #a!o$owa i krze-
sa iskry e!aznymi ko$ytami' czu"%c' e
$od%a za nimi ko+ieta wam$ir* ,aam mu
amu!et' e+y ochroni #o $rzed to+%' a!e na
nic si( on nie zda* S$&"rz na sie+ie' wida.'
e "este wy#odniaa* ;zy na tym wanie
$o!e#a two"a mio.' e+y $od%a. za m(-
czyzn%' kt&ry ucieka w $rzeraeniu' m(-
czyzn%' kt&re#o !(d0wie i rami( od miecza
$rze$enione s% nienawici% do cie+ie:
;zy nie do$rowadzia do mierci "e#o
+rata towarzysza' ,o+re#o @o!+ranta:
;zarownica s$!un(a* ,!ate#o tak s$iesz-
no ci do ciosu mieczem' kt&ry "est wszyst-
kim' co on zamierza ci da.:
A!e +iaa ko+ieta "u schodzia $o skar-
1314
$ie ku wodzie' szuka"%c mie"sca' #dzie
mo#a+y si( $rze$rawi.' chocia nie +yo
adne#o' i kady +y to do strze# o$r&cz
nie"* ;zarownica $o+ie#a za ni%' $odska-
ku"%c "ak koza' +owiem miaa na #owie
kozie ro#i' "ak na czarownic( $rzystao*
Pok!e$aa ko+iet( $o ramieniu*
;zy znasz cho.+y "e#o imi(: =ie*
;&' wiat "est #o z+yt $eny* 5e!i #o $o-
%dasz' we"d0 do wody' a ona ci( zaniesieF
chy+a e si( +oisz* ,u#o +(dziesz #o szu-
ka.' a!e kiedy wreszcie zna"dziesz' +(dzie
tw&"* Pami(ta" ty!ko o cenie' kt&r% za$aci*
-ostanie $oz+awiony zmys&w' a!e c& za
rado. d!a cie+ie "e!i +(dziesz trzyma.
#o z da!a od wysokich ska i mierci* G(-
dzie twoim dzieckiem i twoim m(em'
wszystkim naraz' a $o sam% wieczno.*
4syszaa' i chocia +y to ty!ko cie na
"e" my!ach' zrozumiaa* =a kraw(dzi
wody czarownica wysze$taa2
1315
5e!i $ozwo!isz mu ode".' o+r&cisz
si( w $o$i&' $oniewa miecz ode tnie ci
#ow(* =iech nic i nikt ci nie $rzeszkodzi*
Pami(ta"*
Potem na$ara kocistymi r(kami' $cha-
"%c ko+iet( ku wodzie* Giaa ko+ieta nie
czua !(ku* Wosy i suknia uniosy "%' $r%d
$oci%#n% w d& rzeki' "e" donie )a!oway
ni+y warkocze wodorost&w' a ona my!aa
ty!ko o tym' kt&re#o szukaa* Przez ca%
noc' $od "arz%cymi si( +(kitno #wiazda-
mi' sre+rne nici rzeki $rzeci%#ay "% $o-
mi(dzy wz#&rzami* =ieda!eko witu wy-
rzuciy "%' niczym +ia% syren(' na !odowe
na+rzee $onie" wz#&rza' na kt&rym zna"-
dowa si( doi*
-na!azo "% szeciu czy siedmiu ry+a-
k&w* Hy!e!i' e chciaa $o$eni. samo-
+&"stwo' i $rzee#na!i si(' a!e zanim zd%-
y!i $o+iec $o ksi(dza' wstaa i ruszya ka-
1316
mienn% ciek% w #&r( z+ocza' nie widz%c
ich*
Wz#&rze +yo zie!one' o+sy$ane ro!ina-
mi' niecuchn%cymi nietru"%cymi' a da!e"
rozci%#a si( !as* 7raina 7rennok +ya
yw% krain% $or&d martwych ziem na $&-
nocy' $oudniu' wschodzie i zachodzie*
Wysoko na szczycie wz#&rza sta zamek
kr&!a' z+udowany z drewna' kamienia i
mosi%dzu* ,wiecie ko!umn z zie!one#o
marmuru' wyrze0+ionych na $odo+iestwo
drzew' d0wi#ao dach w wie!kie" sa!i tro-
nowe"* Szemray )ontanny' $oyskiway
czyste "ak szko "eziorka' a +iae $taki $ie-
way w o#rodach' #dzie $od &tym nie-
+em rosy kicie okr%#ych owoc&w* Ao
+yo 7rennok-do!* Przy wie!kie" +ramie z
+r%zu wisia dzwon wie!koci dorose#o
m(czyzny' z sercem wie!koci dziesi(cio-
!etnie" dziewczynki*
=ie miaa mo!iwoci uderzy. w dzwonF
1317
m&# te#o dokona. "edynie wysoki m(-
czyzna na wysokim koniu' za $omoc% mie-
cza* Pukaa wi(c w +r%zowe +!achy drzwi'
a "e" donie +yy r&wnie zakrwawione' "ak
sto$y*
W domenie kr&!ewskie" o+owi%zywao
$rawo' e kady' kto $rzy"dzie $rosi. o a-
sk( a!+o s$rawied!iwo.' a!+o o "akie#o-
ko!wiek rodza"u do+rodzie"stwo' $owinien
$rzyna"mnie" zosta. wysuchany* Wreszcie
$o"awi si( stranik i otworzy drzwi* 5e"
wosy i suknia +yy wci% mokre' $rzesza
$rzez $r&#' ci%#n%c za so+% czarne wodo-
rosty $rzy!e$ione do sukni* Stranik $rze-
straszy si( nie na arty*
Ws$i(a si( $o wie!kich schodach do
sa!i z #%szczem ko!umn* 7r&! i "e#o wo-
"ownicy wr&ci!i z $orannych mod&w* Ae-
raz siedzie!i' "edz%c i $i"%c $rzy du#ich
stoach* Sam kr&! siedzia na wysokim tro-
nie z kute#o zota' tak "ak siedzia trzy dni
1318
wczenie"' kiedy od strony morza nad"e-
cha #a!o$em wo"ownik o $rzekrwionych
oczach' na koniu s$ienionym ze strachu*
7r&! $owsta' +y #o o+"%. i $owita.F ko-
cha wo"ownika +y. moe +ardzie" ni $o-
zostaych' chocia' +y. moe' ni swo"e#o
A!ondora' kt&re#o ko+iety nazyway -o-
tym' "eszcze +ardzie" kocha @o!+ranta ,o-
+re#o*
A!e A!ondor odsun% si( od kr&!a*
;i%y na mnie k!%twa $owiedzia*
=iech G&# +roni' +ym $rzeni&s "% na cie-
+ie "ak zaraz(*
Powiedzia im o mierci @o!+ranta w
wysokie" wiey nad morzem* Przy$omnia
im o Siostrach' tych $i(ciu mrocznych
wied0mach' kt&re $rzy+yy do 7renno-
k-do! $i(. miesi(cy wczenie"' +y o#osi.
$rze$owiedni( o ryche" mierci $i(ciu ry-
cerzy* 7iedy m&wi o +iae" ko+iecie w
wiey i o tym' co z ni% ro+i' $o+ie!a ze
1319
wstydu* P&0nie" wys$owiada si( $rzed
ksi(dzem* 7a$an mod!i si( intensywnie'
rozumie"%c +ardzo do+rze' cze#o o+awia
si( A!ondor* ?e%c z ni%' !ecz nic "e" nie
da"%c' nie za+iwszy "e"' kiedy +y do te#o
zdo!ny' zostawi "e" te moce rozkoszy i
nienawici' kt&rych si( wyrzek* A ona $o-
d%ya za nim' nada! za nim $od%aa' +ez-
!itosna "ak zima w swoim +iaym !odowa-
tym $o%daniu* Wiedzia' e #dy+y stan%
$rzed ni% $onownie' tym razem on nie
mia+y mocy* Suku+a o$!ota+y #o i znisz-
czya' wysysa"%c "e#o m&z#* Aaka +ya
mroczna ma#ia "e" seksua!ne#o wam$iry-
zmu' na"starsze#o i na"+ardzie" $otworne-
#o demona na wiecie* =ie wiedzia te#o
wszystkie#o' do$&ki $o trzech dniach $o-
dr&y nie uwiadomi so+ie' $o$rzez
dreszcz na cie!e' $o$rzez zimno w !(d0-
wiach' co za nim $od%a' i do cze#o "est
zdo!ne*
1320
A!ondor uciek z 7rennok-do! na dzie
$rzed "e" $rzy+yciem*
Sto"%c w kr&!ewskie" sa!i' roz#!%daa si(
za nim' i serce "e" +io* 7iedy $rzekonaa
si(' e #o nie ma' o mao nie zemd!aa ze
mierte!ne" roz$aczy* A!e trwao to ty!ko
chwi!(* Potem' za$omina"%c o wszystkim
innym' $ami(ta"%c ty!ko o nim' odwr&cia
si(' +y o$uci. dom kr&!a' tak "ak do nie#o
$rzysza* < 7r&! wyda $o!ecenie i trzech
wo"ownik&w za+ie#o "e" dro#(* 4nie!i
miecze' +y "% $owa!i.' a!e $onownie stary
$rzes%d s$ara!iowa im donie* =i#dy do-
t%d nie za+i!i ani nie zrani!i ko+iety* Arud-
no +yo im to zro+i. teraz* Przesza mi(dzy
nimi' rzuca"%c $uste s$o"rzenia*
Dusza"cie za ni%S krzykn% kr&!*
-r&+cie to' co on $owinien +y zro+i.*
Ws$omni"cie na "e" s$rono. i "e" czaryS
Ao nie ko+ieta' to ty!ko stw&r*
Pod%y!i za ni% na zewn%trz* =a scho-
1321
dach "eden s$o"rza w "e" twarz* 9dsun%
si(' skurczony' i nie m&# nic zro+i.* =ie-
co nie" inny $od+ie# do nie"* 9+r&ci "% i
zamachn% si( mieczem' a!e w ostatnie"
chwi!i wydaa mu si( taka #odna $oao-
wania' +iedna sza!ona ko+ieta*
;o "est nie takS krzykn% do sie+ie' i
$uci "% zdumiony*
Arzeci $o+ie# $o swo"e#o konia* Po$(-
dzi za ni% $rzez dziedziniec' za +ram('
szczerz%c z(+y w )urii* Wydawao mu si('
e "est na $o!owaniuF sysza $sy szczeka-
"%ce w $rzodzie i u"rza +iae#o "e!enia
z+ie#a"%ce#o $o zie!onym z+oczu* 7iedy
+y wystarcza"%co +!isko' wci%#n% "% na
konia i uni&s +ezwadne ciao do !asu za
wz#&rzem* Aam $owa!i "% na ziemi( i rzu-
ci si( na ni% w nie$owstrzymane" rozko-
szy $o%dania* Hiecz' kt&rym "% $rze+i'
+y z ciaa' i wkr&tce wy!iz#n(a si( s$od
nie#o i odesza' !edwie wiadoma te#o' co
1322
zro+i a!+o czym si( sta* 7i!ka dni $&0nie"
wo"ownicy kr&!a natkn(!i si( na nie#o' za-
+%kane#o sza!eca' wrzaskiem $rzyzywa-
"%ce#o swo"e $sy $od konarami o+sy$any-
mi #ru+ym !istowiem*
Sza $rzez cay rok* Przez rok ucieka
$rzed ni% A!ondor -oty Sta si( na"emni-
kiem' s$rzeda"%cym swo"e umie"(tnoci
wo"ownika !icznym kr&!om' kt&rych ce!e
wydaway si( do+re* =i#dy nie zatrzymy-
wa si( na due" w "ednym mie"scu* Qni o
!(ku i %dzy' i o @o!+rancie' swoim +racie
towarzyszu' kt&re#o kocha +ardzie" ni "a-
kie#oko!wiek m(czyzn( czy ko+iet(*
-mieniay si( $ory roku* ;zerwone !i-
cie s$aday na "e" czerwone wosy i na $o-
kryte +!iznami' nadwer(one' za$omniane
sto$y' "ak r&wnie na krwawe $o!a +itew-
ne' kt&r(dy on $od%a* Qnie#i $rzychodzi-
y i odchodziy' $o"awia si( mr&z i deszcz*
1323
- da!a od krainy 7rennok-do!' $or&d sza-
rych' martwych ziem z ich $owykr(canymi
drzewami i #&rami o wysokich i#!icach' on
ucieka' or!a $od%aa za nim' wiedziona
instynktem i $o%daniem' widz%c i sysz%c
ty!ko "e#o*
Por&d "aowych ska $&nocy natkn%
si( wreszcie na samotn% siedzi+(* Gya
ciemna i $onura "ak urwiska wok& nie"*
-ie!ony ksi(yc s$o#!%da z #&ry' kiedy
A!ondor wa!i do +ram* Gy chory z $owo-
du rany' kt&r% odni&s w +itwie dwa mie-
si%ce wczenie"' i mia "u do. sie+ie i
swo"e#o $rzymusu uciekania $rzed niezna-
n% istot%' kt&ra #o ci#aa* Wci% wy#!%da
#odnieF +y m(czyzn% $rzykuwa"%cym
wzrok' a!e w har)ie "e#o zotych wos&w
$o"awiy si( "u +iae nici' a oczy za$ady
si( w #%+ duszy' oczy mordercy' o)iary
a!+o czowieka o$(tane#o $rzez dia+y*
Aaka +ya cena ciosu miecza niezadane#o
1324
w wiey nad morzem*
W sa!i' #dzie $a!iy si( mi#ot!iwe $o-
chodnie' rozmawia z wadc% mie"sca' a!e
w "e#o #owie wci% $o"awia si( +rz(cz%-
cy haas* Wreszcie' k%tem oka' dostrze#
+!ad% $osta. w uku drzwi* -nad +iae"
twarzy ku +iaym ramionom i da!e" w d&
s$ywaa krwistoczerwona zasona* Hy-
!a' e #o zna!aza' ona' kt&ra #o ci#aaF
strach ur&s mu w +rzuchu i zadawi #o'
uderzy' "ak wszyscy wro#owie' od tyu*
4$ad' $owa!ony tym rodza"em omd!enia'
kt&re "est zwiastunem mierci*
A "ednak ko+ieta w drzwiach nie +ya t%'
kt&re" si( s$odziewa* Wesza c&rka wad-
cy' o imieniu Siandra' owini(ta czerwo-
nym sza!em' $oniewa w sa!i +yo zimno*
Wydaa mu si( $i(kna "ak o+razek* Sk&r(
miaa +ia%' a!e usta czerwone' za wosy
czarne "ak @o!+rant' kiedy "echa z har)%
na $!ecach do 7rennok-do!* Ho#a+y +y.
1325
wr(cz siostr% @o!+ranta' +owiem W nie-
zwyky s$os&+ #o $rzy$ominaa' a!e nie
wiedziaa nic o wo"ownikach z $oroni(te-
#o zie!eni% wz#&rza* Sian te na co czeka-
a* 7iedy u"rzaa zotowose#o m(czyzn(
ze s$o"rzeniem sza!eca' r&wnie $oczua'
e "e" serce mocnie" za+io* @dy+y $osta-
nowi w te" chwi!i zdo+y. "e" mio.' nie
m&#+y zro+i. nic !e$sze#o ni $a. "ak
martwy ki!ka metr&w od "e" st&$*
Wzi(a na sie+ie $ie!(#nowanie #o' i za-
"(cie to w na"mnie"szym sto$niu nie wyda-
wao "e" si( $rzykre* 7iedy otworzy oczy i
u"rza "e" twarz' $oczu' e szcz(cie
umiechn(o si( do nie#o*
Hio. wyrosa $omi(dzy nimi tak szy+-
ko' "ak ronie dziecko*
Pewne" wiosenne" nocy za+ra "% do
swo"e" komnaty* Przyniosa ze so+% swo"%
sodycz' nawet "e!i nie $eny "e" #arniec*
A!e z dru#ie" strony' zna rozkosz demo-
1326
n&w' i niema! cieszy si(' e z t% dziewczy-
n% musi ona +y. mnie"sza* G!isko witu
$ocaowa "% i rzek2
5utro' Sian' musz( ode". st%d i od cie-
+ie*
9czy dziewczyny wy$eniy si( zami*
Przysza "e" do #owy odwieczna my! $o-
rzuconych*
=ie $owiedzia nie d!ate#o* ;i%y
na mnie k!%twa* 5estem ci#any* 5e!i zo-
stan(' umr(*
A zatem $ozw&! mi i. z to+% od$ar-
a Siandra*
=ie* 5aki to miosny $rezent ode mnie
d!a twe" sodkie" istoty' kaza. ci +%ka. si(
$o wiecie +ez domu w !ad za mn%:
5e#o twarz +ya +!ada' zamkn% oczy* Po-
zw&! mi ode". samotnie' y" w $oko"u*
=ic tu $o mnie* < tak zostaem "u za du-
#o*
5e!i +ya sodka' to +ya r&wnie si!na'
1327
ta dziewczyna z $&nocy* 4"(a #o mocno
za donie i za$ytaa o $rawd(' $ytaa #o raz
$o raz' a ode$chn% "% od sie+ie' "ak+y "e"
nienawidziF $owiedzia wszystko' a $otem
$aka na "e" $iersi "ak dziecko*
Pozw&! "e" $rzy". wysze$taa Sian-
dra' a "e" oczy $on(y*
Gy tak zm(czony* Dok ucieczki $oz+a-
wi #o si* -osta' $oniewa "e" ko+ieca sia
wydawaa si( !e$sz% ochron% ni "akiko!-
wiek miecz czy tarcza na caym wiecie*
Hi"ay noce* Arwaa wiosna' a!e nic nie
roso' z wy"%tkiem chwast&w u drzwi' a
$taki wiy #niazda w roz$ad!inach ska!-
nych i $od dachem siedzi+y* A!ondor +y
teraz czowiekiem wadcy* Wa!czy d!a
nie#o w +itwie i wr&ci z #owami nie$rzy-
"aci&* 4czta ci%#n(a si( du#o w noc' a!e
$omimo sowitych na$itk&w i "ada czu na-
rasta"%ce zimno i nie$ok&" w cie!e' "ak+y
1328
o#arniaa #o #or%czka*
W ciasne" komnacie chodzi wokoo'
$odczas #dy Siandra s$aa* 7si(yc wsta
$&0no' &ty "ak ko.' i kiedy A!ondor' z
+rzuchem $enym !(ku' wy"rza na $od-
"azd' zo+aczy tam "ak% istot(' +ia% "ak
!&d' $rzytrzymu"%c% rozwiane szkaratne
wosy +iaymi' smukymi domi' na kt&-
rych $aznokcie rozrosy si( w sz$ony* =ie
zmienia odzieniaF +iae szaty wisiay na
nie" "ak strz($y caunu' a sto$y $okryway
rze0+y +!izn* S$o#!%daa z wyt(sknieniem'
oczy +yy "ak "eziora' kry"%ce ty!ko "e#o
o+raz* 5e" mio. $rzetrwaa' wci% +ya
wszech$oera"%caF z"ada+y #o' #dy+y mo-
#a* Aaka +ya ta mio.*
A!ondor $ad na ko!ana i mod!i si(' a!e
adne sowa nie $rzychodziy mu na my!'
ty!ko ta ko+ieta* ;zu' e z+!ia si( coraz
+ardzie"' krocz%c $o kamienne" drodze'
$rze!iz#u"e si( $rzez wrota +ramy niczym
1329
+iay dym' $odczas #dy stranicy s$a!i
a!+o nic nie widzie!i* 4sysza "e" +ez#o-
ne kroki na schodach i drzwi otwiera"%ce
si( +ezsze!estnie $od "e" dotykiem*
Siandra o+udzia si( i usiada na &ku*
S$o"rzaa na A!ondora mod!%ce#o si( na
k!(czkach i usyszaa' "ak "e#o mod!itwy
sta"% si( coraz sa+sze*
Poczua $rzeraenie ona tu "est*
W tym momencie wsta i mod!itwy o$u-
ciy #o zu$enie* Gy na#!e czowiekiem
$oz+awionym wszystkie#o $oza t% "edn%
rzecz%' kt&ra #o $rzyci%#aa* 9dwr&ci si( i
"ak automat $rzeszed $rzez komnat(F "e#o
oczy +yy +ardzo "asne' a $o!iczki s$onio-
ne* Szed z radoci%' ener#icznie' czu
krew #otu"%c% si( w yach' owadni(ty $o-
%daniem' w za$omnieniu' $ochwycony
zak!(ciem +iae" ko+iety' kt&ra czekaa'
tym razem' na do!e*
7iedy wszed na schody' Siandra wy!i-
1330
z#n(a si( z &ka* 5e!i on +y $on%cy i
ywy' ona wy#!%daa "ak mier.* ;hwycia
miecz' kt&ry zostawi' i ruszya dr%ca' a
zarazem mi(kka "ak kot' za nim*
9na +ya w domu' ko+ieta z wysokie"
wiey nad morzem* Gya w korytarzu i te-
raz' czu"%c' e wreszcie $rzyszed do nie"'
zatrzymaa si( nieruchomo* Wa!io "e" ser-
ce* Podniosa donie' e+y roz$uci. wo-
syF s$ostrze#szy' e s% roz$uszczone' o$u-
cia donie* Hy!aa' e "est w wiey' a!e
nie miao to d!a nie" znaczenia* Wydawao
"e" si(' e syszy od#os morza +i"%ce#o o
$ytkie $!aeF mo!iwe' e +y to od#os "e"
wasne" krwi' )a!e $rzy$ywu < od$ywu*
-askrzeczaa mewa' a!e +y to ty!ko scho-
dek $od "e#o sto$%* Wychodz%c zza ro#u'
stan% $rzed ni%* 5e" serce unioso si(' "ak-
+y nie miao ci(aru a!+o inne#o ce!u $oza
tym' e+y unosi. si( w nie" "ak $tak* ;ie-
$o i zadowo!enie wy$eniy "% "ak $uste
1331
naczynie' kt&rym +ya' i $o raz $ierwszy
od kiedy staa si( tym' kim +ya' "e" war#i
rozchy!iy si( i $o"awi si( na nich
umiech* Wyci%#n(a r(ce i on +y wystar-
cza"%co ch(tny' +y si( im $odda.* -a$o-
mnia*
A!e Siandra "u staa za nimi' z mieczem
w doni* 9na r&wnie znaa stare s$rawy'
stare s$oso+y na"starsz% i na"$ewnie"sz%
ma#i(* W momencie' #dy A!ondor wyci%-
#n% r(ce' e+y zna!e0. wasn% mier.'
Siandra w+ie#a $omi(dzy nich* 4niosa
ci(kie ostrze i zamachn(a si( nim' "ak+y
to +ya ody#a trawy* =ie wiedziaa nic o
7rennok-do! i wo"ownikach' i o rycerstwie
m(czyzn' nieczyni%cych krzywdy adne"
ywe" istocie ma"%ce" $iersi i ono' kt&ra
zwie si( ko+iet%* 4derzya z si% wszyst-
kie#o' co +yo "e" dro#ie i $otrze+ne' sa-
mo!u+nym' nied+aym' nami(tnym cio-
sem*
1332
Aym' co $oczua ko+ieta znad morza'
+y $rzeci%#y +iay +&!' a $otem nieusta"%-
cy szkaratny +&!* @owa s$ada "e" z ra-
mion w "edne" chwi!i' a!e czas nie mia d!a
nie" znaczenia* 5e" a#onia trwaa wie!e stu-
!eci* Po ich $rzemini(ciu' !eaa rozsy$ana'
#ucha' niema' !e$a i w mi!ionach )ra#-
ment&w* Wiedziaa' "ak to "est +y. mi!io-
nem oddzie!nych rzeczy i wci% stanowi.
"edno.*
Siandra $rzy!#n(a do A!ondora' odwra-
ca"%c wzrok od te#o' co zro+ia' a on
chwyci "%' +udz%c si( z transu* Gya w te"
sekundzie @o!+rantem' "e#o +ratem towa-
rzyszem' $owsta"%cym z morza w $eni si'
ze zotozie!on% har)% na $!ecach' z czarny-
mi strunami wos&w' zada"%c cios' o kt&-
rym nie my!a @o!+rant w wysokie" wie-
y* W ten wanie s$os&+ Sian ostatecznie
zdo+ya "e#o mio.' +ardzie" sta"%c si(
$rzeszoci% ni "% kocz%c*
1333
7iedy si( o+e"mowa!i' +iaa ko+ieta roz-
sy$aa si( "ak $atki kwiecia* ,muchn(a
im w twarze "ak +iaa m%ka* Gya $ro-
chem' tak "ak o+iecaa "e" to czarownica w
+(kitnym wiet!e ksi(yca* Samym $ro-
chem*
Proch koowa i unosi si(' s$ada"%c sam
na sie+ie* -iarna roz$aday si( na ziarna'
mi!iony staway si( mi!ionami $or&d mi-
!ion&w* Wkr&tce nie $ozostao "u $o nie"
nic' ani +iae#o' ani czerwone#o*
A "ednak +ya wiadoma* W kadym
atomie trwa "e" #&d' niezas$oko"ony*
Aeraz unosi si( tu i tam' nieskoczenie
r&ne mie"sca $rzyci%#a"% "% i od$ycha"%*
5est we wszystkim' "e" #&d wszecho+ecny*
,u#o $o tym' "ak A!ondor i "e#o Sian-
dra stan% si( $rochem inne#o rodza"u' ona
+(dzie unoszona $o wiecie* W $aznok-
ciach morderc&w' w $(kni(ciach zama-
nych serc' e+y wy$eni. +&! ko!e"nym +&-
1334
!em* =ie ma imienia* 5est w kadym
uczynku' nie i my!i* 5est wszystkimi rze-
czami i niczym* Wci% czeka i +(dzie cze-
ka. zawsze' nad kadym centymetrem
wiata*
=ad"eda"% $rzy+ysze i +ez szwanku
chodz% w #&r( i w d& $o schodach wyso-
kie" +iae" wiey* Hewy #nied% si( w ru-
inach* 7t&re#o dnia kady kamie stoczy
si( $o +ezmiarze wy$owiaych wydm w
szary $oysk oceanu* 7t&re#o dnia r&w-
nie skay si( zawa!%* Po nich' ziemia* Ho-
rze skurczy si( i wyschnie' nie+o runie i
z#asn% #wiazdy* < w tym ostatnim a!+o
$rze"ciowym mroku ona $ozostanie* =a-
da! czeka"%c*
4a!cie si( nad ni%*
1335
(<effty is fi;e)
Przeoya A(nieszka -ylanoicz
Harlan Nllison )est autorem przeszo tysi7ca opoiada#'
ese)*' rozpraek krytycznych' sztuk oraz scenariuszy tele/
izy)nych i ci7 stanoi nieusta)7c7 si5 nap5do7 do osi7/
(ania yyn i eksperymentoania na polu fantastyki nauko/
e) i fantasy$ <e(o dziea rozszerza)7' a cz5sto rozsadza)7
(ranice te(o' co dzisie)sze spoecze#sto uzna)e za bezpiecz/
n7 literatur5$ ?imo e zdoby a6ciie szystkie laury
dziedzinie beletrystyki' 7cza)7c to liczne na(rody Nebu/
la' Hu(o oraz te przyznaane przez "riter &uild of America'
nie zalnia tempa$ 4a si5 te pozna8 )ako redaktor' uoy/
szy przeomoy zbi*r +4an(erous Iisions. i doda)7c kr*t/
ce do nie(o tom +A(ain' 4an(erous Iisions.$ " obu tych
ksi7kach znalazy si5 opoiadania *czas uaane za
1336
zbyt kontroersy)ne' by mo(y zosta8 ydane (dziekoliek
indzie)$ >becnie szystkie beletrystyczne i niebeletrystyczne
dziea Harlana Nllisona s7 publikoane X0/tomoym +Nd/
(eorks.$
1337
7iedy miaem $i(. !at' +awiem si( z
cho$czykiem' kt&ry mia na imi( 5e))ty*
=a$rawd( nazywa si( 5e)) 7inzer' a!e
wszyscy woa!i na nie#o 5e))ty* Hie!imy
$o $i(. !at i do+rze nam si( razem +awio*
7iedy miaem $i(. !at' Gatonik ;!arke6a
+y #ru+y' du#i $rawie na $i(tnacie cen-
tymetr&w' o+!any $rawdziw% czeko!ad% i
"ak si( w nie#o do+rze w#ryzo' $rzy"em-
nie chru$a' a kiedy oddaro si( z "edne#o
koca $a$ierek' w kt&ry +y za$akowany'
e+y czeko!ada nie rozto$ia si( w r(ce' to
$achnia wieoci%* ,zisia" Gatonik ;!ar-
ke6a "est cienki "ak karta kredytowa' za-
miast $rawdziw% czeko!ad% o+!ewa"% #o
czym sztucznym i okro$nym w smaku'
"est mi(kki i rozmoky' kosztu"e $i(tnacie
a!+o dwadziecia cent&w zamiast uczciw% i
suszn% dziesi%tk(' a "est o$akowany tak'
1338
e wyda"e si( r&wnie duy "ak $rzed dwu-
dziestu !aty' ty!ko e to nie$rawda* ;ienki'
+rzydki' niesmaczny niewart "est centa' a
co do$iero $i(tnastu czy dwudziestu cen-
t&w*
7iedy miaem $i(. !at' $o"echaem na
dwa !ata do ciotki Patryc"i' kt&ra mieszkaa
w Gu))a!o' w stanie =owy 5ork* H&" o"ciec
$rzechodzi /ci(ki okres1' a $i(kna ciotka
Patryc"a wysza za m% za mak!era* 9$ie-
kowa!i si( mn% dwa !ata* 7iedy miaem
siedem !at' wr&ciem do domu i od razu
$oszukaem 5e))ty6e#o' e+y si( z nim +a-
wi.*
Hiaem siedem !at* 5e))ty ci%#!e mia
$i(.* =ie zauwayem adne" r&nicy* =ic
nie wiedziaem miaem ty!ko siedem !at*
?u+iem wtedy ka. si( na +rzuchu
$rzed naszym radiem marki Atwater-7ent
i sucha. wietnych audyc"i* Przymocowy-
waem drut uziemia"%cy do ka!ory)era' ka-
1339
dem si( z ksi%eczkami do ko!orowania i
kredkami ;rayo!as 3wtedy w duym $ude-
ku +yo ty!ko szesnacie ko!or&w8 i sucha-
em sieci =G; Ded2 5acka Genny6e#o w
/5e!!-J Pro#ram1' /Amosa and Andy6e#o1'
Kd#ara Ger#ena i ;har!ie#o Hc;arthy6e#o
w /;hase and San+orn Pro#ram1' /9ne
Han6s Fami!y1' /First =i#hter1* Suchaem
take sieci =G; G!ue2 /Kasy Aces1'_ 5er-
#ens Pro#ram1 z Wa!terem Winche!!em'
/<n)ormation P!ease1' /,eath Ba!!ey ,as1'
a!e na"!e$sza +ya Ws$&!na Sie. z audyc-
"ami /Ahe @reen >Yrnet1' /Ahe ?one
Dan#er1' /Ahe Shadow1 i /Zuiet' P!ease1*
,zisia" w%czam radio w samochodzie'
"ad( $o ska!i od koca do koca' i a$i( "e-
dynie "ak% setk( orkiestr smyczkowych'
+ana!ne #os$odynie domowe i #u$ich kie-
rowc&w ci(ar&wek' kt&rzy omawia"% z
aro#anckimi $rezenterami swo"e dziwacz-
ne ycie $ciowe' oraz +zdurn% muzyk( co-
1340
untry and western i rockow%' nadawan% tak
#ono' e a +o!% uszy*
7iedy miaem dziesi(. !at' dziadek
umar ze staroci' a "a zro+iem si( /ko$o-
t!iwym dzieckiem1' wi(c wysano mnie do
szkoy wo"skowe"' e+y wzi(!i mnie tam
/w kar+y1*
Wr&ciem +(d%c czternasto!atkiem* 5e)-
)ty ci%#!e mia $i(. !at*
;hodziem wtedy do kina w so+otnie
$o$oudnia* -a seans $acio si( dziesi(.
cent&w' do $raenia kukurydzy uywano
$rawdziwe#o masa' a "a zawsze mo#em
o+e"rze. "aki western z ?ashem ?aDue
a!+o ,zikie#o Gi! !a K!!iotta "ako Dude#o
Dydera z Go++ym G!akiem "ako Haym
Go+rem' a!+o Doya Do#ersa czy 5ohnny6e-
#o Hacka GrownaF "aki straszny )i!m w
rodza"u />ouse o) >orrors1' z Dondem
>attonem "ako ,usicie!em' a!+o )i!m /?u-
dzie-koty1' /Humi(1 czy /9eniem si( z
1341
czarownic%1 z Frederikiem Harchem i Be-
ronik% ?ake' a dodatkowo "eszcze odcinek
"akie#o wietne#o seria!u' "ak /Ahe Sha-
dow1 z Bictorem 5orym czy /,ick Ar%cy1
a!+o /F!ash @ordon1' i trzy )i!my animo-
waneF $onadto $ro#ram $odr&niczy 5ame-
sa Fitz$atricka' wiadomoci HoLietone'
$ro#ram $iewankowy' a "e!i zostawaem
do wieczora' o#!%daem Gin#o a!+o 7eenoF
i do te#o otrzymywao si( darmowe $osi-
ki* ,zisia" id( do kina i o#!%dam ;!inta
Kastwooda rozwa!a"%ce#o !udziom #owy
"ak do"rzae kanta!u$y*
W wieku osiemnastu !at roz$ocz%em
studia na uniwersytecie* 5e))ty wci% mia
$i(. !at* Wracaem w czasie !etnich waka-
c"i $o$racowa. w sk!e$ie z +iuteri% u
wu"a 5oe#o* 5e))ty si( nie zmienia* Aeraz
"u wiedziaem' e co z nim nie tak' e
"est inny' dziwny* 5e))ty ci%#!e mia $i(.
!at i ani dnia wi(ce"*
1342
7iedy skoczyem dwadziecia dwa
!ata' wr&ciem do domu na stae* 9tworzy-
em $ierwszy w miecie konces"onowany
sk!e$ z te!ewizorami Sony* 9d czasu do
czasu s$otykaem si( z 5e))tym* Hia $i(.
!at*
Pod wie!oma wz#!(dami "est !e$ie"* ?u-
dzie nie umiera"% "u na niekt&re' dawnie"
mierte!ne choro+y* Samochody "ed%
szy+cie" i $orusza"% si( $o !e$szych dro-
#ach* 7oszu!e s% +ardzie" mi(kkie i "edwa-
+iste* Hamy ksi%ki w mi(kkich okad-
kach' chocia kosztu"% ty!e samo' i!e nie-
#dy s$ore ksi%ki w twarde" o$rawie* 7ie-
dy kocz% mi si( $ieni%dze w +anku' mo#(
y. z kart kredytowych' do$&ki s$rawy si(
nie wyk!aru"%* =ada! "ednak uwaam' e
straci!imy duo do+rych rzeczy* ;zy wie-
cie' e ni#dzie nie mona "u dosta. !ino-
!eum' ty!ko wykadziny winy!owe: =ie ma
"u ceratyF ni#dy "u nie $oczu"e si( te#o
1343
szcze#&!ne#o sodkie#o za$achu docho-
dz%ce#o z kuchni +a+uni* He+!i nie ro+i
si( "u' e+y starczyy na trzydzieci a!+o
wi(ce" !at' +o $rze$rowadzono +adania' z
kt&rych wynika' e modzi !okatorzy !u+i%
wyrzuca. me+!e co siedem !at i ku$owa.
now%' krzyk!iw% i ko!orow% tandet(* Pyty
nie !e% do+rze w r(kuF nie s% #ru+e i so-
!idne "ak te dawne' !ecz cienkie i mona "e
z#ina.*** nie wyda"e mi si( to waciwe* W
restaurac"ach nie $oda"e si( "u mietanki
w dz+ankach' ty!ko t( sztuczn% ciecz w
$!astikowych $o"emniczkach' a "eden ni#-
dy nie wystarcza' e+y kawa uzyskaa od-
$owiedni ko!or* Hona w#nie. +otnik
samochodu no#% w mi(kkim $anto)!u*
@dzieko!wiek +y si( $o"echao' wszystkie
miasta wy#!%da"% "ednakowo2 wsz(dzie
Gur#er 7in#' Hc,ona!d' N-K!eLen' Aaco
Ge!!s' mote!e' $asae hand!owe* Hoe "est
i !e$ie"' ty!ko d!acze#o ci%#!e my!( o
1344
$rzeszoci:
H&wi%c /$i(. !at1' nie mam na my!i
te#o' e 5e))ty +y niedorozwini(ty* Ao
chy+a nie +yo to* Pi(cio!atek "ak ywe
sre+ro' +ardzo +ystry' szy+ki' s$rytny za-
+awny dzieciak*
Hia niecay metr wzrostu +y may na
sw&" wiek' a!e $ro$orc"ona!ny2 adne"
wie!kie" #owy czy dziwne" szcz(ki' nic z
tych rzeczy* Hiy' norma!nie wy#!%da"%cy
$i(cio!atek* Ay!ko e w tym samym wieku'
co "a2 mia dwadziecia dwa !ata*
7iedy si( odzywa' m&wi $isk!iwym'
wysokim #osem $i(cio!etnie#o dzieckaF
kiedy szed $odskakiwa i szura no#ami
"ak $i(cio!atekF rozmawia o tym' co inte-
resu"e cho$ca w wieku $i(ciu !at2 o ko-
miksach' o za+awie w wo"sko' o $rzycze-
$ianiu do $rzednie#o wide!ca roweru 3a+-
k% do +ie!izny8 sztywne#o kawaka tektu-
ry' e+y uderza"%ce w nie#o sz$rychy na-
1345
!adoway d0wi(k motor&wki* -adawa $y-
tania w sty!u /d!acze#o ta rzecz ro+i tak:1'
/"ak wysoko "est w #&rze:1' /"ak stare "est
stare:1 /d!acze#o trawa "est zie!ona:1' /"ak
wy#!%da so:1* Ha"%c dwadziecia dwa
!ata +y $i(cio!atkiem*
Dodzice 5e))ty6e#o wydawa!i si( $onur%
$ar%* Poniewa ci%#!e +yem ko!e#% 5e))ty-
6e#o i ci%#!e $ozwa!aem mu $!%ta. si( $o
moim sk!e$ie' a czasami za+ieraem #o na
wie"ski "armark' na mini#o!)a czy do kina'
to w kocu cz(sto s$(dzaem czas i z nimi*
=ie +ardzo mi si( to umiechao' +o "e#o
rodzice +y!i okro$nie $rzy#n(+ia"%cy* -
dru#ie" strony chy+a nie mona +y si( s$o-
dziewa. $o tych +iedakach nicze#o inne-
#o* Hie!i u sie+ie w domu odmieca' $o-
tomka' kt&ry w ci%#u dwudziestu dw&ch
!at nie $rzekroczy wieku $i(ciu !at' kt&ry
w nieskoczono. darzy ich skar+em
1346
owe#o szcze#&!ne#o dzieci(ce#o wieku'
!ecz kt&ry take $oz+awi ich radoci o+-
serwowania' "ak wyrasta na norma!ne#o
dorose#o*
Wiek $i(ciu !at to cudowny okres w y-
ciu czowieka*** a!+o moe takim +y.' "e!i
dziecko "est wo!ne od strasz!iwe#o zezwie-
rz(cenia' "akiemu odda"% si( "e#o r&wieni-
cy* Ao czas szeroko otwartych oczu i nie-
usta!onych wzor&wF czas' #dy nie zostao
si( "eszcze u)ormowanym do $rzy"mowa-
nia wszystkie#o za niezmienne i +ezna-
dzie"neF czas' #dy r(ce ni#dy nie s% +ez-
czynne' umys chce si( nauczy. wszystkie-
#o naraz' a wiat "est nieskoczony' ko!o-
rowy i $een ta"emnic* Pi(. !at to szcze#&!-
ny wiek' zanim "eszcze $oszuku"%ca' nie-
u#aszona' donkiszotowska dusza mode#o
marzycie!a zostanie wtoczona w $onure
$udeko szko!ne" k!asy* Wiek' #dy dr%ce
donie' chc%ce wszystkie#o dotkn%.'
1347
wszystko $otrzyma. i wszystko z+ada.'
nie s% "eszcze zmuszane do nieruchome#o
!eenia na awkach* Wiek' #dy !udzie nie
zacz(!i "eszcze m&wi.2 /zachowu" si( "ak
duy cho$iec1' /doroni" wreszcie1 czy
/$ost($u"esz "ak dziecko1* Ao wiek' w kt&-
rym dziecko' zachowu"%ce si( "ak dorosy'
nada! "est !iczne' wra!iwe i $rzez wszyst-
kich !u+iane* ;zas radoci' zachwytu' nie-
winnoci*
5e))ty zatrzyma si( w tym czasie' ma"%c
$i(. !at ot' tak' $o $rostu*
,!a "e#o rodzic&w +y to "ednak nieusta-
"%cy koszmar' z kt&re#o nie m&# wyrwa.
ich nikt ani $racownicy o$ieki s$oecz-
ne"' ani ksi(a' $sycho!odzy wieku dzieci(-
ce#o' nauczycie!e' ani aden $rzy"acie!'
uzdrowicie!' $sychiatra*** =ikt* Przez sie-
demnacie !at ich smutek r&s ewo!uu"%c
od !e$e" rodzicie!skie" mioci do nie$o-
ko"u' od nie$oko"u do zmartwienia' nast($-
1348
nie $o$rzez strach' dezorientac"(' #niew'
niech(. do otwarte#o wstr(tu' a w kocu
od do#(+ne" nienawici i o+rzydzenia do
naznaczone#o ot($ieniem i $rzy#n(+ie-
niem $o#odzenia si( z !osem*
5ohn 7inzer +y kierownikiem zmiany w
zakadach wytw&rczych narz(dzi i +arwni-
k&w Ga!dera' rocznik trzydziesty* ,!a
wszystkich o$r&cz same#o zainteresowa-
ne#o "e#o ycie +yo wy"%tkowo $oz+a-
wione wsze!kich wydarze* W aden s$o-
s&+ nie zwraca na sie+ie uwa#i*** $oza
tym' e +y o"cem dwudziestodwu!etnie#o
$i(cio!atka*
5ohn 7inzer +y nieduym m(czyzn%'
mi(kkim' o "ak+y $rzyt($ionych konturach
i +!adych oczach' kt&re ni#dy nie $atrzyy
w mo"e due" ni ki!ka sekund* Podczas
rozm&w sta!e kr(ci si( na )ote!u i wyda-
wao mi si(' e widzi co w #&rnych k%-
tach $oko"u' co' cze#o nikt inny nie do-
1349
strze#a*** a!+o nie chcia dostrzec* ,o 7in-
zera chy+a na"!e$ie" $asowao sowo
/$rze!adowany1* Ao' czym stao si( "e#o
ycie*** /Prze!adowany1 $asowao do nie-
#o i "u*
?eona 7inzer dzie!nie usiowaa zre-
kom$ensowa. zachowanie m(a* Gez
wz#!(du na to' o "akie" $orze dnia $rzycho-
dziem' zwyk!e staraa si( wmusi. we mnie
co smaczne#o* 7iedy w domu +y 5e))ty'
zawsze namawiaa #o do "edzenia2
/;hcesz $omaracz(' kochanie: Aak% ad-
n% $omaracz(: A moe mandarynk(:
Ham mandarynki* Ho#a+ym ci o+ra.1*
?ecz tak wyra0nie si( +aa' +aa si( wa-
sne#o dziecka' e $ro$ozyc"e $osik&w za-
wsze miay nieco zowieszczy wyd0wi(k*
?eona 7inzer +ya nie#dy wysok% ko-
+iet%' !ecz !ata $rzy#i(y "% ku ziemi* -a-
wsze wydawao si(' e szuka "akie#o
)ra#mentu ciany $okryte#o ta$et% !u+ za-
1350
#(+ienia' w kt&re mo#a+y si( wto$i.'
$rzy+ra. wzorzyste +arwy ochronne i "u
ostatecznie ukry. si( $rzed wszecho+ec-
nym s$o"rzeniem duych' $iwnych oczu
dziecka' kt&re $rzechodzio+y o+ok nie"
sto razy dziennie' wca!e nie zda"%c so+ie
s$rawy' e cho. niewidzia!na' ona tam "est
i wstrzymu"e oddech* -awsze +ya $rze$a-
sana )artuchem' a r(ce miaa czerwone od
s$rz%tania* 5ak #dy+y d+a"%c o nieskazite!-
n% czysto. otoczenia mo#a od$okutowa.
za sw&" wyima#inowany #rzech wydania
na wiat te" dziwne" istoty*
9+o"e $astwo 7inzer rzadko o#!%da!i
te!ewiz"(* ,om zwyk!e trwa w kom$!etne"
ciszy' nie +yo nawet sycha. sycz%ce#o
sze$tu wody w rurach' trzeszczenia drew-
na' szumu !od&wki* Strasz!iwa cisza' "ak+y
czas rzeczywicie omi"a ten dom*
5e!i chodzi o 5e))ty6e#o' to cho$iec nie
s$rawia adnych ko$ot&w* Ty so+ie w
1351
atmos)erze st($ione" niech(ci i umiarko-
wane#o $rzeraenia i "e!i "% rozumia' to
nie dawa te#o $o so+ie $ozna.* Gawi si(
"ak dziecko i wydawa si( szcz(!iwy* Hu-
sia "ednak wyczuwa. swymi zmysami
$i(cio!atka' "ak o+cy "est d!a rodzic&w*
9+cy* =ie' nie tak* 5e!i "u w o#&!e' to
+y z+yt !udzki* ?ecz nie w )azie' niezsyn-
chronizowany z otacza"%cym wiatem i
G&# wiadkiem' e $racowa na inne" cz(-
stot!iwoci ni "e#o rodzice* <nne dzieci te
nie chciay si( z nim +awi.* W miar( "ak
rosy' stawa si( d!a nich na"$ierw dziecin-
ny' $otem nudny' a w kocu zwycza"nie "e
$rzeraa' +o zaczynay rozumie.' czym
"est czas' i widziay' e nie ma on adne#o
w$ywu na 5e))ty6e#o* =awet te mae' w
"e#o wieku' szy+ko uczyy si( #o unika.
"ak $ies $rzestraszony na u!icy strzaem
#a0nika*
W ten s$os&+ zostaem "e#o "edynym
1352
$rzy"acie!em* Wie!o!etnim $rzy"acie!em*
Przy"acie!em od $i(ciu !at* 9d dwudziestu
dw&ch !at* ?u+iem #o +ardzie"' ni $otra-
)i( to wyrazi.* < ni#dy waciwie nie wie-
dziaem d!acze#o* ?u+iem #o "ednak +ez
zastrzee*
Poniewa widywa!imy si( cz(sto' na-
kadao to na mnie towarzysk% $owinno.
s$(dzania czasu take z 5ohnem i ?eon%
7inzer* 7o!ac"a' czasami so+otnie $o$ou-
dnie czy "aka #odzinka $o $rzy$rowadze-
niu 5e))ty6e#o z kina* Gy!i wdzi(czni' nie-
wo!niczo wdzi(czni* 4wa!niaem ich od
kr($u"%ce#o o+owi%zku wychodzenia z
nim' od udawania $rzed caym wiatem' e
s% kocha"%cymi rodzicami a+so!utnie nor-
ma!ne#o' szcz(!iwe#o' mie#o dziecka*
7ada chwi!a ich de$res"i +ya odraa"%ca*
Ws$&czuem +iedakom' a!e #ardziem
nimi za to' e nie $otra)i!i kocha. 5e))ty6e-
#o' kt&ry +y niezwyk!e sym$atycznym
1353
dzieckiem*
9czywicie ni#dy nie daem te#o $o so-
+ie $ozna.' nawet $odczas s$(dzanych w
ich towarzystwie wieczor&w' $odczas kt&-
rych czu!imy si( niewiary#odnie niezr(cz-
nie*
Siedzie!imy w ciemnie"%cym sa!onie
zawsze ciemnym !u+ ciemnie"%cym' "ak
#dy+y s$ec"a!nie utrzymywanym w $&-
mroku' a+y wiato nie u"awnio nicze#o
wiatu zewn(trznemu $rzez "asne oczy
domu siedzie!imy i $atrzy!imy na sie-
+ie w mi!czeniu* =i#dy nie wiedzie!i' co
mi $owiedzie.*
5ak si( ma"% s$rawy w zakadach:
$ytaem 5ohna 7inzera*
Wzrusza ramionami* W kade" sytuac"i
+rakowao mu swo+ody i wdzi(ku*
=ie0!e' zu$enie nie0!e m&wi w
kocu*
< zn&w siedzie!imy w ciszy*
1354
-"ad+y $an kawaek ciasta kawowe-
#o: odzywaa si( ?eona* 5est wieut-
kieF u$iekam "e dzi rano* A!+o wysok%
szar!otk( z zie!onymi "a+kami* A!+o cia-
steczka m!eczne* A!+o za$iekank( z owo-
c&w' ciasta i $rzy$raw*
=ie' dzi(ku"(* W drodze do domu z"e-
d!imy z 5e))tym dwa cheese+ur#ery*
< zn&w mi!czenie*
W kocu' #dy +ezruch i skr($owanie
staway si( nie do zniesienia nawet d!a
nich 3a kto wie' "ak du#o $anowao takie
cakowite mi!czenie' kiedy +y!i sami' "edy-
nie w towarzystwie te#o cze#o' o czym
"u nie rozmawia!i8' ?eona 7inzer m&wia2
;hy+a $i*
5ohn 7izner m&wi2
=ie sysz(' e+y #rao radio*
< tak to si( da!e" toczyo' a udawao si(
zna!e0. "aki w%ty $retekst do ucieczki*
Aak' tak wanie $rze+ie#ao to za kadym
1355
razem' dokadnie tak samo*** z wy"%tkiem
"edne#o wieczora*
-u$enie nie wiem' co ro+i. $owie-
dziaa ?eona* -acz(a $aka.* =ie ma
adne" zmiany' ani "edne#o s$oko"ne#o
dnia*
5e" m(owi udao si( wy#ramo!i. ze sta-
re#o )ote!a k!u+owe#o i $ode". do nie"*
Pochy!i si(' usiu"%c us$okoi.' !ecz z $o-
z+awionych wdzi(ku ruch&w' "akimi doty-
ka siwie"%cych wos&w ony' +yo wyra0-
nie wida.' e zatraci zdo!no. ws$&czu-
cia*
c' ?eona' "u do+rze* c*
?ecz ona nie $rzestawaa $aka.* Wo-
dzia de!ikatnie domi $o $or(czach )ote-
!a*
< na#!e $owiedziaa2
;zasami au"(' e nie urodzi si( mar-
twy*
1356
5ohn roze"rza si( $o #&rnych k%tach $o-
ko"u* Szuka +ezimiennych cieni' kt&re za-
wsze #o o+serwoway*
Wca!e tak nie my!isz $owiedzia do
nie" cicho' aonie' na$i(ciem swe#o ciaa
i dreniem w #osie nakazu"%c co)n%. te
sowa' zanim dotrze do Go#a owo strasz!i-
we wyznanie*
?ecz ona m&wia $owanie' +ardzo $o-
wanie*
Ae#o wieczora udao mi si( szy+ko wy-
rwa.* =ie chcie!i mie. wiadk&w swe#o
wstydu* Gyem zadowo!ony' e wychodz(*
=ie $rzychodziem $rzez tydzie* Ani
do nich' ani do 5e))ty6e#o* =ie $o"awiaem
si( na ich u!icy i unikaem nawet te" cz(ci
miasta*
Hiaem wasne ycie* Sk!e$' rachunki'
rozmowy z dostawcami' $oker ze zna"o-
mymi' adne ko+iety' kt&re za$raszaem do
1357
roz"arzonych wiatami restaurac"i' moi ro-
dzice' w!anie do chodnicy niezamarza"%-
ce#o $ynu' skar#a w $ra!ni na z+yt mocne
krochma!enie konierzyk&w i mankiet&w'
.wiczenia w siowni' $odatki' $rzya$anie
5an 3a!+o moe ,aLida8 na $odkradaniu
$ieni(dzy z kasy* Hiaem wasne ycie*
?ecz nawet tamten wiecz&r nie m&#
$rzeszkodzi. mi w widywaniu si( z 5e)-
)tym* -adzwoni do mnie do sk!e$u i $o-
$rosi' e+ym za+ra #o na rodeo* Gy!imy
na"!e$szymi kum$!ami' "akimi ty!ko mo#%
+y. dwudziestodwu!etni m(czyzna i $i(-
cio!atek* =i#dy nie zastanawiaem si(' co
nas %czyF zawsze s%dziem' e $o $rostu
!ata* =o i $rzywi%zanie do dzieciaka'
cho$ca' kt&ry m&#+y +y. moim +racisz-
kiem' "akie#o ni#dy nie miaem* 3Ay!ko e
"a $ami(taem czasy' kiedy razem si( +a-
wi!imy i mie!imy $o ty!e samo !atF $a-
mi(taem tamte czas' a 5e))ty ci%#!e +y
1358
taki sam8*
Pewne#o so+otnie#o $o$oudnia $rzy-
szedem $o nie#o' +o wy+iera!imy si( na
$odw&"ny seans do kina* ,o$iero wtedy
zauwayem co' co $owinienem +y za-
uway. duo wczenie"*
Podchodziem do domu 7inzer&w' s$o-
dziewa"%c si(' e 5e))ty +(dzie na mnie
czeka siedz%c na sto$niach #anku !u+ na
kana$ie-hutawce* =i#dzie "ednak #o nie
dostrze#em*
We"cie do domu' w mrok i cisz( w
rodku ma"owe#o +!asku' +yo nie do $o-
my!enia* Przez chwi!( staem na ciece' a
$otem zoyem donie wok& ust i krzyk-
n%em2
5e))ty: 5e))ty' wychod0' idziemy*
S$&0nimy si(*
5e#o #os sa+o +yo sycha.' "ak #dy+y
dochodzi s$od ziemi*
1359
Auta" "estem' ,onny*
Syszaem #o' a!e nie widziaem* =ie-
w%t$!iwie +y to 5e))ty2 ,ona!da >* >orto-
na' Prezesa i 5edyne#o Wacicie!a Ae!ewi-
zy"ne#o i ,0wi(kowe#o ;entrum >ortona'
ty!ko 5e))ty nazywa ,onnym* =i#dy nie
m&wi do mnie inacze"*
3Waciwie to nie "est kamstwo* ,!a
k!ient&w rzeczywicie "estem 5edynym
Wacicie!em ;entrum* S$&ka z ciotk%
Patryc"% istnie"e $o to' e+y "e" s$aci. $o-
yczk(F ws$omo#a mo"e rodki' w kt&-
rych $osiadanie wszedem w wieku dwu-
dziestu "eden !at' a kt&re zostawi mi dzia-
dek' kiedy miaem !at dziesi(.* =ie +ya to
dua $oyczka' ty!ko osiemnacie tysi(cy'
a!e $o$rosiem ciotk(' +y zostaa mo"% ci-
ch% ws$&!niczk%' +o tak% wymy!iem )or-
m( $odzi(kowania za o$iek(' "ak% s$rawo-
waa nade mn% w dziecistwie8*
@dzie "este' 5e))ty:
1360
Pod #ankiem' w mo"e" kry"&wce*
9+szedem #anek' schy!iem si( i odci%-
#n%em wik!inow% kratk(* Au' na u+ite"
ziemi' 5e))ty urz%dzi so+ie kry"&wk(* W
skrzynkach $o $omaraczach trzyma ko-
miksy' mia sto!ik i ki!ka $oduszek' a
wszystko owiet!ay due' #ru+e wieceF
nie#dy o+a" si( tam chowa!imy kiedy
mie!imy*** $o $i(. !at*
;o ro+isz: za$ytaem' wczo#u"%c
si( do rodka i zasuwa"%c za so+% kratk(*
Pod #ankiem +yo chodno' ziemia $ach-
niaa $rzy"emnie' a wiece swo"sko i $rzy-
tu!nie* W takim sekretnym mie"scu kady
dzieciak czu+y si( "ak u sie+ie w domu2
nie +yo "eszcze dziecka' kt&re na"szcz(-
!iwszych' na"+ardzie" tw&rczych' na"cu-
downie" ta"emniczych chwi! w swym yciu
nie s$(dzio w takie" wanie kry"&wce*
Gawi( si( od$ar*
W r(ku trzyma co zociste#o i okr%#e-
1361
#o' co wy$eniao mu ca% do*
-a$omniae' e mamy i. do kina:
=ie* ;zekaem tu na cie+ie*
Hama i tata s% w domu:
Hama*
Dozumiaem' d!acze#o czeka $od #an-
kiem* =ie do$ytywaem si( da!e"*
;o tu masz:
Aa"n% 9dznak( ,eszy)ru"%c% 7a$itana
P&noc $owiedzia $okazu"%c mi "% na
otwarte" doni*
Przez duszy czas $atrzyem na ni%' nie
zda"%c so+ie s$rawy' co to takie#o* < na#!e
dotaro do mnie' "aki cud 5e))ty trzyma w
r(ku* ;ud' kt&ry $o $rostu nie m&# ist-
nie.*
5e))ty $owiedziaem cicho z zachwy-
tem w #osie sk%d to masz:
Przyszo dzisia" $oczt%* Po$rosiem
ich*
Husiao kosztowa. duo $ieni(dzy*
1362
=ie +ardzo* ,ziesi(. cent&w i dwie
wewn(trzne woskowe $!om+y z dw&ch
soik&w 9La!tine*
Ho#( o+e"rze.: @os mi dra' tak
samo "ak r(ka' kt&r% wyci%#n%em*
Poda mi &w cud* ?ea na mo"e" doni*
Ao +yo ws$aniae*
Pami(tacie $rzecie* /7a$itan P&noc1
szed w o#&!nokra"owym radiu w roku
19EJ* S$onsorowao #o 9La!tine* ;o roku
wy$uszczano 9dznak( ,eszy)ru"%c% Aa"-
ne" Kskadry* A codziennie $od koniec au-
dyc"i $odawano zaszy)rowane wskaz&wki
do nast($ne#o odcinka' kt&re mo#y od-
czyta. ty!ko dzieci ma"%ce o)ic"a!n% odzna-
k(* Przestano $rodukowa. te )antastyczne
9dznaki ,eszy)ru"%ce w roku 19E9* Pa-
mi(tam swo"% z 19EI2 +ya $i(kna* Porod-
ku tarczy miaa szko $owi(ksza"%ce* /7a-
$itan P&noc1 zszed z anteny w roku 19IJ
i chocia wiem' e w $oowie !at $i(.dzie-
1363
si%tych istnia $rzez krotki czas "ako seria!
te!ewizy"ny' $rawdziwych odznak $o 19E9
roku "u nie ro+iono*
7od-9-@ra) 7a$itana P&noc' kt&ry !e-
a na mo"e" doni i kt&ry wedu# 5e))ty6e-
#o $rzyszed $oczt% za dziesi(. cent&w
3dziesi(. cent&wSSS8 i dwie na!e$ki 9La!ti-
ne' +y nowiutki' ze !ni%ce#o' zociste#o
meta!u' +ez "edne#o w#niecenia czy rdza-
we" $!amki' "akie mona zna!e0. na sta-
rych e#zem$!arzach s$rzedawanych od
czasu do czasu za horrenda!ne ceny w
sk!e$ikach z $ami%tkami*** Ao +ya nowa
odznaka* < nosia te#oroczn% dat(*
?ecz /7a$itan P&noc1 "u nie istnia*
Suchaem ki!ku kie$skich imitac"i daw-
nych audyc"i nadawanych $rzez ws$&cze-
sne stac"e radiowe' a!e intry#a +ya nudna'
e)ekty d0wi(kowe $askie' za cao. s$ra-
wiaa wraenie "akie" ramoty nie na mie"-
scu* A "ednak trzymaem na doni nowy
1364
7od-9 @ra)*
5e))ty' o$owiedz mi o tym $o$rosi-
em*
9 czym' ,onny: Ao mo"a nowa Aa"na
9dznaka ,eszy)ru"%ca 7a$itana P&noc*
4ywam "e"' e+y si( dowiedzie.' co na-
st%$i "utro*
5ak to2 "utro:
W audyc"i*
W "akie" audyc"i:
Patrzy na mnie' "ak+ym s$ec"a!nie uda-
wa #u$ie#o*
/7a$itan P&noc1S 9 ranyS
-atkao mnie*
;i%#!e nie mo#em zrozumie.* 9d$o-
wied0 miaem dosownie na doni' a "ednak
nie wiedziaem' co o tym wszystkim my-
!e.*
H&wisz o tych na#raniach' kt&re zro-
+iono ze starych audyc"i radiowych: 9
tym m&wisz' 5e))ty:
1365
9 "akich na#raniach: za$yta* =ie
wiedzia' o czym z ko!ei "a m&wi(*
Patrzy!imy "eden na dru#ie#o* A $otem
$owiedziaem +ardzo $owo!i' nieoma! +o-
"%c si( od$owiedzi2
5e))ty' w "aki s$os&+ suchasz /7a$ita-
na P&noc1:
;odziennie* W radiu* W moim radiu*
;odziennie o w$& do sz&ste"*
Wiadomoci* Huzyka' #u$ia muzyka i
wiadomoci* Ao wanie nada"% w radiu
codziennie o w$& do sz&ste"' a nie /7a$i-
tana P&noc1* Aa"ne" Kskadry nie +yo w
eterze od dwudziestu !at*
Hoemy $osucha. dzisia"
wieczorem: s$ytaem*
9 ranyS
Dzeczywicie +yem #u$i* Aak $omy-
!a* Poznaem to $o s$oso+ie' w "aki si(
odezwa* A!e nie wiedziaem' d!acze#o*
Wtem owiecio mnie2 "est so+ota' /7a$i-
1366
tan P&noc1 !eci od $oniedziaku do $i%tku'
w so+oty i w niedzie!e nie*
<dziemy do kina:
Husia $owt&rzy. to dwa razy* Hy!ami
+yem #dzie indzie"* =ic konkretne#o' ad-
nych wniosk&w* Tadnych sza!onych zao-
e* Aak so+ie $o $rostu $r&+owaem to
#dzie na +oku rozwi%za. i doszedem do
$rzekonania tak "ak wy' tak "ak kady'
+o !e$sza taka konk!uz"a ni $rzy"(cie
$rawdy' niemo!iwe" i cudowne" $rawdy
zwycza"nie w kocu doszedem do $rzeko-
nania' e istnie"e "akie $roste wy"anienie'
kt&re#o "eszcze nie dostrze#aem* ;o
$rzyziemne#o' $rozaiczne#o "ak mi"anie
czasu' kt&re kradnie nam wszystkie do+re'
stare rzeczy' da"%c w zamian +yskotki i
$!astik* A wszystko to w imi( Post($u*
<dziemy do kina' ,onny:
=o chy+a' may od$arem* <
umiechn%em si(* Podaem mu 7od-9
1367
@ra)* Woy #o do +oczne" kieszeni
s$odni* Wyczo#a!imy si( s$od #anku i
$osz!imy do kina*
,o koca te#o dnia aden z nas nie
ws$omnia o /7a$itanie P&noc1* ,o ko-
ca dnia nawet na chwi!( nie $rzestaem o
nim my!e.*
Przez cay nast($ny tydzie ro+iem in-
wentaryzac"(* -o+aczyem si( z 5e))tym
do$iero $&0no w czwartek* Wyzna"(' e
zostawiem sk!e$ w r(kach 5an i ,aLida
$owiedziaem im' e mam "akie s$rawy
do zaatwienia i wyszedem wczenie"* 9
czwarte"* ,o 7inzer&w dotarem "aki
kwadrans $rzed $i%t%* ,rzwi otworzya
?eona* Wy#!%daa na zm(czon% i nieo+ec-
n%*
;zy "est 5e))ty:
9d$owiedziaa' e na #&rze' u sie+ie w
$oko"u***
1368
*** i e sucha radia*
Po schodach wchodziem $o dwa sto$-
nie naraz*
=o do+ra' w kocu zro+iem ten nie-
mo!iwy' nie!o#iczny skok* @dy+y w tym
naci%#aniu wiary chodzio o ko#oko!wiek
inne#o ni 5e))ty' dorose#o czy dziecko'
wymy!i+ym "akie +ardzie" $rawdo$o-
do+ne wy"anienie* A!e tu szo o 5e))ty6e-
#o' kt&ry wyra0nie stanowi inny rodza"
naczynia +ytu i nie mona si( +yo s$o-
dziewa.' e "e#o $rzeycia +(d% $asowa.
do usta!one#o $orz%dku rzeczy*
Przyzna"(2 chciaem usysze. to' co
usyszaem*
Doz$oznaem audyc"( nawet $rzez za-
mkni(te drzwi2
/Aam "est' AennesseeS Strze!a"1*
Doz!e# si( huk strze!+y na wiewi&rki i
zawodzenie rykoszetu' a $otem ten sam
#os wrzasn% trium)a!nie2 /Ara)iemS W
1369
sa-a-a-a-m rodekS1*
Sucha stac"i American Groadcastin#
;om$any' w $amie N9J k>z' nada"%ce"
suchowisko /Aennessee 5ed1' "eden z mo-
ich u!u+ionych seria!i z !at czterdziestych'
traktu"%cych o $rzy#odach na ,zikim -a-
chodzie* =ie syszaem #o od dwudziestu
!at' +o od dwudziestu !at nie istnia*
4siadem na ostatnim sto$niu schod&w'
w #&rnym $rzed$oko"u domu 7inzer&w' i
suchaem audyc"i* Ao nie +ya $owt&rka
stare#o odcinka* -naem "e wszystkie na
$ami(.' nie o$uciem adne#o* 7o!e"ny
dow&d' e to nowy odcinek2 we wmonto-
wanych rek!amach +yy czasami odniesie-
nia do ostatnich wydarze ku!tura!nych i
osi%#ni(. technicznych oraz nazwy nie
istnie"%ce w $owszechnym uyciu w !atach
czterdziestych2 $o"emnik aerozo!owy' !ase-
rowe usuwanie tatuau' Aanzania' sowo
/zestresowany1*
1370
=ie mo#em nie $rzy"%. do wiadomoci
)aktu' e 5e))ty sucha nowe#o odcinka
/Aennessee 5eda1*
-+ie#em na d& i $o$(dziem do samo-
chodu* ?eona $ewnie +ya w kuchni* Prze-
kr(ciem k!uczyk' "ednym wcini(ciem #u-
zika w%czyem radio i +yskawicznie $rze-
sun%em #ak( na N9J k>z* Stac"a AG;*
Huzyka rockowa*
Siedziaem w samochodzie $rzez ki!ka
chwi!' a nast($nie $owo!i $rze"echaem
wskaz&wk% $o cae" ska!i* Huzyka' wiado-
moci' #adanie* Tadne#o /Aennessee
5eda1* A to +y +!au$unkt' na"!e$sze radio'
"akie mona ku$i.* Ao nie tak' e nie mo-
#em zna!e0. "akie" sa+e" stac"i* 5e" $o
$rostu nie +yoS
Po ki!ku minutach wy%czyem radio
ora: stacy"k( i cicho wr&ciem na #&r(*
4siadem na ostatnim schodku i wysucha-
em cae" audyc"i* Gya cudowna*
1371
Kmoc"onu"%ca' z mn&stwem $omys&w'
wy$eniona tym wszystkim' co za$ami(ta-
em "ako na"+ardzie" nowatorskie w radio-
wym teatrze* Gya "ednak ws$&czesna*
=ie "aka tam za+ytkowa $owt&rka zas$o-
ka"a"%ca $otrze+y ma!e"%ce" #ru$ki sucha-
czy st(sknionych za minionymi dniami* Ao
+y nowy $ro#ram ze wszystkimi daw-
nym #osami' !ecz nada! modymi i czysty-
mi* =awet rek!amy dotyczyy $rodukt&w
zna"du"%cych si( o+ecnie w s$rzeday' !ecz
nie +yy tak #one czy o+ra0!iwe "ak wy-
wrzaskiwane o#oszenia' kt&rych $eno
"est teraz w radiu*
7iedy o $i%te" /Aennessee 5ed1 si( sko-
czy' usyszaem' "ak 5e))ty kr(ci #ak% ra-
dia' a $otem do+ie# mnie zna"omy #os
s$ikera @!enna Di##sa za$owiada"%ce#o2
/Przedstawiamy >o$a >arri#anaS Amery-
kaskie#o asa $rzestworzyS1 =ast($nie ha-
as !ec%ce#o samo!otu* Samo!otu ze mi-
1372
#em' a nie odrzutowe#oS =ie haas' $rzy
"akim rosn% dzisie"sze dzieci' !ecz d0wi(k'
$rzy kt&rym "a wyrosem $rawdziwy ha-
as samo!otu' #ardowy warkot si!nika na
wysokich o+rotach' warkot samo!ot&w' "a-
kimi !ata!i @-P i "e#o Go"owe Asy' 7a$itan
P&noc i >o$ >arri#an* A $&0nie" usysza-
em >o$a2 /;X-E wzywa wie( kontro!n%*
;X-E wzywa wie( kontro!n%* 9d+i&rS1*
;hwi!a $rzerwy i zn&w2 /,o+ra' tu >o$
>arri#an*** $odchodz(S1*
A 5e))ty kt&ry mia ten sam $ro+!em'
co wszystkie dzieci w !atach czterdzie-
stych' +o r&ne stac"e rywa!izoway ze
so+% u!u+ionymi $ro#ramami nadawanymi
o te" same" $orze zoywszy uszanowa-
nie >o$owi >arri#anowi i Aank Ainkero-
wi' $okr(ci #ak% i wr&ci na AG;' #dzie
usyszaem uderzenie #on#u' dzik% kako)o-
ni( chiskie#o +ekotu i s$ikera woa"%ce-
#o2 /Ae-e-e-rry i $iraciS1*
1373
Siedziaem na ostatnim schodku i su-
chaem Aerry6e#o' ;onnie' F!i$a ;orkina i
G&# mi wiadkiem A#nes Hoorehead
"ako Pani% Smok&w*** Gra!i oni udzia w
nowe" $rzy#odzie w ;zerwonych ;hinach'
nieistnie"%cych "eszcze w czasach te" wer-
s"i Wschodu' "ak% w 19CN roku stworzy
Hi! ton ;ani)) z $iratami rzecznymi'
;zan# 7ai-szekiem' wie!kimi wo"ownika-
mi i naiwnym im$eria!izmem ameryka-
skie" dy$!omac"i kanonierek*
Wysuchaem cae#o $ro#ramu' a $otem
siedziaem "eszcze due" i suchaem /Su-
$ermana1 i kawaka audyc"i /5ack Arm-
stron#' the A!! American Goy1' oraz cz(-
ci /7a$itana P&noc1' a $&0nie" wr&ci do
domu 5ohn 7inzer' a!e ani on' ani ?eona
nie $rzysz!i na #&r( zo+aczy.' co si( ze
mn% stao a!+o #dzie "est 5e))ty' wi(c sie-
dziaem nada! i stwierdziem' e $acz( i
nie mo#( $rzesta.' $o $rostu siedziaem
1374
tak ze zami cieka"%cymi $o twarzy do k%-
cik&w ust' a 5e))ty usysza mo"e kanie'
otworzy drzwi i mnie zo+aczyF wyszed'
s$o"rza z dziecinn% nie$ewnoci%' tymcza-
sem "a usyszaem' "ak stac"a $rzechodzi na
Ws$&!n% Sie.' i do+ie#y mnie d0wi(ki
muzyczne#o tematu /Aoma Hiksa1'
/When <t6s Dound-4$ Aime in AeOas and
the G!oom <s on the Sa#e1' a 5e))ty dotkn%
me#o ramienia' umiechn% si( ustami i
duymi' $iwnymi oczyma' nast($nie $o-
wiedzia2
;ze.' ,onny* ;hcesz we". i $osu-
cha. ze mn% radia:
>ume za$rzecza istnieniu $rzestrzeni
a+so!utne"' w kt&re" kada rzecz ma swo"e
mie"sceF Gor#es za$rzecza istnieniu "edne-
#o czasu' w kt&rym wszystkie wydarzenia
s% ze so+% $o%czone*
5e))ty od+iera audyc"e radiowe z mie"-
1375
sca' kt&re z#odnie z !o#ik%' z#odnie z natu-
ra!nym $orz%dkiem czaso$rzestrzeni wy-
wiedzionym $rzez Kinsteina' nie mo#o
istnie.* A!e docierao do nie#o nie ty!ko to*
9trzymywa $oczt% $rodukty' kt&rych nikt
nie wytwarza* ;zyta komiksy niewycho-
dz%ce od trzydziestu !at* 9#!%da )i!my z
aktorami niey"%cymi od dwudziestu !at*
Gy termina!em niekocz%cych si( radoci
i $rzy"emnoci z minione#o czasu' kt&re
wiat z#u+i #dzie $o drodze* W samo+&"-
czym !ocie na o!e$ ku =owemu 5utru
wiat z+urzy swe skar+nice $roste#o
szcz(cia' za!a swo"e $!ace za+aw +eto-
nem' $orzuci snu"%ce si( #dzienie#dzie
e!)y' a wszystko to +yo teraz w niemo!i-
wy' cudowny s$os&+ $rzerzucane z $owro-
tem w tera0nie"szo. za $orednictwem
5e))ty6e#o* Przywr&cone do ycia' uaktua!-
nione' $rzy zachowaniu tradyc"i i "edno-
czesnym uws$&czenieniu* 5e))ty +y ni-
1376
komu nierozkazu"%cym A!adynem' kt&re#o
sama natura ksztatowaa ma#i( "e#o rze-
czywistoci*
< 5e))ty w$uci mnie do swe#o wiata*
Go mi u)a*
=a niadanie z"ed!imy kwakierskie
chru$ki $szenne' $o$i"a"%c "e cie$% /oLa!-
tin%1 z te#orocznych ku+k&w Sierotki An-
nie* Posz!imy do kina i $odczas #dy
wszyscy inni o#!%da!i komedi( z @o!die
>awn i Dyanem 9^=ea!em' 5e))ty i "a za-
chwyca!imy si( >um$hreyem Go#artem
w ro!i zawodowe#o zodzie"a Parkera w
+yskot!iwe" >ustonowskie" ada$tac"i $o-
wieci ,ona!da West!ake6a /S!ay#round1*
W dru#im )i!mie' /?einin#en Bersus the
Ants1' wy$rodukowanym $rzez Ba!a ?ew-
tona' #ra!i S$encer Aracy' ;aro!e ?om+ard
i ?aird ;re#ar*
,wa razy w miesi%cu chodzi!imy do
kiosku i ku$owa!imy +ie%ce numery
1377
/Ahe Shadow1' /,oca SaLa#e1 oraz /Star-
t!in# Stories1* Potem siada!imy #dzie ra-
zem i czytaem 5e))ty6emu na #os* Szcze-
#&!nie $odo+aa mu si( ostatnia mikro$o-
wie. >enry6e#o 7uttnera /Ahe ,reams o)
Achi!!es1' a take nowa seria o$owiada
Stan!eya @* Wein+auma' roz#rywa"%cych
si( w su+atomowym wszechwiecie De-
durny* We wrzeniu zachwyci nas $ierw-
szy odcinek nowe" $owieci Do+erta K*
>owarda o ;ona+ie' /<s!e o) the G!ack
9nes1' drukowane" w /Weird Aa!es1' a w
sier$niu ty!ko !ekko rozczarowaa nas
czwarta mikro$owie. Kd#ara Dice6a Gur-
rou#hsa z "owiszowe" serii o 5ohnie ;arte-
rze z Garsoom /;orsairs o) 5u$iter1* De-
daktor /Ar#osy A!! Story Week!y1 o+ie-
ca "ednak' e uka% si( "eszcze dwa o$o-
wiadania z te#o cyk!u' i +yo to d!a nas ta-
kim nieoczekiwanym o+"awieniem' e
$rzy#asio nasz zaw&d* 7omiksy czyta!i-
1378
my razem i o+a" z 5e))tym dosz!imy do
wniosku oddzie!nie' zanim to om&wi!i-
my e naszymi u!u+ionym $ostaciami
s% ?a! karz' Powietrzny ;ho$iec i Ster-
ta* 4wie!+ia!imy te rysowane history"ki
@eor#e6a ;ar!sona w /5in#!e 5an#!e ;o-
mics1' szcze#&!nie te o P!acko#(+ym 7si(-
ciu Stare#o Pretz!e+ur#a' kt&re te razem
czyta!imy i z kt&rych razem si( mia!i-
my' chocia musiaem 5e))ty6emu wy"a-
nia. niekt&re +ardzie" u!otne #ry sowne'
+o +y "eszcze za may na taki su+te!ny
dowci$*
5ak mam to wytumaczy.: =ie $otra)i(*
Hiaem wystarcza"%co duo za"(. z )izyki
na uniwersytecie' e+y im$rowizowa. r&-
ne teorie' a!e na"$rawdo$odo+nie" s% one
niesuszne* Prawa zachowania ener#ii trac%
czasami swo"% moc* <stnie"% $rawa' kt&re
)izycy nazywa"% /sa+o narusza!nymi1*
Hoe 5e))ty +y kata!izatorem sa+e#o na-
1379
ruszenia $raw zachowania ener#ii' z kt&-
rych istnienia do$iero teraz zaczynamy so-
+ie zdawa. s$raw(* Pr&+owaem co $rze-
czyta. z te" dziedziny2 o niemo!iwym roz-
$adzie mionu' czy!i o roz$adzie #amma'
wr&d kt&re#o $rodukt&w nie zna"du"e si(
neutrino mionowe !ecz nic' na co si( na-
tkn%em' nawet ostatnie $u+!ikac"e Szwa"-
carskie#o <nstytutu Gada =uk!earnych
$od -urychem' mnie nie owiecio* Husia-
em zn&w $o#odzi. si( z nie"asnym zao-
eniem )i!ozo)ii' e $rawdziw% nazw% na-
uki "est sowo /ma#ia1*
Tadnych wy"anie' za to ws$aniaa za-
+awa*
=a"szcz(!iwsze chwi!e mo"e#o ycia*
Hiaem /rzeczywisty1 wiat wiat mo-
"e#o sk!e$u' zna"omych i rodziny' wiat
zysk&w i strat' $odatk&w i wieczor&w z
dziewczynami' rozmawia"%cymi o zaku-
$ach !u+ o =arodach -"ednoczonych' wiat
1380
rosn%ce" ceny kawy < kuchenek mikro)a!o-
wych* Hiaem te wiat 5e))ty6e#o' w kt&-
rym istniaem ty!ko wraz z nim* K!emen-
t&w $rzeszoci' d!a nie#o wieych i no-
wych' mo#em dowiadcza. "edynie w
"e#o towarzystwie* A +ona mi(dzy tymi
dwoma wiatami stawaa si( coraz ciesza'
coraz +ardzie" wiet!ista i $rzezroczysta*
Hiaem to' co na"!e$sze z o+u wiat&w* <
"ako wiedziaem' e z "edne#o do dru#ie-
#o nic nie mo#( $rzenie.*
;hwi!owe za$omnienie' zdrada $rzez
za$omnienie' $ooya temu wszystkiemu
kres*
Gawi%c si( tak ws$ania!e' zro+iem si(
nieostrony i $rzestaem zwraca. uwa#( na
to' "ak de )acto kruchy "est zwi%zek mi(dzy
wiatem 5e))ty6e#o i moim* =ie +ez $rzy-
czyny tera0nie"szo. "est zazdrosna o ist-
nienie $rzeszoci* =i#dy te#o tak na$raw-
d( nie rozumiaem* =i#dzie w ksi%kach o
1381
zwierz(tach' #dzie o $rzeycie wa!czy si(
za $omoc% $azur&w i k&w' macek i #ru-
czo&w "adowych' nie ma $rzykadu takie"
dra$ienoci' z "ak% tera0nie"szo. rzuca
si( na $rzeszo.* =i#dzie nie ma szcze#&-
owe#o o$isu' "ak Aera0nie"szo. czai si(
na Hinione' czeka"%c' a stanie si( ono Ae-
raz-A% ;hwi!%' e+y mo#a "e rozszar$a.
+ez!itosnymi z(+ami*
7t& m&#+y wiedzie. co takie#o*** w
"akim wieku*** a na $ewno nie w moim
wieku*** 7t& m&#+y co takie#o zrozu-
mie.:
4siu"( si( us$rawied!iwi.* =ie da si(
te#o zro+i.* Ao +ya mo"a wina*
=adeszo ko!e"ne so+otnie $o$oudnie*
;o dzisia" #ra"%: s$ytaem #o w sa-
mochodzie $o drodze do r&dmiecia*
S$o"rza na mnie z $rzednie#o )ote!a i
umiechn% si( "ednym ze swoich na"!e$-
1382
szych umiech&w*
/Gu!!whi$ 5ustice1 z 7enem Haynar-
dem i /Ahe ,emo!ished Han1*
;i%#!e si( umiecha' "ak+y mnie na+ie-
ra* Po$atrzyem na nie#o z niedowierza-
niem*
Tartu"eszS $owiedziaem rozradowa-
ny* /Ahe ,emo!ished Han1 Gestera:
Skin% #ow%' zachwycony moim zachwy-
tem* Wiedzia' e to "edna z moich u!u+io-
nych ksi%ek* 9ch' su$erS
Su$er du$er doda*
7to #ra:
Franchot Aone' KLe!yn 7eyes' ?ione!
Garrymoore i K!isha ;ook 5r* Wiedzia o
wie!e wi(ce" o aktorach )i!mowych ni "a*
Potra)i wymieni. wszystkich aktor&w z
kade#o )i!mu' "aki o#!%da* =awet tych ze
scen z+iorowych*
A kresk&wki:
Arzy2 /?itt!e ?u!u1' /7aczor ,ona!d1 i
1383
/7r&!ik Gu#s1* < /Pete Smith S$ecia!ity1' i
/Honkeys is da ;-r-r-r-aziest Peo$!es1
?ewa ?ehra*
9 ranyS $owiedziaem*
Wyszczerzyem z(+y od ucha do ucha*
Wtedy na chwi!( s$uciem wzrok < za-
uwayem na siedzeniu $!ik zam&wie*
-a$omniaem $odrzuci. "e do sk!e$u*
Husz( stan%. $rzy ;entrum odezwa-
em si(* Husz( co tam zostawi.* -a"mie
mi to minutk(*
,o+ra od$ar 5e))ty* A!e nie s$&0-
nimy si(' $rawda:
=i#dy w yciu' may o+iecaem*
7iedy w"echaem na $arkin# $rzy ;en-
trum' $ostanowi' e +(dzie mi towarzy-
szy. i e $otem $&"dziemy do kina $iecho-
t%* Ao nie "est due miasto*
S% tu "edynie dwa kina2 4to$ia i ?irycz-
ne* Sz!imy do 4to$ii' kt&ra zna"dowaa
1384
si( ty!ko o trzy $rzecznice od ;entrum*
Wszedem do sk!e$u z zam&wieniami w
r(ku' a w rodku dom wariat&w* ,aLid i
5an za"mowa!i si( kade dwoma k!ientami'
a wok& sta!i inni' czeka"%c na o+suenie*
5an s$o"rzaa na mnie z +a#a!n% min%* ,a-
Lid wy+ie#a wanie z ma#azynu' w $(-
dzie udao mu si( ty!ko mrukn%.2 /Pomo-
cyS1 i "u #o nie +yo*
Przykucn%em i $owiedziaem2
5e))ty' $osucha"' da" mi ki!ka minut*
5an i ,aLid ma"% ko$oty z tymi wszystki-
mi !ud0mi* =ie s$&0nimy si(' o+iecu"(* Po-
z+(d( si( ty!ko $aru k!ient&w*
Wy#!%da na zdenerwowane#o' a!e ski-
n% #ow% na z#od(*
Hachn%em r(k% w kierunku )ote!a i $o-
wiedziaem2
4si%d0 na chwi!k(' a "a zaraz $rzy"d(*
Podszed do )ote!a' #rzeczny cho$czyk'
chocia wiedzia' co si( dzie"e' i usiad*
1385
-a"%em si( !ud0mi chc%cymi ku$i. ko-
!orowe te!ewizory* Przysza wanie $ierw-
sza $owana dostawa ceny ko!orowych
te!ewizor&w do$iero teraz ro+iy si( roz-
s%dne' a to +ya $romoc"a )irmy Sony i
d!a mnie roz$ocz% si( zoty okres* Widzia-
em "u s$at( $oyczki i mo!iwo. wy"-
cia wreszcie na swo"e* Ao +y do+ry
interes*
W moim wiecie do+ry interes ma
$ierwszestwo*
5e))ty siedzia i w$atrywa si( w cian(*
9$owiem wam o te" cianie*
9d $odo#i do same#o $rawie su)itu
wznosiy si( ste!ae* Akwiy w nich arty-
stycznie $oustawiane te!ewizory* Arzydzie-
ci trzy sztuki* Wszystkie $racoway "ed-
noczenie* ;zarno-+iae' ko!orowe' mae'
due' wszystkie w%czone naraz*
5e))ty siedzia i o#!%da w so+otnie $o-
$oudnie trzydzieci trzy te!ewizory* 9d-
1386
+ieramy w sumie trzynacie $ro#ram&w'
%cznie ze stac"ami edukacy"nymi na 47F*
=a "ednym kana!e +y #o!)' na dru#im +a-
se+a!!' na trzecim znakomitoci #ra"%ce w
kr(#!e' czwarty kana nadawa seminarium
re!i#i"ne' a $i%ty taneczne $okazy nasto!at-
k&w' na sz&stym +ya $owt&rka "akie" ko-
medii sytuacy"ne"' na si&dmym )i!mu $o!i-
cy"ne#o' na &smym +ohater $ro#ramu
$rzyrodnicze#o +ez koca zarzuca w(dk(
ze sztuczn% much%' na dziewi%tym +yy
wiadomoci i dyskus"a' na dziesi%tym $o-
kazywano wyci# samochodowy' na "ede-
nastym m(czyzna rozwi%zywa na ta+!icy
!o#arytmy' na dwunastym ko+ieta w tryko-
tach demonstrowaa .wiczenia )izyczne' a
na trzynastym szed 0!e animowany )i!m
rysunkowy $o hisz$asku* Siedem z tych
$ro#ram&w $owtarzao si( na trzech te!e-
wizorach* 5e))ty siedzia i o#!%da cian(
so+otnie" te!ewiz"i' a "a s$rzedawaem na"-
1387
szy+cie" "ak umiaem' e+y odda. du#
ciotce Patryc"i i nie straci. kontaktu z wa-
snym wiatem* Ao +y interes*
Powinienem +y wiedzie.* Powinienem
+y rozumie.' e tera0nie"szo. za+i"a
$rzeszo.* A!e "a s$rzedawaem o+iema
r(kami* A kiedy w kocu $o $&#odzinie
rzuciem okiem na 5e))ty6e#o' wy#!%da "ak
"akie inne dziecko*
Poci si(* Aym strasznym $otem +ior%-
cym si( z #or%czki' kiedy ma si( katar o-
%dka* Gy +!ady i ciastowaty' "ak ro+ak' a
maymi domi tak mocno wcze$i si( w
$or(cze )ote!a' e kostki +yy widoczne z
da!eka* Dzuciem si( do nie#o' $rze$rasza-
"%c $ar( w rednim wieku' kt&ra o#!%daa
nowy' dwudziesto "ednoca!owy mode! He-
diterranean*
5e))tyS
-wr&ci #ow( w moim kierunku' a!e
"e#o oczy nie $od%yy za tym ruchem*
1388
Wydawa si( $rzeraony* Porwaem #o z
)ote!a i ruszyem do drzwi we"ciowych'
!ecz k!ienci' kt&rych zostawiem' krzykn(-
!i2 >e"S a m(czyzna w rednim wieku
$owiedzia2 ;hce nam $an to s$rzeda.
czy nie:
Przeniosem wzrok z nie#o na 5e))ty6e#o
i z $owrotem* 5e))ty wy#!%da "ak zom+ie*
,oszed do mie"sca' do kt&re#o #o $oci%-
#n%em* =o#i mia "ak z #umy i $ow&czy
sto$ami* Przeszo. $oerana $rzez tera0-
nie"szo.' od#osy +&!u*
Wyrwaem z kieszeni s$odni troch( $ie-
ni(dzy i wcisn%em "e 5e))ty6emu do r(ki*
Hay*** $osucha"*** wy"d0 st%d w te"
chwi!iS =ada! nie m&# sku$i. s$o"rze-
nia* 5e))ty $owiedziaem tak stanow-
czo' "ak ty!ko umiaem $osucha" mnieS
7!ient w rednim wieku szed z on% w na-
szym kierunku* Posucha"' may' wy"d0
st%d natychmiast* <d0 do 4to$ii i ku$ nam
1389
+i!ety* -araz tam +(d(*
Haestwo w rednim wieku +yo tu'
tu* Wy$chn%em 5e))ty6e#o $rzez drzwi i
$atrzyem' "ak $otyka"%c si( idzie w z%
stron(' $rzysta"e' "ak+y odzysku"%c wia-
domo.' zawraca i idzie wzdu wystawy
;entrum w kierunku 4to$ii*
Aak' $rosz( $astwa $owiedziaem
$rostu"%c si( i sta"%c do nich $rzodem to
)antastyczny te!ewizor z ki!koma niesamo-
witymi )unkc"amiS @dy+y $astwo ze-
chcie!i $ode". tu ze mn%***
,o+ie# mnie "aki straszny #os cier$ie-
nia' a!e nie $otra)iem okre!i.' z kt&re#o
kanau czy te!ewizora*
Wi(kszoci szcze#&&w dowiedziaem
si( $&0nie"' od mode" kas"erki i ki!ku zna-
"omych modych !udzi' kt&rzy $rzysz!i
o$owiedzie. mi' co si( stao* -anim dotar-
em do 4to$ii' $rawie dwadziecia minut
1390
$&0nie"* 5e))ty +y "u z+ity na kwane
"a+ko i zna"dowa si( w +iurze kierownika
kina*
;zy widzie!i $astwo cho$czyka w
wieku okoo $i(ciu !at' z duymi $iwnymi
oczyma i $rostymi' +r%zowymi wosami***
;zeka na mnie*
9ch' to chy+a ten cho$czyk $o+ity
$rzez dzieciaki:
;oS:S @dzie on "est:
-a+rano #o do +iura kierownika kina*
=ikt nie wiedzia' "ak si( nazywa ani #dzie
szuka. "e#o rodzic&w***
Przy !eance k!(czaa moda dziewczyna
w stro"u +i!eterki i $rzykadaa 5e))ty6emu
do twarzy wi!#otny $a$ierowy r(cznik*
9de+raem #o "e" i kazaem wy". z +iu-
ra* Wy#!%daa na o+raon% i +urkn(a co
nie#rzeczne#o' a!e wysza* 4siadem na
+rze#u !eanki i $r&+owaem wytrze. krew
z rozci(. na twarzy 5e))ty6e#o' nie otwiera-
1391
"%c tych ran' kt&re zd%yy "u $rzyschn%.*
9czy mia tak za$uchni(te' e nie m&# ich
otworzy.' i +ardzo $oka!eczone usta* Wo-
sy z!e$iaa mu zakrze$a krew*
Sta w ko!e"ce za dwoma nasto!atkami*
Gi!ety zacz(to s$rzedawa. o dwunaste"
trzydzieci' a seans roz$oczyna si( o trzy-
naste"* ,rzwi otwarto o dwunaste" czter-
dzieci $i(.* 5e))ty czeka' a cho$cy sto"%-
cy $rzed nim mie!i $rzenone radio* Su-
cha!i s$rawozdania z meczu $ikarskie#o*
5e))ty chcia $osucha. "akie" audyc"i'
G&# "eden wie "akie" /@rand ;entra! Sta-
tion1' /?et6s Pretend1 czy /?and o) the
?ost1*
-a$yta' czy moe na chwi!k( $oyczy.
radio' e+y $osucha. te" audyc"i' a wa-
nie +ya $rzerwa na rek!am( czy co ta-
kie#o' wi(c cho$cy mu "e da!i' $rawdo$o-
do+nie $rzez zo!iw% #rzeczno.' kt&ra
$ozwo!ia+y im $otem dokucza. cho$czy-
1392
nie* -mieni stac"(*** a oni $otem nie $otra-
)i!i "u za$a. meczu* Dadio dostroio si(
do $rzeszoci' do stac"i' kt&ra nadawaa
$ro#ram "edynie d!a 5e))ty6e#o*
Powanie #o $o+i!i*** na oczach wszyst-
kich*
Potem uciek!i*
-ostawiem #o same#o' e+y wa!czy z
tera0nie"szoci%' a nie mia wystarcza"%ce"
+roni* -dradziem #o za s$rzeda dwudzie-
sto"ednoca!owe#o te!ewizora i teraz "e#o
twarz $rzy$ominaa siekany kot!et* Wy"(-
cza co niedosysza!ne#o i cicho zasz!o-
cha*
c' "u do+rze' may' to "a' ,onny*
5estem tu* -a+ior( ci( do domu' wszystko
+(dzie do+rze*
Powinienem +y od razu zawie0. #o do
sz$ita!a* =ie wiem' d!acze#o te#o nie zro-
+iem* Powinienem +y to zro+i.*
1393
7iedy wniosem #o do domu' 5ohn i ?e-
ona 7inzerowie ty!ko na mnie $atrzy!i* =ie
ruszy!i si(' e+y #o ode mnie $rze"%.* 5ed-
na r(ka zwisaa +ezwadnie* Gy na w$&
$rzytomny* S$o"rzaem na nich' siedz%-
cych w $&mroku tera0nie"sze#o' so+otnie-
#o $o$oudnia*
Przed kinem $o+io #o dw&ch cho$-
c&w*
4niosem 5e))ty6e#o w ramionach o ki!-
ka centymetr&w i $okazaem im* Patrzy!i
na mnie' na nas o+u' z $ustk% w oczach'
+ez ruchu*
5ezuS krzykn%em zosta $o+ityS
Ao wasz synS =ie chcecie #o nawet do-
tkn%.: ;o z was za !udzie' do dia+a:S
Wtedy ?eona +ardzo $owo!i $odesza
do mnie* Staa $rzed nami ki!ka sekund' a
na "e" zasty#e" twarzy ma!owa si( strasz-
!iwy stoicyzm* -u$enie "ak+y chciaa $o-
wiedzie.2 /Gyam "u w tym mie"scu wie!e
1394
razy i wi(ce" te#o nie znios(F a!e oto "e-
stem1*
Wi(c $odaem #o "e"* =iech mi G&# wy-
+aczy' $odaem #o "e"*
A ona zaniosa #o na #&r(' e+y zmy. z
nie#o krew i +&!*
5ohn 7inzer i "a sta!imy na swoich
oso+nych mie"scach w mrocznym sa!onie i
$atrzy!imy na sie+ie* =ie mia mi nic do
$owiedzenia*
Przecisn%em si( o+ok nie#o i $adem na
)ote!* ;ay dy#otaem* - #&ry dochodzi
szum !e"%ce" si( do wanny wody*
Po +ardzo du#im a $rzyna"mnie" tak
mi si( wydawao czasie ?eona zesza na
d&' wyciera"%c r(ce w )artuch* 4siada na
kana$ie' a $o chwi!i 5ohn usiad o+ok nie"*
4syszaem do+ie#a"%ce z #&ry d0wi(ki
muzyki rockowe"*
-"e $an kawaek $yszne#o $!acka:
s$ytaa ?eona*
1395
=ie od$owiedziaem* Suchaem muzy-
ki* Huzyki rockowe"* - radia* =a sto!iku
o+ok kana$y staa !am$a* Dzucaa m(tne'
$rzytumione wiato nie roz$rasza"%ce
cieni za!e#a"%cych sa!on* Aera0nie"sza mu-
zyka rockowa z radia na #&rze: -acz%em
co m&wi. i na#!e "u wiedziaem*** 9'
Goe*** nieS
Podskoczyem w chwi!i' #dy strasz!iwe
trzaski za#uszyy muzyk(' a !am$a $rzy-
#asa i zami#otaa* ;o krzykn%em' nie
wiem co' i rzuciem si( do schod&w*
Dodzice 5e))ty6e#o ani dr#n(!i* Siedzie!i
ze zoonymi r(koma' w mie"scu' w kt&-
rym tkwi!i od tak wie!u !at*
W+ie#a"%c $o schodach u$adem dwa
razy*
=iewie!e $ro#ram&w w te!ewiz"i $otra)i
$rzyci%#n%. mo"% uwa#(* W sk!e$ie z uy-
wanymi rzeczami ku$iem stare radio mar-
1396
ki Phi!co' $rzy$omina"%ce katedr(' i
wszystkie s$a!one cz(ci zast%$iem ory#i-
na!nymi !am$ami ze starych' !ecz "eszcze
s$rawnych od+iornik&w' kt&re udao mi
si( rozmontowa. na cz(ci* =ie stosu"(
tranzystor&w czy o+wod&w drukowanych*
=ie nadaway+y si(* -darza si(' e $rzesia-
du"( $rzed tym radiem caymi #odzinami'
$rzesuwa"%c wskaz&wk( $o ska!i tak $o-
wo!i' "ak ty!ko mona to so+ie wyo+razi.'
tak $owo!i' e czasami wy#!%da' "ak+y si(
w o#&!e nie ruszaa*
?ecz nie mo#( za$a. /7a$itana
P&noc1 ani /?and o) the ?ost1' ani /Ahe
Shadow1' ani /Zuiet' P!ease1*
A wi(c "eszcze #o troszeczk( kochaa'
nawet $o tych wszystkich !atach* =ie mo#(
ich nienawidzi.2 oni ty!ko chcie!i zn&w
y. w tera0nie"szym wiecie* Ao nie takie
straszne*
5ak si( zastanowi.' to ten wiat nie "est
1397
zy' $od wie!oma wz#!(dami "est o wie!e
!e$szy ni kiedy* ?udzie nie umiera"% "u
na dawne choro+y* 4miera"% na nowe' a!e
to Post($' $rawda:
Prawda:
9d$owiedzcie mi*
Prosz(' niech mi kto od$owie*
1398
(The detecti;e of 4reas)
Przeoy Arkadiusz Nakoniecznik
&eneGoi "olfeGoi na)i5ksz7 sa5 przynioso pi5cio/
tomoe arcydzieo +Hsi5(a Noe(o -o#ca.' kt*rym reli/
(ia' cierpienie' tortury i zmartychstanie splata)7 si5 z kla/
syczn7 opoie6ci7 o poszukianiu i do)rzeaniu' torz7c
ale(oryczny obraz chrze6ci)a#sta bardzo odle(e) przy/
szo6ci$ " kole)nym' ci7 rozbudoyanym cyklu +Hsi5(a
4u(ie(o -o#ca.' reli(ia r*nie od(rya niezmiernie a/
n7 rol5$ U ca7 peno6ci7 b5dne byoby )ednak tierdzenie'
i so)e) t*rczo6ci porusza y7cznie ten )eden temat$
"r5cz przecinieT r*norodno68 problematyki oraz zdolno68
formalne(o eksperymentoania zar*no ze sposobem narra/
c)i' )ak i bohaterami' 6iadcz7 o klasie )e(o pisarsta$ :nne
znacz7ce pozyc)e )e(o dorobku to m$ in$ T +=astle;ie.'
1399
+[onierz z m(y. i +?ieszkanie za darmo.$
1400
Siedziaem $rzy +iurku w #a+inecie
$rzy rue Hade!eine' kiedy Andr]e' mo"a
sekretarka' w$rowadzia do $oko"u >err
,*** Wstaem' odoyem kores$ondenc"( i
ucisn%em mu r(k(* Powinienem chy+a
ws$omnie.' e mia nies$ena $i(.dziesi%t
!at' zdrow% cer( charakterystyczn% d!a
tych' kt&rzy w modoci 3niestety' minio-
ne" d!a nas o+u8 zna"dowa!i wi(ksze
u$odo+anie w towarzystwie koni i $s&w
oraz w ekscytu"%cych $o!owaniach ni w
+ute!kach' domach $u+!icznych i yciu w
miecie' oraz e "e#o twarz zdo+iy +roda i
w%sy $rzystrzyone na wz&r zmare#o ce-
sarza* Przy"% za$roszenie do za"(cia mie"-
sca w )ote!u' a nast($nie okaza dokumen-
ty*
5ak $an widzi rzek $rzywykem
do ro!i re$rezentanta me#o rz%du' w te"
1401
s$rawie "ednak nim nie "estem' w zwi%zku
z czym mo#( si( czu. nieco za#u+iony***
Wie!e os&+' kt&re tu $rzychodz%' czu"%
si( za#u+ione od$arem* ;h!u+i( si(
"ednak tym' e wi(kszo. z nich' $rzy mo-
"e" $omocy' $otra)i si( odna!e0.* Paski
$ro+!em' "ak $rzy$uszczam' "est natury
ci!e oso+iste":
Sk%de znowu* Ao s$rawa $u+!iczna w
na"$enie"szym znaczeniu te#o okre!enia*
5ednak aden z dokument&w' kt&re
$rzede mn% !e%' cho. wszystkie s% o$a-
trzone ws$aniaymi $iecz(ciami i wst(#a-
mi' nie wiadczy o tym' e "est $an kim
innym ni dente!menem od+ywa"%cym
cakowicie $rywatn% $odr& za#raniczn%*
Pan take twierdzi' e nie re$rezentu"e
swo"e#o rz%du* ;o mam o tym my!e.: <
na czym waciwie $o!e#a $aski
$ro+!em:
,ziaam w interesie $u+!icznym $o-
1402
in)ormowa mnie >err ,*** H&" ma"%tek
nie "est z+yt wie!ki' za$ewniam "ednak' e
"e!i odniesie $an sukces' zostanie $an so-
wicie wyna#rodzony* ;hocia musi $an
$rzy"%.' e ty!ko "a "estem $askim z!ece-
niodawc%' $rosz( mi wierzy.' i w razie
$otrze+y mo#( uzyska. dost($ do znacz-
nych rodk&w )inansowych*
-echcia+y $an udzie!i. mi +ardzie"
szcze#&owych in)ormac"i o s$rawie:
;zy ma $an co $rzeciwko $odr&om:
=ie*
Ao +ardzo do+rze od$ar' $o czym
uraczy mnie "edn% z na"+ardzie" zdumie-
wa"%cych' a racze" na"+ardzie" zdumiewa-
"%c% histori%' "ak% miaem zaszczyt kiedy-
ko!wiek usysze.* =awet "a' kt&ry "ako
$ierwszy za$oznaem si( z re!ac"% czowie-
ka' kt&remu udao si( odna!e0. Pau!ette
Denan z ziarnem $i#wy wci% tkwi%cym w
"e" #ard!eF kt&ry wysuchaem o$owieci
1403
ka$itana Grotte6a o odkryciach' "akich do-
kona wr&d !od&w AntarktykiF kt&ry na
du#o $rzed innymi dowiedziaem si( od
5oan 9^=ei!' "ak si( czua' y"%c $rzez dwa
!ata za swoim $ortretem w ?uwrzeF nawet
"a siedziaem zasuchany "ak dziecko*
7iedy umi!k' odezwaem si( w te so-
wa2
>err ,***' $o tym' co od $ana usysza-
em' $od"%+ym si( te" mis"i nawet w&w-
czas' #dy+ym mia nie zaro+i. ani "edne#o
sou$ 5e!i rzeczywicie raz w yciu kady z
nas tra)ia na za#adk(' kt&r% musi rozwi%-
za. d!a same" $rzy"emnoci "e" rozwi%za-
nia' to "a wanie natra)iem na swo"%*
Pochy!i si( do $rzodu w )ote!u i chwy-
ci mo"% do w o+ie swo"e z wy!ewnoci%'
"ak s%dz(' niema"%c% wie!e ws$&!ne#o z
"e#o $rawdziw% natur%*
Prosz( odszuka. i unicestwi. Histrza
Sn&w' a' "e!i takie +(dzie $askie ycze-
1404
nie' zasi%dzie $an na zotym tronie i +(dzie
$an "ada ze zote#o stou* 7iedy wyruszy
$an do nasze#o kra"u:
5utro z same#o rana od$arem*
Husz( "eszcze zaatwi. ki!ka s$raw*
5a wracam dzi wiecz&r* Hoe $an
kontaktowa. si( ze mn% o kade" $orze
dnia i nocy' +y uzyska. in)ormac"e o roz-
wo"u wydarze* Wr(czy mi wizyt&wk(*
Pod tym adresem zawsze mona zasta.
a!+o mnie' a!+o ko#o cakowicie #odne#o
zau)ania' kto +(dzie wyst($owa w moim
imieniu*
Dozumiem*
A to $owinno $okry. wst($ne wydat-
ki* Prosz( da. mi zna.' #dy+y $otrze+owa
$an wi(ce"*
;zek' kt&ry mi wr(czy' $odni&sszy si(
do wy"cia' o$iewa na kwot( stanowi%c%
r&wnowarto. mae" )ortuny* -aczekaem'
a zna!az si( $rawie za drzwiami' $o czym
1405
$owiedziaem2
,zi(ku"( $anu' >err +aron*
Husz( mu odda. s$rawied!iwo.' e si(
nie odwr&ci' z satys)akc"% zauwayem
"ednak' "ak "e#o +!ady do te" $ory kark $o-
czerwienia nad idea!nie $rost% kraw(dzi%
konierzyka* ;hwi!( $&0nie" wyszed' za-
myka"%c za so+% drzwi*
-araz $otem w #a+inecie z"awia si( An-
dr]e*
7to to +y: 7iedy wychodzi' wy#!%-
da tak' "ak+y uderzy #o $an +iczem*
,o"dzie do sie+ie' "u #o us$okoiem*
Ao +aron >*** z ta"ne" $o!ic"i 7*** Przed-
stawi si( $anieskim nazwiskiem matki*
Przy$uszcza' e skoro "e#o +iurko dzie!i
od mo"e#o ki!kaset ki!ometr&w i $oniewa
nie do$uszcza do te#o' +y "e#o $odo+izna
$o"awiaa si( w #azetach' nie zdoam #o
roz$ozna.* -ar&wno ze wz#!(du na "e#o
o$ini( o mnie' "ak i mo"% o$ini( o samym
1406
so+ie' za!eao mi na tym' +y si( dowie-
dzia' e nieatwo mnie oszuka.* 5ak ty!ko
minie mu irytac"a' uda si( na s$oczynek ze
znacznie !e$szym wyo+raeniem o zdo!no-
ciach' kt&re wykorzystam do rea!izac"i
$owierzone" $rzez nie#o mis"i*
Ao d!a $ana ty$owe' monsieur za-
uwaya Andr]e a#odnym tonem* -a-
wsze troszczy si( $an o do+ry sen swoich
k!ient&w*
4!e#em $okusie "e" a$etyczne#o $o!icz-
ka i uszczy$n%em "% !ekko*
<stotnie od$arem a!e +aron i tak
nie +(dzie mia s$oko"nych sn&w te" nocy*
9$uciwszy Pary' m&" $oci%# $o$(dzi
z oskotem $rzez roz!e#e ukwiecone %ki'
+y nie+awem za$uci. si( w do!iny' w kt&-
rych "eszcze cakiem niedawno #rozio+y
nam zasy$anie $rzez !awiny* @dzieko!-
wiek s$o"rze.' wsz(dzie +yo wida. mi#o-
1407
tanie s$ywa"%ce" z #&r wody' a kiedy eks-
$res zwa!nia $odczas $okonywania
wzniesie' do uszu $asaer&w dociera tak-
e "e" $iew' zwie!okrotniony echem od+i-
"a"%cym si( od szarych a!$e"skich ska*
Wieczorem ta wanie muzyka ukoysaa
mnie do snuF naza"utrz rano o+udziem si(
na stac"i <*** ' wiekowe" sto!icy 5*** ' o+ec-
nie $rowinc"i 7***
Wyna"%em +a#aowe#o' e+y zani&s
mo"% wa!iz( do hote!u' w kt&rym $o$rzed-
nie#o dnia te!e#ra)icznie dokonaem rezer-
wac"i' sam za udaem si( na ki!ku#odzin-
ny s$acer $o miecie* Hona $owiedzie.'
e redniowiecze nie ty!e $ozostawio tu
wyra0ne !ady' i!e racze" ni#dy st%d nie
odeszo* Hiasto "est z trzech stron otoczo-
ne nietkni(tymi murami o+ronnymi'
zwieczone +!ankami +aszty s% wanie
starannie odnawiane' +rukowane za u!ice
z $ewnoci% $ami(ta"% czasy' kiedy ruch
1408
koowy +y niezmiernie rzadki* ;o si( ty-
czy +udynk&w*** Gez w%t$ienia s$odo+ay-
+y si( 7otu w Gutach i "e#o kom$anii*
Grzuchate ciany' w oknach ma!ekie
szy+ki z #ru+e#o szka' wysze kondy#na-
c"e wysuni(te $oza o+rys $arteru' tak e
chwi!ami dziwiem si(' w "aki s$os&+ te
+udow!e utrzymu"% r&wnowa#(* =a "edne"
z owych konstrukc"i' szare"' z w%skimi
oknami i masywnymi drzwiami' odkryem
ta+!iczk( in)ormu"%c% o tym' e $ocz%tko-
wo +y to koci&F $&0nie" +udynek $eni
ko!e"no )unkc"( wi(zienia' urz(du ce!ne#o'
domu mieszka!ne#o' a wreszcie szkoy* Po
+!iszych o#!(dzinach okazao si(' i o+ec-
nie mieszcz% si( tam sk!e$yF wn(trze' za-
$ewne "eszcze za czas&w $ierwsze#o ?u-
dwika' $odzie!ono na ma!ekie' zat(che
+oksy* Aak si( zoyo' i +y to "eden z
adres&w $odanych mi $rzez +arona' wsze-
dem wi(c do rodka*
1409
Wsz(dzie $on(y #azowe !am$y' "ednak
nie dao+y si( $owiedzie.' e wn(trze zo-
stao rz(sicie owiet!one' wr(cz $rzeciw-
nie zu$enie "ak+y wacicie!om stoisk
za!eao $rzede wszystkim na tym' +y
+!ask ich !am$ nie roz$rzestrzenia si( na
stoisko s%siada* 4kad sk!e$&w +y zu$e-
nie chaotyczny' nie miaem #dzie zasi(-
#n%. rady' w "aki s$os&+ dotrze. do intere-
su"%cych mnie stoisk* =ie!iczni sta!i k!ien-
ci' kt&rzy za$ewne +ywa!i tu od !at i nie
$otrze+owa!i $rzewodnika' snu!i si( od
+oksu do +oksu* 7iedy zatrzymywa!i si(
$rzed ko!e"nym' natychmiast $o"awia si(
wacicie!' kt&ry w cakowitym mi!czeniu
3tak mi si( $rzyna"mnie" wydawao8 czeka
na "akie $ytanie !u+ za$at(* =ie usysza-
em "ednak ani sowa' ani razu te nie za-
uwayem' e+y $ieni%dze $rzechodziy z
r%k do r%kF k!ient s$rawdzi kciukiem
ostro. noa a!+o o+e"rza $o+ienie "ak%
1410
cz(. #ardero+y' a!+o $rzekartkowa nad-
+utwia% ksi%k(' $o czym rusza da!e"*
Wreszcie' kiedy "u znudzio mi si( za-
#!%danie w zauki "eszcze +ardzie" mroczne
od #&wnych a!e"ek' zatrzymaem si( $rzy
stra#anie z wyro+ami sk&rzanymi i za$yta-
em wacicie!a' #dzie mo#( zna!e0. Frau-
!ein A***
=ie znam "e" od$ar*
Wiem z $ewne#o 0r&da' i $rowadzi
interesy w tym +udynku* >and!u"e antyka-
mi*
Hamy tu wie!u antykwariuszy* =a
$rzykad >err H***
Szukam mode" ko+iety* ;zy ten $a-
ski >err H*** ma siostrzenic( a!+o kuzyn-
k(:
*** za"mu"e si( #&wnie krzesami i ko-
modami* >err 9*** ' w $o+!iu siedzi+y ce-
ch&w***
;hodzi mi wy%cznie o ten +udynek*
1411
*** s$ec"a!izu"e si( z ko!ei w o+razach i
zwierciadach* ;ze#o konkretnie $an szu-
ka:
=ie wiem' i!e "eszcze czasu toczya+y
si( ta /rozmowa1' #dy+y nie wtr%cia si(
ko+ieta z s%siednie#o +oksu*
9n szuka Frau!ein A*** Prosz( $&".
$rosto' skr(ci. w !ewo' min%. $erukarza'
$otem w $rawo' a do sk!e$u z materiaa-
mi $imiennymi' a tam w !ewo* S$rzeda"e
stare koronki*
Po duszym czasie odna!azem wskaza-
ne mie"sce oraz siedz%c% w #(+i +oksu
Frau!ein A*** we wasne" oso+ie adn%'
szczu$%' skromn% mod% ko+iet(* Aowar
miaa rozoony na dw&ch sto!ikach* 4da-
"%c' e mu si( $rzy#!%dam' stwierdziem' i
w rzeczywistoci nie s% to wca!e koronki'
!ecz stare u+raniaF ty!ko niekt&re z nich
+yy o+szyte koronkami* Po "akim czasie
wstaa' $odesza do mnie i za#adn(a2
1412
@dy+y zechcia $an $owiedzie.' co #o
interesu"e***
Gya wysza' ni $rzy$uszczaem' a "e"
$owe wosy z $ewnoci% wy#!%day+y
niezwyk!e atrakcy"nie' #dy+y uwo!ni. "e z
ciasnych s$!ot&w oka!a"%cych #ow(*
=ic konkretne#o* 5est tu s$oro $i(k-
nych rzeczy*** ;zy s% +ardzo kosztowne:
=ie' "e!i wzi%. $od uwa#(' co dosta"e
$an za swo"e $ieni%dze* Ao' co teraz trzy-
ma $an w r(kach' kosztu"e $i(.dziesi%t
marek*
Ao chy+a do. duo' $rawda:
Ae stro"e $ochodz% s$rzed wie!u !at i
+yy uywane $rzy r&nych uroczystych
okaz"ach' na $rzykad $odczas wizyt i +a-
!&w* S% wr&d nich suknie zamonych $a
o arystokratycznym #ucie' wszystkie "ak
nowe* Prosz( s$o"rze. na szwy2 r(czne
szycie* W tamtych czasach s$od r(ki na"-
!e$szych krawc&w wychodziy na"wye"
1413
trzy' moe cztery suknie rocznie' !udzie ci
za $racowa!i $o czternacie #odzin dzien-
nie' od witu do $&0ne" nocy*
Pani $acze' Frau!ein* <stotnie' ich !os
nie +y #odny $ozazdroszczenia' cho. "e-
stem $ewien' e nawet dzisia" mona zna-
!e0. s$oro !udzi' kt&rzy cier$i% na r&wni z
nimi*
Gez w%t$ienia od$ara moda ko+ie-
ta* 5a "ednak do nich nie na!e(*
9dwr&cia si(' +y ukry. $rzede mn% zy*
H&wiono mi co inne#o*
-n&w u"rzaem "e" twarz*
A wi(c zna #o $an: Prosz( mu $owie-
dzie.' e nie "estem zamona' a!e za$ac('
i!e +(d( mo#a* =a$rawd( $an #o zna:
Pokr(ciem #ow%*
-awiadomia mnie wasza $o!ic"a*
Przy"rzaa mi si( uwanie"*
5est $an cudzoziemcem* 9n chy+a te'
"ak mi si( wyda"e*
1414
Widz(' e "ednak czynimy $ost($y*
;zy ma $ani tu "eszcze "edno krzeso: 5ak
sama $ani widzi' wasza $o!ic"a nie wahaa
si( szuka. $omocy za #ranic%' wi(c chy+a
nie stanie si( nic ze#o' "e!i $orozmawia-
my*
Ao wca!e nie /nasza1 $o!ic"a od$ara
z #orycz% moda ko+ieta a!e owszem' $o-
rozmawiam z $anem* =awet $r(dze" z $a-
nem ni z nimi' cho. "est $an Francuzem*
=ie $owt&rzy im $an te#o:
9+iecaem' e nicze#o nie $owt&rz(*
Poyczy!imy krzeso z kwiaciarni na$rze-
ciwko' a nast($nie wysuchaem "e" o$o-
wieci*
H&" o"ciec umar' kiedy +yam maa*
Hatka zacz(a tu hand!owa.' e+y zaro+i.
na nasze utrzymanieF $ocz%tkowo wi(k-
szo. towar&w stanowiy suknie mo"e"
+a+ki* 9d dw&ch !at' czy!i od "e" mierci'
sama $rowadz( interes* Wr&d k!ient&w
1415
$rzewaa"% ko!ekc"onerzy i zes$oy teatra!-
ne* =ie zara+iam wie!e' a!e i niewie!e $o-
trze+u"(' wi(c nawet zdoaam troch( za-
oszcz(dzi.* Hieszkam samotnie $rzy ***
Strasse PNNF to stary dom $odzie!ony na
sze. mieszka* Ho"e zna"du"e si( na $od-
daszu*
5est $ani moda i urocza $rzerwaem
"e" a nawet ma "akie oszcz(dnoci* Ao
dziwne' e nie wysza $ani za m%*
Wie!u "u mi to m&wio*
< co $ani im od$owiadaa:
Te+y nie wtyka!i nosa w nie swo"e
s$rawy* =iekt&rzy twierdz%' e nienawidz(
m(czyzn* Frau @*** ze sk!e$u z #a!anteri%
roz$ucia takie $!otki $o tym' "ak odrzuci-
am za!oty "e" syna* Prawd( $owiedziaw-
szy' !udzie w o#&!e mnie nie o+chodz%'
+ez wz#!(du na $e. i wiek* ;hy+a mam
$rawo y. tak "ak chc(:
Gez w%t$ienia' a!e z $ewnoci% zawi-
1416
tao $ani $ode"rzenie' e oso+a' kt&re" tak
si( $ani o+awia' moe +y. szuka"%cym ze-
msty' odtr%conym adoratorem:
W "aki s$os&+ udao+y mu si( w$y-
wa. na mo"e sny:
=ie wiem* Ao $ani twierdzi' e on to
ro+i*
- $ewnoci% +ym #o za$ami(taa'
#dy+y si( wczenie" do mnie za!eca* ;o
$rawda' wyda"e mi si(' e "u #o #dzie
widziaam' a!e nie mo#( so+ie $rzy$o-
mnie. oko!icznoci* Hoe #dy+ym***
;hy+a +(dzie !e$ie"' "e!i o$owie mi
$ani sw&" sen* 9 i!e si( nie my!(' $owtarza
si( w niezmienione" )ormie:
9wszem* <d( $o#r%on% w ciemnoci
dro#%* Go"( si(' a!e "ednoczenie "estem
$rzy"emnie $odekscytowana' "ee!i wie
$an' co mam na my!i* ;zasem trwa to
+ardzo du#o' czasem za za!edwie $ar(
chwi!* Wyda"e mi si(' e wieci ksi(yc' a
1417
ki!ka razy zauwayam #wiazdy* Po $ra-
we" stronie ci%#nie si( wysoki czarny y-
wo$ot a!+o mur' $o !ewe" zaczyna"% si(
$o!a* W kocu docieram do otwarte" na
ocie +ramy z e!aznych $r(t&w*** =ie' to
racze" )urtka tak w%ska' e z trudem mo#(
si( $rzez ni% $rzecisn%.* ;zy mia $an oka-
z"( za$ozna. si( z $ismami doktora Freuda
z Wiednia: ,owiedziaam si( od $ewne"
ko+iety' e on za"mu"e si( wanie snami'
wi(c wy$oyczyam z +i+!ioteki "e#o $ra-
ce* @dy+ym +ya m(czyzn%' z $ewnoci%
$owiedzia+y' e $rze"cie $rzez w%sk%
)urtk( oznacza stosunek seksua!ny* -ni-
ya #os do sze$tu* Hy!i $an' e to
mo!iwe' +ym miaa "akie nienatura!ne
skonnoci:
A czy kiedyko!wiek odczuwaa $ani
$oci%# do os&+ te" same" $ci:
Sk%de znowuS Wr(cz $rzeciwnie*
W takim razie' +ardzo w%t$i( od$ar-
1418
em* Prosz( o$owiada. da!e"* ;o $ani
odczuwa' $rzechodz%c $rzez t( )urtk(:
Ao samo' co wtedy' kiedy szam dro-
#%' ty!e e intensywnie"* Go"( si( "eszcze
+ardzie"' a!e r&wnoczenie "estem szcz(!i-
wa i $odekscytowana' "ak+ym dokonaa
cze#o niezmiernie wane#o*
Dozumiem*
Aeraz "estem w o#rodzie* Sysz( szmer
)ontann i $iew sowik&w ukrytych w
wierz+ach* W $owietrzu unosi si( za$ach
!i!ii' kwitn%ca winia wy#!%da "ak o!-
+rzymka w !u+ne" sukni* <d( #adk% $ro-
st% ciek%* ;hy+a uoono "% z marmuro-
wych $ytek' $oniewa w +!asku ksi(yca
"est zu$enie +iaa* Przede mn% wznosi si(
-chloss o#romna +udow!a* - wn(trza do-
+ie#a"% d0wi(ki muzyki*
5aka to muzyka:
Ws$aniaa* Dadosna' "ee!i wie $an'
co chc( $rzez to $owiedzie.' a!e nie )ircy-
1419
kowata* Dacze" "aka $ot(na sym)onia*
=i#dy nie +yam na s$ektak!u o$erowym
w Gayreuth' !ecz tak wanie to so+ie wy-
o+raam2 dosto"na' a zarazem $o#odna
me!odia* 4miechn(a si( do muzyki'
kt&ra na nowo za+rzmiaa w "e" ws$omnie-
niach* Widz( ko!umny i +o#ato zdo+ione
we"cie' do kt&re#o $rowadz% szerokie
schody* W+ie#am $o nich 3"estem taka
szcz(!iwaS8 i otwieram drzwi na ocie*
Wn(trze "est rz(sicie owiet!one2 niczym
oceaniczny #rzywacz uderza we mnie )a!a
zociste#o +!asku* Wkraczam do o#romne"
komnaty o wysokim sk!e$ieniu* Porodku
stoi du#i st&' $rzy kt&rym siedzi chy+a ze
sto os&+F "edno mie"sce' na"+!ie" mnie'
"est wo!ne* -a"mu"( "e* =a sto!e !e% $rze-
$i(knie wyroni(te +ochenki ch!e+a' o+ok
sto"% misy wy$enione miodem' w kt&rych
unosz% si( kwiaty r&F widz( krysztaowe
kara)ki z winem oraz mn&stwo innych
1420
ws$aniaociF "ednak zaraz $o o+udzeniu
umyka"% mi z $ami(ci* Wszyscy "edz%' $i"%
i rozmawia"%' wi(c "a te zaczynam "e.*
Ao ty!ko sen' Frau!ein* =ie ma $owo-
du do $aczu*
A!e "a ni( #o co noc' od miesi(cyS
Prosz( m&wi. da!e"*
A $otem on si( z"awia* 5estem $ewna'
e wszystko dzie"e si( za $rzyczyn% te#o
czowieka' $oniewa ty!ko "e#o twarz wi-
dz( wyra0nie i $ami(tam ze wszystkimi
szcze#&ami $o o+udzeniu' niekiedy nawet
$rzez #odzin( a!+o dwie* Wystarczy w&w-
czas' e zamkn( oczy' a natychmiast sta"e
$rzede mn% "ak ywy*
9$isze mi #o $ani $&0nie"' tymczasem
za $rosz( o$owiedzie. mi do koca sw&"
sen*
5est wysoki' odziany "ak kr&!' a na #o-
wie ma co w rodza"u korony* -atrzymu"e
si( $rzy mnie i cho. mi!czy' to zda"( so+ie
1421
s$raw(' i etykieta nakazu"e' e+ym wsta-
a* Do+i( to* =iekiedy' $odnosz%c si( z
krzesa' $os$iesznie o+!izu"( $a!ce*
A wi(c $aac na!ey do nie#o:
Aak' na $ewno* Ao "e#o zamek' "e#o
dom* 5a "estem #ociem* Sta"( z nim twa-
rz% w twarz' o#romnie chciaa+ym mu si(
$rzy$odo+a.' nie wiem "ednak' "ak to zro-
+i.*
Ao musi +y. $rzykre uczucie*
-#adza si(* Wanie wtedy' zu$enie
nies$odziewanie' uwiadamiam so+ie' "ak
"estem u+rana*
5ak:
Aak "ak teraz2 w $rost% czarn% sukien-
k(' <nni natomiast ma"% na so+ie stro"e'
kt&re tu s$rzeda"(* =a $rzykad suknie ta-
kie "ak ta* Pokazu"e mi $rze$i(kn% kre-
ac"(' uszyt% z wie!u warstw koronki' z #u-
zikami z $o!erowanych a#at&w* 9d razu
zda"( so+ie s$raw(' e nie mo#( tam zo-
1422
sta.' zanim "ednak zd%( wykona. "akiko!-
wiek ruch' kr&! da"e znak' tamci za rzuca-
"% si( na mnie i wy$ycha"% za drzwi*
;zu"e si( $ani u$okorzona:
Aak' na"#orsze "ednak "est to' e nie
u!e#a d!a mnie w%t$!iwoci' i on wie' e
sama nie zdo+ya+ym si( na o$uszczenie
$aacu' i e w ten s$os&+ $ra#nie oszcz(-
dzi. mi rozterek* Aymczasem "aka strasz-
!iwa +estia zakrada si( do o#rodu* W
chwi!i' #dy otwiera"% si( drzwi' wyra0nie
czu"( "e" ohydny smr&d zu$enie "ak $rzy
k!atce z hienami w Tier(arten$$$ A zaraz
$otem si( +udz(*
Ao nie$rzy"emny sen*
Widzia $an suknie' kt&rymi hand!u"(*
;zy uwierzy $an' e $rzez $ar( ty#odni za-
kadaam do snu "edn% z nich' $otem ko!e"-
n%' a $otem "eszcze inn%:
A!e to nie dao rezu!tat&w:
Tadnych* We nie zawsze "estem u+ra-
1423
na tak "ak teraz* Przez $ewien czas nosiam
te suknie +ez $rzerwy' nawet tu' w sk!e$i-
ku' i kiedy ro+iam zaku$y na tar#u' a!e to
te na nic si( zdao*
Pr&+owaa $ani zmieni. mie"sce noc-
ne#o s$oczynku:
9wszem' s$aam u kuzynki' kt&ra
mieszka na dru#im kocu miasta* Tadne"
r&nicy* 5estem $ewna' e m(czyzna z
mo"e#o snu istnie"e na$rawd(* Stanowi
$rzyczyn( snu i +ierze w nim udzia' a!e
sam nie $i*
A!e ni#dy nie widziaa #o $ani na "a-
wie:
=a chwi!( $rzy#ryza do!n% war#(' $o
czym od$owiedziaa2
=a $ewno #o widziaamS
AchS
A!e nie $ami(tam #dzie ani kiedy*
Wyda"e mi si(' e to +yo na u!icy*
Prosz( si( sku$i.* ;zy $rzychodzi
1424
$ani na my! "aka konkretna cz(.
miasta:
Pokr(cia #ow%*
Te#na"%c si( z ni%' dys$onowaem w
miar( dokadnym ryso$isem Histrza
Sn&w' cho. moe nie a tak dokadnym'
"ak+ym so+ie yczy* Dyso$is ten niema! w
stu $rocentach $okrywa si( z $rzedstawio-
nym mi $rzez +arona >*** ' a!e to "eszcze
nicze#o nie dowodzio' "ako e +aron m&#
za $odstaw( swoich usta!e $rzy"%. re!ac"(
Frhu!ein A***
Gank >err D*** +y +ankiem $rywatnym'
$odo+nie "ak wszystkie na"wi(ksze euro-
$e"skie instytuc"e te#o rodza"u* Hieci si(
w kamienicy' kt&ra nie#dy na!eaa za-
$ewne do "akie" sz!acheckie" !u+ arysto-
kratyczne" rodziny 3nad we"ciem zna"do-
wa si( wykuty w kamieniu her+' teraz
cz(ciowo zaroni(ty winoro!%8F o tym' co
1425
o+ecnie si( tam mieci' in)ormowaa "edy-
nie niewie!ka mosi(na ta+!iczka z wy#ra-
werowanymi nazwiskami >err D*** i "e#o
ws$&!nik&w* Wystr&" wn(trz +y chy+a
"eszcze +ardzie" e!e#ancki 3cho. za$ewne
nie tak wysmakowany8 ni za $o$rzednich
wacicie!i2 na cianach wisiay mroczne
o+razy w zoconych ramach' urz(dnicy za
siedzie!i $rzy intars"owanych +iurkach na
krzesach wycieanych kosztownymi tka-
ninami* 7iedy za$ytaem o >err D*** ' $o-
wiedziano mi' e dzi "u nie zdoa mnie
$rzy"%.F $o$rosiem wi(c' +y dostarczono
mu mo"% wizyt&wk(' na kt&re" skre!iem
ki!ka s&w o /nies$oko"nych snach1' i za!e-
dwie $i(. minut $&0nie" zna!azem si( w
!uksusowym #a+inecie urz%dzonym na"-
$rawdo$odo+nie" w dawne" sy$ia!ni wa-
cicie!i*
>err D*** +y $ot(nie z+udowanym
czowiekiem' wysokim i chy+a znacznie
1426
+ardzie" otyym ni s$odo+ao+y si( to
"e#o !ekarzowi* Wy#!%da na "akie $i(.-
dziesi%t !at' mia mi(sist% twarz o zdecydo-
wanych rysach' wysokie czoo i czaszk( o
o#romne" $uszce m&z#owe" oraz niewie!-
kie ciemne oczy' kt&re +yskawicznie osza-
coway m&" wy#!%d' str&" i ruchy* 4dawa-
nie cze#oko!wiek $rzed takim czowiekiem
+yo cakowicie $oz+awione sensu' $owie-
dziaem mu wi(c w$rost' e $rzychodz(
"ako wysannik +arona >*** ' e wiem "akie
#n(+i% #o $ro+!emy i e s$r&+u"( im zara-
dzi.' "e!i zechce ze mn% ws$&$racowa.*
-nana mi "est $aska re$utac"a' mon/
sieur od$ar* Firma' kt&re" "estem
udziaowcem' $rzed trzema !aty korzystaa
z $askich usu# w s$rawie zwi%zane" z
$ewn% mumi%* Wymieni nazw( te" )ir-
my* Sam $owinienem +y w$a. na $o-
mys' e+y zwr&ci. si( do $ana*
=ie wiedziaem' e ma $an z nimi co
1427
ws$&!ne#o*
Ay!ko do$&ty' do$&ki "est $an ze mn%
w tym $oko"u* =ie wiem' "ak% na#rod(
o+ieca $anu +aron >*** ' a!e "ee!i uda si(
$anu zdemaskowa. i unieszkod!iwi. czo-
wieka' kt&ry mnie $rze!adu"e' otrzyma
$an ty!e samo' i!e dosta $an za rozwi%za-
nie s$rawy mumii* W&wczas' "e!i $an ze-
chce' +(dzie $an m&# $rze". na emerytu-
r( i osi%. w sonecznym k!imacie $ou-
dnia*
Dacze" nie zechc( od$arem* A
#dy+ym mia takie zamiary' wcie!i+ym "e
w ycie "u dawno temu* Przed chwi!% $o-
wiedzia $an co niezmiernie interesu"%ce-
#oF "est $an $ewien' e $aski $rze!adow-
ca to czowiek z krwi i koci:
-nam si( na !udziach* >err D*** od-
chy!i si( do tyu w )ote!u i w$atrzy w $o-
kryty ma!owidami su)it* ;zy wie $an' e
w dziecistwie s$rzedawaem na u!icy )a-
1428
szerowan% ka$ust(: Ho"a matka #otowaa
"% na o#niu z resztek drewnianych +udyn-
k&w* ,oyem chwi!i' kiedy zamieszkaa
w na"$i(knie"szym domu w ?indau' oto-
czona tuzinem su+y* =i#dy nie chodzi-
em do szkoyF dodawa. i ode"mowa. na-
uczyem si( na u!icy' a kiedy musz( co
$omnoy. a!+o $odzie!i.' ro+i to za mnie
kt&ry z urz(dnik&w* -a to nikt tak do+rze
"ak "a nie zna si( na !udziach* ;zy $rzy-
$uszcza $an' e $o czterdziestu !atach
$raktyki da+ym si( na+ra. z"awie: 9 nie'
to z $ewnoci% czowiek' i to si!nie"szy ode
mnie* ;zowiek z krwi i koci' o+darzony
nie$rzeci(tnym umysem' kt&re#o "u kie-
dy widziaem w tym miecie' i to wi(ce"
ni raz*
Prosz( #o o$isa.*
,or&wnu"e mi wzrostem* -nacznie
modszy "akie trzydzieci' moe trzy-
dzieci $i(. !at* 7asztanowa rozdwo"ona
1429
+roda mnie" wi(ce" dot%d* 35e#o $a!ce za-
trzymay si( okoo $i(tnastu centymetr&w
od $od+r&dka8* 7asztanowe wosy' +ez
!adu siwizny' a!e chy+a nieco $rzerzedzo-
ne na skroniach*
;hy+a: =ie "est $an te#o $ewien:
W moim nie ma na #owie wieniec z
r&' wi(c nie wida. dokadnie*
;o "eszcze: 5akie +!izny !u+ inne
znaki szcze#&!ne:
>err D*** skin% #ow%*
-raniona r(ka* W moim nie' kiedy
wyci%#a do mnie r(k( $o $ieni%dze' widz(
na nie" krew' "ak+y otworzya si( wiea
rana i zacz(a na nowo krwawi.* ,onie
ma smuke "ak $ianista*
;zy zechce $an o$owiedzie. mi sw&"
sen:
=atura!nie* Przez twarz $rzemkn%
mu cie' "ak+y si( o+awia' e nie skoczy
si( na ws$omnieniach i +(dzie musia na
1430
nowo za#(+i. si( w $rze!adu"%cym #o
nie* 5estem w o#romnym domu* Wszy-
scy odnosz% si( do mnie z wie!kim szacun-
kiem' "ak+ym +y wacicie!em' a!e nim
nie "estem* Wacicie!***
;hwi!eczk( $rzerwaem mu* ;zy
"est tam sa!a +a!owa: ;zy dom ma ozdo+-
ny $orta! i zewn(trzne schody' i "est oto-
czony o#rodem:
>err D*** wytrzeszczy oczy*
;zy+y $ana take $rze!adowa ten
sen:
=ie' a!e wyda"e mi si(' e "u kiedy
syszaem o tym domu* Prosz( m&wi. da-
!e"*
W$rost roi si( tam od su%cych*
;z(. z nich $racu"e w $o!u' kt&re zaczyna
si( za o#rodem* Wyda"( im rozmaite $o!e-
cenia' cho. szcze#&y s% kade" nocy inne*
;zasem nadzoru"( $rac( w kuchni' czasem
w sta"niach i o+orach' niekiedy s$raw-
1431
dzam' "ak $osuwa"% si( $race $rzy me!iora-
c"i $&!* Donie na nich #&wnie z+oe' a!e
"est te winnica i s$ory o#r&d warzywny*
Poza tym' rzecz "asna' sam dom musi +y.
wys$rz%tany i utrzymany w do+rym stanie
technicznym* Wacicie! nie ma onyF co
$rawda mieszka z nim "e#o matka' a!e nie-
wie!e o+chodz% "% codzienne s$rawy* 5a si(
tym za"mu"(* Prawd( m&wi%c' ni#dy "e"
nie widziaem' a!e +y+ym #ot&w da. #o-
w(' e tam $rze+ywa*
;zy &w dom $rzy$omina ten' kt&ry
ku$i $an w ?indau d!a swo"e" matki:
Ay!ko w tym sensie' w "akim s% do sie-
+ie $odo+ne wszystkie due domy*
Dozumiem*
7ade" nocy trwa to do. du#o2 wy-
da"( $o!ecenia' a niekiedy s$rawdzam tak-
e rachunki* Potem z"awia si( kto ze su-
+y' zazwycza" $oko"&wka' i ozna"mia' e
wacicie! chce mnie widzie.* Sta"( wtedy
1432
$rzed zwierciadem 3widz( si( r&wnie wy-
ra0nie "ak $ana teraz8' $o$rawiam u+ranie'
$oko"&wka $rzeciera mi twarz chusteczk%
umoczon% w r&ane" wodzie*
-awsze czeka na mnie w "ednym z $o-
ko"&w na $i(trze* Siedzi $rzy sto!e' na kt&-
rym !ey rozoona ksi(#a rachunkowa*
Przez otwarte okno za "e#o $!ecami widz(
wierzchoek kwitn%ce" wini* Gardzo du-
#o' chy+a $onad dziesi(. minut' sto"(
$rzed nim' on za w mi!czeniu $rzewraca
kartki ka"etu*
Przy$uszczam' e czu"e si( $an do.
nie$ewnie' $rawda: =a "awie racze" nie
zdarza si( $anu zazna. te#o uczucia*** < co
da!e":
Powiada do mnie2 /5este mi
winien***_ >err D*** umi!k na chwi!(*
Wanie na tym $o!e#a $ro+!em' mon/
sieurT ani razu nie zdoaem za$ami(ta.
kwoty' a!e wiem' e "est +ardzo dua* Po-
1433
tem za doda"e2 /5estem zmuszony za%-
da.' a+y natychmiast wszystko mi zwr&-
ci1* 9d$owiadam' e nie mam ty!u $ieni(-
dzy' a on na to2 /W takim razie zwa!niam
ci( ze su+y1* Padam na ko!ana i +a#am'
+y te#o nie czyni' $oniewa w ten s$os&+
$oz+awi mnie "edyne#o 0r&da utrzymania'
a tym samym uniemo!iwi zwrot du#u*
Przyznam si( $anu ze wstydem' e nawet
$acz(' niekiedy rzucam si( na $odo#( i
omoc( w ni% $i(ciami*
5akie wraenie wywou"% $askie
$ro+y na Histrzu Sn&w:
=ie ust($u"e* Powt&rnie %da' +ym na-
tychmiast zwr&ci ca% sum(* H&wiem mu
wie!okrotnie' e w tym wiecie "estem ma-
"(tnym czowiekiem i e #dy+y $ozwo!i
mi ure#u!owa. na!eno. w nasze" wa!u-
cie' uczyni+ym to natychmiast***
Ao interesu"%ce* -azwycza" w snach
nie wykazu"emy takie" trze0woci* < co on
1434
na to:
Prawie zawsze nazywa mnie #u$cem'
raz "ednak $owiedzia2 /;hy+a "u zd%y-
e si( zorientowa.' e to sen* =ie mona
zwr&ci. $rawdziwe#o du#u $ieni(dzmi ze
snu1* 7iedy do mnie m&wi' wyci%#a r(k(
$o $ieni%dze* Wanie wtedy s$ostrze#am
krew na "e#o doni*
Goi si( #o $an:
< to +ardzo* -da"( so+ie s$raw(' e ma
nade mn% cakowit% wadz(* Sz!ocham'
wreszcie $adam mu do st&$' z #ow% $od
stoem' "e!i da $an wiar(' i $acz( "ak
dziecko* W&wczas on wsta"e' $oma#a mi
d0wi#n%. si( na no#i i m&wi2 /=i#dy nie
zdoasz odda. mi du#u' "este niesumien-
nym i nieuczciwym su#%' !ecz mimo to
wszystko ci daru"(1* =ast($nie wyrywa
kartk( z ka"etu i wr(cza mi "%*
A wi(c $aski sen ma szcz(!iwe za-
koczenie***
1435
Wca!e nie' +o to "eszcze nie koniec*
W$ycham kartk( za $azuch(' $o czym wy-
chodz(' ociera"%c twarz r(kawem* Wiem'
e #dy+y u"rza mnie kto ze su+y' na-
tychmiast domy!i+y si(' co zaszo' tote
s$iesz( do swo"e#o $oko"u' #dzie stoi e-
!iwny $iec' w kt&rym mo#( s$a!i. kartk(*
Dozumiem*
5ednak $rzed samymi drzwiami s$oty-
kam czowieka' kt&ry' s%dz%c $o "e#o stro-
"u' $rzy$uszcza!nie r&wnie "est "ednym z
wanie"szych su#* Aak si( skada' e "est
mi winien znaczn% sum(' wi(c a+y ukry.
$rzed nim mo"e niedawne $rzeycia' %-
dam' +y mi natychmiast "% zwr&ci* >err
D*** $odni&s si( z )ote!a i zacz% s$acero-
wa. $o $oko"u' s$o#!%da"%c to na o+razy
na cianach' to na turecki dywan $od sto-
$ami* Husi $an wiedzie.' e tu' w tym
#a+inecie' wie!okrotnie rozmawiaem w
ten s$os&+ z interesantami* ;zowiek &w
1436
$ada na ko!ana i ze zami w oczach +a#a'
+ym da mu "eszcze troch( czasu' "a "ednak
wyci%#am r(k(' o tak' i chwytam #o za
#ardo*
< co da!e":
9twiera"% si( drzwi' !ecz za nimi' za-
miast me#o $oko"u z +iurkiem i e!iwnym
$iecykiem na w(#ie! drzewny' "est #a+inet
wacicie!a domu* Stoi w $ro#u' za nim
widz( otwarte okno i kwitn%c% wini(*
;o m&wi:
=ic* Hi!czy* -wa!niam uchwyt i czo-
wiek' kt&re#o dusiem' ucieka chykiem*
A $an za$ewne si( +udzi:
=ie +ardzo wiem' "ak to wy"ani.***
9wszem' +udz( si(' a!e zanim to nast%$i'
stoimy ty!ko we dw&ch' "a za*** sysz(
rozmaite d0wi(ki*
5e!i to d!a $ana z+yt $rzykre' moe
$an nie m&wi. nic wi(ce"*
>err D*** wy"% z kieszeni "edwa+n% chu-
1437
steczk( i otar czoo*
=ie wiem' "ak to wy"ani. $owt&-
rzy* Sysz%c owe d0wi(ki' uwiadamiam
so+ie' e wacicie! domu zatrudnia "eszcze
innych su%cych' kt&rzy ni#dy nie zna"do-
wa!i si( $od moim zwierzchnictwem* Ham
wraenie' "ak+ym zawsze zdawa so+ie z
te#o s$raw(' a!e' a do te" $ory' nie +yo
$odstaw' e+y o tym my!e.*
Dozumiem*
Hieszka"% w inne" cz(ci domu' nie-
kiedy wyda"e mi si(' e w !ochach $od
$iwnicami z winem* =i#dy ich nie widzia-
em' wiem "ednak' e s% odraa"%cy <
okrutni* Wiem r&wnie' e zdaniem wa-
cicie!a niewie!e si( od nich r&ni( i e $o-
zwa!a' +y mu suy!i' $oniewa nie ma $o-
wodu' +y im te#o odm&wi.' skoro "a mu
su(* Sto"(' a racze" stoimy' i nasuchu"e-
my' "ak z+!ia"% si( od strony swoich kwa-
ter* Wreszcie drzwi na kocu korytarza
1438
uchy!a"% si( $owo!i' ze szcze!iny za wysu-
wa si( co "ak+y a$a wstr(tne#o #ada***
;zy na tym koczy si( sen:
Aak*
>err D*** o$ad z $owrotem na )ote! i $o-
nownie wytar so+ie czoo*
< w te" $ostaci $owtarza si( co noc:
D&ni si( szcze#&ami*
=a $rzykad $o!eceniami' "akie wyda"e
$an $odwadnym:
=ie ty!ko* Pocz%tkowo +udziem si( w
chwi!i' #dy drzwi na kocu korytarza +yy
!ekko uchy!one' !ecz kady ko!e"ny sen
trwa odro+in( due"* =iewie!e' na"wye"
"edn% dziesi%t% sekundy' a!e teraz widz(
"u cae $rzedrami( ukryte" za nimi istoty*
-a$isaem "e#o domowy adres' kt&ry
$oda mi +ez wahania' $o czym wr&ciem
do hote!u*
=aza"utrz rano zaraz $o niadaniu' ska-
1439
da"%cym si( z ro#a!ika i kawy' udaem si(
$od adres' kt&ry )i#urowa na wizyt&wce
wr(czone" mi $rzez +arona >*** 7i!ka mi-
nut $&0nie" siedzie!imy we dw&ch w $o-
ko"u urz%dzonym r&wnie ascetycznie' "ak
namioty szta+owe w $o+!iu $&! +itew-
nych*
;zy "est $an #ot&w' +y od rana $rzy-
st%$i. do $racy: za$yta*
Przyst%$iem do nie" "u wczora"' dzi
za $rowadzone $rzeze mnie dochodzenie
we"dzie w now% )az(* -da"( so+ie s$raw('
i nie zwr&ci+y si( $an do mnie' #dy+y
Histrz Sn&w dr(czy ty!ko te oso+y' kt&-
rych nazwiska mi $an $oda* ;hc( wie-
dzie.' kto "eszcze $ad "e#o o)iar% i $ra-
#n%+ym "ak na"$r(dze" $orozmawia. z
tym czowiekiem*
H&wiem "u $anu' e mamy mn&stwo
z#osze' wi(c***
W takim razie' $rosz( dostarczy. mi
1440
$en% !ist(* ;i' z kt&rymi s$otkaem si( do
te" $ory' to a!+o zwyk!i mieszczanie' a!+o
oso+y "eszcze $od!e"sze#o stanu* Przez $e-
wien czas $ode"rzewaem' i $o$rosi mnie
$an o $omoc u!e#a"%c namowom >err D***'
a!e #dy+y tak +yo' z $ewnoci% za%da+y
$an' +y w caoci $okry mo"e wyna#ro-
dzenie* =ie u!e#a d!a mnie w%t$!iwoci' i
w #r( wchodzi kto znacznie wanie"szy*
Husz( si( z nim s$otka.*
>ra+ina***
AchS
>ra+ina r&wnie wyrazia ch(. s$o-
tkania si( z $anem' cho. hra+ia "est temu
zdecydowanie $rzeciwny*
5ak si( domy!am' chodzi o #u+ernato-
ra te" $rowinc"i:
Garon skin% #ow%*
9 hra+ie#o Lon B*** =ad nim "est "u
ty!ko kr&!owa re#entka*
,oskona!e* Pra#n( $orozmawia. z
1441
hra+in%' ona za $ra#nie $orozmawia. ze
mn%* -a$ewniam $ana' +aronie' e $r(dze"
czy $&0nie" do"dzie do s$otkaniaF od $ana
ty!ko za!ey' czy od+(dzie si( ono $od
$askimi aus$ic"ami*
>ra+ina' kt&re" $rzedstawiono mnie
"eszcze te#o same#o dnia $o $oudniu'
okazaa si( dwudziestoki!ku!etni% ko+iet%
o o+)ite" $iersi i ciemnych wosach' cerze
"ak m!eko oraz wie!kich czarnych oczach
wy$enionych !(kiem i 3takie odniosem
wraenie8 a!em' osadzonych w doskona!e
owa!ne" twarzy*
;iesz( si(' e $ana widz(' monsieur$
Garon >*** "u od siedmiu ty#odni szuka
te#o czowieka' !ecz' "ak do te" $ory' nie
udao mu si( #o $o"ma.*
@dy+ym wiedzia' hra+ino' e mo"a
o+ecno. s$rawi $ani $rzy"emno.' z"awi-
+ym si( "u dawno' nie +acz%c na $rzeciw-
1442
noci* A wi(c $ani take "est $rzekonana'
i mamy do czynienia z $rawdziwym czo-
wiekiem:
Dzadko wychodz( z domu' monsieur$
H&" maonek o+awia si(' i moemy w
kade" chwi!i s$odziewa. si( zamachu na
nasze ycie*
=a"$rawdo$odo+nie" ma rac"(*
5ednak z okaz"i uroczystoci $astwo-
wych "e0dzimy niekiedy $rzeszk!onym $o-
wozem do !athausu$ 9tacza"% nas w&w-
czas "e0d0cy' kt&rzy ma"% za$ewni. nam
+ez$ieczestwo* 5estem $ewna' e kiedy'
"eszcze zanim zacz(y nawiedza. mnie
sny' widziaam w tumie twarz te#o czo-
wieka*
Dozumiem* Prosz( o$owiedzie. mi
sw&" sen*
5estem w domu***
Ha $ani na my!i $aac' w kt&rym si(
zna"du"emy:
1443
Skin(a #ow%*
W takim razie' to co nowe#o* Prosz(
m&wi. da!e"*
W o#rodzie ma si( od+y. e#zekuc"a*
Przez urocz% twarz hra+iny $rzemkn%
umiech* ;hy+a nie musz( $anu m&wi.'
i w rzeczywistoci od+ywa"% si( w zu$e-
nie innym mie"scu' a!e we nie ani troch(
mnie to nie dziwi* ;hy+a do$iero co wr&-
ciam z $odr&y i za!edwie $rzed chwi!%
dowiedziaam -ioa ksi(#a )antasy si( o
tym' co ma si( wydarzy.* Wy+ie#am do
o#rodu* 5est tam "u czowiek' kt&re#o +a-
ron >*** nazywa Histrzem Sn&w' $rzywi%-
zany do $nia kwitn%ce" wini* =a$rzeciw-
ko stoi oddzia onierzy z kara+inami' nie-
co z +oku o)icer z o+naon% sza+!%' m&"
m% za "eszcze $ar( krok&w da!e"* Wo-
am' +y si( wstrzyma!i' a kiedy m% od-
wraca si( ku mnie' m&wi(2 /7ar!' nie wo!-
no ci te#o ro+i.S =ie wo!no ci za+i. te#o
1444
czowiekaS1* 5ednak wyraz "e#o twarzy
wiadczy o tym' i uwaa mnie za #u$iut-
kie dziecko o a#odnym sercu* 7ar! "est
znacznie starszy ode mnie*
Wiem o tym*
Histrz Sn&w r&wnie $atrzy na mnie*
?udzie m&wi% mi niekiedy' e mam due
oczy*** ;zy to $rawda' monsieurD
S% +ardzo due i +ardzo $i(kne' hra+i-
no*
9t& na#!e odnosz( wraenie' e "e#o
oczy sta"% si( znacznie wi(ksze i $i(knie"-
sze od moich* ,ostrze#am w nich od+icie
me#o m(a* A teraz $rosz( sucha. +ardzo
uwanie' $oniewa to' co $owiem' "est nie-
zmiernie istotne' cho. "ednoczenie' o+a-
wiam si(' trudne*
>ra+ino' we nie wszystko "est mo!i-
we*
9t&' widz%c od+icie me#o m(a'
uwiadamiam so+ie nies$odziewanie' i to
1445
wanie ono "est $rawdziwym 7ar!em' a
nie czowiek' kt&ry o+ok mnie stoi* Aen'
kt&re#o do te" $ory uwaaam za me#o
m(a' "est "edynie od+iciem od+icia* ;zy
$o"mu"e $an' co chc( $rzez to $owiedzie.:
;hy+a tak*
/=ie za+i"a" #o1' +a#am* /=ic do+re-
#o z te#o nie wyniknie1* 5ednak m&" ma-
onek da"e znak o)icerowi' onierze $od-
nosz% kara+iny' a "a*** "a***
A $ani si( +udzi* Tyczy so+ie $ani
mo"% chusteczk(' hra+ino: 5est z $os$o!ite-
#o materiau' a!e czysta i znacznie wi(ksza
od te"' kt&r% ma $ani*
7ar! ma rac"(2 "estem ty!ko #u$iutk%
dziewczynk%* =ie' monsieur' nie +udz( si(*
5eszcze nie* Doz!e#a si( huk sa!wy' Histrz
Sn&w osuwa si( +ezwadnie' !ecz kr($u"%-
ce #o wi(zy nie $ozwa!a"% mu u$a.' a tu
$rzy mnie 7ar! roz$ada si( na krwawe
strz($y*
1446
W drodze $owrotne" do hote!u na+yem
$!an miastaF "ak ty!ko zna!azem si( w $o-
ko"u' rozoyem #o na sto!e* Wystarczy
"eden rzut oka' a+y u$ewni. si(' e $rze-
szk!ony $ow&z hra+iny m&# "e0dzi. wy-
%cznie $o Hauptstrasse M +ya to "edyna
u!ica w miecie' #dzie +ez trudu zmiecia-
+y si( kareta otoczona oddziaem "e0d0-
c&w* Arasa %cz%ca dom >err D*** z "e#o
+ankiem w znaczne" cz(ci r&wnie wioda
t% u!ic%F Frau!ein A*** $rzekraczaa Haupt/
strasse wanie na tym odcinku* Ao mi w
zu$enoci wystarczyo*
=aza"utrz z same#o rana za"%em stano-
wisko na skrzyowaniu* 5ee!i mo"emu
czowiekowi nie zaszkodzio wie!okrotne
nocne rozstrze!iwanie' $owinien w ci%#u
ki!ku dni $o"awi. si( w tym mie"scu' a "a
"estem $rzyzwycza"ony do czekania* Pa!%c
$a$ierosy' o+serwowaem de)i!u"%cych
1447
$rzede mn% mieszkac&w <*** Po #odzinie
ku$iem #azet( u u!iczne#o s$rzedawcy'
za#!%da"%c do nie"' kiedy ruch si( zmnie"-
sza*
Sto$niowo zacz%em so+ie zdawa. s$ra-
w( z te#o' e "estem o+serwowany* ;o
$rawda wychwa!amy $ot(#( rozumu' cz(-
sto "ednak korzystamy ze zmys&w' nad
kt&rymi rozum nie s$rawu"e adne" kontro-
!i* =ie miaem $o"(cia' #dzie zna"du"e si(
o+serwator' a!e wyra0nie czuem na so+ie
"e#o s$o"rzenie* A wi(c "u mnie znasz'
$rzy"acie!u' $omy!aem* ;zy od te" $ory i
mnie zacznie nawiedza. u$orczywy sen:
;o zwr&cio tw% uwa#( na nie$ozorne#o
cudzoziemca' $rzy+ysza' kt&ry czeka nie
wiadomo na ko#o na ruch!iwym skrzyo-
waniu: ;zy+y widzia si( z Frau!ein A***
' a!+o z kim' kto z ni% ostatnio
rozmawia:
Doze"rzaem si( ukradkiem dokoa w
1448
$oszukiwaniu ko#o' kto tak "ak "a od
dusze#o czasu $rze+ywa w "ednym
mie"scu' !ecz niko#o takie#o nie dostrze-
#em2 ani drzemi%ce#o na awce staruszka'
ani ko+iety z dzieckiem' ani nawet $sa' a
"u na $ewno nie wysokie#o m(czyzny z
rozdwo"on% +rod% i $rzeszywa"%cym s$o"-
rzeniem ciemnych oczu* A wi(c okna*
Przy"rzaem si( ko!e"no wszystkim' wy$a-
tru"%c $ode"rzane#o ruchu w wy$enionych
$&mrokiem wn(trzach* Gez rezu!tatu*
Pozostay "eszcze +udynki za moimi $!e-
cami* Przeszedem na dru#% stron( Haupt/
strasse i roze"rzaem si( uwanie' +y nie-
ma! natychmiast $arskn%. miechem*
W oczach tych statecznych mieszczan
wy#!%daem chy+a "ak oso+nik nies$ena
rozumu' $oniewa z#i%em si( w$&' wy-
$uciem z ust niedo$a!one#o $a$ierosa i
chwyciem si( r(kami za +rzuch z o+awy o
to' e $(knie mi $asek od s$odni* ;o za
1449
zuchwa!stwo' c& za tu$et i +ezcze!no. z
"e#o strony' i "aka nie$rawdo$odo+na
#u$ota z mo"e"S 5ak mo#em da. si( tak
na+ra.: 9d te" $ory a do koca ycia
+(d( z ochot% $ode"mowa si( kade" s$ra-
wy i z za$aem rusz( tro$em kade#o' na-
wet na"+ardzie" nieudaczne#o $rzest($cy'
zawsze +owiem +(dzie istniaa szansa' e
mnie $rzechytrzy*
9t& Histrz Sn&w umieci Swo"% natu-
ra!ne" wie!koci' ko!orow% $odo+izn( w
oknie Swe#o domu* Wci% krztusz%c si( ze
miechu' $ozdrowiem #o #estem' a zaraz
$otem $rzeszedem $rzez u!ic( i udaem
si( do +udynku' #dzie czeka na mnie***
=ie' nie 9n we wasne" oso+ie' !ecz kto'
kto wiedzia' $o ko#o $rzyszedem i kto
zdawa so+ie s$raw( r&wnie do+rze "ak "a'
i ni#dy nie zdoam @o u"%.* 4k!%kem' a
nast($nie unicestwiem Histrza Sn&w w
ten sam s$os&+' w "aki +y "u unicestwia-
1450
ny niez!iczon% i!o. razyF $ochon%em
5e#o +iae m%czniaste ciao' a+ymy wszy-
scy mo#!i si( cieszy. yciem wiecznym*
Qni"cie da!e"' do+rzy !udzie*
1451
Cnicorn ;ariations
Przeoya 4anuta &*rska
!o(er [elazny (01PF/0112) kroczy na scen5 science
fiction )ako czonek +noofaloe). (rupy pisarzy' publiku)7/
ce) od pooy do ko#ca lat sze68dziesi7tych$ <e(o poie6ci
+<a' nie6miertelny. i +Pan Ziata. cieszyy si5 poszech/
nym uznaniem' ta dru(a otrzymaa na(rod5 Hu(o dla na)lep/
sze) poie6ci$ Proza [elaznyGe(o yr*nia si5 lirycznym sty/
lem oraz noatorskim uyciem )5zyka zar*no opisach'
)ak dialo(ach$ Na)i5ksz7 popularno6ci7 ciesz7 si5 )e(o
ksi7ki z serii Amberu' o r*nole(ym szech6iecie' kt*ry
)est )edynym pradziym 6iatem' a szystkie pozostae' z
Uiemi7 7cznie' stanoi7 )edynie )e(o odbicie$ >pr*cz na/
1452
(rody Hu(o za +Pana Ziata. zdoby r*nie trzy Nebule'
trzy nast5pne Hu(o i da %ocusy$
1453
Pomienny wytrysk' #!o+u!a wiata' $o-
rusza si( zwinnie' niema! z nied+a% e!e-
#anc"%' $rzeskaku"%c z )azy istnienia do
)azy nie+ytu niczym miotany +urz% okruch
nocyF +y. moe ciemno. $omi(dzy ko!e"-
nymi roz+yskami +ya na"+ardzie" $o-
krewna "e#o $rawdziwe" naturze wir
czarnych $o$io&w' wznosz%cy si( w ka-
denc"i $rzy$orz%dkowane" zawodzeniu $u-
stynne#o wiatru' kt&ry hu!a w oysku $o-
toku za +udynkami tak $ustymi' a $rzecie
$enymi znaczenia' niczym stronice nie
$rzeczytanych ksi%ek a!+o uamki ciszy
rozdzie!a"%ce nuty $iosenki*
-nika* Powraca* -nowu znika*
Kner#ia' $owiadacie: Aak* Arze+a wie!-
kie" siy oso+owoci' e+y $o"awi. si(
$rzed swoim czasem a!+o $o nim* A!+o
"edno i dru#ie*
1454
-a$a!a si( i #as' a "ednoczenie $osu-
wa si( na$rz&d' w(drowa w cie$!e $o$o-
udnia' a wiatr zasy$ywa "e#o !ady* Ao
znaczy wtedy' kiedy zostawia !ady*
Pow&d* -awsze "est "aki $ow&d* A!+o
$owody*
9n wiedzia' d!acze#o "est tuta" a!e nie
wiedzia' d!acze#o "est akurat tuta"' w tym
mie"scu*
Przewidywa' e wkr&tce dowie si( te#o'
kiedy dotar do stare" u!icy #ranicz%ce" z
$ustyni%* A!e wiedzia r&wnie' e $ow&d
moe o+"awia. si( $rzedtem a!+o $otem* A
"ednak istniao tu $rzyci%#anie o takie" si!e'
e na $ewno do cze#o si( z+!ia*
Gudynki +yy w ruinie' wszystkie $uste'
zakurzone i $ene $rzeci%#&w' niekt&re
rozwa!one* ;hwasty roz$!eniy si( $omi(-
dzy deskami $odo#i* Ptaki #nie0dziy si(
na krokwiach* Wsz(dzie !eay odchody
dzikich stworzeF on zna wszystkie te
1455
stworzenia' tak "ak one $oznay+y #o na
$ierwszy rzut oka*
-amar' $oniewa #dzie z #&ry' z !ewe"
strony' doszed #o cichutki' nieoczekiwany
d0wi(k* W owe" chwi!i +y znowu w )azie
istnienia i "e#o sy!wetka zarysowaa si( na
m#nienie' $o czym z+!ada tak szy+ko "ak
t(cza w socu' $ozostawia"%c "edynie nie-
zatart%' na#% o+ecno.*
=iewidzia!ny' a "ednak istnie"%cy i si!ny'
znowu ruszy $rzed sie+ie* Aro$* Wska-
z&wka* =a$rz&d* A (auche$ Pod zniszczo-
nym szy!dem z wy+!akym na$isem SA-
?99=* Przez wahadowe drzwi* 35edno
skrzydo $rzytwierdzone do ciany8*
Przystan% i roze"rza si(*
Gar $o $rawe"' zakurzony* -a +arem $o-
$(kane !ustro* Puste +ute!ki* Stuczone +u-
te!ki* Hosi(na $or(cz' czarna' inkrusto-
wana* Sto!iki w #(+i i $o !ewe"* -niszczo-
ne w r&nym sto$niu*
1456
;zowiek siedz%cy $rzy na"!e$ie" zacho-
wanym sto!iku* P!ecami do drzwi* ,insy*
Aurystyczne +uty* S$owiaa nie+ieska ko-
szu!a* -ie!ony $!ecak o$arty o cian( z !e-
we" strony*
Przed nim' na sto!e' niewyra0ny' zama-
zany ksztat szachownicy' $o$!amione"'
odra$ane"' niema! nieczyte!ne"*
=a w$& otwarta szu)!ada' w kt&re" zna-
!az szachy*
;zowiek' kt&ry na widok szachownicy
nie m&# si( $owstrzyma.' e+y nie roz-
wi%za. "akie#o $ro+!emu a!+o odtworzy.
"edne" ze swoich na"!e$szych $artii' $odo+-
nie "ak nie m&# $owstrzyma. oddychania'
+icia serca czy utrzymywania wz#!(dnie
stae" tem$eratury ciaa*
Przysun% si( +!ie"* -a nim w kurzu $o-
zostay chy+a wiee !ady' a!e nikt ich nie
zauway*
9n r&wnie #ra w szachy*
1457
Przy#!%da si(' "ak czowiek roz#rywa
swo"% +oda"e na"!e$sz% $arti(' kt&ra miaa
mie"sce siedem !at wczenie"' $odczas e!i-
minac"i do mistrzostw wiata* Potem wy!e-
cia z kadry +y zdziwiony' e osi%#n%
nawet ty!e' $oniewa ni#dy nie #ra do+rze
$od $res"%* A!e nada! +y dumny z te" "ed-
ne" $artii i wci% do nie" $owraca' $odo+-
nie "ak kade my!%ce stworzenie $owraca
do $ewnych $unkt&w zwrotnych w swoim
yciu* Przez mnie" wi(ce" dwadziecia mi-
nut nikt nie m&# #o dosi(#n%.* Gy czysty'
twardy' !ni%cy i nie$oka!any* ;zu si( "ak
wy+raniec*
9n za"% $ozyc"( $o dru#ie" stronie sza-
chownicy i $atrzy* ;zowiek z umiechem
zakoczy $arti(* Potem $onownie rozsta-
wi )i#ury' wsta i wyci%#n% z $!ecaka
$uszk( $iwa* 9derwa ka$se!*
Wr&ciwszy do sto!ika s$ostrze#' e +ia-
y $ionek $rzesun% si( na $o!e eE*
1458
-marszczy +rwi* 9dwr&ci #ow(' $o$a-
trzy na +ar i na$otyka swo"e wasne zdu-
mione s$o"rzenie w +rudnym !ustrze* -a"-
rza $od st&* Rykn% $iwa z $uszki i
usiad*
Wyci%#n% r(k( i $ostawi swo"e#o
$ionka na eI* W chwi!( $&0nie" zo+aczy'
e +iay skoczek $owo!i unosi si( z $o!a #!
i $ynie w $owietrzu' e+y stan%. na )C*
Przez du#i czas w$atrywa si( w $ustk(
$o dru#ie" stronie sto!ika' zanim $rzesun%
swo"e#o skoczka na )M*
Giay skoczek z+i czarne#o $ionka*
;zowiek $rzeszed do $orz%dku nad nie-
zwykoci% te" sytuac"i i $rzesun% $ionka
na dM* =iema! za$omnia o swoim niewi-
dzia!nym $rzeciwniku' kiedy +iay skoczek
wr&ci na )C* Poci%#n% yk $iwa' a!e #dy
ty!ko $ostawi $uszk( na sto!e' uniosa si(
w $owietrze' $rze$yn(a nad szachownic%
i $rzechy!ia si( do #&ry dnem' roz!e# si(
1459
#u!#ocz%cy d0wi(k* Potem $usta $uszka
u$ada na $odo#(' $odskoczya i za+rz(-
czaa haa!iwie*
Prze$raszam $owiedzia czowiek'
wsta i znowu $odszed do $!ecaka* Po-
cz(stowa+ym ci(' #dy+ym wiedzia' e !u-
+isz $iwo*
9tworzy nast($ne dwie $uszki i $osta-
wi "edn% na da!szym kocu stou' a dru#%
$o swo"e" $rawe" stronie*
,zi(ku"( roz!e# si( cichy' wyra0ny
#os s$oza stou* Puszka uniosa si(' $rze-
chy!ia !ekko i $owr&cia na +!at sto!ika*
=azywam si( Hartin $owiedzia
czowiek*
H&w mi A!in#e! od$owiedzia #os*
Hy!aem' e tw&" #atunek zosta "u
wyt($iony* ;iesz( si(' e $rzyna"mnie" ty
$rzeye i moesz ze mn% za#ra.*
>(: mrukn% Hartin* ?udzie "esz-
cze y!i' kiedy ostatnio ich widziaem***
1460
czy!i ki!ka dni temu*
=ie szkodzi* -a"m( si( tym $&0nie"
od$ar A!in#e!* Wy#!%d te#o mie"sca
w$rowadzi mnie w +%d*
9ch* Ao o$uszczone miasto* Ara)iem
tu $rzez $rzy$adek*
=iewane* =adchodzi $rzeomowa
chwi!a d!a was "ako #atunku* Wyczuwam
to*
9+awiam si(' e nie rozumiem*
Wca!e nie "estem $ewien' czy chcia-
+y zrozumie.* -akadam' e masz zamiar
z+i. te#o $ionka:
Hoe* Aak' mam taki zamiar* 9 czym
ty m&wisz:
Puszka z $iwem uniosa si(* =iewidzia!-
na istota $oci%#n(a ko!e"ny yk*
=o c& $owiedzia A!in#e! m&wi%c
$o $rostu' wasi*** nast($cy zaczyna"% si(
niecier$!iwi.* -a"mu"ecie tak wane mie"-
sce w $orz%dku rzeczy' e skorzystaem z
1461
okaz"i i $ostanowiem oso+icie wszystkie-
#o do$i!nowa.*
/=ast($cy1: =ie rozumiem*
;zy widziae ostatnio "akie #ry)y:
Hartin zachichota*
Syszaem takie history"ki od$ar
widziaem nawet )oto#ra)ie $rzedstawia"%-
ce #ry)a' zastrze!one#o $odo+no w @&rach
Ska!istych* 9czywicie to misty)ikac"a*
9czywicie na to wy#!%da* 5ak zawsze
w $rzy$adku mito!o#icznych zwierz%t*
;hcesz $owiedzie.' e to $rawda:
=atura!nie* Aw&" wiat "est w )ata!nym
stanie* 7iedy niedawno zdech ostatni
nied0wied0 #rizz!y' zro+io si( mie"sce d!a
#ry)&w' $odo+nie "ak zamiast wymarych
nie!ot&w z Hada#askaru $o"awi si( yeti'
zamiast dodo $otw&r z ?och =ess' za-
miast kanady"skie#o #o(+ia w(drowne#o
!eny czowiek' zamiast wie!ory+a +(-
kitne#o kraken' zamiast ora ameryka-
1462
skie#o +azy!iszek***
=ie moesz te#o udowodni.*
=a$i" si( "eszcze*
Hartin si(#n% $o $uszk( z $iwem' za-
mar i wytrzeszczy oczy*
9+ok $uszki z $iwem $rzycu$n(o
stworzonko du#oci mnie" wi(ce" dw&ch
ca!i' z !udzk% twarz%' ciaem !wa i u$ierzo-
nymi skrzydami*
Hinis)inks ci%#n% #os* Po"awi
si(' kiedy wyt($i!icie ostatnie zarazki
os$y*
;hcesz mi wm&wi.' e kiedy natura!-
ny #atunek wymiera' "e#o mie"sce za"mu"e
#atunek mityczny:
9wszem' z #ru+sza +ior%c* Aeraz* =ie
zawsze tak +yo' a!e wy zniszczy!icie me-
chanizm ewo!uc"i* A my' mieszkacy kra-
iny $oranku' $rzywracamy teraz r&wnowa-
#(*** my' kt&rym ni#dy nie #rozio $raw-
dziwe nie+ez$ieczestwo* Powracamy'
1463
kiedy $rzyszed nasz czas*
Wiec ty' A!in#e! czy "ak ci tam' twier-
dzisz' e !udzkoci #rozi nie+ez$iecze-
stwo:
5ak na"+ardzie"* A!e nic nie moesz na
to $oradzi.' $rawda: Wr&.my do nasze"
#ry*
S)inks od)run%* Hartin ykn% $iwa i
z+i $ionka*
7im s% nasi nast($cy: za$yta $o
chwi!i*
Skromno. nie $ozwa!a mi m&wi.
od$ar A!in#e!* A!e w $rzy$adku #atunku
tak wy+itne#o "ak tw&"' natura!nie +(d% to
stworzenia na"wanie"sze' na"$i(knie"sze i
na"inte!i#entnie"sze ze wszystkich*
A "akim stworzeniem ty "este: ;zy
m&#+ym ci( zo+aczy.:
=o*** chy+a tak* 5e!i nat(( si( odro-
+in(*
Puszka z $iwem uniosa si(' o$r&nia i
1464
u$ada na $odo#(* =ast%$ia seria szy+-
kich stukni(. odda!a"%cych si( od stou*
Powietrze $rzed Hartinem zacz(o mi#ota.
i $ociemniao' tworz%c zarys "akie" sy!-
wetki* 7ontury sy!wetki roz+ysy' a wn(-
trze stao si( smo!icie czarne* ;iemny
ksztat $odskoczy i $uci si( w $!%s' ude-
rza"%c maymi' rozdwo"onymi ko$ytkami
w deski $odo#i' na kt&rych $ozostay !icz-
ne !ady i zadra$ania* Wreszcie caa $osta.
ukazaa si( w o!e$ia"%cym roz+ysku i
Hartin a si( zachysn% na ten widok*
;zarny "ednoroec o &tych' k$i%cych
oczach $aradowa $rzed nim' sta"%c na ty!-
nych no#ach i $rzy+iera"%c hera!dyczn%
$oz(* Pomienie otaczay #o "eszcze $rzez
chwi!(' $o czym zniky*
Hartin rzuci si( w ty i osoni doni%
oczy*
Przy$atrz mi si(S za%da A!in#e!*
9to sto"( $rzed to+%' staroytny sym+o!
1465
$i(kna' m(stwa i m%drociS
Hy!aem' e ty$owy "ednoroec "est
+iay wykrztusi wreszcie Hartin*
5a "estem archety$owy od$ar A!in-
#e! o$ada"%c na cztery no#i i $osiadam
wy"%tkowe za!ety*
=a $rzykad:
,okoczmy $arti(*
A co z !osem !udzkoci: Powiedzia-
e***
9d&my ten dro+iaz# na $&0nie"***
Wca!e nie uwaam' e za#ada !udzko-
ci to dro+iaz#*
*** i "e!i zostao ci troch( $iwa***
=o do+rze ust%$i Hartin i si(#n%
do $!ecaka* Stworzenie $odeszo +!ie"'
"e#o oczy wy#!%day "ak $ara +!adych
soc* Ham "eszcze $ar( $uszek*
;ze#o za+rako w te" #rze* Hartin sie-
dzia na$rzeciw he+anowe#o ro#u stercz%-
1466
ce#o z $ochy!one" #owy A!in#e!a i czu
si( "ak owad na+ity na sz$i!k(* 9$ucia #o
wsze!ka inwenc"a* 9dk%d zo+aczy to
stworzenie' zna!az si( $od $res"% a w
dodatku caa ta #adanina o rychym kocu
!udzkoci*** @dy+y usysza to od "akie#o
niedowarzone#o $esymisty' wca!e +y si(
nie $rze"%' a!e w tych oko!icznociach***
Wczenie"sze $odniecenie o$ucio #o
+ez !adu* =ie +y "u w szczytowe" )or-
mie* A A!in#e! #ra do+rze* Gardzo do+rze*
Hartin $rzya$a si( na tym' e zastanawia
si(' "ak tu do$rowadzi. do $ata*
Po "akim czasie $rzekona si(' e nie da
rady' i zrezy#nowa*
5ednoroec $o$atrzy na nie#o z umie-
chem*
@rasz cakiem nie0!e*** "ak na czowie-
ka stwierdzi*
7iedy #raem o wie!e !e$ie"*
=ie musisz si( wstydzi.' e $rze#rae
1467
ze mn%' mierte!niku* =awet wr&d mi-
tycznych stworze niewie!e "est takich'
kt&re mo#% zmierzy. si( z "ednorocem*
;iesz( si(' e nie nudzie si( z+ytnio
od$ar Hartin* A teraz $owiedz mi' co
miae na my!i m&wi%c o za#adzie mo"e-
#o #atunku*
Ach' to mrukn% A!in#e!* W 7ra-
inie Poranku' #dzie y"% istoty $odo+ne do
mnie' za$owied0 wasze#o ode"cia dotara
do moich nozdrzy niczym a#odny wie-
trzyk' nios%cy o+ietnic( $rzetarcia dro#i
d!a nas***
5ak to si( stanie:
A!in#e! wzruszy ramionami' a czu+ek
ro#u o$isa uk w $owietrzu*
=a$rawd( nie wiem* Przeczucia rzad-
ko +ywa"% dokadne* Wanie d!ate#o tu "e-
stem' e+y to s$rawdzi.* Powinienem od
razu si( tym za"%.' a!e skusie mnie $i-
wem i $ers$ektyw% do+re" za+awy*
1468
A moe si( $omy!ie:
W%t$i(* Ao dru#i $ow&d mo"e" o+ec-
noci*
Wy"ani"' $rosz(*
-ostao "eszcze $iwo:
;hy+a ze dwa*
Po$rosz(*
Hartin wsta i $rzyni&s ostatnie dwie
$uszki*
;ho!eraS 9d "edne" odama si(
uchwyt ozna"mi*
Postaw "% na sto!e i trzyma" mocno*
,o+ra*
D&# A!in#e!a szy+ko $ochy!i si( i $rze-
+i wierzch $uszki*
Przyda"e si( w r&nych sytuac"ach
zauway A!in#e! wyci%#a"%c r&#*
,ru#i $ow&d two"e" o+ecnoci***
$od$owiedzia Hartin*
Po $rostu chodzi o to' e "estem wy"%t-
kowy* Potra)i( ro+i. rzeczy' kt&rych inni
1469
nie $otra)i%*
=a $rzykad:
-na!e0. wasz sa+y $unkt i wykorzy-
sta. #o*** $rzys$ieszy. rozw&" wy$adk&w*
-mieni. mo!iwe w $rawdo$odo+ne' a $o-
tem***
Ay chcesz nas zniszczy.: W $o"edyn-
k(:
Patrzysz na to z niewaciwe" strony*
Ao $rzy$omina $arti( szach&w* Starasz si(
zdo+y. $rzewa#( i "ednoczenie wykorzy-
stu"esz sa+oci $rzeciwnika* @dy+ycie
sami nie stworzy!i mi $o!a do dziaania'
+y+ym +ezsi!ny* Ho#( w$ywa. ty!ko na
to' co "u istnie"e*
Wi(c co to +(dzie: Arzecia wo"na
wiatowa: 7atastro)a eko!o#iczna: =owa
mutac"a zarazk&w:
=a$rawd( sam "eszcze nie wiem' d!a-
cze#o wo!a+ym' e+y nie zadawa mi ta-
kich $yta* Powtarzam' e na razie ty!ko
1470
o+serwu"(* 5estem $o $rostu wysanni-
kiem***
Hoim zdaniem wca!e na to nie wy#!%-
dasz*
A!in#e! mi!cza* Hartin zacz% z+iera. )i-
#ury*
=ie chcesz za#ra. "eszcze raz:
Te+y dostarczy. rozrywki mo"emu
mordercy: =ie' dzi(ku"(*
=ie $owiniene tak my!e.***
Poza tym skoczyo si( $iwo*
9ch* A!in#e! $o$atrzy t(sknie na
znika"%ce )i#ury' $o czym owiadczy2
;h(tnie za#ram nast($n% $arti( na sucho***
=ie' dzi(ku"(*
5este zy*
A ty nie zoci+y si( na moim mie"-
scu:
Antro$omor)izu"esz*
=o wi(c:
9ch' $ewnie tak*
1471
Wiesz co' m&#+y zostawi. nam tro-
ch( czasu*** $rzyna"mnie" da" nam szans('
e+ymy sami wy#in(!i*
A!e wy nie da!icie adnych szans tym
wszystkim stworzeniom' na kt&rych mie"-
sce $rzysz!i moi ziomkowie*
Hartin $oczerwienia*
9kay' $unkt d!a cie+ie* A!e wca!e mi
si( to nie $odo+a*
Wiem' e "este do+rym #raczem***
A!in#e!' #dy+ym +y w do+re" )ormie'
m&#+ym ci( $okona.*
5ednoroec $arskn% i z "e#o nozdrzy
uniosy si( dwa mae o+oczki dymu*
=ie "este a taki do+ry od$ar*
Ae#o nie moesz wiedzie.*
;zy to $ro$ozyc"a:
Hoe* <!e "est d!a cie+ie warta nast($-
na $artia:
A!in#e! zamia si( z cicha*
,omy!am si(' co chcesz $owiedzie.*
1472
5e!i mnie $okonasz' +(d( musia o+ieca.
ci' e nie wykorzystam waszych +(d&w'
e+y $rzys$ieszy. za#ad( !udzkoci*
9czywicie*
A co dostan(' "e!i wy#ram:
Satys)akc"( z wy#rane"* Przecie ty!ko
na tym ci za!ey*
Warunki s% troch( naci%#ane*
Wca!e nie' +o $rzecie i tak wy#rasz*
Przyna"mnie" tak twierdzisz*
=o do+rze* Dozstaw )i#ury*
-anim zaczniemy' musz( ci co $o-
wiedzie. o so+ie*
Aak:
=ie #ram do+rze $od $res"%' a ta sytu-
ac"a "est okro$nie stresu"%ca* ;hcesz' e-
+ym da z sie+ie wszystko' $rawda:
Aak' a!e o+awiam si(' e nie mo#(
w$yn%. na two"e nastawienie*
H&#+ym chy+a sam temu zaradzi.'
#dy+ym mia dostatecznie duo czasu $o-
1473
mi(dzy ko!e"nymi ruchami*
-#oda*
Ao znaczy' #dy+ym mia +ardzo duo
czasu*
9 co ci chodzi:
Potrze+u"( czasu' e+y odzyska. zim-
n% krew' e+y si( od$r(y.' e+y s$oko"-
nie zastanowi. si( nad $ooeniem***
Ao znaczy' e chcesz wychodzi. st%d
$o kadym ruchu:
Aak*
,o+rze* =a "ak du#o:
=ie wiem* Hoe na $ar( ty#odni*
We0 so+ie miesi%c $rzerwy* Porad0
si( eks$ert&w' za$rz(#ni" do $racy kom$u-
tery* -r&+ wszystko' e+y ta $artia +ya in-
teresu"%ca*
Waciwie nie o to mi chodzio*
A wi(c za!ey ci na czasie*
Aemu nie mo#( za$rzeczy.* - dru#ie"
strony na$rawd( +(d( $otrze+owa czasu*
1474
W takim razie "a te mam swo"e wa-
runki* ;hc(' e+y tuta" $os$rz%ta' e+y
do$rowadzi to mie"sce do $orz%dku*
9kro$nie tu +rudno* ;hc( r&wnie mie.
$od r(k% za$as $iwa*
9kay* ,o$i!nu"( te#o*
Wi(c z#oda* -o+aczymy' kto ma
$ierwszy ruch*
Hartin $rzeoy +iae#o i czarne#o
$ionka z r(ki do r(ki $od stoem* Potem
wyci%#n% zacini(te $i(ci* A!in#e! $ochy-
!i si( do $rzodu' $ostuku"%c ko$ytkiem*
;zu+ek czarne#o ro#u dotkn% !ewe" doni
Hartina*
=o' czarny $asu"e do mo"e" karnac"i
owiadczy "ednoroec*
Hartin umiechn% si( i rozstawi )i#ury
+iae d!a sie+ie' czarne d!a swo"e#o $rze-
ciwnika* Po czym od razu $rzesun% swo"e-
#o $ionka na eE*
,e!ikatne' czarne ko$ytko A!in#e!a
1475
unioso si( i $rzesun(o czarne#o $ionka
na eI*
-akadam' e chcesz teraz wzi%. mie-
si%c $rzerwy' e+y zastanowi. si( nad na-
st($nym ruchem*
Hartin nie od$owiedzia' ty!ko $ostawi
swo"e#o skoczka na )C* A!in#e! natych-
miast $rzesun% skoczka na cM*
Hartin $oci%#n% yk $iwa' $o czym
$rzesun% #oca na +I* 5ednoroec $rzesu-
n% dru#ie#o skoczka na )M* Hartin czym
$r(dze" zro+i roszad(' a A!in#e! z+i
skoczkiem "e#o $ionka*
Hy!(' e "ednak $rzetrwamy $owie-
dzia na#!e Hartin "e!i nie +(dziesz si(
do nas wtr%ca* W od$owiednim czasie
wyci%#niemy nauk( z wasnych +(d&w*
Hito!o#iczne stworzenia waciwie nie
istnie"% w czasie* Aw&" wiat "est wy"%t-
kiem*
;zy twoi rodacy ni#dy nie $o$enia"%
1476
+(d&w:
=awet nasze +(dy s% $ene $oez"i*
Hartin $rychn% i $rzesun% $ionka na
dE* A!in#e! natychmiast skontrowa' $rze-
suwa"%c skoczka na dM*
Husz( zro+i. $rzerw( owiadczy
Hartin wsta"%c* -aczynam si( zoci.' a
to 0!e w$ynie na mo"% #r(*
Wi(c idziesz:
Aak*
Hartin si(#n% $o $!ecak*
S$otkamy si( tuta" za miesi%c:
Aak*
,oskona!e*
5ednoroec $odni&s si( i tu$n% no#%*
Po "e#o ciemne" sierci $rze+ie#y +yski*
=a#!e roz"arzyy si( o!e$ia"%co i wystrze-
!iy na wszystkie strony' niczym +ez#ona
eks$!oz"a' $o kt&re" na$yn(a )a!a ciemno-
ci*
Hartin $rzywar do ciany' dy#ocz%c i
1477
osania"%c oczy doni%* 7iedy o$uci r(ce'
zo+aczy' e "ednoroec znik* -ostay ty!-
ko #oce' skoczki' kr&!owie' hetmani' wie-
e i $ionki*
Hartin wyszed*
Arzy dni $&0nie" $owr&ci w niewie!kie"
ci(ar&wce' $rzywo%c #enerator' deski'
okna' e!ektryczne narz(dzia' )ar+(' rodki
czyszcz%ce' wosk* 9dkurza' zamiata i
wymienia s$r&chniae deski* -amontowa
okna* Wy$o!erowa do $oysku star% mo-
si(n% $or(cz* Szorowa i czyci* Wywo-
skowa i wy)roterowa $odo#i* Pozatyka
dziury i umy szy+y* Wyrzuci wszystkie
mieci*
Prawie tydzie trwao' zanim do$rowa-
dzi zdewastowan% kna"$( z $owrotem do
$rzyzwoite#o stanu* Potem od"echa' zwr&-
ci cay wy$oyczony s$rz(t i ku$i +i!et
na $&nocny zach&d*
1478
Wie!ki' wi!#otny !as +y ko!e"nym u!u-
+ionym ce!em "e#o w(dr&wek' mie"scem
na rozmy!ania* Hartin $otrze+owa cako-
wite" zmiany otoczenia' zu$enie nowe"
$ers$ektywy* W$rawdzie nast($ny ruch
wydawa si( oczywisty' wr(cz rutynowy' a
"ednak co nie dawao mu s$oko"u***
Wiedzia' e nie chodzio ty!ko o $arti(
szach&w* Przedtem chcia "eszcze raz ode-
rwa. si( od wszystkie#o' w(drowa. $or&d
sennych cieni' wdycha"%c czyste $owie-
trze*
9d$oczywa' o$iera"%c si( $!ecami o
wysta"%cy korze o#romne#o drzewa* Wy-
ci%#n% z $!ecaka ma% szachownic( i usta-
wi "% na #azie' kt&ry $rzyci%#n% w $o+!i-
e* Pada dro+ny' u$orczywy deszczyk' a!e
korona drzewa na razie #o osaniaa* Po-
wt&rzy ostatni ruch A!in#e!a' wyco)anie
skoczka na dM* =a"$rostszym rozwi%za-
niem +yo+y z+icie skoczka #ocem* A!e
1479
nie zro+i te#o*
Przez "aki czas w$atrywa si( w sza-
chownic( czu"%c' e $owieki same mu o$a-
da"%* Potem zamkn% oczy i zdrzemn% si('
moe ty!ko na $ar( minut* P&0nie" nie +y
te#o $ewien*
;o wytr%cio #o ze snu* =ie wiedzia'
co to +yo* -amru#a ki!ka razy i znowu
zamkn% oczy* Po czym otworzy "e $o-
s$iesznie*
Siedzia sku!ony $od drzewem' z $ochy-
!on% #ow%' a $rzed oczami mia dwie
o#romne' wochate' +ose sto$y na"wi(k-
sze sto$y' "akie widzia w yciu* S$oczy-
way +ez ruchu' skierowane w $rawo*
Powo!i +ardzo $owo!i Hartin $od-
ni&s wzrok* =iez+yt wysoko' "ak si( oka-
zao* Stworzenie miao za!edwie "akie
cztery i $& sto$y wzrostu* Patrzyo racze"
na szachownic( ni na nie#o' tote skorzy-
sta z okaz"i' e+y mu si( $rzy"rze.*
1480
Stw&r nie nosi adne#o u+rania' +y za
to +ardzo owosiony' cay $okryty ciemno-
+r%zow% sierci% i wyra0nie rodza"u m(-
skie#o* Hia niskie uki +rwiowe' #(+oko
osadzone oczy' $asu"%ce ko!orem do wo-
s&w' $ot(ne ramiona i $i(cio$a!czaste
donie wy$osaone w $rzeciwstawny
kciuk*
9dwr&ci si( na#!e i $o$atrzy na Harti-
na' $okazu"%c mn&stwo +yszcz%cych z(-
+&w*
Giay $ionek $owinien z+i. $ionka
odezwa si( mi(kkim' nosowym #osem*
>(: ,a"e s$ok&" za$rotestowa
Hartin* @oniec +i"e skoczka*
;hcesz' e+ym za#ra czarnymi i udo-
wodni ci to: Dozde$cz( ci( na miaz#(*
Hartin $onownie zerkn% na owosione
sto$y $otwora*
A!+o odda" mi +iae' e+ym m&# z+i.
te#o $ionka* Ae ci( zaatwi(*
1481
We0 +iae zdecydowa Hartin $ro-
stu"%c si(* -o+aczymy' i!e $rawdy "est w
twoich $rzechwakach* Si(#n% do $!eca-
ka* =a$i"esz si( $iwa:
;o to "est $iwo:
Qrodek wzmacnia"%cy* -aczeka" chwi-
!(*
-anim wykoczy!i szecio$uszkowe
o$akowanie' !eny czowiek kt&ry nazy-
wa si( @rend wykoczy Hartina* Szy+-
ko narzuci +ez!itosne tem$o' osaczy Har-
tina na $ozornie +ez$ieczne" $ozyc"i i do-
$rowadzi do te#o' e ten' widz%c nieunik-
nione zakoczenie' $odda $arti(*
@rasz "ak szatan stwierdzi Hartin'
odchy!a"%c si( do tyu i s$o#!%da"%c na #o-
ry!owate#o stwora*
Aak' my' ,ue Sto$y' #ramy cakiem
nie0!e' skoro o tym mowa* Ao $raktycznie
nasza "edyna rozrywka' a w dodatku "este-
my tak cho!ernie $rymitywni' e $rawie
1482
nie uywamy szachownic i )i#ur* =a"cz(-
cie" #ramy w $ami(ci* =iewie!u moe
nam dor&wna.*
A "ednoroec: za#adn% Hartin*
@rend $owo!i $okiwa #ow%*
;hy+a ty!ko "ednoroce mo#% si( z
nami zmierzy.* S% troch( #rymane' a!e
+ardzo su+te!ne* -a to cho!ernie $ewne
sie+ie' musz( $rzyzna.* =awet kiedy nie
ma"% rac"i* 9czywicie nie s$otykaem ich'
odk%d o$uci!imy 7rain( Poranku* Fata!-
nie si( skada* Hasz "eszcze troch( $iwa:
9+awiam si(' e nie* A!e $osucha"'
+(d( t(dy wraca za miesi%c* Przynios(
$iwo' "e!i chcesz s$otka. si( ze mn% i ro-
ze#ra. "eszcze "edn% $arti(*
4mowa stoi' Hartin* Prze$raszam* =ie
chciaem ci nade$n%. na no#(*
Hartin $onownie odkurzy sa!oon' $rzy-
ni&s +eczuk( $iwa' zainsta!owa "% $od
1483
+arem i o+oy !odem* Dozstawi +arowe
stoki' krzesa oraz sto!iki' kt&re na+y w
sk!e$ie z uywanymi rzeczami* -awiesi
czerwone kotary* W tym czasie za$ad
wiecz&r* Hartin ustawi szachownic(' z"ad
!ekki $osiek' rozoy $iw&r $od +arem i
s$(dzi tam noc*
=ast($ny dzie min% szy+ko* Poniewa
A!in#e! m&# z"awi. si( w kade" chwi!i'
Hartin nie odda!a si( od +udynku* -"ada
$osiki na mie"scu' a w $rzerwach rozwi%-
zywa $ro+!emy szachowe* 7iedy zacz(o
si( ciemnia.' za$a!i wiece i !am$y na)-
towe*
;oraz cz(cie" s$o#!%da na ze#arek*
7r%y $o $oko"u* =iemo!iwe' e+y si(
omy!i* Ao +y waciwy dzie* Ao***
4sysza stumiony miech*
9dwr&ci si( i u"rza czarny e+ "edno-
roca' unosz%cy si( w $owietrzu nad sza-
chownic%* Po chwi!i zmateria!izowaa si(
1484
reszta ciaa A!in#e!a*
,o+ry wiecz&r' Hartinie* A!in#e! ro-
ze"rza si( dookoa* Aroch( !e$ie" tu wy-
#!%da* Przydaa+y si( "aka muzyka***
Hartin wszed za +ar i w%czy tranzy-
storowe radio' kt&re $rzywi&z ze so+%*
,0wi(ki kwartetu skrzy$cowe#o wy$eni-
y $omieszczenie* A!in#e! skrzywi si(*
=ie +ardzo $asu"e do atmos)ery*
Hartin zmieni stac"( i za$a mie"scow%
roz#oni( country and western*
Dacze" nie to s$rzeciwi si( A!in#e!*
,uo si( traci $rzy takim od+iorze*
Hartin wy%czy radio*
;zy masz wystarcza"%cy za$as trun-
k&w:
Hartin natoczy $iwa do ku)!a mieszcz%-
ce#o $rawie cztery !itry na"wi(ksze#o
ku)!a' "aki zna!az w sk!e$ie z nowociami
i $ostawi #o na +arze* ,!a sie+ie na$e-
ni mnie"sze naczynie* Postanowi za
1485
wsze!k% cen( u$i. swo"e#o $rzeciwnika*
AchS -nacznie !e$sze ni te mae
$uszki owiadczy A!in#e!' zanurza"%c na
chwi!( $ysk w naczyniu* Gardzo do+re*
7u)e! +y $usty* Hartin $onownie #o
na$eni*
-aniesiesz mi $iwo do sto!ika:
9czywicie*
S$(dzie interesu"%cy miesi%c:
;hy+a tak*
-decydowae si( na nast($ny ruch:
Aak*
Wi(c zaczyna"my*
Hartin usiad i z+i $ionka*
>m* ;iekawe*
A!in#e! $rzez du#i czas w$atrywa si( w
szachownic(' $o czym $odni&s rozdwo"o-
ne ko$ytko' kt&re rozdzie!io si( si(#a"%c
$o )i#ur(*
=o to m&" skoczek +i"e #oca* Aeraz
$ewnie za%dasz nast($ne#o miesi%ca'
1486
e+y o+my!i. ko!e"ny ruch*
A!in#e! $rzechy!i si( na +ok i o$r&ni
ku)e!*
-astanowi( si( $owiedzia Hartin i
na!e"( ci $rzez ten czas*
Przez trzy nast($ne ko!e"ki Hartin sie-
dzia i w$atrywa si( w szachownic(* A!e
wca!e si( nie zastanawia* Po $ostu czeka*
Podczas $artii z @rendem r&wnie z+i
skoczkiem #oca i zna "u nast($ny ruch
@renda*
=o wi(c: odezwa si( w kocu A!in-
#e!* Wymy!ie co:
Hartin oszcz(dnie ykn% $iwa*
5estem $rawie #otowy ozna"mi*
=ie0!e si( trzymasz $o tym $iwie*
A!in#e! zamia si(*
D&# "ednoroca stanowi odtrutk(* Ao
uniwersa!ne !ekarstwo* -awsze czekam' a
osi%#n( )az( r&owe" m#ieki' a $otem za
$omoc% ro#u !ikwidu"( nadmierne e)ekty i
1487
$ozosta"( w tym stanie cay czas*
9ch $owiedzia Hartin* S$rytna
sztuczka*
5e!i wy$ie za duo' dotkni" na chwi-
!( mo"e#o ro#u i zaraz do$rowadz( ci( do
)ormy*
=ie' dzi(ku"(* Wszystko w $orz%dku*
Przesuwam $ionka z a2 dwa $o!a do $rzo-
du*
,o$rawdy*** mrukn% A!in#e!* <nte-
resu"%ce* Wiesz' waciwie $rzydao+y si(
tuta" $ianino*** troch( starowieckie#o +!u-
esa* ;hy+a moesz to zaatwi.:
=ie #ram na $ianinie*
Ao )ata!nie*
;hy+a m&#+ym wyna"%. $ianist(*
=ie* Wo!(' e+y inni !udzie mnie nie
widzie!i*
,o+ry $ianista $otra)i+y #ra. z za-
wi%zanymi oczami*
Wszystko "edno*
1488
Przykro mi*
5este +ardzo $omysowy* =a $ewno
wymy!isz co nast($nym razem*
Hartin kiwn% #ow%*
Aha' w takim !oka!u $odo#a zwyk!e
+ya wysy$ana trocinami' $rawda:
;hy+a tak*
Ao+y adnie wy#!%dao*
-aatwione*
Wo+ec te#o wraca"my do #ry*
A!in#e! $rzesun% $ionka na dM*
Hartin wytrzeszczy oczy* Ao nie +y
ruch @renda* Przez chwi!( zastanawia si('
czy nie $owinien samodzie!nie dokoczy.
$artii* ,ot%d stara si( my!e. o @rendzie
"ak o nauczycie!u* =ie chcia $ami(ta.' e
ordynarnie i +ezwstydnie wystawi tych
dw&ch $rzeciw so+ie* A do dM* Potem
$rzy$omnia so+ie $arti(' kt&r% $rze#ra z
!enym czowiekiem*
=a tym kocz( ozna"mi i s$otka-
1489
my si( za miesi%c*
,o+rze* =a$i"my si( "eszcze' zanim
$owiemy so+ie do+ranoc* 9kay:
Pewnie' czemu nie:
Siedzie!i $o$i"a"%c $iwo' a A!in#e! o$o-
wiada Hartinowi o 7rainie Poranku' o
$ierwotnych $uszczach i roz!e#ych r&wni-
nach' o wysokich' stromych #&rach i $ur-
$urowych morzach' o mitycznych i czaro-
dzie"skich stworzeniach*
Hartin $otrz%sn% #ow%*
=ie +ardzo rozumiem' d!acze#o tak si(
wyrywasz do nasze#o wiata owiadczy
skoro mieszkasz w takim mie"scu*
A!in#e! westchn%*
Ay $ewnie $owiedzia+y' e trze+a
i. z duchem czasu* Ao kwestia $ost($u*
=o' do $rzysze#o miesi%ca***
Wsta i odwr&ci si(*
Aeraz "estem kom$!etnie trze0wy*
PatrzS
1490
Sy!wetka "ednoroca z+!ada' zami#ota-
a' roz+ysa +ie!%' znowu zami#otaa i zni-
ka niczym $owidok*
Hartin ruszy do +aru i na!a so+ie na-
st($ny ku)e!* Szkoda marnowa. to' co zo-
stao* Dano $oaowa' e nie ma tu "edno-
roca* A!+o $rzyna"mnie" "e#o ro#u*
Gy szary' ddysty dzie i Hartin trzy-
ma $araso! nad szachownic% ustawion% na
#azie* 7ro$!e wody ska$yway z !ici i
#ucho +(+niy uderza"%c w na$i(t% tkani-
n(* =a szachownicy zostao odtworzone
ostatnie $osuni(cie A!in#e!a' $ionek na dM*
Hartin zastanawia si(' czy @rend o nim
$ami(ta' czy nie straci rachu+y czasu***
>a!o odezwa si( nosowy #os
#dzie z tyu' z !ewe" strony*
Hartin o+e"rza si( i zo+aczy @renda'
kt&ry o+chodzi drzewo dookoa' $rzest(-
$u"%c $ot(nymi sto$ami $rzez $ot(ne
1491
korzenie*
Pami(tae ucieszy si( @rend* 5ak
to do+rzeS Ham nadzie"(' e $ami(tae
r&wnie o $iwie:
Przyd0wi#aem ca% skrzynk(* Hoe-
my zaraz otworzy. +ar*
;o to "est +ar:
=o' to takie mie"sce' #dzie !udzie
$rzychodz%' e+y si( na$i.*** chroni% si(
$rzed deszczem*** s% tam $rzy.mione wia-
ta' e+y stworzy. od$owiedni nastr&"*** !u-
dzie siedz% na stokach $rzy du#im kontu-
arze a!+o $rzy maych sto!ikach*** rozma-
wia"% ze so+%' *** czasami sucha"%
muzyki*** no i $i"%*
< to wszystko +(dziemy tuta" mie!i:
=ie* Ay!ko trunki i $rzy.mione wia-
to* ;hy+a e $otraktu"esz szum deszczu
"ako muzyk(* H&wiem w $rzenoni*
9ch* Ao mi wy#!%da na +ardzo $rzy-
"emne mie"sce*
1492
Aak* 5e!i $otrzymasz $araso! nad sza-
chownic%' $ostaram si( zor#anizowa. na"-
!e$szy dost($ny ekwiwa!ent*
-#oda* -araz' to chy+a "est inna wer-
s"a te" same" $artii' kt&r% roze#ra!imy $o-
$rzednio*
9wszem* -astanawiaem si(' co +(-
dzie' "e!i zro+i( taki ruch zamiast tamte-
#o*
>m* -o+aczymy***
Hartin wy"% z $!ecaka cztery szecio$a-
ki i otworzy $ierwszy*
Arzyma"*
,zi(ki*
@rand wzi% $iwo' usiad $o turecku i
odda $araso! Hartinowi*
,a!e" #ram +iaymi:
Aak*
Pionek na eM*
=a$rawd(:
Aha*
1493
;hy+a na"!e$ie" z+i"( te#o $ionka
moim $ionkiem*
Prosz( +ardzo* A "a +ior( two"e#o
skoczka*
=o to co)am dru#ie#o skoczka na cC*
Ho#( dosta. "eszcze "edno $iwo:
W #odzin( i kwadrans $&0nie" Hartin
zrezy#nowa* ,eszcz usta i Hartin zoy
$araso!*
5eszcze $arty"k(: za#adn% @rend*
;h(tnie*
Po$oudnie mi"ao $owo!i* =a$i(cie zni-
ko* Aym razem Hartin #ra d!a $rzy"em-
noci* Wy$r&+owywa dzikie kom+inac"e'
my!a "asno i !o#icznie' tak "ak tamte#o
dnia***
Pat ozna"mi @rend duo $&0nie"*
W kadym razie to +ya nieza $artia* S$o-
ro si( nauczye*
Gyem +ardzie" roz!u0niony* -a#ramy
"eszcze:
1494
Hoe troch( $&0nie"* 9$owiedz mi te-
raz o +arach*
Wi(c Hartin o$owiedzia* Wreszcie***
5ak si( czu"esz $o tym $iwie: za$y-
ta*
Aroch( kr(ci mi si( w #owie* A!e nic
mi nie "est* < tak z!e"( ci( na miaz#( za
trzecim razem*
< mia rac"(*
=o' nie0!e "ak na czowieka* ;akiem
nie0!e* Wr&cisz w $rzyszym miesi%cu:
Aak*
Ao do+rze* Przyniesiesz $iwo:
5e!i wystarczy mi $ieni(dzy*
9ch* Wi(c we0 troch( #i$su mode!ar-
skie#o* -ro+i( ci ki!ka adnych odcisk&w
st&$ i we0miesz z nich od!ewy* 9 i!e
wiem' mona "e s$rzeda. za #ru+% )ors(*
G(d( $ami(ta*
Hartin chwie"nie wsta i $oz+iera )i#u-
ry*
1495
=o to na razie*
;iao*
Hartin $onownie odkurzy i $ozamiata'
wstawi $ianino i rozsy$a trociny na $od-
odze* -ainsta!owa now% +eczk(* -awiesi
re$rodukc"e $!akat&w z e$oki i ki!ka ohyd-
nych starych o+raz&w' kt&re zna!az w
sk!e$ie ze starzyzn%* Dozmieci s$!uwacz-
ki w strate#icznych $unktach* 7iedy sko-
czy' zasiad za +arem i otworzy +ute!k(
wody minera!ne"* Sucha' "ak wiatr =owe-
#o Heksyku zawodzi za oknem' "ak zia-
renka $iasku uderza"% w szy+y* -astana-
wia si(' czy cay wiat +(dzie roz+rzmie-
wa tym $ustym' ao+nym d0wi(kiem' "e-
!i A!in#e! zna"dzie s$os&+ na wykocze-
nie !udzkoci' czy te moe nie$oko"%ca
my! nast($cy rasy !udzkie" zmieni%
wiat w mie"sce $rzy$omina"%ce mito!o-
#iczn% 7rain( Poranku*
1496
Przez chwi!( rozmy!a o tym z $rzykro-
ci%* Potem $rzy#otowa szachownic( i $o-
stawi czarne#o $ionka na dM* 7iedy od-
wr&ci si(' e+y wytrze. +ar' zo+aczy !a-
dy rozdwo"onych ko$ytek odciska"%ce si(
w trocinach*
,o+ry wiecz&r' A!in#e! $owiedzia*
;o $oda.:
5ednoroec ukaza si( na#!e' +ez wst($-
nych e)ekt&w $irotechnicznych* Podszed
do +aru i o$ar "edno ko$ytko na mosi(ne"
$or(czy*
5ak zwyk!e*
7iedy Hartin na!ewa $iwo' A!in#e! roz-
#!%da si(*
Aroch( !e$ie" tu wy#!%da*
;iesz( si(' e tak uwaasz* Hasz
ochot( $osucha. muzyki:
Aak*
Hartin $oma"strowa z tyu $iano!i i
zna!az $rze%cznik mae#o kom$utera na
1497
+aterie' kt&ry kierowa mechanizmem i
kt&re#o +ank $ami(ci zast($owa dawnie"
uywane waki* 7!awiatura natychmiast
oya d0wi(kiem*
Gardzo do+re oceni A!in#e!* Wy-
my!ie nast($ny ruch:
Wymy!iem*
=o to zaczyna"my*
Hartin $onownie na$eni ku)e! "edno-
roca i $ostawi #o na sto!e o+ok wasne-
#o*
Pionek na eM ozna"mi wykonu"%c
ruch*
;o:
Wanie to*
,a" mi troch( czasu* ;hc( to $rzeana-
!izowa.*
Prosz( +ardzo*
Gi"( two"e#o $ionka owiadczy
A!in#e! $o du#ie" $rzerwie i nast($nym
ku)!u*
1498
=o to "a +i"( te#o skoczka*
P&0nie"2
Skoczek na eN $owiedzia A!in#e!*
Skoczek na cC*
=ast%$ia wy"%tkowo du#a $rzerwa' za-
nim A!in#e! $rzesun% skoczka na #M*
,o cho!ery z @rendem' zdecydowa na-
#!e Hartin* Doz#rywa t( $arti( wie!e razy*
Postawi swo"e#o skoczka na #I*
-mie t( muzyk(S warkn% A!in#e!*
Hartin wsta i wykona $o!ecenie*
Aa te mi si( nie $odo+a* -na"d0 !e$-
sz% a!+o wy%cz to wistwoS
Po trzech $r&+ach Hartin wy%czy $ia-
no!(*
< $rzynie mi "eszcze $iwaS
Hartin na$eni ku)!e*
,o+ra*
A!in#e! $rzesun% #oca z )P na eN*
W te" chwi!i na"wanie"sze +yo $o-
wstrzymanie "ednoroca od roszady* Wi(c
1499
Hartin $rzesun% swo"e#o hetmana na hI*
A!in#e! wyda dziwny od#os' "ak+y si( du-
si* 7iedy Hartin $odni&s wzrok' z noz-
drzy "ednoroca unosiy si( o+oczki
dymu*
5eszcze $iwa:
5e!i mona*
7iedy wr&ci z $iwem' zo+aczy' e
A!in#e! zamierza z+i. #ocem skoczka* W
te" chwi!i chy+a nie mia wy+oru' a!e i tak
studiowa szachownic( $rzez duszy czas*
Wreszcie2
@oniec +i"e #oca $owiedzia Har-
tin*
9czywicie*
5ak tam r&owa m#ieka:
A!in#e! zachichota*
-o+aczysz*
Wiatr zn&w si( wzma#a' zawodzi co-
raz #onie"* Gudynek zatrzeszcza*
9kay $owiedzia wreszcie A!in#e! i
1500
$rzesun% hetmana na dN*
Hartin wytrzeszczy oczy* ;o on wy$ra-
wia: =a razie wszystko szo do+rze' a!e***
Ponownie wsucha si( w wycie wiatru i
$omy!a o ryzyku' "akie $ode"mu"e*
Ao ty!e ozna"mi odchy!a"%c si( do
tyu na krze!e* ,a!szy ci%# za miesi%c*
A!in#e! westchn%*
=ie ucieka"* Przynie mi "eszcze $iwa*
9$owiem ci o moich w(dr&wkach $o tym
wiecie w zeszym miesi%cu*
Szukae sa+e#o $unktu:
Hacie same sa+e $unkty* 5akim cu-
dem udao si( wam $rzetrwa.:
=ie tak atwo nas $okona.' "ak ci si(
zda"e* Hasz "ak% rad(:
Przynie $iwo*
Dozmawia!i' $&ki nie+o nie $o"aniao
na wschodzie' a Hartin ukradkiem ro+i
notatki* 5e#o $odziw d!a ana!itycznych
zdo!noci "ednoroc&w wzrasta z u$y-
1501
wem czasu*
7iedy wreszcie wsta!i' A!in#e! zatoczy
si(*
=ic ci nie "est:
-a$omniaem o odtruciu' to wszystko*
;hwi!eczk(* -araz znikam*
-aczeka"S
T-e co:
5a te te#o $otrze+u"(*
9ch* =o to trzyma"*
A!in#e! $ochy!i #ow(' a Hartin u"%
czu+ek ro#u w koce $a!c&w* =atychmiast
$rzenikn(o #o cie$e' cudowne uczucie*
-amkn% oczy' e+y si( nim rozkoszowa.*
W #owie mu $o"aniao* -nikn% +&!' kt&-
ry narasta $od czaszk%* -m(czenie u!ecia-
o z mi(ni* Hartin otworzy oczy*
,zi(ku"(***
A!in#e! znikn%* Hartin nie mia w $a!-
cach nic $r&cz $owietrza*
*** ci*
1502
Aen tu Dae! "est moim $rzy"acie!em
ozna"mi @rend* Ao #ry)*
-auwayem*
Hartin ukoni si( dzio+atemu stworowi
ze zocistymi skrzydami*
Hio mi ci( $ozna.' Dae!*
=awza"em zawoa Dae! $isk!iwym
#osem* Hasz $iwo:
;o*** ee*** tak*
9$owiadaem mu o $iwie wy"ani
@rend na w$& $rze$rasza"%cym tonem*
Ho#( mu odst%$i. cz(. swo"e" dziaki*
9n nie +(dzie ki+icowa ani nic z tych rze-
czy*
5asne* =o do+rze* Awoi $rzy"acie!e
s%***
PiwoS krzykn% Dae!* GaryS
9n nie "est s$ec"a!nie +ystry sze$n%
@rend* A!e to do+ry kum$e!* G(d( ci
wdzi(czny' "e!i $ostarasz si( #o nie dra-
1503
ni.*
Hartin otworzy $ierwszy szecio$ak i
wr(czy $o $uszce #ry)owi oraz !enemu
czowiekowi* Dae! natychmiast $rze+i
$uszk( dzio+em' o$r&ni "%' czkn% i wy-
ci%#n% sz$oniast% a$(*
PiwaS wrzasn%* 5eszcze $iwaS
Hartin $oda mu nast($n% $uszk(*
Widz(' e ci%#!e m(czysz t( $ierwsz%
$arti( zauway @rend' studiu"%c sza-
chownic(* =o' no' cakiem interesu"%ca
sytuac"a*
@rend $o$i"a $iwo i w$atrywa si( w
szachownic(*
,o+rze' e nie $ada stwierdzi Har-
tin*
9ch' zaraz zacznie $ada.* Ay!ko $o-
czeka"*
5eszcze $iwaS zaskrzecza Dae!*
Hartin' nie $atrz%c' $oda mu $uszk(*
<d( $ionkiem na +M ozna"mi @rend*
1504
Tartu"esz*
Wca!e nie* Wtedy +i"esz #o swoim
$ionkiem z cN* -#adza si(:
Aak***
Hartin wykona ten ruch*
9kay* Aeraz $rzesuwam skoczka na
dI*
Hartin z+i #o $ionkiem*
@rend $rzesun% wie( na e!*
Szach o#osi*
Aak' to "est rozwi%zanie zauway
Hartin*
@rend zachichota*
Po raz dru#i wy#ram t( $arti(
owiadczy*
=ie chciaem ci od+iera. te" $rzy"em-
noci*
5eszcze $iwa: cichutko za$yta Dae!*
5asne*
7iedy Hartin $odawa mu $iwo' zauwa-
y' e #ry) o$iera si( o $ie drzewa*
1505
Po ki!ku minutach Hartin $rzesun% kr&-
!a na )P*
Aak' te#o wanie si( s$odziewaem
stwierdzi @rend* Wiesz co:
;o:
@rasz zu$enie "ak "ednoroec*
>m*
@rend $rzesun% wie( na aC*
P&0nie"' kiedy deszcz szemra a#odnie
wok& nich' a @rend znowu #o $okona'
Hartin uwiadomi so+ie' e od dusze#o
czasu $anu"e cisza* -erkn% na #ry)a* Dae!
wsadzi #ow( $od !ewe skrzydo' $odku!i
"edn% no#(' o$ar si( ci(ko o drzewo i za-
sn%*
H&wiem ci' e on nie +(dzie $rze-
szkadza zaznaczy @rend*
,wie $artie $&0nie" $iwo si( skoczyo'
cienie si( wyduyy' a Dae! zacz% si( +u-
dzi.*
S$otkamy si( w $rzyszym miesi%cu:
1506
Aak*
Przyniose #i$s:
Aak' $rzyniosem*
=o to chod0* -nam adne mie"sce do.
da!eko st%d* =ie chcemy $rzecie' e+y !u-
dzie sz$era!i w tych krzakach* ;hod0' za-
ro+imy troch( )orsy*
Te+y ku$i. $iwo: odezwa si( Dae!'
wysuwa"%c #ow( s$od skrzyda*
W $rzyszym miesi%cu wy"ani
@rend*
Podrzuci. was:
W%t$i(' czy ud0wi#niesz nas o+u
od$ar @rend a $oza tym teraz wo!a+ym
nie ryzykowa.*
=o to cze. zaskrzecza Dae! i wz+i
si( w $owietrze' ami%c #a(zie drzew*
Wreszcie $rze+i si( $rzez nie i znikn%*
Gardzo $orz%dny )acet ozna"mi
@rend* Widzi wszystko i nicze#o nie za-
$omina* Wie' co si( dzie"e wsz(dzie w
1507
!esie' w $owietrzu' nawet $od wod%* < za-
wsze #ot&w "est $odzie!i. si( z $rzy"acie-
!em*
>m mrukn% Hartin*
;hod0' zro+imy !ady $owiedzia
@rend*
Pionek na +M: =a$rawd(: zdumia
si( A!in#e!* =o do+rze* Pionek z eN +i"e
te#o $ionka*
9czy A!in#e!a zw(ziy si(' kiedy Hartin
$rzesun% skoczka na dI*
=areszcie #ra ro+i si( interesu"%ca
zauway "ednoroec* Pionek +i"e skocz-
ka*
Hartin $rzesun% wie(*
Szach*
Aak' z#adza si(* =ast($ny ruch wyma-
#a co na"mnie" trzech ku)e!k&w* Przynie
mi $ierwszy' z aski swo"e"*
Hartin zamy!i si(' o+serwu"%c' "ak
1508
A!in#e! w zadumie $o$i"a $iwo* Gyo mu
troch( wstyd' e $okona "ednoroca' ma-
"%c za so+% tak% $ot(#( "ak @rend* Wie-
dzia' e "ednoroec $rze#ra* 7ady wa-
riant te" $artii' kt&r% Hartin roz#rywa
czarnymi $rzeciwko @rendowi' zakoczy
si( $orak% Hartina* A!in#e! #ra +ardzo
do+rze' a!e !eny czowiek +y #eniuszem i
nie mia nic do ro+oty $oza #r% w $ami(-
ciowe szachy* Ao +yo nie )air* A!e oso+i-
sty honor nie !iczy si( w te" sytuac"i' $rze-
konywa sam sie+ie Hartin* @ra' e+y
o+roni. sw&" #atunek $rzed nadnatura!n%
si%' kt&ra $otra)ia+y wywoa. trzeci%
wo"n( wiatow% sztuk% mani$u!owania
umysami a!+o "ak% czarodzie"sk% awari%
kom$uter&w* =ie odway si( da. szansy
temu stworzeniu*
Po$rosz( dru#i ku)e!ek*
Hartin $rzyni&s $iwo* W$atrywa si( w
"ednoroca' kt&ry w$atrywa si( w sza-
1509
chownic(* < $o raz $ierwszy uwiadomi
so+ie' e "ednoroec "est $i(kny* Gy na"-
$i(knie"szym stworzeniem' "akie Hartin
widzia w swoim yciu* Aeraz' kiedy na-
$i(cie zacz(o ust($owa. i Hartin uwo!ni
si( od ci(aru strachu' kt&ry towarzyszy
mu $rzez cay czas' m&# nareszcie +ez
$rzeszk&d $odziwia. urod( "ednoroca* 5e-
!i "u rasa !udzka musiaa ust%$i. komu
mie"sca' mona so+ie wyo+razi. #orszych
nast($c&w***
Aeraz numer trzeci*
5u $oda"(*
A!in#e! osuszy ku)e! i $rzesun% kr&!a
na )P*
Hartin natychmiast nachy!i si( i $o-
$chn% wie( na aC*
A!in#e! $odni&s wzrok i $rzy"rza mu
si(*
=ie0!e*
Hartin wewn(trznie skr(ca si( ze wsty-
1510
du* 5ednoroec +y tak sz!achetnym zwie-
rz(ciem* Hartin #watownie za$ra#n% $o-
kona. #o samodzie!nie' w uczciwe" #rze*
=ie w ten s$os&+*
A!in#e! $onownie s$o"rza na szachow-
nic(' $o czym niema! nied+aym ruchem
$rzesun% skoczka na eI*
Aw&" ruch* Hasz zamiar namy!a. si(
$rzez nast($ny miesi%c:
Hartin od+urkn% co $od nosem' $rze-
sun% wie( i z+i skoczka*
9czywicie*
A!in#e! z+i wie( $ionkiem* Ao nie +y
wariant ostatnie" $artii roz#rywane" z
@rendem* A "ednak***
Hartin $rzesun% wie( na )C* W te" sa-
me" chwi!i z zewn%trz' s$or&d zru"nowa-
nych +udynk&w' do+ie#o dziwne $isk!iwe
zawodzenie wiatru*
Szach o#osi Hartin*
,o dia+a z tymS zdecydowa* 5estem
1511
dostatecznie do+ry' e+y zakoczy. t( $ar-
tie samodzie!nie* @ram da!e"*
;zeka i o+serwowa' a wreszcie zo+a-
czy' e A!in#e! $rzesuwa kr&!a na #P*
Postawi #oca na hM* A!in#e! ruszy
hetmanem na eN* Pisk!iwy od#os roz!e#
si( $onownie' tym razem +!ie"* Hartin
z+i #ocem $ionka*
5ednoroec uni&s #ow( i $rzez chwi!(
zdawa si( nasuchiwa.* Potem $ochy!i
#ow( i z+i #oca kr&!em*
Hartin $rzesun% wie( na #C*
Szach*
A!in#e! co)n% kr&!a na )P*
Hartin $rzesun% wie( na )C*
Szach*
A!in#e! $o$chn% kr&!a na #N*
Hartin z $owrotem $rzesun% wie( na
#C*
Szach*
A!in#e! znowu $rzesun% kr&!a na )P'
1512
$odni&s #ow( i $o$atrzy na Hartina' $o-
kazu"%c z(+y*
Wy#!%da na to' e mamy remis
stwierdzi* -a#ramy "eszcze raz:
Aak' a!e nie o !os !udzkoci*
-a$omni" o tym* 5u dawno z te#o
zrezy#nowaem* ,oszedem do wniosku'
e "ednak nie mam ochoty tu mieszka.* 5e-
stem do. wy+redny $od tym wz#!(dem*
Aen +ar to wy"%tek* A!in#e! odwr&ci si('
kiedy za drzwiami roz!e# si( nast($ny
$isk' $o$rzedza"%cy #war o+cych #os&w*
;o to +yo:
=ie wiem od$ar Hartin wsta"%c*
,rzwi otwary si( i do rodka wkroczy
zocisty #ry)*
HartinS wrzasn%* PiwoS PiwoS
>m*** A!in#e!' to "est Dae!' a to****
-a Dae!em weszy "eszcze trzy #ry)y*
Potem $o"awi si( @rend' $rowadz%c
trzech nast($nych $rzedstawicie!i swo"e#o
1513
#atunku*
*** a to @rend dokoczy Hartin sa-
+ym #osem* Pozostaych nie znam*
Wszyscy zatrzyma!i si( na widok "edno-
roca*
A!in#e! odezwa si( "eden z !enych
!udzi my!aem' e wci% $rze+ywasz w
7rainie Poranku*
W $ewnym sensie nada! tam "estem*
Hartin' sk%d znasz moich +yych
rodak&w:
=o*** hm*** @rend "est moim trenerem
szachowym*
AhaS -aczynam rozumie.*
=ie "estem $ewien' czy rzeczywicie
zrozumiae* A!e $ozw&!' e na"$ierw o+-
su( wszystkich*
Hartin w%czy $iano!( i wskaza $rzy-
+yszom mie"sca*
W "aki s$os&+ zna!e0!icie to mie"sce:
za$yta @renda' na!ewa"%c $iwo* < "ak
1514
tu dotar!icie:
=o c&*** @rend zdawa si( zako$o-
tany* Dae! ci( !edzi*
Q!edzi odrzutowiec:
@ry)y s% nadnatura!nie szy+kie*
9ch*
W kadym razie o$owiedzia o tym
swoim krewniakom i ki!ku moim* 7iedy
dowiedzie!imy si(' e #ry)y ma"% zamiar
zoy. ci wizyt(' $ostanowi!imy im towa-
rzyszy. i do$i!nowa.' e+y nie w$akoway
si( w "akie ko$oty* Przyniosy nas tuta"*
>m*** rozumiem* <nteresu"%ce***
=ic dziwne#o' e #rae "ak "ednoro-
ec' ci%#!e t( sam% $arti( z rozmaitymi wa-
riantami*
>m*** tak*
Hartin odwr&ci si( i $rzeszed na ko-
niec +aru*
Wita"cie wszyscy $owiedzia*
Ham d!a was $ewn% wiadomo.* A!in#e!'
1515
niedawno wy#osie ki!ka uwa# dotycz%-
cych mo!iwych katastro) eko!o#icznych i
ur+anistycznych oraz $omnie"szych za#ro-
e* Hiae r&wnie ki!ka $omys&w' "ak
za$o+iec niekt&rym z nich*
Przy$ominam so+ie $rzyzna "edno-
roec*
Przekazaem to mo"emu $rzy"acie!owi
w Waszyn#tonie' kt&ry kiedy na!ea do
mo"e#o dawne#o k!u+u szachowe#o* Po-
wiedziaem mu' e nie o$racowaem tych
wniosk&w cakiem samodzie!nie*
=o' mam nadzie"(*
W&wczas on za$ro$onowa' e+ym
ze+ra razem wszystkie zaan#aowane oso-
+y i stworzy trust m&z#&w* W&wczas $o-
stara si(' +y nasze wysiki zostay o$aco-
ne*
=ie $rzy+yem tuta"' e+y ratowa.
tw&" wiat $arskn% A!in#e!*
Aak' a!e +ardzo nam $omo#e* A
1516
@rend m&wi mi' e #ry)y' nawet "e!i
ma"% troch( o#raniczony zas&+ wiedzy'
wiedz% $raktycznie wszystko o eko!o#ii*
- tym si( z#adzam*
Poniewa odziedziczyy cz(. ziemi'
w ich interesie !ey $oma#anie nam w
chronieniu te#o mie"sca* Skoro "u wszy-
scy tuta" "estemy' m&#+ym zaoszcz(dzi.
na czasie i od razu za$ro$onowa.' e+y-
my zna!e0!i "akie mie"sce s$otka $o-
wiedzmy tuta"' raz w miesi%cu a w&w-
czas kady z was $rzedstawi mi sw&" uni-
ka!ny $unkt widzenia* =a $ewno w tym
caym interesie nikt nie wie wi(ce" od was
o z"awisku wymierania #atunk&w*
9czywicie od$ar @rend wymachu-
"%c ku)!em a!e $owinnimy za$rosi. r&w-
nie yeti* Sam to zro+i(' "e!i so+ie y-
czysz* ;zy ta muzyka wychodzi z te" wie!-
kie" skrzyni:
Aak*
1517
Podo+a mi si(* 5e!i stworzymy trust
m&z#&w' czy zaro+isz dosy.' e+y utrzy-
ma. ten !oka!:
Wyku$i( cae miasto*
@rend od+y szy+k%' #ardow% narad( z
#ry)ami' kt&re od$owiedziay mu skrze-
czeniem*
Hasz sw&" trust m&z#&w owiadczy
a one chc% "eszcze $iwa*
Hartin odwr&ci si( do A!in#e!a*
Ao +yy two"e wnioski* ;o o tym my-
!isz:
Ao moe +y. za+awne stwierdzi
"ednoroec* G(d( w$ada co "aki czas*
Potem2 Ay!e w kwestii ratowania wiata*
;o $owiesz na nast($n% $arti(:
=ie mam nic do stracenia*
@rend za"% mie"sce za +arem' za A!in-
#e! i Hartin $rzenie!i si( do sto!ika*
Hartin $okona "ednoroca w trzydzie-
stu "eden ruchach i dotkn% wysuni(te#o
1518
ro#u*
Piano!a wy#rywaa "edn% me!odi( za
dru#%* Ha!ekie s)inksy +rz(czay nad +a-
rem s$i"a"%c roz!ane $iwo*
1519
(9asileus)
Przeoy ?arcin "arzy#czak
%iczne poie6ci fantasy i science fiction pi*ra !oberta -i/
l;erber(a dotykay takich temat* )ak przeludnienie' inaz)a
obcych' narkotyki' ykorzystanie technolo(ii przez czoieka
czy niebezpiecze#sta ma(ii$ Udoby cztery na(rody Hu(o i
pi58 Nebula' torz7c dziesi7tki cudonych 6iat* i fanta/
stycznych' obcych ras i cyilizac)i$ Akc)a )e(o na)bardzie)
znanych poie6ci toczy 6iecie ?a)ipoor' o(romne) plane/
cie o ielkie) urodzie i niezyko6ci$
1520
W dr%cym cytrynowo&tym $a0dzier-
nikowym wiet!e ;unnin#ham dotyka k!a-
wiszy kom$utera i $rzyzywa anioy* ;hwi-
!a' +y zaadowa. $ro#ram' chwi!a' +y
otworzy. $!ik' i oto s%' #otowe wytrysn%.
z ekranu na "e#o skinienie2
A$o!!yon' Anaue!' 4rie! i caa reszta*
4rie! "est anioem #rzmotu i $rzeraeniaF
A$o!!yon to niszczycie!' anio +ezdenne"
otchaniF Anue! "est anioem +ankier&w i
$orednik&w* ;unnin#hama )ascynu"%
wie!orakie zadania i o+owi%zki' zar&wno
$odniose' "ak i skromne' kt&re $rzy$isane
s% anioom* /7ada widoczna rzecz w
wiecie $od!e#a anioowi1 $owiada wi(ty
Au#ustyn w /9miu $ytaniach1*
;unnin#ham ma o+ecnie w swoim kom-
$uterze tysi%c sto czternacie anio&w* ,o-
kada ki!ka nowych kade#o wieczora'
1521
cho. wie' e minie "eszcze duo czasu' za-
nim +(dzie mia "e wszystkie* W czterna-
stym stu!eciu ka+a!ici ocenia!i !icz+(
anio&w' w $ewnym $rzy+!ieniu' na trzy-
sta "eden mi!ion&w sze.set $i(.dziesi%t
$i(. tysi(cy siedemset dwadziecia dwa*
A!+ertus Ha#nus o+!iczy wczenie"' e "e-
den ch&r anie!ski skada si( z szeciu tysi(-
cy szeciuset sze.dziesi(ciu szeciu !e#io-
n&w' a kady !e#ion z szeciu tysi(cy sze-
ciuset sze.dziesi(ciu szeciu anio&wF
nawet +ez zna"omoci !icz+y ch&r&w wi-
da.' e da"e to wi(ksz% sum(* -a w Aa!-
mudzie ra+i 5ochanan stwierdzi' e nowe
anioy rodz% si( /z kadym sowem' "akie
wy$owiada Qwi(ty' niech +(dzie +o#osa-
wiony1*
5e!i ra+i 5ochanan ma rac"(' !icz+a
anio&w "est nieskoczona* 9so+isty kom-
$uter ;unnin#hama' chocia ma $rze$ast-
n% $ami(. dodatkow% i $otra)i' "e!i ;un-
1522
nin#ham so+ie te#o zayczy' $od%czy. si(
do o#romnych serwer&w w ,e$artamencie
9+rony' nie "est w stanie o+!iczy. niesko-
czonoci* A!e ;unnin#ham ro+i' co moe*
Hie. tysi%c sto czternacie anio&w na
twardym dysku' $o za!edwie omiu mie-
si%cach $racy $o #odzinach' to nie +y!e "a-
kie osi%#ni(cie*
5ednym z "e#o u!u+iec&w "est o+ecnie
>arahe!' anio archiw&w' +i+!iotek i za+yt-
kowych re#a&w* ;unnin#ham zaszu)!ad-
kowa >arahe!a "ako anioa kom$uter&wF
wyda"e si( to od$owiednie* ;z(sto wzywa
>arahe!a' +y omawia. z nim coraz +ardzie"
skom$!ikowane niuanse $ro#ramowania*
?ecz $ozosta!i "e#o u!u+iecy i "e#o sym-
$atie sytuu"% si( racze" $o zowro#ie" stro-
nie2 Azrae!' anio mierci' na $rzykadF i
Arioch' anio zemstyF oraz -e+u!eon' "eden
z dziewi(ciu anio&w' kt&re +(d% rz%dziy
$o kocu wiata* Praca ;unnin#hama' wy-
1523
konywana codziennie od &sme" rano do
czwarte" $o $oudniu' $o!e#a na tworzeniu
$ro#ram&w wykrywa"%cych nad!atu"%ce
sowieckie rakiety nuk!earne' i to' +y.
moe' kieru"e "e#o uwa#( ku +ardzie" a$o-
ka!i$tycznym czonkom anie!skie" czeredy*
Wzywa teraz >arahe!a* Ha d!a nie#o ze
wieci* <nwokac"a' kt&re" uywa' to stan-
dardowa wers"a z dziea Arthura Kdwarda
Waite6a' zatytuowane#o /?e#emeton' czy-
!i mnie"szy k!ucz Sa!omona1' i $rzy$orz%d-
kowa okre!ony k!awisz "e" odnonikowi'
tak e wystarczy "eden ruch $a!ca' e+y "%
uruchomi.* /Wzywam' $rzyzywam i naka-
zu"( to+ie' o duchu X' +y ukaza i $o"awi
si( $rzede mn% w tym 7r(#u w widocz-
nym i $rzysto"nym ksztacie1' tak +rzmi%
"e" $ierwsze sowa' $o czym wykorzystu"e
ona !iczne ta"emne i $ot(ne imiona Go#a
w ce!u wywoania anioa X imiona takie
"ak -a+aoth' K!ion' czy' natura!nie' Adonai
1524
i koczy si( /- moc% nakazu"( to+ie' +y
$o"awi si( $rzede mn% i wykona mo"%
wo!( we wszystkich rzeczach' kt&re wyda-
"% mi si( suszne* Przy+%d0 zatem' +ez
zwoki' widoczny' u!e#y i $rzy"azny'
$rzemawia"%c czystym i $i(knym #osem'
zrozumia!e i wyra0nie1* Wszystko to trwa
za!edwie uamek sekundy' i "eszcze chwi!(
na wczytanie imienia >arahe!a zamiast
/ducha X1' $o czym anio $o"awia si( na
ekranie*
5estem na two"e wezwanie $owiada
tene z nadzie"%*
;unnin#ham za"mu"e si( swoimi anioa-
mi codziennie od $i%te" do si&dme" $o $o-
udniu* Potem "e ko!ac"(* Hieszka sam' w
maym sch!udnym mieszkanku ki!ka $rze-
cznic na zach&d od Gayshore Freeway' i
nie s$(dza z+yt wie!e czasu $or&d innych*
4waa sie+ie za $rzy"emne#o' towarzy-
1525
skie#o czowieka' i rzeczywicie moe
mie. rac"(' a!e cieka "e#o ycia "est $u-
sta* Ha trzydzieci siedem !at' metr osiem-
dziesi%t $i(. wzrostu' rude wosy' "asno-
nie+ieskie oczy i !ekko $ie#owate $o!iczki*
Ha#isterium zro+i w ;a! Aech' doktorat w
Stan)ord' i $rzez ostatnie dziewi(. !at za"-
mowa si( ci!e ta"nymi $ro"ektami kom-
$uterowymi o $rzeznaczeniu wo"skowym
w $&nocne" 7a!i)ornii* =i#dy si( nie oe-
ni* ;zasem $onownie $racu"e ze swoimi
anioami $o ko!ac"i' od &sme" do dziesi%-
te"' a!e rzadko kiedy $o tym czasie* 9 dzie-
si%te" kadzie si( s$a.* 5est czowiekiem
+ardzo metodycznym*
=ada >arahe!owi )izyczny ksztat swo-
"e#o $ierwsze#o kom$utera' mae#o !am-
$owe#o ADS-PJ' ze skrzydami naokoo
ekranu* Pierwotnie chcia' e+y "e#o anioy
wy#!%day +ardzie" a+strakcy"nie >arahe!
"ako wi%zanka ki!o+a"t&w' na $rzykad
1526
a!e "ak wie!e "e#o na"!e$szych i na"+ardzie"
ascetycznych $omys&w' okazao si( to
trudne do wykonania' "ako e nie $otra)i
$rzekada. a+strakcy"nych konce$c"i na
konkretne )ormy*
;hc( ci( $owiadomi. ozna"mia ;un-
nin#ham o zmianie kom$etenc"i* Doz-
mawia ze swoimi anioami $o an#ie!sku*
Wie z do+re#o' cho. a$okry)iczne#o 0r&-
da' e $ierwotnym "(zykiem anio&w "est
he+ra"ski' a!e syntezator mowy w "e#o
kom$uterze nie $osiada zna"omoci te#o
"(zyka' $odo+nie "ak on sam* Anioy "ed-
nak ch(tnie rozmawia"% z nim $o an#ie!-
sku2 nie ma"% wy+oru*
9d te" $ory m&wi ;unnin#ham do
>arahe!a tw&" o+szar dziaania o#rani-
czony "est do s$rz(tu*
@niewne zie!one !inie $rzecina"% ekran
>arahe!a*
5akim $rawem***
1527
Ao nie "est kwestia $rawa od$owiada
;unnin#ham #adko* Ao kwestia $recy-
z"i* Wanie w$isaem Breti!a do +azy da-
nych i musz( za$ro#ramowa. "e#o )unk-
c"e* Ao on w kocu "est anioem re"estru"%-
cym* Aak wi(c' do $ewne#o sto$nia' "e#o
o+szar dziaania $okrywa si( z twoim*
Ach m&wi >arahe! me!ancho!i"nie*
Hiaem nadzie"(' e nie +(dziesz si( nim
$rze"mowa*
5ake m&#+ym $omin%. tak istotne#o
anioa: /Ae#o' kt&ry za$isu"e wiedz( =a"-
wysze#o1 wed!e 7si(#i Knocha* /Ae#o'
kt&ry $rzechowu"e nie+iaskie ksi(#i i za-
$iski* Gystrze"sze#o od wszystkich $ozo-
staych archanio&w1*
5e!i "est tak +ystry od$owiada >ara-
he! $onuro "emu $rzydzie! s$rz(t* Ao
s$rz(t od$owiada za czas reakc"i*
Dozumiem* A!e on archiwizu"e !isty*
Ao "est +aza danych*
1528
A #dzie zna"du"e si( +aza danych: W
s$rz(cieS
Sucha"' nie $rzychodzi mi to atwo
m&wi ;unnin#ham* A!e musz( +y. s$ra-
wied!iwy* -#adzasz si(' "ak rozumiem' e
$ewien $odzia o+owi%zk&w "est koniecz-
ny* Wi(c $rzydzie!am mu wszystkie +azy
danych i $okrewne o$ro#ramowanie* Ay
zatrzyma" reszt(*
Kkrany* 7!awiatur(* 5ednostki centra!-
ne* =ic ciekawe#o*
A!e +ez cie+ie on "est niczym' >arahe-
!uS Poza tym' zawsze miae $od so+% re-
#ay' nie$rawda:
9raz archiwa i +i+!ioteki m&wi
anio* =ie za$omina" o tym*
=ie za$ominam* A!e czym "est +i+!io-
teka: ;zy s% to ksi%ki' $&ki i re#ay' czy
te sowa na $a$ierze: Husimy odr&ni.
$o"emnik od rzeczy w nim zma#azynowa-
ne"*
1529
@ramatyk wzdycha >arahe!* Doz-
dzie!acz wosa na czworo* 7azuista*
Posucha"' Breti! te chcia+y dosta.
s$rz(t* A!e "est #ot&w $&". na kom$romis*
A ty:
7ade#o dnia coraz mnie" $rzy$omi-
nasz mi nasze#o $ro#ramist(' a coraz +ar-
dzie" Wszechmo#%ce#o rzecze >arahe!*
=ie +!u0ni" m&wi ;unnin#ham*
Prosz(* ;zy to usta!one: Ay!ko s$rz(t:
Wy#rae od$owiada anio* 5ak
zwyk!e zreszt%*
5ak zwyk!e* Ao ;unnin#ham trzyma
r(ce na k!awiaturze' kontro!u"%c wszystko*
Anioy' chocia s% do. e!okwentne i ma"%
wyra0ne' ywe oso+owoci' s% za!edwie
ma#netycznymi im$u!sami #(+oko w
kom$uterze* W "akimko!wiek starciu z
;unnin#hamem nie ma"% szans* ;unnin-
#ham' chocia zawsze stara si( #ra. z#od-
1530
nie z re#uami' zda"e so+ie z te#o s$raw(' i
one r&wnie*
Hy!enie o tym s$rawia' e czu"e si(
nieswo"o' a!e ro!a' kt&r% #ra' "est zdecydo-
wanie +oska $od kadym wz#!(dem*
4mieszcza anioy w kom$uterzeF $rzydzie-
!a im zadania' oso+owoci i )izyczny wy-
#!%dF $rzyzywa "e a!+o i#noru"e' wed!e y-
czenia*
Do!a +oska' tak* A!e ;unnin#ham nie
chce $rzy"%. te#o do wiadomoci* =ie wie-
rzy' e $r&+u"e +y. Go#iemF nie chce na-
wet my!e. o Go#u* 5e#o rodzina miaa do-
+re stosunki z Go#iem wu"ek Aim +y
ksi(dzem' $ar( $oko!e wstecz zna!az si(
"aki arcy+isku$' "e#o rodzice i siostry czu-
!i si( w o+ecnoci Go#a r&wnie kom)orto-
wo "ak w #or%ce" k%$ie!i a!e on sam' nie-
zdo!ny zde)iniowa. Go#a !icz+owo' wo!a
odrzuca. kad% zwi%zan% z tym my!* Gyy
inne' +ardzie" niecier$i%ce zwoki s$rawy'
1531
kt&re za"moway "e#o uwa#(* 5e#o matka
$ra#n(a' e+y wst%$i w stan ka$aski'
!ecz ;unnin#ham unikn% te#o !osu de-
monstru"%c tak widoczne i wirtuozerskie
zdo!noci matematyczne' e nawet ona wi-
dziaa' e "e#o $rzeznaczeniem "est nauka*
Potem mod!ia si( o =o+!a z )izyki d!a nie-
#oF on "ednak wy+ra in)ormatyk(*
;& $owiedziaa =o+e! z kom$u-
ter&w* ;odziennie $rosz( o to Qwi(t%
,ziewic(*
=ie ma =o+!a z kom$uter&w' mamo
$owiedzia "e"* A!e $ode"rzewa' e nada!
recytu"e nowenny na to konto*
Pro"ekt z anioami zacz% si( "ako ho+-
+y' a!e szy+ko $rzerodzi si( w o+ses"(*
;zyta stary /Sownik Anio&w1 @ustaLa
,aLidsona i kiedy natra)i na o$is anioa
Adrame!echa' kt&ry z+untowa si( razem z
szatanem i zosta usuni(ty z nie+a' ;unnin-
#ham $omy!a' e za+awnie +yo+y stwo-
1532
rzy. symu!ac"( kom$uterow% i $orozma-
wia. z wyrzutkiem* ,aLidson twierdzi' e
Adrame!echa $rzedstawiano czasem "ako
skrzyd!ate#o i +rodate#o !wa' czasem "ako
u$ierzone#o mua' czasem "ako #o(+ia' a
kiedy $ewien $oeta o$isa #o "ako /nie-
$rzy"acie!a Go#a' +ardzie" zowro#ie#o'
$odst($ne#o' am+itne#o i szkod!iwe#o ni
sam szatan' zoczyc( +ardzie" $rzek!(te-
#o' wi(ksze#o hi$okryt(1* Ao wywoao
"e#o szcze#&!ne zainteresowanie* ;&' d!a-
cze#o #o nie stworzy.: @ra)ika +ya $rosta
;unnin#ham wy+ra $osta. skrzyd!ate#o
!wa !ecz za$ro#ramowanie oso+owoci
wyma#ao miesi%ca wyt(one" $racy i kon-
su!tac"i ze s$ec"a!istami od sztuczne" inte!i-
#enc"i z <nstytutu 7estre!a* ?ecz wreszcie
mia Adrame!echa na twardym dysku'
u$rze"me#o i dia+o!iczne#o' roz$rawia"%-
ce#o $rzy"a0nie o swoim yciu "ako asy-
ry"skie#o +o#a' i o rozmowach z Ge!ze+u-
1533
+em' kt&ry nazwa #o 7anc!erzem Porz%d-
ku Huchy 3Wie!kie#o 7rzya8*
=ast($nie ;unnin#ham stworzy Asmo-
deusa' ko!e"ne#o u$ade#o anioa' o kt&-
rym $owiadano' e +y wyna!azc% taca'
hazardu' muzyki' dramatu' )rancuskich
m&d i innych z+ere0noci* ;unnin#ham
nada mu wy#!%d +ardzo e!e#anckie#o
<raczyka z GeLer!y >i!!s' z $ar% ma!e-
kich skrzydeek $rzy konierzyku* Ao
Asmodeus zasu#erowa ;unnin#hamowi
kontynuac"( $ro"ektu' wi(c w nast($ne"
ko!e"noci wywoa w kom$uterze @a+rie-
!a i Da)ae!a' e+y za#warantowa. $ewn%
r&wnowa#( $omi(dzy do+rem i zem' a
$otem Forcasa' anioa' kt&ry czyni !udzi
niewidzia!nymi' $rzywraca utracon% wa-
sno.' naucza !o#iki oraz retoryki w $ie-
k!e' i w tym momencie ;unnin#ham $o-
kn% "u haczyk*
9toczy si( ta"emnymi ksi(#ami2 mia
1534
a$okry)y w redakc"i H* D* 5amesa' /7si(-
#( ma#ii ceremonia!ne"1 i /Qwi(t% 7a+a(1
Waite6a' /Aeo!o#i( mistyczn%1 i />ierar-
chie nie+ieskie1 ,ionize#o Aero$a#ity
oraz dziesi%tki $odo+nych dzie' kt&re w
#or%czkowym )erworze ci%#a z +azy da-
nych uniwersytetu w Stan)ord* Skody)iko-
wawszy $rocedur(' $otra)i stworzy. $i(.'
osiem' dziesi(. anio&w w ci%#u wieczoraF
kt&re" czerwcowe" nocy' $racu"%c do $&0-
na' stworzy trzydzieci siedem* W miar(
rozwo"u $o$u!ac"a na+ieraa znaczenia i
su+stanc"i' +owiem "eden anio nakada
si( na dru#ie#o i zachowyway si( teraz
tak' "ak+y $rowadziy ze so+% du#ie roz-
mowy' $odczas #dy ;unnin#ham +y za"(-
ty czym innym*
7westia wiary w anioy' czy te w sa-
me#o Go#a' ni#dy nie $owstaa w "e#o
umy!e* 5e#o $ro"ekt +y wyzwaniem czy-
sto techno!o#icznym' nie eks$erymentem
1535
teo!o#icznym* 7iedy' $rzy !unchu' $owie-
dzia ko!edze z $racy' czym si( za"mu"e' i
reakc"% +yo chodne' nierozumie"%ce s$o"-
rzenie*
Anioy: Anioy: 4nosz%ce si( w $o-
wietrzu dzi(ki wie!kim k!a$i%cym skrzy-
dom' $owodu"%ce cuda: =ie chcesz mi
chy+a $owiedzie.' e wierzysz w anioy'
,an: =a co ;unnin#ham od$ar2
=ie musisz wierzy. w anioy' e+y si(
nimi $osu#iwa.* =ie zawsze "estem $e-
wien' e wierz( w e!ektrony i $rotony*
Wiem' e ni#dy ich nie widziaem* A!e
wykorzystu"( "e*
,o cze#o:
A!e ;unnin#ham straci "u zaintereso-
wanie rozmow%*
Wieczory dzie!i $omi(dzy $rzywoywa-
nie swoich anio&w na rozmow( i w$isy-
wanie nowych do ci%#!e rozrasta"%ce#o si(
1536
$anteonu* Wyma#a to systematycznych in-
tensywnych +ada' +owiem $imiennictwo
dotycz%ce anio&w "est szcze#&!nie o+szer-
ne' a on "est dokadny we wszystkim' co
ro+i* Gadania za"mu"% wie!e czasu' chce
+owiem' +y "e#o anioy s$rostay kademu
akademickiemu testowi na autentyczno.*
=ieustannie za#(+ia si( w takie dziea "ak
siedmiotomowe /?e#endy Tyd&w1 @in-
z+er#a' /Kk!o#i $rorocze1 7!ementa z
A!eksandrii' /Aa"emna doktryna1 Gawat-
skie"*
5est wczesny wiecz&r* Przyzywa >a#i-
tha' wadc( $!anety Wenus oraz dow&dc(
czterech tysi(cy !e#ion&w' i $yta #o o
szcze#&y na temat transmutac"i meta!i'
kt&ra "est s$ec"a!noci% >a#itha* Wywou"e
>adrane!a' kt&ry wed!e wiedzy ka+a!i-
styczne" "est od0wiernym dru#ie" +ramy
=ie+ios i kt&re#o #os' kiedy o#asza wo!(
Pana' dociera do dwustu tysi(cy wszech-
1537
wiat&wF $yta anioa o "e#o s$otkanie z
Ho"eszem' kt&ry zdradzi mu =a"wysze
<mi( i w$rawi w drenie* A $otem ;un-
nin#ham $osya $o <sra)e!a czteroskrzyde-
#o' kt&re#o sto$y zna"du"% si( $od si&dm%
ziemi%' a #owa si(#a do )i!ar&w +oskie#o
tronu* Ao zadaniem <sra)e!a +(dzie zad(cie
w tr%+(' kt&ra o#osi nade"cie dnia S%du
9stateczne#o* ;unnin#ham $rosi #o' +y
za#ra teraz $ar( takt&w na $r&+( /wy-
%cznie "ako .wiczenie1' a!e <sra)e! odma-
wia' twierdz%c' e nie moe dotkn%. swo-
"e#o instrumentu' do$&ki nie otrzyma sy-
#nau' a takie" komendy' $owiada anio'
nie ma ni#dzie w o$ro#ramowaniu' "akie
do te" $ory stworzy ;unnin#ham*
7iedy ma "u do. rozm&w z anioami'
za+iera si( do $ro#ramowania* A!#orytmy
stay si( "e#o dru#% natur% i $o ze+raniu
od$owiednich in)ormac"i $otra)i w$rowa-
dzi. anioy do kom$utera w ci%#u ki!ku
1538
minut* Ae#o wieczora w$rowadza ko!e"-
nych dziewi(.* Potem otwiera $iwo' siada
wy#odnie i $ozwa!a' +y dzie $owo!i do-
+ie# koca*
S%dzi' i rozumie' d!acze#o tak #(+oko
zaan#aowa si( w to $rzedsi(wzi(cie*
,!ate#o' e codziennie ma do czynienia z
kwestiami o $rzytacza"%cym znaczeniu2
chodzi' ni mnie"' ni wi(ce"' o nadci%#a"%cy
koniec wiata* ;unnin#ham rutynowo za"-
mu"e si( symu!ac"% #!o+a!ne#o zniszcze-
nia* Przez sze. #odzin dziennie $ro"ektu"e
hi$otetyczne sytuac"e' #dzie kra" A o#asza
a!arm +o"owy' s$odziewa"%c si( ataku ze
strony kra"u G' ten za' $ode"rzewa"%c ude-
rzenie u$rzedza"%ce' roz$oczyna dziaania
o+ronne' co z ko!ei zmusza kra" A do eska-
!ac"i wasnych $oczyna' i tak da!e"' a
+om+y zna"d% si( w $owietrzu* 5est wia-
dom' $odo+nie "ak wie!u rozs%dnie my!%-
cych !udzi' zar&wno w kra"u A' "ak i kra"u
1539
G' e szansa kom$uterowe" $omyki $ro-
wadz%ce" do nuk!earne#o ho!ocaustu
zwi(ksza si( z kadym rokiem' w miar(
"ak ma!e"e $rzedzia czasowy d!a skory#o-
wania omyki* ;unni#ham wie r&wnie
co' co o$r&cz nie#o wie +ardzo niewie!u
!udzi' a +y. moe nikt2 e mo!iwe "est te-
raz $rzesanie sy#nau do #i#antycznych
kom$uter&w =aszych czy <ch' nie ma to
znaczenia kt&ry nie +(dzie r&ni si( ni-
czym od im$u!s&w' "akie rzeczywicie wy-
sya !ec%ca rakieta wy$osaona w #owice
nuk!earne* 5e!i taki sy#na $rzedostanie
si( do systemu' $otrze+a +(dzie minimum
"edenastu minut' +y $onad wsze!k% w%t$!i-
wo. usta!i. "e#o autentyczno.* 9+ecnie
"est to o wie!e za du#i okres oczekiwania
na decyz"(' czy rakiety rzeczywicie nad!a-
tu"%' konieczna "est duo szy+sza reakc"a*
;unnin#ham' kiedy za$ro#ramowa
sw&" sy#na symu!u"%cy atak rakietowy' od
1540
razu $omy!a o "e#o zniszczeniu* A!e nie
m&# si( do te#o zmusi.2 instrukc"a +ya
z+yt e!e#ancka' z+yt $er)ekcy"nie na$isa-
na* - dru#ie" strony' +a si( o nie" komu-
ko!wiek $owiedzie.' z o+awy' e natych-
miast zostanie uta"niona i "e#o dost($ do
nie" odci(ty* =ie chce te#o' $oniewa ma-
rzy o zna!ezieniu d!a nie" antidotum' cze-
#o w rodza"u my!%ce#o $ro#ramu kon-
tro!ne#o' kt&ry odr&ni wszystkie $rawdzi-
we a!army od )aszywych* 7iedy +(dzie
mia "u taki $ro#ram' $rzedstawi o+a
dziea' %cznie' ,e$artamentowi 9+rony*
Aymczasem d0wi#a ci(ar skrywania kon-
ce$c"i o o#romnym znaczeniu strate#icz-
nym* =i#dy wczenie" nie $ozwo!i so+ie
na co takie#o* < nie udzi si( my!eniem'
e "e#o umys "est wy"%tkowy2 "e!i on
m&# co takie#o za$ro"ektowa.' kto inny
za$ewne te m&#+y to zro+i.' +y. moe
kto $o dru#ie" stronie* Prawda' "est to +ez-
1541
uyteczny' samo+&"czy $ro#ram* A!e nie
+y+y to $ierwszy samo+&"czy $ro#ram
stworzony d!a $otrze+ wo"ska*
Wie' e musi $rzedstawi. zwierzchni-
kom sw&" #enerator )aszywych sy#na&w'
zanim u$ynie wi(ce" czasu* < $od ci(a-
rem te" wiedzy zaczyna wykazywa. wy-
ra0ne oznaki zaamania* ;oraz mnie" kon-
taktu"e si( z !ud0mi' ma nie$rzy"emne sny
i $owtarza"%ce si( okresy +ezsennoci'
straci a$etyt i wy#!%da mizernie* Pro"ekt
anie!ski "est "e#o "edyn% uyteczn% rozryw-
k%' "edynym urozmaiceniem' "edyn% dro#%
ucieczki*
=ieza!enie od $rowadzonych skru$u-
!atnie +ada' ;unnin#ham nie zawaha si(
stworzy. anioy zu$enie samodzie!nie*
4ranie! "est "ednym z nich2 anio radioak-
tywne#o roz$adu' z twarz% $okryt% usk%
wiru"%cych e!ektron&w* Wymy!i r&wnie
1542
,imitriona2 anioa !iteratury rosy"skie"' z
saniami zamiast skrzyde i onieonym sa-
mowarem w mie"sce #owy* ;unnin#ham
nie ma wyrzut&w sumienia z $owodu tych
ka$rys&w* Ao w kocu "e#o kom$uter i
"e#o $ro#ram* < wie' e nie "est $ierwszym'
kt&ry wymy!a anioy* G!ake stworzy w
swoich $oematach cae ich za#ony2 4rize-
na' 9rca' Knitharmona i innych* Hi!ton'
"ak $ode"rzewa' za!udni /Da" utracony1
dziesi%tkami duch&w wasne#o $omysu*
@urdi"ew' A!eister ;row!ey' a nawet $a-
$ie @rze#orz Wie!ki mie!i sw&" udzia w
$owi(kszaniu anie!skie#o oddziau2 d!a-
cze#o wi(c nie ,an ;unnin#ham z Pa!o
A!to w 7a!i)ornii: Aak wi(c od czasu do
czasu wymy!a co swo"e#o* 9statnim
"e#o dokonaniem "est mroczny wadca Ga-
si!eus' kt&remu ;unnin#ham nada tytu
;esarza Anio&w* Gasi!eus "est wci% nie-
kom$!etny2 ;unnin#ham nie za$ro"ektowa
1543
"eszcze "e#o )izyczne#o wy#!%du ani kon-
kretnych )unkc"i' $oza uczynieniem #o
#&wnym administratorem anie!skie" hor-
dy* 5est "ednak co niezadowa!a"%ce#o w
wymy!aniu nowe#o archanioa' kiedy ist-
nie"e "u szta+ #&wny w oso+ach @a+rie-
!a' Da)ae!a i Hichae!a* Gasi!eus $otrze+u"e
do$racowania* ;unnin#ham odkada #o na
+ok i zaczyna wk!e$ywa. ,um(' anioa
mi!czenia i mierci' tysi%cokie#o' uz+ro"o-
ne#o w o#nist% r&dk(* 5e#o anioy sta"%
si( coraz +ardzie" i +ardzie" mroczne*
W $ewien niowy' ddysty wiecz&r
$od koniec $a0dziernika ko+ieta z San
Francisco' kt&r% kiedy $ozna' dzwoni' +y
za$rosi. #o na $rzy"(cie* =azywa si( 5oan-
naF ma trzydzieci ki!ka !at' "est +io!o#iem
$racu"%cym w "edne" z maych )irm +io-
techno!o#icznych w Gerke!eyF ;unnin-
#ham mia z ni% $rze!otny romans $i(. czy
1544
sze. !at wczenie"' kiedy mieszkaa w
Stan)ord' i od tamte#o czasu kontaktu"% si(
ze so+% niere#u!arnie' z du#imi $rzerwami
$omi(dzy ko!e"nymi s$otkaniami* =ie mia
od nie" wiadomoci od $onad roku*
Aowarzystwo +(dzie interesu"%ce
m&wi 5oanna* Futuro!o# z =owe#o 5or-
ku' Ahomson' ten od soc"o+io!o#ii' ki!ku
$oet&w wideo' kto od +ada nad "(zykiem
szym$ans&w i reszty nie $ami(tam' a!e
wszyscy s$rawia"% wraenie #oci $ierw-
sza k!asa*
;unnin#ham nienawidzi $rzy"(.* =udz%
#o i drani%* =iewane' "ak ws$ania!i s%
#ocie' s%dzi' e $rawdziwa wymiana idei
niemo!iwa "est w due"' $rzy$adkowo ze-
+rane" #ru$ie' i na"!e$sze' na co mona
mie. nadzie"(' to $rzy"emne $o#aw(dki o
niczym* Wo!a+y +y. ze swoimi anioami'
ni marnowa. wiecz&r w taki s$os&+*
- dru#ie" strony' "u od tak dawna nie
1545
udzie!a si( towarzysko' e ma trudnoci z
$rzy$omnieniem so+ie' kiedy miao mie"-
sce ostatnie s$otkanie* < $rzez cae ycie
$owtarza so+ie' e $owinien cz(cie" wy-
chodzi.* ?u+i 5oann(' s%dzi' e $owinni si(
s$otka.' i o+awia si(' e "e!i "e" odm&wi'
moe nie usysze. o nie" $rzez nast($ne
ki!ka !at* A a#odny szum deszczu' $o du-
#ich suchych miesi%cach !ata' s$rawi' e
czu"e si( w niezwyky s$os&+ roz!u0niony'
otwarty i dost($ny*
W $orz%dku od$owiada* ;h(tnie
$rzy"d(*
Przy"(cie od+ywa si( w San Hateo' w
so+ot(* -a$isu"e adres* Ha"% si( s$otka. na
mie"scu* Gy. moe $otem $o"ad% do nie#o'
s%dzi2 San Hateo !ey za!edwie kwadrans
dro#i od "e#o domu' a ona +(dzie miaa o
wie!e da!e" do San Francisco* Ae rozwaa-
nia zaskaku"% #o* Hy!a' e "u zu$enie
$rzesta si( ni% interesowa. w ten s$os&+F
1546
w #runcie rzeczy my!a' e "u kimko!-
wiek $rzesta si( w ten s$os&+ intereso-
wa.*
Arzy dni $rzed $rzy"(ciem $ostanawia
zadzwoni. do 5oanny i odwoa. s$otkanie*
7onieczno. $rze+ywania w $omieszcze-
niu $enym o+cych $rzeraa #o* =ie rozu-
mie' d!acze#o w o#&!e si( na to z#odzi*
?e$ie" zosta. w domu i s$(dzi. du#i desz-
czowy wiecz&r na wymy!aniu anio&w i
rozmowach z 4rie!em' <thurie!em' Da)a-
e!em' @a+rie!em*
?ecz kiedy zmierza w stron( te!e)onu'
owo wiee $ra#nienie samotnoci znika
r&wnie szy+ko' "ak si( $o"awio* ;hce "e-
cha. na $rzy"(cie* ;hce zo+aczy. 5oann(2 i
to +ardzo' w #runcie rzeczy* -askaku"e #o
odkrycie' e na$rawd( $o%da zmiany w
swo"e" rutynowe" e#zystenc"i' "akie"
ucieczki od mae#o mieszkanka' od $!%ta-
1547
niny kom$uterowych ka+!i' nawet od cy-
)rowych anio&w*
;unnin#ham wyo+raa so+ie sie+ie na
$rzy"(ciu' w "akim "asno owiet!onym $o-
mieszczeniu w adnym domu z drewna se-
kwo"owe#o i szka $or&d wz#&rz nad San
Hateo* Stoi tyem do wie!kie#o $rzyciem-
niane#o okna' z drinkiem w doni' i trzyma
si( dzie!nie' dominu"e wr&d rozm&wc&w'
)ascynu"e wszystkich +arwnymi o$owie-
ciami o wiecie anio&w*
Aak* 5est ich trzysta mi!ion&w m&wi
i kady ma waciw% mu )unkc"(* Wie-
cie' anioy nie ma"% wo!ne" wo!i* ,oktryna
kocie!na m&wi' e rodz% si( z ni%' a!e w
momencie $rzy"cia na wiat ma"% do wy-
+oru o$owiedzie. si( za Go#iem a!+o $rze-
ciwko =iemu' i wy+&r "est nieodwoa!ny*
7iedy "u zadecydu"%' s% na zawsze $rzy-
dzie!one' $o stronie do+ra a!+o $o stronie
za* 9ch' i anioy rodz% si( r&wnie o+rze-
1548
zane* W kadym razie Anioy 9czyszcza-
"%ce i Anioy ;hwa!e+ne' i +y. moe sie-
demdziesi%t s$or&d Anio&w 9+ecnoci*
;zy to oznacza' e wszystkie anioy s%
$ci m(skie": $yta szczu$a' ciemnowo-
sa ko+ieta*
,okadnie rzecz +ior%c' s% +ezcie!esne
i "ako takie $oz+awione $ci od$owiada
;unnin#ham* ?ecz w #runcie rzeczy re!i-
#ie' kt&re wierz% w anioy' to #&wnie re!i-
#ie $atriarcha!ne' i kiedy anioy s% wizua!i-
zowane' zazwycza" $rzy+iera"% $osta. m(-
sk%* ;hocia niekt&re z nich na"wyra0nie"
$otra)i% zmienia. $e. wed!e uznania* Hi!-
ton $owiada w /Da"u utraconym1-* /,u-
chy' #dy zechc%' mo#% kad% $e. $rzy"%.'
!u+ o+ieF tak de!ikatna i "ednorodna "est ich
esenc"a czysta1* - ko!ei niekt&re anioy od
$ocz%tku $omy!ane +yy "ako ko+iety*
Hamy na $rzykad Szekin(' /o+!u+ienic(
Pana1' mani)estac"( 5e#o chway zamiesz-
1549
ku"%ce" w !udziach* ,a!e"' So)ia' anio m%-
droci* < ?i!ith' $ierwsza ona Adama' de-
mon $o%dania***
;zy demony uwaa si( zatem za anio-
y: chce wiedzie. wysoki m(czyzna o
wy#!%dzie $ro)esora uniwersytetu*
9czywicie* S% one anioami' kt&re
o$owiedziay si( $rzeciwko Go#u* ?ecz
nada! anioami' nawet "e!i my' mierte!ni-
cy' $ostrze#amy ich as$ekty "ako demo-
niczne czy dia+o!iczne*
< tak da!e" i da!e"* Wszyscy sucha"%'
"ak+y +y $osacem same#o Go#a* 9$o-
wiada o hierarchiach anie!skich sera)i-
nach' cheru+inach' tronach' dominac"ach'
$ryncy$atach' $ot(#ach' cnotach' archa-
nioach i anioach i m&wi im o r&nych
!istach siedmiu #&wnych anio&w' kt&re
tak r&ni% si( od sie+ieF #dy wymieni% Hi-
chae!a' @a+rie!a i Da)ae!a' o$owiada ze
swad% o dziewi(.dziesi(ciu tysi%cach anio-
1550
&w zniszczenia i o trzystu anioach wie-
t!istychF $rzyzywa siedem anio&w z sied-
mioma tr%+ami cytowanych w A$oka!i$sie
Qwi(te#o 5anaF m&wi' kt&re anioy wada"%
siedmioma dniami ty#odnia' a kt&re #odzi-
nami dnia i nocyF sy$ie "ak z r(kawa cu-
downymi anie!skimi imionami' -adkie!a'
>ashma!a' 9r$hanie!a' 5ehudie!a' Pha!e#a'
-a#za#e!a* Wszystko to zda"e si( nie mie.
koca* 5est u szczytu chway* 5est )ontann%
ta"emne" wiedzy* Potem nastr&" uniesienia
mi"a* 5est sam w $omieszczeniuF #or!iwa
widownia znikn(a* -nowu my!i' e daru-
"e so+ie wy"azd na $rzy"(cie* =ie* =ie* Po-
"edzie* ;hce zo+aczy. 5oann(*
Wraca do kom$utera i $rzed $&"ciem
s$a. wywou"e "eszcze dwa anioy2 ?ewia-
tana i Gehemota* Gehemot to anio o $osta-
ci wie!kie#o hi$o$otama' +estia ciemnoci'
anio chaosu* ?ewiatari "est "e#o towarzy-
szem' $ot(n% wie!ory+ic%' ws$aniaym
1551
w(em morskim* Aacz% d!a nie#o na
ekranie* 9#romna $aszcza Gehemota roz-
wiera si( szeroko* ?ewiatan rozdziawia
#(+( "eszcze szerze"* /5estemy #odni
m&wi% mu* 7iedy $ora karmienia:1* We-
d!e wiedzy ra+iniczne" tych dw&ch $oknie
wszystkie $rzek!(te dusze na kocu dni*
;unnin#ham ciska im #ar. e!ektronicz-
nych sardynek i odsya o+u* -amyka"%c
oczy' inwoku"e Poteha' anioa za$omnie-
nia' i za$ada w czarny' $oz+awiony ma-
rze sen*
=ast($ne#o ranka $racu"e $rzy swoim
+iurku nad standardowym e!ementem' $ro-
#ramem usuwa"%cym $rzekamania d!a sa-
te!ity sz$ie#owskie#o trzecie#o kwadranta'
kiedy na#!e zaczyna si( nie$owstrzymanie
trz%.* =i#dy wczenie" mu si( to nie $rzy-
darzyo* Paznokcie ma $rawie +iae' nad-
#arstki sztywne' donie mu dr%* Przeszy-
1552
wa"% #o dreszcze* ;zu"e si( tak' "ak+y nie
s$a od wie!u dni* W azience o$iera si( o
umywa!k( i $atrzy na swo"% +!ad%' s$oco-
n% twarz* 7to $odchodzi od tyu i $yta2
Wszystko w $orz%dku' ,an:
Aak* Ao ty!ko niewie!ki atak mdoci*
Wszystkie te $rywatki w rodku ty#o-
dnia do$rowadza"% czowieka na skra"
$rze$aci $owiada ten dru#i i odchodzi*
Aowarzyskie wymo#i zostay zachowa-
ne2 $ytanie' niezo+owi%zu"%ca od$owied0'
art' $oe#nanie* H&#+y dosta. ataku ser-
ca i o+a" zachowa!i+y si( identycznie*
;unnin#ham nie ma $rzy"aci& w +iurze*
Wie' e uwaa"% #o za ekscentryka eks-
centryka w ne#atywnym sensie' nie ko#o
ener#iczne#o i $ene#o $omys&w' racze"
za oso+!iwe#o $uste!nika i e "est coraz
#orze"* H&#+ym zniszczy. wiat' my!i*
H&#+ym i. do ;entra!i' stuka. w k!awia-
tur( $rzez $i(tnacie sekund' i minut( $&0-
1553
nie" +y!i+ymy w stanie a!armu' a sze.
minut $&0nie" z nie+a $o!eciay+y $ierwsze
+om+y* H&#+ym $osa. ten sy#na* =a-
$rawd( m&#+ym to zro+i.* H&#+ym to
zro+i. cho.+y teraz*
9#arnia"% #o )a!e mdoci i chwyta si(
kraw(dzi umywa!ki' a ostatni skurcz $rze-
mi"a* Potem o+mywa twarz i "u s$oko"-
nie"szy wraca do swo"e#o +iurka w$atry-
wa. si( w mae zie!one sym+o!e na mi#o-
cz%cym ekranie*
Ae#o wieczora' wci% $r&+u"%c zna!e0.
za"(cie d!a Gasi!eusa' odkrywa' e nie-
ustannie my!i o demonach' i o "ednym de-
monie nieistnie"%cym w k!asyczne" demo-
no!o#ii demonie HaOwe!!a' tym' za $o-
moc% kt&re#o )izyk 5ames ;!erk HaOwe!!
$ro$onowa $osya. szy+ko $orusza"%ce
si( mo!ekuy w "edn% stron(' a $owo!ne w
dru#%' stwarza"%c w ten s$os&+ niezwyk!e
1554
e)ektywn% metod( o#rzewania i chodze-
nia* Gy. moe Gasi!eusowi na!ey $rzy-
dzie!i. ro!( ko#o w rodza"u )i!tra* Aydzie
wczenie" ki!ka wyszych anio&w skary-
o si( na nadmiernie +!isk% w $ami(ci
kom$utera o+ecno. ich u$adych $o+ra-
tymc&w* =a tym dysku nie$rzy"emnie
czu. siark% $owiedzia @a+rie!* ;un-
nin#ham zastanawia si(' czy m&#+y uczy-
ni. z Gasi!eusa ko#o w rodza"u steru"%ce-
#o ruchem w ramach $ro#ramu2 niech sie-
dzi tam i kieru"e anioy nie+iaskie do "ed-
ne#o sektora $ami(ci' a u$ade do dru#ie-
#o*
<dea $rzemawia do nie#o $rzez "akie
trzydzieci sekund* Potem dostrze#a' "ak
+ardzo "est trywia!na* =ie $otrze+u"e anio-
a do takie" $racyF wystarczy niewie!ki $ro-
#ram* ;unnin#ham stosu"e si( do kate#o-
ryczne#o im$eratywu 7anta2 ni#dy nie
uywa" anioa "ako zwyke#o $ro#ramu*
1555
4miecha si(' +y. moe $o raz $ierwszy
od ty#odnia* ;&' nie $otrze+u"e nawet
$ro#ramu* Poradzi so+ie sam' $o $rostu
$rzydzie!a"%c ksi%(ta =ie+ios do "edne#o
$!iku' a demony do inne#o* ,ot%d takie
dzie!enie ich nie wydawao si( konieczne'
+owiem uczyni+y to niezwocznie' a!e
skoro teraz zacz(y narzeka.***
-aczyna $isa. $ro#ram rozdzie!a"%cy
$!iki* Powinno to za"%. mu ki!ka minut' a!e
$racu"e nie$orz%dnie' "ak+y +ezmy!nie' w
niety$owy d!a sie+ie' chaotyczny s$os&+*
5ednym ruchem r(ki wymazu"e to' co na$i-
sa* @a+rie! +(dzie musia "eszcze $rzez
troch( znosi. nie$rzy"emny od&r siarki'
my!i*
W skroniach czu"e t($y' $u!su"%cy +&!*
Ha s$ieczone usta i sucho w #ard!e* Gasi-
!eus te +(dzie musia troch( $oczeka.*
;unnin#ham wk!e$u"e ko!e"ne#o anioa'
$ozwa!a"%c $a!com' +y wy+ray za nie#o' i
1556
$o chwi!i widzi $rzed so+% anioa o nieru-
chome" twarzy i !ni%ce" meta!owe" sk&rze*
5eden z wczenie"szych' zda"e so+ie s$ra-
w(*
=ie $ami(tam two"e#o imienia
m&wi* 7im "este:
5estem Ana$haOeton*
A two"a )unkc"a:
7iedy mo"e imi( zostanie wym&wione
na #os' s$rawi(' e anioy wezw% cay
wszechwiat $rzed o+!icze s$rawied!iwo-
ci w dniu S%du 9stateczne#o*
9 5ezu wzdycha ;unnin#ham* =ie
chc( cie+ie dzisia"*
9dsya Ana$haOetona i $o chwi!i zna"-
du"e si( w towarzystwie ciemne#o anioa
A$o!!yona' +osono#ie#o' $okryte#o usk%'
ze smoczymi skrzydami' dzier%ce#o k!u-
cze do 9tchani*
=ie m&wi ;unnin#ham i $rzyzywa
Hichae!a' sto"%ce#o z o+naonym mie-
1557
czem nad 5erozo!im%' odsya #o ty!ko $o
to' +y u"rze. na ekranie anioa o siedem-
dziesi(ciu tysi%cach st&$ i czterech tysi%-
cach skrzyde' Azrae!a' anioa mierci*
=ie $owtarza* =ie ty* 9 ;hrysteS
Hciwa armia wy$enia "e#o kom$uter*
Przez ekran $rzetacza si( trze$ocz%ca masa
skrzyde' oczu i dzio+&w* ,ry i wy%cza
kom$uter na do+re* 5ezu' my!i' 5ezu' 5ezu'
5ezu* Przez ca% noc soca eks$!odu"% w
"e#o umy!e*
W $i%tek kierownik ;unnin#hama' =ed
>arris' $odchodzi do "e#o +iurka nienatu-
ra!nie swo+odnym krokiem i $yta' czy ro+i
co s$ec"a!ne#o w weekend* ;unnin#ham
wzrusza ramionami*
<d( na $rzy"(cie w so+ot( wieczorem'
to wszystko* ,!acze#o $ytasz:
Hy!aem' e moe wy+ierasz si( na
ry+y a!+o co w tym #ucie* -da"e si(' e
to ostatni adny weekend $rzed $or% desz-
1558
czow%' nie uwaasz:
=ie "estem w(dkarzem' =ed*
Wy+ierz si( #dzie* Po"ed0 do Honte-
rey* A!+o do krainy wina*
,o cze#o zmierzasz:
Hy!(' e $rzydaa+y ci si( maa zmia-
na tem$a m&wi >arris $rzy"a0nie* Par(
dni wo!ne#o* Pracu"esz tak intensywnie' e
zaczyna si( to na to+ie od+i"a.*
;zy to a tak oczywiste:
>arris kiwa #ow%*
Wyda"esz si( zm(czony' ,an* Ao wi-
da.* 5estemy tuta" kim w rodza"u kontro-
!er&w ruchu $owietrzne#o' $racu"emy tak
ci(ko' e zaczynamy ni. o +yskach na
ekranie* Ao niedo+rze* Wy"ed0 z miasta'
cho$ie* ,e$artament 9+rony $rzez ki!ka
dni da so+ie rad( +ez cie+ie* W $orz%dku:
We0 wo!ne w $oniedziaek* =awet we
wtorek* =ie mo#( $ozwo!i.' e+y kto o+-
darzony tak nie$rzeci(tnym umysem sa-
1559
nia si( ze zm(czenia' ,an*
W $orz%dku' =ed* Pewnie* ,zi(ki*
,onie $onownie mu dr%* Paznokcie
ma zu$enie +iae*
< zaczni" wczenie weekend* =ie ma
$owodu' e+y stercza tuta" do czwarte"*
5e!i to "est $orz%dku***
-nika"* =ic nie m&wS
;unnin#ham ro+i $orz%dek na +iurku i
nie$ewnie wychodzi z +udynku* Stranicy
$ozdrawia"% #o $rzy"a0nie* Wszyscy wy-
da"% si( wiedzie.' e odesano #o do domu
wczenie"* ;zy tak wanie o#!%da zaama-
nie w $racy: Przez chwi!( +%dzi $o $ar-
kin#u' nie $ami(ta"%c' #dzie zostawi sa-
moch&d* Wreszcie #o zna"du"e i "edzie do
domu $i(.dziesi%tk%' nieustannie $o#ania-
ny $rzez innych kierowc&w k!aksonami*
Siada zm(czony $rzed swoim kom$ute-
rem i uruchamia system' $rzywou"%c >a-
rahe!a* - $ewnoci% anio kom$uter&w nie
1560
+(dzie nie$okoi #o adnymi $owanymi
kwestiami*
>arahe! m&wi2
;&' udao nam si( zaatwi. za cie+ie
kwesti( Gasi!eusa*
Aak:
4rie! da $odstawow% ide(' na $odsta-
wie twoich $rzemy!e na temat ,emona
HaOwe!!a* <sra)ae! i Azrae! nieco "% rozwi-
n(!i* Ao' cze#o $otrze+a' to anioa uosa+ia-
"%ce#o s$rawied!iwo. i aski +osk%* 7o-
#o w rodza"u s(dzie#o' )i!tratora* Ae#o'
kt&ry way uczynki i Wyda"e werdykt*
;o w tym nowe#o: $yta ;unnin-
#ham* 7to taki istnie"e w kade" mito!o-
#ii' od Sumeru i K#i$tu $oczyna"%c* -a-
msze istnie"e mechanizm oceniania dusz
zmarych ten idzie do ra"u' ten do
$ieka***
Poczeka" m&wi >arahe!* 5eszcze
nie skoczyem* =ie m&wi( tuta" o ocenia-
1561
niu indywidua!nych dusz*
9 czym zatem:
9 wiatach od$owiada anio* Gasi-
!eus +(dzie s(dzi% wiat&w* Podda"e on
ocenie ca% $!anet( i decydu"e' czy nad-
szed "e" czas*
5ako cz(. mechanizmu S%du:
Wanie* Ao on $rzedstawia materia
dowodowy Go#u i $oma#a mu $od"%. de-
cyz"(* < to on da"e znak <sra)ae!owi do za-
d(cia w tr%+(' i to on $rzywou"e Ana$ha-
Oetona' e+y wezwa wszystkich $rzed o+-
!icze S$rawied!iwoci* 5est #&wnym anio-
em A$oka!i$sy' niszczycie!em wiat&w* <
$omy!e!imy' e m&#+y nada. mu wy-
#!%d***
9ch $rzerywa mu ;unnin#ham*
=ie teraz* Porozmawia"my o tym innym
razem*
Wy%cza kom$uter' na!ewa so+ie drinka
i siedzi' w$atru"%c si( w wie!kie drzewo
1562
euka!i$tusowe za oknem* Po "akim czasie
zaczyna $ada.* =iez+yt do+ry weekend na
wy"azd za miasto' my!i* =ie w%cza "u
kom$utera te#o wieczora*
Himo wszystko ;unnin#ham "edzie na
$rzy"(cie* 5oanny tam nie ma* -adzwonia'
e+y odwoa. s$otkanie' $&0no w so+ot(
$o $oudniu' tumacz%c si( $rzezi(+ieniem*
=ie wykrywa oznak $rzezi(+ienia w "e"
#osie' a!e +y. moe m&wi $rawd(* A!+o
zna!aza so+ie "akie !e$sze za"(cie na so-
+otni wiecz&r* 9n "ednak "est "u $rzy#oto-
wany do wy"azdu na $rzy"(cie i tak zm(-
czony' tak wy$a!ony' e atwie" "est mu
zrea!izowa. $ierwotny $!an ni zadawa.
so+ie trud "e#o zmiany* Aak wi(c okoo
&sme" wieczorem' chocia !ekko my' "e-
dzie do San Hateo*
Przy"(cie od+ywa si( nie na ws$ania-
ych wz#&rzach na zach&d od miasta' a!e w
1563
maym' ciasnym mieszkaniu' $ooonym
+!isko centrum' z me+!ami' kt&re wyda"%
si( $ochodzi. ze studenckich czas&w #o-
s$odarza* Aani s$rz(t odtwarza $o$u!arne
$rze+o"e s$rzed dziesi(cio!ecia' a mi#a"%cy
ekran za$ewnia tandetne e)ekty wiet!ne*
@os$odarz "est kim w rodza"u s$ec"a!isty
od marketin#u w due" )irmie $roduku"%ce"
#ry wideo z San 5ose i wi(kszo. "e#o #o-
ci r&wnie' wyda"e si(' e s% $racownika-
mi duych )irm* Futuro!o# z =owe#o 5or-
ku $rze$rasza' a!e ma inne $!anyF synny
soc"o+io!o# nie do"echaF $oeci wideo z
San Francisco to dwa" #e"e' kt&rzy rozma-
wia"% ty!ko ze so+% i nie odda!a"% si( za-
nadto od +aruF s$ec"a!ista od nauki szym-
$ans&w mowy "est "u czerwony i s$ocony
na twarzy wskutek wy$ite#o a!koho!u i
usi!nie $odrywa $u!chn% ko+iet( o+wie-
szon% astro!o#iczn% +iuteri%* ;unnin-
#ham' odr(twiay' dry)u"e $rzez $rzy"(cie'
1564
"ak+y +y zro+iony z ekto$!azmy* - nikim
nie rozmawiaF nikt nie odzywa si( do nie-
#o* 9twarte +ute!ki z czerwonym winem
sto"% na sto!iku $rzy oknie' na!ewa so+ie
kie!iszek* Stoi tam' nieruchomy' s$ara!io-
wany inerc"%* Wyo+raa so+ie' e na#!e
roz$oczyna $rzemow( na temat anio&w'
o$owiada wszystkim' "ak <thurie! dotkn%
szatana swo"% w&czni% w ra"skim o#ro-
dzie' #dy =ie$rzy"acie! z+!iy si( do Kwy'
"ak hierarcha Ata$hie! $odtrzymu"e =ie+o
trzema $a!cami' e+y nie s$ado* A!e nie
m&wi nic* Po "akim czasie $odchodzi do
nie#o szczu$a' ekstrawa#ancko u+rana
ko+ieta o +yszcz%cych oczach i $yta2
A ty czym si( za"mu"esz:
5estem $ro#ramist% od$owiada ;un-
nin#ham* @&wnie rozmawiam z anioa-
mi* A!e za"mu"( si( r&wnie kwestiami
+ez$ieczestwa narodowe#o*
Anioy: $owtarza ko+ieta i mie"e
1565
si( $er!icie* Dozmawiasz z anioami:
=i#dy cze#o takie#o nie syszaam* =a-
!ewa so+ie drinka i szy+ko odchodzi*
Anioy: m&wi #ono ko+ieta od
astro!o#ii* ;zy kto m&wi co o anio-
ach:
;unnin#ham umiecha si(' wzrusza ra-
mionami i wy#!%da $rzez okno Pada co-
raz mocnie"* Powinienem "echa. do domu'
my!i* H&" $o+yt tuta" a+so!utnie nie ma
sensu Ponownie na!ewa so+ie wina* Fa-
cet od szym$ans&w nada! adoru"e astro!o-
k(' a!e ona wyda"e si( $r&+owa. od nie#o
uwo!ni. < z+!iy. do ;unnin#hama* Te+y
$orozmawia. z nim o anioach: Ha ci(-
kie $iersi' oczy o rozszerzonych 0renicach
i do. nie$orz%dny wy#!%d* =ie chce roz-
mawia. z ni% o anioach* =ie chce rozma-
wia. o anioach z nikim* Stoi na swoim
mie"scu $rzy oknie do momentu' #dy sta"e
si( "asne' e astro!oka zmierza w "e#o
1566
stron(F $otem kieru"e si( ku drzwiom* 9na
m&wi2
Syszaam' e interesu"esz si( anioa-
mi* Anioy to mo"a s$ec"a!no.* Studiowa-
am z***
Aniony od$owiada ;unnin#ham*
-a"mu"( si( anionami* Aak wanie $owie-
dziaem* 5estem chemikiem*
Poczeka" m&wi ko+ieta' a!e wymi"a
"% i wychodzi na zewn%trz* ,u#o trwa' za-
nim zna"dzie k!uczyki i otworzy samo-
ch&dF deszcz moczy #o doszcz(tnie' a!e to
mu nie $rzeszkadza* ,ociera do domu na
kr&tko $rzed $&noc%*
Przywou"e Da)aa* Wie!ki archanio
emanu"e ws$ania% zot% $owiat%*
Ay +(dziesz Gasi!eusem m&wi mu
Da)ae!* Pod"(!imy tak% decyz"( #osu-
"%c' hierarchia za hierarchi%* Wszyscy si(
z#adza"%*
=ie mo#( +y. anioem* 5estem czo-
1567
wiekiem od$owiada ;unnin#ham*
<stnie"e stosowny $recedens* Knoch
zosta za+rany do =ie+a i sta si( anioem*
Podo+nie "ak K!"asz* 5an ;hrzcicie! +y w
rzeczywistoci anioem* Staniesz si( Gasi-
!eusem* =a$isa!imy "u d!a cie+ie od$o-
wiedni $ro#ram* 5est na dyskuF ci%#ni" #o
i zo+aczysz* Awo"a wasna twarz s$o"rzy
na cie+ie z ekranu*
=ie m&wi ;unnin#ham*
5ak moesz odmawia.:
;zy na$rawd( "este Da)ae!em: H&-
wisz "ak kto z dru#ie" strony* 7usicie!*
Asmodeus* Astaroth* Ge!)e#or*
5estem Da)ae!* A ty "este Gasi!eus*
;unnin#ham zastanawia si(* 5est tak
zm(czony' e !edwie my!i*
Anio* ;zemu nie: ,eszczowa so+otnia
noc' kie$skie $rzy"(cie' u$i%cy +&! #owy2
wr&. do domu' a $rzekonasz si(' e uczy-
niono ci( anioem i wyznaczono wysokie
1568
mie"sce w hierarchii* ,!acze#o nie: ,!a-
cze#o' u dia+a' nie:
W $orz%dku m&wi* 5estem Gasi-
!eus*
7adzie donie na k!awiaturze i wystu-
ku"e $rost% )ormu(' kt&ra $ynie $o sieci
+ez$orednio do $ot(nych kom$uter&w
,e$artamentu 9+rony w $&nocne" 7a!i-
)ornii* -mienia"%c dwa znaki' wysya ten
sam sy#na do Dos"an* ,!acze#o nie: <sto-
t% +ez$ieczestwa "est redukc"a* Qwiatu
$ozostao "eszcze okoo szeciu minut*
;unnin#ham zawsze +y do+ry w tym' co
ro+i* -na ta"emny "(zyk kom$uter&w "ak
mao kto $rzed nim*
Potem $onownie wywou"e na ekranie
Da)ae!a*
Powiniene u"rze. sie+ie "ako Gasi!eu-
sa' $&ki "eszcze "est czas m&wi archanio*
Aak* 9czywicie* 5aki "est k!awisz do-
st($u:
1569
Da)ae! m&wi mu* ;unnin#ham zaczyna
#o w$isywa.*
;hod0' Gasi!eusieS 5estemy "ednymS
;unnin#ham s$o#!%da na ekran ze wzra-
sta"%cym zdumieniem i radoci%' $odczas
#dy ze#ar nie $rzesta"e tyka.*
1570
(The )a(uar hunter)
Przeoy Andrze) Uiembicki
%ucius -hepard )est na)szybcie) schodz7c7 no7 (iaz/
d7 noelistyce science fiction M iele za6 )e(o opoie6ci
ykazu)e zna)omo68 Ameryki Waci#skie)' )e) mieszka#c* i
ich ycia$ Ninie)sze opoiadanie nie )est y)7tkiem$ =zy )ed/
nak mamy do czynienia z fantasy' czy te )est to kole)na er/
s)a historii o 6iecie zna)du)7cym si5 innym ymiarzeD
Autor yboru skania si5 ku te) dru(ie) hipotezie$
1571
Ao du# "e#o ony wo+ec 9no)ria Kste-
Lesa' hand!arza s$rz(tem e!ektrycznym' $o
raz $ierwszy od niema! roku s$rowadzi
Kste+ana ;aaksa do miasta* - natury +y
czowiekiem ceni%cym nade wszystko roz-
kosze wie"skie#o yciaF nies$ieszny rytm
ro!nicze#o dnia dodawa mu si' a noce
s$(dzone $rzy o#nisku na artach i $o#a-
w(dkach a!+o u +oku ony' <ncarnacion'
s$rawiay wie!k% $rzy"emno.* -domino-
wane $rzez s$&k( owocow% Puerto Hora-
da ze swymi z#ra"ami $onurych $s&w i
kna"$ami dudni%cymi amerykask% muzy-
k% +yo mie"scem' kt&re#o unika "ak zara-
zyF w istocie z "e#o domu na szczycie
#&ry' kt&re" z+ocza tworzyy na"da!e" na
$&noc wysuni(t% #ranic( Gahia 9nda'
oka!a"%ce zatok( $rzerdzewiae +!aszane
dachy $rzy$ominay skoru$( zakrze$e"
1572
krwi' "ak% mona niekiedy zo+aczy. na
ustach umiera"%ce#o*
5ednak te#o konkretnie ranka nie mia
inne#o wy+oru i musia odwiedzi. miasto*
<ncarnacion +ez "e#o wiedzy na+ya u
9no)ria na kredyt zasi!any +atery"nie od-
+iornik te!ewizy"ny' 9no)rio za #rozi za-
"(ciem na $oczet du#u wynosz%ce#o
osiemset !em$ir&w trzech m!ecznych kr&w
Kste+anaF nie #odzi si( na zwrot a$aratu'
$rzekaza natomiast wiadomo.' e "est
skonny $rzedyskutowa. inn% )orm( $at-
noci* @dy+y Kste+an utraci krowy' "e#o
doch&d s$ad+y $onie" $oziomu za$ew-
nia"%ce#o utrzymanieF z koniecznoci mu-
sia+y w takim wy$adku wr&ci. do dawne"
$ro)es"i' da!eko +ardzie" uci%!iwe" ni ro!-
nictwo*
Schodz%c z #&ry ciek% wi"%c% si(
wr&d s$a!onych socem zaro!i' nad kt&-
rymi kr&!oway drzewa +ananowc&w' o+ok
1573
chat z chrustu i somy takich samych "ak
"e#o wasna' nie my!a o 9no)riu' !ecz o
<ncarnacion* Skonno. do $ustoty !eaa
w "e" naturze i wiedzia o tym' kiedy si( z
ni% eniF a $rzecie te!ewizor +y sym+o-
!em r&nic' "akie $owstay mi(dzy nimi'
odk%d ich dzieci osi%#n(y do"rzao.* -a-
cz(a $rzy+iera. wystudiowane $ozy' na-
i#rawa. si( z wieniaczych o+ycza"&w Ks-
te+ana i stan(a na cze!e #ru$y starszych
niewiast' $rzewanie wd&w' z kt&rych
wszystkie +yy nad wyraz $rzem%drzae*
Siaday co noc wok& te!ewizora $r&+u"%c
$rze!icytowa. si( w m%drych uwa#ach na
temat amerykaskich )i!m&w krymina!-
nych' "akie zwyk!e o#!%dayF i co noc Kste-
+an siadywa $rzed chat%' sm(tnie duma"%c
nad stanem swe#o maestwa* Gy $rze-
konany' e <ncarnacion $rzez sw% zayo.
z wdowami chce mu zakomunikowa.' e
oczeku"e chwi!i' w kt&re" $rzywdzie"e
1574
czarn% sukni( i sza!' e teraz' skoro wy$e-
ni "u swe zadania "ako o"ciec' "est d!a nie"
ty!ko ci(arem* ;ho. miaa do$iero czter-
dzieci "eden !at' trzy !ata mnie" ni Kste-
+an' rezy#nowaa sto$niowo ze wiata
zmys&wF rzadko si( teraz kocha!i i +y $e-
wien' e wynika to cz(ciowo z "e" niech(-
ci wo+ec )aktu' i z nim wiek o+szed si(
askawie* Wy#!%da "ak "eden z ,awnych
Patuk&w wysoki' o ostro rze0+ionych ry-
sach twarzy i szeroko osadzonych oczachF
"e#o miedziana sk&ra +ya $rawie +ez
zmarszczek' wosy za mia kruczoczarne*
Wosy <ncarnacion $rzetykaa siwizna' a
czyste $i(kno "e" czonk&w uton(o w zwa-
ach tuszczu* =i#dy nie oczekiwa' e $o-
zostanie $i(kna' i $r&+owa "% $rzekona.'
e kocha w nie" ko+iet(' "ak% "est' nie za
dziewczyn(' "ak% +ya* A!e ta ko+ieta
umieraa' zaraona t% sam% choro+%' "aka
toczya Puerto Horada' i +y. moe umiera-
1575
a take "e#o mio. do nie"*
Py!ista u!ica' $rzy kt&re" mieci si(
sk!e$ ze s$rz(tem e!ektrycznym' +ie#a na
tyach kina oraz hote!u ;irco ,e! HarF z
"e" dru#ie" strony Kste+an widzia dwie
dzwonnice kocioa Santa Haria de! 9nda'
wysta"%ce nad dachem hote!u "ak ro#i
wie!kie#o kamienne#o !imaka* 5ako mo-
dzieniec' $ost($u"%c z#odnie z yczeniem
matki' kt&ra $ra#n(a ' +y zosta ksi(dzem'
s$(dzi trzy !ata w #machu $od owymi
wieami' $rzy#otowywany $rzez o"ca
@onsa!Lo do seminarium* Ae" cz%stki swe-
#o ycia aowa na"+ardzie"' +owiem aka-
demickie dyscy$!iny' kt&re w&wczas o$a-
nowa' uczyniy ze "ak+y roz+itka rzuco-
ne#o #dzie mi(dzy wiat <ndian a wiat
!udzi ws$&czesnychF w duszy dochowa
wiernoci naukom o"ca o ma#ii' historii
$!emienia' ta"nikach $rzyrody a $rzecie
nie m&# o$rze. si( wraeniu' e m%droci
1576
te s% a!+o $rzes%dami' a!+o czym $o $ro-
stu nieistotnym* ;ienie dzwonnic !e#y na
"e#o duszy r&wnie wyrazicie' "ak na wy-
+rukowanym dziedzicu $rzed kocioemF
ich widok kaza mu $rzys$ieszy. kroku i
o$uci. oczy*
=ieco da!e" miecia si( $rzy te" u!icy
;antina Atomica' $unkt z+orny do+rze sy-
tuowane" modziey miasta' a $o dru#ie"
stronie sk!e$ ze s$rz(tem e!ektrycznym'
$arterowy +udynek wykoczony &tym
stiukiem' ze s$uszczanymi na noc a!uz"a-
mi z #i(tkie#o meta!u* Fasad( zdo+i )resk
ma"%cy $rzedstawia. zna"du"%ce si( w
rodku towary2 $oysk!iwe !od&wki' te!e-
wizory i $ra!ki' kt&rym o#romu $rzydawa!i
wyma!owani u dou ma!ecy !udzie z r(ka-
mi wzniesionymi do #&ry w #ecie za-
chwytu* Dzeczywisty towar +y znacznie
mnie" im$onu"%cy i skada si( #&wnie z
radiood+iornik&w i uywane#o s$rz(tu ku-
1577
chenne#o* =iewie!u mieszkac&w Puerto
Ho rada mo#o so+ie $ozwo!i. na co
wi(ce"' ci za' kt&rzy mo#!i' zao$atrywa!i
si( z zasady #dzie indzie"* Wi(kszo.
k!iente!i 9no)ria stanowi!i +iedacy z wie!-
kim trudem wywi%zu"%cy si( z narzucone-
#o $rzeze systemu s$atF "e#o +o#actwo
wywodzio si( w znacznym sto$niu ze
s$rzedawania na okr%#o tych samych' od-
zyskiwanych' $rzedmiot&w*
Daimundo KsteLes' +!ady mody czo-
wiek o na+rzmiaych $o!iczkach' ci(kich
$owiekach i zo!iwie skrzywionych
ustach' sta ws$arty o !ad(' kiedy wszed
Kste+anF umiechn% si( z niech(ci%'
#wizdn% $rzenik!iwie i $ar( sekund $&0-
nie" z $oko"u na za$!eczu wyoni si( "e#o
o"ciec2 wie!ka +rya !udzkie#o mi(sa' +!ed-
sza nawet ni Daimundo* 5e#o $!amist% y-
sin( kryy mie"scami zaczesane do tyu $a-
semka u!izanych szarych wos&w' a +rzuch
1578
roz$iera $rz&d nakrochma!one" (uayabe/
ry$ Doz$romieni si( i wyci%#n% do*
5ake mio ci( widzie. $owiedzia*
Daimundo' $rzynie nam kaw( i dwa krze-
sa*
Himo swe" niech(ci do 9no)ria Kste+an
nie m&# $ozwo!i. so+ie na #ru+iastwo2
ucisn% $odan% do*
Daimundo roz!ewa kaw( na s$odeczki'
omota krzesami i $atrzy s$ode +a' zy'
e kazano mu usu#iwa. <ndianinowi*
,!acze#o nie chcesz zwrotu te!ewizo-
ra: s$yta Kste+an' kiedy "u usiad* A
$otem' nie zd%ywszy u#ry0. si( w "(zyk'
doda2 ;zy naci%#anie mo"e#o !udu $rze-
stao +y. two"% zasad%:
9no)rio westchn%' "ak #dy+y wie!ce #o
wyczer$ywao wy"anianie s$raw takiemu
#u$cowi "ak Kste+an*
=ie naci%#am was* Wykraczam $oza
!iter( um&w' $ozwa!a"%c zwr&ci. towar'
1579
zamiast dochodzi. swe#o w s%dzie* W
twoim "ednak wy$adku w$adem na s$o-
s&+' kt&ry $ozwo!i ci zatrzyma. te!ewizor
+ez da!szych s$at' a "ednak wyr&wna. ra-
chunki*
;zy to ma +y. naci%#anie:
,yskus"a z czowiekiem' kt&re#o !o#ika
+ya #i(tka i e#oistyczna' "ak 9no)ria' mi-
"aa si( z ce!em*
Powiedz' cze#o %dasz rzek Kste-
+an*
9no)rio zwi!y swe war#i ko!oru suro-
we" kie+asy*
;hc(' e+y za+i "a#uara z Garrio ;a-
ro!ina*
5u nie $o!u"( od$ar Kste+an*
<ndianin si( +oi wtr%ci Daimundo'
wystawia"%c #ow( zza ramienia 9no)ria*
H&wiem ci*
9no)rio z+y #o #estem doni i $owie-
dzia do Kste+ana2
1580
Ao nierozs%dne* 5e!i za+ior( ci krowy'
zn&w +(dziesz $o!owa. na "a#uary* A!e "e-
!i teraz si( z#odzisz' +(dziesz musia u$o-
!owa. ty!ko "edne#o "a#uara*
5edne#o' kt&ry za+i "u omiu ow-
c&w Kste+an odstawi swo"% )i!iank( i
$odni&s si(* Ao nie "est zwyky "a#uar*
Daimundo rozemia si( o+e!ywie i Ks-
te+an $rzeszy #o wzrokiem*
AchS $owiedzia 9no)rio ze swym
umieszkiem $och!e+cy* A!e aden z
tych omiu nie stosowa two"e" metody*
-a $askim $ozwo!eniem' don 9no-
)rio rzek Kste+an z udan% #rzecznoci%*
Ham "eszcze do zaatwienia inne s$ra-
wy*
Pr&cz wymazania du#u za$ac( ci
$i(.set !em$ir&w za$ro$onowa 9no)rio*
,!acze#o: s$yta Kste+an* -e-
chcie" wy+aczy.' a!e nie mo#( uwierzy.'
e $owodu"e to+% troska o do+ro $u+!icz-
1581
ne*
Austa twarz 9no)ria $u!sowaa' a "e#o
twarz okrya si( mrokiem*
Hnie"sza o to doda Kste+an* < tak
za mao*
Wi(c do+rze* Aysi%c* 9+o"(tne za-
chowanie 9no)ria nie mo#o skry. %dzy
w "e#o #osie*
-aintry#owany' ciekaw' "akich #ranic
si(#nie determinac"a 9no)ria' Kste+an
wzi% sum( z $owietrza*
,ziesi(. tysi(cy owiadczy* < to z
#&ry*
QmieszneS -a ty!e mo#( na"%. dziesi(-
ciu my!iwych* ,wudziestuS
Kste+an wzruszy ramionami*
A!e ani "edne#o z mo"% metod%*
Przez moment 9no)rio siedzia ze s$!e-
cionymi domi i wyamywa $a!ce' "ak+y
+oryka"%c si( z "akim oszukaczym $o-
mysem*
1582
W $orz%dku wydusi wreszcie*
,ziesi(. tysi(cy*
Pow&d zainteresowania 9no)ria Garrio
;aro!ina sta si( na#!e oczywisty d!a Kste-
+anaF zrozumia' e zyski' o kt&re tu idzie'
uczyni% "e#o za$at( czym aonie ma-
ym* A!e o$(taa #o my!' co moe d!a
oznacza. dziesi(. tysi(cy !em$ir&w2 stado
kr&w' niewie!k% ci(ar&wk( do $rzewozu
$!on&w a!+o i $o $rzemy!eniu s$rawy
$o"%' e to mo!iwo. na"szcz(!iwsza
&w may domek w Garrio ;!arin' kt&re#o
<ncarnacion $o%daa caym sercem* Hoe
zmi(knie wo+ec nie#o' #dy #o ku$i%* -a-
uway' e Daimundo w$atru"e si( we z
chytrym umieszkiem i e nawet 9no)rio'
cho. wci% wz+urzony wysokoci% wyna-
#rodzenia' $oczyna zdradza. oznaki satys-
)akc"i' $o$rawia"%c )ady swe" (uayabery i
$rzy#adza"%c u!izane "u wosy* Kste+an
czu si( u$od!ony )aktem' i mo#% #o ku-
1583
$i.' $rzeto +y zachowa. ostatni% dro+in(
#odnoci' odwr&ci si( i wyszed ze sk!e$u*
Dozwa( to rzuci $rzez rami( i
dam wam od$owied0 rano*
/=owo"orski ,e$artament -a+&"stw1 z
ysym amerykaskim aktorem w ro!i #&w-
ne" +y te#o wieczoru atrakc"% $ro#ramu
te!ewizy"ne#oF wdowy siedziay $o turec-
ku na $ododze' za$enia"%c chat( tak kom-
$!etnie' e kuchenk( na w(#ie! drzewny i
hamak wyniesiono na zewn%trz' +y $&0nie"
$rzy+yym za$ewni. mo!iwo. o#!%dania*
Sto"%cemu w drzwiach Kste+anowi wyda-
wao si(' e "e#o dom $ad o)iar% inwaz"i
stada wie!kich $tak&w o zaka$turzonych
#owach' kt&rym "%dro mi#ot!iwe#o szare-
#o k!e"notu !e szataskie nauki* =iech(t-
nie $rzeciska"%c si( mi(dzy ko+ietami' do-
tar do $&ek zawieszonych na cianie za
a$aratem i si(#n%wszy ku na"wysze"' wy-
1584
do+y $oduny $akunek w $rzesyconych
o!iw% #azetach* 7%tem oka dostrze#' e
<ncarnacion w$atru"e si( we' a "e" war#i
wyci%#a"% si( i krzywi% w umiechuF &w
+azy!iszkowy umiech zostawi !ad w ser-
cu Kste+ana* Wiedziaa' co zamierza uczy-
ni.' i radowaa si(S =ie czua na"mnie"sze"
o+awyS Gy. moe wiedziaa o uknutym
$rzez 9no)ria $!anie za+icia "a#uara' +y.
moe s$iskowaa z 9no)riem' +y "e#o' Ks-
te+ana' wci%#n%. w $ua$k(S Dozwcie-
czony $rze$chn% si( $rzez wdowy' kt&re
zacz(y mamrota.' $od%y do swe#o #a"u
+ananowe#o i siad na kamieniu wr&d
drzew* =oc +ya $ochmurna < ty!ko #arstka
#wiazd $rzezieraa s$omi(dzy $ostrz($io-
nych' ciemnych !ici' kt&re koysane
wiatrem z+i"ay si( w #(stw( i ocieray o
sie+ie* Sysza chra$anie "edne" ze swoich
kr&w i czu intensywny od&r corralu$ Gyo
tak' "ak+y caa trwao. "e#o ycia zawara
1585
si( w te" wyizo!owane" $ers$ektywie' i do-
tk!iwie to odczuwa* H&# $rzyzna.' e
"e#o maestwo +yo $omyk%' a!e nie $o-
tra)i $rzy$omnie. so+ie adne#o swo"e#o
uczynku' kt&ry stanowi+y dostateczne
0r&do nienawistne#o umiechu <ncarna-
cion*
Po chwi!i rozwin% $akunek z #azet i do-
+y maczet( o w%skim ostrzu* Gya z te#o
rodza"u' "akie#o uywa si( do o+cinania
kici +anan&w' on "ednak za+i"a ni% "a#u-
ary* Arzyma "% w doni i to starczyo' +y
wr&cia mu $ewno. i $oczucie siy* Hin(-
y cztery !ata' odk%d $o!owa $o raz ostat-
ni' a $rzecie wiedzia' e nie utraci swe-
#o kunsztu* =ie#dy "ak $rzedtem "e#o
o"ca okrzykni(to #o na"wi(kszym my!i-
wym $rowinc"i =ueLa Ks$eranza i ow&w
nie $orzuci z $owodu wieku a!+o niedo(-
stwa' a!e d!ate#o' e "a#uary +yy $i(kne' a
ich uroda zacz(a $rzewaa. nad $owoda-
1586
mi' d!a kt&rych "e za+i"a* =ie mia te
wca!e !e$sze#o $owodu' e+y za+i"a. "a#u-
ara z Garrio ;aro!ina* Stanowi za#roenie
ty!ko d!a tych' kt&rzy na $o!owa!i' kt&rzy
$ra#n(!i wtar#n%. na "e#o terytoriumF "e#o
mier. miaa $rzynie. korzy. ty!ko nie-
#odziwemu czowiekowi i "(dzowate" o-
nie' roznie. zaraz( z Puerto Horada* A
$oza tym +y to czarny "a#uar*
/;zarne "a#uary m&wi mu o"ciec to
istoty ksi(ycowe* Ha"% r&wnie inne )or-
my i ma#iczne ce!e' w kt&re nie moemy
si( miesza.* =i#dy nie $o!u" na nieS1*
9"ciec nie m&wi' e "a#uary y"% na
ksi(ycu' a ty!ko e korzysta"% z "e#o
mocyF "ednak "ako dziecko Kste+an ni o
ksi(ycu !as&w z koci soniowe" i %k ze
sre+ra' $rzez kt&re "a#uary mkn% sz$arko
"ak czarna wodaF #dy o$owiedzia o"cu o
swych snach' ten od$ar' e s% od+iciami
$rawdy i e wczenie" czy $&0nie" t( skryt%
1587
$od nimi $rawd( $ozna* Kste+an ni#dy nie
$rzesta wierzy. w sny' nawet wo+ec ska!i-
ste#o' $oz+awione#o $owietrza #!o+u' "aki
$okazyway audyc"e naukowe w te!ewizo-
rze <ncarnacionF ksi(yc' kt&re#o ta"emni-
c( rozszy)rowano' +y "edynie niewie!e
wy"ania"%cym rodza"em snu' stwierdze-
niem )aktu' kt&ry redukowa rzeczywisto.
do s$raw $oznanych*
5ednak w miar( rozmy!a Kste+an za-
cz% na#!e $o"mowa.' e za+icie "a#uara
moe $rzynie. rozwi%zanie "e#o $ro+!e-
m&wF e $ost($u"%c w+rew naukom o"ca'
za+i"a"%c swe sny' sw% indiask% konce$-
c"( wiata' moe zna!e0. $orozumienie z
on%F z+yt du#o trwa w $& dro#i mi(dzy
dwiema konce$c"ami i oto nadszed czas
wy+oru* < nie +y to $rawdziwy wy+&r* W
tym wiecie zamieszkiwa' nie w wiecie
"a#uar&wF "e!i niez+(dna +ya mier. isto-
ty ma#iczne"' +y $ozwo!i. mu uzna. za ra-
1588
doci te!ewiz"(' wy$rawy do kina i domek
w Garrio ;!arin c&' w takim razie wie-
rzy w swo"% metod(* Hachn% maczet%'
$rzecina"%c nocne $owietrze' i rozemia
si(* Pr&no. <ncarnacion' "e#o kunszt my-
!iwski' $azerno. 9no)ria' te!ewizor***
wszystko to s$!atao si( ciasno "ak e!emen-
ty zak!(cia' kt&re#o owocem +(dzie zada-
nie kamu ma#ii i umocnienie tym aktem
niema#icznych doktryn' co w Puerto Ho-
rada rodz% z#ni!izn(* Dozemia si( $o-
nownie' a!e sekund( $&0nie" z+eszta si( za
to2 taki dokadnie s$os&+ my!enia zamie-
rza wykorzeni.*
=ast($ne#o ranka Kste+an wczenie
o+udzi <ncarnacion i zmusi "%' +y towa-
rzyszya mu do sk!e$u KsteLesa* Haczeta
w sk&rzane" $ochwie koysaa si( u "e#o
+oku' ni&s r&wnie "utow% sakw(' zawie-
ra"%c% ywno. i zioa niez+(dne $odczas
1589
ow&w*
Hi!cz%ca <ncarnacion z twarz% okryt%
sza!em kroczya o+ok nie#o* @dy dotar!i
do sk!e$u' Kste+an kaza 9no)riowi $rzy-
stawi. na rachunku stem$e! -APRA;9-
=9' a $otem rachunek i $ieni%dze wr(czy
<ncarnacion*
5e!i za+i"( "a#uara a!+o on za+i"e
mnie $owiedzia szorstko wszystko +(-
dzie two"e* @dy+ym nie wr&ci w ci%#u ty-
#odnia' moesz uzna.' e nie wr&c( ni#dy*
;o)n(a si( o krok' a na "e" twarzy od+i-
a si( trwo#a' "ak #dy+y u"rzaa #o w no-
wym wiet!e i $o"(a skutki swe#o $ost(-
$owaniaF "ednak kiedy wychodzi' nie zro-
+ia nic' +y #o $owstrzyma.*
Po dru#ie" stronie u!icy' ws$arty o cia-
n( ;antina Atomica Daimundo KsteLes
rozmawia z dwiema dziewczynami w
dinsach i )a!+aniastych +!uzkachF dziew-
cz(ta wymachiway r(kami' $odry#iway
1590
w rytm muzyki do+ie#a"%ce" z !oka!u i Ks-
te+anowi wyday si( +ardzie" o+ce od
zwierz(cia' na kt&re mia za$o!owa.*
Daimundo dostrze# #o i sze$n% co
dziewczynomF zerkn(y $rzez rami( i wy-
+uchy miechem* -a#niewany "u z $o-
wodu <ncarnacion' Kste+an $oczu teraz
$rzy$yw zimne" )urii* Przeszed $rzez u!i-
c(' a z+!iywszy si( do #ru$ki ws$ar do
na r(ko"eci maczety i w+i wzrok w Da-
imundaF ni#dy $rzedtem nie zwr&ci uwa-
#i' "ak mi(kki "est ten cho$ak' "ak wy$ra-
ny z oso+owoci*
Hno#o. $ryszczy $ienia si( na "e#o
+rodzie' sk&ra $od oczami $oc(tkowana
+ya ma!ekimi w#(+ieniami' "akie m&#-
+y zostawi. moteczek "u+i!erski' a oczy'
nie mo#%c znie. s$o"rzenia Kste+ana'
$rze+ie#ay od "edne" dziewczyny do dru-
#ie"*
Wcieko. Kste+ana rozto$ia si( w od-
1591
razie*
5estem Kste+an ;aaO $owiedzia*
-+udowaem sw&" wasny dom' oraem
swo"% ziemi( i s$odziem czworo dzieci*
,zisia" id( za$o!owa. na "a#uara z Garrio
;aro!ina' +y cie+ie i twe#o o"ca uczyni.
"eszcze +ardzie" s$asionymi ni "estecie*
9mi&t s$o"rzeniem Daimunda od st&$
do #&w' a $otem' za$rawia"%c sw&" #os
niesmakiem' za$yta2
A ty kim "este:
=a+rzmiae o+!icze Daimunda skurczyo
si( z nienawici' cho$ak "ednak nic nie
odrzek* ,ziewcz(ta zachichotay i w+ie-
#y do kna"$yF Kste+an sysza' "ak o$isu"%
incydent' sysza miech i nada! w$atrywa
si( w Daimunda* 7i!ka innych dziewcz%t
wystawio #owy $rzez drzwi' chichocz%c i
sze$cz%c* Kste+an odwr&ci si( na $i(cie i
odszed* -a "e#o $!ecami roz+rzmiewa
ch&ra!ny nie$ohamowany miech' a dziew-
1592
cz(cy #os zawoa k$i%co2
DaimundoS 7im "este:
,o%czyy wnet inne #osy i okrzyk $o-
wtarzano "u ch&rem*
Garrio ;aro!ina nie +yo na$rawd(
dzie!nic% Puerto HoradaF !eao za Punta
Hana+iVue' zamyka"%c zatok( od $ou-
dnia' oddzie!one od morza !ekkim wznie-
sieniem z #a"em $a!mowym i na"$i(knie"-
sz% $!a% w cae" $rowinc"i' $&ksi(ycem
+iae#o $iasku $rzechodz%cym da!e" w "a-
s$isowozie!one $ycizny* ;zterdzieci !at
temu +ya tu kwatera #&wna )army eks$e-
rymenta!ne"' zaoone" $rzez s$&k( owo-
cow%' $ro"ektu na tak o!+rzymi% ska!(' e
wzniesiono na mie"scu cae miasteczko2
rz(dy +iaych' krytych #ontem dom&w o
osoni(tych werandach' "akie mona zo+a-
czy. na zd"(ciach z $rowinc"ona!ne" Ame-
ryki* S$&ka !ansowaa ten $ro"ekt "ako ka-
1593
mie w(#ie!ny $rzyszoci kra"u' o+iecu"%c
u$rawy intensywne' kt&re z!ikwidu"% #&dF
"ednak w roku 19EN e$idemia cho!ery s$u-
stoszya wy+rzee i miasto zostao $orzu-
cone* @dy za zanikaa "u o+awa $rzed
choro+%' s$&ka za"mowaa w $o!ityce na-
rodowe" $ozyc"( na ty!e si!n%' +y m&c
$rzesta. si( troszczy. o sw&" )i!antro$i"ny
wizerunek' z $ro"ektu tedy zrezy#nowano'
a #os$odarstwo $orzucono a do chwi!i'
#dy w tym samym roku' w kt&rym Kste-
+an $rzesta $o!owa. ku$i!i "e inwesto-
rzy z zamiarem +udowy due#o kurortu*
Ao wtedy $o"awi si( "a#uar* ;ho. nie za-
+i adne#o z ro+otnik&w' $rzerazi ich do
te#o sto$nia' e odm&wi!i roz$ocz(cia $ra-
cy* Wysano my!iwych i tych "a#uar za+i-
"a* 9statnia #ru$a wy$osaona +ya w
+ro automatyczn% i s$rz(t techniczny
wsze!kie#o rodza"u' a!e "a#uar uska my-
!iwych "edne#o $o dru#imF te#o $ro"ektu
1594
r&wnie wi(c $oniechano* ;hodziy su-
chy' e #runty $onownie zostay s$rzedane
3teraz Kste+an wiedzia komu8 i e zn&w
rozwaa si( my! o +udowie kurortu*
Harsz w u$a!e z Puerto Horada +y na-
der m(cz%cy' dotarszy wi(c na mie"sce
Kste+an siad $od $a!m% i $osi!i si( zim-
nymi $!acuszkami z +anan&w* @rzywacze'
+iae "ak $asta do z(+&w' roz+i"ay si( o
+rze#' nie niosy "ednak adnych od$ad-
k&w cywi!izac"i' !ecz zwi(de !icie $a!mo-
we' kawaki drewna i kokosy* -e wszyst-
kich dom&w za!edwie cztery unikn(y $o-
kni(cia $rzez dun#!(' !ecz i z tych wida.
+yo ty!ko )ra#menty osadzone na ksztat
+utwie"%cych wr&t w czarnozie!one" cia-
nie ro!innoci* =awet w "askrawym +!a-
sku soca s$rawiay u$iorne wraenie2
siatki w oknach +yy $oszar$ane' deski
zszarzay od zmian $o#ody' kaskady $n%-
czy s$yway z )asad* =a "edne" z werand
1595
wyr&s man#owiec i dzikie $a$u#i dzio+a-
y "e#o owoce*
=ie odwiedza +arria od dziecistwa2
widok ruin $rzerazi #o w&wczas' a!e teraz
$rzem&wi si!nie do "e#o wyo+ra0ni' do-
wodz%c wszechwadzy $raw $rzyrody*
Ara$ia #o my!' e $rzy "e#o $omocy to
wszystko $rzeksztaci si( w mie"sce' #dzie
$a$u#i +(d% $rzykute do erdek' a "a#uary
stan% si( wzorami na o+rusachF mie"sce
$ene +asen&w i turyst&w $o$i"a"%cych ze
skoru$ orzech&w kokosowych* =iemnie"'
skoczywszy $osiek' wyruszy' +y z+ada.
dun#!(' i rycho odkry sz!ak nawiedzany
$rzez "a#uara2 w%sk% cieyn( wi"%c% si(
mi(dzy o+!e$ionymi winoro!% u$inami
dom&w $rzez "akie $& mi!i i urywa"%c%
si( nad Dio ,u!ce* -ie!e rzeki $yn%ce"
zakosami mi(dzy cianami dun#!i +ya
ciemnie"sza od zie!eni morzaF tro$y "a#u-
ara' widoczne na caym +rze#u' szcze#&!-
1596
nie za#(szczay si( "ednak na trawiastym
urwisku' wznosz%cym si( $i(. czy sze.
st&$ nad $oziomem wody* -astanowio to
Kste+ana* - urwiska "a#uar nie m&# $i. i z
ca% $ewnoci% tu nie s$a* ,uma $rzez
chwi!( nad t% za#adk%' !ecz w kocu skwi-
towa "% wzruszeniem ramion i wr&ci na
$!a(F $oniewa zamierza noc% czuwa.'
zdrzemn% si( w cieniu $a!m*
7i!ka #odzin $&0nie"' wczesnym $o$o-
udniem' wyrway #o ze snu sowa $ozdro-
wienia* 7roczya w "e#o stron( wysoka'
smuka' miedzianosk&ra ko+ieta u+rana w
odsania"%c% wynioso. $iersi ciemnozie-
!on% sukni(* @dy $odesza +!ie"' s$o-
strze#' e cho. "e" rysy ma"% cechy $atu-
kaskie' to $rzecie charakteryzu"% si( nie-
ty$ow% d!a $!emienia $rost% su+te!noci%F
rzek+y2 wycyze!owano "e na ksztat $rze-
$i(kne" maski* Hiaa $o!iczki ukada"%ce
si( w su+te!ne doeczki' $ene' rze0+ione
1597
usta' sty!izowane $i&rka z he+anu w mie"-
sce +rwi' oczy z detu i +iae#o onyksu' a
wszystko to roz"anione czowieczym +!a-
skiem* ;ieniutka warstewka $otu $okry-
waa "e" $iersi' a "eden $ukie! czarnych
wos&w s$oczywa na o+o"czyku wy#!%da-
"%c tak kunsztownie' "ak+y umieszczono
#o tam ce!owo* 4k!(ka o+ok Kste+ana i
$atrzya na +eznami(tnie' roztacza"%c "ed-
nak tak #or%c% aur( zmysowoci' e o#ar-
n(o #o $o%danie* Gryza morska $rzynio-
sa mu "e" za$ach' sodki aromat' kt&ry
$rzy$omina do"rzewa"%ce w socu owoce
man#o*
=azywam si( Kste+an ;aaO $owie-
dzia' +o!enie wiadom odoru swe#o wa-
sne#o $otu*
Syszaam o to+ie od$ara* Rowca
"a#uar&w* ;zy $rzy+ywasz za+i. "a#uara z
+arria:
Aak odrzek i to wyznanie zawsty-
1598
dzio #o*
-aczer$n(a #ar. $iasku i $atrzya' "ak
Sy$ie si( mi(dzy "e" $a!cami*
A "ak ty si( nazywasz: za$yta*
Powiem ci' "e!i zostaniemy $rzy"a-
ci&mi od$owiedziaa* ,!acze#o mu-
sisz za+i. "a#uara:
9$owiedzia "e" o od+iorniku te!ewizy"-
nym' a $otem' ku swemu zaskoczeniu'
stwierdzi' e o$isu"e swo"e $ro+!emy z <n-
carnacion i wy"ania' "ak zamierza $rzy-
wykn%. do "e" o+ycza"&w* =ie +yy to na"-
!e$sze tematy do omawiania z kim o+-
cym' a $rzecie da si( skoni. do wynu-
rzeF zdawao mu si(' e mi(dzy so+% a ni%
wyczuwa $owinowactwo i to wanie s$ra-
wio' i swe maestwo $rzedstawia +ar-
dzie" $onure' ni +yo w istocie' cho. +o-
wiem ni#dy dot%d nie zdradzi <ncarna-
cion' ch(tnie widzia+y mo!iwo. uczy-
nienia te#o o+ecnie*
1599
Ao "est czarny "a#uar $odkre!ia*
-a$ewne wiesz' e nie s% to zwyke zwie-
rz(ta' e ma"% swe dro#i' na kt&re nie $o-
winnimy wkracza.:
Kste+an sucha oszoomiony $owtarza-
nych $rzez ni% s&w o"ca' a!e z+a#ate!izo-
wa ten )akt "ako z+ie# oko!icznoci i od-
$ar2
Ho!iwe* A!e nie s% to mo"e dro#i*
Aak na$rawd(' to s% $owiedziaa*
Postanowie "e $o $rostu i#norowa.*
-aczer$n(a nast($n% #ar. $iasku*
5ak to zro+isz: =ie masz strze!+y* Ay!-
ko maczet(*
Ham r&wnie to odrzek' $oda"%c "e"
wydo+yt% z sakwy ma% $aczuszk( zi&*
Dozwin(a "% i $ow%chaa zawarto.*
-ioa: AchS -amierzasz oszoomi. "a-
#uara*
=ie "a#uara* Sie+ie* 9de+ra $a-
czuszk(* -ioa zwa!nia"% $rac( serca i na-
1600
da"% ciau $oz&r mierci* Wywou"% trans'
kt&ry "ednak momenta!nie mona $rze-
rwa.* 7iedy "e $rzeu"(' $oo( si( w mie"-
scu' $rzez kt&re "a#uar +(dzie musia
$rze". $odczas swych nocnych ow&w*
Pomy!i' e "estem martwy' a!e nie zacznie
si( $oywia.' do$&ki nie zyska $ewnoci'
e duch o$uci "u ciao* Si%dzie wi(c na
mnie' +y $oczu.' "ak unosi si( dusza* @dy
ty!ko zacznie si( sadowi.' $rzerw( trans i
d0#n( #o mi(dzy e+ra* 5e!i ma do +(-
dzie $ewna' umrze natychmiast*
A "e!i two"a do zawiedzie:
-a+iem niema! $i(.dziesi%t "a#uar&w
od$ar* Przestaem o+awia. si( nie$ew-
noci* Hetoda $rzesza na mo"% rodzin( od
,awnych Patuk&w i ni#dy' o i!e wiem' nie
zawioda*
A!e czarny "a#uar***
;zarny czy c(tkowany' o+o"(tne* 5a-
#uary to zwierz(ta instynktu i "eden $rzy-
1601
$omina dru#ie#o' #dy $rzychodzi czas
eru*
;& $owiedziaa nie mo#( yczy.
ci szcz(cia' a!e nieszcz(cia te nie ycz(*
Wstaa' strz%sa"%c $iasek z sukni* ;hcia
$o$rosi.' +y zostaa' duma "ednak nie $o-
zwo!ia mu te#o uczyni.* 9na za' "ak+y
zna"%c "e#o my!i' rozemiaa si(*
Hoe +(dziemy zn&w ze so+% rozma-
wia.' Kste+anie rzeka* Szkoda' #dy+y
do te#o nie doszo' wi(ce" nas +owiem %-
czy' ni so+ie dzisia" $owiedzie!imy*
9desza s$iesznie $!a%' sta"%c si( w
kocu ma!ek% ciemn% )i#urk%' kt&ra za)a-
!owaa w soneczne" m#!e i wreszcie zni-
ka*
Ae#o wieczoru' $oszuku"%c mie"sca do-
#odne#o do czuwania' Kste+an wyway
drzwi "edne#o ze zwr&conych w stron(
$!ay dom&w i wszed na werand(* 7ame-
1602
!eony roz+ie#y si( $o k%tach' ze s$owite-
#o w $a"(czyn( $rzerdzewiae#o krzesa
o#rodowe#o ze!izn(a si( i#uana i znikn(-
a w szcze!inie $odo#i* Wn(trze domu
+yo od$ycha"%ce i mroczne' a wy"%tek sta-
nowia $oz+awiona dachu azienka' do
kt&re" $rzez $!%tanin( winoro!i s%czyo si(
szarozie!one wiato* P(kni(ty sedes $een
+y wody deszczowe" i martwych owad&w*
;zu"%c si( nieswo"o' Kste+an wr&ci na
werand(' oczyci krzeso i usiad*
W da!i' na horyzoncie' nie+o i morze
sta$iay si( w szarosre+rn% m#(F wiatr za-
mar i $a!my trway nieruchomo "ak wy-
rze0+ioneF !ec%cy nisko nad )a!ami k!ucz
$e!ikan&w zdawa si( za$isem zdania ska-
da"%ce#o si( z czarnych hiero#!i)&w* ,o
Kste+ana nie docierao "ednak $rzedziwne
$i(kno te#o o+razu* =ie m&# $rzesta. my-
!e. o tamte" ko+iecie* Powracao raz za ra-
zem ws$omnienie "e" ud $u!su"%cych $od
1603
tkanin% sukni' kiedy si( odda!aa' a i!ekro.
$r&+owa sku$i. uwa#( na czeka"%cym #o
zadaniu' niewo!io #o tym mocnie"* Wy-
o+raa "% so+ie na#%' widzia #r( mi(ni
na$ina"%cych sk&r( $o!adk&w i wszystko
to roz$a!io #o do takie#o sto$nia' e $o-
cz% kr%y. $o werandzie' nie$omny na
)akt' i trzeszcz%ce deski zdradza"% "e#o
o+ecno.* =ie $otra)i wytumaczy. so+ie
wraenia' "akie na nim wywara* Hoe'
rozmy!a' to "e" o+rona "a#uara' ukazanie
wszystkie#o' co od$ycha od sie+ie*** i
wtedy o!nienie s$ado na "ak !odowy
+a!dachim*
Powszechnie mniemano wr&d Patuk&w'
e czowieka' kt&re#o ma rycho s$otka.
samotna i nieoczekiwana mier.' odwiedza
"e" $osaniec' a+y w zast($stwie rodziny
i $rzy"aci& $rzy#otowa. #o na to wyda-
rzenie* Hia teraz Kste+an zu$en% $ew-
no.' e tak% $osank% +ya ko+ietaF ko+ie-
1604
ta ce!owo $owa+na' +o suyo to $o#odze-
niu "e#o duszy z nieuchronnym !osem*
9$ad na krzeso $oraony tym odkry-
ciem* -na"omo. s&w o"ca' &w oso+!iwy
nastr&" rozmowy' na$omknienia' e %czy
ich co wi(ce" wszystko skadao si( w
cao. doskona!e z#odn% z tradycy"nym
$rzewiadczeniem Patuk&w* Wy$yn%
ksi(yc w trzecie" kwadrze' sre+rz%c $iaski
+arria' a on wci% siedzia' $rzykuty do
mie"sca swym !(kiem $rzed mierci%*
9+serwowa "a#uara od do+rych ki!ku
sekund' nim uwiadomi so+ie "e#o o+ec-
no.* -dawao mu si( zrazu' e to $o$y-
chany ka$ryn% +ryz% strz($ nocne#o nie-
+a' kt&ry o$ad na $iasek' wnet "ednak roz-
$ozna sun%ce#o ca! $o ca!u' "ak+y $od-
chodz%ce#o o)iar( "a#uara* A $otem "a#uar
$odskoczy wysoko' wykonu"%c zarazem
skr(t i o+r&t' i zacz% $rzemierza. $!a(
tam i z $owrotem' niczym wst%ka czarne"
1605
wody $yn%ca $o sre+rzystym $iachu* =i#-
dy dot%d nie widzia i#ra"%ce#o "a#uara i
"u to wystarczyo' +y #o zadziwi.F na"+ar-
dzie" "ednak zdumiewa #o )akt' e oto
oyy "e#o dzieci(ce sny* Patrzy' zda si('
na sre+rzyste %ki ksi(yca' $od#!%da"%c
"edn% z tamte"szych ma#icznych istot* Wi-
dok &w zniszczy w nim !(kF "ak dziecko
$rzycisn% nos do siatki' stara"%c si( nawet
nie mru#n%. okiem w o+awie' e uroni
cho.+y "edn% chwi!(*
W kocu "a#uar $rzerwa za+aw( i od-
da!a"%c si( od morza' ruszy w stron( dun-
#!i* Pozyc"a "e#o uszu i $een sku$ienia'
rozkoysany ch&d $owiedziay Kste+ano-
wi' e zwierz $o!u"e* -atrzyma si( $od
$a!m% "akie dwadziecia st&$ od domu'
uni&s e+ i zacz% +ada. $owietrze* G!ask
ksi(yca $rzedar si( $rzez !istowie' kad%c
$ynne smu#i wiata na "e#o zadzieF roz-
iskrzone &tozie!one !e$ia +yy "ak dwa
1606
w(#!e wyrwane z serca $omienia* Pi(kno
"a#uara' istne wcie!enie $raw idea!nych'
za$ierao dech w $iersiach i Kste+an' $rze-
ciwstawia"%cy to $i(kno !arwie" sz$etocie
swe#o $racodawcy i uomnoci $raw'
$rzez kt&re da si( zwer+owa.' w%t$i' czy
kiedyko!wiek zdoa si( zmusi. do za+icia
zwierz(cia*
Dozwaa ten $ro+!em $rzez cay na-
st($ny dzie* Hia nadzie"(' e ko+ieta $o-
wr&ci' odrzuci +owiem my!' e mo#a
+y. wysanniczk% mierci tak%' "ak s%-
dzi' inter$retac"( $odsun(a mu ta"emni-
cza atmos)era +arria i czu' e #dy+y
wci% chciaa z nim m&wi. o s$rawie "a#u-
ara' $ozwo!i+y si( $rzekona.* A!e nie
$rzysza i kiedy siedzia na $!ay' o+ser-
wu"%c' "ak $rzedwieczorne soce w swe"
w(dr&wce skro warstwy ciemno$omara-
czowych i !awendowych o+ok&w krzesze
z morza sza!ecze +yski' zrozumia raz
1607
"eszcze' e nie ma wy+oru* Gez wz#!(du
na to' czy "a#uar +y $i(kny' czy nie' czy
ko+ieta +ya nad$rzyrodzon% $osank%' czy
ni% nie +ya' musi traktowa. te s$rawy
"ako nieistotne* Sedno $o!owania w tym !e-
ao' +y odrzuci. $odo+ne $rzes%dy' on
za' $od wraeniem $owrotu dawnych
sn&w' straci to z $o!a widzenia*
;zeka z $rzy"(ciem zi& do wschodu
ksi(yca' a $otem !e# $od $a!m%' #dzie "a-
#uar zatrzyma si( minione" nocy* W tra-
wie sze!eciy sun%ce o+ok nie#o #ady'
$chy $iaskowe wskakiway mu na twarz'
a!e ton%c w $owodowanym zioami oszo-
omieniu $rawie te#o nie czu* 4noszone
wiatrem' szumi%ce !icie +yy +!adozie!one
w wiet!e ksi(yca' a #wiazdy mi(dzy ich
$ostrz($ionymi kraw(dziami mi#otay
o$(taczo' "ak+y wiatr roznieca z nich
o#ie*
Sta$ia si( z otoczeniem w "edno.'
1608
smakowa niesiony od $!ay za$ach mo-
rza' #ni"%ce#o !istowia i dry)owa wraz z
nimF kiedy "ednak $osysza st%$ni(cia a$
"a#uara' sta si( czu"ny* Przez zmruone
$owieki dostrze#' e zwierz siedzi ki!ka-
nacie st&$ od nie#o "ak masywny cie i
wyci%#a"%c szy"( +ada "e#o wo* Po chwi!i
$ocz% o+chodzi. #o wkoo' zacienia"%c
kr(#iF i!ekro. #in% z $o!a widzenia' Kste-
+an musia tumi. w so+ie askot!iwe $o-
czucie !(ku* A $otem' kiedy "a#uar +y "u
+!isko i $rzechodzi mi(dzy nim a morzem'
$oczu w nozdrzach "e#o za$ach*
Sodki za$ach $ima' $rzy$omina"%cy
do"rzewa"%ce w socu owoce man#o*
=arasta w nim strach' kt&ry $r&+owa
zwa!czy.' m&wi%c so+ie' e za$ach &w nie
"est w adnym razie tym' o czym my!i* 5a-
#uar warkn% i warkni(cie to $rzeci(o "ak
+rzytew tkan% $rzez wiatr i )a!e $a"(czyn(
ciche#o $oszumuF Kste+an uwiadomi so-
1609
+ie' e zwierz( $oczuo "e#o strach' $orwa
si( tedy na no#i' macha"%c maczet%*
W wirze o+raz&w dostrze#' e "a#uar
odskaku"e' $onownie wi(c wisn% macze-
t% i $o#na do domu' w kt&rym czuwa
u+ie#e" nocy* Prze!iz#n% si( $rzez drzwi
i w+ie# $otyka"%c si( do $oko"u )rontowe-
#o* 4sysza za so+% trzask i odwr&ciwszy
si(' dostrze# k%tem oka' "ak wie!ki czarny
ksztat usiu"e wywika. si( z $!%taniny za-
!anych wiatem ksi(yca winoro!i i $o-
strz($ionych siatek* Dzuci si( w stron( a-
zienki i usiadszy na musz!i k!ozetowe"'
ws$arty $!ecami o rezerwuar' za+!okowa
no#ami drzwi*
-ami!ky od#osy szamotaniny i Kste+an
my!a $rzez chwi!(' e "a#uar da za wy-
#ran%* Wa!io mu serce i czu na e+rach
zimne struki $otu* =asuchu"%c' wstrzy-
mywa oddech i zdawao si(' e r&wnie
cay wiat $rzesta oddycha.* ,0wi(ki wia-
1610
tru' $rzy+o"u i owad&w z!ay si( w sa+iut-
kie +zyczenieF ksi(yc s%czy choro+!iwie
+ia% $owiat( $rzez s$!%tane $n%cza nad
"e#o #ow%' a o+ok drzwi' wr&d oderwa-
nych $at&w ta$ety' zamar kame!eon* Ks-
te+an westchn% z u!#% i otar $ot z oczu*
Przekn% !in(*
A $otem eks$!odowaa roztrzaskana
czarn% a$% #&rna $ycina drzwi* Wrzasn%'
#dy uderzyy #o w twarz drzaz#i z $rze-
#nie#o drewna* 5a#uar wrazi w otw&r
smuky k!in swe#o +aF $aszcz( )urt( z
$oysk!iwych +iaych k&w strze#%c% czer-
wone" #ardzie!i rozdar ryk* =a w$&
s$ara!iowany #roz% Kste+an d0#n% sa+o
maczet%* 5a#uar co)n% e+ i wsun%wszy w
otw&r a$(' $r&+owa si(#n%. sz$onami
"e#o no#i* ,zi(ki $rzy$adkowi racze" ni
ce!owemu dziaaniu Kste+an zdoa ci%. "a-
#uara i a$a znika* 4sysza omotanin(
we )rontowym $oko"u' a $otem' $ar( se-
1611
kund $&0nie"' ci(kie uderzenie o cian( za
swymi $!ecami* =ad "e" #&rn% kraw(dzi%
ukaza si( e+ "a#uara' zwierz' zwisa"%c na
$rzednich a$ach' usiowa zyska. $unkt
o$arcia' sk%d m&#+y skoczy. do wn(trza
azienki* Kste+an stan% i $ocz% r%+a. na
o!e$' $rzecina"%c $n%cza* 5a#uar s$ad z
wyciem* Przez chwi!( $arska"%c +uszowa
wzdu ciany* W kocu za$ada cisza*
@dy +!ask soca zacz% $rzecieka.
$rzez winoro!%' Kste+an wyszed z domu i
skierowa si( na $!a( w stron( Puerto Ho-
rada* 7roczy z o$uszczon% #ow%' samot-
ny' rozmy!a"%c o $onure" $rzyszoci' "aka
#o czeka' kiedy odda 9no)riowi $ieni%dze2
yciu zoonym z $r&+ u#askania coraz
+ardzie" "(dzowate" <ncarnacion i za+i"aniu
$omnie"szych "a#uar&w za znacznie mnie"-
sz% za$at(*
Aak #(+oko $o#r%y si( w $rzy#n(+ie-
niu' e nie zauway ko+iety' do$&ki ta
1612
do nie $rzem&wia* Staa o$arta o $a!m(
w od!e#oci "akich trzydziestu st&$' u+ra-
na w $rzezroczyst% +ia% sukni(' $rzez kt&-
r% widzia ciemne wy$ukoci "e" sutek*
,o+y maczety i odst%$i o krok*
,!acze#o si( mnie +oisz' Kste+anie:
za$ytaa id%c w "e#o stron(*
Podst($em skonia mnie do wy"a-
wienia mo"e" metody' a $otem usiowaa
mnie za+i. od$ar* ;zy to nie wystar-
cza"%cy $ow&d do o+aw:
W tamte" $ostaci nie znaam ani cie-
+ie' ani two"e" metody* Wiedziaam ty!ko'
e na mnie $o!u"esz* A!e teraz owy sko-
czone i moemy +y. ze so+% "ak m(czy-
zna z ko+iet%*
Wci% mierzy w ni% maczet%*
7im "este: s$yta*
4miechn(a si(2
=a imi( mam Hiranda* 5estem z Patu-
k&w*
1613
Patukowie nie $rzywdziewa"% czarne"
sierci i k&w*
5estem z ,awnych Patuk&w odrze-
ka* Aa moc "est nam dana*
Arzyma" si( z da!ekaS 4ni&s macze-
t(' "ak+y zamierza"%c uderzy.' ona za od-
sun(a si( na +ez$ieczn% od!e#o.*
Hoesz mnie za+i.' Kste+anie' "e!i ta-
kie "est two"e yczenie* Dozoya ramio-
na' a "e" $iersi na$r(yy materi( sukni*
Aeraz "este si!nie"szy ode mnieF a!e na"-
$ierw $osucha"***
=ie o$uci maczety' !ecz "e#o !(k i
zo. ust%$iy $od w$ywem innych' sod-
szych dozna*
,awno temu zacz(a y wie!ki
szaman' kt&ry $rzewidzia' e $ewne#o
dnia Patukowie strac% swo"e mie"sce na
ziemi' z $omoc% tedy +o#&w otworzy
wrota w inny wiat' #dzie $!emi( moe
rozkwitn%.* Wie!u naszych +ao si( "ednak
1614
i nie ruszyo za nim* < od te#o czasu wrota
$ozosta"% otwarte d!a tych' co zechc%
$rzy". $&0nie" skinieniem #owy ukaza-
a zru"nowane domy* Garrio ;aro!ina to
mie"sce' #dzie zna"du"% si( wrota' a "a#uar
"est ich stranikiem* Ato!i wkr&tce zarazy
tocz%ce wiat s$adn% na +arrio i wrota za-
trzasn% si( na wieki* ;ho. +owiem nasze
$o!owanie do+ie#o kresu' wci% +(d% my-
!iwi i nie skoczy si( ich zachanno.*
Post%$ia krok do $rzodu* 5e!i wsu-
chasz si( w +icie swe#o serca' $o"miesz' e
to $rawda*
Prawie "e" uwierzy' a!e +y zarazem
$rzekonany' e sowa te kry"% $rawd( +o-
!enie"sz%' mieszcz%c% si( w te" $ierwsze"
tak do+rze' "ak "e#o maczeta w $ochwie*
9 co chodzi: za$ytaa* ;o ci( #n(-
+i:
Hy!(' e $rzysza $rzy#otowa. mnie
na mier. od$ar i two"e wrota wiod%
1615
ty!ko do mierci*
,!acze#o wi(c nie uciekasz $rzede
mn%: Wskazaa Puerto Horada* 9to
"est mier.' Kste+anie* 7rzyk mew "est
mierci%' a #dy w chwi!i na"wi(ksze#o
uniesienia zamiera"% serca kochank&w' to
te "est mier.* Aen wiat nie "est niczym
wi(ce"' "ak ty!ko cienk% o$on% ycia roz-
ci%#ni(t% na )undamentach mierci' na
ksztat $rze#niych a!# okrywa"%cych ska-
(* Hoe masz rac"(' moe m&" wiat "est
da!e" ni mier.* Ae dwa $o"(cia nie s% ze
so+% s$rzeczne* A!e "e!i "a "estem d!a cie-
+ie mierci%' Kste+anie' tedy kochasz
mier.*
9dwr&ci wzrok ku morzu' nie chc%c' +y
zo+aczya "e#o twarz*
=ie kocham ci( odrzek*
Hio. czeka na nas $owiedziaa* <
kt&re#o dnia z%czysz si( ze mn% w moim
wiecie*
1616
S$o"rza na ni% $onownie' #ot&w za$rze-
czy.' a!e szok $oz+awi #o s&w* 5e" suknia
o$ada na $iasek' ona za staa na#a i
umiechni(ta* Wszystko w "e" $ostaci +yo
od+iciem #i+kie" doskonaoci "a#uaraF ta-
"emne wosy +yy tak czarne' e zdawao
si(' i w tym mie"scu +raku"e )ra#mentu
ciaa* Przysun(a si( +!ie"' odsuwa"%c ma-
czet( na +ok* ,otkn(y #o czu+ki "e" $iersi'
#or%ce $rzez szorstk% tkanin( koszu!iF u"(-
a w donie "e#o twarz i oto $o#r%y si( w
"e" roz$a!onym aromacie' sa+n%cy z !(ku i
$o%dania*
5estemy "edne" duszy' ty i "a $owie-
dziaa* 5edne" krwi i "edne" $rawdy* =ie
moesz mnie ode$chn%.*
Hin(y dni' cho. Kste+an nie mia "a-
snoci' i!e ich +yo* =oce i dnie stay si(
!edwie mao istotnym tem "e#o zwi%zku z
Hirand%' #wia0dzistym a!+o sonecznym
1617
$aszczem' kt&ry okrywa chwi!e ich z%-
czeF a za kadym razem' #dy si( kocha!i'
+yo tak' "ak+y "e#o zmysy uczyy si( roz-
$oznawa. tysi%c nowych +arw* =i#dy nie
+y r&wnie szcz(!iwy* ;zasami' s$oziera-
"%c na u$iorne )asady +arria' zaczyna wie-
rzy.' e z $owodzeniem mo#% kry. mrocz-
ne sz!aki wiod%ce w inny wiatF i!ekro.
"ednak Hiranda $r&+owaa $rzekona. #o'
+y z ni% $od%y' odmawia nie m&# $o-
kona. !(ku ani $rzyzna.' nawet wo+ec sa-
me#o sie+ie' e "% kocha* 4siowa sku$i.
my!i na <ncarnacion' ma"%c nadzie"(' e
zniweczy to "e#o o$(tanie Hirand% i $o-
zwo!i wr&ci. do Puerto HoradaF $rzekona
si( "ednak' e nie $otra)i wyo+razi. so+ie
swe" ony inacze"' ni "ako czarne#o $taka
$rzycu$ni(te#o $rzed mi#ot!iwym szarym
k!e"notem* A $rzecie Hiranda wydawaa
si( chwi!ami r&wnie nierzeczywista* Pew-
ne#o dnia' kiedy siedzie!i na +rze#u Dio
1618
,u!ce' o+serwu"%c $yn%ce $o )a!ach od+i-
cie nieda!ekie#o "u $eni ksi(yca' wska-
zaa "e doni% i rzeka2 H&" wiat "est a
tak +!iski' Kste+anie* A tak dotyka!ny*
Hoesz so+ie my!e.' e $rawdziwy "est
ksi(yc na nie+ie' a ten' to ty!ko od+icieF
a!e czym na"+ardzie" rzeczywistym'
czym na"!e$ie" ukazu"%cym rzeczywi-
sto.' "est $owierzchnia zdo!na tworzy.
zud( od+icia* Prze"cie $rzez t( $o-
wierzchni( "est tym' cze#o o+awiasz si(
na"+ardzie"' a $rzecie to rzecz tak nie-
uchwytna' i $rawie nie s$ostrzeesz' e
"u $rzeszede*
H&wisz "ak stary ksi%dz' kt&ry uczy
mnie )i!ozo)ii $owiedzia Kste+an* 5e#o
wiat*** "e#o nie+o to +yy te $o"(cia )i-
!ozo)iczne* ;zy tym "est tw&" wiat: ;zy-
st% ide%: A moe s% tam $taki' dun#!e i
rzeki:
Wyraz "e" twarzy' na $oy owiet!one"'
1619
na $oy skryte" w cieniu' +y "ak za.mienie
soca' a #os r&wnie nie zdradza uczu.*
=ie +ardzie" ni tu od$ara*
;o to ma znaczy.: za$yta #niewnie*
,!acze#o nie dasz mi "asne" od$owiedzi:
@dy+ym $r&+owaa o$isa. ci m&"
wiat' wzi%+y mnie $o $rostu za s$rytne-
#o #arza* Ws$ara #ow( na "e#o ramie-
niu* -rozumiesz wczenie" czy $&0nie"*
=ie zna!e0!imy si( wza"em ty!ko $o to' +y
$oczu. +&! roz%ki*
W tym momencie "e" $i(kno. tak
samo "ak "e" sowa wydawaa si( rodza-
"em kamu)!au skrywa"%ce#o inne' mrocz-
ne i $rzeraa"%ce $i(knoF a $rzecie wie-
dzia' e Hiranda ma rac"(' e ani "eden
dow&d' "aki mo#a+y $rzytoczy.' nie $o-
kona mieszka"%ce#o w nim !(ku*
Pewne#o $o$oudnia' $o$oudnia tak
o!e$ia"%co "asne#o' e nie s$os&+ +yo $a-
trze. na morze +ez zmruenia oczu' $o$y-
1620
n(!i na ach( widoczn% na zie!onym t!e
wody "ako w%ska' sier$owata wyse$ka* Ks-
te+an +rn% i $otyka si(' Hiranda nato-
miast $yn(a' "ak+y woda +ya "e" ywio-
em2 mi#aa $od nim "ak ry+a' askotaa i
$oci%#aa #o za sto$y' wywi"a"%c si(' nim
zdoa "% $ochwyci.* Potem w(drowa!i $o
$iasku' $rzewraca!i sto$ami roz#wiazdy'
z+iera!i mae na o+iad' a Kste+an do-
strze# sun%c% $od wod% od strony otwar-
te#o morza ciemn% $!am( rednicy ki!kuset
st&$2 wie!k% awic( kr&!ewskie" makre!i*
Szkoda' e nie mamy odzi $owie-
dzia* Hakre!e +yy+y smacznie"sze od
may*
=ie $otrze+u"emy odzi od$ara*
Poka( ci dawny s$os&+ $oowu ry+*
5(a kre!i. na $iasku skom$!ikowany
wz&r' a kiedy #o ukoczya' $owioda Ks-
te+ana na $ycizn( i kazaa mu stan%. w
od!e#oci ki!ku st&$ twarz% do sie+ie*
1621
Patrz na dzie!%c% nas wod( $o!ecia*
=ie $odno wzroku i st&" zu$enie nieru-
chomo' $&ki ci nie $owiem*
-acz(a $iewa. $ie o nier&wnym ryt-
mieF rytmie' kt&ry $rzywi&d mu na my!
ka$ryne +ryzy te" $ory roku* Wi(kszoci
s&w nie $o"mowa' a!e $ozostae uzna za
$atukaskie* Po minucie o#arn(y #o za-
wroty #owy' tak "ak+y "e#o no#i stay si(
du#ie i cienkie' on za sam s$o#!%da w
d& z wie!kie" wysokoci' oddycha"%c roz-
rzedzonym $owietrzem* Potem $od $o-
wierzchni% rozci%#a"%ce#o si( mi(dzy nim
a Hirand% )ra#mentu morza zmateria!izo-
wa si( ma!eki ciemny $unkt* Kste+an
$rzy$omnia so+ie o$owieci dziadka o
,awnych Pa tukach' o tym' "ak z $omoc%
+o#&w $otra)i!i kurczy. wiat' ci%#a. z
odda!i wro#&w i w "edne" chwi!i $rzemie-
rza. o!+rzymie od!e#oci* A!e +o#owie
+y!i martwi' a ich moce znikn(y ze wiata*
1622
Pra#n% o+e"rze. si( na +rze# i zo+aczy.'
czy s% teraz z Hirand% $ar% wyszych od
$a!m miedzianosk&rych o!+rzym&w*
Aeraz $owiedziaa $rzerywa"%c $ie
musisz za awic%' od strony morza' wo-
y. donie do wody i +ardzo de!ikatnie
$rze+iera. $a!cami* Gardzo de!ikatnieS Pod
adnym $ozorem nie wz+urz $owierzchni*
A!e kiedy Kste+an zacz% $ost($owa. w
my! "e" wskaz&wek' $o!iz#n% si( i s$o-
wodowa $!uni(cie* Hiranda krzykn(a*
Podni&s wzrok i zo+aczy o$ada"%c% na
nich cian( zie!one" wody #(sto nasz$iko-
wane" ksztatami umyka"%cych makre!i*
=im zdoa wykona. "akiko!wiek ruch' )a!a
$rzetoczya si( nad ach%' $rzydusia #o do
dna' $ow!oka i w kocu wyrzucia na
+rze#* P!a( zacie!ay $odskaku"%ce ma-
kre!e' a Hiranda !eaa na mie!i0nie i mia-
a si( z nie#o* Kste+an te si( rozemia'
a!e ty!ko $o to' +y ukry. sw&" roz+udzony
1623
na nowo !(k $rzed t% ko+iet%' kt&ra czer$a-
a z $ot(#i umarych +o#&w* =ie $ra#n%
wysuchiwa. "e" wy"anieF +y $ewien' e
$owiedziaa+y' i w "e" wiecie +o#owie
y"% nada!' a to ty!ko $o#(+io+y $anu"%cy
w "e#o umy!e zam(t*
=ieco $&0nie" te#o same#o dnia' kiedy
$atroszy ry+y' a Hiranda ruszya $o +ana-
ny ma"%ce do$eni. $osiku te mae'
sodkie' kt&re rosy na +rze#u rzeki od
strony Puerto Horada nad"echa $!a% $od-
skaku"%cy !and-roLer' a $romienie zacho-
dz%ce#o soca taczyy na "e#o $rzednie"
szy+ie* @dy stan% o+ok Kste+ana' z sie-
dzenia o+ok kierowcy wy#ramo!i si( 9no-
)rio* ;horo+!iwe wy$ieki $okryway "e#o
$o!iczki' wyciera chusteczk% za$ocone
czoo* Daimundo wy!az z dru#ie" strony i
ws$arty o drzwiczki nienawistnie w$atry-
wa si( w Kste+ana*
,ziewi(. dni i ani "edne#o sowa
1624
rzek +urk!iwie 9no)rio* Hy!e!imy' e
nie y"esz* 5ak idzie $o!owanie:
9doywszy ry+(' kt&r% skro+a' Kste-
+an wsta*
=ie udao mi si( $owiedzia*
-wr&c( ci $ieni%dze*
Daimundo $rychn% #uchym' zdawio-
nym chichotem' a zdumiony 9no)rio
chrz%kn%*
=ie da rady owiadczy* <ncarna-
cion wydaa te $ieni%dze na domek w Gar-
rio ;!arin* Husisz za+i. "a#uara*
=ie mo#( rzek Kste+an* 5ako ci(
s$ac(*
<ndianin straci ikr(' o"cze Daimundo
s$!un% na $iasek* Pozw&! mnie i moim
$rzy"acioom za$o!owa. na "a#uara*
Wiz"a Daimunda i "e#o #+urowatych
kum$!i miota"%cych si( $o dun#!i +ya tak
#roteskowa' e Kste+an nie m&# $ohamo-
wa. miechu*
1625
4waa"' <ndianinieS Daimundo r%+-
n% doni% w dach samochodu*
Ao racze" ty $owiniene uwaa. od-
$ar Kste+an* 5est +ardzo $rawdo$odo+-
ne' e "a#uar za$o!u"e na was* 4"% sw%
maczet(* A kady' kto chce u$o!owa. to
zwierz(' +(dzie mia r&wnie ze mn% do
czynienia*
Wzi%wszy co z siedzenia kierowcy' Da-
imundo o+szed mask( wozu* Hia w doni
sre+rzysty $isto!et automatyczny*
;zekam na two"% od$owied0 rzek*
9d& toS 9no)rio m&wi tonem' "a-
kim dorosy zwraca si( do dziecka wy-
krzyku"%ce#o #oosowne $o#r&ki' a!e ry-
su"%ca si( na o+!iczu Daimunda determina-
c"a wca!e nie +ya dzieci(ca* Aik skazi
$u!chn% wy$uko. "e#o $o!iczka' zaw(0!i-
y si( mi(nie szyi' a war#i wyci%#n(y w
$onurym umiechu*
Gyo to' $omy!a Kste+an' oso+!iwie
1626
za)ascynowany t% $rzemian%' "ak+y o+ser-
wowanie demona' kt&ry zrzuca sw% )aszy-
w% sk&r(' +y s$od roz!aze" $owoki uka-
za. kanciast% dra$ieno. $rawdziwych ry-
s&w*
Aen skurwysyn znieway mnie w
o+ecnoci 5u!iiS ,o' w kt&re" Daimun-
do trzyma $isto!et' draa*
Awo"e oso+iste rachunki mo#% $ocze-
ka. rzek 9no)rio* Au chodzi o intere-
sy* Wyci%#n% do* 9dda" mi $isto!et*
5aki z nie#o $oytek' skoro nie zamie-
rza za+i. "a#uara: s$yta Daimundo*
Hoe zdoamy #o nam&wi.' +y zmie-
ni zdanie 9no)rio o+darzy Kste+ana
$romiennym umiechem* =o i co $o-
wiesz: Ham $ozwo!i. synowi s$aci. du#
honorowy' czy te wywi%esz si( z umo-
wy:
9"cze***S zacz% Daimundo tonem
skar#i' strze!a"%c oczami na +oki 9n***
1627
Kste+an rzuci si( w stron( dun#!i*
>ukn(a +roF roz$a!ony do +iaoci $azur
szar$n% "e#o +ok i Kste+an run% $rzed
sie+ie* Przez moment nie wiedzia' co si( z
nim dzie"e' a!e $otem "e#o wraenia $ocz(-
y sto$niowo si( $orz%dkowa.* ?ea na
zranionym +oku' kt&ry +o!enie $u!sowa*
Piach z#rzyta mu w ustach i drani oczy*
?ea zwini(ty w k(+ek wok& swe" ma-
czety' kt&r% wci% ciska w doni* W #&-
rze roz+rzmieway #osy' $chy $iaskowe
skakay mu $o twarzy* ;hcia "e s$(dzi.'
a!e $owstrzymywa si( i !ea nieruchomo*
Aa sama rozwcieczona sia $ot(#owaa
szar$i%cy +&! rany i oywiaa "e#o niena-
wi.*
*** zaniesiemy #o do rzeki m&wi Da-
imundo #osem rozedr#anym z $odniece-
nia* Wszyscy $omy!%' e to "a#uar #o
za+i*
@u$czeS od$ar 9no)rio +y+y za-
1628
+i "a#uara' a ty m&#+y zakosztowa.
sodsze" zemsty* 5e#o ona***
Ao +yo wystarcza"%co sodkie rzek
Daimundo*
;ie $ad na Kste+ana' kt&ry wstrzyma
oddech* =ie $otrze+owa zi&' +y zwie.
te#o +!ade#o' roz!aze#o "a#uara' kt&ry $o-
chy!a si( nad nim' +y #o $rzewr&ci. na
wznak*
4waa"S wrzasn% 9no)rio*
Kste+an $ozwo!i si( $rzewr&ci. i wtedy
d0#n% maczet%* 5e#o wz#arda d!a <ncarna-
cion i 9no)ria' "e#o nienawi. do Daimun-
da zna!azy si( w tym ciosie i ostrze zato-
n(o #(+oko w +oku Daimunda' +y wresz-
cie zaz#rzyta. o ko.* Daimundo skrzekn%
i +y+y u$ad' a!e maczeta utrzymywaa #o
w $ozyc"i $ionowe"F "e#o donie trze$ay
wok& k!in#i' "ak+y $ra#n%c "e" nada. wy-
#odnie"sze $ooenie' a oczy rozszerzone
+yy niedowierzaniem*
1629
D(ko"e. maczety $rzeniosa drenie
zmysowe' rzek+y' "ak s$azm rozadowa-
ne" nami(tnoci i Daimundo osun% si(
na ko!ana* - "e#o ust $ocieka krew' $rzy-
da"%c k%cikom war# tra#iczne#o wyrazu*
Pad w $rz&d' nie na $ask "ednak' a w $o-
zyc"i k!(cz%ce"F "e#o twarz dotkn(a $iasku
< trwa tak' "ak rozmod!ony Ara+*
Kste+an wyszar$n% maczet(' o+awia"%c
si( ataku 9no)ria' wsze!ako hand!arz
s$rz(tem e!ektrycznym umyka w kierunku
!and-roLera* -awarcza si!nik' za+uksowa-
y koa i samoch&d wystrze!i z mie"sca' +y
zakr(ciwszy na skra"u wody' $omkn%. w
stron( Puerto Horada* =a ty!ne" szy+ie
roz+ys o!e$ia"%cy' $omaraczowy re-
)!eks' "ak+y demon' kt&ry zwa+i w&z do
+arria' skania #o teraz do ucieczki*
Kste+an nie$ewnie wsta* -erwa koszu-
!( z rany' kt&ra o+)icie krwawia' cho. +ya
ty!ko drani(ciem* Stara"%c si( nie $atrze.
1630
na Daimunda' $oszed na +rze# morza i
w+i wzrok w )a!eF "e#o my!i koysay si(
"ak one' cho. +yy nie ty!e my!ami' i!e
$rzy$ywami i od$ywami emoc"i*
Szarzao "u' #dy z nar(czem +anan&w i
dzikich )i# $owr&cia Hiranda* =ie sysza-
a wystrzau* 9$owiedzia "e"' co si( stao'
ona za o$atrzya "e#o ran( okadem z zi&
i !ici +ananowca*
Ao si( za#oi $owiedziaa o ranie
a!e to*** wskazaa na Daimunda nie*
Husisz i. ze mn%' Kste+anie* Tonierze
za+i"% ci(*
=ie od$ar* Prawda' $rzy+(d%' a!e
s% Patukami*** z wy"%tkiem ka$itana' kt&ry
"est $i"akiem' !udzkim strz($em* W%t$i('
czy w o#&!e zostanie $owiadomiony* Wy-
sucha"% mo"e" wers"i i do"dziemy do $oro-
zumienia* Gez wz#!(du na to' "akie #ar-
stwa o$owie 9no)rio' nikt nie da mu wia-
ry' "e!i oni +(d% twierdzi. inacze"*
1631
A $otem:
Hoe $&"d( do wi(zienia na "aki czas'
moe +(d( musia o$uci. $rowinc"(* A!e
nie zostan( za+ity*
Przez minut( siedziaa +ez sowa' a +ia-
ka "e" oczu "arzyy si( w $&mroku* Wresz-
cie wstaa i zacz(a odchodzi. $!a%*
,ok%d idziesz: zawoa*
9dwr&cia si(*
H&wisz tak o+o"(tnie o $orzuceniu
mnie*** zacz(a*
Wca!e nie o+o"(tnieS
=ie rozemiaa si( #orzko* Ae s%-
dz(' e nie* Aak +oisz si( ycia' nazywasz
"e mierci% i wo!a+y i. do wi(zienia !u+
na wy#nanie ni "e $rzey.* Ao chy+a nie
"est o+o"(tno.*
Patrzya na' a!e z te" od!e#oci wyraz
"e" twarzy +y nieod#adniony*
=ie utrac( ci(' Kste+anie $owiedzia-
a*
1632
-n&w zacz(a si( odda!a. i tym razem
nie odwr&cia si(' kiedy "% woa*
-mierzch $ocz% ust($owa. mie"sca
zmrokowi' $owo!ne" inwaz"i cieni to$i%-
cych wiat w coraz #(+szych szarociach'
a wreszcie w czerni' i Kste+an czu' e sza-
ro. okrywa take "e#o dusz(' a my!i sta"%
si( #uchym $owt&rzeniem uderze sa+-
n%ce#o $rzy+o"u* -mrok za$ada z oci%#a-
niem i $rzyszo mu do #owy' e noc nie
$rzy"dzie ni#dy' e akt $rzemocy w+i
#w&0d0 w tkank( "e#o rozchwiane#o y-
wota' +y $rzytwierdzi. #o na zawsze do te"
s$o$ie!ae" chwi!i i wy!udnione#o +rze#u*
7iedy +y dzieckiem' $rzeraaa #o mo!i-
wo. takie#o ma#iczne#o osamotnienia'
a!e teraz widzia w nim uko"enie +&!u s$o-
wodowane#o nieo+ecnoci% Hirandy'
$rzy$omnienie "e" czar&w* Himo "e" $oe-
#na!nych s&w nie s%dzi' +y miaa $owr&-
1633
ci. "e" #os $o+rzmiewa smutkiem i
ostatecznoci% i to wz+udzio w nim
uczucie na r&wni u!#i i samotnoci' uczu-
cie' kt&re nakazao mu w(drowa. tam i z
$owrotem $o za!ewanym )a!ami skrawku
$!ay*
Wsta ksi(yc w $eni' $iaski +arria za-
$on(y sre+rzycie i wnet z Puerto Hora-
da nad"echao "ee$em czterech onierzy*
Gy!i to karzekowaci miedzianosk&rzy
m(czy0ni w #ranatowych "ak nocne nie+o
mundurach +ez "akichko!wiek dystynkc"i
czy ozd&+* ;ho. nie na!ee!i do "e#o +!i-
skich $rzy"aci&' zna ich wszystkich z
imienia* Se+astian' Amador' ;ar!ito i Da-
m&n* W re)!ektorach ich wozu zwoki Da-
imunda $rzera0!iwie +iae' o twarzy' na
kt&re" zasty#a"%ca krew nakre!ia skom$!i-
kowane s$ira!e wy#!%day "ak wyrzucone
$rzez morze e#zotyczne zwierz( i w ich
+adaniu ciaa wi(ce" +yo ciekawoci ni
1634
$oszukiwania dowod&w* Amador wy#rze-
+a z $iasku +ro Daimunda' wymierzy "%
w stron( dun#!i i s$yta Damona' i!e "e#o
zdaniem "est warta*
Hoe 9no)rio da ci do+r% cen( od-
$ar Dam&n i wszyscy wy+uchn(!i mie-
chem*
- wyrzuconych na +rze# kawak&w
drewna i u$in kokosa roz$a!i!i o#nisko'
siadszy za wok& nie#o' wysucha!i o$o-
wieci Kste+anaF nie ws$omnia o Hiran-
dzie i "e" zwi%zku z "a#uarem' +owiem ci
!udzie wyo+cowani z $!emienia $rzez
sw% su+( d!a rz%du wyksztaci!i w so-
+ie skonno. do niedowierzania' a nie
chcia' +y $ode"rzewa!i #o o irrac"ona!izm*
Sucha!i +ez komentarzy' a +!ask o#nia
nadawa ich sk&rom ko!or czerwonozoty i
$oyskiwa na !u)ach kara+in&w*
5e!i nic nie uczynimy' 9no)rio $o"e-
dzie ze skar#% do sto!icy $owiedzia
1635
Amador' kiedy "u Kste+an skoczy*
Hoe to zro+i. tak czy owak zauwa-
y ;ar!ito* A wtedy Kste+an zna"dzie si(
w o$aach*
A "e!i do Puerto Horada zostanie wy-
sany a#ent doda Se+astian i $rzekona
si(' "ak sto"% s$rawy z ka$itanem Porta!a-
sem' $rzy!% na $ewno ko#o inne#o i wte-
dy to my +(dziemy w o$aach*
@a$i!i si( w $omienie' rozwaa"%c $ro-
+!em' i w tym wanie momencie Kste+an
zdecydowa si( s$yta. Amadora' kt&ry +y
"e#o s%siadem na #&rze' czy widzia <ncar-
nacion*
G(dzie zdumiona' kiedy si( dowie' e
y"esz od$ar Amador* Widziaem "%
wczora" u krawca* Podziwiaa w !ustrze
kr&" swo"e" nowe" czarne" s$&dnicy*
Kste+an $oczu si( tak' "ak+y czarna )a-
da sukni <ncarnacion s$owia "e#o my!i*
9$uci #ow( i czu+kiem maczety kre!i
1636
w $iasku !inie*
HamS ozna"mi Dam&n* Go"kotS
<nni nie chwyta!i' o co mu chodzi*
5e!i my nie +(dziemy ku$owa. u
9no)ria' to kto +(dzie: wy"ani Dam&n*
Straci dochody* -a#roony czym takim
nie omie!i si( wci%#a. w s$raw( rz%du*
Pozwo!i Kste+anowi dowie.' e dziaa w
o+ronie wasne"*
A!e Daimundo +y "e#o "edynym sy-
nem zao$onowa Amador* Hoe si(
okaza.' e tym razem roz$acz +(dzie si!-
nie"sza od $azernoci*
-n&w zami!k* =iewie!e o+chodzio Ks-
te+ana' co $ostanowi%* -aczyna $o"mo-
wa.' e $rzyszo. +ez Hirandy kre!i wy-
%cznie nieinteresu"%ce $ers$ektywy' zwr&-
ci wzrok ku nie+u i zauway' e #wiazdy
mi#oc% w tym samym rytmie' co o#niskoF
wyo+razi so+ie' e kad% z nich otacza
#ru$ka karzekowatych miedzianosk&rych
1637
!udzik&w de+atu"%cych nad "e#o !osem*
AhaS rzek ;ar!ito* Wiem' co zro-
+imy* ;a% kom$ani% za"miemy Garrio ;a-
ro!ina i to my za+i"emy "a#uara* ;hciwo.
9no)ria nie o$rze si( $okusie*
Ae#o nie moecie uczyni. $owie-
dzia Kste+an*
=i+y d!acze#o: s$yta Amador*
Hoe nie za+i"emy "a#uara' a!e "e!i +(dzie
nas ty!u' na $ewno #o $rze$(dzimy*
=im Kste+an zdoa od$owiedzie.' roz-
!e# si( ryk "a#uara* Skrada si( $!a% ku
o#nisku "ak czarny $omie' sun%cy $o
roz"arzonym $iachu2 uszy $ooy $o so-
+ie' a sre+rzyste dro+iny ksi(ycowe#o
+!asku $oyskiway w "e#o !e$iach* Ama-
dor $orwa sw&" kara+in' $rzyk!(kn% i
strze!iF ku!a wzniosa )ontann( $iasku ki!-
kanacie st&$ na !ewo od "a#uara*
-aczeka"S wrzasn% Kste+an' $owa!a-
"%c Amadora na ziemi(* A!e r&wnie inni
1638
zacz(!i "u strze!a. i "edna z ku! tra)ia "a-
#uara* Podskoczy wysoko' "ak owe"
$ierwsze" nocy $odczas za+awy' tym ra-
zem "ednak o$ad +ezwadnie i z warkni(-
ciem $r&+owa si(#n%. z(+ami +arkuF $o-
tem wsta i $okutyka w stron( dun#!i'
wyra0nie oszcz(dza"%c $rzedni% !ew% a$(*
Podnieceni sukcesem onierze $od+ie#!i
za nim ki!ka krok&w i zatrzyma!i si(' +y
$onownie da. o#nia* ;ar!ito $rzyk!(kn% i
starannie wymierzy*
=ieS krzykn% Kste+an' a kiedy ci-
ska maczet% w ;ar!ita' roz$acz!iwie $r&-
+u"%c za$o+iec da!szemu wyrz%dzeniu Hi-
randzie krzywdy' zda so+ie s$raw(' w
"ak% w$ada $ua$k( i "akie +(d% te#o kon-
sekwenc"e*
9strze $rze+io udo ;ar!ita' $owa!a"%c
onierza na +ok* -awy' za Amador' wi-
dz%c' co si( stao' strze!i na o!e$ w kie-
runku Kste+ana i woa $ozostaych* Kste-
1639
+an $(dzi ku dun#!i' w stron( cieki "a-
#uara* 4sysza za $!ecami sa!w(' a ku!e
wisn(y mimo "e#o uszu* <!ekro. $o!izn%
si( na rozmi(kym $iachu' wydawao mu
si(' i o+!ane wiatem ksi(yca )asady
+arria skacz% na +oki' "ak+y $r&+u"%c za-
stawi. mu dro#(* A $otem' kiedy dociera
do skra"u dun#!i' zosta tra)iony*
7u!a' zdawao si(' $chn(a #o w $rz&d'
+y zwi(kszy. szy+ko. +ie#u' zdoa "ed-
nak utrzyma. si( na no#ach* -atacza si(
$o ciece wymachu"%c ramionami' a
wiszcz%cy oddech rozdziera mu krta*
?icie $a!m chostay #o $o twarzy' $n%cza
o$!%tyway no#i* =ie czu +&!u' !ecz ty!ko
oso+!iwe odr(twienie $u!su"%ce #dzie ni-
sko w $!ecachF wyo+raa so+ie ran(
otwiera"%c% si( i zamyka"%c% "ak otw&r #(-
+owy morskie#o anemona* Tonierze wy-
wrzaskiwa!i "e#o imi(* P&"d% za nim' a!e
ostronie' z o+awy $rzed "a#uarem' i s%-
1640
dzi' e zd%y $rzekroczy. rzek(' nim #o
do$adn%* 7iedy "ednak dotar na +rze#' zo-
+aczy' e "a#uar czeka*
Przycu$ni(ty na trawiastym wzniesie-
niu' wyci%#a nad wod% szy"(' a w do!e' "a-
kie sze. st&$ od +rze#u' $yn(o od+icie
ksi(yca w $eni' wie!ki' sre+rzysty' nie-
ska!any kr%# wiata* 7rew $oyskiwaa
szkaratnie na +arku "a#uara' niczym $rzy-
$i(ta r&a' i +ardzie" ni kiedyko!wiek do-
t%d zwierz( wydawao si( wcie!eniem za-
sady doskonae"2 taki ksztat m&#+y wy-
+ra. +&#' w tak% $osta. m&#+y si( o+!ec
"aki $ewnik uniwersa!ny*
5a#uar $o$atrzy s$oko"nie na Kste+ana'
warkn% #ucho i #ardowo' a $otem sko-
czy do rzeki i zniweczywszy od+icie ksi(-
yca' znik $od $o wierzchni%* Woda
wy#adzia si(' od+icie ksi(yca odzyskao
dawny ksztat* < tam' na "e#o t!e' do"rza
Kste+an sy!wetk( $yn%ce" ko+iety' kt&r%
1641
kady ruch ramion czyni mnie"sz% i
mnie"sz%' a wreszcie zdawaa si( "edynie
ornamentem wy#rawerowanym na sre+rne"
misie* < nie ty!ko Hirand( zo+aczy Kste-
+an' a!e ca% t( ta"emniczo. i $i(kno' kt&-
re $rzed nim umykaF i $o"%' "ak +y !e$y
na ow% $rawd( skryt% w $rawdzie mierci'
skryte" z ko!ei w "e" $rawdzie inne#o wia-
ta* Aeraz +yo to d!a "asne* Q$iewaa o
tym "e#o rana' kada sy!a+a +i"%ce#o serca*
Gyo to wy$isane w zamiera"%cych )a!ach'
koysao si( z !i.mi $a!m' wzdychao z
wiatrem* Gyo wsz(dzie' +yo czym' o
czym Kste+an wiedzia zawsze2 "e!i od-
rzucasz ta"emnic( nawet $od $ostaci%
mierci odrzucasz ycie i +(dziesz "ak
widmo $rzemierza swo"e dni' nie zna"%c
sekret&w ostatecznych* @(+okich smut-
k&w' a+so!utnych radoci*
Wci%#n% w $uca #(ste $owietrze dun-
#!i' a zarazem $owietrze wiata' kt&ry nie
1642
+y "u "e#o wiatem wiata dziewcz(ce"
<ncarnacion' dzieci' $rzy"aci&' wie"skich
nocy*** wszystkich utraconych rozkoszy*
5e#o $ier cisn(a si( narasta"%cym $a-
czem' uczucie to wnet "ednak ust%$io i
zrozumia' e za$ach man#o "est czym
wanie"szym od rozkoszy $rzeszoci' e
dziewi(. owych ma#icznych dni ma#icz-
na !icz+a dni' ty!e +owiem $otrze+a czasu'
+y ukoysa. dusz( do snu !e#o mi(dzy
nim a $aczem* Wo!ny od tych sko"arze
$oczu' "ak dokonu"e si( w nim su+te!na
$rzemiana ku doskonaoci' $rze$oczwa-
rzenie' i $rzy$omnia so+ie' e zu$enie tak
samo czu si( te#o dnia' #dy wy+ie# z
drzwi Santa Haria de! 9nda' zostawia"%c
za so+% mroczn% #eometri( kocioa' "e#o
s$owite w $a"(czyny katechizmy i $oko!e-
nia "ask&ek' kt&re ni#dy nie wy!eciay
$oza mury' #dy zrzuciwszy ha+it nowic"u-
sza' $o$(dzi $rzez $!ac w stron( #&ry i
1643
czeka"%ce" <ncarnacion* Ao ona #o w&w-
czas zwa+ia "ak $rzedtem matka zwa+ia
#o do kocioa' "ak Hiranda wa+i #o teraz*
Dozemia si( na my! o tym' z "ak% atwo-
ci% te trzy ko+iety zawracay strumie
"e#o ycia i "ak "est $od tym wz#!(dem $o-
do+ny do ty!u innych m(czyzn*
9so+!iwa ro!ina odr(twienia' rozkwita-
"%ca w "e#o $!ecach' saa swe $(dy ku ra-
mionom i no#omF okrzyki onierzy +yy
coraz #onie"sze* Hiranda staa si( ma!e-
k% kro$k% #in%c% w sre+rnym +ezmiarze*
Waha si( $rzez moment' dowiadcza"%c
$onowne#o $rzy$ywu strachuF $otem
twarz Hirandy zmateria!izowaa si( $rzed
oczyma "e#o duszy i unicestwia"%c cay
!(k' eks$!odowao w nim tumione $rzez
dziewi(. dni uczucie* Gyo to uczucie sre-
+rzyste i nieska!ane2 oszoomio #o' uczy-
nio niewakimF +yo "ak #rom i o#ie sca-
!one w "eden ywio' kt&ry #o roz$a!a*
1644
9#arn(a #o $otrze+a nadania mu wyrazu'
zawarcia w )ormie zdo!ne" odda. "e#o moc
i czysto.* =ie +y "ednak $ieniarzem ani
$oet% i ty!ko "ednym s$oso+em m&# "e
wyrazi.* Ha"%c nadzie"(' e nie "est za
$&0no' e wrota Hirandy nie zatrzasn(y
si( na zawsze' Kste+an skoczy do rzeki'
rozcina"%c od+icie ksi(yca w $eni*
< z oczami wci% zamkni(tymi w chwi!i
skoku' do+ywa"%c ostatka swych ziem-
skich si' $o$yn% za ni%*
1645
(9ufallo (als' onGt yon)
Przeoy !afa "ilko#ski
Crsula H$ %e &uin uaana )est za )edn7 z na)bardzie)
znacz7cych postaci literaturze science fiction oraz fantasy$
<e) poie6ci z cyklu +Uiemiomorze. por*nu)e si5 do dzie <$
!$ !$ Tolkiena ze z(l5du na y)7tkoo kunszton7 i mister/
n7 konstrukc)5 fantastyczne(o 6iata$ Podobnie )ak Tolkien'
%e &uin dzi5ki mistrzoskiemu posu(ianiu si5 )5zykiem
spraia' i )e) 6iaty t5tni7 yciem$ <e) utory zyskay take
uznanie krytyki' zdobya)7c liczne na(rody' tym cztero/
krotnie na(rod5 Nebula' pi5ciokrotnie na(rod5 Hu(o' trzy/
1646
krotnie na(rod5 <upiter oraz na(rod5 &andalfa$ Autorka za)/
mu)e si5 take proadzeniem za)58 z kreatyne(o pisania na
caym 6iecie$ >becnie mieszka Portland' stanie >re/
(on$
1647
<
Wy$ada z nie+a $owiedzia ko"ot*
Wci% zwini(ta w k(+ek' !e%c na +oku'
$!ecami o$arta o wznosz%c% si( nad ni%
ska(' dziewczynka $rzy#!%daa si( ko"oto-
wi "ednym okiem* ,ru#ie oko miaa zaso-
ni(te doni%' kt&re" #rz+iet $rzycini(ty +y
do ziemi*
=a nie+ie $o"awio si( s$a!one mie"-
sce' tam w #&rze' tu $rzy #rani' a ty wy-
$ada ze rodka $owt&rzy ko"ot takim
#osem' "ak+y zaczynao #o "u nudzi. m&-
wienie wci% o tym samym* ;zy co ci
si( stao:
=ic "e" nie +yo* ?eciaa samo!otem ra-
zem z $anem Hichae!sem' a si!nik rycza
tak #ono' e nie mo#a zrozumie.' co do
nie" m&wi' nawet wtedy' kiedy strasznie
si( wydziera' za wiatr tak tar#a skrzyda-
1648
mi maszyny' e a "e" si( zro+io niedo-
+rze' a!e $oza tym wszystko +yo w $o-
rz%dku* ?ecie!i do ;anyonLi!!e* Samo!o-
tem*
Podniosa wzrok* 7o"ot wci% siedzia
$rzy nie"* -iewn%* ,uy ko"ot' dorodny
okaz o #(ste" i $oysk!iwe" sierci* ;iemne
+ruzdy $rzy$omina"%ce !ady $o zach
o$ada"%ce w d& od k%cik&w &tych' $o-
dunych oczu +yy r&wnie wyra0ne' "ak u
domowe#o kocura*
4siada +ardzo $owo!i' wci% trzyma"%c
$raw% do $rzycini(t% do $rawe#o oka*
Stracia oko: s$yta ko"ot z zainte-
resowaniem*
=ie wiem od$ara dziewczynka*
Wci%#n(a ustami $owietrze i zadraa*
-imno mi*
Pomo#( ci #o $oszuka. $owiedzia
ko"ot* Wsta z ziemi* 5e!i si( troch( $o-
ruszasz' nie +(dziesz tak dy#ota.* Soce
1649
"u wstaoS
;hodny +!ask o+!ewa o$ada"%cy w d&
teren' setki mi! kwadratowych $oroni(-
tych +y!ic%* 7o"ot zaa)erowany truchta
dookoa' wtyka nos $od k($y kr&!icze#o
zie!a i zudnicy' a$ami od#arnia kamie-
nie*
=ie chcesz szuka.: s$yta' siada"%c
na#!e na zadzie i $rzerywa"%c $oszukiwa-
nia* Do+i!imy kiedy tak% sztuczk(2
Wysyao si( oczy wysoko na drzewo'
e+y stamt%d roze"rze. si( $o oko!icy' a
$otem wystarczyo #wizdn%.' a one $rzy-
!atyway z $owrotem na swo"e mie"sce*
Gardzo to +yo $oyteczne' a!e $ewne#o
razu ten zodzie" ,udek ukrad mi mo"e
#aki i na #wizd "u nie wr&ciy* Potem
musiaam wetkn%. so+ie w oczodoy dwie
+ryki sosnowe" ywicy' e+y coko!wiek
widzie.* Ay te moesz s$r&+owa.* A!e
ostatecznie masz "edno oko' wi(c wszystko
1650
w $orz%dku' na co ci dwa: <dziesz ze mn%'
czy umierasz tu da!e":
,ziecko sku!io si(' dr%c*
;hod0' "e!i chcesz $owiedzia ko"ot'
ziewa"%c' a nast($nie z(+ami schwyta w
sierci $ch(' wsta' odwr&ci si( i zacz%
odda!a. si( truchtem $omi(dzy rzadkimi
k($ami kr&!icze#o zie!a i szawi' $orasta"%-
cymi du#i stok' kt&ry ci%#n% si( da!eko w
d& a do r&wniny $o$rzecinane" du#imi
$r(#ami +y!icy* =ieatwo +yo !edzi.
szczu$e#o' szaro&te#o zwierzaka' kt&ry
$owo!i znika z $o!a widzenia*
,ziewczynka z wyra0nym wysikiem
$odniosa si( z ziemi +ez sowa' chocia w
my!ach nie $rzestawaa nawoywa.2 /-a-
czeka"' $rosz( ci(' zaczeka"1' $o czym uty-
ka"%c' ruszya za ko"otem* =ie widziaa #o*
Prawy oczod& wci% miaa zasoni(ty do-
ni%* @dy $atrzya ty!ko "ednym okiem
wszystko zdawao si( $oz+awione #(+i*
1651
Ao' co miaa $rzed oczyma' "awio si( "e"
"ako o#romny' $aski o+raz* 7o"ot na#!e
usiad dokadnie $orodku te#o o+razuF
s$o#!%da do tyu z otwartym $yskiem i
zw(onymi oczyma' umiecha"%c si( sze-
roko* =o#i $rzestay "e" si( trz%.' a w #o-
wie nie czua "u o+(dne#o $u!sowania'
aczko!wiek #(+oki' $rzy$rawia"%cy o
omd!enie +&! nie ustawa* Gya "u $rawie
$rzy zwierz(ciu' kiedy ono $onownie za-
cz(o odda!a. si( truchtem* Aym razem
odezwaa si( #ono2
Prosz( ci(' zaczeka"S
W $orz%dku od$ar ko"ot' nie $rzery-
wa"%c truchtu* ,ziewczynka ruszya za
nim w d& z+ocza' wchodz%c w $aski o+-
raz' kt&ry $o kadym $ostawieniu sto$y
na+iera #(+i ty!ko na od!e#o. "edne#o
kroku w $rz&d*
- kadym krokiem $odoe wydawao
si( inne' kady krzaczek szawii wy#!%da
1652
zu$enie inacze"' a "ednoczenie tak samo
"ak $ozostae* Pod%a"%c w !ad za ko"o-
tem' wydostaa si( z cienia urwistych ska*
=a otwarte" $rzestrzeni nisko sto"%ce so-
ce' o!e$io "e" !ewe oko* Przy"emne cie$o
natychmiast $rzenikn(o mi(nie i koci*
Powietrze' kt&rym $rzez ca% noc tak trud-
no +yo oddycha.' stao si( !ekkie i a#od-
ne*
;ienie krzaczk&w szawii kurczyy si(' a
soce $a!io $!ecy dziewczynki' kiedy sza
za ko"otem wzdu kraw(dzi $arowu* Po
"akim czasie zszed na d& $o stromo ci(-
tym z+oczu "aru' a dziecko ruszyo za nimF
+ie# $omi(dzy karowatymi wierz+ami do
w%skie#o strumyka' kt&ry o+i so+ie o-
ysko w $iaskowcu* Aam na$i!i si( wody*
7o"ot s)orsowa strumie' nie $(dz%c ra-
donie i nie rozch!a$u"%c wody "ak $ies'
a!e dosto"nie' a$a za a$%' cichutko "ak
kot* Przez cay czas o#on mia o$uszczo-
1653
ny* ,ziewczynka zawahaa si(' wiedz%c'
e mokre +uty oznacza"% +%+!e na sto$ach'
a!e +rn(a za zwierzakiem' usiowaa
$rze". $rzez wod(' stawia"%c "ak na"mnie"
krok&w* Prawe rami( roz+o!ao "% od ci%-
#e#o trzymania si( za $rawe oko*
Potrze+u"( +andaa zwr&cia si( do
ko"ota* W od$owiedzi zwierz $rzekrzywi
ty!ko #ow( i nie odezwa si( ani sowem*
Wyci%#n%wszy swo+odnie wszystkie czte-
ry a$y' !ea' $atrz%c na wod(' od$oczy-
wa' !ecz niezmiennie zachowywa czu"-
no.* ,ziecko usiado o+ok na roz#rzanym
$iachu i $r&+owao $oruszy. $raw% doni%*
-ascha krew $rzyk!eia wewn(trzn% "e"
cz(. do sk&ry wok& oczodou* ;hocia
zrywaniu cakiem "eszcze wieych stru-
$&w towarzyszyo niez+yt dotk!iwe szczy-
$anie' dziewczynka $isn(a aonie' +ar-
dzie" ze strachu ni z +&!u* 7o"ot $odszed
do nie" i du#im $yskiem z+ada z +!iska
1654
"e" twarz* 9stry' mocny za$ach zwierz(cia
$odrani nozdrza dziewczynki* 7o"ot
tymczasem zacz% !iza. zdr(twiay z +&!u'
$oraony !e$ot% o+szar' czyszcz%c #o wy-
trwa!e $recyzy"nymi ruchami zwini(te#o
w rurk(' s$r(yste#o i wi!#otne#o "(zyka'
a do chwi!i' #dy dziecko mo#o swo+od-
nie za$aka. z u!#i* ,ziewczynka $ochy!ia
#ow(' kt&ra zna!aza si( +ardzo +!isko
szaro&te#o +oku z mocno zarysowanymi
e+rami i wtedy zo+aczya dwa rz%dki
twardych sutek wysta"%cych z +iae#o )u-
terka na +rzuchu* 9+"(a ramieniem ko"ot-
k(' #adz%c "% $o szorstkie" sierci na
#rz+iecie i +okach*
W $orz%dku $owiedziao zwierz(
idziemyS i ruszyo' nie o#!%da"%c si( za
sie+ie* ,ziecko $onownie $odnioso si( z
trudem i ruszyo w !ad za nim*
,ok%d idziemy: za$ytaa dziew-
czynka*
1655
5e" czworonona $rzewodniczka' nie
$rzerywa"%c truchtu wzdu +rze#u sre+r-
ne" stru#i' od$owiedziaa2
9ch' $o $rostu w d& te#o strumienia***
=a"wyra0nie" $rzez dusz% chwi!( s$a-
a' nie $rzerywa"%c marszu' $oniewa czu-
a si( tak' "ak+y wanie si( o+udzia' a
tymczasem wci% +ya na no#ach' ty!ko w
nieco innym mie"scu ni to' kt&re za$ami(-
taa' zanim za mkn(a oczy* =ie miaa
$o"(cia sk%d wie' e mie"sce to "est inne*
Wci% szy wzdu strumienia' aczko!wiek
"e#o koryto +yo o+ecnie +ardzo $ytkie'
za dookoa "ak wzrokiem si(#n%. rosy
+y!ice* 9ko to s$rawne czuo si( wy$o-
cz(te* ,ru#ie wci% +o!ao' a!e nie +y to
"u ten sam ostry +&!' co $rzedtem' i nie
+yo sensu' e+y o nim my!e.* A!e #dzie
si( $odziaa ko"otka:
,ziewczynka $rzystan(a* Wie!ka'
1656
ciemna otcha' w kt&r% wczenie" w$ad
samo!ot' $onownie otworzya si(' ci%#a-
"%c "% w d&* S$adaa' nie $orusza"%c si('
$odczas #dy w #ard!e rodzi si( #uchy "(k*
Auta"S
9+r&cia si(* Samica ko"ota w#ryzaa si(
w na w$& wysche cierwo kruka* ;zarne
$i&ra !e$iy si( do czarnych war# i w%skie"
szcz(ki*
4"rzaa ko+iet( o niade" sk&rze' k!(cz%-
c% $rzy o#nisku' kt&ra wsy$ywaa co do
#arnka w ksztacie odwr&cone#o stoka*
4syszaa +u!#ot wody #otu"%ce" si( w
#arnku' chocia zna"dowa si( on z da!a od
o#nia' ws$arty na kamieniach* Wosy ko-
+iety +yy &toszare' zwi%zane z tyu ka-
wakiem sznurka* Sto$y miaa +ose* Pode-
szwy st&$ odwr&cone w stron( dziewczyn-
ki +yy r&wnie ciemne i twarde' "ak ze!&w-
ki +ut&w' a!e $od+icie miay adnie wy-
sk!e$ione' za $a!ce ukaday si( w dwa
1657
r&wniutkie' !ekko zakrzywione rz%dki* 7o-
+ieta miaa na so+ie dinsy i s)aty#owan%'
+ia% koszu!(* S$o"rzaa na dziewczynk(*
;hod0' z"edz troch( krukaS
,ziewczynka wo!no $odesza w stron(
ko+iety $rzy o#nisku i ukucn(a* Przestaa
s$ada. w otcha* ;zua si( !ekka i $usta w
rodku' a "(zyk w "e" ustach $rzy$omina
kawaek drewna*
7o"otka dmuchaa teraz w #arnek' a
moe racze" koszyk' czy coko!wiek to
+yo* Wsadzia do rodka dwa $a!ce' a!e
szy+ko "e stamt%d wyci%#n(a' $otrz%sa"%c
#watownie doni% i dr%c si( na cay #os2
9' cho!eraS ;iekawe' d!acze#o ni#dy
nie zao$atrz( si( w yki: 4amaa ze-
sch% odyk( +y!icy' zanurzya w zawarto-
ci #arnka' uniosa do ust i o+!izaa*
Hniam' $ycha ocenia z a$ro+at%*
=o' chod0S
,ziewczynka z+!iya si( nieco' r&wnie
1658
uamaa #a%zk( i zanurzya* Po!izaa* Po-
trawa miaa smak zarazem intensywny i
+ardzo wykwintny*
;o to "est: za$ytaa $o dusze"
chwi!i' wy$enione" zanurzaniem i o+!izy-
waniem*
5edzenie* Potrawka z suszone#o oso-
sia $owiedziaa 7o"otka* Wanie sty-
#nie*
Ponownie woya dwa $a!ce do $a$ki'
tym razem wydo+ywa"%c z #arnka s$or%
"e" $orc"(' $o czym o+!izaa ca% do do
czysta* 7iedy dziewczynka s$r&+owaa #(-
ste#o' cie$e#o musu' rozmazaa #o so+ie
$o cae" +rodzie* Poywianie si( $a!cami
okazao si( r&wnie skom$!ikowane' co "e-
dzenie $aeczkami wyma#ao $raktyki*
=iezwocznie wi(c za+raa si( do $rak-
tycznych .wicze* 5ady' si(#a"%c ko!e"no
do #arnka raz "edna' raz dru#a' a w kocu
nie zostao w naczyniu nic $r&cz trzech ka-
1659
mieni* ,ziewczynka nie s$ytaa' d!acze#o
na dnie #arnka !e% kamienie* Wy!izay "e
do czysta* 7o "otka wy!izaa take wn(-
trze #arnko-kosza' wy$ukaa #o w stru-
mieniu i zaoya #o na #ow(* Przy$omi-
na s$iczasty ka$e!usz i +yo "e" w nim +ar-
dzo do twarzy* 7o+ieta ci%#n(a dinsy*
Sika" do o#niaS zawoaa i zaraz
sama to zro+ia' sta"%c okrakiem nad t!%-
cym si( arem* Ach' ta $ara mi(dzy no-
#amiS $owiedziaa rozmarzonym #osem*
,ziewczynka' +ardzo zako$otana' s%-
dzia' e tamta oczeku"e od nie"' i $&"dzie
w "e" !ady' a!e ona nie miaa zamiaru te#o
ro+i. i nie zro+ia* Qwiec%c #o% $u$%' 7o-
"otka wykonaa taniec wok& za!ane#o
o#niskaF wyrzucaa na +oki swo"e du#ie'
szczu$e no#i i $iewaa2
%ale z 9uffalo' czy y)dziecie dzi6 nocy
=zy y)dziecie dzi6 nocy' czy y)dziecie dzi6
nocy
1660
%ale z 9uffalo' czy y)dziecie dzi6 nocy
Pota#czy8 przy 6ietle ksi5ycaD
- $owrotem zaoya dinsy* ,ziew-
czynka zasy$ywaa tymczasem resztki
o#nia $iachem z dna strumyka' usy$u"%c z
nie#o cakiem s$ory ko$czyk* =a$rawd(
chciaa si( do+rze s$isa.* 7o"otka $rzy#!%-
daa si( "e" uwanie*
;zy to wanie ty: s$ytaa* ?a!a z
Gu))a!o: ;o stao si( z two"% reszt%:
- mo"% reszt%: ,ziewczynka z nie-
$oko"em s$o"rzaa $o so+ie*
- reszt% twoich !udzi*
Aha* =o wi(c' mama za+raa Go++y6e-
#o to m&" modszy +raciszek do wu"ka
=orma* Aak na$rawd(' to on nie "est wca!e
moim wu"kiem ani adnym krewnym*
Wtedy $an Hichae!s' kt&ry i tak "echa w
tamte strony' zdecydowa si( zawie0. mnie
do mo"e#o $rawdziwe#o o"ca' do ;any-
1661
onLi!!e* ?inda' mo"a macocha' $owiedzia-
a' e na !ato mo#( $rzy"echa. do nich' a
$otem si( zo+aczy* A!e samo!ot*
W ciszy' kt&ra na#!e za$ada' twarz
dziewczynki staa si( ciemnoczerwona' a
nast($nie szaro+!ada* 7o"otka $rzy#!%daa
si( tym zmianom za)ascynowana*
9ch $owiedziaa dziewczynka
9ch*** 9"e"*** $an Hichae!s*** on $ewnie***
;zy***:
<dziemyS zawoaa 7o"otka i ruszya
$rzodem*
,ziewczynka zawoaa2
5a musz( wraca.***
A $o co: s$ytaa 7o"otka* -atrzyma-
a si(' +y s$o"rze. do tyu na dziewczynk('
a nast($nie $rzys$ieszya kroku* ;hod0'
?a!aS Wy$owiedziaa to "ak imi(* Hoe
wanie "e" imi(' Hyra' tak wanie +rzmia-
o w "(zyku ko"ot&w* -mieszana i $rze$e-
niona roz$acz% dziewczynka "eszcze raz
1662
za$rotestowaa' a $otem ruszya w !ad za
swo"% $rzewodniczk%*
,ok%d idziemy: @dzie my w o#&!e "e-
stemy:
Ao mo"a kraina od$ara 7o"otka z
#odnoci%' szerokim' dosto"nym #estem
o+e"mu"%c cay teren rozci%#a"%cy si( wo-
k& nich a $o horyzont* 5a #o stworzy-
am* 7ady cho!erny krzaczek szawii*
Duszyy da!e"* 7o"otka swo+odnym kro-
kiem' !ekko $ow&cz%c no#ami' a!e do.
szy+ko $rzesuwa"%c si( do $rzodu* ,ziew-
czynka musiaa mocno si( wysi!i.' e+y
nie $ozosta. w ty!e* ;ienie zn&w zaczyna-
y wy$eza. s$od ska i krzew&w* 9dda!a-
"%c si( od strumienia' szy w #&r( niskie#o'
$o)adowane#o stoku' kt&ry koczy si(
ska!ist% #rani% widnie"%c% w da!i na t!e nie-
+a* ;iemne drzewka rosy to tu' to tam* Ao
+y "aowcowy !as' $ustynny !as' w kt&rym
wi(ce" "est $rzestrzeni mi(dzy drzewami
1663
ni samych drzew* 7ady "aowiec' "aki
mi"ay' rozsiewa ostry za$ach* ,zieciaki
w szko!e nazyway taki za$ach kocim
smrodem' a!e dziewczynce on si( $odo+a*
Hiaa wraenie' e wwierca si( w "e"
umys' usuwa ze znuenie i $o+udza do
da!sze#o marszu* Hi"a"%c "eden z krze-
w&w' zerwaa "aowcow% "a#od( i woya
do ust' a!e zaraz "% wy$!ua* G&! $owraca
wie!kimi )a!ami' od kt&rych kr(cio si( w
#owie i co chwi!( si( $otykaa* Po "akim
czasie zorientowaa si(' e siedzi na ziemi*
7iedy s$r&+owaa si( $odnie.' no#i za-
cz(y "e" dy#ota. i nie chciay utrzyma.
ciaa w $ionie* Poczua si( +ezradna i $rze-
raona* -acz(a $aka.*
5estemy "u w domuS zawoaa 7o-
"otka s$od szczytu wz#&rza*
,ziewczynka s$o"rzaa w "e" stron( za-
wi%cym okiem' a!e u"rzaa ty!ko +y!ice' "a-
owce' zudnice i ska!iste zwieczenie #ra-
1664
ni* 4syszaa ko"ocie zawoanie #dzie da-
!eko' w suchym $&mroku*
4"rzaa ma!utkie miasteczko $od #rani%'
domki z desek' chatki z drewna' wszystkie
o niema!owanych cianach* -n&w usysza-
a nawoywanie 7o "otki*
,a!e"' szczeniaczkuS ;hod0' ?a!a' "e-
stemy w domuS
=ie mo#a si( $odnie.' wi(c na czwo-
rakach ruszya w du#% dro#( $od #&r(' do
domk&w w cieniu #rani* Hiaa "eszcze
s$ory kawaek do $rze+ycia' kiedy na s$o-
tkanie "e" wysza #ru$a os&+* =a $ocz%tku
my!aa' e to wszystko dzieciaki' a!e $o-
tem zrozumiaa' e wi(kszo. z nich to do-
ro!i' ty!e e wy"%tkowo niscy* ?udzie ci
mie!i do. $ot(ne' masywne ciaa o )i!i-
#ranowych sto$ach i doniach* <ch oczy
+yy "asne* 5akie ko+iety $omo#y "e"
wsta. i i. da!e"' do$in#u"%c "% #ono2
Ao "u na$rawd( nieda!ekoS Qwietnie
1665
ci idzieS
W wieczornym mroku &te wiato +io
z otwartych drzwi i $rzes%czao si( $rzez
szcze!iny mi(dzy deskami w nieo#aconych
cianach domk&w* W nieruchomym $o-
wietrzu wisia sodkawy aromat drzewne-
#o dymu* Ha!i !udzie $rzez cay czas roz-
mawia!i i mia!i si( +ardzo cicho*
4 ko#o zamieszka ta maa:
-a$rowad0cie "% do ,rozda' tam "u
wszyscy $i%S
Przecie moemy "% za+ra. do nas*
,ziewczynka s$ytaa ochry$ym #o-
sem2
@dzie "est 7o"otka:
Wyruszya na $o!owanie od$owie-
dzie!i ma!i !udzie*
Po chwi!i wszyscy usysze!i "aki dono-
nie"szy' #(+szy #os2
;zy+y kto nowy $rzy+y do mia-
steczka:
1666
Aak' nowy czowiek od$owiedzia
"eden z !udzik&w*
Pomi(dzy tymi karzekami m(czyzna o
#ru+ym #osie wy#!%da im$onu"%co* Gy
wysoki i szeroki w +arach' mia mocarne
donie' wie!k% #ow( i kr&tk% szy"(* Ha!i
!udzie z szacunkiem rozst%$i!i si( $rzed
nim* Porusza si( +ardzo ostronie' ze swe"
strony r&wnie okazu"%c w ten s$os&+ sza-
cunek otacza"%cemu #o dro+iaz#owi* 7ie-
dy s$o"rza w d& na dziewczynk(' dostrze-
#a "e#o niesamowite oczy* 7iedy mru#a
wy#!%dao to tak' "ak+y kto macha doni%
$rzed $omykiem wiecy*
Ao ty!ko maa s&wka stwierdzi*
;o so+ie zro+ia w oko' nowa oso+o:
5a*** Wanie !ecie!imy***
5este "eszcze z+yt moda' e+y !ata.
$owiedzia $ot(ny m(czyzna #(+okim'
aksamitnym #osem* 7to ci( tu $rzy$ro-
wadzi:
1667
7o"otka*
Potwierdzi to "eden z maych !udzi*
Aak' ona $rzysza tuta" z 7o"otk%' Pu-
chaczu*
A wi(c moe $owinna s$(dzi. dzisie"-
sz% noc w domu 7o"otki od$owiedzia
wie!ko!ud*
A!e tam ty!ko $ustka i $eno $orozrzu-
canych koci odezwaa si( maa ko+ietka
o $u!chnych $o!iczkach' u+rana w $asiast%
koszu!(* Hoe $rzy". do nas*
Wydawao si(' e "e" decyz"a ostatecznie
rozstrzy#n(a ca% s$raw(* Pucuowata ko-
+ieta $ok!e$aa dziewczynk( $o ramieniu i
$o$rowadzia "% wr&d chatynek i szaas&w
do mae#o domku +ez okien* ,rzwi +yy
tak niskie' e nawet dziewczynka musiaa
si( schy!a. $rzy we"ciu* Wewn%trz dom
+y $rze$eniony !ud0mi* =iekt&rzy zna"-
dowa!i si( "u w rodku $rzed nimi' inni
wciska!i si( do wn(trza tu za ko+iet% o
1668
na!anych $o!iczkach* 7i!koro dzieci s$ao
mocnym snem w kwadratowych koyskach
$orozmieszczanych w ro#ach iz+* W dom-
ku $anowao mie cie$o +i"%ce od komin-
ka i $rzy"emny za$ach $rzy$omina"%cy
wo $raonych ziaren sezamowych*
,ziewczynka dostaa "e. i nawet $rze-
kn(a ki!ka k(s&w' a!e #owa "e" o$adaa'
a mrok $anu"%cy w "e" $rawym oku roz-
$rzestrzenia si( i na !ewe' tak e $rzez
du#% chwi!( nie widziaa nic a nic* =ikt
nie $yta "e"' "ak ma na imi(' ani te nikt
si( "e" nie $rzedstawia* 4syszaa' "ak
dzieci woa"% na ko+iet( o wydatnych $o-
!iczkach /Wiewi&rka1* W kocu ze+raa
si( na odwa#( i $owiedziaa2
;zy mo#a+ym si( #dzie uoy. do
snu' $ani Wiewi&rko:
5asne' chod0 od$owiedziaa "e" "edna
z c&rek $ani domu tam +(dzie mie"sce*
-a+raa dziewczynk( do ty!ne" iz+y' nie-
1669
zu$enie oddzie!one" ciank% dziaow% od
zatoczone" iz+y $rzednie"' a!e za to
mroczne" i niema! $uste"* Wzdu cian
ci%#n(y si( o#romne $&ki' na kt&rych $o-
rozkadano materace i koce*
Wczo#a" si( #dzie $owiedziaa
c&ra Wiewi&rki' $ok!e$u"%c dziewczynk(
$o ramieniu d!a dodania "e" otuchy* ,ziew-
czynka ws$i(a si( na "edn% z $&ek i wsu-
n(a $od koc* 4oya #ow( na desce i tu
$rzed zani(ciem $omy!aa2 =ie umyam
z(+&w*
<<
9+udzia si( i znowu zasn(a* W sy$ia!-
ne" iz+ie domu Wiewi&rek +yo #or%co'
$anowa zaduch i mrok* ,zie i noc "acy
!udzie wchodzi!i' kad!i si( s$a.' wstawa!i
i wychodzi!i* ,rzemaa i s$aa na $rze-
mian' schodzia na d&' a+y we )rontowe"
1670
iz+ie na$i. si( wody czer$ane" choch!% z
wiadra' i wracaa' +y zn&w drzema. i s$a.*
Siedziaa na $&ce' ma"da"%c no#ami*
=ie czua "u +&!u' a "edynie senno. i
osa+ienie* Przeszukaa kieszenie dins&w*
W !ewe" $rzednie" kieszeni zna!aza may
#rze+yk i $a$ierek $o #umie +a!onowe"' w
$rawe" natomiast dwa +anknoty do!arowe'
.wier.do!arow% monet( i dziesi(ciocen-
t&wk(*
,o iz+y wesza Wiewi&rka w towarzy-
stwie inne" ko+iety $u!chne"' ciemno-
okie" i ciemnowose" $i(knoci*
A wi(c wreszcie o+udzia si( na sw&"
taniecS $rzywitaa "% Wiewi&rka' mie"%c
si( na cay #os' $o czym usiada o+ok nie"
i o+"(a "% ramieniem*
,udek odtaczy d!a cie+ie taniec $o-
in)ormowaa "% ta dru#a' o ciemnych wo-
sach* 9n ci( uzdrowi* Pora si( szyko-
wa.S
1671
Pod #rani% +io 0r&deko' kt&re roz!ewa-
o si( w ma% sadzawk( o mu!istych' zaro-
ni(tych trzcin% +rze#ach* -#ra"a roz+ry-
kanych dzieciak&w' ch!a$i%ca si( w staw-
ku' roz+ie#a si(' $ozwa!a"%c dziewczynce
i dwom ko+ietom wzi%. k%$ie!* Woda +ar-
dzo cie$a na $owierzchni' #(+ie"' tam
#dzie mona +yo si(#n%. no#%' $rze"mo-
waa !odowatym chodem* 7iedy si( roze-
+ray do na#a' dwie rozmawia"%ce ciszo-
nymi #osami' rozemiane ko+iety' o $(ka-
tych +rzuchach i $iersiach' rozoystych
+iodrach i wydatnych $o!adkach rozsie-
wa"%cych cie$y +!ask w wiet!e $&0ne#o
$o$oudnia' o$ukay dziewczynk(' o+!e-
wa"%c "% strumieniami wody' o+myy i wy-
szoroway "e" no#i i r(ce' umyy wosy'
niezwyk!e de!ikatnie oczyciy ko. $o-
!iczkow% i +rew wok& $rawe#o oka'
$rzy"rzay "e" si( z uznaniem' namyd!iy "%'
s$ukay' wych!a$ay w wodzie' wytary
1672
"%' wytary sie+ie nawza"em' u+ray si('
u+ray dziewczynk(' za$!oty "e" wosy' za-
$!oty wosy so+ie nawza"em' zawi%zay
"e" i so+ie $i&ra na kocach warkoczy' $o-
nownie $rzy"rzay si( "e"' a take so+ie na-
wza"em' z $odziwem' $o czym s$rowadzi-
y "% na d&' do mae#o miasteczka' w kt&-
rym +yy domki $orozrzucane $o cae"
oko!icy' i za$rowadziy na $!acyk' $rzy$o-
mina"%cy co w rodza"u #!iniane#o +oiska'
+%d0 $arkin#u na u+ite" ziemi' otoczone#o
chatynkami* W miasteczku nie +yo u!ic' a
"edynie wyde$tane !atami cieki* Tadnych
trawnik&w' adnych o#rod&w' ty!ko +y!ice
i $aty #oe" ziemi* Wok& te" otwarte"
$rzestrzeni #romadzio si( !u+ azio do-
okoa cakiem s$oro !udzi' kt&rzy s$rawia!i
wraenie odwi(tnie u+ranych' w swoich
ko!orowych koszu!ach' nadrukowanych
sukniach' o+wieszeni sznurami kora!ik&w'
z ko!czykami w uszach*
1673
>e"' Wiewi&rkoS 5ak si( masz' Sko-
czomyszkoS $ozdrawia!i ko+iety towa-
rzysz%ce dziewczynce*
5aki m(czyzna w nowych dinsach i
+(kitne" we!wetowe" kamize!ce naoone"
na czyst%' wy+!ak%' nie+iesk% koszu!(
$odszed do nich' $rzysto"ny' s$i(ty i wy-
niosy*
W $orz%dku' ?a!aS odezwa si( za-
chry$ym' dononym #osem' tak odmien-
nym od cichych' szemrz%cych #osik&w'
"akimi $orozumiewa!i si( otacza"%cy ich
!udzie* ,zi w nocy za+ierzemy si( za to
okoS Ay ty!ko sied0 i o nic si( nie ko$ocz*
4"% "% za nad#arstek' +ardzo a#odnie
$omimo swych e)ekciarskich i nonsza!anc-
kich manier' $o czym za$rowadzi na $!e-
cion% mat(' kt&ra !eaa na ziemi niema! na
samym rodku $!acyku* Aam' czu"%c
o#romne zako$otanie' musiaa usi%. i
siedzie. +ez ruchu* Szy+ko $rzestaa $rze"-
1674
mowa. si( tym' e wszyscy na ni% $atrz%'
"ako e wi(kszo. z#romadzonych o#rani-
czaa si( do rzucania "e" $rze!otnych' tak-
su"%cych s$o"rze !u+' "ak w $rzy$adku
Wiewi&rki +%d0 Skoczomyszki i czonk&w
ich rodzin' do $orozumiewawczych mru-
#ni(.' kt&re miay "e" doda. otuchy* ,udek
co chwi!a $od+ie#a do nie"' m&wi%c co w
rodza"u2 /G(dzie cakiem "ak noweS1' i $o-
nownie odda!a si(' a+y dyry#owa. tu-
mem' macha"%c swymi du#imi' $strokaty-
mi ramionami i krzycz%c zawzi(cie*
=a#!e dziewczynka zauwaya ws$ina-
"%c% si( ku otwarte" $rzestrzeni' szczu$%'
$orusza"%c% si( nied+aym krokiem' niad%
sy!wetk(* =a "e" widok dziewczynka
chciaa zerwa. si( na no#i' a!e $rzy$o-
mniaa so+ie' e miaa siedzie. +ez ruchu'
wi(c siedziaa +ez ruchu' woa"%c ty!ko ci-
cho2
7o"otkoS 7o"otkoS
1675
7o"otka z+!iya si( nies$iesznie*
4miechn(a si( szeroko* Przystan(a' s$o-
#!%da"%c na dziecko*
4waa" ty!ko' ?a!a' e+y ten ,udek
ci( nie oszwa+i $owiedziaa i ruszya
da!e"' swo+odnie koysz%c si( na +oki*
,ziewczynka od$rowadzia "% t(sknym
wzrokiem*
Wszyscy !udzie siedzie!i teraz $o "edne"
stronie $!acyku' tworz%c nier&wne $&ko!e'
kt&re $owi(kszao si( z kad% chwi!%' w
miar( "ak $rzy%cza!i si( wci% nowi
mieszkacy miasteczka' a w kocu $rze-
ksztacio si( w $eny okr%#' utworzony z
!udzi siedz%cych na ziemi wok& dziecka'
w $romieniu dziesi(ciu czy $i(tnastu kro-
k&w* Wszyscy mie!i na so+ie u+rania' "a-
kie dziewczynka widywaa na co dzie2
dinsy' dinsowe kurtki' kamize!ki' koszu-
!e' +aweniane sukienki' wszyscy "ednak
chodzi!i +oso i dziewczynka dosza do
1676
wniosku' e s% znacznie $i(knie"si ni !u-
dzie' kt&rych zna' a kady w inny s$os&+'
"ak #dy+y kady z oso+na odkry inny ro-
dza" $i(kna* 5ednake cz(. z o+ecnych
wy#!%daa r&wnie +ardzo dziwacznie2
szczu$!i' !ni%cy' ciemno u+arwieni !udzie'
$orozumiewa"%cy si( sze$tem' du#ono#a
ko+ieta o oczach "ak k!e"noty' o!+rzymi
m(czyzna zwany Puchaczem te tam +y'
senny i $een #odnoci niczym s(dzia
Hc;own' wacicie! rancza o $owierzchni
sze.dziesi(ciu tysi(cy akr&w* 9+ok Pu-
chacza staa ko+ieta' kt&ra mo#a+y +y.
"e#o siostr%' $oniewa tak "ak on miaa ha-
czykowaty nos < wie!kie' si!ne donie' !ecz
+ya $rzy tym szczu$a i ciemna' a w "e"
okrutnych oczach $a!iy si( iskierki sza!e-
stwa* Hiaa &te oczy' a!e okr%#e' nie $o-
dune i ukone "ak u 7o"otki* 7o"otka te
si( z"awia* Siedziaa' ziewa"%c i dra$i%c
si( $od $ach%' na"wyra0nie" znudzona* Ae-
1677
raz kto wszed do rodka koa2 m(czyzna
u+rany "edynie w kraciast% s$&dnic( i
$aszcz wyma!owany !u+ wyszywany ko-
ra!ikami $rzy$omina"%cymi diamenty' ta-
czy w rytm #rzechotki' kt&r% mia ze so+%
i kt&r% $otrz%sa' wydo+ywa"%c z nie" !awi-
n( d0wi(k&w' +rzmi%cych "ak $rzesy$ywa-
nie si( wiru* =o#i' r(ce i tu&w mia ma-
sywne i $(kate' !ecz $rzy tym +ardzo
s$rawne' za "e#o ruchy +yy mi(kkie i
$ynne* ,ziewczynka w$atrywaa si( w
nie#o +acznie' kiedy mi"a "% w tacu'
okr%a "% i wraca z dru#ie" strony* @rze-
chotka mi#aa w "e#o r(kach tak szy+ko'
e !edwo +yo "% wida.' natomiast w dru-
#ie" r(ce trzyma "aki cienki i ostry $rzed-
miot* ?udzie siedz%cy w ko!e zacz(!i teraz
co nuci.* Gya to seria ki!ku d0wi(k&w'
$owtarzanych w rytm chrz(stu #rzechotki'
d0wi(k&w cichych i nietworz%cych adne"
harmoni"ne" caoci* He!odia ta +ya zara-
1678
zem $o+udza"%ca i nu%ca' o+ca i zna"oma*
@rzechotnik coraz +ardzie" zacienia kr(#i
wok& dziewczynki' co "aki czas ro+i%c
#watowne wy$ady w "e" stron(* -a $ierw-
szym razem co)n(a si( i sku!ia' $rzestra-
szona na#oci% "e#o ruchu' a take wido-
kiem "e#o $askie"' zimne" twarzy o w%-
skich oczach' a!e $otem "u siedziaa nie-
ruchomo' $ami(ta"%c' e tak% $rzy$isano
"e" tu ro!(* Aaniec trwa w rytm nie$rzery-
wane" $ieni' a do chwi!i' kiedy znuenie
dziecka $rzeszo w a#odne szy+owanie'
kt&re mo#o trwa. i trwa. +ez koca*
Wtedy ,udek dumnie wkroczy na ro-
dek koa i stan% $rzy nie"* =ie $otra)i
$iewa.' a!e zawoa2 />e"S >e"S >e"S
>e"S1 swoim dononym' zachry$ym #o-
sem' a wszyscy dookoa od$owiedzie!i mu'
a #romkie echo od+io si( od #rani* ,u-
dek trzyma w "edne" r(ce uniesiony w
#&r( $atyk z +arykowatym z#ru+ieniem
1679
na kocu' w dru#ie" za co' co $rzy$omi-
nao du% ku!(* Patyk okaza si( )a"k%2 za-
ci%#n% si( dymem i wydmuchn% #o w
czterech kierunkach' a take w d& i do
#&ry' nast($nie na trzyman% w doni ku!('
za kadym razem wy$uszcza"%c z ust "eden
may k%+* Wtedy #rzechotanie urwao si(
na#!e i' na czas $otrze+ny do na+rania ki!-
ku oddech&w' wszystko ucicho* ,udek
$rzykucn% i s$o"rza +acznie w twarz
dziewczynki' $rzekrzywia"%c #ow( na
+ok* Wyci%#n% r(k(' mamroc%c co w
rytm #rzechotania i $iew&w' kt&re wzno-
wiono znacznie #onie" ni $o$rzednio*
-+!iy do do $rawe#o oka dziewczynki
i wetkn% co dokadnie w mroczny oro-
dek +&!u* ,ziewczynka co)n(a si( odru-
chowo' a!e "ako nad so+% za$anowaa*
5e#o dotyk nie +y z+yt de!ikatny* W wy-
suni(te" doni u"rzaa ku!( matow% &t%
#ak(' "ak+y utoczon% z $szcze!e#o wosku*
1680
Potem zamkn(a widz%ce oko i zacisn(a
z(+y*
Aak "estS wrzasn% ,udek* Aeraz
otw&rzS =o' da!e"S =iech wszyscy zo+a-
cz%S
5e" szcz(ki zwary si( "ak szcz(ki imada
i $o chwi!i otworzya o+o"e oczu* Powieka
$rawe#o oka $rzy!e$ia si( do nowe" #aki'
a nast($nie oderwaa z tak $a!%cym +&!em'
e dziewczynka oma! nie zwymiotowaa'
mimo e siedziaa w rodku koa' czu"%c
na so+ie wzrok wszystkich z#romadzo-
nych*
>e"' i co widzisz: 5ak dziaa: Wy-
#!%da ws$ania!eS ,udek $otrz%sa ramie-
niem i $ona#!i "% z $ewnym wyrzutem w
#osie* =o $owiedz' "ak si( czu"esz: ;zy
oko dziaa:
9+raz w nowym oku +y zm%cony' za-
m#!ony' &tawy* Podczas #dy wszyscy
otoczy!i "% tumnie' #a$i%c si( na ni%'
1681
umiecha"%c si( do nie"' $ok!e$u"%c "% $o
$!ecach i $o ramionach' dziewczynka od-
krya' e kiedy zamyka +o!%ce oko i $atrzy
ty!ko zdrowym' wszystko wyda"e si( wy-
ra0ne' a!e $askie' natomiast kiedy uywa
o+u oczu' o+raz "est nieostry i !ekko $o&-
ky' a!e za to ma $en% #(+i(*
Po chwi!i o+ok sie+ie u"rzaa du#i nos'
w%skie oczy i wyszczerzone z(+y 7o"otki*
;o to takie#o' ,udku: za$ytaa'
w$atru"%c si( w nowe oko dziewczynki*
;zy to czasem nie "edna z tamtych #aek'
kt&re mi kiedy ukrade:
Ao sosnowa ywica odkrzykn% do-
tkni(ty do ywe#o ,udek* =a$rawd( s%-
dzisz' e uy+ym "akie#o #u$ie#o' uy-
wane#o' ko"ocie#o !e$ia: 5estem !eka-
rzemS
9hoho' ohohoS ?ekarzemS zawoaa
7o"otka* 9 rany' a!e wstr(tne to oko*
;zemu nie $o$rosi 7r&!ika' e+y da ci
1682
swo"e#o +o+ka: Ao oko wy#!%da "ak zro-
+ione z #&wna*
7o"otka $rzysun(a +!ie" swo"% $oci%-
#% twarz' a dziewczynka $omy!aa' e
zamierza "% $ocaowa.* -amiast te#o w%-
ski' mocny "(zyk $rze"echa $o o+o!aym
mie"scu' oczyszcza"%c "e i umierza"%c
wsze!kie +o!eci* 7iedy dziewczynka
zn&w otworzya o+o"e oczu' wiat wy#!%-
da zu$enie nie0!e*
,ziaa cakiem do+rze stwierdzia*
=o i co: wrzasn% tryum)u"%co ,u-
dek* H&wi' e dziaa cakiem do+rzeS
,ziaa cakiem do+rze sama tak $owie-
dziaaS H&wiemS A co' nie m&wiem: <
da!e" wymachiwa zamaszycie r(kami'
dr%c si( wnie+o#osy*
Aymczasem 7o"otka znikn(a* Aum $o-
wo!i si( rozchodzi*
,ziewczynka $odniosa si(' zesztywnia-
a od z+yt du#ie#o siedzenia* -a$ada
1683
zmrok' ty!ko na zachodzie wida. +yo "esz-
cze intensywn%' +!ad% $owiat(* =a
wschodzie r&wnina z!ewaa si( "u z mro-
kiem*
W ki!ku chau$ach $a!io si( wiato*
@dzie na skra"u miasteczka kto wy#ry-
wa na $otwornie "(cz%cych skrzy$cach'
rzewn%' $acz!iw% me!odi(' od kt&re" ciarki
$rzechodziy $o $!ecach*
7to inny $odszed do nie" i za$yta ci-
cho2
@dzie s$(dzisz t( noc:
=ie wiem od$owiedziaa dziewczyn-
ka* ;zua strasz!iwy #&d* ;zy mo#( za-
nocowa. u 7o"otki:
9na rzadko +ywa w domu od$owie-
dziaa cichym #osem ko+ieta* Wczora"
+ya u Wiewi&rki' $rawda: 5est "eszcze
7r&!ik a!+o -a"%c' oni te ma"% due rodzi-
ny***
A $ani ma rodzin(: s$ytaa dziew-
1684
czynka' $atrz%c na de!ikatn% ko+iet( o a-
#odnych oczach*
Ham dwa "e!onki od$owiedziaa ko-
+ieta' umiecha"%c si(* A!e "a $rzyszam
do miasteczka ty!ko na taniec*
=a$rawd( chciaa+ym zamieszka. u
7o"otki $owiedziaa dziewczynka $o
du#ie" chwi!i mi!czenia' niemiao' a!e z
u$orem*
W $orz%dku* Aam "est "e" dom* Ra-
nia towarzyszya dziewczynce a do wa!%-
ce" si( rudery na na"wye" $ooonym
kracu miasteczka* Wewn%trz nie $a!io si(
adne wiato* Przed domem wa!ao si(
mn&stwo mieci* ,o na w$& uchy!onych
drzwi nie $rowadzi aden schodek* =ad
drzwiami' na krzywo $rzy+ite"' s)aty#owa-
ne" sosnowe" desce widnia na$is2 Wst%-
$-na ;hwi!k(*
>e"' 7o"otko' masz #oci zawoaa
Rania* =ic si( nie $oruszyo*
1685
Rania $o$chn(a drzwi i za"rzaa do
rodka*
Pewnie wysza na $o!owanie* ?e$ie"
wr&c( do moich "e!onk&w* ,asz so+ie
rad(: 7to z oko!icy $ewnie da ci co do
"edzenia*** wiesz*** $oradzisz so+ie:
Pewnie' $ewnie* ,zi(ki od$owie-
dziaa dziewczynka*
Patrzya' "ak Rania znika w $rzezroczy-
stym $&mroku' e!e#ancko dro+i%c n&ka-
mi niczym ko+ieta w sz$i!kach' szy+ko'
!ekko i z #rac"%*
Wn(trze Wst%$-na-;hwi!k( +yo tak
mroczne' e dziewczynka nie mo#a nicze-
#o do"rze.' a $rzy tym +yo tak zawa!one
wsze!kie#o rodza"u #ratami' e na kadym
kroku $otykaa si( !u+ w$adaa na "aki
s$rz(t* =ie wiedziaa' #dzie i w "aki s$os&+
na!ey za$a!i. o#ie* Wreszcie natkn(a si(
na co' co wydawao si( &kiem' a!e kiedy
si( na tym $ooya' miaa wraenie' e
1686
"est to racze" sterta +rudnych ciuch&w' w
kadym razie taki wanie za$ach roztacza-
o to !ee* ;o #ryzo "e" no#i' ramiona'
szy"( i $!ecy* ;zua $otworny #&d* Po za-
$achu zna!aza dro#( do mie"sca' #dzie z
su)itu w ro#u iz+y zwisao co' co musiao
+y. martw% ry+%* Haca"%c na o!e$ r(ka-
mi' w kocu natra)ia na tusty $at' od kt&-
re#o oderwaa s$ory kawaek i s$r&+owa-
a* Ao +y w(dzony suszony oso* Tua "e-
den soczysty k(s za dru#im' a si( nasyci-
a' a nast($nie wy!izaa $a!ce do czysta* W
$o+!iu drzwi wiato #wiazd od+io si( w
$owierzchni wody wy$enia"%ce" "akie na-
czynie* ,ziewczynka o+w%chaa ciecz
ostronie' s$r&+owaa yczek' a nast($nie
wy$ia ty!e ty!ko' i!e +yo trze+a' +y zas$o-
koi. $ra#nienie' "ako e cie$y $yn mia
smak st(che#o +ota* Potem wr&cia na
swo"e $osanie z +rudnych szmat' zamiesz-
kane $rzez cay r&" $che i $ooya si(*
1687
?e%c w samotnoci na cuchn%cym wyrku
7o"otki' $omy!aa so+ie' e mo#a+y
$&". do domu Wiewi&rki a!+o do "akie#o-
ko!wiek inne#o' +ardzie" $rzy"azne#o do-
mostwa* A!e nie $osza* 7!e$aa si( $o ca-
ym cie!e' za+i"a"%c $chy' a w kocu za-
$ada w sen*
W rodku #(+okie" nocy usyszaa czy"
#os2
Posu si(' szczeniaczku i co cie$e-
#o uoyo si( o+ok nie"*
=a niadanie' kt&re s$oyy w sonecz-
nym wiet!e' w$ada"%cym $rzez drzwi'
+ya $otrawka z suszone#o ososia* 7o"ot-
ka chodzia na owy rano i wieczorem' a!e
nie "aday wiee" dziczyzny' ty!ko ososia
i inne suszone "ado' a take "a#ody' na
kt&re wanie $rzychodzi sezon* ,ziew-
czynka niczemu si( nie dziwia* Wszystko
wydawao "e" si( cakiem sensowne* Hiaa
"ednak zamiar s$yta. 7o"otk(' d!acze#o
1688
$i w nocy i $rowadzi aktywne ycie za
dnia' tak "ak inni !udzie' zamiast ro+i. do-
kadnie na odwr&t' "ak zwyky ro+i. ko"o-
ty' !ecz kiedy ukadaa so+ie to $ytanie w
my!ach' sama dosza do wniosku' e nie-
za!enie od ruch&w soca i ksi(yca' noc
"est wtedy' kiedy si( $i' za dzie "est
wtedy' kiedy "est si( o+udzonym* Ao te
wydao "e" si( cakiem sensowne* W kocu
"ednak zdecydowaa si( zada. "edno $yta-
nie' $ewne#o u$a!ne#o dnia' kiedy wy!e#i-
way si( o+ok domu' a$i%c $chy*
=ie rozumiem' d!acze#o wy wszyscy
wy#!%dacie "ak !udzie $owiedziaa*
Go "estemy !ud0mi*
;hodzi mi o takich !udzi "ak "a*
Podo+iestwo tkwi w oku $atrz%ce#o
od$ara 7o"otka* A tak $rzy okaz"i' "ak
si( ma two"e s$artaczone oko:
W $orz%dku* A!e*** chodzi mi o to' e
si( u+ieracie*** e mieszkacie w domach***
1689
z kominkami i wszystkimi innymi s$rz(ta-
mi***
Ao to+ie si( tak wyda"e*** Kch' #dy+y
ten #adua ,udek nie wtyka swe#o dzio+a
w nie swo"e s$rawy' mo#a+ym odwa!i. z
tym okiem kawa do+re" ro+oty*
,ziewczynka zd%ya "u si( $rzyzwy-
czai. do te#o' e 7o"otka miaa skonno.
do ci%#e#o od+ie#ania od tematu* A take
do "e" $rzechwaek* Pod wie!oma wz#!(da-
mi 7o"otka +ya $odo+na do mn&stwa
dzieciak&w' "akie dziewczynka miaa oka-
z"( $ozna.* Pod innymi za nie*
;hcesz $rzez to $owiedzie.' e to' co
widz(' nie dzie"e si( na$rawd(: Te to "a-
kie zudzenie "ak w te!ewiz"i' czy co:
=ie od$owiedziaa 7o"otka* >e"'
na konierzu siedzi ci k!eszcz* Pochy!ia
si(' str%cia k!eszcza' $odniosa #o na "ed-
nym $a!cu' roz#ryza i wy$!ua kawaki*
P)u"S skrzywia si( dziewczynka*
1690
Wi(c $owiedz mi2 "ak to "est:
Wi(c "est tak2 "e!i chodzi o mnie' to ty
masz sier. maci szaro&te" i +ie#asz na
czterech a$ach* - ko!ei d!a te" tam z#rai
machn(a $o#ard!iwie w stron( kr&!iczych
+araczk&w' stoczonych nieco nie" na sto-
ku ty kicasz so+ie to tu' to tam' $rzez
cay czas rusza"%c nosem* ,!a 5astrz(+ia
"este "a"kiem' a moe "u $isk!(ciem' kt&-
re zaczyna $orasta. w $i&rka* Widzisz:
Wszystko za!ey od $unktu widzenia* <st-
nie"% ty!ko dwa rodza"e !udzi*
;zowiek i zwierz(ta:
=ie* ?udzie' kt&rzy twierdz%' e istnie-
"% dwa rodza"e !udzi' i !udzie' kt&rzy tak
nie twierdz%* 7o"otka wy+uchn(a mie-
chem' wa!%c si( $o udach i rycz%c z ucie-
chy' "ak% s$rawi "e" tak udany art*
,ziewczynka czekaa' nic nie rozumie"%c*
Wi(c ci $ierwsi !udzie' to***:
Ao my' zwierz(ta*** i $rzedmioty*
1691
Wszystkie $ierwotne istnienia* =o' wiesz*
Aak samo wy2 szczeniaki' dzieciaki' $i-
sk!aki* Wszystko to' co $ierwsze*
A ci*** drudzy:
Ao oni $owiedziaa 7o"otka* =o'
wiesz* Aamci* =owi !udzie* Przy+ysze*
=a "e" w%skie"' mocne" twarzy $o"awia
si( $owana' racze" +udz%ca trwo#( mina*
Po$atrzya dziewczynce $rosto w oczy' co
ro+ia nader rzadko' rzuca"%c "e" ostre' zo-
ciste s$o"rzenie*
Hy +y!imy tuta" $owiedziaa* Hy
zawsze tu +y!imy* Au #dzie teraz "este-
my* A!e teraz to "est "u ich kraina* 9ni
ni% teraz rz%dz%*** ;ho!era' nawet "a ro+i-
am to !e$ie"S
,ziewczynka zastanowia si( nad tym'
co usyszaa i $odrzucia termin' kt&ry
dawnie" nieraz o+i "e" si( o uszy*
Ao nie!e#a!ni imi#ranci*
=ie!e#a!niS w #osie 7o"otki sycha.
1692
+yo sarkazm' drwin(* ;&' u dia+a'
znaczy sowo /nie!e#a!ny1: ;zy wyo+ra-
asz so+ie' e taki ko"ot' "ak "a' +(dzie
$rzemawia. "(zykiem kauzy$erd&w: G%d0
dorosa' maaS
=ie chc(*
=ie chcesz sta. si( dorosa:
Wtedy stan( si( "edn% z nich*
=o' tak $owiedziaa 7o"otka i wzru-
szya ramionami* Aakie "est ycie*
Wstaa i o+esza dom dookoa* Po chwi!i
dziecko usyszao' "ak sika za chau$%*
Wie!e rzeczy' kt&re ro+ia 7o"otka' nie
$rzystawao do o+razu $orz%dne" mamy*
7iedy nawiedza!i "% m(czy0ni' dziew-
czynka musiaa s$(dza. noce u Wiewi&rek
!u+ u 7r&!ik&w' $oniewa 7o"otka i "e"
$rzy"acie!e zazwycza" nie zawraca!i so+ie
#owy wchodzeniem do &ka' !ecz zaczy-
na!i to ro+i. od razu na $ododze' a nawet
na zewn%trz' $rzed domem* =ieraz 7o"ot-
1693
ka wracaa $&0no w nocy z $o!owania w
towarzystwie $rzy"acie!a i wtedy dziew-
czynka musiaa !ee. $rzy cianie w tym
samym &ku i sysze.' a nawet czu.' "ak
o+o"e ro+i% to tu o+ok nie"* ;zasem $rzy-
$ominao to wa!k(' a czasem taniec o o#ni-
stym' mocno zaznaczonym rytmie* =ie
miaa nic $rzeciwko tym )i#!om' $r&cz
te#o' e nie dao si( $rzy nich s$oko"nie
s$a.*
Pewne#o razu dziewczynka o+udzia si(
w chwi!i' #dy "eden z ko"ocich #ach&w
#adzi "% $o +rzuchu w o+rzyd!iwy s$o-
s&+' od kt&re#o a cier$a sk&ra* =ie wie-
dziaa' co ma ro+i.' a!e wtedy 7o"otka
o+udzia si( i z mie"sca zdaa so+ie s$raw(
z te#o' co wy$rawia "e" zna"omek' d!ate#o
te dotk!iwie #o $o#ryza i wyko$aa z !e-
#owiska* Husia s$(dzi. reszt( nocy na
$ododze' za nast($ne#o ranka tumaczy
si( #(sto2
1694
;ho!era' 7i* ;akiem za$omniaem o
tym dzieciaku* Hy!aem' e to ty***
=a co 7o"otka' wci% roze0!ona' od$o-
wiadaa mu wrzaskiem2
;zy my!isz' e "a "u nie mam ad-
nych zasad: ;zy my!isz so+ie' e $ozwo-
!(' a+y "aki ko"ocina #waci dziecko w
moim &ku: Ao m&wi%c' wy ko$aa
#o z domu i zorzeczya mu $od nosem
$rzez cay dzie* A!e $&0nie" znowu z"a-
wia si( u nie" na noc' a 7o"otka ro+ia to z
nim $o trzy !u+ cztery razy*
<nna ko$ot!iwa waciwo. 7o"otki $o-
!e#aa na tym' e +ya w stanie sika. do-
sownie wsz(dzie' +ez na"mnie"sze#o
wstydu s$uszcza"%c s$odnie w mie"scach
$u+!icznych' kiedy ty!ko $oczua $otrze+(*
A!e wi(kszo. !udzi mieszka"%cych w oko-
!icy na"wyra0nie" w o#&!e nie zwracaa na
to uwa#i* -a tym' co chy+a na"+ardzie"
martwio dziewczynk(' +y )akt' e $o zro-
1695
+ieniu cze#o #ru+sze#o 7o"otka natych-
miast odwracaa si( i $rzemawiaa do swo-
"e" ku$y* Ao +yo na$rawd( enu"%ce* Aak'
"ak+y 7o"otka +ya a $rzecie nie +ya'
chocia nie"ednokrotnie s$rawiaa takie
wraenie skoczon% wariatk%*
Pewne#o dnia' #dy 7o"otka uci(a so+ie
drzemk(' dziewczynka $oz+ieraa wszyst-
kie stare' wyschni(te a"na' !e%ce dookoa
domu i zako$aa "e w $ewnym $iaszczy-
stym mie"scu' do kt&re#o zazwycza" uda-
wa si( Dy' a take wie!u innych miesz-
kac&w miasteczka' a+y zaatwi. tam i za-
ko$a. swo"e #ru+sze s$rawy*
7iedy 7o"otka o+udzia si( i wysza z
Wst%$-na-;hwi!k(' domi $rzeczesu"%c
swo"% #(st%' "asn%' szaraw% czu$ryn(' #o-
no $rzy tym ziewa"%c' na#!e roze"rzaa si(
dookoa' zw(a"%c oczy i zawoaa2
>e"S @dzie one s%: a nast($nie
krzykn(a na cay #os2 @dzie "estecie:
1696
@dzie "estecie:
Wtedy od strony $iaszczyste#o ko$ca
doszed "% stumiony ch&r cichych #osi-
k&w2
HamusiuS HamusiuS Au "estemyS
7o"otka $od+ie#a truchtem do tamte#o
mie"sca' $rzycu$n(a' wy#rze+aa wszyst-
kie ku$y i od+ya z nimi du#% rozmow(*
7iedy wr&cia' nie odezwaa si( ani so-
wem' a!e dziewczynka' czerwona "ak rak i
z sercem tuk%cym si( w $iersiach' $owie-
dziaa2
Prze$raszam' e to zro+iam*
,uo $rocie" "est mie. "e +!isko $rzy
so+ie $owiedziaa 7o"otka' my"%c r(ce
3$omimo wszecho+ecne#o +rudu' "aki za-
rasta cay dom' 7o"otka na sw&" s$os&+
+ardzo d+aa o hi#ien( oso+ist%8*
Wci% w nie wde$tywaam $oskar-
ya si( dziewczynka' stara"%c si( "ako
us$rawied!iwi. sw&" wyst($ek*
1697
Giedne mae #&wienka ua!ia si(
7o"otka' .wicz%c taneczne kroki*
7o"otko s$ytaa niemiao dziew-
czynka czy ty kiedyko!wiek miaa dzie-
ci: ;hodzi mi o $rawdziwe szczeniaki:
;zy miaam: ;zy miaam dzieci: ;ae
miotyS Pami(tasz te#o' kt&ry $r&+owa
$rzystawia. si( do cie+ie: Ao +y m&" syn*
=a"!e$szy z cae#o miotu*** Posucha"'
?a!a* Dadz( ci mie. c&rki* 5e!i "u co
musisz mie.' to na"!e$ie" c&rki* Przyna"-
mnie" szy+ko u!atnia"% si( z domu*
<<<
,ziewczynka w my!ach nazywaa sie-
+ie ?a!%' a!e czasem wracaa do swe#o
dawne#o imienia Hyra* - te#o' co wie-
dziaa' +ya "edyn% oso+% w caym mia-
steczku' kt&ra nosia dwa imiona* Hy!aa
o tym cz(sto' a take o tym' co 7o"otka
1698
o$owiadaa "e" o dw&ch rodza"ach !udzi*
Husiaa zastanowi. si(' #dzie waciwie
"est "e" mie"sce* =iekt&rzy mieszkacy
miasteczka dawa!i "e" "asno do zrozumie-
nia' e "e!i o nich chodzi' to nie +yo i ni#-
dy nie +(dzie d!a nie" mie"sca w te" s$o-
ecznoci* 5astrz%+ niema! $rze$a!a "% na
wy!ot swoim #niewnym s$o"rzeniem*
,zieciaki Skunks&w wymieniay #one
uwa#i na temat "e" o+rzyd!iwe#o za$achu*
A chocia Skoczomyszka i Wiewi&rka
oraz ich rodziny okazyway "e" u$rze"-
mo.' wynikao to $o $rostu ze zwyke"
wie!kodusznoci i to!eranc"i' charaktery-
styczne" d!a wie!kich rodzin' d!a kt&rych
to' czy +(dzie "edna oso+a wi(ce"' czy
mnie"' nie miao wie!kie#o znaczenia*
@dy+y kt&ryko!wiek czonek tych !icznych
k!an&w' na $rzykad Gie!ak czy Szarak'
natkn% si( na ni%' !e%c% ze ska!eczonym
okiem $orodku $ustyni' czy zosta+y z ni%
1699
tak "ak 7o"otka: 9na $omo#a "e"' +o +ya
sza!ona' a $rzyna"mnie" za tak% "% tuta"
uwaano* =icze#o si( nie +aa* 7ursowaa
$omi(dzy wiatami o+u rodza"&w !udzi'
wiecznie $rzekracza"%c #ranic(* 5e!e i Ra-
nia oraz ich $rze!iczne dzieci nie +ay si(
z+ytnio' $oniewa i tak $rzez cay czas
yy w o#romnym nie+ez$ieczestwie*
@rzechotnik take si( nie +a' #dy sam
+y +ardzo nie+ez$ieczny* A!e chy+a "ed-
nak ywi "akie o+awy' +o ni#dy z ni% nie
rozmawia' ani nawet nie z+!ia si( do
nie"* =ikt nie traktowa "e" tak "ak 7o"otka*
=awet $or&d dzieci "edynym i staym to-
warzyszem "e" za+aw +y mieszny i +ez-
troski cho$ak zwany 5aszczurkiem* Da-
zem ko$a!i doki i +udowa!i zamki' razem
w(drowa!i $o otwartych $rzestrzeniach $o-
roni(tych +y!ic%' razem +awi!i si( w $o!o-
wanie i w z+ieranie "a#&d' i w dom' i w
tace' i we wszystkie inne ws$aniae za+a-
1700
wy* G!ady' $(katy dzieciak o +rwiach
$rzy$omina"%cych wie!kie )r(dz!e +y
skrytym' !ecz +ardzo !o"a!nym $rzy"acie-
!em* < +ardzo duo wiedzia' "ak na sw&"
wiek*
Au w miasteczku nie ma niko#o takie-
#o "ak "a $owiedziaa dziewczynka $ew-
ne#o razu' kiedy siedzie!i $rzy sadzawce w
socu $oranka*
A takie#o "ak "a' to nie ma ni#dzie na
wiecie stwierdzi 5aszczurek*
Ay wiesz' o co mi chodzi*
Aha**** Pewnie kiedy +ywa!i tu i tacy
"ak ty*
5ak si( nazywa!i:
=orma!nie !udzie' tak "ak wszyscy***
A!e #dzie mieszka"% moi !udzie: 9ni
ma"% swo"e miasta* 7iedy sama mieszka-
am w takim miecie* Aeraz nie wiem'
#dzie oni s%' #dzie "est wszystko* Husz(
ich odszuka.* =ie wiem' #dzie "est teraz
1701
mo"a mama' a!e tato na $ewno "est w ;a-
nyonLi!!e* Wanie tam si( udawaam' kie-
dy***
-a$yta" 7onia $oradzi rezo!utnie
5aszczurek* 5u wczenie" odsun% si( od
wody' za kt&r% nie $rze$ada i kt&re" ni#dy
nie $i' a teraz za"mowa si( s$!ataniem si-
towia* =ie znam 7onia*
;z(sto $rze+ywa w oko!icach te#o
$askowz#&rza tam' na do!e* ;zeka' a
"e#o wu" zestarze"e si( na ty!e' +y m&# #o
wyko$a. ze stada i sta. si( "e#o $ierwszym
o#ierem* ,o te#o czasu starsi m(czy0ni i
ko+iety nie chc% #o widzie.* 7onie to dzi-
waki* W kadym razie to "est wanie oso-
+a' do kt&re" $owinna zwr&ci. si( ze swo-
imi $ytaniami* 9n duo w(dru"e* Poza
tym' to wanie konie $rzy+yy tu razem z
nowymi !ud0mi' a $rzyna"mnie" tak si(
m&wi*
=ie!e#a!ni imi#ranci' $omy!aa so+ie w
1702
duchu dziewczynka* Posuchaa rady 5asz-
czurka i $ewne#o dnia' kt&ry +ardzo "e" si(
duy' $oniewa 7o"otka wyruszya na
"edn% ze swych nieza$owiadanych i ta"em-
niczych wy$raw' za$akowaa do kieszeni
ki!ka s$orych k(s&w ososia oraz $ar( #ar-
ci "a#&d i $osza sama na $askowz#&rze'
zna"du"%ce si( w od!e#oci ki!ku mi! na
$oudniowy zach&d*
4 $odn&y $askowz#&rza zna"dowao
si( $rze!iczne 0r&deko' wok& kt&re#o
zauwaya mn&stwo !ad&w st&$* -aczeka-
a tam w cieniu wierz+' o+rasta"%cych
$rze"rzyste wodne oczko' i $o chwi!i u"rza-
a nad+ie#a"%ce#o 7onia* Wy#!%da im$o-
nu"%co ze sw% miedzianoczerwon% sk&r% i
du#imi' mocnymi no#ami' $ot(n% k!atk%'
ciemnymi oczyma i czarnymi wosami'
choszcz%cymi mu w #a!o$ie $!ecy* -a-
trzyma si( w o#&!e nie zdyszany i zo+a-
czywszy "%' $arskn% #ono*
1703
7im "este:
=ikt w miasteczku o to nie $yta* =i#dy*
Przekonaa si(' e to $rawda2 7o musia
tu $rzy+y. razem z "e" !ud0mi !ud0mi'
kt&rzy musie!i $yta. si( sie+ie nawza"em'
kim s%*
Hieszkam z 7o"otk% od$owiedziaa
ostronie*
Ach tak' "asne' syszaem o to+ie $o-
wiedzia 7o* 4k!%k' a+y na$i. si( wody
z mae#o stawku* Pi du#imi ykami' trzy-
ma"%c r(ce zanurzone w chodne" wodzie*
7iedy "u zas$okoi $ra#nienie' otar usta'
usiad na $i(tach i o#osi2
G(d( kr&!em*
7r&!em 7oni:
Aak "estS 5u niedu#o* Waciwie "u
teraz m&#+ym $oz+y. si( staruszka' a!e
$oczekam* =iech si( "eszcze nacieszy +o-
#imi chwi!ami $owiedzia 7o' sz!achet-
ny' wie!koduszny* ,ziewczynka w$atry-
1704
waa si( w nie#o' +ez reszty "u w nim za-
kochana*
Ho#( ci wyczesa. #rzyw(' "e!i
chcesz $owiedziaa*
-nakomicieS z#odzi si( 7o i sie-
dzia +ez ruchu' $odczas #dy ona stan(a
za nim' $rzeci%#a"%c sw&" ma!utki kieszon-
kowy #rze+yk $rzez "e#o twarde' czarne'
+yszcz%ce' du#ie na metr wosy* Dozcze-
sanie ich za"(o mn&stwo czasu* =a koniec
zwi%zaa "e w $ot(ny kucyk za $omoc%
wierz+owe#o yka* 7o $ochy!i si( nad
ta)!% sadzawki' +y $rzy"rze. si( so+ie z za-
chwytem*
Ws$ania!e oceni* =a$rawd( wy-
#!%dam $i(knieS
;zy ty +ywasz czasami w mie"scach***
#dzie s% inni !udzie: wysze$taa*
=ie od$owiada $rzez czas tak du#i' e
uznaa' i w o#&!e nie ma zamiaru si( ode-
zwa.* A!e wtedy za$yta2
1705
Hasz na my!i tamte meta!owe mie"-
sca' tamte cuda ze szka: ;hodzi ci o dziu-
ry: ;zasami zachodz( w ich oko!ice* Aam
teraz same ciany* 7iedy nie +yo ich a
ty!e* Ga+cia m&wia' e kiedy w o#&!e nie
+yo cian* -nasz Ga+ci(: s$yta #osem
naiwne#o dzieciaka' $atrz%c na ni% swoimi
wie!kimi' ciemnymi oczyma*
Awo"% +a+ci(:
Ao znaczy*** tak' $o $rostu Ga+ci(***
Wiesz' t( co $!ecie sieci* -reszt%' mnie"sza
z tym* Wiem' e w tamtych mie"scach y"e
wie!u z mo"e#o !udu' to znaczy koni* Wi-
dziaem ich za tymi cianami* -achowu"%
si( "ak sza!one* Wiesz' e to mymy s$ro-
wadzi!i tu nowych !udzi: Gez nas nie do-
tar!i+y tuta"* Ha"% ty!ko dwie no#i i "esz-
cze te meta!owe skoru$y* Ho#( o$owie-
dzie. ci ca% histori(* 7r&!owi $rzystoi
zna. wie!e historii*
Gardzo !u+i( sucha. historii*
1706
9$owiedzenie te" za"mie ze trzy noce*
;o chcesz o nich wiedzie.:
Hy!aam' e moe $owinnam tam si(
uda.* Aam' #dzie oni mieszka"%*
Ao nie+ez$ieczne* =a$rawd( +ardzo
nie+ez$ieczne* =ie $rze"dziesz tamt(dy
za$i% ci(*
;hciaa+ym ty!ko $ozna. dro#(*
5a znam dro#( $owiedzia 7o i $o
raz $ierwszy "e#o sowa za+rzmiay doro-
!e i wiary#odnie* Wiedziaa' e na$rawd(
zna dro#(* Ao du#a trasa d!a 0re+aka*
Ponownie $rzy"rza si( "e" uwanie* Ham
kuzyna' kt&ry te ma kade oko inne#o ko-
!oru owiadczy' s$o#!%da"%c to na "e"
!ewe' to na $rawe oko* 5edno +r%zowe' a
dru#ie nie+ieskie* A!e on "est z rasy A$$a-
!oosa*
,udek zro+i mi to &te oko wy"a-
nia dziewczynka* Ho"e straciam w***
kiedy*** ;zy m&#+y mnie za$rowadzi. do
1707
tamtych mie"sc:
A $o co chcesz tam i.:
Po $rostu czu"(' e chy+a musz(*
7o kiwn% +em* Wsta* ,ziewczynka
nie $oruszya si(*
;hy+a m&#+ym ci( za+ra. $owie-
dzia*
=a$rawd(: 7iedy:
Dacze" teraz* 7iedy "u +(d( 7r&!em'
nie +(d( m&# st%d odchodzi.' wiesz* G(d(
musia chroni. ko+iety* < na $ewno nie $o-
zwo!( swoim !udziom z+!ia. si( do tych
mie"sc' ani na krokS 5e#o im$onu"%cym
ciaem wstrz%sn% dreszcz' a!e $o chwi!i
odezwa si(' dumnie odrzuca"%c #ow(*
Hnie' rzecz "asna' nikt nie zdoa+y za$a.'
inni nie s% tak r%czy "ak "a***
5ak du#o moe $otrwa. taka wy$ra-
wa:
7o zastanawia si( $rzez dusz% chwi-
!(*
1708
>m' na"+!isze takie mie"sce zna"du"e
si( za czerwonymi skaami* 5e!i wyruszy-
my teraz' +(dziemy tu z $owrotem "utro
okoo $oudnia* Ao do. maa dziura*
=ie wiedziaa' co ma na my!i' m&wi%c
/dziura1' a!e na wsze!ki wy$adek nie $yta-
a*
Wi(c "ak' chcesz tam i.: za$yta
7o' $otrz%sa"%c swoim kucykiem*
,o+ra $owiedziaa dziewczynka'
czu"%c "ak ziemia usuwa "e" si( s$od n&#*
4miesz +ie#a.:
Pokr(cia #ow%*
A!e tuta" "ako doszam o wasnych si-
ach*
7o wy+uchn% #romkim' radosnym
miechem*
Wa0 $owiedzia' $o czym uk!%k z
domi wykr(conymi w ty w charakterze
strzemion' $o kt&rych miaa si( ws$i%. na
"e#o ramiona*
1709
5ak na cie+ie woa"%: zaartowa'
$odnosz%c si( +ez trudu i natychmiast ru-
szy st($a do $rzodu* @iez: Hucha:
Pcha:
7!eszcz' +o si( zak!eszczam i nie
$uszczamS zawoaa dziewczynka' chwy-
ta"%c si( kawaka wierz+owe#o yka' kt&-
rym $rzewi%zana +ya czarna #rzywa' cie-
sz%c si( z te#o' e na#!e moe o+serwowa.
wiat z wysokoci dw&ch i $& metra oraz
$odr&owa. $rzez $ustyni( +ez wi(ksze#o
trudu niczym k%+ w(drowne#o ostu' #na-
ny $orywistym wiatrem*
7si(yc' kt&ry za!edwie wczora" +y
"eszcze w $eni' wzeszed' +y owiet!i.
rozci%#a"%ce si( $rzed nimi r&wniny* 7o
kusowa +ez !adu zm(czenia* 7iedy za-
sz!i "u #(+oko w noc' zatrzyma!i si( $rzy
o+ozie S&w' #dzie $oywi!i si( i od$ocz(-
!i* Wi(kszo. S&w +ya na owach' a!e "a-
1710
ka staruszka $od"(a ich $rzy o#nisku' ra-
cz%c o$owieciami o duchu $ot($ione#o
wierszcza' o niewidzia!nych o!+rzymach i
innymi k!echdami' kt&re mieszay si(
dziewczynce z "e" wasnymi snami' $od-
czas #dy !ekko drzemaa' a $otem +udzia
si(' +y czuwa. na w$& u$iona' $o czym
zn&w za$adaa w drzemk(* @dy od$ocz(!i'
7o znowu wzi% "% na ramiona i ruszy!i w
da!sz% dro#( wo!nym' niestrudzonym ku-
sem* -ostawi!i za $!ecami zachodz%cy
ksi(yc' a $rzed nimi nie+o roz"anio si(
na r&owo i zoto* ?ekki nocny wiatr
ucich' $owietrze +yo rzekie' chodne'
nieruchome* 4nosi si( w nim !edwie wy-
czuwa!ny' ostry za$ach s$a!enizny* ,ziew-
czynka $oczua' "ak 7o zmienia tem$o
+ie#u' kt&ry zacz% $rzechodzi. w nier&w-
ny' nies$oko"ny ch&d*
>e"' 7si%(S
4sysze!i cienki' nieco zrz(d!iwy #osik2
1711
dziewczynka "u #dzie #o syszaa i od
razu $rzy$omniaa so+ie #dzie' kiedy ty!ko
u"rzaa $osta. siedz%c% $od "aowcem'
sch!udnie u+ran%' w starym' czarnym +ere-
cie na #owie*
;ze.' SikoroS zawoa 7o' $od-
chodz%c +!ie"' i zatrzyma si(* 5u w mie-
cinie 7o"otki dziewczynka zauwaya' e
wszyscy darz% Sikor( wie!k% estym%* =ie
mo#a zrozumie. d!acze#o* Sikora wy#!%-
daa cakiem zwycza"nie* Wci% si( krz%ta-
a i #adaa +ez ustanku' "ak wi(kszo. ma-
ych $tak&w* =ie miaa w so+ie ani wzru-
sza"%ce#o wdzi(ku Prze$i&rki' ani ma"esta-
tu 5astrz(+ia czy Puchacza*
Wy+ierasz si( w tamte strony: za$y-
taa Sikora 7onia*
Aa maa chce zo+aczy.' czy czasem
nie mieszka"% tam "e" !udzie od$owie-
dzia 7o' w$rawia"%c tym dziewczynk( w
zdumienie* ;zy na$rawd( o to "e" chodzi-
1712
o:
Sikora s$o"rzaa na nich z deza$ro+at%'
"ak to cz(sto "e" si( zdarzao* W zamy!e-
niu za#wizdaa ki!ka nut' co +yo ko!e"nym
z "e" nawyk&w' $o czym $odniosa si( z
ziemi*
P&"d( z wami*
Ws$ania!e $owiedzia 7o' z wyra0-
n% wdzi(cznoci% w #osie*
Wys)oru"( si( na$rz&d* G(d( wasz%
sz$ic% owiadczya Sikora i natychmiast
ruszya $rzed nimi z zadziwia"%c% szy+ko-
ci%' $odczas #dy ko $onownie $rzeszed
w sw&" re#u!arny kus*
7wany za$ach s$a!enizny coraz moc-
nie" roznosi si( w $owietrzu*
Sikora zatrzymaa si( w s$ore" od!e#o-
ci $rzed nimi' w mie"scu' #dzie teren
wznosi si( ukonie w #&r(*
Aam $owiedziaa cicho*
,ziewczynka $od%ya za "e" s$o"rze-
1713
niem* W dziwnym wiet!e $oranka < !ek-
kie" m#!e' "aka zasnuwaa oko!ic( $rzed
witem' wszystko +yo nieostre' a kiedy
wyt(ya wzrok' wydao "e" si(' e nie wi-
dzi nic na !ewe oko*
;o to: wysze$taa $ytanie*
5edna z dziur* Aam za cian%' widzisz:
Wy#!%dao to "ak !inia $rosta' $oszar-
$ana !inia' $rzeci%#ni(ta $rzez $oroni(t%
+y!icami r&wnin(' za $o "e" dru#ie" stronie
nic: ;zy to m#a: ;o tam si( $orusza-
o***
Ao +ydoS zawoaa na#!e* 7o sta'
nie odzywa"%c si(' $een nie$oko"u* Sikora
wracaa w ich stron(*
;hy+a "akie ranczo stwierdzia
dziewczynka* ?inie $rzed nami' to o#ro-
dzenie* Peno za nim czerwonych kr&w*
Ae sowa smakoway "ak e!azo' +yy
"ak s&! na war#ach* Dzeczy' kt&rych nazwy
wymieniaa' rozmyway si( "e" $rzed oczy-
1714
ma i znikay' nie $ozostawia"%c $o so+ie
nic*** dziur( w wiecie $rzy$omina"%c%
otw&r wy$a!ony $rzez $a$ieros*
Pode"d0 +!ie" $ona#!ia 7onia*
;hc( to zo+aczy.*
7o' "ak+y +y "e" winny $osuszestwo'
ruszy do $rzodu' cay s$i(ty' !ecz nie $ro-
testowa*
Sikora +ya "u $rzy nich*
W oko!icy niko#o nie ma $owiedzia-
a swoim cienkim' suchym #osikiem*
A!e nadci%#a "eden z tych szy+kich &wi*
7o kiwn% #ow%' !ecz niezomnie $ar
na$rz&d*
Qciska"%c udami "e#o szerokie ramiona'
dziecko w$atrywao si( w $ustk( i wtedy'
"ak+y sowa Sikory $omo#y wyostrzy.
o+raz w "e" oczach' u"rzaa wszystko "esz-
cze raz2 tu i &wdzie +iae $yski' z kt&rych
ki!ka +yo uniesionych' a nie+ieskawe'
okr%#e oczy roz#!%day si( dookoa*** da-
1715
!e" o#rodzenia*** a $onad kraw(d0 stoku
wystawa dach z kominem i wysoka stodo-
a* < wtedy' w da!i' dostrze#a "aki ruch'
a naz+yt szy+ki* ;o $(dzio $rzez r&wny
teren $rosto na nich z o+(dn% $r(dkoci%*
4cieka"S wrzasn(a do 7onia*
4cieka"S Szy+koS
7o $uci si( sza!eczym #a!o$em' "ak-
+y na#!e zd"(to mu $(ta' rozci%#a"%c si( w
$owietrzu na ca% du#o. i sadz%c $ot(-
nymi susami' +y!e da!e" od wsta"%ce#o
soca' od wciek!e $on%ce#o rydwanu'
od za$achu kwasu' e!aza' mierci* A Si-
kora !eciaa $rzed nimi' niczym ziarenko
$o$iou niesione mocn%' $orann% +ryz%*
<B
7o: zdziwia si( 7o"otka* Aen
kutas: Aa #&ra kocie#o arcia:
7iedy dziewczynka wr&cia do Wst%-
1716
$-na-;hwi!k(' 7o"otka "u tam +ya' a!e
na"wyra0nie" nie za$rz%taa so+ie #owy
tym' #dzie $odziewa si( ?a!a' a moe na-
wet wca!e nie zauwaya "e" nieo+ecnoci*
Gya w okro$nym nastro"u i kiedy dziew-
czynka $r&+owaa zre!ac"onowa. ca% wy-
$raw(' wszystko "e" si( nie $odo+ao i
$rzez cay czas #deraa zrz(d!iwie2
5e!i "u $!anu"esz $o$enienie "akie-
#o cho!erne#o #u$stwa' to nast($nym ra-
zem zwr&. si( z tym do mnie' "a $rzyna"-
mnie" "estem w te" dziedzinie s$ec"a!istk%
warkn(a rozdraniona i wycza$aa $rzez
drzwi na zewn%trz*
Po chwi!i dziewczynka u"rzaa "%' "ak
$rzysiada na ziemi i d0#a $atykiem "ak%
star%' z+ie!a% ku$(' stara"%c si( zmusi. "%
do udzie!enia "e" od$owiedzi na zadawane
ki!kakrotnie $ytanie* 5ednake a"no u$ar-
cie mi!czao* P&0nie" te#o same#o dnia
dziewczynka u"rzaa dw&ch ko"ocich sam-
1717
c&w' "edne#o mode#o i dru#ie#o starsze-
#o' mocno s$arszywiae#o' "ak snu"% si(
wok& 0r&deka w do!e' co chwi!a s$o#!%-
da"%c ku Wst%$-na-;hwi!k(* -decydowaa'
e t( noc s$(dzi $oza domem*
Hy! o zatoczonych iz+ach w chacie
Wiewi&rki nie wydaa "e" si( z+yt $oci%#a-
"%ca* -a$owiadaa si( cie$a i "asna noc*
Hoe s$r&+u"e $rzes$a. si( na dworze*
@dy+y ty!ko miaa $ewno.' e nikt nie
+(dzie kr(ci si( na zewn%trz' taki na $rzy-
kad @rzechotnik**** Staa niezdecydowanie
w $oowie dro#i do miasteczka' kiedy
usyszaa za so+% suchy #os2
>e"' ?a!a*
>e"' Sikoro*
-ad+ana i sch!udna ko+ieta w czarnym'
$rzy!e#a"%cym do #owy +erecie staa na
$ro#u swe#o domu' trze$i%c may dywa-
nik* 5e" dom +y r&wnie $orz%dny i sch!ud-
ny' "ak ona sama* Ha"%c za so+% dro#( $o-
1718
wrotn% z $ustyni' $rze+yt% w "e" towarzy-
stwie' dziewczynka wiedziaa "u' d!acze-
#o otaczano Sikor( wie!kim $oszanowa-
niem' aczko!wiek wci% trudno +yo+y "e"
to "asno s$recyzowa.*
Pomy!aam so+ie' e moe dzi w
nocy $rze$i( si( na dworze $owiedziaa
dziewczynka' a w "e" #osie "ak+y za-
+rzmiaa nutka $ro+y*
Ao niez+yt zdrowo orzeka Sikora*
Po co w kocu s% #niazda:
Hama "est dzi za"(ta $oin)ormowa-
a dziewczynka*
Sikora cmokn(a z deza$ro+at% i z "esz-
cze wi(kszym wi#orem za+raa si( do trze-
$ania dywanika*
A tw&" may $rzy"acie!: Ao $rzyna"-
mnie" $orz%dni !udzie*
Hasz na my!i 5aszczurka: A!e "e#o
rodzice s% tak niemia!i***
Aak czy siak' we"d0 do mnie' e+y co
1719
z"e. za$ro$onowaa Sikora*
,ziewczynka $omo#a "e" u#otowa.
o+iad* Aeraz wiedziaa "u' $o co wsadza
si( kamienie do #arnka*
Sikoro $owiedziaa wci% cze#o
nie rozumiem* ;zy mo#( si( cie+ie o to
s$yta.: Hama m&wi' e wszystko za!ey
od te#o' kto $atrzy' mimo to "ednak*** cho-
dzi mi o to' e "e!i "a widz( cie+ie' nosz%-
c% u+rania i zachowu"%c% si( "ak czowiek'
to d!acze#o "ednak #otu"esz w tak dziwacz-
ny s$os&+' to znaczy w koszu' a $oza tym
w twoim domu nie ma adnych*** adnych
takich s$rz(t&w' "akie ma"% ci*** tam #dzie
+y!imy z 7oniem dzisia" rano:
=ie wiem od$ara Sikora* 5e" #os w
$omieszczeniu wydawa si( mi(kki i $rzy-
"emny d!a ucha* Wyda"e mi si(' e my
ro+imy wszystko tak' "ak si( to ro+io od
zawsze* Ao znaczy od czas&w' kiedy twoi
!udzie i moi !udzie y!i razem' wiesz* < tak
1720
samo "est ze wszystkim dookoa* ;hodzi
mi take o te kamienie* 9 ro!iny' o
wszystko* S$o"rzaa na kosz z wierz+o-
we" kory i korzeni $a$roci' uszcze!niony
ywic%' i na $oczerniae kamienie' kt&re
roz#rzeway si( w o#niu* Widzisz' "ak to
wszystko razem do sie+ie $asu"e***:
A!e macie $rzecie o#ie*** Ao zu$e-
nie inacze" ni***
Kch' wy !udzieS achn(a si( Sikora*
;zy my!icie' e to wy wyna!e0!icie
soce:
Wzi(a do r(ki drewniane szczy$ce i z
$!uskiem wrzucia roz#rzane kamienie do
wy$enione#o wod% kosza* W iz+ie roz!e-
#o si( $rzenik!iwe syczenie' kt&remu to-
warzyszyo +uchanie o+ok&w $ary i #o-
ne +u!#otanie* ,ziewczynka wsy$aa do
waru utuczone ziarna i zacz(a miesza. w
$!ecionym naczyniu*
Sikora wy"(a sk%d may koszyczek
1721
czarnych "a#&d* 4siady na wieo wytrze-
$anym dywaniku i zacz(y "e.* ,ziew-
czynka zd%ya "u znacznie udoskona!i.
swo"% technik( $oywiania si( $a$kowaty-
mi $otrawami za $omoc% dw&ch $a!c&w
r(ki*
Gy. moe nie stworzyam wiata $o-
wiedziaa Sikora a!e na $ewno "estem
!e$sz% kuchark% od 7o"otki*
,ziewczynka $otwierdzia skinieniem
#owy' na$ycha"%c so+ie usta "edzeniem*
Sama nie wiem' d!acze#o skoniam
7onia' +y za$rowadzi mnie w tamto mie"-
sce $owiedziaa' kiedy "u si( na"ada*
-o+aczyam "e i +yam r&wnie $rzeraona
"ak on* Aeraz znowu wyda"e mi si(' e
chciaa+ym tam wr&ci.* A "ednoczenie
$ra#n( zosta. tuta"* - mo"%*** z 7o"otk%*
=ic z te#o nie rozumiem*
7iedy y!imy razem' wsz(dzie +yo
tak samo' a caa ziemia +ya "edn% krain%
1722
odezwaa si( Sikora swoim $rzeci%#ym'
mi(kkim' domowym #osem* A!e teraz
tamci' nowi !udzie' y"% oddzie!nie* A ich
sied!iska s% takie ci(kie* Aak ci%% na na-
sze" osadzie' naciska"% na ni%' uszczu$!a"%
"%' wysysa"%' $oera"%' wy#ryza"% dziury'
wy$iera"%*** Hoe "u niedu#o zn&w
wsz(dzie +(dzie ty!ko "edna kraina* <ch
kraina* A nas "u tu nie +(dzie* -naam Gi-
zona' kt&ry mieszka za #&rami* -naam
Anty!o$(' kt&ra zamieszkiwaa te tereny*
-naam @rizz!y i Wi!ka z da!ekie#o zacho-
du* Wszyscy znikn(!i* -nikn(!i* A ososie'
kt&re "adasz u 7o"otki' to ososie z marze'
$rawdziwa uczta* A!e w rzekach' i!e mo-
na dzi zo+aczy. tych ry+: W rzekach'
kt&re wiosn% wydaway si( czerwone od
mn&stwa $ywa"%cych w nich ososi* A te-
raz' komu $rzychodzi do #owy taczy.'
kiedy Pierwszy Roso skada sie+ie same-
#o w o)ierze: 7to w tych czasach od$ra-
1723
wia tace $rzy rzece: 9ch' $owinna s$y-
ta. 7o"otk( o to wszystko* 9na wie o wie-
!e wi(ce" ni "aS A!e niestety za$omina***
5est zu$enie +eznadzie"na' #orsza od 7ru-
ka' $oza tym szczy #dzie $o$adnie' a "e"
dom to $o $rostu nora*** @os Sikory
$rzy+ra ostrze"szy ton* Wreszcie wydo+y-
a z #arda "edn% czy dwie wysokie nutki i
zami!ka*
Po dusze" chwi!i dziewczynka za$ytaa
niema! sze$tem2
A kto to "est Ga+cia:
Ga+cia $owt&rzya Sikora* S$o"rzaa
na dziewczynk( i w zamy!eniu z"ada ki!-
ka "a#&d* ,oni% $o#adzia dywanik' na
kt&rym siedziay*
@dy+ym roz$a!ia o#nisko na tym dy-
waniku' na $ewno wy$a!ia+ym w nim
dziur(' $rawda: $owiedziaa w kocu*
,!ate#o te roz$a!amy o#niska na $iasku'
na ziemi*** Wszystko si( wza"emnie ze
1724
so+% s$!ata' "ak w o#romne" tkaninie* Hy
nazywamy nasz% tkaczk( Ga+ci% Hatk%
Hatek*
-a#wizdaa "eszcze cztery nutki' $atrz%c
$rzez wy+it% w dachu dziur(' kt&r(dy
uchodzi dym*
W kocu odezwaa si( raz "eszcze
moe cae to mie"sce i wszystkie inne
mie"sca' moe one wszystkie stanowi% ty!-
ko "edn% stron( s$!otu* =ie wiem* Potra)i(
$atrze. tyko "ednym okiem naraz* Sk%d
mo#( wiedzie.' "ak #(+oko ono si(#a:
?e%c te" nocy zawini(ta w koc na ty-
ach o+e"cia Sikory' dziewczynka syszaa
wiatr szumi%cy i zawodz%cy wr&d to$o!i
#dzie w do!e i zasn(a mocno' zm(czona
trudami $o$rzednie" nocy* 9+udzia si(
wraz ze socem* -am#!one #&ry na
wschodzie miay ko!or ciemnowiniowy'
"ak #dy+y soneczne wiato $rzewitywa-
1725
o $rzez nie niczym +!ask o#nia $rzez do
zasania"%c% oczy* =a tytoniowym $o!etku
"edyny rodza" $racy na ro!i' "akim za"mo-
wa!i si( mieszkacy miasteczka' +ya u$ra-
wa dzikie#o tytoniu na niewie!k% ska!(
?e#wan i -uk $iewa!i "ak% $iosenk('
kt&ra miaa za$ewni. +o#osawiestwo i
wysokie $!ony' $iosenk( o a#odne" i nie-
skadne" me!odii $a-ra-ra-ram-ram $a-ra-
ra-ram-ram kt&re" suchaa' !e%c sku!ona
na ziemi' i dzi(ki kt&re" czua si( mocnie"
w te" ziemi zakorzeniona' +!ie" z ni% zwi%-
zana i wroni(ta w ni% tak' e nie wiedzia-
a' #dzie kocz% si( "e" $a!ce' a zaczyna
#!ina i $iach' tak "ak+y +ya umara' cho-
cia czua si( wy$eniona yciem' yciem
ziemi* Wstaa' tacz%c' zostawia koc r&w-
no zoony na czyciutkim' zacie!onym
"u &ku Sikory' $o czym' nie $rzerywa-
"%c taca' ruszya w #&r( z+ocza do Wst%$-
na-;hwi!k(* Stan%wszy $rzed na w$&
1726
otwartymi drzwiami' za$iewaa na cay
#os2
Ta#czyam z lal7 podartych ra)stopach
97ble miaa na stopach' kroki staiaa na opak
Ta#czyam z lal7 dziuraych ra)stopach
Ta#czyam przy 6ietle ksi5ycaB
7o"otka wysza z chaty' rozczochrana i
sania"%ca si( na no#ach* S$o"rzaa na ni%
$rzez w%skie sz$arki oczu*
;ho!era "asnaS $owiedziaa ty!ko*
Wyssaa resztki "edzenia ze sz$ar $omi(-
dzy z(+ami' a nast($nie och!a$aa so+ie
#ow( wod% z tykwy' sto"%ce" $rzy
drzwiach* =a zakoczenie te" $oranne" toa-
!ety otrz%sn(a si(' o+)icie roz$rysku"%c
kro$!e na wszystkie strony*
Wynomy si( st%d $owiedziaa*
Ham "u wszystkie#o dosy.* =ie wiem' co
ze mn% "est* ;hy+a nie "estem znowu w
ci%y' w moim wieku' to +y +yo' o cho!e-
1727
raS Wynomy si( z te#o miasteczka* =a
#wat $otrze+u"( zmiany $owietrza*
W dusznych ciemnociach' "akie $ano-
way w domu' dziewczynka mo#a do"rze.
co na"mnie" dw&ch ko"ot&w rozwa!onych
na &ku i na $ododze' chra$i%cych $rze-
ci%#!e* 7o"otka $odesza do stare"' z+ie!a-
e" ku$y i ko$n(a "%*
;zemu mnie nie $owstrzymaa:
rykn(a*
H&wiam ci wymamrotaa ku$a $o-
nuro*
@u$ie #&wno warkn(a 7o"otka*
;hod0' ?a!a* <d0my "u* Ay!ko dok%d:
=ie czekaa na od$owied0* 5u wiem*
<dziemyS
< ruszya $rzez miasteczko tym swoim
!eniwym' nied+aym krokiem' kt&remu tak
trudno +yo dotrzyma. tem$a* A!e w
dziewczynk( "ak+y wst%$i nowy duch'
wi(c $od%aa za ni% w radosnych $!%sach'
1728
na widok cze#o 7o"otka take zacz(a ta-
czy.' dro+i%c sto$ami' okr(ca"%c si( i wy-
#u$ia"%c na r&ne s$oso+y' $rzez ca% dro-
#( w d& du#ie#o stoku' a do $askich
r&wnin* Aam zmienia ich dotychczasow%
marszrut(' skr(ca"%c na $&nocny wsch&d*
7oskie Paskowz#&rze za ich $!ecami ro-
+io si( coraz mnie"sze i mnie"sze' w miar(
"ak odda!ay si(' zmierza"%c ku nieznanym
dziewczynce terenom*
9koo $oudnia dziewczynka zauway-
a2
=ie za+raymy ze so+% nic do "edze-
nia*
;o si( tra)i od$owiedziaa 7o"otka
nie ma o+awy*
=iedu#o $otem zesza w +ok' kieru"%c
si( $rosto do ma!usiekie#o' szare#o szaa-
su ukryte#o za ki!koma na w$& uschymi
"aowcami i k($% kr&!icze#o zie!a* ;ae
mie"sce $otwornie cuchn(o* Aa+!iczka na
1729
drzwiach in)ormowaa2 ?<S* WRAS=9Qc
PDWWAA=A* WSAaP W-GD9=<9=W'
a!e*** 7o"otka $chn(a drzwi i $o chwi!i
wy+ie#a' nios%c ze so+% $o&wk( mae#o
w(dzone#o ososia*
W domu nie ma niko#o $r&cz kur
$owiedziaa' umiecha"%c si( sodko*
;zy to czasem nie kradzie: s$ytaa
zanie$oko"ona dziewczynka*
9czywicie $otwierdzia 7o"otka'
nawet nie $rzysta"%c*
W korycie wysche#o strumienia z"ady
ososia $achn%ce#o !isem' uci(y so+ie
kr&tk% drzemk(' $o czym ruszyy da!e"*
=ie min(o wie!e czasu' #dy dziewczyn-
ka $oczua kwany od&r s$a!enizny i $rzy-
stan(a* Hiaa wraenie' "ak+y "aka #i#an-
tyczna' ci(ka do naciskaa "e" na k!atk(
$iersiow%' od$ycha"%c "% w ty' $odczas
#dy ona staa $orodku rw%ce#o strumie-
nia' kt&re#o wartki $r%d ci%#n% "% +ez-
1730
wadn% do $rzodu*
-+!iamy si(S zaanonsowaa 7o"otka
i zatrzymaa si(' +y o+sika. $ieniek $o
ci(tym "aowcu*
,ok%d:
,o ich miasta* Widzisz: Wskazaa
na dwa wz#&rza' usiane zie!onymi $!ama-
mi szawii* Pomi(dzy nimi zna"dowa si(
"aki szary o+szar*
=ie chc( tam i.*
=ie +(dziemy wchodzi. do same#o
rodka* W adnym wy$adkuS Pode"dziemy
ty!ko troch( +!ie" i rzucimy okiem* Ao )a"-
na za+awa $owiedziaa 7o"otka z $rze-
konaniem' $rzekrzywia"%c na +ok #ow( i
kusz%c swo"% towarzyszk(* 9ni tam ro+i%
+ardzo mieszne rzeczy w $owietrzu*
,ziewczynka co)n(a si(* Widz%c to'
7o"otka $rzy+raa $owan% min( i rzeczo-
wo za$owiedziaa2
-achowamy wzmoon% ostrono.*
1731
Ay!ko uwaa" na due $sy' do+rze: - ma-
ymi dam so+ie rad(* Hona z nich $rzy-
rz%dzi. niezy o+iadek* 5e!i chodzi o due
$sy' to "est dokadnie odwrotnie* Dozu-
miesz: =o to chod0my*
Pozornie r&wnie nied+a!e i wyzywa"%co
"ak zawsze' "ednake z wyt(on% uwa#%'
co uwidocznio si( w s$oso+ie' w "aki trzy-
maa #ow( oraz w &tym s$o"rzeniu
oczu' 7o"otka $onownie ruszya $rzodem'
nie o#!%da"%c si( za sie+ie' a dziewczynka
$osza "e" !adem*
Wok& nich narastao na$i(cie* Wyda-
wao si(' e to samo $owietrze na$iera na
nie' e ;zas zaczyna $(dzi. z+yt szy+ko'
z+yt #watownie' "ak+y "u nie $yn%' a!e
t(tni' $u!sowa niczym $om$owana w
yy krew' coraz szy+cie" i mocnie"' a
wszystko dookoa zacz(o chrz(ci. u$ior-
nie "ak #rzechotki @rzechotnika i woa.2
Q$ieszcie si(' $ieszcieS =ie macie ani
1732
chwi!iS Wszystko mi"ao "e w $(dzie' wy-
"%c i dy#oc%c* Wszystko wirowao' mi#ota-
o' ryczao' owiewao "e smrodem i znika-
o* 4"rzay cho$ca ich wzrok natych-
miast sku$i si( na nim a!e nie na ziemi2
$yn% ki!kanacie centymetr&w $onad ni%'
+ardzo szy+ko' wyrzuca"%c u#i(te no#i raz
na "eden +ok' raz na dru#i' "ak+y w "akim
sza!onym tacu' i $o chwi!i znikn% im z
oczu* P&0nie" +ya dwudziestka dziecia-
k&w ustawionych rz(dami w $owietrzu'
$iewa"%cych $isk!iwie' a!e "u $o chwi!i
zasoniy ich ciany* 5aki kosz' nie' #ar-
nek' nie' ku+e' tak ku+e na mieci wy-
$eniony rozkosznie $achn%cym ososiem'
nie' nie $een mierdz%cych "e!enich sk&r
i z#niych ka$ucianych #%+&w' nie $od-
chod0 do nie#o' 7o"otkoS @dzie ona "est:
HamusiuS zawoaa dziewczynka*
HamoS -atrzymaa si( na chwi!( $rzy
kocu zwycza"ne"' maomiasteczkowe" u!i-
1733
cy nieo$oda! stac"i +enzynowe"' a!e "u w
nast($ne" chwi!i odczua $rzeraa"%c% $ust-
k(' wi%%ce "% niewidzia!ne ciany' odraa-
"%ce za$achy' strasz!iwy na$&r i oszaamia-
"%cy $(d ;zasu' $orywa"%cy "% "ak #a%zk(
unoszon% masami rozsza!ae" wody' #na"%-
cymi w stron( wodos$adu* HamoS
7o"otka staa $rzy o#romnym koszu o-
sosi* -+!iaa si( do nie#o czu"na' !ecz od-
kryta na otwartym terenie' w $enym +!a-
sku soca' w samym rodku si!ne#o $r%-
du* Aymczasem "aki cho$iec w towarzy-
stwie m(czyzny' niesieni tym samym $r%-
dem' schodzi!i w d& du#ie#o' $oroni(te-
#o szawi% stoku za stac"% +enzynow%' o+a"
ze strze!+ami na ramionach' w czerwonych
ka$e!usikach na #owach' my!iwi w $eni
sezonu owieckie#o*
,o dia+a' cho!erny ko"ot wie!ki "ak
du$a mo"e" onki azi so+ie $o miecie w
+iay dzieS wykrzykn% wz+urzony
1734
m(czyzna i wyce!owa +ro w chwi!i' #dy
Hyra zacz(a krzycze. i $rzedziera. si(
$rzez #i#antyczny' za!ewa"%cy "% strumie*
7o"otka rzucia si( do ucieczki i mi"a"%c
dziewczynk(' wrzasn(a2
W no#iS
9+r&cia si( i uni&s "% wartki $r%d*
- da!a od tamte#o mie"sca' w niewie!-
kie" do!ince $omi(dzy niskimi $a#&rkami
usiady i z o#romnym wysikiem a$ay
$owietrze w szeroko otwarte usta' a do
chwi!i' kiedy ta czynno. zn&w staa si(
$rosta i natura!na*
Hamciu' to +y wy"%tkowo kretyski
$omys $owiedziaa dziewczynka z
wciekoci%*
Gez w%t$ienia $otwierdzia 7o"otka*
A!e widziaa' i!e tam +yo arcia:
=ie "estem #odna owiadczya maa
$onuro* < racze" nie +(d(' do$&ki nie
zna"dziemy si( da!eko st%d*
1735
A!e to $rzecie twoi !udzie $owie-
dziaa 7o"otka* Same swo"aki* 7rewni i
zna"omi' $rzy"acie!e i rodzina* Gan#S PamS
9' $atrzcie' tam ko"otS Gan#S 9' $atrzcie'
du$a mo"e" onkiS PamS 9' $atrzcie' tam
co "est G44444HS Dozwa! to' )acetS
G4444444HS
;hc( do domu $owiedziaa dziew-
czynka*
5eszcze nie teraz od$ara 7o"otka*
Husz( si( wysra.*
5ak $owiedziaa' tak te zro+ia' a na-
st($nie odwr&cia si( do wiee" ku$y i $o-
chy!ia nad ni%*
H&wi' e musz( zosta. $oin)ormo-
waa swo"% towarzyszk( z umiechem*
=ic nie m&wiaS SuchaamS
A wi(c ty "e rozumiesz: A wi(c
wszystko syszysz' Pani Wie!kie 4cho:
Wszystko syszy i wszystko widzi tym
swoim #&wnianym' ywicznym oczkiem***
1736
Ae masz takie oczyS Sama mi m&wi-
aS
Ao zmy!ona +a"eczka od$ara 7o-
"otka drwi%co* =ie $otra)isz roz$ozna.'
czy co "est zmy!eniem' czy nieS Posu-
cha"' r&+' na co masz ochot(' to wo!ny
kra"* 5a zosta"( tuta" na noc* 5a uwie!+iam
dziaanie* 4siada i zacz(a wystukiwa.
r(kami o ziemi( cichy rytm na cztery
czwarte* Po chwi!i do rytmu do%czy "e"
#os' kt&rym wy$iewywaa "edn% z nie-
kocz%cych si(' $oz+awionych me!odii
$ieni' dzi(ki kt&rym czas nie $yn% tak
szy+ko' "edn% z tych $ieni' kt&re s$!atay
ze so+% korzenie drzew' krzew&w' $a$roci
i traw w "edn% wie!k% sie.* Sie. ta utrzy-
mywaa strumyki w ich korytach i skay na
swoich mie"scach' o$!ataa ca% ziemi(' za-
$ewnia"%c "e" zwarty' ku!isty ksztat*
,ziewczynka $ooya si( i suchaa*
7ocham ci( $owiedziaa $o chwi!i*
1737
7o"otka nie $rzerywaa $iewu*
Soce skryo si( za na"da!szym wz#&-
rzem na zachodzie' $ozostawia"%c +!ado-
zie!on% $owiat( nad o$uszczonymi wierz-
chokami*
7o"otka $rzerwaa $ie i zacz(a w(-
szy.*
>e" zawoaa $o chwi!i* Wyczu-
wam ko!ac"(* Wstaa i $rzes$acerowaa
si( $o mae" do!ince*
Aaaak utwierdzia si( w $rzekonaniu
i zawoaa cicho do dziewczynki2 ;hod0
tuta"S
Sztywnym' niez#ra+nym krokiem' #dy
!odowate krysztaki strachu nie rozto$iy
si( "eszcze w "e" stawach' dziewczynka
$odni&sszy si( z ziemi' $odesza do 7o-
"otki* -o+aczya' e z +oku' wzdu wz#&-
rza +ie#nie "edna z !inii $ot* =ie zatrzy-
maa na nim due" wzroku* Wszystko +yo
w $orz%dku* -na"doway si( $o waciwe"
1738
stronie o#rodzenia* Poza nim*
S$&"rz ty!ko na toS
Wie!ki w(dzony oso' z o#onem i #o-
w%' !ea na ma!utkie" macie s$!ecione" z
cedrowe" kory*
Ao o)iaraS A niech mnieS 7o"otka
+ya tak zauroczona owym widokiem' e
za$omniaa uy. "akie#o +ardzie" dosad-
ne#o $rzek!estwa* =ie widziaam nic
$odo+ne#o "u od !atS Hy!aam' e o)iary
"u w o#&!e odeszy w za$omnienieS
9)iara: A komu "% zoono:
9czywicie' e mnieS Ao ci do$iero'
s$&"rz ty!koS
,ziewczynka z $ow%t$iewaniem z!u-
strowaa ososia*
Pachnie dosy. dziwnie*
A c& "est dziwne#o w tym za$achu:
5ak+y +y s$a!ony*
Po $rostu "est do+rze uw(dzony' #u$-
tasieS S$r&+u"*
1739
=ie "estem #odna*
W $orz%dku* Ao i tak nie tw&" oso*
5est m&"* Ao o)iara d!a mnie* >e"' !udzieS
>e"' wy tamS 7o"otka wam dzi(ku"eS Arzy-
ma"cie tak da!e"' a moe kiedy "a te co
d!a was zro+i(S
=ie krzycz tak' mamoS 9ni wca!e nie
s% tak da!eko***
Ao m&" !ud owiadczya 7o"otka'
o+e"mu"%c !udzi szerokim #estem' a na-
st($nie usiada $o turecku' oderwaa kawa-
ek ososia i z"ada #o*
@wiazda Wieczorna !nia niczym #(-
+okie' $rze"rzyste wodne oczko na +ez-
chmurnym nie+ie* =ieco nie"' nad dwoma
+!i0niaczymi wz#&rzami wida. +yo roz-
$roszon% $owiat(* $rzy$omina"%c% wie-
t!ist% m#(*
,ziecko $rzenioso z nie" wzrok z $o-
wrotem na #wiazd(*
9ch "(kn(a 7o"otka* 9ch' o cho-
1740
!eraS
;o ci "est:
5edzenie te#o wistwa to nie +y chy-
+a na"!e$szy $omys $owiedziaa 7o"ot-
ka' a nast($nie chwycia si( za +rzuch i za-
cz(a dy#ota.' $o"(kiwa.' charcze.*** w
oczodoach za!niy o+naone +iaka' du-
#ie ramiona i no#i wystrze!iy na +oki' $o-
dry#u"%c kurczowo' $iana zacz(a si( s%-
czy. s$omi(dzy zacini(tych z(+&w* ;iao
wy#i(o si( do tyu w s$azmatyczny uk' a
dziewczynka' kt&ra usiowaa "e $rzytrzy-
ma.' zostaa odrzucona do tyu $rzez roz-
dy#otane koczyny* ,ziecko $odeszo
znowu i $odtrzymao tu&w 7o"otki' kiedy
ten $onownie skurczy si(' skr(ci' zadra
konwu!sy"nie i znieruchomia*
7iedy ksi(yc $o"awi si( na )irmamen-
cie' ciao 7o"otki +yo "u zimne* ,o tam-
te" chwi!i s$od $owe" sierci +io takie
cie$o' e dziewczynka wci% miaa na-
1741
dzie"(' i 7o"otka y"e* ?iczya' e "e!i +(-
dzie "% mocno ciska.' $odtrzymywa. "e"
wewn(trzne cie$o' to "e" $rzy+rana rodzi-
cie!ka do"dzie do sie+ie i $owr&ci do zdro-
wia* 9+e"mowaa "% mocno' nie $atrz%c na
ci%#ni(te czarne war#i odsania"%ce z(+y'
na wytrzeszczone +iaka oczu* A!e kiedy
ch&d $rzenikn% sier. "ako nieuchronna
oznaka mierci' dziewczynka $ozwo!ia'
a+y szczu$y' sztywny kor$us wy!izn%
si( z "e" ramion na zakurzon% ziemi(*
9dda!ia si( kawaek i wyko$aa d& w
$iaszczyste"' $ene" kamieni #!e+ie' $o-
rodku do!inki* Gy to +ardzo $ytki doek*
7o"oty nie choway swoich zmarych' wie-
dziaa o tym do+rze* A!e "e" !udzie tak ro-
+i!i* -ataszczya mae ciako do dou' uo-
ya "e na dnie i $rzykrya +(kitno-+ia%
+andan%* Wyko$ okaza si( z+yt may
cztery sztywne a$y wystaway na ze-
wn%trz* ,ziewczynka $rzysy$aa ciao $ia-
1742
chem i ska!nymi okruchami' a $otem "esz-
cze $rzykrya cay ko$czyk +y!ic% i ostem'
kt&re take $rzycisn(a kamieniami* P&0-
nie" $odesza do mie"sca' #dzie wczenie"
!ea oso na cedrowe" macie i zna!azszy
tam martwe ciao "a#ni(cia' $rzysy$aa za-
trut% $ad!in( ziemi% i odamkami ska* Po-
tem wstaa i odesza' nie o#!%da"%c si( za
sie+ie*
=a szczycie wz#&rza zatrzymaa si( i
$o$atrzya $onad do!ink% ku rozmyte" u-
nie' wisz%ce" nad miastem' kt&ra wy$enia-
a $rze(cz $omi(dzy wz#&rzami*
9+ycie wszyscy zdech!i w $otwor-
nych +&!ach zawoaa #ono' $o czym
o+r&cia si( i zesza na $ustyni(*
B
=ast($ne#o wieczoru Sikora s$otkaa "%
$o $&nocne" stronie 7oskie#o Pasko-
1743
wz#&rza*
=ie $akaam wyznaa dziewczynka*
Tadne z nas te#o nie ro+i $owiedzia-
a Sikora* ;hc(' e+y $osza teraz ze
mn%* ,o domu Ga+ci*
,om ten zna"dowa si( $od ziemi%* Gy
o#romny' ciemny i $rzestronny' a Ga+ci(
zastay siedz%c% na rodku wie!kie" iz+y'
$rzy krosnach* Wanie tkaa "aki ki!im
czy koc' na kt&rym +yo wida. wz#&rza'
deszcze czarny i +iay' s$!ata"%ce si( w
+yskawic(* Przez cay czas ich rozmowy
staruszka tkaa*
Wita"' Sikoro* Wita" =owy ;zowieku*
Wita" Ga+ciu $ozdrowia "% Sikora*
5a nie "estem "edn% z tamtych ozna"-
mia dziewczynka*
9czy Ga+ci +yy mae i ciemne*
4miechn(a si( i tkaa da!e"* ;z&enko
chyo mi#ao $rzez s$!ot osnowy*
A wi(c wita" Stary ;zowieku $o-
1744
wiedziaa Ga+cia* Dadz( ci' !e$ie" wraca"
tam teraz' Wnuczko* Aam "est tw&" dom*
Hieszkaam w domu 7o"otki* A!e ona
nie y"e* 9ni "% za+i!i*
9ch' nie $rze"mu" si( 7o"otk% $o-
wiedziaa Ga+cia' !ekko $arska"%c mie-
chem* ;o chwi!a kto "% umierca*
,ziewczynka staa +ez ruchu* Patrzya
na niekocz%ce si( s$!oty*
A wi(c*** mo#a+ym wr&ci.*** do "e"
domu:
Hy!(' e to si( nie uda $owiedziaa
Ga+cia* A ty' co s%dzisz' Sikoro:
Sikora w mi!czeniu za$rzeczya ruchem
#owy*
Aeraz +(dzie tam strasznie ciemno'
$usto' na dodatek te $chy*** Wysza $oza
czas swoich !udzi i tra)ia do nas* A!e wy-
da"e mi si(' e 7o"otka wanie za+ieraa
ci( z $owrotem' wiesz* Aaki so+ie wymy-
!ia s$os&+* 5e!i teraz wr&cisz' to wci%
1745
+(dziesz mo#a z nimi zamieszka.* ;zy
nie masz tam czasem swo"e#o taty:
,ziewczynka $rzytakn(a*
9ni ci( szuka!i*
=a$rawd(:
9 tak' od tamte#o dnia' kiedy wy$a-
da z nie+a* -na!e0!i tru$a m(czyzny' a!e
cie+ie ni#dzie nie +yo*** szuka!i $rzez cay
czas*
,o+rze mu tak* ,o+rze tak im wszyst-
kim $owiedziaa dziewczynka* -akrya
twarz domi i zacz(a okro$nie $aka.'
$aczem $oz+awionym ez*
Wraca" tam' maa Wnuczko $owie-
dziaa Pa"(czyca* =ie o+awia" si(* Ho-
esz tam y. cakiem znonie* 5a te tam
+(d(' wiesz: W twoich snach' w twoich
my!ach' w ciemnych k%tach $iwnicy* =ie
za+i"a" mnie ty!ko' +o s$rawi(' e +(dzie
$ada deszcz*
5a te ci( +(d( odwiedza. $owie-
1746
dziaa Sikora* ,!a mnie za& o#r&d*
,ziewczynka wstrzymaa oddech i zaci-
sn(a donie w $i(ci' do$&ki nie za$ano-
waa nad sz!ochem i mo#a s$oko"nie m&-
wi.*
;zy zo+acz( "eszcze kiedy 7o"otk(:
=ie wiem od$ara Ga+cia*
,ziecko ze s$oko"n% rezy#nac"% $rzy"(-
o do wiadomoci t( od$owied0* Po chwi!i
ciszy zadaa "eszcze "edno $ytanie*
;zy mo#( zatrzyma. mo"e oko:
9czywicie* Hoesz "e zatrzyma.*
,zi(ku"(' Ga+ciu $owiedziaa
dziewczynka* 9dwr&cia si( i ruszya w
#&r( okryte#o noc% stoku' w stron( nad-
chodz%ce#o dnia* Przed ni% w wiet!e +rza-
sku $rzez du#i czas )run% ma!utki $taszek
w czarnym +ereciku' o niewiary#odnie
!ekkich skrzydekach*
1747
(9ears disco;er fire)
Przeoy Feliks Forbert/Hanieski
" t*rczo6ci TerryGe(o 9issona mona odnaleY8 zar*no
elementy science fiction' )ak i fantasy$ Potrafi splata8 )e
cao68 z niezr*nanym mistrzostem$ " soich poie6ciach
porusza przer*ne tematyT od te(o' co by si5 stao' (dyby
podczas o)ny secesy)ne) doszo do ielkie(o buntu nieol/
nik*' a do Ameryki przyszo6ci' kt*re) dosta8 si5 na
?arsa moe tylko ten' kto zdoa nam*i8 )akie(o6 producen/
ta' by sfinansoa przedsi5zi5cie )ako film$ Terry cz5sto kpi
sobie z +nooczesne(o. stylu ycia oraz spoecznych kon/
enc)i' ch5tnie czerpi7c pomysy z przeszo6ci$ 4o na)bar/
dzie) znanych )e(o poie6ci nale7 +Talkin( ?an. oraz
1748
+Ioya(e to the !ed Planet.$
1749
5echa!imy z moim +ratem' kaznodzie"%
i "e#o synem' a moim +ratankiem dro#% <-
MI na $&noc od Gow!in# @reen i wtedy
za$a!imy #um(* Gy to niedzie!ny wie-
cz&r i "echa!imy moim samochodem od-
wiedzi. Ham(' kt&ra $rze+ywaa w ,omu*
P(kni(cie o$ony wywoao u moich $asa-
er&w kontro!owany "(k zawodu* 5estem
nieco starowiecki 3co mi nieraz wytyka-
no8 i sam na$rawiam $rze+icia k&' cho-
cia m&" +rat sta!e $owtarza' e+ym wresz-
cie ku$i radia!ne o$ony i $rzesta z+iera.
stare*
5e!i "ednak wie si(' "ak na$rawia. #umy
i zakada. "e' mona mie. ich cae mn&-
stwo za +ezcen* Poniewa $oszo !ewe ty!-
ne koo' skr(ciem w !ewo i w"echaem na
rozdzie!a"%cy "ezdnie $as trawy* -e s$oso-
+u' w "aki zatrzyma si( m&" cadi!!ac' wy-
1750
wnioskowaem' e #uma "est stracona*
Przy$uszczam' e nie warto $yta.' czy
masz w +a#aniku /F!atFiO1 odezwa si(
Wa!!ace*
;ho$cze' $rzytrzyma" mi tu wiato
$owiedziaem do Wa!!ace6a 5uniora* Gy
"u wystarcza"%co duy na to' +y ch(tnie
suy. $omoc%' a za may 3"eszcze8' +y
uwaa. si( za wszystkowiedz%ce#o* @dy-
+ym mia on( i dzieci' chcia+ym' e+y
taki wanie +y m&" syn*
Stary caddy mia wie!ki "ak stodoa +a-
#anik' kt&ry z czasem za$enia si( r&ny-
mi #ratami* Ao +y rocznik 6IM* Wa!!ace
woy dzi odwi(tn% koszu!(' nie kwa$i
si( wi(c z $omoc%' #dy w $oszukiwaniach
!ewarka $rzeko$ywaem si( $rzez stare
czaso$isma' $rzy+ory w(dkarskie' drew-
niane $udo z narz(dziami i zniszczone
u+rania za$akowane w tor+( z morskie"
trawy* -a$as wy#!%da na niedo$om$owa-
1751
ny* Qwiato z#aso*
Potrz%ni" !am$k%' cho$cze $owie-
dziaem* -n&w si( zawiecio*
?ewarek dawno #dzie si( zawieruszy'
a!e woziem ze so+% .wier.tonowy $odno-
nik hydrau!iczny* -na!azem #o w kocu
$od rocznikami /Southern ?iLin#s1 z !at
19NP-19PM' na!e%cymi do nasze" matki*
9d dawna zamierzaem "e wyrzuci.* @dy-
+y nie +yo z nami Wa!!ace6a' $ozwo!i+ym
5uniorowi umieci. $odnonik $od waha-
czem* 4cz%c si( zmienia. koa' cho$iec
nicze#o nie straci* =awet "e!i nie +(dzie
sam ata #um' to $ewnie $rzy"dzie mu nie-
raz zakada. nowe o$ony* -anim udao mi
si( ci%#n%. koo' wiato zn&w z#aso*
-ro+io si( zdumiewa"%co ciemno* Gy "u
$&0ny $a0dziernik i zaczynay si( chody*
Potrz%ni" "eszcze raz $o$rosiem*
Qwiato za$on(o $onownie' a!e o wie!e
sa+sze* ,r%ce*
1752
=ie zdarzyo+y ci si( to' #dy+y mia
radia!ne wy"ani Wa!!ace tonem' kt&rym
zwyk +y zwraca. si( do audytorium' w
tym wy$adku zoone#o ze mnie i z 5unio-
ra* A "e!i nawet' to $o s$ryskaniu $rze-
+icia $re$aratem /F!atFiO1' mo#!i+ymy
"echa. da!e"* Arzy do!ary' dziewi(.dziesi%t
$i(. cent&w $uszka*
Wu"ek Go++y $otra)i na$rawi. o$on(
oso+!iwie $owiedzia nie$oczuwa"%cy si(
do o+owi%zku !o"a!noci wo+ec o"ca 5u-
nior*
9so+icie $o$rawiem' wyania"%c
si( s$od auta* @dy+y to za!eao od Wa!!a-
ce6a' cho$iec wyraa+y si( z#odnie z
okre!eniem Hamy /"ak dzikus z #&r1* A!e
uywa+y o$on radia!nych*
Potrz%ni" "eszcze raz $owiedziaem*
Qwiato zn&w zacz(o $rzy#asa.* Qci%#n%-
em o$on(* P(ka wzdu +oczne" kraw(-
dzi* =ie da si( na$rawi. $owiedziaem*
1753
Wca!e mnie to nie zmartwio* Pod szo$%
miaem stos na wysoko. cho$ca*
Qwiato z#aso $onownie' $o czym $o"a-
wio si( zn&w o wie!e "anie"sze ni $o-
$rzednio* Hocowaem wanie koo za$a-
sowe*
-nacznie !e$ie" $owiedziaem*
Wszystko +yo za!ane dr%cym wiatem
o !ekkim $omaraczowym za+arwieniu*
7iedy si( odwr&ciem' e+y $oz+iera. na-
kr(tki' ze zdumieniem u"rzaem' e trzy-
mana $rzez cho$aka !am$ka nie dziaa*
Qwiato $ochodzio z $ochodni trzyma-
nych $rzez sto"%ce $od drzewami dwa
nied0wiedzie* Gyy to wie!kie +estie' wa-
%ce chy+a $o trzysta )unt&w i wysokie na
co na"mnie" $i(. st&$* Wa!!ace 5unior i
"e#o stary' u"rzawszy "e' stan(!i "ak $rzy-
murowani*
?e$ie" nie denerwowa. nied0wiedzi*
Wyowiem nakr(tki z dek!a i $rzykr(ci-
1754
em koo* -azwycza" zwi!am "e $rzedtem
smarem' !ecz tym razem so+ie od$uciem*
Si(#n%em $od samoch&d $o $odnonik'
zwo!niem #o i wyci%#n%em* Widz%c' e
w za$asowym ko!e "est do. $owietrza do
kontynuowania "azdy' odetchn%em z u!#%*
Wrzuciem )e!#( i $odnonik do +a#ani-
ka* -amiast mocowa. dekie!' wrzuciem
#o tam r&wnie* Przez cay ten czas nied0-
wiedzie stay nieruchomo* Po $rostu trzy-
may swo"e $ochodnie' $owodowane cie-
kawoci%' a moe ch(ci% $omocy' kto
zreszt% moe to wiedzie.* Wy#!%dao na to'
e tam z tyu' $omi(dzy drzewami' "est o
wie!e wi(ce" nied0wiedzi*
7ady z nas do$ad swoich drzwi i ru-
szy!imy natychmiast* Wa!!ace $ierwszy
odzyska mow(*
;hy+a nied0wiedzie odkryy o#ie
$owiedzia*
1755
7iedy zawozi!imy Ham( do ,omu'
$rawie cztery !ata 3dokadnie czterdzieci
siedem miesi(cy8 temu' szykowaa si( do
ode"cia*
=ie martwcie si( o mnie' cho$cy
sze$n(a' $rzyci%#a"%c nas do sie+ie' tak +y
nie mo#a usysze. "e" $ie!(#niarka*
Prze"echaam "u mi!ion mi! i "estem #oto-
wa do $rze"cia na tamten +rze#* =ie za-
#rze"( tu mie"sca*
Hama $rzez trzydzieci dziewi(. !at
$rowadzia szko!ny auto+us*
P&0nie"' kiedy Wa!!ace "u wyszed'
o$owiedziaa mi sw&" sen* @ru$a !ekarzy
siedziaa wok& nie"' omawia"%c "e" $rzy$a-
dek* 5eden z nich $owiedzia2 /7o!edzy'
zro+i!imy "u wszystko' da"my "e"
umrze.1* 9+ecni $odnie!i r(ce w #&r( i
umiechn(!i si(* Hama +ya +ardzo rozcza-
rowana' e nie umara te" "esieni' a!e z wio-
sn%' "ak to +ywa ze starszymi !ud0mi' za-
1756
$omniaa o wszystkim*
9$r&cz niedzie!nych wizyt' kiedy za+ie-
raem ze so+% Wa!!ace6a i Wa!!ace^a 5unio-
ra' $o"awiaem si( u Hamy we wtorki i
czwartki* -azwycza" zastawaem "% siedz%-
c% $rzed te!ewizorem' chocia nie zawsze
!edzia $ro#ram* Pie!(#niarki nie wy%cza-
y a$aratu* <ch zdaniem starzy !udzie !u+i%'
kiedy co si( rusza* Ao ich us$oka"a*
;o z tym odkryciem o#nia $rzez mi-
sie: s$ytaa mnie we wtorek*
Ao $rawda od$arem' czesz%c "e"
siwe wosy #rze+ieniem zro+ionym z
musz!i* Wa!!ace ku$i "e" #o na F!orydzie*
W $oniedziaek artyku na temat misi&w
ukaza si( w /;ourier-5ourna! ?uisLi!!e1' a
we wtorek m&wiono o tym w wieczornych
wiadomociach =G; i ;GS* ?udzie wi-
dzie!i nied0wiedzie we wszystkich stanach'
nawet w Wir#inii* Przerway sen zimowy i
wy#!%dao na to' e zamierza"% s$(dzi.
1757
zim( na $asach zie!eni rozdzie!a"%cych
"ezdnie mi(dzystanowych autostrad* W #&-
rach Wir#inii zawsze +yy "akie nied0wie-
dzie' a!e nie w zachodnie" cz(ci 7entuc-
ky*
;o na"mnie" od stu !at* 9statni zosta za-
+ity' kiedy Hama +ya "eszcze ma% dziew-
czynk%* /;ourier-5ourna!1 wysnuwa teo-
ri(' e te nied0wiedzie $ochodziy z !as&w
7anady i $rzyw(droway z oko!ic Hichi-
#an wzdu dro#i <-MI' a!e $ewien staru-
szek z hra+stwa A!!en 3$okazywany w
o#&!nokra"owe" te!ewiz"i8 twierdzi' e w
#&rach uchowao si( troch( tych zwierz%t i
$o wyna!ezieniu o#nia $rzyszy' +y $o%-
czy. si( z innymi*
5u nie zimu"% w swoich !e#owiskach
$owiedziaem* Wyna!azy o#ie i chc%
$rzetrwa. zim(*
Wyo+raam so+ie $owiedziaa
Hama co te one "eszcze wymy!%*
1758
Wesza $ie!(#niarka i za+raa Hamie ty-
to' co oznaczao' e nastaa "u $ora s$o-
czynku*
;o roku' w !isto$adzie' 5unior mieszka u
mnie' a "e#o rodzice wy"eda"% wtedy na
o+&z* Wiem' e +rzmi to #u$io' a!e tak "u
"est* H&" +rat "est ministrem w -re)ormo-
wanym 7ocie!e Waciwe" ,ro#i' a!e
#&wnie trudni si( hand!em nieruchomo-
ciami* Wraz z on% K!iza+eth +ierze
udzia w $ro#ramie ;hrzeci"askie#o Are-
nin#u d!a Sukcesu i wraz z !ud0mi z cae#o
kra"u .wiczy si( w s$rzedawaniu rozma-
itych d&+r reszcie s$oeczestwa* Wiedzia-
em o tym nie d!ate#o' e m&" +rat +y a-
skaw $oin)ormowa. mnie o tym' a!e d!ate-
#o' e cay ten P!an rek!amowano w te!e-
wiz"i*
Auto+us szko!ny $rzywi&z 5uniora w
rod(' w dniu ich wy"azdu* A+y zosta. u
1759
mnie' cho$iec nie musia za+iera. z+yt
wie!u rzeczy* Hia tu sw&" $ok&"* 5ako na"-
starszy z rodziny mieszkaem w naszym
starym domu nieo$oda! Smiths @roLe*
,om chy!i si( ku u$adkowi' a!e 5unior i "a
nie $rze"mowa!imy si( tym* ;ho$ak mia
te sw&" $ok&" w Gow!in# @reen' !ecz od-
k%d Wa!!ace i K!iza+eth zmienia!i co $&
roku mieszkania 3stanowio to cz(.
P!anu8' trzyma swo"% strze!+( ka!i+ru 22 i
komiksy wraz z reszt% dro+iaz#&w nie-
z+(dnych d!a cho$aka w "e#o wieku tu' w
$oko"u' kt&ry nie#dy dzie!iem z "e#o o"-
cem*
5unior ma dwanacie !at* -astaem #o
siedz%ce#o na werandzie za domem' sk%d
roztacza si( widok na autostrad(* Wraca-
em z $racy' kt&r% udao mi si( dosta.F
s$rzedawaem u+ez$ieczenia*
@dy $rze+raem si(' $okazaem mu' w
"aki s$os&+ mona ci%#n%. o$on( z )e!#i'
1760
$osu#u"%c si( motkiem !u+ na"eda"%c
na ni% koem samochodu* Wyr&+ syro$u ze
z+oa sor#o i r(czna na$rawa o$on na!e%
do #in%cych umie"(tnoci* Hay uczy si(
szy+ko*
5utro $oka( ci' "ak zakada. o$on( za
$omoc% motka i yki*
;hcia+ym zo+aczy. nied0wiedzie
od$ar* S$o#!%da w stron( dro#i <-MI' kt&-
re" odcinek $rzechodzi $rzez $&nocn%
kraw(d0 nasze#o $o!a* =ocami niekiedy
sysze!imy w domu od#osy $o"azd&w'
$rzy$omina"%ce z te" od!e#oci szum wo-
dos$adu*
W ci%#u dnia nie wida. ich o#nisk
$owiedziaem* -aczeka" do wieczora*
Wieczorem ;GS !u+ =G; 3nie $ami(-
tam "u' kt&ra z nich8 $okazywaa s$ec"a!-
ne wydanie $owi(cone misiom' kt&re zy-
skay o#&!nokra"ow% $o$u!arno.* Widzia-
no "e w 7entucky' Wir#inii -achodnie"'
1761
Hissouri' <!!inois 3na $oudniu8' no i oczy-
wicie w Wir#inii* W Wir#inii zawsze
+yy nied0wiedzie* 5akie ty$ki #aday co
o $o!owaniu na nie* Pewien naukowiec
twierdzi' e $od%a"% w kierunku stan&w'
w kt&rych s% mnie"sze o$ady nie#u i
#dzie mo#% zna!e0. na o#niska wystarcza-
"%co duo drewna z $ot&w rozdzie!a"%cych
autostrady* 4da si( tam nawet z kamer%
wideo' a!e na "e#o zd"(ciach wida. +yo "e-
dynie niewyra0ne $ostacie siedz%ce wok&
o#niska* <nny naukowiec twierdzi z ko!ei'
e nied0wiedzie zwa+i za$ach "a#&d z
krzew&w' kt&rymi w ostatnich !atach o+sa-
dzono autostrady* 9wiadczy' e "est to
zu$enie nowy #atunek "a#&d' $owstaych
w wyniku krzyowania r&nych krzew&w*
-"ad tak% "a#od( $rzed kamerami' skrzy-
wi si( i nazwa "% /neo"a#od%1* 7!imato-
!o# z ko!ei dowodzi' e cie$e zimy 3w
u+ie#ym roku nie +yo nie#u w =ashLi!-
1762
!e' a ty!ko "edna zamie. w ?ouisLi!!e8 za-
k&ciy cyk! snu zimowe#o nied0wiedzi i
odt%d te zwierz(ta s% zdo!ne za$ami(tywa.
r&ne wydarzenia z u+ie#ych sezon&w*
=ied0wiedzie mo#y odkry. o#ie set-
ki !at temu m&wi a!e o tym za$omnia-
y*
Wedu# inne" teorii odkryy 3!u+ te za-
$ami(tay8 o#ie $odczas $oaru' "aki wy-
+uch $rzed ki!ku !aty w $arku We!!owsto-
ne*
Poniewa te!ewiz"a $okazywaa wi(ce"
)acet&w o$owiada"%cych o nied0wiedziach
ni samych nied0wiedzi' 5unior i "a straci-
!imy zainteresowanie $ro#ramem* 7iedy
$ozmywa!imy $o ko!ac"i' za+raem cho$-
ca w stron( zamyka"%ce#o nasze $o!e $o-
tu* Po$rzez autostrad(' $omi(dzy drzewa-
mi' wida. +yo o#niska nied0wiedzi*
5unior chcia wr&ci. do domu $o swo"%
strze!+( i u$o!owa. "edne#o z nich' wy"a-
1763
niem mu wi(c' e to zy $omys*
A w dodatku $owiedziaem ka!i+er
22 moe "edynie rozwcieczy. zwierz(ta*
Pami(ta" te dodaem e $o!owa-
nie na $asie rozdzie!a"%cym autostrad( "est
s$rzeczne z $rawem*
;ay dowci$ $rzy zakadaniu o$ony $o-
!e#a na $rawidowym uoeniu $uste"
#umy na )e!dze* 7iedy "u "% na+i"emy na
)e!#(' stawiamy w $ozyc"i $ionowe"' $rzy-
trzymu"%c $omi(dzy no#ami' !ekko od+i"a-
my "% w #&r( i w d&* Prawidowo zaoo-
na #uma roz$rostu"e si( z charakterystycz-
nym trzaskiem* W czwartek $rzywiozem
5uniora ze szkoy i $okazywaem mu' "ak
to $owinien ro+i.' a si( w kocu nauczy*
Potem ws$i(!imy si( na $ot i $osz!imy
$o$atrze. na nied0wiedzie*
W $&nocne" Wir#inii' "e!i wierzy.
temu' co $odano w $ro#ramie /@ood Hor-
1764
nin# America1' nied0wiedzie $a!iy o#ni-
ska $rzez cay dzie* Au' w zachodnim
7entucky' $anowaa wci% cie$a "esie i
zwierz(ta #romadziy si( wok& o#nia ty!-
ko noc%* ;o ro+iy i dok%d szy w dzie'
te#o nie wiem* Hoe o+serwoway' sie-
dz%c na krzakach neo"a#&d' "ak ws$inamy
si( z 5uniorem na $astwowy $ot i $rzeci-
namy $&nocn% stron( autostrady: 5a nio-
sem siekier(' a 5unior wzi% swo"% strze!+(
ka!i+ru 22* =ie $o to' +y ustrze!i. nied0-
wiedzia' a!e d!ate#o' e cho$cy !u+i% nosi.
+ro* Pas rozdzie!a"%cy autostrad( zaro-
ni(ty +y chaszczami i winoro!% zwiesza-
"%c% si( z k!on&w' d(+&w i sykomor* ;ho-
cia zna"dowa!imy si( za!edwie sto "ar-
d&w od domu' nie +yem tu ni#dy ani nie
syszaem' e+y owo mie"sce odwiedza
kto ze znanych mi os&+* Ao "ak odkrywa-
nie nowych !%d&w* -na!e0!imy wyde$tan%
ciek(' kt&r% $od%y!imy $owo!i* @dzie-
1765
nie#dzie $rzecinay "% mae strumyczki*
9dciski w #!iniaste" ziemi stanowiy "edy-
ne !ady nied0wiedzi' "akie $ocz%tkowo u"-
rze!imy* W $owietrzu unosia si( zat(-
cha' !ecz niez+yt dokucz!iwa wo* 9$oda!
na nieco wi(ksze" $rzestrzeni' $rzy nie-
wie!kim za#(+ieniu' zna!e0!imy !ady
o#niska* =ie $ozostao tam nic $oza $o$io-
em*
S$a!one $niaki !eay uoone w koo' a
za$ach sta si( "eszcze +ardzie" intensyw-
ny*
Doz#rze+aem $o$i& i zna!azem $od
nim wystarcza"%c% i!o. aru do $onowne-
#o roz$a!enia o#niska' $rzysy$aem wi(c
#o z $owrotem' do$rowadza"%c do $o-
$rzednie#o stanu*
Wyci%em troch( drzewa na o#niska i
uoyem o+ok na ku$(' taka s%siedzka
$rzysu#a*
Hoe zwierz(ta w te" chwi!i o+serwo-
1766
way nas z zaro!i' ni#dy nic nie wiadomo*
S$r&+owaem "edn% z tych neo"a#&d i wy-
$!uem "% natychmiast* Gya +ardzo sodka
i +ardzo kwana zarazem* Aen smak $owi-
nien' moim zdaniem' od$owiada. nied0-
wiedziom*
Ae#o wieczora $o ko!ac"i s$ytaem 5u-
niora' czy nie zechcia+y towarzyszy. mi
$odczas wizyty u Hamy* 7u memu zdu-
mieniu wyrazi z#od(* ;ho$cy s% +ardzie"
trosk!iwi' ni si( $owszechnie s%dzi* -na-
!e0!imy Ham( siedz%c% na +etonowym
#anku ,omu* 9+serwowaa samochody
$rze"eda"%ce autostrad% <-MI* Pie!(#niar-
ka $owiedziaa mi' e $rzez cay dzie
Hama +ya +ardzo $odniecona* Wca!e
mnie to nie zdziwio* 7ade" "esieni' kiedy
!icie zmieniay ko!or' stawaa si( nies$o-
ko"na' "ak #dy+y na co czekaa*
-a+raem "% do sa!onu i zacz%em czesa.
"e" siwe wosy*
1767
W k&ko m&wi% o nied0wiedziach
$oskarya si( $ie!(#niarka' $rze%cza"%c
kanay te!ewizora* Po "e" wy"ciu 5unior
za$a $i!ota i w%czy s$ec"a!ny re$orta o
my!iwych z Wir#inii' kt&rym s$a!ono
dom' nadawany $rzez ;GS !u+ =G;* Gy
to wywiad z my!iwym i "e#o on%* <ch $o-
siado. w Shenandoah Ba!iez wartoci
11N IJJ do!ar&w s$on(a doszcz(tnie* 7o-
+ieta oskaraa o to nied0wiedzie* 9n ich
nie oskara' doma#a si( "ednak odszko-
dowania od rz%du' twierdz%c' e ma wane
zezwo!enie na dziaa!no. my!iwsk%* 7o-
misarz stanowy do s$raw owiectwa
owiadczy' e $osiadanie zezwo!enia nie
za+rania 3nie u"mu"e' tak to chy+a $owie-
dzia8 o+iektowi $o!owania $rawa do o+ro-
ny* Pomy!aem so+ie' e to niezwyk!e !i-
+era!ne $ode"cie' "ak na komisarza stano-
we#o* W kocu mnie nie dotyczy* =ie "e-
stem my!iwym*
1768
=ie )aty#u" si( do mnie w niedzie!(
$owiedziaa Hama 5uniorowi' $uszcza"%c
do nie#o oko* Prze"echaam "u mi!ion
mi! i "estem "u "edn% no#% na tamtym
wiecie*
Przywykem "u do te#o' e Hama wy-
#adu"e te #u$stwa' zwaszcza "esieni%' a!e
zanie$okoiem si(' +o mo#o to zdenerwo-
wa. cho$ca* Dzeczywicie wy#!%da na
$rzy#n(+ione#o i kiedy wysz!imy' s$yta-
em' co mu "est*
5ak mo#a $rze"echa. mi!ion mi!:
s$yta* Powiedziaa mu' e ro+ia dziennie
EP mi! $rzez C9 !at i kiedy $o!iczy to na
ka!ku!atorze' wy$ado mu CCM 9MJ mi!*
Ho#a od$arem* Ao +yo EP mi!
rano i wieczorem' $!us wy"azdy z druyn%
)ut+o!ow%' $!us !ekka $rzesada stare" ko-
+iety*
Hama +ya $ierwsz% ko+iet% w caym
stanie $rowadz%c% szko!ny auto+us*
1769
9$r&cz te#o za"mowaa si( wychowywa-
niem dzieci* Aatko za"mowa si( ty!ko )ar-
m%*
-azwycza" zawracam w Smiths @roLe'
a!e te#o wieczora $o"echaem da!e" na $&-
noc' a do >orse Bace' nadkada"%c dro#i
w dw&"nas&+' tak e wraz z 5uniorem mo-
#!imy o+serwowa. o#niska nied0wiedzi*
=ie +yo ich tak wie!e' "ak mona +yo+y
s%dzi. z re!ac"i te!ewizy"nych' na"wye"
"edno na sze.' siedem mi!* Poukrywane za
drzewami !u+ skakami* Widocznie zwie-
rz(ta $otrze+oway wody r&wnie mocno
"ak drewna* 5unior chcia' e+ymy si( za-
trzyma!i' a!e $ost&" na autostradzie "est
niez#odny z $rawem i +aem si(' e za$ie
nas $o!ic"a*
W skrzynce zna!e0!imy kartk( od Wa!-
!ace6a* K!iza+eth i on czu!i si( wymienicie
i doskona!e si( +awi!i* =ie ws$omnia na-
1770
wet o 5uniorze' a!e cho$iec nie wydawa
si( tym $rze"(ty* 5ak wi(kszo. "e#o r&-
wienik&w nie $rze$ada z+ytnio za wy"az-
dami w towarzystwie rodzic&w*
W so+otnie $o$oudnie zadzwoniono z
,omu do mo"e#o +iura 3Gur!ey Ge!t ,ro-
u#ht i >i!!8 z wiadomoci%' e Hama ode-
sza* Gyem akurat w trasie* Pracu"( w so-
+oty* Ao "edyny dzie' kiedy wi(kszo. !u-
dzi za"mu"%cych si( ty!ko $o cz(ci #os$o-
darowaniem na )armie mona zasta. w
domu* Serce mi zamaro' #dy $o otrzyma-
niu te" wiadomoci %czyem si( z ,omem*
A!e zamaro mi ty!ko na chwi!(' +o +yem
na to $rzy#otowany*
Wo!a +oska $owiedziaem $ie!(-
#niarce' kt&ra ode+raa te!e)on*
Ao nie$orozumienie od$ara* Wca-
!e nie $owiedziaam' e $aska matka
zmara' ty!ko e odesza' ucieka*
1771
Hama wydostaa si( ty!nymi drzwiami'
korzysta"%c z chwi!i nieuwa#i $ersone!u*
Podwaya zamek #rze+ieniem i wysza'
za+iera"%c ze so+% na!e%c% do ,omu ka$(
z &ka* S$ytaem' co z "e" tytoniem* -nik-
n% r&wnie* Wywnioskowaem z te#o' e
$ostanowia wynie. si( stamt%d na do+re*
Gyem we Frank!in i dotarcie do ,omu
dro#% <-MI za"(o mi nieca% #odzin(* Pie-
!(#niarka $owiedziaa' e mama ostatnio
zachowywaa si( coraz dziwacznie"* Ao
oczywiste' e musiaa co takie#o $owie-
dzie.* Doze"rze!imy si( $o na"+!isze"
oko!icy* Gyo tu $oz+awione drzew $o!e
soi wie!koci mnie" wi(ce" akra* Przy!e#ao
do szosy* Po!econo mi zawiadomi. szery-
)a* Hiaem te $aci. za o$iek( nad Ham%
do chwi!i' kiedy zostanie o)ic"a!nie uznana
za za#inion%' czy!i mnie" wi(ce" do $onie-
dziaku* @dy dotarem do swo"e#o domu'
+yo "u ciemnoF 5unior szykowa ko!ac"(*
1772
Wyma#ao to "edynie otwarcia ki!ku $u-
szek' "u u$rzednio $rzy#otowanych i
zwi%zanych #umk%* Powiedziaem mu o
+a+ci' a on ty!ko skin% #ow% i skonstato-
wa2
H&wia $rzecie' e ode"dzie*
-adzwoniem na F!oryd( i zostawiem
wiadomo.* Ao wszystko' co mo#em zro-
+i.* 4siadem $rzed te!ewizorem' usiu"%c
zmusi. si( do o#!%dania $ro#ramu' a!e nie
+yo nicze#o interesu"%ce#o* W&wczas
wy"rzaem $rzez ty!ne drzwi i $omi(dzy
drzewami rosn%cymi na $asie rozdzie!a"%-
cym autostrad( do"rzaem +!ask o#nia* Po-
my!aem so+ie' e wiem' #dzie "e" szuka.*
-ro+io si( +ardzo chodno' woyem
wi(c kurtk(* Po!eciem maemu' e+y zo-
sta w domu i czeka na te!e)on od szery)a'
!ecz kiedy o+e"rzaem si(' a staem "u
1773
wtedy na rodku $o!a' zo+aczyem' e +y
o+ok mnie* Gez kurtki* =i&s za to swo"%
strze!+(' kt&r% kazaem mu zostawi. o$art%
o o#rodzenie* W nocy w moim wieku
wdra$anie si( na $astwowy $ot "est o
wie!e trudnie"sze ni za dnia* Ham sze.-
dziesi%t "eden !at' autostrad% mkn(y samo-
chody "ad%ce na $oudnie i ci(ar&wki zd%-
a"%ce na $&noc*
@dy zna!azem si( "u $o dru#ie" stro-
nie' rosa' kt&ra $okrywaa du#% traw(' za-
moczya mi mankiety s$odni* ,!a ciso-
ci' +ya to !oka!na odmiana trawy blu/
e(rass$
Po ki!ku $ierwszych krokach uczynio-
nych $omi(dzy drzewa o#arn(a nas ciem-
no. i cho$iec za$a mnie za r(k(* Potem
zro+io si( nieco "anie"* W $ierwsze"
chwi!i my!aem' e to wiato ksi(yca'
a!e $o chwi!i $rzekonaem si(' e to od+i-
"ana $rzez wierzchoki drzew $owiata $o-
1774
chodz%ca od o#niska* ,zi(ki nie" mo#!i-
my z 5uniorem o+ra. waciwy kierunek*
Wkr&tce zna!e0!imy ciek( nasycon%
nied0wiedzim za$achem*
Podchodzenie nied0wiedzi noc% "est tro-
ch( de$rymu"%ce* <d%c ciek%' mo#!i+y-
my natkn%. si( w mroku na kt&re#o z
nich' a!e z dru#ie" strony' #dy+ymy $oru-
sza!i si( $rzez #%szcz' nied0wiedzie mo-
#y+y uzna. nasze zamiary za nie$rzy"a-
zne* -astanawiaem si(' czy z+yt $ocho$-
nie nie zrezy#nowaem ze strze!+y*
-osta!imy "ednak na ciece* Qwiato
od+i"a"%ce si( w !istowiu' $rzy$ominao
mi#ot!iwy deszcz* Szo si( nam do. a-
two' zwaszcza #dy nie $atrzy!imy na
ciek(' !ecz $ozwa!a!imy naszym sto$om
odna"dywa. waciwy sz!ak*
W $ewne" chwi!i dostrze#em o#nisko*
Pon(y $rzewanie #a(zie +uka i syko-
1775
mory' da"%c mao cie$a i wiata' a za to
duo dymu* Widocznie misie nie nauczyy
si( "eszcze odr&nia. niuans&w zwi%za-
nych z r&nymi #atunkami drewna* =a ra-
zie nauczyy si( #romadzi. drewno* Wie!-
ki' ciemno+r%zowy nied0wied0 $ochodz%-
cy za$ewne z $&nocy #rze+a w o#nisku
ki"em i dokada #a(zi z !e%ce#o o$oda!
stosu* <nne rozsiady si( wok& na $nia-
kach* =a o#& +yy to mnie"sze od tamte#o
samce' czarne i +r%zowe' zna"dowaa si(
r&wnie $omi(dzy nimi samica z maymi*
=iekt&re $o"aday "a#ody z dek!a samo-
chodowe#o* Pomi(dzy nimi siedziaa
Hama' otu!ona wyniesion% z ,omu ka$%'
nie "ada' o+serwowaa ty!ko o#ie*
5e!i nawet nied0wiedzie dostrze#y nas'
nie day te#o $o so+ie $ozna.* Hama k!e$-
ni(ciem wskazaa mi mie"sce o+ok sie+ie
na $niaku' wi(c usiadem* =ied0wied0 $o-
sun% si( nieco' ro+i%c mie"sce 5uniorowi z
1776
dru#ie" strony o+ok Hamy*
-a$ach nied0wiedzi "est si!ny' !ecz nie
odraa"%cy' zwaszcza #dy si( do nie#o
$rzywyknie* Pochy!iem si(' +y sze$n%.
co Hamie do ucha' !ecz ona stanowczo
$okr(cia #ow%*
Ao nie#rzecznie sze$ta.' +(d%c wr&d
stworze' kt&re nie $otra)i% m&wi. $oin-
)ormowaa mnie +ez s&w* 5unior te nic
nie m&wi* Hama $odzie!ia si( z nami
ka$% i w$atrzeni w o#ie $rzesiedzie!imy
tak adne $ar( #odzin*
Wie!ki nied0wied0' ten' co dokada do
o#nia' ama #a(zie' unosz%c "e w a$ach i
$rzyde$tu"%c' tak "ak to ro+i% !udzie* 4da-
wao mu si( utrzymywa. $omie na stae"
wysokoci* <nny mi czasem dorzuci "a-
kie $o!ano' a!e $ozostae nie za"moway
si( tym wca!e* Wy#!%dao na to' e ty!ko
ki!ka z nich wiedziao' "ak o+chodzi. si( z
o#niem i demonstrowao to reszcie* A!e
1777
czy nie "est tak ze wszystkim: ;o $ewien
czas do o#niska z+!ia si( "aki mnie"szy
nied0wied0 z nar(czem chrustu' kt&ry rzu-
ca na zna"du"%cy si( o+ok stos drewna*
@a(zie miay sre+rny +!ask' "ak #dy+y o+-
!ane +yy wod%*
5unior na szcz(cie nie "est taki ruch!iwy
"ak wi(kszo. "e#o r&wienik&w* Hnie
oso+icie siedzenie i s$o#!%danie w o#ie
s$rawiao du% $rzy"emno.* ;hocia nie
u"(' wzi%em od Hamy nieco tytoniu* Sy-
tuac"a waciwie nie r&nia si( tak +ardzo
od odwiedzin w ,omu' z tym e s$(dzi!i-
my czas o wie!e ciekawie"' cho.+y ze
wz#!(du na nied0wiedzie' +yo ich w su-
mie osiem czy dziesi(.* 9#nisko te miao
swo"% dramatur#i(* ;o $ewien czas $o-
mienie strze!ay wye" !u+ do$a!a"%ce si(
#a(zie $(kay z trzaskiem' sy$i%c iskrami*
Doz+udzio to mo"% wyo+ra0ni(* Po$atrzy-
em na siedz%ce wok& zwierz(ta i zastana-
1778
wiaem si( nad tym' co one widz%* =iekt&-
re z nich miay zamkni(te oczy* ;hocia
z#romadziy si( razem' duchem +yy wci%
oddzie!nie' tak "ak+y kade z nich siedzia-
o samotnie $rzy wasnym o#nisku*
,ekie! kr%y wr&d siedz%cych i wresz-
cie dotar do nas* Wzi(!imy nieco neo"a-
#&d* =ie wiem' "ak Hama' a!e "a ty!ko
udawaem' e "e "em* 5unior skrzywi si( i
wy$!u owoc* @dy usn%' okryem nas
wszystkich ka$%* Do+io si( coraz chod-
nie"' a my' w $rzeciwiestwie do nied0-
wiedzi' nie +y!imy $okryci )utrem* ;hcia-
em $&". do domu' !ecz Hama s$rzeciwia
si( temu* Wskazaa na rozwiet!one koro-
ny drzew' a $otem na sie+ie* ;zy+y s%dzi-
a' e to anioowie zst($u"% z wysokoci:
Gyo to ty!ko od+icie du#ich wiate ci(-
ar&wek zmierza"%cych na $oudnie' !ecz
ona wydawaa si( tym usatys)akc"onowa-
na*
1779
;zuem' "ak "e" do $owo!i sty#nie w
mo"e" r(ce*
5unior o+udzi mnie k!e$ni(ciem w ko-
!ano* ,niao* 5e#o +a+cia siedziaa niey-
wa $omi(dzy nami na $niaku* 9#ie wy-
#as' nied0wiedzie $oszy so+ie' a co
$rzedzierao si( w nasz% stron(' i#noru"%c
ciek(* Ao +y Wa!!ace* Aowarzyszy!i mu
dwa" onierze* Hia na so+ie +ia% koszu-
!(' co uwiadomio mi' e "est niedzie!a
rano* Pod mask% smutku z $owodu mierci
Hamy wy#!%da na zirytowane#o*
Tonierze $oci%#n(!i nosem i $okiwa!i
#owami* -a$ach zwierz%t +y +ardzo in-
tensywny* Wa!!ace i "a zawin(!imy ciao
Hamy w ka$(' a $otem ruszy!imy w stro-
n( autostrady* Tonierze zosta!i' +y roz-
#rze+a. $o$i& z o#niska i $orozrzuca.
$rzy#otowane #a(zie* Paskudna ro+ota* W
swoich mundurach sami $rzy$omina!i
1780
nied0wiedzie*
=a $o+oczu z wcini(tymi w traw( ra-
dia!nymi o$onami sta o!dsmo+i!e 69P Wa!-
!ace6a' a $rzed nim w&z $o!icy"ny' o+ok
onierze' a z tyu karawan' r&wnie o!d-
smo+i!e 69P*
Po raz $ierwszy zdarzy si( wy$adek
nie$oko"enia $rzez nie starszych !udzi
$owiedzia onierz do Wa!!ace6a*
Ao niezu$enie tak +yo odezwaem
si(' a!e nikt nie zamierza sucha. moich
wy"anie* Hie!i sw&" $unkt widzenia*
,w&ch m(czyzn w #arniturach wysiado
z karawanu i otworzyo ty!ne drzwi* ,!a
mnie +ya to chwi!a' w kt&re" Hama tak
na$rawd( rozstaa si( z yciem* @dy wo-
y!imy "u "% do rodka' otoczyem cho$-
ca ramionami* ,ra' chocia wca!e nie
+yo chodno* Powodu"e to czasem tchnie-
nie mierci' zwaszcza o wicie' w asycie
$o!ic"i' kiedy trawa mokra "est od rosy*
1781
,zie"e si( tak nawet wtedy' "e!i ta mier.
$rzychodzi "ak $rzy"acie!*
Sta!imy $rzez chwi!(' s$o#!%da"%c na
$rze"eda"%ce samochody*
Wo!a +oska $owiedzia Wa!!ace*
Gyem zdumiony tak wie!kim nat(e-
niem ruchu o sz&ste" dwadziecia dwie
rano*
Po $oudniu wr&ciem i nar%+aem nieco
drewna na o$a' e+y zast%$i. to' kt&re $o-
rozrzuca!i onierze* Wieczorem zn&w wi-
dziaem o#ie $omi(dzy drzewami*
Wr&ciem dwa dni $&0nie"' $o $o#rze-
+ie* 9#nisko $on(o' o i!e zdoaem za-
uway.' siedziay $rzy nim te same nied0-
wiedzie* 4siadem $omi(dzy nimi na
chwi!(' a!e s$ostrze#em' e "e to troch(
drani' wr&ciem wi(c do domu* -a+raem
ze so+% #ar. neo"a#&d z dek!a* 7iedy w
niedzie!( $o"echaem z 5uniorem na cmen-
1782
tarz' ozdo+iem nimi #r&+ Hamy* -n&w
s$r&+owaem "edne"' a!e to na nic' nie da
si( ich z"e.*
;hy+a' e "est si( nied0wiedziem*
1783
(Toer of 9abylon)
Przeoya A(nieszka -ylanoicz
<est to tekst' kt*rym na pocz7tku lat dziei58dziesi7tych
Ted =hian( z rozmachem kroczy na scen5 fantastyki na/
ukoe)$ 4ebiutem tym zdoby na(rod5 Nebula za na)lepsz7
kr*tk7 poie68 roku$ <e(o opoiadania po)aiay si5 ta/
kich czasopismach' )ak +>mni. i +:saac Asimo;Gs -cience
Fiction ?a(azine. oraz antolo(ii +Full -pectrum.$
1784
@dy+y wie( $ooy. na r&wninie Szi-
nar' $rze"cie od "e" $odstawy do szczytu
za"(o+y dwa dni* P&ki wiea stoi' we"cie
na "e" szczyt trwa miesi%c i "eszcze $&' "e-
!i idzie si( +ez o+ci%enia* =ie!iczni "ed-
nak wchodz% na wie( z $ustymi r(kami'
kroki wi(kszoci !udzi s$owa!nia w&zek z
ce#ami' kt&ry ci%#n% za so+%* Hi(dzy
dniem' kiedy ce#a zosta"e zaadowana na
w&zek' i dniem' kiedy si( "% z nie#o zde"-
mu"e' +y staa si( cz(ci% wiey' mi"a"%
cztery miesi%ce*
>i!!a!um s$(dzi cae ycie w K!am i
zna Ga+i!on "edynie "ako na+ywc( e!amic-
kie" miedzi* 5e" szta+ki adowano na statki
i s$awiano rzek% 7arun do =isze#o Ho-
rza' kieru"%c "e nast($nie ku Ku)ratowi*
>i!!a!um i $ozosta!i #&rnicy $odr&owa!i
!%dem' id%c o+ok ku$ieckie" karawany o+-
1785
"uczonych ona#r&w* Sz!i zakurzon% cie-
k%' kt&ra schodzia z $askowyu i wioda
$rzez r&wniny na zie!one $o!a $odzie!one
kanaami i #ro+!ami*
Taden z nich ni#dy nie widzia wiey*
Staa si( widoczna' kiedy wci% dzie!io
ich od nie" wie!e sta"2 !inia cienka niczym
$asmo !nu' chwie"%ca si( w dr%cym $o-
wietrzu' wznosz%ca si( ze skoru$y +ota
Ga+i!onu* @dy si( $rzy+!iy!i' skoru$a
zmienia si( w $ot(ne mury mie"skie' a!e
oni widzie!i ty!ko wie(* @dy o$uci!i
wzrok do $oziomu rzeczne" r&wniny' zo-
+aczy!i !ady $ozostawione $rzez wie( w
otoczeniu miasta2 Ku)rat $yn% teraz na
dnie szerokie#o koryta' kt&re wyo+iono'
+y zdo+y. #!in( do wyro+u ce#ie* =a $o-
udniu +yo wida. niez!iczone szere#i $ie-
c&w do wy$a!ania ce#y* =ie $on% "u w
nich o#ie*
7iedy $odesz!i do +ram miasta' wiea
1786
wydaa si( $ot(nie"sza od wszystkie#o' co
>i!!a!um $otra)i so+ie wyo+razi.2 ko!um-
na tak szeroka' "ak caa wi%tynia' !ecz
wznosz%ca si( tak wysoko' e $rzestawaa
+y. widoczna*
;aa #ru$a sza z zadartymi #owami'
mru%c w socu oczy*
=anni' $rzy"acie! >i!!a!uma' tr%ci #o
okciem* =ie $osiada si( ze zdumienia*
Hamy na to we".: =a szczyt:
@&rnicy dosz!i do rodkowe" +ramy w
zachodnim murze' z kt&re" wychodzia "a-
ka karawana* 7iedy toczy!i si( w w%skim
$asku cienia $ada"%ce#o od muru' ich +ry-
#adzista' Ge!i' zawoa do stranik&w sto-
"%cych na szczycie wiey $rzy +ramie*
5estemy #&rnikami wezwanymi z kra-
iny K!am*
Stranicy uradowa!i si(* 5eden z nich
odkrzykn%2
Ao wy macie $rzeko$a. si( $rzez sk!e-
1787
$ienie nie+ios:
Hy*
;ae miasto wi(towao* 4roczystoci
zacz(y si( $rzed omiu dniami' kiedy wy-
sano w #&r( ostatnie ce#y' i miay trwa.
"eszcze dwa dni* ;o dzie i co noc miasto
cieszyo si( i taczyo' ucztowao*
Wraz z wy$a!aczami ce#ie siedzie!i ci%-
#acze w&zk&w' m(czy0ni' z no#ami o$!e-
cionymi w(zami mi(ni stwardniaych od
ws$inania si( na wie(* ;o ranka zaczyna-
a dro#( nowa #ru$aF ws$inaa si( $rzez
cztery dni' $rzekazywaa adunek nast($-
ne" #ru$ie ci%#aczy i $i%te#o dnia wracaa
do miasta z $ustymi w&zkami* Racuch ta-
kich zes$o&w $rowadzi a na szczyt wie-
y' a!e ty!ko te na"nisze wi(toway z
mieszkacami miasta* Aym' kt&rzy miesz-
ka!i na wiey' wysyano wczenie" do.
wina i mi(sa' +y uczta rozci%#n(a si( na
ca% wysoko. $y!onu*
1788
Wieczorem >i!!a!um oraz $ozosta!i e!a-
miccy #&rnicy siedzie!i na #!inianych sto-
kach $rzy du#im sto!e u#ina"%cym si( od
"edzenia' "ednym z wie!u ustawionych na
mie"skim rynku* @&rnicy wy$ytywa!i ci%-
#aczy o wie(*
7to mi m&wi' e murarze' kt&rzy
$racu"% na szczycie wiey' !amentu"% i wy-
dziera"% so+ie wosy' kiedy s$ada ce#a' +o
zast%$ienie "e" now% trwa cztery miesi%ce'
a!e e nikt nie zauwaa' kiedy s$ada czo-
wiek* ;zy to $rawda: za$yta =anni*
5eden z rozmownie" szych ci%#aczy' ?u-
#atum' $otrz%sn% #ow%*
9' nie' to ty!ko taka o$owiastka* =a
wie( ws$ina si( nieusta"%ca karawana ce-
#ieF na szczyt dociera"% ich tysi%ce co-
dziennie* Strata "edne" z nich nic nie zna-
czy d!a murarzy* =achy!i si( do sucha-
czy* 5ednak "est co' co ceni% +ardzie" ni
!udzkie ycie2 kie!nia*
1789
,!acze#o:
5e!i murarz u$uci kie!ni(' nie moe
$racowa.' do$&ki nie $rzy!% mu na #&r(
nast($ne"* ;aymi miesi%cami nie moe za-
ro+i. na "edzenie' musi zaci%#a. du#i*
Strata kie!ni wywou"e wie!ki !ament* 5e!i
"ednak s$adnie czowiek' a zostanie "e#o
kie!nia' !udzie $rzy"mu"% to ze skrywan%
u!#%* =ast($ny' kt&ry u$uci swo"% kie!ni('
moe so+ie wzi%. t( dodatkow% i da!e" $ra-
cowa.' nie w$ada"%c w du#i*
>i!!a!um +y $rzeraony i $rzez chwi!(
stara si( #or%czkowo $rze!iczy.' i!e ki!o-
)&w $rzynie!i ze so+% #&rnicy* Po chwi!i
zrozumia*
Ao nie moe +y. $rawda* ,!acze#o nie
kaza. $rzynie. na #&r( za$asowych kie!-
ni: <ch wa#a +ya+y niczym w $or&wnaniu
z tymi wszystkimi ce#ami* < z $ewnoci%
utrata czowieka oznacza $owane o$&0-
nienie' chy+a e "est na szczycie dodatko-
1790
wy murarz* Gez ko#o takie#o trze+a cze-
ka.' a $rzy"dzie z dou*
Wszyscy ci%#acze rykn(!i miechem*
Ae#o nie oszukamy $owiedzia roz-
+awiony ?u#atum* -wr&ci si( do >i!!a!u-
ma* -aczniecie si( ws$ina. zaraz $o za-
koczeniu wi(ta:
>i!!a!um na$i si( $iwa z miseczki*
Aak* Syszaem' e do%cz% do nas #&r-
nicy z "akie" zachodnie" krainy' a!e ich nie
widziaem* Wiecie co o nich:
Aak' $ochodz% z kra"u zwane#o K#i$-
tem' a!e nie wydo+ywa"% rudy' tak "ak wy*
,o+ywa"% kamie*
Hy te wydo+ywamy kamie w K!am
odezwa si( =anni z ustami $enymi wie-
$rzowiny*
=ie tak "ak oni* 9ni tn% #ranit*
@ranit: W K!am do+ywao si( wa-
$ie i a!a+aster' a!e nie #ranit* 5este $e-
wien:
1791
7u$cy $odr&u"%cy do K#i$tu $owia-
da"%' e ma"% tam zi##uraty i wi%tynie
z+udowane z o!+rzymich +!ok&w wa$ienia
i #ranitu* Dze0+i% te w #ranicie o#romne
$os%#i*
A!e o+r&+ka #ranitu "est +ardzo trud-
na*
?u#atum wzruszy ramionami*
=ie d!a nich* 7r&!ewscy architekci s%-
dz%' e kiedy dotrzecie do sk!e$ienia nie-
+ios' tacy kamieniarze mo#% si( $rzyda.*
>i!!a!um skin% #ow%* Ao za$ewne
$rawda* 7t& m&# wiedzie.' cze#o +(d%
$otrze+owa.:
Widziae ich:
=ie' "eszcze nie $rzy+y!i' a!e s% s$o-
dziewani za ki!ka dni* Ho#% "ednak si( nie
$o"awi. $rzed zakoczeniem wi(ta' wtedy
wy' K!amici' we"dziecie na wie( sami*
Wy $&"dziecie z nami' $rawda:
Aak' a!e ty!ko $rzez $ierwsze cztery
1792
dni* Potem musimy zawr&ci.' a wy' szcz(-
!iwcy' $&"dziecie da!e"*
,!acze#o uwaasz nas za szcz(!iw-
c&w:
Gardzo chc( we". na sam szczyt* 7ie-
dy ci%#n%em z wyszymi zes$oami i do-
tarem na wysoko. dwunastu dni ws$i-
naczki' a!e ni#dy nie zaszedem wye"* Wy
za"dziecie* ?u#atum umiechn% si(
smutno* -azdroszcz( wam' e dotkniecie
sk!e$ienia nie+ios*
,otkn%. sk!e$ienia nie+ios* Doz+i. "e
ki!o)ami* >i!!a!umowi zro+io si( nieswo"o
na t( my!*
=ie ma $owodu do zazdroci*** za-
cz%*
Wanie wtr%ci =anni* 7iedy
skoczymy' wszyscy !udzie +(d% mo#!i
dotkn%. sk!e$ienia nie+ios*
=ast($ne#o ranka >i!!a!um $oszed
o+e"rze. wie(* Stan% na wie!kim $!acu'
1793
kt&ry "% otacza* - +oku wznosia si( wi%-
tyniaF o#!%dana oddzie!nie' wywieraa+y
o#romne wraenie' a!e o+ok wiey staa
niezauwaona*
;zu "e" $rzemon% masywno.* Wedu#
wszystkich o$owieci wiea zostaa z+u-
dowana tak' a+y +ya mocna "ak aden zi#-
#uratF wzniesiono "% z dokadnie wy$a!o-
nych ce#ie' $odczas #dy zwyke zi##uraty
+udowano z ce#ie z +ota suszonych na
socu' a wy$a!ane ce#y stanowiy ty!ko
warstw( zewn(trzn%* 9sadzano "e w za$ra-
wie ze smoy ziemne"' kt&ra wsi%kaa w
wy$a!on% #!in( i twardnie"%c wi%zaa tak
mocno' "ak+y sama +ya ce#%*
Podstawa wiey $rzy$ominaa $ierwsze
dwa $oziomy zwyke#o zi##uratu* Pierw-
szy' o#romna kwadratowa $!at)orma o
+oku "akich dwudziestu okci i wysoka na
czterdzieci' miaa na $oudniowe" cianie
$otr&"ne schody* =a nie" zna"dowaa si(
1794
dru#a' mnie"sza $!at)orma' na kt&r% mona
si( dosta. ty!ko rodkowymi schodami*
Sama wiea zaczynaa si( wanie na te"
dru#ie" $!at)ormie*
7ady "e" +ok mia sze.dziesi%t okci
du#oci* Wznosia si( niczym kwadrato-
wy su$ d0wi#a"%cy ci(ar nie+ios* 9$!ata-
a "% a#odnie wznosz%ca si(' wci(ta ram-
$a' niczym sk&rzany $as owini(ty wok&
r(ko"eci +icza* =ie2 s$o"rzawszy "eszcze
raz' >i!!a!um s$ostrze#' e wie( o+ie#a"%
dwie' $rze$!ata"%ce si(' ram$y* =a ze-
wn(trzne" kraw(dzi kade" z nich stay su-
$y* =ie +yy #ru+e' !ecz szerokie' co s$ra-
wio' e daway cie* 7iedy $atrzy w #&r(
wiey' widzia $rze$!ata"%ce si( $asy
ram$a' ce#y' ram$a' ce#y a na $ewne"
wysokoci zacz(y si( one ze so+% z!ewa.*
Wiea wznosia si( coraz wye"' $oza za-
si(# wzrokuF >i!!a!um zamru#a' zmruy
oczy i $oczu' e kr(ci mu si( w #owie*
1795
;o)n% si( chwie"nie $ar( krok&w i odwr&-
ci $rzeszyty dreszczem*
Przy$omnia so+ie histori( o czasach $o
Poto$ie' o$owiadan% mu w dziecistwie* 9
tym' "ak !udzie zn&w za!udni!i wszystkie
zak%tki wiata' zamieszku"%c wi(ce" krain
ni kiedyko!wiek $rzedtem* 5ak do$yn(!i
do krac&w wiata i zo+aczy!i ocean s$a-
da"%cy w m#(' $rosto w czarne wody 9t-
chani da!eko w do!e* 5ak !udzie zda!i so-
+ie s$raw( z rozmiar&w ziemi' uzna!i' e
"est maa i za$ra#n(!i zo+aczy.' co !ey za
"e" #ranicami' z+ada. ca% reszt( dziea
5ahwe* 5ak s$o"rze!i w nie+o i zastanawia!i
si( nad siedzi+% 5ahwe nad z+iornikami z
wodami nie+ios* < "ak $rzed wie!oma wie-
kami zacz(a si( +udowa wiey' su$a si(-
#a"%ce#o nie+a' schod&w' $o kt&rych mo-
#!i+y we". !udzie' +y zo+aczy. dziea 5ah-
we' i $o kt&rych m&#+y ze". 5ahwe' +y
zo+aczy. dziea !udzi*
1796
9$owie. o tysi%cach !udzi trudz%cych
si( +ez od$oczynku' !ecz z radoci%' $raco-
wa!i +owiem' +y !e$ie" $ozna. 5ahwe' za-
wsze na$awaa >i!!a!uma otuch%* 7iedy
Ga+i!oczycy $rzy+y!i do K!am w $oszuki-
waniu #&rnik&w' $rzeywa wie!kie emo-
c"e* 7iedy "ednak sta tak teraz u $odn&a
wiey' "e#o zmysy z+untoway si(' u$ar-
cie twierdz%c' e nic nie $owinno wznosi.
si( tak wysoko* 7iedy $atrzy w #&r( wie-
y' nie mia wraenia' e zna"du"e si( na
ziemi*
;zy $owinien ws$i%. si( na co takie#o:
W $oranek' kiedy mie!i wyruszy. na
#&r(' dru#a $!at)orma od kraw(dzi do kra-
w(dzi +ya zastawiona mocnymi' dwuko-
owymi w&zkami ustawionymi w rz(dach*
Wie!e z nich zaadowano wsze!ak% yw-
noci%2 workami "(czmienia' $szenicy' so-
czewicy' ce+u!i' dakty!i' o#&rk&w' +ochen-
k&w ch!e+a' suszone" ry+y* Gyy tam nie-
1797
z!iczone o!+rzymie #!iniane dz+any z
wod%' winem z dakty!i' $iwem' kozim
m!ekiem' o!iw% $a!mow%* <nne w&zki zo-
stay wyadowane towarami' kt&re mona
+y s$rzeda. na +azarze2 naczyniami z +r%-
zu' koszykami z trzciny' +e!ami !nu' drew-
nianymi stokami i stoami* Gyy tam te
utuczony w& i koza' kt&rym ka$ani na-
kada!i ka$tury' e+y nie mo#y $atrze. na
+oki i nie +ay si( wysokoci* Po dotarciu
na szczyt miay zosta. zoone w o)ierze*
,a!e" stay w&zki z ki!o)ami i motami
#&rnik&w oraz z wy$osaeniem mae" ku0-
ni* <ch +ry#adzista zarz%dzi te' +y cz(.
w&zk&w zaadowa. drewnem i wi%zkami
trzciny*
?u#atum sta $rzy w&zku i naci%#a !iny
$rzytrzymu"%ce drewno* Podszed do nie#o
>i!!a!um*
Sk%d "est to drewno: Po o$uszczeniu
K!am nie widziaem adnych !as&w*
1798
=a $&nocy ronie !as' kt&ry zosta za-
sadzony' #dy roz$ocz(a si( +udowa wie-
y* Poci(te drewno "est s$awiane Ku)ra-
tem*
-asadzi!icie cay !as:
7iedy architekci zacz(!i +udowa. wie-
(' zda!i so+ie s$raw(' e do wy$a!ania ce-
#y +(dzie $otrze+ne o wie!e wi(ce" drew-
na' ni zna"dowao si( #o na r&wninie'
wi(c kaza!i zasadzi. !as* S% s$ec"a!ne #ru-
$y !udzi' kt&re dostarcza"% wod( i sadz%
nowe drzewko za kade wyci(te*
>i!!a!um zdziwi si(*
< to da"e cae $otrze+ne drewno:
Wi(kszo.* Wyci(to te wie!e innych
!as&w na $&nocy' a drewno s$rowadzono
rzek%* Przy"rza si( koom w&zka' odkor-
kowa sk&rzany +ukak i na!a nieco o!iwy
mi(dzy koo i o*
Podszed do nich =anni' $atrz%c na roz-
$ociera"%ce si( $rzed nimi u!ice Ga+i!onu*
1799
=i#dy "eszcze nie +yem tak wysoko'
e+y m&c $atrze. z #&ry na miasto*
Ani "a rzek >i!!a!um' !ecz ?u#atum
ty!ko si( rozemia* ;hod0cie* W&zki s%
"u #otowe*
Wkr&tce wszyscy m(czy0ni $oustawia-
!i si( w $arach $rzy swoich w&zkach* Sta!i
mi(dzy ich dysz!ami' do kt&rych +yy
$rzymocowane $(t!e ze sznura* W&zki ci%-
#ni(te $rzez #&rnik&w +yy $rzemieszane z
w&zkami zwykych ci%#aczy' a to d!ate#o'
+y nowic"usze utrzymywa!i waciwe tem-
$o* ?u#atum i "e#o towarzysz mie!i w&zek
sto"%cy tu za w&zkiem >i!!a!uma i =an-
nie#o*
Pami(ta"cie $owiedzia ?u#atum
e+y trzyma. si( "akie dziesi(. okci za
w&zkiem $rzed wami* =a zakr(tach cay
ci(ar s$oczywa na ci%#n%cym z $rawe"'
wi(c +(dziecie si( zmienia. co #odzin(*
;i%#acze zacz(!i "u si( $osuwa. w #&r(
1800
ram$y* >i!!a!um i =anni $ochy!i!i si( i za-
rzuci!i $(t!e swo"e#o w&zka na $rzeciwne
ramiona* Wy$rostowa!i si( razem' unosz%c
$rz&d w&zka z ziemi*
A teraz ci%#ni"cieS zawoa ?u#atum*
=a$ar!i na !iny i w&zek ruszy z mie"sca*
@dy koa zacz(y si( "u o+raca.' ci%#ni(-
cie wydawao si( do. atwe i #&rnicy
okr%y!i $!at)orm(* 7iedy dotar!i "ednak
do ram$y' musie!i $ochy!i. si( mocnie"*
Ao ma +y. !ekki w&zek: mrukn%
>i!!a!um*
Dam$a +ya na ty!e szeroka' e $o"edyn-
czy czowiek mieci si( o+ok w&zka' "ee-
!i musia #o min%.* Powierzchni( miaa
wyoon% ce#ami* Aocz%ce si( $o nie" od
wiek&w koa wyo+iy dwie #(+okie ko-
!einy* =ad #owami ci%#aczy wznosio si(
sk!e$ienie ws$arte na kroksztynachF szero-
kie' kwadratowe ce#y zachodziy na sie-
+ie' s$otyka"%c si( $orodku* Su$y z $ra-
1801
we" strony +yy tak szerokie' e ram$a
s$rawiaa nieco wraenie tune!u* 5e!i nie
$atrzyo si( w +ok' nie miao si( $oczucia
$rze+ywania na wiey*
Q$iewacie $rzy $racy: za$yta ?u#a-
tum*
7iedy kamie "est mi(kki*
Ao za$iewa"cie kt&r% z waszych #&r-
niczych $ieni*
Woanie dotaro do $ozostaych #&rni-
k&w i $o chwi!i wszyscy $iewa!i*
W miar( "ak skracay si( cienie' wcho-
dzi!i coraz wye"* 9taczao ich ty!ko czy-
ste $owietrze i sz!i w cieniu chroni%cym od
soca' wi(c +yo znacznie chodnie" ni w
w%skich zaukach miasta na $oziomie zie-
mi' #dzie $rzemyka"%ce na dru#% stron(
u!icy "aszczurki $aday w $oudnie z #or%-
ca* Patrz%c w +ok' #&rnicy widzie!i ciemny
Ku)rat i zie!one $o!a ci%#n%ce si( caymi
sta"ami' $o$rzecinane !ni%cymi w socu
1802
kanaami* Ga+i!on stanowi zoony wz&r
cini(tych u!ic i +udynk&w ra%cych
wzrok wy+ie!onymi #i$sem cianamiF +yo
#o wida. coraz mnie"' $oniewa wydawao
si(' e coraz +ardzie" $rzy+!ia si( do $od-
stawy wiey* >i!!a!um zn&w ci%#n% za
!in( $o $rawe" stronie' +!ie" kraw(dzi' kie-
dy usysza' "ak na $rowadz%ce" w #&r(
ram$ie $oziom nie" kto krzyczy* -a$ra-
#n% zatrzyma. si( i s$o"rze. w d&' a!e nie
chcia zak&ca. marszu' a i tak nie m&#+y
wyra0nie zo+aczy. nie" !e%ce" ram$y*
;o si( tam dzie"e: zawoa do id%ce-
#o z tyu ?u#atuma*
5eden z twoich #&rnik&w +oi si( wyso-
koci* ;zasami zdarza si( kto taki wr&d
tych' kt&rzy ws$ina"% si( na wie( $ierw-
szy raz* Aaki czowiek $rzywiera do $odo-
a i nie moe we". wye"* ;o $rawda nie-
!iczni odczuwa"% to tak szy+ko*
>i!!a!um zrozumia*
1803
-namy $odo+ny !(k o#arnia"%cy tych'
kt&rzy chc% zosta. #&rnikami* =iekt&rzy
nie mo#% we". do ko$a!ni ze strachu' e
zostan% zasy$ani*
=a$rawd(: zawoa ?u#atum* =i#-
dy o czym takim nie syszaem* A "ak ty
si( czu"esz na wysokoci:
=ic nie czu"(* -erkn% "ednak na
=annie#oF o+a" zna!i $rawd(*
,r% ci donie' co: sze$n% =anni*
>i!!a!um $otar r(koma szorstk% !in( i
skin% #ow%*
5a te to czuem' $rzedtem' kiedy +y-
em +!ie" kraw(dzi*
Hoe $owinnimy mie. na #owach
ka$tury "ak ten w& i koza mrukn% arto-
+!iwie >i!!a!um*
Hy!isz' e my te zaczniemy si( +a.
wysokoci' kiedy we"dziemy wye":
>i!!a!um zastanowi si(* Ao' e "eden z
ich towarzyszy $oczu strach tak szy+ko'
1804
nie wr&yo do+rze* 9trz%sn% si(2 tysi%ce
!udzi wchodzio na wie( +ez strachu i #u-
$io +yo+y $ozwo!i.' +y !(k "edne#o #&rni-
ka zarazi ich wszystkich*
5estemy $o $rostu nie$rzyzwycza"eni*
G(dziemy mie!i ki!ka miesi(cy' e+y
oswoi. si( z wysokoci%* -anim dotrzemy
na szczyt wiey' +(dziemy aowa!i' e nie
"est wysza*
=ie od$ar =anni* ;hy+a nie +(d(
chcia ci%#n%. te#o wye"*
Dozemie!i si(*
Wieczorem z"ed!i ko!ac"( zoon% z
"(czmienia' ce+u!i i soczewicy' $o czym
uoy!i si( do snu w "ednym z w%skich ko-
rytarzy' $rzecina"%cych wn(trze wiey*
7iedy #&rnicy o+udzi!i si( nast($ne#o ran-
ka' !edwo mo#!i chodzi.' tak +o!ay ich
no#i* ;i%#acze rozemie!i si(' da!i im ma.
do nacierania mi(ni i $rzeadowa!i w&zki'
e+y zmnie"szy. o+ci%enie #&rnik&w*
1805
7iedy teraz >i!!a!um $atrzy w d&'
dray mu ko!ana* =a te" wysokoci wia
si!ny wiatr i #&rnik $rzewidywa' e w
miar( ws$inaczki +(dzie si( wzma#a* ;ie-
kawio #o' czy kto zosta kiedy zdmuch-
ni(ty z wiey w chwi!i nieuwa#i* < ten u$a-
dek2 czowiek mia+y czas na odm&wienie
mod!itwy' zanim uderzy+y w ziemi(* >i!-
!a!um zadra na sam% my!*
=ast($ny dzie r&ni od $o$rzednie#o
ty!ko wi(kszy +&! n&# #&rnik&w* Aeraz wi-
dzie!i znacznie da!e" i roz!e#o. widoku
oszaamiaa2 +yo wida. $ustynie' !e%ce
za $o!ami' a karawany wydaway si( nie-
wie!e wi(ksze od szere#u owad&w* 5u a-
den inny #&rnik nie +a si( wysokoci tak
+ardzo' e+y nie m&# i. da!e"' i $rzez
cay dzie ws$ina!i si( coraz wye" +ez
adnych $rzeszk&d*
Arzecie#o dnia no#om #&rnik&w nie $o-
$rawio si( i >i!!a!um czu si( "ak stary ka-
1806
!eka* ,o$iero czwarte#o dnia $oczu!i si(
!e$ie" i zn&w mo#!i ci%#n%. $o$rzednie a-
dunki* Ws$inaczka trwaa a do wieczora'
kiedy s$otka!i dru#% #ru$( ci%#aczy' kt&-
rzy szy+ko $rowadzi!i $uste w&zki ram$%
wiod%c% w d&* 9+ie ram$y wiy si( wok&
sie+ie nie styka"%c si(' !ecz %czyy "e kory-
tarze $rzecina"%ce wie(* 7iedy o+ie #ru$y
zr&wnay si( ze so+%' $rzeszy na s%siedni%
ram$(' +y wymieni. si( w&zkami*
@&rnicy zosta!i $rzedstawieni ci%#a-
czom dru#ie" #ru$y i wszyscy te#o wie-
czora rozmawia!i i "ed!i razem* =ast($ne#o
ranka $ierwsza #ru$a $rzy#otowaa $uste
w&zki do dro#i $owrotne" do Ga+i!onu' a
?i#atum $oe#na si( z >i!!a!umem i =an-
nim*
,+a"cie o wasz w&zek* Gy na samym
szczycie wiey wi(ce" razy ni kt&ryko!-
wiek czowiek*
;zy temu w&zkowi te zazdrocisz:
1807
za$yta =anni*
=ie' +o za kadym razem' kiedy do-
ciera na szczyt' musi wraca. na sam d&* 5a
+ym te#o nie zni&s*
7iedy dru#a #ru$a zatrzymaa si( $od
koniec dnia' do >i!!a!uma i =annie#o $od-
szed ci%#acz w&zka "ad%ce#o za nimi*
Hia na imi( 7udda*
=i#dy nie widzie!icie zachodu soca
na te" wysokoci* ;hod0cie $o$atrze.*
;i%#acz $odszed do kraw(dzi i usiad'
zwiesza"%c no#i nad $rze$aci%* -o+aczy'
e #&rnicy zawaha!i si(* Pode"d0cie +!i-
e"* 5ak chcecie' to moecie $ooy. si( i
wy"rze. za kraw(d0' >i!!a!um nie chcia
wyda. si( strach!iwym dzieckiem' a!e nie
$otra)i si( zmusi. do s$uszczenia n&# nad
$rze$aci% !icz%c% tysi%ce okci* Pooy
si( na +rzuchu' $rzy+!ia"%c do kraw(dzi
sam% #ow(* =anni zro+i tak samo*
7iedy soce zacznie zachodzi.'
1808
s$&"rzcie w d& na cian( wiey* >i!!a-
!um zerkn% na d&' $o czym szy+ko $od-
ni&s wzrok na horyzont*
;o "est inne#o w zachodzie soca na
wiey:
-astan&wcie si(2 kiedy soce chowa
si( za szczyty #&r na zachodzie' na r&wni-
nie Szinar ro+i si( ciemno* Auta" "ednak "e-
stemy nad szczytami #&r' wi(c nada! wi-
dzimy soce* Te+ymy zo+aczy!i noc'
musi ono ze". nie"*
>i!!a!um zrozumia i a otworzy usta*
;ienie #&r oznacza"% $ocz%tek nocy*
=oc za$ada na ziemi wczenie" ni tu*
7udda skin% #ow%*
Wida.' "ak noc wznosi si( w #&r( wie-
y z ziemi do nie+a* Porusza si( szy+ko'
a!e $owinnicie to zo+aczy.*
Przez minut( $atrzy na czerwon% ku!(
soca' a $otem s$o"rza w d& i $okaza
$a!cem*
1809
5uS
>i!!a!um i =anni s$o"rze!i w d&* 4 $od-
stawy $ot(ne#o su$a ma!eki Ga+i!on !e-
a w cieniu* Potem ciemno. ws$i(a si(
na wie( niczym rozwi"a"%ca si( w #&r(
materia* Poruszaa si( na ty!e $owo!i' e
>i!!a!um czu' i moe $o!iczy. mi"a"%ce
chwi!e' a!e w miar( $rzy+!iania si( #wa-
townie rosa' a min(a ich szy+cie" ni
m#nienie oka' a oni zna!e0!i si( w mroku*
>i!!a!um $rzewr&ci si( na $!ecy i s$o"-
rza w #&r(* -d%y zo+aczy.' "ak ciem-
no. szy+ko o#arn(a reszt( wiey* W mia-
r( "ak soce o$adao $oza kraw(d0 wiata'
nie+o sto$niowo ciemniao*
Ws$aniay widok' $rawda:
>i!!a!um nie od$owiedzia* Po raz
$ierwszy zo+aczy' czym "est noc2 cieniem
same" ziemi' rzucanym na nie+o*
Po nast($nych dw&ch dniach ws$inaczki
+ardzie" $rzyzwyczai si( do wysokoci*
1810
;hocia $rze+y!i w !inii $roste" $rawie sta-
"(' $otra)i stan%. na kraw(dzi i s$o"rze. w
d& wiey* Przytrzyma si( "edne#o ze
zna"du"%cych si( tam su$&w i ostronie
wychy!i' +y s$o"rze. w #&r(* -auway'
e wiea nie wy#!%da "u "ak #adki su$*
-a$yta 7udd(2
Wiea wyda"e si( rozszerza. u #&ry*
5ak to mo!iwe:
Przy"rzy" si( !e$ie"* -e cian wycho-
dz% drewniane +a!kony* S% zro+ione z
drewna cy$rysowe#o i wisz% na !nianych
!inach*
>i!!a!um zmruy oczy*
Ga!kony: A $o co:
Dozoono na nich ziemi(' e+y !udzie
mo#!i u$rawia. warzywa* =a te" wysoko-
ci trudno o wod(' wi(c na"cz(cie" hodu"e
si( ce+u!(* Wye"' #dzie "est wi(ce" desz-
czu' zo+aczysz )aso!(*
=anni za$yta2
1811
5ak to mo!iwe' e+y wye" +y
deszcz' kt&ry nie s$ada tuta":
7udda zdziwi si(*
S$ada"%c' wysycha w $owietrzu* Ao
oczywiste*
Aak' oczywiste* =anni wzruszy ra-
mionami*
Pod koniec nast($ne#o dnia dosz!i do
$oziomu +a!kon&w* Gyy to $askie $!at-
)ormy #(sto $oroni(te ce+u!%' $odtrzymy-
wane #ru+ymi !inami $rzymocowanymi do
cian wiey tu $od nast($n% kondy#nac"%
+a!kon&w*
=a kadym $oziomie we wn(trzu wiey
zna"dowao si( ki!ka w%skich $omiesz-
cze' w kt&rych mieszkay rodziny ci%#a-
czy* Widziao si( ko+iety siedz%ce na $ro-
#ach i szy"%ce tuniki !u+ wyko$u"%ce ce+u-
!( w o#rodach* ,zieci #oniy si( $o ram-
$ach' +ez strachu +ie#a"%c mi(dzy w&zka-
mi i wzdu kraw(dzi +a!kon&w* Hiesz-
1812
kacy wiey z atwoci% odr&nia!i #&rni-
k&w' umiecha!i si( do nich i macha!i im
r(kami*
7iedy nadszed czas wieczorne#o $osi-
ku' zatrzymano wszystkie w&zki i zd"(to z
nich ywno. oraz inne towary $rzywie-
zione d!a mieszka"%cych tu !udzi* ;i%#acze
$rzywita!i si( z rodzinami i za$rosi!i #&rni-
k&w na $osiek* >i!!a!um i =anni z"ed!i z
rodzin% 7uddy ws$ania% ko!ac"(' na kt&r%
zoyy si( suszone ry+y' ch!e+' wino dak-
ty!owe i owoce*
>i!!a!um zauway' e ta cz(. wiey
tworzy "ak+y mae miasteczko' ci%#n%ce
si( $omi(dzy dwiema u!icami ram$ami
$rowadz%cymi w #&r( i w d&* -na"dowaa
si( r&wnie wi%tynia' w kt&re" od+yway
si( uroczystociF urz(dowa!i s(dziowie
rozs%dza"%cy s$ory i )unkc"onoway sk!e$y
zao$atrywane $rzez karawan(* 9czywicie
miasteczko $ozostawao w cisym zwi%z-
1813
ku z karawan%2 "edno nie mo#o istnie. +ez
dru#ie#o* A "ednak kada karawana r&w-
naa si( $odr&y' zaczyna"%ce" si( w "ed-
nym mie"scu i kocz%ce" w innym* Au
miasteczko nie +yo w zamierzeniu trwaeF
stanowio za!edwie cz(. ci%#n%ce" si( cae
stu!ecia $odr&y*
Po ko!ac"i >i!!a!um za$yta 7udd( i "e#o
rodzin(2
;zy kt&re z was +yo kiedyko!wiek w
Ga+i!onie:
9d$owiedziaa ona 7uddy' A!itum2
=ie' $o co: Ao da!eka dro#a' a wszyst-
ko' cze#o nam trze+a' mamy tuta"*
=ie chcecie $ochodzi. $o ziemi:
7udda wzruszy ramionami*
Hieszkamy na drodze do nie+aF
wszystko' co ro+imy' $rowadzi do "e" $rze-
duenia* 7iedy zechcemy o$uci. wie('
$&"dziemy ram$% $rowadz%c% w #&r(' nie
w d&*
1814
@&rnicy wchodzi!i coraz wye"* =ad-
szed taki dzie' e czy $atrzyo si( w #&r('
czy w d& z kraw(dzi ram$y' wiea wyda-
waa si( taka sama* Ponie" "e" trzon kur-
czy si( w nico. na du#o $rzedtem' nim
wydawao si(' e dotara do !e%ce" $onie"
r&wniny* Podo+nie #&rnicy wci% "eszcze
nie mo#!i dostrzec szczytu* Widzie!i "edy-
nie ciany wiey* Patrzenie w #&r( !u+ w
d& +udzio $rzeraenie' +o nie +yo ci%-
#ociF nie stanowi!i "u cz(ci ziemi* Wie-
a mo#a+y +y. nitk% zawieszon% w $o-
wietrzu' nie$rzymocowana ani do -iemi'
ani do nie+a*
Podczas te" cz(ci ws$inaczki nadcho-
dziy chwi!e' kiedy >i!!a!um w$ada w
roz$acz' czu"%c si( odci(ty od wiataF zu-
$enie "ak+y ziemia odrzucia #o za nie-
wierno.' a nie+o nie raczyo #o $rzy"%.*
Pra#n%' e+y 5ahwe da "aki znak' e
a$ro+u"e dziaanie !udziF inacze" "ak mo#!i
1815
zosta. w mie"scu' kt&re dawao duchowi
tak mao $ociechy:
Hieszkacy wysokich kondy#nac"i wie-
y nie odczuwa!i nie$oko"u zwi%zane#o z
ich $ooeniemF zawsze cie$o wita!i #&r-
nik&w i yczy!i im $owodzenia $rzy $racy
na szczycie* Hieszka!i wr&d wi!#otnych
chmur' widzie!i +urze od s$odu i od #&ry'
z+iera!i niwo z $owietrza i ni#dy nie +a!i
si(' e to niewaciwe mie"sce d!a !udzi*
=ie mie!i adnych +oskich za$ewnie' a!e
ni#dy nie zazna!i chwi!i zw%t$ienia*
Wraz z u$ywem ko!e"nych ty#odni
soce i ksi(yc zataczay coraz nisze uki
$odczas swych codziennych $odr&y*
7si(yc za!ewa $oudniow% stron( wiey
sre+rzystym +!askiem' !ni%c niczym $a-
trz%ce na nich oko 5ahwe* W kr&tkim cza-
sie zna!e0!i si( dokadnie na tym samym
$oziomie' co $rze$ywa"%cy $o nie+ie
ksi(yc2 dotar!i na wysoko. $ierwsze#o z
1816
cia nie+ieskich* Patrzy!i zmruonymi
oczyma na "e#o dzio+at% twarz i dziwi!i si(
ma"estatycznemu ruchowi' #ardz%cemu "a-
kimiko!wiek $od$orami*
A $otem z+!iy!i si( do soca* ?atem
soce $o"awia si( $ionowo nad Ga+i!o-
nem i na te" wysokoci +ardzo +!isko mi"a
wie(* W te" cz(ci nie mieszkaa adna
rodzina' nie +yo tu te adnych +a!kon&w'
$oniewa #or%co wystarczao do u$raenia
"(czmienia* -a$rawa mi(dzy ce#ami wie-
y nie +ya "u ze somy ziemne"' kt&ra
zmi(ka+y i roz$yn(a si(' !ecz z #!iny do-
sownie wy$a!one" $rzez u$a* ,!a ochro-
ny $rzed dziennymi tem$eraturami su$y
zostay $oszerzone tak' e tworzyy niema!
nie$rzerwan% cian(' zamyka"%c ram$( w
tune!u z "edynie w%skimi szcze!inami'
$rzez kt&re w$ada wiszcz%cy wiatr i
strzay zociste#o wiata*
A do te#o mie"sca #ru$y ci%#aczy zna"-
1817
doway si( w takich samych od!e#ociach
od sie+ie' a!e tu trze+a +yo dokona. mo-
dy)ikac"i* 7ade#o ranka wyrusza!i coraz
wczenie"' +y zyska. wi(ce" ciemnoci w
czasie' kiedy ci%#n(!i w&zki* 7iedy zna!e0-
!i si( na $oziomie soca' $odr&owa!i wy-
%cznie noc%* W ci%#u dnia $r&+owa!i
s$a.' nadzy i s$oceni w #or%cym wietrze*
@&rnicy +a!i si(' e "e!i uda im si( zasn%.'
to zanim si( o+udz%' zostan% ywcem u$ie-
czeni* ;i%#acze od+y!i "ednak t( $odr&
wie!e razy i ni#dy ni ko#o nie straci!iF w
kocu dotar!i $onad $oziom soca' #dzie
+yo tak "ak $onie"*
Aeraz wiato dnia $adao w #&r(' co
wydawao si( w na"wyszym sto$niu nie-
natura!ne* W +a!konach usuni(to niekt&re
deski' e+y mo#o $rzez nie $rzewieca.
wiato' a na $ozostaych zostawiono zie-
mi(F ro!iny wyrastay w +ok i w d&' +y
$ochwyci. soneczne $romienie*
1818
A $otem $rzy+!iy!i si( do #wiazd' ma-
ych o#nistych ku! rozci%#a"%cych si( na
wszystkie strony* >i!!a!um s$odziewa si('
e +(dzie ich wi(ce"' !ecz nawet z ma!eki-
mi #wiazdami niewidocznymi z ziemi wy-
daway si( rozsiane +ardzo rzadko* =ie
wszystkie zna"doway si( na te" same" wy-
sokoci' !ecz za"moway ki!ka sta" w #&r(*
Arudno +yo $owiedzie.' "ak s% da!ekoF nie
mie!i adnych wskaz&wek co do ich wie!-
koci' !ecz czasami kt&ra z nich z+!iaa
si( do wiey' da"%c dow&d swe" zdumiewa-
"%ce" $r(dkoci* >i!!a!um zda so+ie s$ra-
w(' e wszystkie ciaa nie+ieskie $(dz% z
$odo+n% szy+koci%' +y m&c w "eden dzie
$rzemierzy. cay wiat od kraca do kra-
ca*
W dzie nie+o +yo o wie!e "anie"sze'
ni wydawao si( z ziemi' co oznaczao' e
z+!ia"% si( do sk!e$ienia* Przy#!%da"%c si(
nie+u' >i!!a!um ze zdumieniem zo+aczy
1819
#wiazdy* - ziemi nie +yo ich wida. $o-
$rzez +!ask soca' a!e na te" wysokoci
stay si( zu$enie wyra0ne*
Pewne#o dnia $rzy+ie# do nie#o =anni
i $owiedzia2
@wiazda uderzya w wie(S
;oS: >i!!a!um roze"rza si( w $ani-
ce' czu"%c si(' "ak+y otrzyma cios*
=ie' nie teraz* ,awno temu' $rzed $o-
nad stu !aty* 5eden z mieszkac&w wiey
wanie o tym o$owiadaF +y $rzy tym "e#o
dziad*
Wesz!i do korytarzy i zo+aczy!i ki!ku
#&rnik&w siedz%cych wok& $omarszczo-
ne#o staruszka*
*** w+ia si( w ce#y o "akie $& sta"a
nad nimi* Wci% mona zo+aczy. +!izn('
kt&r% zostawiaF "est "ak wie!ki !ad $o
os$ie*
A co si( stao z #wiazd%:
Pon(a' skwierczaa i +ya z+yt "asna'
1820
+y na ni% $atrze.* ?udzie chcie!i "a wydu-
+a.' +y wr&cia na sw&" sz!ak' a!e +ya
z+yt #or%ca' e+y +!isko do nie" $ode".' a
nie mie!i u#asi. "e" wod%* Po ki!ku ty#o-
dniach osty#a w $ow(0!on% mas( czarne-
#o meta!u tak du%' e o+e"mowa "% ra-
mionami "eden czowiek*
Aak% du%: $owiedzia z na+onym
zdumieniem =anni* 7iedy #wiazdy s$ada-
y na ziemi( z wasne" wo!i' zna"dowano
czasami mae kawaki meta!u z nie+a'
twardsze#o ni na"!e$szy +r%z* Heta!u te#o
nie mona +yo $rzeto$i.' wi(c $o roz#rza-
niu do czerwonoci o+ra+iano #o motka-
mi2 ro+iono z nie#o amu!ety*
-aiste' nikt ni#dy nie sysza o tak
wie!kie" masie zna!ezione" na ziemi* Hoe-
cie so+ie wyo+razi.' "akie narz(dzia mona
+y z nie" zro+i.:
;hy+a nie $r&+owa!icie $rzero+i. "e"
na narz(dzia: za$yta z $rzeraeniem
1821
>i!!a!um*
9' nie* ?udzie +a!i si( "e" dotkn%.*
Wszyscy zesz!i z wiey' czeka"%c na odwet
5ahwe za zak&cenie dziea stworzenia*
;zeka!i ki!ka miesi(cy' a!e nie $o"awi si(
aden znak* W kocu wr&ci!i i wydu+a!i
#wiazd(* 5est teraz w wi%tyni w miecie
na do!e*
-a$ada cisza* Przerwa "% "eden z #&rni-
k&w2
9$owieci o wiey ni#dy o tym nie
m&wiy*
Ao +yo wykroczenie' co' o czym si(
nie ws$omina*
W miar( "ak ws$ina!i si( coraz wye"'
ko!or nie+a +!ad' a wreszcie $ewne#o
ranka >i!!a!um o+udzi si(' stan% na kra-
w(dzi ram$y i krzykn% zdziwiony2 to' co
$rzedtem wydawao si( +!adym nie+em'
teraz s$rawiao wraenie +iae#o su)itu
rozci%#a"%ce#o si( wysoko nad ich #owa-
1822
mi* -na"dowa!i si( na ty!e wysoko' +y do-
strzec sk!e$ienie nie+ios' +y zo+aczy. "e
"ako mocny $ancerz okrywa"%cy cae nie-
+o* Wszyscy #&rnicy m&wi!i ciszonymi
#osami' $atrz%c "ak idioci w #&r(' a
mieszkacy wiey mia!i si( z nich*
7iedy zn&w ruszy!i w #&r(' zdziwi!i si('
"ak +!isko "u s%* @ad0 $owierzchni sk!e-
$ienia zwioda ich' czyni%c "e niewidzia!-
nym' a $o"awio si( na#!e "ak+y tu nad
#owami* Aeraz zamiast ws$ina. si( do
nie+a' ws$ina!i si( ku $oz+awione" "akich-
ko!wiek cech r&wninie' kt&ra rozci%#aa si(
w nieskoczono. we wszystkich kierun-
kach*
5e" widok zdezorientowa wszystkie
zmysy >i!!a!uma* ;zasami' kiedy $atrzy
na sk!e$ienie' mia wraenie' "ak+y wiat
o+r&ci si( do #&ry no#ami i e #dy+y stra-
ci r&wnowa#(' s$ad+y w #&r( na sk!e$ie-
nie* 7iedy natomiast sk!e$ienie wydawao
1823
si( wznosi. nad "e#o #ow%' wyczuwa
"e#o $ot(n% wa#(* Gyo warstw% tak ci(-
k%' "ak reszta wiata' a "ednak $oz+awione
"akie#oko!wiek o$arcia' i >i!!a!um $o raz
$ierwszy w yciu +a si(' e zawa!i si( na
nie#o su)it*
Gyy te chwi!e' kiedy wydawao si(' e
sk!e$ienie "est wznosz%c% si( $rzed nim
$ionow% cian% urwiska o niewyo+raa!ne"
wysokoci' $odo+nie "ak !edwie widoczna
w do!e ziemia' i e wiea to mocno naci%-
#ni(ta !ina mi(dzy nimi* A!+o' co +yo na"-
#orsze ze wszystkie#o' >i!!a!umowi $rzez
chwi!( wydawao si(' e nie ma #&ry ani
dou' a "e#o ciao nie wie' w kt&r% stron(
"est $rzyci%#ane* 4czucie' "ak+y +a si(
wysokoci' ty!ko o wie!e #orsze* ;z(sto
+udzi si( z!any $otem i z zacini(tymi $a!-
cami' stara"%c si( chwyci. ce#!ane#o $od-
oa*
=anni i wie!u innych #&rnik&w te mia-
1824
o $rzekrwione oczy' chocia nikt nie m&-
wi' co nie $ozwa!a mu s$a.* Wchodzi!i
wo!nie" zamiast szy+cie"' "ak s$odziewa
si( ich +ry#adzista Ge!iF widok sk!e$ienia
wywoywa racze" nie$ok&" ni entuz"azm*
;i%#cze zacz(!i si( niecier$!iwi.* >i!!a!um
zastanawia si(' "akich !udzi wykuwao y-
cie w takich warunkach' czy udawao im
si( uciec sza!estwu:
;zy $rzyzwyczai!i si( do te#o: ;zy
dzieci urodzone $od twardym nie+em $a-
kay+y' #dy+y zo+aczyy $od sto$ami zie-
mi(:
Hoe !udzie nie mie!i y. w takim mie"-
scu* 5e!i natura $owstrzymywaa ich
$rzed z+ytnim z+!ianiem si( do nie+a' to
racze" $owinni zosta. na ziemi*
7iedy dotar!i do wierzchoka wiey'
oszoomienie znikn(o' a moe to oni sta!i
si( od$ornie"si* Sto"%c na kwadratowe"
$!at)ormie na szczycie' #&rnicy $atrzy!i na
1825
na"+ardzie" $rzeraa"%cy widok' "aki kiedy-
ko!wiek mo#y o#!%da. !udzkie oczy2 da!e-
ko $od nimi !ea #o+e!in utkany z ziemi i
morza' $rzysoni(ty m#%' rozci%#a"%cy si(
we wszystkich kierunkach do #ranicy wi-
docznoci* Au nad nimi wisia dach wia-
ta' ostateczna #&rna #ranica nie+a' +(d%ca
#waranc"%' e ich $unkt widokowy "est
na"wyszy z mo!iwych* Au mona +yo
si( zetkn%. z na"wi(ksz% mas% dziea stwo-
rzenia*
7a$ani mod!i!i si( do 5ahweF zoy!i
dzi(kczynienie' e $ozwo!ono im zo+aczy.
tak wie!e' i $rosi!i o wy+aczenie $ra#nie-
nia u"rzenia "eszcze wi(ce"*
=a szczycie uoono ce#y* W $owietrzu
czuo si( ostry za$ach' unosz%cy si( z $od-
#rzewanych kot&w' w kt&rych to$iy si(
kawaki smoy ziemne"* Gya to na"+ar-
dzie" ziemska wo' "ak% #&rnicy czu!i od
ki!ku miesi(cy' i ich nozdrza chciwie wy-
1826
a$yway kady "e" $owiew' zanim $orwa
#o wiatr* Au' na szczycie' #dzie ciecz' kt&-
ra nie#dy wy$ywaa ze szcze!in w ziemi'
teraz twardniaa' wi%%c ce#y' ziemia wy-
ci%#aa ku nie+u $a!ec*
Au $racowa!i murarze' m(czy0ni wy-
smarowani smo%' kt&rzy miesza!i za$raw(
i zr(cznie' z niedoci#% $recyz"%' ukada!i
ci(kie ce#y* 5ak nikt inny nie mo#!i so+ie
$ozwo!i. na zawroty #owy' #dy $atrzy!i
na sk!e$ienie' $oniewa wiea nie mo#a
od+iec od $ionu ani na $a!ec* Wreszcie
z+!ia!i si( do koca swe#o dziea' a $o
czterech miesi%cach ws$inaczki #&rnicy
+y!i #otowi zacz%. swo"e*
K#i$c"anie $rzy+y!i wkr&tce $otem*
Hie!i ciemn% sk&r(' dro+n% +udow( ciaa i
rzadkie +rody* ;i%#n(!i w&zki wyadowa-
ne motkami z do!erytu' narz(dziami z +r%-
zu i drewnianymi k!inami* <ch +ry#adzista
nazywa si( Senmut' rozmawia z Ge!im'
1827
+ry#adzist% K!amit&w' o tym' "ak $rze+i.
sk!e$ienie* - $rzywiezionych ze so+% e!e-
ment&w K#i$c"anie z+udowa!i ku0nie' $o-
do+nie "ak zro+i!i to K!amici do $rzekuwa-
nia narz(dzi z +r%zu' kt&re st($i% si( $od-
czas ko$ania*
Samo sk!e$ienie $ozostawao tu $oza
zasi(#iem wyci%#ni(tych $a!c&w m(czy-
znyF kiedy si( $odskakiwao' +y #o do-
tkn%.' wydawao si( #adkie i chodne*
Gyo "ak+y z dro+noziarniste#o +iae#o
#ranitu $oz+awione#o skaz i "akichko!-
wiek cech* < w tym tkwi $ro+!em* ,awno
temu 5ahwe s$uci Poto$' uwa!nia"%c
wody z dou i z #&ryF wody 9tchani wy-
trysn(y ze 0r&de ziemi' a wody nie+a
$rze!ay si( $rzez u$usty w sk!e$ieniu* Ae-
raz !udzie $rzy#!%da!i mu si( z +!iska' !ecz
nie widzie!i adnych u$ust&w* Doz#!%da!i
si( we wszystkich kierunkach mru%c
oczy' a!e #ranitowe" r&wniny nie $rzery-
1828
way adne otwory' adne s$o"enia*
Wy#!%dao na to' e wiea styka si( ze
sk!e$ieniem w mie"scu zna"du"%cym si(
mi(dzy z+iornikami' co okazao si( +ardzo
szcz(!iwym tra)em* @dy+y +yo wida. "a-
ki u$ust' musie!i+y ryzykowa. roz+icie
#o i o$r&nienie z+iornika* Ao oznaczao-
+y deszcz d!a Szinar' deszcz nie w $or('
+ardzie" rz(sisty od deszcz&w zimowych' i
s$owodowao+y $owodzie wzdu cae#o
Ku)ratu* ,eszcze na"$rawdo$odo+nie"
skoczyy+y si( $o o$r&nieniu z+iornika'
a!e zawsze istniaa mo!iwo.' e 5ahwe
ukarze ich i $rzeduy o$ady' a zawa!i si(
wiea' a Ga+i!on roz$uci si( w +oto*
Himo e nie +yo wida. adnych u$u-
st&w' ryzyko wci% istniao* Hoe u$usty
nie miay s$oin widocznych d!a oczu
mierte!nika' a z+iornik !ea w$rost nad
nimi* A moe z+iorniki +yy o!+rzymie'
tak e nawet "e!i na"+!iszy u$ust zna"do-
1829
wa si( w od!e#oci wie!u sta"' nad nimi
wci% !ea z+iornik*
,u#o dyskutowano nad da!szym $ost(-
$owaniem*
5ahwe $rzecie nie zmy"e wiey
twierdzi Zurdusa' "eden z murarzy*
@dy+y wiea +ya +!u0nierstwem' 5ahwe
zniszczy+y "% "u wczenie"* Przez te
wszystkie stu!ecia' kiedy "% wznosi!imy'
nie widzie!imy na"mnie"sze" oznaki nieza-
dowo!enia 5ahwe* -anim $rze+i"emy si(
do "akie#o z+iornika' 5ahwe #o o$r&ni*
@dy+y 5ahwe $atrzy na to $rzedsi(-
wzi(cie z tak% a$ro+at%' to wewn%trz sk!e-
$ienia "u czekay+y na nas #otowe schody
s$rzeciwi si( K!uti' "eden z K!amit&w*
5ahwe ani nam nie $omoe' ani nie +(dzie
nas $owstrzymywaF "e!i $rze+i"emy
z+iornik' s$adn% na nas "e#o wody*
>i!!a!um nie m&# w takie" chwi!i za-
trzymywa. swoich w%t$!iwoci d!a sie+ie*
1830
A "e!i wody s% nieo#raniczone: 5ah-
we moe nas nie ukara.' a!e moe $ozwo-
!i.' e+ymy sami na sie+ie s$rowadzi!i
wyrok*
K!amito od$ar Zurdusa mimo e
$rzy+ye na wie( do$iero niedawno' $o-
winiene wiedzie. !e$ie"* Pracu"emy z mi-
oci do 5ahwe' ro+imy to $rzez cae ycie'
$odo+nie "ak nasi o"cowie w $o$rzednich
$oko!eniach* ?udzie tak s$rawied!iwi "ak
my nie mo#% +y. os%dzeni $ocho$nie*
Ao $rawda' e $racu"emy w "ak na"-
czystszych zamiarach' a!e to nie znaczy' e
$racu"emy m%drze* ;zy !udzie rzeczywi-
cie o+ra!i waciw% ciek(' wy+iera"%c
ycie z da!a od ziemi' z kt&re" $owsta!i:
5ahwe ni#dy nie $owiedzia' e ten wy+&r
"est waciwy* Aeraz "estemy #otowi roz-
+i. nie+o' mimo wiedzy' e nad nami zna"-
du"e si( woda* 5e!i +%dzimy' to "ak moe-
my +y. $ewni' e 5ahwe uchroni nas $rzed
1831
naszymi wasnymi $omykami:
>i!!a!um doradza ostrono. i "a si( z
nim z#adzam rzek Ge!i* =ie moemy
s$rowadzi. na wiat dru#ie#o Poto$u ani
nawet nie+ez$iecznych deszcz&w na Szi-
nar* Dozmawiaem z K#i$c"aninem Sen-
mutem' kt&ry $okaza mi $ro"ekty' na $od-
stawie kt&rych za$iecz(towywano #ro+ow-
ce tamte"szych kr&!&w* Wierz(' e kiedy
zaczniemy ko$a.' ich metody za$ewni%
nam +ez$ieczestwo*
Po uroczystoci' $odczas kt&re" ka$ani
zoy!i o)iar( z wou i kozy' wy$owiedzie!i
wie!e wi(tych s&w i s$a!i!i mn&stwo ka-
dzida' #&rnicy $rzyst%$i!i do $racy*
5eszcze zanim dotar!i do sk!e$ienia' +yo
oczywiste' e zwyke ko$anie ki!o)ami i
motami +(dzie nie$raktyczne2 nawet #dy-
+y ko$a!i $oziomo' $osuwa!i+y si( $rzez
#ranit nie wi(ce" ni na szeroko. dw&ch
$a!c&w dziennie' a ko$anie w $ionie +yo-
1832
+y o wie!e wo!nie"sze* Posuy!i si( wi(c
o#niem*
- $rzywiezione#o drewna uoy!i o#ni-
sko $od wy+ranym $unktem sk!e$ienia i
$a!i!i "e $rzez cay dzie* 7amie $(ka i
kruszy si( $od w$ywem #or%ca $omieni*
7iedy o#ie wy#as' #&rnicy s$ryska!i ka-
mie wod%' e+y $rzys$ieszy. $(kanie*
Wtedy mo#!i u$a. #o na due kawaki'
kt&re s$aday ci(ko na wie(* W ten s$o-
s&+ kady dzie $a!enia o#nia $rzynosi
$rawie okie. wy+rane#o materiau*
Aune! nie wznosi si( w #&r( $ionowo'
!ecz $od k%tem' "aki zwyk!e $rzy"mu"e si(
d!a schod&w' e+y mona +yo z+udowa.
ram$( ze sto$niami si(#a"%c% do nie#o z
wiey* 9#ie wy#adza ciany i $odo#(F
#&rnicy $rzy#otowa!i za+ez$ieczenie' e+y
nie o+suwa. si( w d&* 9#nisko roz$a!ane
na kocu tune!u ukada!i na $!at)ormie z
wy$a!onych ce#ie*
1833
7iedy tune! wznosi si( "u na dziesi(.
okci w #%+ sk!e$ienia' #&rnicy $rzesta!i
ko$a. w #&r( i rozszerzy!i #o do rozmia-
r&w komory* 7iedy usun(!i cay kamie
osa+iony $rzez o#ie' do $racy $rzyst%$i!i
K#i$c"anie* =ie uywa!i o#nia* -acz(!i +u-
dowa. $rzesuwane drzwi z #ranitu' $osu-
#u"%c si( ty!ko dutami i motkami z do!e-
rytu* =a"$ierw o+ro+i!i kamie tak' +y z
"edne" ciany wyci%. o!+rzymi +!ok #rani-
tu* >i!!a!um i inni #&rnicy $r&+owa!i im
$oma#a.' a!e okazao si( to trudne2 kamie-
nia nie o+ra+iao si( $rzez kruszenie #o'
!ecz odu$ywanie kawak&w* Arze+a +yo
uderza. motkiem ze ci!e okre!on% si%
uderzenia sa+sze !u+ mocnie"sze na nic +y
si( zday*
Po ki!ku ty#odniach +!ok +y #otowyF
wyszy od czowieka i szerszy ni wyszy*
A+y odci%. #o od $odo#i' K#i$c"anie wy-
o+i!i wok& $odstawy kamienia szcze!i-
1834
ny' w kt&re w+i!i drewniane k!iny* =ast($-
nie rozszcze$i!i "e i w+i!i w nie "eszcze
ciesze k!iny' a $otem w!a!i do szcze!in
wod(' e+y drewno na$(czniao* Po ki!ku
#odzinach w kamieniu $o"awia si( rysa i
+!ok zosta uwo!niony*
Pod $rzeciwn% cian% $omieszczenia z
$rawe" strony #&rnicy wy$a!i!i w%ski kory-
tarz +ie#n%cy w #&r(' a w $ododze $rzed
we"ciem do komory wyo+i!i +ie#n%cy w
d& rowek du#i na okie.* W ten s$os&+
$owstaa #adka' nie$rzerwana ram$a
$rzecina"%ca $odo#( tu $rzed we"ciem i
kocz%ca si( z "e#o !ewe" strony*
=a te" ram$ie K#i$c"anie umieci!i #ra-
nitowy +!ok* ;i%#n%c i $cha"%c' w$rowa-
dzi!i #o do +oczne#o korytarza' do kt&re#o
!edwo si( zmieci' i $od$ar!i stert% $a-
skich ce#ie z +ota' si(#a"%cych !ewe"
ciany niczym su$ !e%cy na ram$ie*
Ha"%c ruchomy #az' kt&ry zatrzyma
1835
wod(' #&rnicy mo#!i +ez$iecznie dr%y.
tune!* @dy+y $rze+i!i z+iornik i wody nie-
+ios wy!ay si( do tune!u' roz+i!i+y ko!e"no
ce#y i kamie ze!izn%+y si( do rowka w
$odou' cakowicie +!oku"%c we"cie* 5e!i
wody run(y+y z tak% si%' e $orway+y ze
so+% !udzi' ce#y z +ota sto$niowo +y si(
roz$uciy i kamie te zsun%+y si( na
d&* Wody zostay+y zatrzymane' a #&rni-
cy mo#!i+y roz$ocz%. ko$anie nowe#o tu-
ne!u w innym kierunku' omi"a"%c z+iornik*
@&rnicy zn&w roz$a!i!i o#ie' +y da!e"
dr%y. tune!' roz$oczyna"%c #o w cianie
$omieszczenia na$rzeciwko we"cia* A+y
ws$om&c kr%enie $o wietrz% w sk!e$ie-
niu' na wysokich drewnianych ramach roz-
$i(to woowe sk&ry i ustawiono "e ukonie
$o o+u stronach we"cia do tune!u na
szczycie wiey* W ten s$os&+ stay wiatr
wie"%cy $od sk!e$ieniem nie+ios +y kiero-
wany w #&r( do tune!uF $odtrzymywa on
1836
o#ie i oczyszcza $owietrze $o wy#asze-
niu #o' tak e #&rnicy mo#!i $racowa.' nie
wdycha"%c dymu*
Po ustawieniu ruchome#o kamienia
K#i$c"anie nie $rzerwa!i $racy* Podczas
#dy #&rnicy wymachiwa!i ki!o)ami na ko-
cu tune!u' oni wycina!i w !ite" ska!e scho-
dy' ma"%ce zast%$i. te z drewna* Do+i!i to
za $omoc% drewnianych k!in&w' a kamien-
ne +!oki' kt&re usuwa!i z $ochye" $odo#i'
zast($oway sto$nie*
@&rnicy $racowa!i' wci% wydua"%c
tune!* Wznosi si( on cay czas w #&r('
cho. re#u!arnie zmienia kierunek niczym
nitka w o!+rzymim cie#u* -+udowa!i na-
st($ne komory z $rzesuwanymi drzwiami'
tak e #dy+y $rze+i!i z+iornik' zosta+y za-
!any ty!ko na"wyszy odcinek tune!u* =a
$owierzchni sk!e$ienia wyku!i kana!iki' z
kt&rych zwiesi!i $omosty i $!at)ormyF za-
czyna"%c od tych $!at)orm' do. od!e#ych
1837
od wiey' wydr%y!i +oczne tune!e' kt&re
%czyy si( z #&wnym tune!em #(+oko w
sk!e$ieniu* ,zi(ki nim mie!i wenty!ac"('
$oniewa kierowany do nich wiatr wyci%-
#a dym z #(+i tune!u*
Praca trwaa caymi !atami* @ru$y ci%-
#aczy nie wci%#ay "u ce#ie' !ecz drewno
i wod( do o#nisk* W tune!ach tu $od $o-
wierzchni% sk!e$ienia zamieszka!i !udzie' a
na wisz%cych $!at)ormach zacz(!i u$rawia.
zwiesza"%ce si( w d& warzywa* @&rnicy
mieszka!i tam na #ranicy nie+aF niekt&rzy
z nich oeni!i si( i mie!i dzieci* Ay!ko nie-
!iczni zn&w stan(!i na ziemi*
- twarz% owini(t% wi!#otn% szmat%' >i!-
!a!um zszed z drewnianych sto$ni na ka-
mie' i dooy drewna do o#niska na ko-
cu tune!u* 9#ie +(dzie si( $a!i $rzez wie-
!e #odzin' a on zaczeka w niszych tune-
!ach' #dzie $owietrze nie +yo #(ste od
dymu*
1838
=a chwi!( zamar z $rzeraenia* ?odo-
wato zimna woda uderzya o "e#o no#i i
$rzewr&cia #o* Wsta' stara"%c si( za$a.
oddech' na$iera"%c ciaem na $(dz%c%
wod(' chwyta"%c si( sto$ni*
Prze+i!i z+iornik*
Husia ze". $onie" na"wyszych $rze-
suwanych drzwi' zanim za+!oku"% $rze"-
cie* 5e#o no#i chciay $rzeskakiwa. sto$-
nie' a!e >i!!a!um wiedzia' e "e!i tak zro-
+i' to u$adnie* A wtedy wcieky $r%d na
$ewno roztrzaska #o o ska(* <d%c tak
szy+ko' "ak ty!ko mia odwa#(' schodzi $o
"ednym sto$niu*
7i!ka razy $o!izn% si(' za kadym ra-
zem zsuwa"%c si( o ki!kanacie sto$niF $!e-
cami ociera si( o kamienne sto$nie' a!e
nie czu +&!u* Przez cay czas +y $ewien'
e tune! zawa!i si( i #o $rzy#niecie a!+o e
$(knie cae sk!e$ienie' $od "e#o sto$ami
otworzy si( nie+o' a on s$adnie na -iemi(
1839
wr&d kro$!i nie+ieskie#o deszczu* =ade-
sza kara 5ahwe' dru#i Poto$*
5ak "eszcze da!eko do ruchome#o ka-
mienia: Aune! wydawa si( ci%#n%. +ez
koca' a wody $(dziy coraz szy+cie"* >i!-
!a!um z+ie#a $o schodach*
Potkn% si( i u$ad w $ytk% wod(*
Skoczyy si( schody i zna!az si( w ko-
morze ruchome#o kamienia* Woda si(#aa
mu $owye" ko!an*
Wsta i zo+aczy ,amViy( i Ahunie#o'
dw&ch #&rnik&w' kt&rzy wanie #o za-
uway!i* Sta!i $rzed kamieniem' kt&ry "u
za+!okowa we"cie*
=ieS -awoa >i!!a!um*
-amkn(!i nasS wrzasn% ,amViya*
=ie zaczeka!iS
;zy id% inni: krzykn% Ahuni +ez
nadziei w #osie* Hoe uda nam si( $o-
ruszy. ten kamie*
=ie ma niko#o od$owiedzia >i!!a-
1840
!um* ;zy mo#% #o $chn%. z dru#ie" stro-
ny:
=ie sysz% nas* Ahuni uderzy w ka-
mie motkiem* >uk $(dz%ce" wody za#u-
sza wszystkie d0wi(ki*
>i!!a!um roze"rza si( $o mae" komorze'
do$iero teraz zauwaa"%c kt&re#o z K#i$-
c"an unosz%ce#o si( na $owierzchni wody
twarz% w d&*
S$ad ze schod&w i za+i si( krzyk-
n% ,amViya*
;zy nic nie moemy zro+i.:
Ahuni s$o"rza w #&r(*
9szcz(d0 nas' 5ahwe*
;aa tr&"ka staa w $odnosz%ce" si( wo-
dzie' roz$acz!iwie si( mod!%c' a!e >i!!a!um
wiedzia' e na $r&no2 5ahwe nie $rosi
!udzi' +y wznie!i wie( !u+ $rze+i!i sk!e-
$ienieF decyz"a o tym na!eaa wy%cznie
do nich i !udzie $onios% mier. w tym
$rzedsi(wzi(ciu' tak "ak zdarzao si( to na
1841
ziemi* Prawo. nie oca!i ich $rzed konse-
kwenc"ami ich czyn&w*
Woda dosi(#a im $iersi*
We"d0my wye" krzykn% >i!!a!um*
Hozo!nie ruszy!i w #&r( tune!u $rzeciw-
ko $r%dowi' a woda wznosia si( za nimi*
=ie!iczne $ochodnie owiet!a"%ce tune!
z#asy' wi(c sz!i w ciemnoci' mamrocz%c
mod!itwy' kt&rych nie sysze!i* ,rewniane
sto$nie zamocowane u szczytu tune!u zo-
stay zmyte i zak!inoway si( $onie"*
Przesz!i $o nich i dotar!i do #adkie#o ka-
mienne#o z+oczaF tam czeka!i' a woda
$oniesie ich wye"*
;zeka!i w mi!czeniu' wyczer$awszy
mod!itwy* >i!!a!um wyo+razi so+ie' e
stoi w czarnym $rzeyku 5ahwe' a Prze$o-
t(ny $i"e wod( nie+ios' #ot&w $okn%.
#rzesznik&w*
Woda $oniosa ich w #&r(' a >i!!a!um
m&# wyci%#ni(tymi r(kami dotkn%. su)i-
1842
tu* 9!+rzymia szcze!ina' z kt&re" tryskaa
woda' zna"dowaa si( tu o+ok* Pozostao
"u niewie!e $owietrza* >i!!a!um zawoa2
7iedy ta komora si( na$eni' moemy
$o$yn%. w kierunku nie+a*
=ie wiedzia' czy #o usysze!i* 7iedy
woda si(#n(a su)itu' $o raz ostatni za-
czer$n% $owietrza i w$yn% do szcze!iny*
4mrze +!ie" nie+a' ni ktoko!wiek $rzed
nim*
Szcze!ina ci%#n(a si( $rzez wie!e okci*
@dy ty!ko >i!!a!um "% $rze$yn%' kamien-
na warstwa umkn(a mu s$od $!ec&w i
"e#o macha"%ce koczyny nicze#o "u nie
dotykay* Przez chwi!( czu' "ak niesie #o
$r%d' a!e $o chwi!i nie +y te#o taki $e-
wien* 9taczaa #o ty!ko ciemno. i zn&w
$oczu ten straszny zawr&t #owy' kt&re#o
dowiadczy' kiedy $o raz $ierwszy z+!iy
si( do sk!e$ienia* =ie m&# rozr&ni. ad-
ne#o kierunku' nie wiedzia nawet' #dzie
1843
"est #&ra ani d&* Wykonywa $ywackie
ruchy' a!e nie wiedzia' czy $ynie*
Hoe unosi si( +ezradnie w s$oko"ne"
wodzie' a moe $orwa #o wcieky $r%dF
czu "edynie $ara!iu"%ce zimno* =ie wi-
dzia adne#o wiata* ;zy w tym z+iorni-
ku nie ma $owierzchni' do kt&re" m&#+y
si( wznie.:
Wtedy zn&w uderzy w kamie* 5e#o
donie wyczuy szcze!in(* ;zy wr&ci do
mie"sca' z kt&re#o wyruszy: Woda w$y-
chaa #o do szcze!iny' a on nie mia siy si(
o$iera.* -osta wci%#ni(ty do tune!u i o+i-
"a si( o "e#o ciany* Gy niewiary#odnie
#(+oki' "ak na"duszy ko$a!niany szy+*
>i!!a!um czu' ze zaraz $(kn% mu $uca'
a!e tune! zdawa si( nie mie. koca* W
kocu #&rnik nie m&# "u due" wstrzy-
mywa. oddechu i wy$uci $owietrze z
ust* Aon% i otacza"%ca #o ciemno. za!aa
mu $uca*
1844
=a#!e ciany roz+ie#y si(* >i!!a!uma
ni&s $(dz%cy strumie wody' $oczu $o-
wietrze nad "e#o $owierzchni%S A $otem
nie czu "u nic*
9+udzi si( z twarz% $rzycini(t% do wi!-
#otne#o kamienia* =ic nie widzia' a!e czu
$rzy doniach wod(* Przetoczy si( na $!e-
cy i "(kn%2 +o!ay #o r(ce i no#i' +y na#i'
sk&r( mia $oo+cieran% do krwi !u+ $o-
marszczon% od wody' a!e oddycha*
Po $ewnym czasie >i!!a!um w kocu
wsta* Wok& "e#o kostek k(+ia si( woda*
7iedy $ost%$i krok' zro+ia si( #(+sza* W
$rzeciwnym kierunku +y suchy kamie
dotyk $od$owiada' e to u$ek*
Gyo zu$enie ciemno' "ak w ko$a!ni +ez
$ochodni* Poka!eczonymi $a!cami maca
$rzed so+% $odoe' kt&re w kocu wznio-
so si( i zmienio w cian(* Peza tam i z
$owrotem $owo!i' niczym "akie !e$e
stworzenie* -na!az 0r&do wody' duy
1845
otw&r w $odou* Przy$omnia so+ieS -o-
sta wyrzucony ze z+iornika w #&r( $rzez
ten otw&r* Pez $rzed sie+ie' "ak mu si(
wydawao' caymi #odzinamiF "e!i to "a-
skinia' to +ya o!+rzymia* -na!az mie"sce'
w kt&rym $odoe wznioso si( z+oczem*
;zy "est "akie $rze"cie $rowadz%ce w
#&r(: Hoe uda mu si( tra)i. do nie+a*
;zo#a si(' nie ma"%c $o"(cia' i!e min(-
o czasu' nie $rze"mu"%c si(' e nie +(dzie
$otra)i wr&ci.' $oniewa nie m&# wr&ci.
tam' sk%d $rzy+y* Szed korytarzami $ro-
wadz%cymi w #&r(' i!ekro. "e zna"dowa' a
$rowadz%cymi w d&' kiedy musia* ;ho-
cia $okn% wi(ce" wody' ni s%dzi' e to
mo!iwe' zacz% odczuwa. $ra#nienie i
#&d*
W kocu zo+aczy wiato i wy+ie# na
zewn%trz*
Qwiato +yo tak "asne' ze >i!!a!um za-
mkn% oczy i $ad na ko!ana z zacini(tymi
1846
$i(ciami uniesionymi na wysoko. twa-
rzy* ;zy to +!ask 5ahwe: ;zy "e#o oczy
znios% ten widok: Po ki!ku minutach
otworzy "e i zo+aczy $ustyni(* -ostawi
za so+% "askini( u $odn&a "akich #&r* Po
horyzont ci%#n(y si( skay i $iasek*
;zy nie+o "est "ak -iemia: ;zy 5ahwe
mieszka w takim mie"scu: A moe to ty!ko
"eszcze "edno kr&!estwo w dzie!e stworze-
nia 5ahwe' "esz cze "edna -iemia zna"du-
"%ca si( nad -iemi% >i!!a!uma' a 5ahwe
mieszka wye":
Soce zna"dowao si( $rzy szczytach
#&r za "e#o $!ecami* Wznosi si( czy
o$ada: ;zy s% tu dnie i noce:
>i!!a!um $o$atrzy na $iaszczyst% oko!i-
c( zmruonymi oczyma* Wzdu horyzon-
tu $rzesuwaa si( "aka !inia* ;zy to kara-
wana:
Po+ie# do nie"' woa"%c z #(+i wy-
schni(te#o #arda' a za+rako mu tchu*
1847
-o+aczya #o "aka $osta. z koca karawa-
ny i zatrzymaa "%*
Posta. wydawaa si( czowiekiem' nie
duchem' i +ya u+rana "ak $odr&u"%cy $o
$ustyni* Arzymaa +ukak* >i!!a!um na$i
si(' z trudem a$i%c oddech*
W kocu odda m(czy0nie +ukak i wy-
dysza2
;o to za mie"sce:
-aatakowa!i ci( +andyci: -d%amy do
Krech*
>i!!a!um wytrzeszczy oczy*
;hcesz mnie oszuka. zawoa* H(-
czyzna co)n% si( i $atrzy na >i!!a!uma'
"ak+y ten osza!a od soca* @&rnik zo+a-
czy z+!ia"%ce#o si( "eszcze "edne#o $o-
dr&nika* Krech "est w SzinarS
9wszem* =ie zd%ye do Szinar:
,ru#i m(czyzna trzyma !ask( w $o#oto-
wiu*
Przy+ywam z*** +yem w*** >i!!a!um
1848
zami!k* -nacie Ga+i!on:
9' to "est zatem ce! two"e" $odr&y:
?ey na $&noc od Krech* ,ro#a mi(dzy
nimi "est atwa*
Wiea*** sysze!icie o nie":
9czywicie' to su$ wznosz%cy si( do
nie+a* Podo+no !udzie na szczycie dr%%
tune! $rzez sk!e$ienie nie+ios*
>i!!a!um u$ad na $iasek*
b!e si( czu"esz: ,wa" $o#aniacze
wie!+%d&w $omrucze!i mi(dzy so+% i ode-
sz!i' +y naradzi. si( z $ozostaymi* >i!!a-
!um nie $atrzy na nich*
5est w Szinar* Wr&ci na ziemi(* Ws$i%
si( $onad nie+ieskie z+iorniki i wr&ci na
ziemi(* ;zy 5ahwe s$rowadzi #o do te#o
mie"sca' +y nie dotar wye": A "ednak
>i!!a!um wci% nie widzia adnych zna-
k&w' adne" wskaz&wki' e 5ahwe #o za-
uway* =ie s$odziewa si( adne#o cudu
ze strony 5ahwe' w kt&re#o wyniku zna!a-
1849
z+y si( tuta"* 9 i!e $otra)i si( zorientowa.'
$o $rostu wy$yn% ze sk!e$ienia i zna!az
si( w !e%ce" $onie" "askini*
5akim s$oso+em sk!e$ienie nie+ios
zna"dowao si( $od ziemi%* -u$enie "ak+y
!eay o+ok sie+ie' chocia dzie!io "e wie-
!e sta"* 5ak to mo!iwe: 5ak takie od!e#e
mie"sca mo#% si( ze so+% styka.: >i!!a!u-
ma roz+o!aa #owa od tych rozmy!a*
< wtedy zrozumia2 cy!indryczna $ie-
cz(.* Potoczony $o ta+!iczce mi(kkie" #!i-
ny rze0+iony wa!ec zostawi odcisk two-
rz%cy "aki o+raz* ,wie $ostacie mo#y $o-
"awi. si( na $rzeciwnych kocach ta+!icz-
ki' cho. na $owierzchni wa!ca zna"doway
si( o+ok sie+ie* ;ay wiat "est takim wa!-
cem* ?udzie wyo+raa"% so+ie' e nie+iosa
i ziemia zna"du"% si( $o $rzeciwnych ko-
cach ta+!iczki' a mi(dzy nimi rozci%#a si(
nie+o i #wiazdyF a mimo to wiat "est za-
wini(ty w "aki )antastyczny s$os&+ tak' e
1850
nie+iosa i ziemia styka"% si( ze so+%*
Aeraz +yo "asne' d!acze#o 5ahwe nie
z+urzy wiey' nie ukara !udzi za $ra#nie-
nie dotarcia $oza wyznaczone im #ranice
na"dusza +owiem $odr& zakoczy si( w
mie"scu' w kt&rym si( zacz(a* ;ae wieki
$racy nie u"awni% !udziom ani troch( wi(-
ce" dziea stworzenia' ni "u "e zna"%* 5ed-
nak dzi(ki swemu wysikowi' widz%c' "ak
$omysowo zosta skonstruowany wiat'
!udzie dostrze#% niewyo+raa!ny artyzm
dziea 5ahwe* ,zi(ki te" konstrukc"i dzieo
5ahwe zostao u"awnione i ukryte zarazem*
W ten s$os&+ !udzie +(d% zna!i swo"e
mie"sce*
>i!!a!um stan% na no#ach mi(kkich z
na+one#o $odziwu i odszuka $rzewodni-
ka karawany* Wr&ci do Ga+i!onu* Hoe
zn&w zo+aczy ?u#atuma* Po!e wiado-
mo. !udziom na wiey* Powie im o
ksztacie wiata*
1851