TOPIK 1 PENGENALAN KPD REKA CIPTA

1.1 Pengenalan Reka Cipta

1.1.1 Definisi
penghasilan suatu
produk/brgn/pengubahsuaian sesuatu
produk yg sedia ada bgi memenuhi
kehendak pengguna masa kini & akan dtg.
berasaskan gabungan 3 konsep iaitu
minda, kemahiran & sikap/nilai. Digabung
jalin bgi selesaikan mslh mlalui pencetusan
idea.
merangkumi bidang2 spt grafik, reka
bentuk perindustrian, tekstil, fesyen,
seramik, brgn logam halus, reka bentuk
bangunan & ukiran.
1.1.2 Sejarah Perkembangan Reka Cipta
Zmn Batu-dikenali sbg zmn Pra-revolusi
Industri. Brgn keperluan sendiri
termasuklah senjata spt kapak batu &
lembing.
Abad ke 17- Zmn Revolusi Industriterciptanya mesin & peralatan yg
memudahkan kerja manusia. Hasilkan
alatan logam, kerja anyaman & ukiran
Abad ke 18- Zmn Revolusi Industri
Pertama-enjin stim tlh dicipta oleh James
Watt dan diinovasikan oleh George
Stephenson yg jadikan enjin itu lebih baik.
Zmn Revolusi Industri Ke2-manusia bnyk
bergantung kpd tenaga elektrikterciptanya radio transistor & komputer.
Kesimpulan-setiap perubahan ke atas
suatu ciptaan bertujuan utk penuhi
keperluan serta kehendak manusia yg
tiada hadnya.

1.1.3 Bidang Reka Cipta

Grafik-kerja2 pengiklanan, pembungkusan
& penerbitan bhn2 bercetak.
Reka btk perindustrian-dibhgikan kpd
rekaan perabot, rekaan produk & rekaan
kenderaan.
Tekstil-berkaitan dgn rekaan pembatikan,
tenunan & anyaman.
Fesyen-rekaan btk pakaian seragam, fesyen
semasa, beg tangan & kasut.
Seramik-berkaitan dgn reka btk pasu, jubin,
pinggan mangkuk drpd seramik.
Brgn Logam Halus-berkaitan dgn reka btk
brg kemas, kutleri, ukiran logam.
Elektronik-berkaitan dgn kerja2 reka btk
bangunan, pengubahsuaian dalaman &
landskap.
Ukiran-berkaitan dgn kerja2 mengukir
hiasan, perabot & cenderamata.
1.2 Invensi Dan Inovasi
Invensi adlh proses mereka, atau memikir, utk
hasilkan sesuatu penemuan baru dgn daya
usaha sendiri melalui aktiviti2 spt eksperimen,
memikir & jlnkan penyelidikan.
Inovasi-pengubahsuaian kpd produk supaya
jadi lebih bertenaga & bermakna.
Terjadi/berlaku stlh produk itu direka cipta.
1.2.1 Perbezaan
Berlaku ke atas produk yg tlh dicipta cth, mesin
taip.
1.2.2 Evolusi Reka Cipta
dpt dilihat dlm penemuan2 & perkembangan2
dlm sains & teknologi.
Cth; persekitaran tmpt tinggal yg semakin baik
& berkualiti, perubahan dlm dunia fesyen, gaya
berpakaian & evolusi dlm industri muzik.

1.3 Pereka Dan Hasil Cipta

Sesorg berpotensi utk mereka cipta mpyi ciri2
berikut;
o berminat kpd suatu yg baru sama ada
brgn/peralatan kegunaan harian,
perindustrian & juga brgn yg berkaitan
dgn teknologi.
o melihat suatu perkara/permasalahan
drpd pelbagai persepsi.
o sentiasa berminat utk hasilkan suatu
produk.
o kreatif dlm suarakan idea & pendpt.
o sukakan cabaran & tdk berpuas hati
terhdp apa yg dianggap
normal/kebiasaan.
o bersikap positif & tdk takut dgn risiko.

Pereka cipta & ciptaan

Pereka Cipta
Komunikasi

Ciptaan

Tahun

William Cooke
Alexander G. Bell
JL Baird
Pertanian
Eli Whitney

Sist. Kod (Kod Morse)

Telefon
Televisyen

1834
1876
1926

Nesin pengasing
kapas dgn biji
Mesin Penuai

1793

Cyrus Hill
McCormick
John Deere
Bajak Keluli
Pengangkutan Darat
James Watt
Enjin stim
George Stephenson Lokomotif/Kepala
kereta api
Karl Benze
Kereta enjin
berpetrol 3 roda
Pengangkutan Air
Robert Fulton
Kapal stim kayuh
John Philip
Kapal selam
Holland
Pengangkutan Udara
Wright Brothers
Kapal terbang

1831
1837
1765
1825
1885
1807
1897
1903

Pereka Cipta
Ciptaan
Pengangkutan Udara

Tahun

Frank Whittle
Heirich Focke
Pembinaan
Abraham Darby
John McAdam
Henry Bessemer
Barangan Elektrik
Carl von Linde
Thomas Alva
Edison
Henry W Seely
Perubatan
Anton van
Leeuwenhoek
Wilhelm Rontgen

Enjin jet
Helikopter

1937
1937

Jambatan besi
Jalan raya bertar
Keluli

1779
1816
1855

Peti sejuk
Mentol lampu

1874
1880

Seterika elektrik

1882

Mikroskop

16321723
1895

Radiograf

1.3.1 Contoh Reka Cipta Dan Inovasi

Reka cipta dlm bidang pendidikan
o perubahan dr penggunaan papan
kapur kpd whiteboard & marker pen
kpd perisian tertentu dgn bantuan LCD
& komputer.
o hasil lukisan dicetak guna mesin
pencetak(plotter) & perisian reka
bentuk berbantukan komputer (CAD).
o PdP dilakukan melalui persidangan
terus-menerus di seluruh dunia.

Reka cipta & inovasi dlm bidang pengangkutan

o kenderaan semakin efisien dr segi
penggunaan bhn bakar. Inovasi juga
bantu kurangkan pencemaran spt
udara & bunyi.
o terciptanya k/api elektrik-laju &
jimatkan masa serta kurangkan
kesesakan lalu lintas di jln raya.
o pengangkutan udara-bolehkan
manusia bergerak dr satu tmpt ke satu
tmpt yg jauh.

Reka cipta & inovasi dlm bidang komunikasi

o terciptanya telefon bimbit yg semakin
canggih-hubungkan manusia.
o internet.
o persidangan video secara serentak. Beri
kemudahan kpd ahli perniagaan,
politik & para pendidik.
Reka cipta & inovasi dlm bidang pembinaan
o lebuh raya
o pembinaan & rekaan bangunan
pencakar langit

o
o

Perubahan yg berlaku melalui inovasi sgt sedikit

kerana;
o inovasi memerlukan org yg mpyi
keyakinan yg istimewa iaitu dpt
melihat mslh lalu & hasilkan satu
penyelesaian.
o inovasi libatkan risiko yg tinggi dr sgi
kwangan jika berlaku kegagalan.
o inovasi libatkan ancaman trhdp
pereka/hasil kerja dr penentang
perubahan.
o inovasi perlukan keyakinan thdp idea
yg dilahirkan.
o inovasi perlukan pemantapan bbrp btk
sist.paten yg tawarkan insentif &
perlindungan kpd pencipta..

1.3.2 Kptgn Reka Cipta Dlm M/P KH

Tujuh ciri yg gambarkan kptgn reka cipta dlm
KH;
o tumpuan yg lebih diberikan kpd aspek
reka cipta konkrit iaitu penghasilan
projek.
o berorentasikan teknikal yg berasaskan
kemahiran tangan & kemahiran
berfikir.

melibatkan berbagai bidang m/p spt

kerja kayu, logam, elektrik, elektronik,
pertanian & keusahawanan.
kesepaduan bidang melalui projek
gabungan.
libatkan penggunaan semula bhn
terbuang di persekitaran spt kayu,
logam, tekstil, tin terbuang, komponen
elektrik & elektronik.
projek utk memenuhi keperluan dlm
konteks sekolah, rumah, rekreasi,
bisnes & industri,
projek yg dihasilkan harus mpyi nilai
fungsi, harga, kesenian, estetika &
kegunaan harian.

1.3.3 Proses Reka Cipta( 8 proses)

Pengenalpastian Masalah
o mengenalpasti & menganalisis mslh
o pengumpulan data
Penjanaan & Pencetusan Idea
o secara semula jadi / terancang
Perekaan Projek
o lakaran idea
o lukisan kerja
Pemilihan Reka Bentul
o Mock-up
o Model
Perancangan Pembinaan Model
Berfungsi/Prototaip
o kos, bahan & peralatan
o kaedah & teknik pembuatan
Pembinaan Model Berfungsi/Prototaip
o model berfungsi sebahagian
o prototaip/model berfungsi penuh
Pengujian & Pengubahsuaian Model
Berfungsi/Prototaip
o Ujian makmal/Ujian Parameter
o Penambahbaikan prototaip

Pendokumentasian
o bukti utk paten
o rujukan utk pengeluaran

mikroeletrik, komputer,
telekomunikasi dll
Berasaskan sains masa
depan: Bioteknologi, sains
bahan, angkasa & satelit

TOPIK 2 PROSES REKA CIPTA 1

2.1 Pengenalpastian Masalah
perlu ambil kira perkara2 spt;
o harus peka pd keadaan sekeliling
o nyatakan mslh dgn ringkas & menjurus
kpd penyelesaiannya
o kreatif dlm menyelesaikan mslh &
projek yg dikenal pasti harus penuhi
keperluan & kehendak pengguna
o berkemahiran mengenal pasti faktor2
yg akan mempengaruhi mutu reka
cipta
o meramal kesan2 & akibat2 yg akan
dihasilkan oleh reka cipta
o membuat ramalan akan kegunaan2
baru, peluang2, mslh2 & risiko yg akan
timbul drpd reka cipta
2.1.1 Hukum Reka Cipta
berkait rapat dgn keperluan.- mendorong
seseorg utk mencipta & hasilkan sesuatu utk
penuhi keperluan tersebut.
ikut perspektif sosiologi, hukum reka cipta
dipengaruhi oleh 2 perspektif utama iaitu tahap
teknologi & tahap pengguna
Tahap Teknologi
Berasaskan sumber asli:
Pertanian & Mineral
Industri ringan: Tekstil,
kasut dll
Industri berat: Keluli,
pembinaan kapal, kereta &
kejuruteraan
Teknologi tinggi:
Instrumen, gentian optik,

Tahap Pengguna
Sara hidup
Keperluan
Kemahuan
Lebihan
pendapatan

reka btk, proses & peralatan yg

digunakan.
-catatkan maklumat yg relevan
-ambilkan gambar jika perlu
-data tepat jika kerap buat
pemerhatian.

Kemewahan

Semakin tinggi tahap kemampuan seseorg

maka semakin tinggi pula tahap teknologi yg
diinginkan.

2.1.2 Pernyataan awal mslh

mslh yg dinyatakan perlu tunjukkan situasi yg
bermslh & keperluan individu yg terlibat.
Berikut adlh cara penyelesaian mslh;
o Mengapa?
-mengapakah anda hasilkan produk
tersebut?
o Bagaimana?
-bagaimana anda hdk buat produk?
o Bila?
-bilakah produk yg anda hasilkan akan
dikeluarkan?
o Siapa?
-Anda hasilkan produk tersebut utk
siapa?
o Apa?
-apakah hasil produk anda yg dapat
menyelesaikan mslh?
o Di mana?
-Di manakah anda akan memasarkan
produk tersebut?
2.1.3 Pengumpulan data & maklumat
boleh dipecahkan kpd 5 bahagian;
o Kaedah Pemerhatian
-ke atas penggunaan suatu alatan
sama ada di tapak industri, pusat
penyelidikan, & tmpt2 yg boleh dptkan
maklumat berkaitan dgn teknologi,

Kaedah Soal Selidik

-guna satu borang yg mpyi bbrp item
soalan & maklumat yg perlu dijawab
oleh responden
-responden perlu dikenal pasti terlebih
dahulu
-boleh bantu utk dptkan maklumat &
data yg diperlukan

2.2 Penjanaan dan pencetusan idea

2.2.1 Penjanaan idea
kaedah utama bgi dptkan idea ialah imaginasi.
imaginasi harus digabungkan dgn sikap yg
sesuai & usaha mental yg berterusan.
2.2.2 Pencetusan idea
pencetusan idea semulajadi-lamunan,
berkhayal, bakat yg dianugerahkan Tuhan,
pengalaman atau datang secara kebetulan
pencetusan idea terancang-melalui
pemerhatian & pengamatan serta penumpuan
kpd teknik2 pemikiran iaitu pemikiran logikal,
analitikal, kritikal, intuitif, sumbangsaran &
lateral.
Pemikiran
Pemikiran
Logikal

Pemikiran
Analitikal

Ciri2
Tekankan kpd apa yg
betul & apa yg salah.
Betul dr segi logik &
kenyataan hidup
sebenar.
menganalisis mslh dgn
cara memecahkan mslh

Pemikiran
kritikal

Pemikiran
Intuitif

Pemikiran
sumbangsaran

Pemikiran
Lateral

besar kpd bhgn2 yg

lebih kecil supaya
ditangani.
Mengenalpasti
kesilapan, kelemahan,
kekurangan &
kesalahan pd sesuatu
idea atau cdgn.
Membuang atau
memperbaiki semua
faktor2 kesalahan &
kelemahan maka yg
tinggal faktor2 yg betul
& baik
Berdsrkan suara hati
atau ikut gerak hati &
naluri.
digunakan dlm
akt.kumpulan.
bertujuan penjanaan
idea yg lebih kreatif utk
buat kptsn.
Lari dr cengkaman
idea2 lama.
Cabar konsep2 yg telah
diterima pakai.
Rancang jana idea2
baru.

Pemikiran Lateral
o Pengasas-Dr Edward De Bono
o bermaksud selesaikan mslh dgn
gunakan daya imaginasi sehingga
hasilkan pendekatan yg kelihatan luar
biasa ttpi amat berkesan.
o 5 langkah yg boleh diaplikasikan dlm
proses pemikiran lateral
i. mengenal pasti idea2
dominan/utama dlm mslh yg dihadapi
ii. melihat suatu mslh drpd sudut2 yg
berlainan
iii. bebas & tiada sekatan a/bila
keluarkan idea

iv. Gunakan idea2 yg diberikan oleh org

lain
v. Merumus semua idea yg direkodkan
utk dptkan penyelesaian yg berkesan
o

Beberapa kptgn pemikiran lateral;

i. Pembinaan idea baru
ii. Pembaharuan dlm perkembangan
produksi & sist.pemasaran.
iii. Penyelesaian mslh & membuat
keputusan.
iv. Pengkajian data drpd pelbagai sudut
utk dptkan maklumat berguna.
v. Mencari jln bgi mengecilkan
pendapat.

Pemikiran kritis
o ialah suatu penerokaan yg bertujuan
utk mengkaji situasi, fenomena,
persoalan atau mslh utk hasilkan
rumusan yg merangkumi semua
maklumat yg ada.
o seseorg yg berfikiran kritis sentiasa
menilai sesuatu idea dgn sistematik
sblm menerimanya.
o Pemikiran ini memerlukan kemahiran
utk buat analisis data atau maklumat
yg hdk dikritis dgn cara;
membanding
membeza
menyusun atur
mengelas
mengenal pasti sebab &
akibatnya
o Tujuan pemikiran kritis-elakkan buat
kesilapan dlm cara berfikir, meneliti &
menyoal perkara2 tidak munasabah
serta membuat keputusan &
perancangan tdk berdsrkan maklumat
yg ada.

Pemikiran Kreatif
o ditakrif sbg operasi berfikir yg dpt
mengembangkan idea atau mencipta
idea, hasil, metafora dan analogi
ataupun merekacipta sesuatu yg baru.
o Aspek2 utama merujuk kpd sifat kreatif
Bakat kreatif yg semulajadi
Proses kreatif
Produk kreatif
Penekanan terhdp kreativiti &
persekitaran yg menyokong.

2.2.3 Pemikiran penyelesaian mslh

Kemahiran penyelesaian mslh biasanya
mengikut langkah2 berikut;
o mengenal pasti mslh yg dihdpi
o cari sebab & punca2 timbul mslh &
apakah yg diperlukan utk selesaikan
mslh.
o tentukan mslh yg sebenar/utama dgn
memfokuskan isu yg ptg. Kenal pasti
halangan2 & bgmn wujud halangan.
o fikirkan & senaraikan kemungkinan2
penyelesaian mslh.
o kaji dgn teliti kemungkinan2 kesan &
akibat sekiranya cdgn penyelesaian
tersebut dilaksanakan.
o pilih penyelesaian yg terbaik berdsrkan
maklumat2 di atas.
2.3 Gaya pemikiran kritis dan kreatif
2.3.1 Gaya pemikiran kritis
Gaya Pragmatik
o ptgkan keadaan sebenar & utamakan
apa yg pratikal & perkara yg boleh
dilakukan dgn beri keutamaan kpd
maklumat & fakta dlm buat penilaian.

Gaya Negatif
o berfungsi terbitkan penilaian &
keputusan.
o bero fokus kpd kesan2 aspek negatif &
membolehkan seseorg itu melihat
kesan & risiko di atas apa yg berlaku.
o Sifat2 Gaya Negatif
mengemukakan alasan negatif
mencari alasan mengapa
sesuatu itu gagal
menduga penolakan
mengemukakan mslh & risiko
Gaya Analitikal
o ciri2nya;
mencari fakta & maklumat
secukupnya berkenaan topik
yg difikirkan
mencari bbrp jln utk
selesaikan mslh yg difikirkan
menilai baik buruk jln yg
difikirkan logik.
membuat keputusan utk pilih
satu jln yg difikirkan baik
memikirkan cara utk
laksanakan keputusan itu.
Gaya Objektif
o mementingkan fakta & maklumat yg
tdk mengandungi unsur2 emosi atau
sensasi.
o ciri2nya;
mengemukakan fakta yg ada
tanpa menyebelahi mana2
pihak.
tidak membuat tafsiran terhdp
fakta2 yg ada.
membezakan fakta drpd
pendapat.

membezakan fakta drpd

keyakinan

Gaya Saintifik
o mengutamakan prosedur dlm buat
andaian & spekulasi.
o juga berasaskan tahap ilmiah yg sesuai
& relevan.
o ciri2nya;
mencari kebenaran sains
melalui pengutipan data &
menganalisanya
tindakan berperingkat &
tersusun
membentuk hipotesis ttg
sesuatu fenomena
memperkukuhkan &
mempertahankan hipotesis
Gaya Sistematik
o Ciri2nya;
bertindak mengikut tahap yg
sesuai
mengikut panduan & kriteria
yg tlh ditetapkan
berasaskan fakta & maklumat
mengambil kira risiko & kesan
jangka masa panjang atau
pendek.

2.3.2 Gaya pemikiran kreatif

Gaya Lateral
Gaya projektif
Gaya Negatif
Gaya Positif
Gaya Analitikal
Gaya Imaginatif

TOPIK 3 PROSES REKA CIPTA II

3.1 Perekaan Projek
Proses Perekaan Projek

Penjanaan idea
Lakaran
Ya

Tidak
Sesi
Kritik/Sumbangsaran

Lukisan Kerja
Ya

Tidak
Sesi
Kritik/Sumbangsaran

Lukisan kerja dpt dilukis secara;

o Lukisan ortografik
o Lukisan pemasangan/ceraian
o Lukisan isometrik

Langkah2 yg perlu dipatuhi utk perekaan projek

o menjana idea dlm btk lakaran yg
lengkap
o menyediakan lakaran perkembangan
idea
o menyediakan lakaran akhir/pilihan
o menyediakan lukisan kerja yg lengkap

3.2 Pemilihan Reka Bentuk

Mestilah berdsrkan ciri2 berikut;
o keberkesanan sesuatu projek berfungsi

o
o
o
o
o
o
o
o

projek yg dihasilkan mpyi rupa btk &

kemasan yg sesuai & menarik
Bhn binaan utk projek sesuai, mudah
didapati & tahan lama
gunakan kaedah binaan yg sesuai &
mudah
peralatan utk buat projek mudah
didapati & mencukupi
peruntukan masa yg mencukupi
kos yg sesuai mengikut kualiti projek &
sasaran pengguna
projek mestilah selamat digunakan
mpyi nilai kormersial

3.3 Perancangan Pembinaan Model /Prototaip

3.3.1 Aspek Perancangan
Bahan
Peralatan
Masa
Kaedah & Teknik Pembuatan
Pengiraan Kos
3.3.2 Lakaran & Ilustrasi
Lakaran-elemen yg sgt ptg utk memvisualkan
rupa & btk sesuatu idea. Membolehkan
komunikasi yg berkesan berbanding guna
perkataan.
satu proses formal & boleh dibuat dlm 2D atau
3D.
3.3.3 Penyediaan Langkah Kerja
sesuai dalam btk Carta Gantt. rujuk m/s 49
(Jadual 3.1)
3.3.4 Mock-Up
dibina sblm model sebenar dihasilkan.
diperbuat drpd bhn2 lembut spt foam, gabus,
polistirena, kadbod & kayu jelutong.
Ciri2 mock-up
o dikenali sbg model olok2

dibuat sblm model atau prototaip

digunakan utk menilai & melihat reka
btk dlm 3D.
o dibuat tanpa skala & ukuran
o menggunakan bhn2 lembut spt foam,
polistirena mounting board
o dibuat lebih drpd satu utk
perbandingan
Kelebihan2
o dpt tunjukkan operasi sistem &
pastinya dpt kritikan drpd pereka cipta.
Boleh wujudkan penambahbaikan yg
sempurna.
o pengguna & pereka secara kolektif
boleh menukar idea & reka btk dgn
mudah hanya gunakan alat biasa spt
pen, gunting, pisau dll. Oleh itu, mockup adalah satu perbincangan
sederhana & pemudah cara ant. pereka
& pengguna.
o bantu mudahkan kerja2 merentasi
sempadan displin, membawa bersama2
satu pasukan yg berbeza bgi hasilkan
daya reka cipta yg lebih inovatif.
o digunakan utk lakukan ujian
kebolehgunaan awal dlm proses
pembangunan reka btk.
o digunakan utk lakukan pelbagai ujian
kefungsian krn ia adalah murah utk
dibuat sbrg penambahbaikan.
o
o

3.4 Ergonomik Dan Estetik

3.4.1 Ergonomik
perkataan Greek-Ergos yg bermaksud
kerja/tugas & digabungkan dgn perkataan
Nomos bermaksud peraturan/undang2
boleh ditakrifkan sbg penggunaan sains biologi
dgn mengaitkan sains kejuruteraan utk capai
penyesuaian yg optima di ant. manusia dengan
kerjanya & manfaatnya diukur dlm btk

kecekapan, keselesaan, keselamatan serta

kesihatan manusia.
Akibat Tiada Nilai Ergonomik boleh sbbkan
pekerja;
o lakukan kerja berulang2 krn
kedudukan peralatan yg tdk betul.
o penggunaan daya yg bnyk krn tdk ada
alat bantu.
o postur badan yg tdk sesuai & kaku.
o kerja akan dilakukan dgn jangka masa
yg lebih panjang
Cabaran & Halangan Di Malaysia
o Bidang ergonomik masih baru & sering
disalahertikan oleh bnyk pihak
terutamanya pihak majikan yg
menganggap sesuatu pembaziran masa
& wang.
o kekurangan penyelidik utk perkenalkan
& mendalami bidang ini.
o pekerja industri yg kebanyakkannya
berpendidikan rendah
o kebanyakkan pihak pengurusan kurang
prihatin terhdp keselamatan &
kesihatan pekerja.

3.4.2 Estetik
dr perkataan Yunani aisthesis bermakna
kepekaan
tumpukan kpd hal2 bersangkutan dgn
kecantikan & keindahan.
o Asas Reka Bentuk
o Unsur2 Reka Bentuk
Garisan
Bentuk/Rupa
Bentuk 3D
Tekstur
Ruang
Warna
Ton Warna

TOPIK 4 PROSES REKA CIPTA III

4.1 Model, Model Komputer & Prototaip
4.1.1 Model
ditakrifkan sbg replika berskala yg digunakan
utk penyelesaian mslh reka btk.
Model statik-tidak mpyi bhgn bergerak.
Kadang2 hanya tunjukkan sebahagian yg
berfungsi. Boleh dibina guna skala penuh atau
tdk.
Model kerja-tunjuk semua bhgn yg bergerak &
berfungsi dgn jelas. Tujuannya-utk uji bgmn
pelbagai bahagian sepatutnya bersama2 &
bgmn reka btk berfungsi.
4.1.2 Model Komputer
adlh ilustrasi komputer gunakan perisian
komputer yg sesuai spt guna 3D solid dlm
AutoCad.
membolehkan model dilihat drpd pelbagai
sudut.
membolehkan pereka utk gunakan pelbagai
warna & tekstur & sgt mudah ubah sifat produk
walaupun selepas saja ia dikritik.
Kelebihan;
o boleh lihat btk produk dr semua arah
pandangan dgn jelas & meneliti setiap
bhgn dlm btk ceraian & keratan
o kenal pasti kesilapan yg berpotensi &
betulkan serta merta.
o membolehkan pereka utk
bereksperimen dgn pelbagai bhn,
akhirnya memilih bhn2 terbaik utk
reka btk yg dipilih.
o pengkritik boleh beri pelbagai kritikan
& pengubahsuaian boleh dibuat dgn
segera & boleh sentiasa diubah
sehinggan menyelesaikan mslh yg
dibincangkan.

model 3D boleh dilihat & dikritik oleh

ramai org sekaligus dgn merujuk kpd
komputer masing2.
boleh mengira kos produk siap. Cth
perisian CAD.

4.1.3 Prototaip
Kelebihan;
o boleh dikendalikan secara fizikal oleh
pereka, pasukan reka btk & pengkritik
berpotensi.
o dpt uji setiap kefungsian produk yg tdk
dpt ditunjukkan oleh model komputer.
o prototaip berskala penuh spt kereta
membolehkan pereka utk uji di
luar/tmpt sebenar & tdk dpt dilakukan
dgn tepat oleh CAD.
o kesilapan reka btk mudah dikesan
o boleh diuji dgn bakal pelanggan &
kump. fokus.
4.2 Pembinaan Model & Prototaip
4.2.1 Alatan, Mesin Mudah Alih & Bahan
proses pembinaan produk
o Mengukur Dan Menanda
o Memotong
o Membentuk
o Mencantum
o Membuat kemasan

Alatan tangan(Rujuk m/s 71-77)

Bahan
o Kayu
papan lapis
papan cip (Chipboard)
papan gentian (fibreboard)
Logam
o Logam ferus
besi tuang

keluli berkarbon tinggi,

sederhana
keluli aloi
Logam bukan ferus
Aluminium
Kuprum
Loyang
Gangsa
Timah
Zink

Plastik-3 kategori
o Plastik semula jadi
o Plastik semi-sintetik
o Plastik sintetik

4.2.2 Prosedur Kerja(Rujuk m/s 81)

lebih kpd Carta Gantt
4.2.3 Proses Pembuatan & Pembinaan
Tujuan penghasilan model;
o membtk model yg hampir sebenar dgn
produk yg dihasilkan.
o boleh ditinjau dgn jelas & teliti dr aspek
ukuran, kestabilan, ketahanan &
kekuatan produk.
o mengenal pasti segala mslh yg dpt
diatasi pd peringkat awal & ketika
pelaksanaan sesuatu produk prototaip
yg dihasilkan.
o menentukan model yg direka bentuk
boleh berfungsi.
4.2.4 Penyediaan Lukisan Kerja
3 jenis lukisan kerja
o Lukisan Ortografik
o Lukisan Isometri
o Lukisan Pemasangan/Butiran/Ceraian

4.2.5 Perancangan kerja

boleh rancang dgn sistematik kerja2 dlm
pembuatan model/prototaip produk.
4.3 Pembinaan & Pemasangan
4.3.1 Kemasan
Tujuan;
o melindungi permukaan prototaip drpd
rosak spt karat.
o menambah mutu, kualiti nilai estetika
& komersial produk.
o menambah kemampuan daya
ketahanan kehausan.
Pemilihan jenis kemasan bergantung kpd
kesesuaian produk & penggunaan produk yg
dihasilkan.
4.3.2 Pengujian, Penilaian & Penambahbaikan
Prototaip
Pengujian Prototaip
o 3 jenis
Ujian Makmal
Ujian Parameter
Ujian Berkomputer
Penilaian Prototaip
o mengesan sebrg kelemahan &
kecacatan prototaip yg wujud supaya
kerja2 pembaikan boleh dilaksanakan
dgn segera.
Pembaikan Prototaip
o dijlnkan berdsrkan data/maklumat yg
diperolehi melalui pengujian &
penilaian yg dilakukan ke atas
prototaip tersebut.
o cdgn pembaikan boleh libatkan kerja2
spt;
menambah/mengurangkan
kefungsian mengikut
spesifikasi cdgn projek.

gunakan bhn/kemasan yg
lebih baik
gantikan komponen yg lebih
baik & canggih.
gantikan komponen yg alami
kerosakan ketika kerja2
pembinaan & pemasangan
bhn & ukuran mesti sama dgn
produk sebenar
mempunyai fungsi yg sama
dgn produk sebenar

TOPIK 5 ILUSTRASI
5.1 Lakaran
boleh dibahagikan kpd bbrp btk;
o Lakaran pandangan perspektif
o Lakaran Bulatan Isometri
o Lakaran Bentuk Yang Kompleks
o Bayang objek
5.1.1 Lakaran Idea
Tujuan- utk menterjemahkan tugasan dlm
perkataan atau cara kita sendiri iaitu lakaran.
digunakan utk menyusun & memahami mslh.
5.1.2 Lakaran Perkembangan Idea
kesinambungan drpd lakaran idea.
dlm bhgn ini, seorg pereka cdgkan rupa btk
projek, spesifikasi projek, kefungsian, keperluan
bhn & alatan serta seumpamanya.
lakaran perkembangan idea diteruskan dgn
membuat lakaran perincian dgn btk yg lebih
melibatkan perkongsian idea yg melihat kpd
ciri2 reka cipta spt berikut;
o Estetika
kecantikan, warna, btk,
garisan, tekstur & perkadaran
o Ergonomil

saiz, fungsi, pergerakkan &

imbangan
Keselamatan
selamat kpd pengguna &
projek.
Ekonomi
kos & masa
Kefungsian
berfungsi dgn sempurna &
dptkan selesaikan mslh
Bahan
Jenis, kegunaan, kesesuaian &
ketahanan

o
o

5.1.3 Lakaran Projek Pilihan

merupakan lakaran terakhir yg dipilih setelah
membuat kesemua lakaran perkembangan idea
yg melibatkan semua komponen berdsrkan
spesifikasi & ciri2 yg tlh dibincangkan sebelum
ini.
5.2 Lukisan Kerja
Tiga jenis lukisan kerja
o Lukisan Ortografik
o Lukisan Isometri
o Lukisan pemasangan / Lukisan Butiran
Tujuan lukisan kerja;
o gambarkan projek yg sebenar yg akan
disiapkan
o mengetahui dimensi atau ukuran
bhgn2 projek amali
o menyenaraikan bhn2, alatan serta bhn
kemasan yg akan digunakan
o menyenaraikan langkah2 dlm
menyiapkan projek amali
o mengenal pasti bhn kemasan yg sesuai
digunakan

5.2.1 Lukisan 2D
Lukisan Ortorgrafik
o Definisi
satu lukisan yg dpt tunjukkan
btk objek dgn tepat dlm dua
atau lebih pandangan di atas
satah2 yg bersudut tepat ant.
satu sama lain.
o Satah Unjuran Ortorgrafik
3 satah utama
satah tegak
satah ufuk
(mendatar)
satah menegak
tambahan (susuk)
5.2.2 Lukisan 3D
Lukisan Isometri
o sejenis lukisan 3D yg diberi ukuran
kelebaran, ketinggian & kedlmn.
o membolehkan pereka melihat ketiga2
permukaan objek serentak.