PETUNJUK PRAKTIKUM

PENGELOLAAN DAN TEKNIK

LABORATORIUM
Disusun Oleh
Maria Patrisia Ivonie Babang, SP! Si "r
#aboratoriu$ Biologi
Jurusan Pen!i!i%an Biologi
&a%ultas Keguruan !an Il$u Pen!i!i%an
Universitas Nusa Ni'a
TATA TERTIB LABORATORIUM
1!br0ken!! Pra%ti%an telah $asu% %e ruang 'ra%ti%u$ ( $enit sebelu$ 'ra%ti%u$
2!br0ken!! Pra%ti%an ti!a% !i'er%enan%an $engi%uti 'ra%ti%u$, )i%a 'ra%ti%an
bersang%utan ti!a% $engena%an )as laboratoriu$ serta ti!a% $e$ba*a 'enuntun
'ra%ti%u$
3!br0ken!! Pra%ti%an harus $e$ba*a bebera'a 'erleng%a'an antara lain alat tulis +
$enulis !an %ain la' Dilarang $e$ba*a barang,barang -ang lain %e !ala$ ruang
'ra%ti%u$ tan'a se'engetahuan asisten atau !osen 'e$bi$bing 'ra%ti%u$
4!br0ken!! Pra%ti%an !ilarang $a%an !an $inu$ !i!ala$ ruangan 'ra%ti%u$
5!br0ken!! Sebelu$ $ela%sana%an 'ra%ti%u$, %elo$'o% 'ra%ti%u$ harus $engisi bon
'e$in)a$an alat
6!br0ken!! Sesu!ah 'ra%ti%u$ selesai setia' %elo$'o% 'ra%ti%u$ harus $enge$bali%an
alat !ala$ %on!isi bersih, bai%, !an leng%a' Ji%a hal tersebut ti!a% !i'atuhi %arena
bebera'a alasan $isaln-a, 'e.ah atau rusa% $a%a %elo$'o% 'ra%ti%an tersebut a%an
!iberi san%si sesuai aturan -ang berla%u !i #ab Biologi Dasar &KIP UNIPA
7!br0ken!! Seluruh 'ra%ti%an !iba*ah %oor!inasi %etua ting%at harus $ebersih%an ruang
'ra%ti%u$ sesu!ah !iguna%an
8!br0ken!! Selesai 'ra%ti%u$ setia' %elo$'o% harus $en-elesai%an la'oran 'ra%ti%u$
untu% !isah%an oleh asisten atau !osen 'e$bi$bing 'ra%ti%u$
9!br0ken!! Setia' 'ra%ti%an harus $en-erah%an la'oran 'ra%ti%u$ se.ara leng%a'
sebelu$ $ela%sana%an 'ra%ti%u$ selan)utn-a Kerang%a 'en-usunan la'oran 'ra%ti%u
a%an !i)elas%an 'a!a a*al 'ra%ti%u$
10!br0ken!! Me$atuhi aturan + aturan lain -ang !iberi%an sela$a 'ra%ti%u$ berlangsung
To'i%
BIOP#ASTIK
1!br0ken!! Teori
Bio'lasti% $eru'a%an 'enga*etan s'e.i$en he*an atau tu$buhan !ala$ blo% resin
untu% !iguna%an sebagai $e!ia 'en!i!i%an a*etan s'esi$en !ala$ resin 'a!at !a'at
$engatasi ha$batan %esulitan $en!a'at%an s'esi$en -ang !isebab%an lo%asi )auh atau
sulit !i)ang%au !an *a%tu %e$eli$'ahan -ang ti!a% te'at
2!br0ken!! Tu)uan
Tu)uan !ila%u%ann-a 'ra%ti%u$ ini a!alah agar $ahasis*a /
2.1; Mengetahui .ara $e$buat bio'lasti% untu% !iguna%an sebagai $e!ia 'en!i!i%an
2.2; Ma$'u $e$buat bio'lasti%
3!br0ken!! Alat !an bahan
1!br0ken!! "urin!a atau %i%ir
2!br0ken!! A$'las !u.o berbagai u%uran
3!br0ken!! "elas be%as a0ua
4!br0ken!! Penga!u% 1 li!i, tusu% gigi 2
5!br0ken!! Pinset
6!br0ken!! 3eta%an blo% 4 *a!ah
7!br0ken!! Seloti' %ertas
8!br0ken!! Resin
9!br0ken!! Katalis
10!br0ken!! S'esi$en ob-e%
11!br0ken!! Plasti% %abel
4!br0ken!! Prose!ur %er)a
4.1; Pen-ia'an s'esi$en
a!br0ken!! Me$ati%an s'esi$en
1!br0ken!! Mengguna%an air hangat untu% $e$ati%an s'esi$en 1 .ara -ang 'aling
e5e%ti5 2
2!br0ken!! Mengguna%an 3holral 6i!rate 78 !ita$bah%an setetes !e$i setetes
'a!a habitat air untu% 'lanaria, .a.ing, teriti', lintah
3!br0ken!! 3hloro5or$ atau eter untu% $e$bunuh sebagian besar vertebrata !an
%eong 4 si'ut
4!br0ken!! Min-a% .eng%eh untu% $e$bunuh bebera'a .rusta.eae %e.il atau
binatang %e.il lain
5!br0ken!! Ethanol 9:8 !ita$bah%an tetes !e$i tetes 'a!a air te$'at ter!a'at
'ol-.haeta, oligo.haeta, !an .a.ing
6!br0ken!! Iso'ro'-l al%ohol, untu% $e$bunuh sebagian besar inse%ta !engan
!ita$bah%an 'ertetes 'a!a *a!ah
7!br0ken!! Magnesiu$ 3lori!e )enuh, !itetes%an 'a!a habitat e.hino!er$ata,
.oelenterata, $ollus.a, !an bebera'a anneli!a #arutan ini a%an
$enga%ibat%an terbius
8!br0ken!! Menthol 3r-stal, !iguna%an untu% bebera'a invertebrata laut
Te$'at%anlah !i'er$u%aan air
b!br0ken!! Pengeringan s'esi$en
S'esi$en -ang !itana$, harus !ala$ %ea!aan %ering Pengeringan s'esi$en
!a'at !ila%u%an !engan .ara !ehi!rasi !i u!ara terbu%a, $engguna%an al%ohol,
sili.a gel !an !i oven
4.2; Pe$buatan .eta%an
3eta%an blo% !a'at !ibuat !engan $engguna%an 'lat alu$iniu$, seng, %ertas, atau
%a-u 3eta%an !a'at )uga $engguna%an *a!ah lain se'erti tata%an, %aleng !an lain,
lain -ang $e$a!ai untu% s'esi$en -ang a%an !iblo%
4.3; Pe$buatan blo% resin
a!br0ken!! Sia'%an *a!ah !ari alu$iniu$, seng atau %a-u ;a%in%an bagian su!ut
atau te'i ti!a% bo.or Bila !i'erlu%an, untu% $e$u!ah%an $ele'as%an blo% resin
$a%a se$ua bagian -ang $engenai .airan hen!a%n-a !iberi lilin .air
b!br0ken!! Tuang%an se.u%u'n-a resin, 1 untu% $e$buat la'isan se%itar :,( .$
!ari volu$e volu$e *a!ah 2 %e gelas be%as a0ua Ke$u!ian !i'anas%an 'a!a
*aterbat.h 1 ti!a% sa$'ai $en!i!ih2 Dala$ %ea!aan ini gele$bung u!ara a%an
%eluar
c!br0ken!! Ang%at !ari *aterbat.h, %e$u!ian se.ara 'erlahan !ia!u% sa$bil
!ita$bah%an %atalis untu% 5or$ula .e'at Abai%an gele$bung -ang a!a %arena
a%an terang%at !engan sen!irin-a
d!br0ken!! Tuang%an .a$'uran resin %atalis 'a!a *a!ah -ang !ise!ia%an untu%
$e$buat la'isan !asar !engan %etebalan :,( .$ Tunggu hingga terbetu% gel atau
ha$'ir %ering Se$entara $enunggu la'isan !asar %ering sia'%an s'esi$en -ang
a%an !iblo%
e!br0ken!! A'abila la'isan !asar su!ah %ering, se.ara hati,hati te$'at%an
s'esi$en !i'er$u%aan !asar !engan te'at sesuai ren.ana Bila !i'erlu%an label,
!a'at !ite$'at%an se.ara bersa$aan Pene$'atan label harus hati,hati )angan
sa$'ai $en)eba% gele$bung u!ara 3aran-a se'erti $enutu' .overglass 'a!a
're'arat $i%ros%o'
f!br0ken!! Buat .a$'uran resin %atalis untu% la'isan 'engi%at se!i%it sa)a !an
tuang%an se.ara hati,hati 'a!a s'esi$en -ang telah !ileta%an !i la'isan !asar
3a$'uran 'engi%at ini bisa !ala$ bentu% 5or$ula se!ang bila ob-e% -ang !iblo%
$eru'a%an s'esi$en %ering !an %e.il atau 5or$ula la$bat bila -ang !iblo%
s'esi$en hasil 'engeringan atau beru%uran besar Tunggu sa$'ai terbentu% gel
atau ha$'ir %ering 'a!a la'isan 'engi%at Untu% $engetahuin-a !ila%u%an !engan
$en-entuh%an u)ung tusu% gigi atau li!i
g!br0ken!! Buat la'isan 'enutu', !engan .ara $en.a$'ur resin !an %atalis
seban-a% %e'erluan untu% $enutu' la'isan atas 3a$'uran resin %atalis
$engguna%an 5or$ula se!ang atau 5or$ula la$bat Untu% %etebalan ob-e% %urang
!ari :,( .$ $engguna%an 5or$ula se!ang !an untu% %etebalan ob-e% lebih !ari :,(
.$ guna%an 5or$ula la$bat Untu% s'esi$en -anglebih besar !a'at $engguna%an
la'isan 'enutu' bebera'a %ali 6al ini !ila%u%an untu% $enghin!ari blo% $en)a!i
'e.ah %arena 'er$u%aan atas terlalu .e'at %ering atau 'anas -ang berlebihan
4.4; Pe$bentu%an, Penghalusan !an &inishing
Blo% resin -ang su!ah %ering !a'at !i'eroleh !engan .ara $e$bu%a *a!ah 6asil
-ang !i'eroleh $ung%in belu$ $en.a'ai bentu% -ang !ihara''%an %arena bentu%
'er$u%aann-a %asar atau ti!a% beraturan Taha' selan)utn-a a!alah $e$bentu% blo%
resin sesuai !engan %einginan Da'at !ila%u%an !engan bantuan alat se'erti %i%ir,
gurin!a !an a$'las !engan lang%ah sebagai beri%ut /
5!br0ken!!