Anda di halaman 1dari 19

Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, Cilt 5, Say 1, Haziran 2009, ss. 58-76.

Mersin University Journal of the Faculty of Education, Vol. 5, Issue 1, June 2009, pp. 58-76.

Problem zme Stratejilerinin renilmesinde
birlikli renme Ynteminin Etkileri

Tolga GK & lhan SILAY
*

zet Bu aratrmada, ibirlikli renme gruplarnda cinsiyet faktrnn rencilerin fizik baars
ve problem zme strateji kullanmlar zerindeki etkilerinin ortaya karlmas amalanmaktadr.
Denel ilemler, 2005-2006 eitim-retim yl gz yarylnda zmir ili snrlar iinde bulunan bir
ortaretimin 10. snf rencileri zerinde yrtlmtr. Katlmclar almaya gnll olarak
katlan retmenlerin snflar arasndan seilmitir. Aratrmada kontrol gruplu n test-son test
aratrma modeli kullanlmtr. Aratrma bir deney ve bir kontrol grubu olmak zere iki grup
zerinde bir dnem srecince uygulanmtr. Aratrmann verileri, Fizik Baar Testi, Problem
zme Stratejileri lei ve problem zme yapraklar ile toplanmtr. Aratrma srasnda, deney
grubuna problem zme stratejileri ibirlikli renme yntemi ile verilirken kontrol grubuna problem
zme stratejileri geleneksel retim yntemleri ile verilmitir. Aratrma sonucunda, cinsiyet
deikeninin rencilerin fizik baars ve problem zme stratejileri zerinde etkili olmad
bulunmutur.
Anahtar kelimeler: Problem zme stratejileri, ibirlikli renme, fizik eitimi.
Abstract The Effects of the Cooperative Learning Method on the Learning of the Problem-Solving
Strategies in this research, the effects of the gender in the cooperative learning groups on the
students physics achievement, and strategy levels were investigated. At this research, experimental
procedures were carried out on the second year upper secondary school at fall semester of 2005-2006
academic years in zmir. In this study, the pretest-posttest research model with control group was
used. The research was performed on two groups during one semester. One group was experimental
group and the other was control group. Research data were collected by Physics Achievement Test,
the Scale of Problem-Solving Strategies, and problem-solving spreadsheet. During this study,
Cooperative problem-solving strategies were used with the experiment group and the control group
was instructed by problem solving strategies with traditional teaching methods. As a result of this
study, it was found that gender variable was not effective on physics achievement and problem
solving-strategies of the students without connecting applied methods.
Key words: Problem solving strategies, cooperative learning, physics education.

Giri
Fizik retiminde, konunun ieriine gre birok retim yntemi ve teknii
kullanlabilir. Problem zme de bunlardan birisidir. Problem zme, ne yaplacann

*
Tolga Gk, Dr., Dokuz Eyll niversitesi, <tolga.gok@deu.edu.tr>. lhan Slay, Prof. Dr., Dokuz
Eyll niversitesi, <ilhan.silay@deu.edu.tr>. Bu makale birinci yazarn doktora tezinden
karlmtr.
GK & SILAY 59
bilinmedii durumlarda yaplmas gerekenin bilinmesidir. Problem zme sadece bir
doru sonu bulma olarak alglanmakla birlikte daha geni bir zihinsel sreci ve
becerileri kapsayan bir eylemdir (Altun, 2002). Problem zme bir bilimsel aratrma
srecidir (Tapnar, 2004).
Problemler, rutin ve rutin olmayan problemler olmak zere ikiye ayrlr. Rutin
problemler; matematik, fizik gibi ders kitaplarnda oka yer alan ve drt ilem
problemleri olarak bilinen problemlerdir. Rutin olmayan problemlerin zmleri ilem
becerilerinin tesinde, verileri organize etme, snflandrma, ilikileri grme gibi
becerilere sahip olmay ve bir takm aktiviteleri arka arkaya yapmay gerektirir. Rutin
ve rutin olmayan problemlerin zmnde deiik problem zme stratejileri
(sistematik liste yapma, tahmin ve kontrol, diyagram izme, bant bulma, deiken
kullanma, geriye doru alma, tablo yapma vb.) izlenebilir (Altun, 2002; Dhillon,
1998; Hatfield, Edward & Bitter 1997; srael, 2003).
Bu stratejilere bal olarak, renciler bir problemle karlatklarnda ou kez
kullanlacak bir kural hatrlamaya alr. Bu iyi bir giriim deildir. nk problem
zmenin bir kural yok, ancak bir sistematii vardr. Problem zme stratejilerinin tek
dze bir ekilde retimi, bu stratejilerin renimini garanti etmez. Stratejilerin tam
olarak anlalmas ve uygun stratejilerin seilebilmesi iin rencilerin neyi, niin
yaptklarnn farknda olmalar ve stratejilerin gcn bilmeleri gerekir.
Problem zme stratejilerinin retimi iin birok retim ynteminden
faydalanlabilinir. birlikli renme yntemi de bunlardan birisidir. birlikli renme,
rencilerin ortak bir ama dorultusunda kk gruplar halinde birbirlerinin
renmesine yardm ederek almalardr (Akgz, 2003). birlikli renmede grup
yelerinin birbirinden bamsz almalar ve bir rn ortaya koymalar nemli
deildir. nemli olan grup yelerinin etkileerek ortak bir rn oluturmalardr. Bu
ortak rn ortaya karabilmek iin de ibirlikli renmenin deiik tekniklerinden
(Birlikte renme, Birletirme I-II, Akademik eliki vb.) yararlanlabilinir. birlikli
renme, bilisel ve duyusal renme rnleri ve sreleri zerinde dier yntemlere
gre daha olumlu etkilerinin olmas, liderlik, paylama, eletirme vb. destekleyici
renme rnlerinin olumasna elverili bir ortam yaratmas, uygulama srasnda zel
dzenlemeler ve harcamalar gerektirmemesi ve retimin bireyselletirilmesini
kolaylatrmas bakmndan da daha uygun olduu grlmektedir. Bu bakmdan,
problem zme stratejilerinin, geleneksel yntemler yerine ibirlikli renme
ynteminde kullanlmasnn daha yararl olduu dnlmektedir.

Aratrmann Amac
Bu aratrmada, cinsiyet faktrnn rencilerin problem zme stratejileri ve fizik
baars zerindeki etkisinin aratrlmas amalanmaktadr.

Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
60 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
Problem Cmlesi
Fizik eitiminde problem zme stratejileri retiminin, cinsiyet asndan rencilerin
problem zme stratejileri kullanmlar ve fizik baars zerindeki etkileri uygulanan
yntemlere gre anlaml farkllk var mdr?

Alt Problemler
1- Problem zme stratejilerini kullanan ibirlikli gruplardaki renciler ile
geleneksel retim yntemleri ile renim grm rencilerin problem zme
strateji kullanm dzeyleri arasnda cinsiyete gre anlaml farkllklar var mdr?
2- Problem zme stratejilerini kullanan ibirlikli gruplardaki renciler ile
geleneksel retim yntemleri ile renim grm rencilerin akademik
baarlar arasnda cinsiyete gre anlaml farkllklar var mdr?
3- Problem zme stratejilerini kullanan ibirlikli gruplardaki renciler ile
geleneksel retim yntemleri ile renim grm rencilerin problem zme
yapraklarnda kullandklar problem zme stratejileri cinsiyetlere gre anlaml
farkllklar var mdr?

Sayltlar
1- Deney ve kontrol grubunda kontrol altna alnamayan deikenler, sonucu
anlaml derecede etkilememektedir.
2- Aratrmada kullanlan n koulluluk ilikileri programn salamln
dorulamaktadr.
3- Aratrma srasnda renciler test ve lee itenlikle cevap vermilerdir.
4- Aratrma srasnda denekler, snf dndan yardm almam ve ek alma
yapmamlardr.

Snrllklar
1- Bu aratrma ortaretim dzeyinde Fizik II dersi alan renciler zerinde
yrtlmtr.
2- Aratrmada, cinsiyet faktrnn rencilerin problem zme stratejileri ve fizik
baars zerindeki etkileri incelenmitir.
3- Aratrma, uygulama yaplan deney ve kontrol grubu rencileriyle snrldr.

Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
GK & SILAY 61
Yntem
Bu aratrmada deneysel desenlerden ntest-sontest kontrol gruplu desen kullanlmtr.
ntest-sontest kontrol gruplu desen (SKD), yaygn olarak kullanlan kark bir
desendir. Katlmclar, deneysel ilemden nce ve sonra baml deikenle ilgili olarak
llrler. KSD, bir ilikili desendir. nk ayn kiiler baml deiken zerinde
iki kez llrler. Bununla birlikte, farkl deneklerden oluan deney ve kontrol
gruplarnn lmlerinin karlatrlmas nedeniyle de bu desen, ilikisizdir. Bundan
dolay, ntest-sontest kontrol gruplu desen bir kark desendir (Avar & Alk, 2007).

alma Grubu
Aratrmann denel ilemleri ortaretimin 10.snf dzeyinde gerekletirilmitir.
Ortaretimin 10. snfn seilmesinin amac, rencilerin niversiteye giri snavlarna
hazrlanmad ve ayn zamanda da rencilerin ilkretimden ortaretime gei
srecini tamamladklar yl oluudur. alma grubunu, zmir Hoca Ahmet Yesevi
Lisesinin ikinci snflarnda renim grmekte olan 20 kz (% 43,5) ve 26 erkek (%
56,5) olmak zere toplam 46 renci oluturmaktadr. alma grubunun renim
grmekte olduu okul random yntemi ile seilmitir. Okulda bulunan ikinci
snflardan ntest uygulamas sonrasnda yaplan bamsz rneklemler t testi
sonularna gre birbirine denk olduu saptanan iki snftan biri deney grubunu, dieri
ise kontrol grubunu oluturmaktadr. Deney grubunda 12 kz (% 48) ve 13 erkek (%
52) olmak zere toplam 25 renci, kontrol grubunda ise 8 kz (% 38) ve 13 erkek (%
62) olmak zere toplam 21 renci bulunmaktadr.

Veri Toplama Aralar
Fizik Baar Testi
Denel ilemler iin Hareket ve Dinamik nitesi seilerek baar testi gelitirilmitir.
ncelikle niteye ilikin, nite analizi yaplmtr. Fizik ders program dorultusunda
hedef ve hedef davranlar belirlenerek belirtke tablosu hazrlanmtr. Hazrlanan
sorularn kapsam geerliliini salamak iin Dokuz Eyll niversitesinde almakta
olan, fizik dalnda uzmanlam retim elemanlar tarafndan incelenmi ve
uzmanlardan alnan grler dorultusunda lme arac 50 soru olacak ekilde yeniden
dzenlenmitir. lme aracnda yer alan sorularn 21 maddesi kavrama, 22 maddesi
uygulama ve 7 maddesi analiz basamanda yer almaktadr. lme arac, bu konular
daha nceden renmi olan 335 kiilik bir renci grubuna uygulanm ve zerinde
test ve madde analizi ilemleri yaplmtr. Testteki tm maddelere ait glk indisleri
ve ayrclk gc indisleri hesaplanm ve kapsam geerliliini drmeyecek ekilde
ayrclk gc indis deeri 0,40n altndaki maddeler (10 madde) lme aracndan
Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
62 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
atlmtr. lme arac maksimum 40 puan zerinden deerlendirilmitir. lme
aracnda yer alan maddelerin ayrcl 0,40 ile 0,68 arasnda deimektedir.
Maddelerin ayrt edicilii iin Pearson Korelasyon Katsays kullanlmtr. Test
maddelerin birbiri ile tutarllna baklarak KR 20 (Kuder-Richardson 20) formlyle
hesaplanan gvenirlik 0,92 olarak bulunmutur.

Problem zme Stratejileri lei
Bu lek, rencilerin fizik problemleri zerken kullandklar stratejileri belirlemek
amacyla gelitirilmitir. lei gelitirebilmek amacyla ncelikle ilgili alanyazn
taramas yaplmtr. Ayrca, lek maddelerine temel oluturmak zere ortaretim 10.
ve 11. snflarna devam eden 320 renciye Fizik problemlerini nasl zyorsunuz?
eklinde bir soru yneltilerek birer kompozisyon yazmalar istenmitir. Bu
kompozisyonlardan ortaya kan maddelerin yardmyla ve alanyazn dorultusunda
Problem zme Stratejileri lei iin 60 maddelik 5li Likert tipli bir deneme formu
hazrlanmaya allmtr. Bu form, Dokuz Eyll niversitesinde grev yapan fizik
dalnda uzmanlam retim elemanlar ve program gelitirme uzmanlarnn
grlerine sunulmutur. Uzman nerileri dorultusunda gerekli dzenlemeler
yapldktan sonra form 60 kiilik bir renci grubuna uygulanmtr. Grubun grleri
dikkate alnarak dzenlemeler tekrar yaplm ve toplam 60 maddeden oluan lek
hazrlanmtr. lein n denemesi zmir ili snrlar iinde bulunan baz devlet
okullarnn ortaretim 10. ve 11. snflarna devam eden toplam 1005 renciye
uygulanmtr. Uygulama sonucu elde edilen verilere faktr analizi yaplm, madde-
lek korelasyonlar ve Cronbach alpha Gvenirlik Katsaylar hesaplanmtr. lee
ilikin temel bilgiler aada verilmitir.
Genellikle bir lein faktr analizinde deikenler arasnda yksek korelasyon
ilikisi aranmaktadr. Deikenler arasnda korelasyon azaldka, faktr analizinin
sonularna olan gven de o denli azalmaktadr. lee ilikin yaplan istatistiksel
deerlendirme sonucunda elde edilen p deeri p(sign.)=0,000<0,05 olduundan
Bartlett testinin sonucu anlaml kt bulunmutur. Dolaysyla sfr hipotezi
reddedilerek alternatif hipotez kabul edilmitir. Bir baka deyile, deikenler
arasnda yksek korelasyonlar mevcut olup veriler oklu normal dalmdan
bulunmutur. Temel bileenler faktr analizinde Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) deeri
kabul edilebilir snr olan 0,70nin zerinden 0,90 olarak olduka yksek bir deer elde
edilmitir. KMO testi, ksmi korelasyonlarn kk olup olmadn, dalmn faktr
analizi iin yeterli olup olmadn test etmek iin uygulanan bir yntemdir (Tavancl,
2002). KMO katsays 1e yaklatka verilerin analize uygun olduu, 1 olmas ise
mkemmel bir uyum olduu anlamna gelmektedir. Parametrik ou yntemi
kullanabilmek, llen zelliin evrende normal dalma sahip olmasna baldr.
Barlett Sphericity testi verilerin ok deikenli normal dalmdan gelip gelmediini
Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
GK & SILAY 63
kontrol etmek iin kullanlabilecek istatistiksel bir tekniktir. Bu test sonucunda elde
edilen chi-square test istatistiinin anlaml kmas verilerin ok deikenli normal
dalmdan geldiinin gstergesidir (Tavancl, 2002). alma ierisinde yaplan
analiz sonucunda Barlett Sphericity (korelasyon matrisi birim matrise eittir
hipotezini test eder. Bu hipotezin reddedilmesi, deikenler arasnda bir korelasyonun
olduu anlamna gelir ve faktr analizinin deikenlere uygulanabilirlii sz konusu
olur) testi anlaml bulunmutur (
2
=12.343,771; p<0,05). Temel bileenler faktr
analizi ilemi iin Kaiser lt benimsenmi ve faktr yknn en az 0,35 olmas,
varyans aklama orannn 0,40 ve zerinde olmas ltleri esas alnmtr. Faktr
ykleri .40n altnda kalan 15 madde lekten karlmtr. PSnin faktr yaps,
madde-toplam test korelasyonlar ve i tutarlk katsays ile ilgili bulgular
incelendiinde ve aklanan toplam varyans, dnmden nceki ve sonraki
zdeerleri (srasyla 1,326; 1,115; 1,055; 1,025) vermekte ve drt faktrn ktn
gstermektedir. Bu arada zdeerleri bir ve birden byk olan faktrlerin yaygn olarak
kullanlan bir kriterdir (zdamar, 2002). lk faktr toplam varyansn %14,119unu,
ikinci faktr %13,948ini, nc faktr %14,701ini drdnc faktr ise %10,192sini
aklamaktadr. zdeerlerin akladklar birikimli varyans miktar, toplam varyansn
%52,96sdr. Analiz sonunda elde edilen varyans oranlar ne kadar bykse faktr
yaps da o kadar gl olur. Bu dzeyin sosyal alanlarda %40 ile %60 arasnda
olmasn yeterli kabul edilmektedir (Tavancl, 2002).
Rotasyonlu (dnml) faktr ykleri hesaplanan maddelerin yaplan analizleri
neticesinde lein 45 maddeden ve 4 boyuttan olutuu bulunmutur. Faktr
rotasyonunda ama, isimlendirilebilir ve yorumlanabilir faktrleri elde etmektir
(Kalayc, 2006). Dnml faktr yklerinden faydalanlarak faktrlerdeki
maddelerin tadklar anlamlar dikkate alnarak elde edilen boyutlara srasyla
rgtleme, ileme, yardm alma ve ezberleme isimleri verilmitir. Oluan boyutlar ve
ilikin zelikler Tablo 1de verilmitir.

Tablo 1: Problem zme Stratejileri leine Ait Deerler
lein alt boyutlar Madde says
Cronbach alfa
deeri
Faktr ykleri
deerleri aras
Alt boyutlarda
alnabilecek en alt ve
en st puanlar
1. Boyut: rgtleme 18 0,83 0,44 0,74 18 90
2. Boyut: leme 13 0,78 0,47 0,87 13 65
3. Boyut: Yardm alma 8 0,75 0,57 0,80 8 40
4. Boyut: Ezberleme 6 0,63 0,40 0,81 6 30
PT 45 0,88 0,40 0,87 45 225

Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
64 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
lein cevaplandrlmasnda maddelerin ifade ettii problem zme stratejileri
leinin renciler tarafndan sklk derecesine gre olumlu maddeler her
zaman yantna 5, sk sk yantna 4, ara sra yantna 3, seyrek olarak
yantna 2, ve hibir zaman yantna 1 puan, olumsuz maddelere (lekte toplam
8 ters madde yer almaktadr.) ise ters puan verilmitir.
renciler iaretlemi olduklar klara gre maddelerin puan deerleri
toplanarak toplam puan elde edilmitir. lekten elde edilen toplam puan deerleri
en az 45 ve en ok 225 puan arasnda deimektedir.
PS leinin ilk boyutu rgtleme; rencilerin yeni rendiklerini eski
rendikleriyle birletirmeye, anlamlandrmaya ve rgtlemeye almas boyutudur.
Bu boyuta ilikin rnek bir madde, Problemi gnlk hayatla ilikilendirmeye
alrm. PS leinin ikinci boyutu ileme; rencilerin yeni bilgi ve
kavramlar ilemeye almas boyutudur. Bu boyuta ilikin rnek bir madde, Problem
zerken kullandm formlleri yeniden ispatlamaya alrm. PS leinin
nc boyutu yardm alma; renme malzemesinin anlalmas amacyla yaplan
her trden yardm alma etkinlikleri boyutudur. Bu boyuta ilikin rnek bir madde,
Problem zmnde farkl zm yolunu kullanan arkadalarmla birlikte problemin
zmn tartrm. PS leinin son boyutu ezberleme; renciler tarafndan
renilen materyalin aynen ezberlemeye allmas boyutudur. Bu boyuta ilikin rnek
bir madde, Benzer problemlerin zm yolunu ezberleyerek dier problemleri
zmeye alrm.

Problem zme Yapraklar
rencilerin, problem zm srasnda kullandklar stratejileri belirlemek amacyla
hazrlanan alma yapraklardr. Deney ve kontrol gruplarnda yer alan rencilerin
zmesi iin deiik dzeylerde farkl problemler hazrlanarak problemleri zmeleri
istenmitir. Daha sonra, renciler tarafndan zlen problemler deerlendirilmek
zere aratrmaclar incelenmitir. Deerlendirme sonucunda, rencilerin fizik
problemlerini zerken en ok kullandklar stratejiler cinsiyetlere gre tespit edilmeye
allmtr.

Denel lemler
Aratrmada, kontrol gruplu n test-son test aratrma modeli kullanlmtr. Aratrma,
bir deney ve bir kontrol grubu olmak zere iki grup zerinde yrtlmtr. Deney ve
kontrol gruplarnda gerekletirilen ilemlerin genel hatlar aada verilmitir.
1- Deneysel almaya balamadan nce her iki grupta yer alan deneklere; Fizik
Baar Testi ve Problem zme Stratejileri lei uygulanm ve elde edilen
sonular Tablo 2 ve3te verilmitir.
Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
GK & SILAY 65
Tablo 2: Deney ve Kontrol Gruplarnn Baar Testi Asndan n lm Sonular
Grup N X SS sd t p
Deney grubu 25 6,76 2,12
Kontrol grubu 21 6,76 2,44
44 0,00 p>0,05

Tablo 3: Deney ve Kontrol Gruplarnn Strateji lei Asndan n lm Sonular
Grup N X SS sd t p
Deney grubu 25 156,04 20,70
Kontrol grubu 21 156,95 20,88
44 0.14 p>0,05

Her iki grup asndan da sonular irdelendiinde, sekisiz olarak tayin edilen
gruplarn fizik baars ve problem zme stratejileri puan ortalamalarnn
birbirine yakn olduunu gstermektedir. Sonu olarak birbirine denk iki grup
seilmitir. Gruplarn seim aamas tamamlandktan sonra denel ilemlere
balanmtr.
2- Aratrma srecinde retimi planlanan konularn ilenmesine balamadan nce,
deney grubunda yer alan rencilere, problem zme stratejileri retimi
yannda ibirlikli renme yntemi ve teknikleri hakknda kontrol grubuna
sadece problem zme stratejileri retimi hakknda bilgi verilip rnek
uygulamalar yaplmtr. rencilere, yetitirme etkinlikleri planlanan konular
eitime balamadan nce yaklak drt hafta sresince verilmitir.
3- Her iki grup iinde, problem zme stratejileri retiminden nce problem
zme basamaklarna yer verilmitir. Aratrmac tarafndan rencilere bir
problemin nasl zleceine ilikin bilgiler verilmi ve rencilerden de zm
iin aadaki basamaklar uymalar (a) problemi kavrama, (b) formal terimler
ile problemi ifade etme, (c) zm iin bir plan yapma, (d) Plan uygulama ve
(e) sonucu deerlendirme ve yorumlama (Heller, Keith & Anderson 1992)
istenmitir. rencilere, problem zme basamaklar retildikten sonra da
problemlere ilikin deiik problem zme; sistematik liste yapma, tahmin ve
kontrol stratejisi, diyagram izme, bant bulma, deiken kullanma, tablo
yapma ve sesli dnme gibi stratejiler rnek uygulamalarla gsterilmitir.
4- Deney grubunda ilk olarak ibirlikli renme yntemi rencilere aklanm ve
uygulamaya ilikin genel bilgiler verilmitir. Uygulamalarda, deney grubunun
ders ileyecei snftaki oturma dzeni her dersin banda deitirilerek, sralar
ibirliine dayal renmenin gerektirdii biimde dzenlenmitir. Deney
grubundaki renciler akademik baarlar, cinsiyetleri ve problem zme
strateji kullanmlar dikkate alnarak l gruplar halinde sekiz ana heterojen
gruba ayrlmlardr. Gruplarda yer alan rencilere aratrma boyunca eitli
Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
66 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
grevler verilmitir. Bu grevler grubun dinamiini salamak iin kendi iinde
ve gruplar arasnda belirli zamanlarda deimitir.
5- Aratrma srasnda, deney grubuna ibirlikli renme yntemi (kili Denetim,
Birletirme I-II, Birlikte renme ve Birlikte Soralm Birlikte renelim) ile
problem zme stratejileri retimi yaplmtr.
6- Kontrol grubuna problem zme stratejileri geleneksel retim yntemleri ile
(dz anlatm, tartma vb.) verilmitir. Kontrol grubundaki dersler genellikle, bir
sonraki dersin balangcnda, nceki dersin ksa bir tekrar yaplm ve geri
kalan zaman diliminde problem zme stratejilerine ve etkinliklerine yer
verilmitir.
7- Her iki grupta da ayn problemler, ayn stratejiler izlenerek zlmtr. Her iki
grubun etkinlikleri aratrmac tarafndan yrtlmtr.
8- Deney srecinde, deney ve kontrol grubundaki denekler, aratrmac tarafndan
hazrlanan problem zme yapraklar zerinde almlardr.
9- Denel ilemler srecinde rencilere ek alma ve dev verilmemitir.
10- Deney sreci tamamlandktan sonra her iki grupta yer alan deneklere; Fizik
Baar Testi ve Problem zme Stratejileri lei yeniden uygulanm ve son
lmler alnmtr.

Verilerin Toplanmas ve Deerlendirilmesi
Aratrmann verileri hem nicel hem de nitel olarak toplanmtr. Aratrmann nicel
veri toplama aralarn Fizik Baar Testi ve Problem zme Stratejileri lei, nitel
veri toplama aracn ise problem zme yapraklar oluturmaktadr. Aratrma nicel
verilerinin deerlendirilmesinde ITEMAN Madde Analiz Program ve SPSS 11.00
Program kullanlmtr. Fizik Baar Testi (FBT) iin ITEMAN Madde Analiz
Program kullanlarak yaplan geerlik ve gvenirlik almas sonucunda testi
oluturan sorularn madde ayrclk deerlerinin 0,227-0,800 arasnda deitii, madde
glk deerlerinin 0,407-0,689 arasnda deitii ve testin KR-20 gvenirlik
katsaysnn 0,92 olduu anlalmtr. Bu verilerden hareketle, testin almada
kullanlabilecek dzeyde geerlik ve gvenirlie sahip olduu anlalmtr. ITEMAN
Madde Analiz Program, her bir sorunun yukarda belirtilen deerlerini hesaplayan bir
paket programdr. Bu analizle ulalan sonulara gre, sorularn glk deerlerinin 0,4
ile 0,6 arasnda olmasna ve ayrclk deerlerinin ise 0,4ten yukar olmasna dikkat
edilmitir. nk bir sorunun glk deerinin bire yakn olmas o sorunun ok kolay,
dier yandan sfra yakn olmas ise ok zor olduunun bir gstergesidir. Bu nedenle
sorularn glk deerinin 0,4-0,6 arasnda olmas salanmtr. Sorularn ayrclk
deerlerinin 0,4 ve zerinde bir deer olmas, bir sorunun lt bilgi parasnn dier
sorularn lt bilgi paralarndan ayrldn gstermektedir. Bu bilgi nda, yine
sorularn ayrclk deerlerinin 0,4 ve zerinde bir deere sahip olmas salanmtr.
Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
GK & SILAY 67
Problem zme stratejileri leinin uygulanmas ile elde edilen veriler SPSS 11.00
istatistik program ile analiz edilmi ve verilerin yorumlanmasnda t-testinden ve
Varyans analizinden yararlanlmtr. Anlamllk derecesi 0,05 olarak kabul edilmitir.
Aratrmann nitel verilerinin deerlendirilmesinde problem zme yapraklarndan
yararlanlmtr. Aratrmac problemleri hazrlarken belirtke tablosunu, problem
zme basamaklarn ve stratejilerini gz nnde bulundurmutur. rencilerden ise
problemleri zerken bu basamaklar ve stratejileri dikkat etmeleri istenmitir.
Aratrmac tarafndan problem zme yapraklar, rencilerin cinsiyetlerine ve
baarlar gre nceden hazrlanan cevap anahtarna ilikin deerlendirilmitir.

Bulgular ve Yorum
Cinsiyetin Strateji Kullanm zerindeki Etkileri
Problem zme stratejilerini kullanan ibirlikli gruplardaki renciler ile geleneksel
retim yntemleri ile renim grm rencilerin problem zme strateji kullanm
dzeyleri arasnda cinsiyete gre anlaml farkllklar var mdr?
Cinsiyetin strateji kullanm zerindeki etkilerini incelemek amacyla, deney grubu
ve kontrol grubundaki renciler cinsiyetlerine gre drt gruba; Deney Grubu-Kz
(DG-K), Deney Grubu-Erkek (DG-E), Kontrol Grubu-Kz (KG-K), Kontrol Grubu-
Erkek (KG-E) ayrlmtr. Deneysel almann banda ve sonunda uygulanan
PSnden aldklar puanlarn aritmetik ortalamalar ve standart sapmalar
hesaplanmtr. n lm sonularna ilikin ait deerler, Tablo 4te sunulmutur.
Tablo 4 incelendiinde, en yksek ortalamann deney grubunda yer alan kz
rencilere ve en dk ortalamann ise deney grubunda yer alan erkek rencilere ait
olduu grlmektedir. Standart sapmalar incelendiinde, en yksek standart sapmann
kontrol grubunda yer alan erkek rencilere ait olduu ve daha heterojen yapda
olduklar; en dk standart sapmann ise kontrol grubunda yer alan kz rencilere ait
olduu ve daha homojen yap gsterdikleri anlalmaktadr. Ortalamalar arasndaki
farkn nemli olup olmadn belirlemek iin drt grubun ortalama puanlar zerinden
Varyans Analizi uygulanm ve analiz sonular Tablo 5te verilmitir.

Tablo 4: Gruplarda Yer Alan Kz ve Erkek rencilerin PSne likin n lm
Sonular
Gruplar Cinsiyet N X SS
Kz 12 162,83 22,35
Deney grubu
Erkek 13 149,76 17,61
Kz 8 162,50 9,94
Kontrol grubu
Erkek 13 153,53 25,22
Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
68 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
Tablo 5: Gruplarda Yer Alan Kz ve Erkek rencilerin PSne likin n lm
Puanlarna Gre Varyans Analizi Sonular
Varyansn kayna Kareler toplam sd Kareler ortalamas F p
Gruplar aras 1.379,32 1 1.379,32
Gruplar ii 17.642,08 44 400,95
Toplam 19.021,41 45
3,440 p>0,05

Tablo 6: Gruplarda Yer Alan Kz ve Erkek rencilerin PSnin Alt leklerine
likin n lm Sonular
Alt lekler Gruplar Cinsiyet N X S
Kz 12 63,50 11,18
Deney grubu
Erkek 13 60,00 9,21
Kz 8 66,12 6,12
rgtleme
Kontrol grubu
Erkek 13 61,38 12,03
Kz 12 46,16 7,40
Deney grubu
Erkek 13 41,61 5,79
Kz 8 47,25 4,46
leme
Kontrol grubu
Erkek 13 43,84 8,65
Kz 12 31,33 5,05
Deney grubu
Erkek 13 28,46 3,55
Kz 8 31,00 3,81
Yardm alma
Kontrol grubu
Erkek 13 28,23 5,34
Kz 12 21,83 3,51
Deney grubu
Erkek 13 19,69 3,94
Kz 8 18,12 2,23
Ezberleme
Kontrol grubu
Erkek 13 20,07 4,46

Tablo 5teki deerler incelendiinde, gruplarda yer alan kz ve erkek rencilerin
strateji kullanmlar asndan aralarnda istatistiksel olarak nemli bir farkn olmad
grlmektedir. Gruplarda yer alan kz ve erkek rencilerin PSnin alt leklerine
ilikin, gruplarn strateji ortalamalar arasnda fark olup olmadn belirlemek
amacyla bu boyutlara ilikin puanlarn aritmetik ortalamalar ve standart sapmalar
hesaplanm ve bu sonular Tablo 6da verilmitir.
Tablo 6daki deerleri kullanarak her bir alt lee ilikin, kz ve erkek rencilerin
ortalamalar arasndaki farkn nemli olup olmadn belirlemek iin n lmlere
ilikin Varyans Analizi yaplm ve bu sonular Tablo 7de verilmitir.
Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
GK & SILAY 69
Tablo 7:Gruplarda Yer Alan Kz ve Erkek rencilerin PSne likin Alt
leklerinin n lm Puanlarna Gre Varyans Analizi Sonular
Alt lekler VK KT sd KO F p
GA 168,22 1 168,22
G 4.444,48 44 101,01 rgtleme
GN 4.612,71 45
1,665 p>0,05
GA 169,23 1 169,23
G 2.083,91 44 47,36 leme
GN 2.253,15 45
3,573 p>0,05
GA 92,06 1 92,06
G 877,08 44 19,93 Yardm alma
GN 969,15 45
4,619 p<0,05
GA 2,44 1 2,44
G 663,20 44 15,07 Ezberleme
GN 665,65 45
0,162 p>0,05

Tablo 7deki deerler incelendiinde, Yardm Alma alt lei dnda dier alt
leklerde strateji kullanmlar bakmndan cinsiyetler arasnda istatistiksel olarak
nemli farkllklarn olmad bulunmutur. Bu durum, denel ilem ncesinde kz ve
erkek rencilerin strateji kullanm dzeylerinin birbirlerine yakn olduunu
gstermektedir. n lm iin yaplan analizler srasyla son lm iinde
tekrarlanmtr. Denel ilemler sonrasnda, deney ve kontrol grubunda yer alan
rencilerin strateji kullanm dzeylerinin cinsiyetleri asndan aralarnda nemli bir
fark gsterip gstermediini belirlemek amacyla drt grubun PSnden aldklar
puanlarn analizi yaplmtr ve bu sonular Tablo 8de sunulmutur.

Tablo 8:Gruplarda Yer Alan Kz ve Erkek rencilerin PSne likin Son lm
Puanlarnn Aritmetik Ortalamalar ve Standart Sapmalar
Gruplar Cinsiyet N X SS
Kz 12 194,00 7,42
Deney grubu
Erkek 13 189,00 8,79
Kz 8 157,75 15,83
Kontrol grubu
Erkek 13 157,30 14,03

Tablo 8 incelendiinde, en yksek ortalamann deney grubunda yer alan kz
rencilere ve en dk ortalamann ise kontrol grubunda yer alan erkek rencilere ait
olduu grlmektedir. Standart sapmalar incelendiinde, en yksek standart sapmann
kontrol grubunda yer alan kz rencilere ait olduu ve daha heterojen yapda
Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
70 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
olduklar; en dk standart sapmann ise deney grubunda yer alan kz rencilere ait
olduu ve daha homojen yap gsterdikleri anlalmaktadr. Ortalamalar arasndaki
farkn nemli olup olmadn belirlemek iin drt grubun ortalamalar zerinden
Varyans Analizi uygulanm ve analiz sonular Tablo 9da verilmitir.

Tablo 9: Gruplarda Yer Alan Kz ve Erkek rencilerin PSne likin Son lm
Puanlarna Gre Varyans Analizi Sonular
Varyans
kayna
Kareler toplam sd
Kareler
ortalamas
F p
GA 455,26 1 455,26
G 18.488,38 44 420,19
GN 18.943,65 45
1,083 p>0,05

Tablo 9da yer alan deerler incelendiinde, gruplarda yer alan rencilerin strateji
kullanmlar bakmndan aralarnda istatistiksel olarak nemli bir farkn olmad
belirlenmitir. Gruplarda yer alan kz ve erkek rencilerin PSnin alt leklerine
ilikin, gruplarn strateji ortalamalar arasnda fark olup olmadn belirlemek
amacyla bu boyutlara ait puanlarnn aritmetik ortalamalar ve standart sapmalar
hesaplanm ve bu sonular Tablo 10da verilmitir.

Tablo 10: Gruplarda Yer Alan Kz ve Erkek rencilerin PSnin Alt leklerine
likin Son lm Sonular
Alt lekler Gruplar Cinsiyet n X S
Kz 12 76,75 4,39
Deney grubu
Erkek 13 75,69 4,98
Kz 8 62,50 8,38
rgtleme
Kontrol grubu
Erkek 13 63,46 6,45
Kz 12 55,66 3,22
Deney grubu
Erkek 13 53,69 3,79
Kz 8 44,75 7,28
leme
Kontrol grubu
Erkek 13 44,30 5,45
Kz 12 36,08 1,92
Deney grubu
Erkek 13 35,00 1,63
Kz 8 31,50 4,10
Yardm alma
Kontrol grubu
Erkek 13 29,92 5,07
Kz 12 25,50 1,62
Deney grubu
Erkek 13 24,61 2,06
Kz 8 19,00 2,20
Ezberleme
Kontrol grubu
Erkek 13 19,61 2,81
Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
GK & SILAY 71
Tablo 10daki deerleri kullanarak her bir alt lee ilikin elde edilen ortalamalar
arasndaki farkn nemli olup olmadn belirlemek iin son lmlere ilikin Varyans
Analizi yaplm ve bu sonular Tablo 11de sunulmutur.

Tablo 11:Gruplarda Yer Alan Kz ve Erkek rencilerin PSne likin Alt
leklerinin Son lm Puanlarna Gre Varyans Analizi Sonular
Alt lekler VK KT sd KO F p
GA 24,53 1 24,53
G 3.449,29 44 78,39 rgtleme
GN 3.473,82 45
0,313 p>0,05
GA 59,80 1 59,80
G 2.160,20 44 49,09 leme
GN 2.220,00 45
1,218 p>0,05
GA 36,15 1 36,15
G 768,21 44 17,45 Yardm alma
GN 804,37 45
2,071 p>0,05
GA 6,95 1 6,95
G 574,45 44 13,05 Ezberleme
GN 581,41 45
0,533 p>0,05

Tablo 11deki Varyans Analizi sonularna gre, rencilerin cinsiyetlerine gre
rgtleme, leme, Yardm Alma ve Ezberleme alt leklerinde strateji kullanmlar
arasnda nemli bir farkn olmad belirlenmitir.
Aratrma sonucunda ibirlikli gruplarda problem zme stratejileri retiminden
kz ve erkek rencilerin ayn dzeyde yararlandklar belirlenmitir. Aratrmann bu
sonucunu, yurtiinde ve yurtdnda yaplan baz aratrma sonular da
desteklemektedir (Dhillon 1998; Israel 2004; Sencar & Erylmaz 2004). Deney ve
kontrol grubundaki kz ve erkek rencilerin problem zme stratejilerinden ayn
dzeyde yararlandklar grlmektedir. Ayrca deney grubundaki kz ve erkek
rencilerin kontrol grubundaki kz ve erkek rencilere gre daha stratejik olduu da
saptanmtr. Strateji ortalamalarndaki bu deiim, rencilerin srekli yardmlama
ve dayanma iinde olmasndan kaynaklanmaktadr.

Cinsiyetin Fizik Baars zerindeki Etkileri
Problem zme stratejilerini kullanan ibirlikli gruplardaki renciler ile geleneksel
retim yntemleri ile renim grm rencilerin akademik baarlar arasnda
cinsiyete gre anlaml farkllklar var mdr?
Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
72 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
Problem zme stratejileri retiminde cinsiyetin rencilerin fizik baars
zerindeki etkilerini incelemek amacyla deney ve kontrol grubunda yer alan
rencilerin Fizik dersindeki n lm baarlarna baklmtr. Bu amala gruplarn
Fizik Baar Testi (FBT)ne ilikin n-lm sonular Tablo 12de verilmitir.

Tablo 12: Fizik Baar Testine likin n lm Puanlarnn Cinsiyete Gre Sonular
Gruplar Cinsiyet N X SS sd t p
Kz 12 7,25 2,00
Deney grubu
Erkek 13 6,30 2,21
23 1,11 p>0,05
Kz 8 8,12 2,79
Kontrol
grubu
Erkek 13 5,92 1,84
19 2,18 p<0,05

Tablo 12 incelendiinde, deney grubunda yer alan rencilerin cinsiyet
deikeninin baar zerinde etkisinin nemli olmadn kontrol grubunda ise kzlarn
erkeklere gre daha baarl olduklarn grmekteyiz. Aratrmann sonunda cinsiyetin
baar zerindeki etkisini grmek amacyla baar testi son lm iin de
tekrarlanmtr. Son lmlerden elde edilen veriler Tablo 13te verilmitir.

Tablo 13: Fizik Baar Testine likin Son lm Puanlarnn Cinsiyete Gre
Sonular
Gruplar Cinsiyet N X SS sd t p
Kz 12 22,91 6,06
Deney grubu
Erkek 13 26,23 4,53
23 1,55 p>0,05
Kz 8 9,37 3,77 Kontrol
grubu
Erkek 13 8,84 2,67
19 0,37 p>0,05

Tablo 13teki son lmler incelendiinde cinsiyet deikeninin, rencilerin fizik
baars zerinde nemli bir etki yaratmadn gstermektedir.
Aratrma deseninde belirttiimiz gibi, deney grubuna problem zme stratejileri
ibirlikli renme yntemi ile kontrol grubuna problem zme stratejileri geleneksel
retim yntemleri ile verilmitir. Her iki grup iinde problem zme stratejileri ortak
olmasna ramen uygulanan yntem, gruplar arasnda farkllklar gstermektedir. Bu
nedenle aratrmann bu ksmnda rencilerin fizik baars zerinde uygulanan
retim ynteminin ve cinsiyetin ortak etkisine bal olarak anlaml bir farkllk
gsterip gstermedii incelenmitir. Buna ilikin sonular Tablo 14te verilmitir.
Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
GK & SILAY 73
Tablo 14: Uygulanan retim Yntemi ve Cinsiyete Gre Fizik Baar Testi
Puanlarnn ANOVA Sonular
Varyansn kayna Kareler toplam sd Kareler ortalamas F p
Yntem 2.640,776 1 2.640,776 132,545 0,000
Cinsiyet 21,419 1 21,419 1,075 0,306
Yntem x Cinsiyet 40,776 1 40,776 2,047 0,160
Hata 17.804,000 42 19,924
Toplam 3.681,478 45

Uygulanan retim ynteminin ve cinsiyetin, rencilerin fizik baars zerindeki
ortak etkisinin anlaml kmad bulunmutur [F(1-42)=2,04; p>0,05]. Baka bir
anlatmla, ibirlikli renme yntemi ve geleneksel yntemlere gre ders ileyen
rencilerin fizik baar testi ortalamas, cinsiyete gre anlaml bir fark gstermedii ve
ayn test puanlarnn ise uygulanan retim ynteme gre anlaml bir farkllk
gsterdii Tablo 14ten anlalmaktadr.
birlikli renme yntemi ile problem zme stratejilerini inceleyen rencilerin
fizik baar ortalamas ( =24,64) geleneksel yntemlere gre problem zme
stratejilerini inceleyen rencilerin fizik baar ortalamasndan ( =10,42) daha
yksektir. Bu iki grubun fizik baar ortalama puanlar arasndaki fark anlaml
bulunmutur [F(1-42)=0,00; p<0,05]. Aratrmann bu sonucunu, yurtiinde ve
yurtdnda yaplan baz aratrma sonular da desteklemektedir (Chang & Lederman
1994; Gk & Slay 2004; Heller, Keith & Anderson 1992; Kaptan & Korkmaz 2002;
Leonard, Dufrense & Mestre 1996; Morse & Morse 1995; Tao 2001). Aratrma
bulgularna gre, deney grubunun baarl olmasnn nedenleri; deney grubuna
uygulanan ibirlikli renme ynteminin etkili olmas, sistematik bir ekilde problem
zme stratejilerinin anlatlmas ve rencilerin de bu stratejileri planl bir ekilde
uygulamasnn bir sonucu olduu sylenebilir. Kontrol grubunda yer alan rencilerin
problem zme stratejilerini gelitirememelerinin nedenleri ise; problemleri bireysel
olarak zmeleri, zm srasnda arkadalar ile bilgi alverii yapmamalar,
anlamad konular veya problemleri retmenlerine veya arkadalarna sormaktan
ekinmeleri, problem zerken srekli zlm rneklerden faydalanmalar, hangi
forml nerede, nasl, ve ne zaman kullanmalar gerektiini bilmemeleri ve en nemlisi
problem zerken srekli retmeni model almalar eklinde sylenebilir. Bu sonulara
baklarak, ibirlikli renme ynteminin geleneksel renme yntemlerine gre
problem zme stratejileri retiminde daha etkili olduu sylenebilir (Heller, Keith &
Anderson, 1992).
rencilerin fizik baars cinsiyete gre anlaml bir fakllk gstermemitir [F(1-
42)=0,30; p>0,05]. Aratrmaya katlan kz rencilerin fizik baar ortalamas
( =16,14), erkek rencilerin fizik baar ortalamasna ( =17,53) yakn olduu
Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
74 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
bulunmutur. Bu bulgu, cinsiyet deikenin rencilerin fizik baars zerinde nemli
bir etki yaratmadn gstermektedir.

Problem zme Yapraklarnn Deerlendirilmesi
Problem zme stratejilerini kullanan ibirlikli gruplardaki renciler ile geleneksel
retim yntemleri ile renim grm rencilerin problem zme yapraklarnda
kullandklar problem zme stratejileri cinsiyetlere gre anlaml farkllklar var mdr?
Problem zme yapraklarnn deerlendirilmesi sonucunda da cinsiyetler arasnda,
problem zme stratejilerini kullanma ve problem zme davranlarn gsterme
asndan byk farklar olmasa da, kz ve erkek rencilerin farkl stratejileri ve
davranlar kullanmay tercih ettikleri belirlenmitir. Aratrmann bu sonucunu,
yurtiinde ve yurtdnda yaplan baz aratrma sonular da desteklemektedir
(Dhillon, 1998; Hazari, Tai & Sadler, 2007; Israel, 2004; Sencar & Erylmaz, 2004).
Kzlarn daha fazla tercih ettii stratejiler ve davranlar; verileri yazma, ekil
izme, amaszca rastgele ilemler yapma, anlaml bir sonu buluncaya kadar ilemler
yapma, doru cevab bulamadn fark etme olarak sralanabilir. Bu strateji ve
davranlardan doru cevab bulamadn fark etme, problemi doru olarak
zenlerin, zemeyenlere gre daha fazla gsterdikleri bir davran iken, amaszca
rastgele ilemler yapma ve anlaml bir sonu buluncaya kadar ilemler yapma
baarsz problem zmlerinde sklkla gsterilen davranlardr. Verilenleri yazma
ve sekil izme ise problemi doru olarak zenlerle, zemeyenleri ayrt edici
stratejiler ve davranlar deildir.
Erkeklerin kzlara oranla daha fazla kullandklar stratejiler ve gsterdikleri
davranlar; uygun bir zm yolu bulma, ilem yanln fark etme, tablo yapma,
bant bulma olarak sralanabilir. Bu stratejiler ve davranlardan uygun bir zm
yolu bulma, ilem yanln fark etme ve tablo yapma problemi doru olarak
zenlerin, zemeyenlere gre daha fazla kullandklar stratejiler ve davranlar iken,
problemin sonucunu kontrol etme ve bant bulma problemi doru zenler ile
zemeyenleri ayrt edici stratejiler ve davranlar deildir.
Kz rencilerin verileri yazma stratejisini erkeklere oranla daha fazla
kullanmalar, onlarn problem zme basamaklarna daha fazla zen gsterdikleri ve
daha kalpsal dnce modellerine sahip olduklarn gstermektedir. ekil izme
problemin anlalmasn kolaylatran, problemin somutlatrlmasn salayan bir
stratejidir. Kzlarn bu stratejiyi daha fazla tercih etmeleri, onlarn erkeklere oranla
daha somut dnce modellerine sahip olduklarn ve zerinde altklar problemi
somutlatrmaya erkeklere oranla daha fazla ihtiyalar olduunu gstermektedir.
Kz renciler doru cevab bulamama nedenlerini, erkeklere gre daha fazla fark
etmekte, anlaml sonu buluncaya kadar ilemler yapmakta, sonula daha fazla
ilgilenmekte ve anlamlla nem vermektedirler. Erkek rencilerin doru cevab
Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi
GK & SILAY 75
bulamama nedenleri ise; kendilerine olan ar gven, yanl yapmamaya artlanmalar,
kendilerini ve problem durumunu doru olarak deerlendirmeme, yapamayacam
veya bilmiyorum demenin zayflk olduu dncesini tamalar eklinde
sralanabilir.
Erkek rencilerin zm iin uygun zm yolu bulma davrann kzlardan
daha fazla gstermeleri, onlarn ilemleri bilme, bilgileri transfer etme ve soruyu
alglama hususlarnda kzlardan daha baarl olduklarn dndrmektedir; ancak
erkek rencilerin kzlara gre sorular daha fazla okumalar, alg konusunda bir
genelleme yapmamz zorlatrr. Erkeklerin soruyu daha fazla okumalar bir alglama
eksikliinden veya tam olarak anlamadan bir eyler yapmamaya olan eilimlerinden
kaynaklanabilecei gibi, kz rencilerin de sorular daha az okumalar onlarn sorular
daha abuk algladklar anlamna gelmeyebilir. Kz renciler, abuk sklma, geriye
dnmek istememe gibi eitli nedenler ile alglayamadklar soruyu tekrar
okumayabilirler.
rencilerin ilem yanllarn fark etme konusundaki yetersizliklerini ilem
bilgilerinin yetersizliine, aceleciliklerine veya dikkat eksikliine balayabiliriz. Kz
rencilerin daha fazla ilem hatas yaptklar ve problem zerinde erkek rencilere
gre daha fazla altklar gz nne alnrsa kz rencilerin yaptklar hatalar fark
edememelerini iki sebebe indirgemi oluruz: lem bilgilerinin yetersizlikleri ve
dikkatsizlik.

Sonu
Aratrma sonucunda problem zme stratejileri retiminin uygulanan ynteme gre
zellikle ibirlikli renme yntemi zerinde rencilerin baarsn nemli ynde
etkiledii fakat cinsiyet deikeninin nemli bir etki yaratmad bulunmutur.

neriler
Aratrmadan elde edilen sonulara gre, bu alanda alacak aratrmaclara, program
gelitirme uzmanlarna, MEB yetkililerine, retmen yetitiren kurumlara, fizik
retmenlerine ve farkl retim basamaklarnda grev yapan tm retmenlere
aadaki neriler sunulabilir.
a- retmenler derslerinde, rencilerin strateji kullanmlarn gelitirecek renme
etkinliklerine daha fazla yer verebilir.
b- Cinsiyet faktrnn ibirlikli gruplarda problem zme stratejileri dnda ki
dier stratejiler zerindeki etkisi de aratrlabilir.
c- rencilerin davranlar ve tutumlar daha uzun srede gzlenebilir.

Cilt 5, Say 1, Haziran 2009
76 PROBLEM ZME STRATEJLERNN RENLMES VE BRLKL RENME
Kaynaka
Akgz, K. . (2003). Etkili renme ve retme. zmir: Eitim Dnyas Yaynlar.
Altun, M. (2002). lkretim ikinci kademede matematik retimi. Bursa: Alfa Yaynclk.
Avar, Z. & Alk, S. (2007). birlikli renme yntemi Birletirme I tekniinin sosyal bilgiler
derslerinde renci baarsna etkisi. Elementary Education Online, 6(2), 197-203.
Chang, H.P. & Lederman, N.G. (1994). The effects of levels of cooperation within physical
laboratory groups on physical science achievement. Journal of Research in Science Teaching,
31(2), 167-181.
Dhillon, A. S. (1998). Individual differences within problem-solving strategies used in physics.
Science Education, 32(3), 379-405.
Gk, T. & Slay, . (2004). birlikli gruplarda problem zme retim ynteminin zel grelilik
kuram konusuna uygulanmas zerine bir alma. VI. Ulusal Fen ve Matematik Eitimi
Kongresi, Marmara niversitesi, stanbul.
Hatfield, M.M., Edwards, N.T. & Bitter, G.G. (1997). Mathematics methods for elementary and
middle school teachers. Boston: Allyn-Bacon.
Hazari, Z., Tai, R.H. & Sadler, P.M. (2007). Gender Differences in introductory, University physics
performance: The influence of high school physics preparation and affective factors. Science
Education, 91, 847-876.
Heller, P., Keith, R. & Anderson, S. (1992). Teaching problem-solving through cooperative grouping
part I: Group versus individual problem-solving. American Journal of Physics, 60, 627-636.
srael, E. (2003). Problem zme stratejileri, baar dzeyi, sosyo-ekonomik dzey ve cinsiyet
ilikileri. Yaynlanmam yksek lisans tezi, Dokuz Eyll niversitesi, zmir.
Kalayc, . (2006). SPSS uygulamal ok deikenli istatistik teknikleri: Ankara: Asil datm Ltd. ti.
Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2002). The effects of cooperative problem-solving approach on creativity
in science course. Journal of Qafqaz, 9, 143-150.
Leonard, W.L., Dufrense, R.J. & Mestre, J.P. (1996). Using qualitative problem-solving strategies to
highlight the role of conceptual knowledge in solving problems, American Journal of Physics,
64(12), 1495-1503.
Morse, L.W. & Morse, D.T. (1995). The influence of problem-solving strategies and previous training
on performance of convergent and divergent thinking. Journal of Instructional Psychology, 22, 4.
zdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskiehir: Kaan Kitabevi.
Sencar, S. & Erylmaz, A. (2004). Cinsiyetin rencilerin elektrik konusunda sahip olduklar kavram
yanlglar zerindeki etkisi ve grlen cinsiyet farkllklarnn nedenleri. Hacettepe niversitesi
Eitim Fakltesi Dergisi, 26, 141-147.
Tao, P. K. (2001). Confronting students with multiple solutions to qualitative physics problems,
Physics Education, 36(2), 135-139.
Tavancl, E. (2002). Tutumlarn llmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yaynclk.
Tapnar, M. (2004). Kuramdan uygulamaya retim yntemleri. Elaz: niversite Kitabevi.
Mersin niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi

Anda mungkin juga menyukai