Anda di halaman 1dari 12

Penentuan Kalor Pelarutan Etanol dalam Air

Cara Kerja
buret

Lalu ukur suhu


air selama 2 menit
per selang waktu
0,5 menit

Ditambah
dengan
buret

air
Catat temperatur
larutan campuran
selama 4 menit per
selang waktu 0,5
menit.

etanol

yang sudah diukur


suhunya

kalorimeter

Percobaan
ke-...

Volume Air
(mL)

Volume Etanol
(mL)

18

29

27

19,3

36

14,5

36

11,6

36

5,8

45

4,8

Data Pengamatan
Tabel Suhu Air, Etanol, dan Campuran
No.
Tugas
1
2
3
4
5
6

Waktu Pengukuran Suhu Air


per 0,5 menit (C)
T rata0,5
1
1,5
2
rata
26,5
26
26
26
26,125
26
25,5 25,5 25,5
25,625
25
25,5 25,5 25,5
25,375
25,5 25,5 25,5
26
25,625
25,5 25,5 25,5 25,5
25,5
25,5 25,5 25,5 25,5
25,5

Perhitungan

Suhu
Etanol

Waktu Pencampuran per 0,5 menit (C)

(C)

0,5

1,5

2,5

3,5

25
25
25
25
25
25

30
31,5
31
30,5
28,5
27,5

31
32
31,5
31
29
28

31
32
31,5
31
29
28

31
32
31,5
31
29
28

31
32
31,5
31
29
28

31
32
31,5
31
29
28

30,5
31,5
31,5
31
29
28

30,5
31,5
31,5
31
29
28

Pelarutan 1

Tcampuran saat 0 menit = 30,696 C


Tair = (30,696 26,125) C = 4,571 C
Tetanol = (30,696 25) C = 5,696 C
Vair = 18 mL
air = 1 g.mL-1
mair = air x Vair = 18 g
Vetanol = 29 mL
etanol = 0,793 g.mL-1
metanol = etanol x Vetanol = 23 g
Q diserap air, q7:
q7 = mair x sair x Tair
= 18 g x 4,2 J.g-1.C-1 x 4,571 C
= 345,5676 J
345,57 J
Q diserap etanol, q8:
q8 = metanol x setanol x Tetanol
= 23 g x 1,92 J.g-1.C-1 x 5,696 C
= 251,53536 J
251,54 J
Q diserap kalorimeter, q9:
q9 = k x Tair
= 16,193 J.C-1 x 4,571 C
= 74,018203 J
74,02 J

q10 = q7 + q8 + q9
= 345,57 J + 251,54 J + 74,02 J
= 671,13 J
H =

q10
q
q V
671,13 58
Ve tan10ol 10 molar
1342,26 J.mol-1
mole tan ol Vmolar
Ve tan ol
29

Pelarutan 2

Tcampuran saat 0 menit = 31,946 C


Tair = (31,946 25,625) C = 6,321 C
Tetanol = (31,946 25) C = 6,946 C
Vair = 27 mL
air = 1 g.mL-1
mair = air x Vair = 27 g
Vetanol = 19,3 mL
etanol = 0,793 g.mL-1
metanol = etanol x Vetanol = 13,305 g
Q diserap air, q7:
q7 = mair x sair x Tair
= 27 g x 4,2 J.g-1.C-1 x 6,321 C
= 716,8014 J
716,80 J
Q diserap etanol, q8:
q8 = metanol x setanol x Tetanol
= 13,305 g x 1,92 J.g-1.C-1 x 6,946 C
= 177,43974 J

177,44 J
Q diserap kalorimeter, q9:
q9 = k x Tair
= 16,193 J.C-1 x 6,321 C
= 102,355953 J
102,36 J
q10 = q7 + q8 + q9
= 716,80 J + 177,44 J + 102,36 J
= 996,6 J
H =

q10
q
q V
996,6 58
Ve tan10ol 10 molar
2994,96 J.mol-1
mole tan ol Vmolar
Ve tan ol
19,3

Pelarutan 3

Tcampuran saat 0 menit = 31,25 C


Tair = (31,25 25,375) C = 5,875 C
Tetanol = (31,25 25) C = 6,25 C
Vair = 36 mL
air = 1 g.mL-1
mair = air x Vair = 36 g
Vetanol = 14,5 mL
etanol = 0,793 g.mL-1
metanol = etanol x Vetanol = 11,499 g
Q diserap air, q7:
q7 = mair x sair x Tair

= 36 g x 4,2 J.g-1.C-1 x 5,875 C


= 888,30 J
Q diserap etanol, q8:
q8 = metanol x setanol x Tetanol
= 11,499 g x 1,92 J.g-1.C-1 x 6,25 C
= 137,988 J
137,99 J
Q diserap kalorimeter, q9:
q9 = k x Tair
= 16,193 J.C-1 x 5,875 C
= 95,133875 J
95,13 J
q10 = q7 + q8 + q9
= 888,30 J + 137,99 J + 95,13 J
= 1121,42 J
H =

q10
q
q V
1121,42 58
Ve tan10ol 10 molar
4485,68 J.mol-1
mole tan ol Vmolar
Ve tan ol
14,5

Pelarutan 4

Tcampuran saat 0 menit = 30,75 C


Tair = (30,75 25,625) C = 5,125 C
Tetanol = (30,75 25) C = 5,75 C
Vair = 36 mL
air = 1 g.mL-1
mair = air x Vair = 36 g

Vetanol = 11,6 mL
etanol = 0,793 g.mL-1
metanol = etanol x Vetanol = 9,2 g
Q diserap air, q7:
q7 = mair x sair x Tair
= 36 g x 4,2 J.g-1.C-1 x 5,125 C
= 774,90 J
Q diserap etanol, q8:
q8 = metanol x setanol x Tetanol
= 9,2 g x 1,92 J.g-1.C-1 x 5,75 C
= 101,568 J
101,57 J
Q diserap kalorimeter, q9:
q9 = k x Tair
= 16,193 J.C-1 x 5,125 C
= 82,989125 J
82,99 J
q10 = q7 + q8 + q9
= 774,90 J + 101,57 J + 82,99 J
= 959,46 J
H =

q10
q
q V
959,46 58
Ve tan10ol 10 molar
4797,3 J.mol-1
mole tan ol Vmolar
Ve tan ol
11,6

Pelarutan 5

Tcampuran saat 0 menit = 28,75 C


Tair = (28,75 25, 5) C = 3,25 C
Tetanol = (28,75 25) C = 3,75 C
Vair = 36 mL
air = 1 g.mL-1
mair = air x Vair = 36 g
Vetanol = 5,8 mL
etanol = 0,793 g.mL-1
metanol = etanol x Vetanol = 4,6 g
Q diserap air, q7:
q7 = mair x sair x Tair
= 36 g x 4,2 J.g-1.C-1 x 3,25 C
= 491,40 J
Q diserap etanol, q8:
q8 = metanol x setanol x Tetanol
= 4,6 g x 1,92 J.g-1.C-1 x 3,75 C
= 33,12 J
Q diserap kalorimeter, q9:
q9 = k x Tair
= 16,193 J.C-1 x 3,25 C
= 52,62725 J
52,63 J
q10 = q7 + q8 + q9
= 491,40 J + 33,12 J + 52,63 J
= 577,15 J
H =

q10
q
q V
577,15 58
Ve tan10ol 10 molar
5771,5 J.mol-1
mole tan ol Vmolar
Ve tan ol
5,8

Pelarutan 6

Tcampuran saat 0 menit = 27,75 C


Tair = (27,75 25,5) C = 5,25 C
Tetanol = (27,75 25) C = 2,25 C
Vair = 45 mL
air = 1 g.mL-1
mair = air x Vair = 45 g
Vetanol = 4,8 mL
etanol = 0,793 g.mL-1
metanol = etanol x Vetanol = 3,806 g
Q diserap air, q7:
q7 = mair x sair x Tair
= 45 g x 4,2 J.g-1.C-1 x 5,25 C
= 992,25 J
Q diserap etanol, q8:
q8 = metanol x setanol x Tetanol
= 3,806 g x 1,92 J.g-1.C-1 x 2,25 C
= 16,44192 J
16,44 J
Q diserap kalorimeter, q9:
q9 = k x Tair
= 16,193 J.C-1 x 5,25 C
= 85,01325 J
85,01 J
q10 = q7 + q8 + q9
= 992,25 J + 16,44 J + 85,01 J
= 1093,7 J

H =

q10
q
q V
1093,7 58
Ve tan10ol 10 molar
13215,54 J.mol-1
mole tan ol Vmolar
Ve tan ol
4,8

Tabel Entalpi Pelarutan Etanol dalam Air


Volume (mL)
Air Etanol
18
29
27
19,3
36
14,5
36
11,6
36
5,8
45
4,8

Massa (g)
Air
Etanol
18
27
36
36
36
45

23
15,3
11,5
9,2
4,6
3,8

T mula-mula (C)
Air
Etanol Rata-rata
26,125
25
25,563
25,625
25
25,313
25,375
25
25,188
25,625
25
25,313
25,5
25
25,25
25,5
25
25,25

T akhir (C)
Campuran

T
(C)

per mol

Mol Air
Mol Etanol

31
32
31,5
31
29
28

5,437
6,687
6,312
5,687
3,75
2,75

1342,26
2994,96
4485,68
4797,3
5771,5
13215,54

2
5
8
10
20
30

H pada pengenceran etanol tak hingga berada pada titik ??

Penentuan Kalor Penetralan NaOH CH3COOH


Cara Kerja
Ditambah dengan

20 mL
CH3COOH(aq)
2M

20 mL
NaOH(aq)
2,05 M

Lalu diukur
temperaturnya

kalorimeter

Yang sudah diukur


temperaturnya
kalorimeter

Suhu campuran
diukur selama 10
menit per selang
waktu 1 menit
kalorimeter

Data Pengamatan
Tabel pengamatan temperatur larutan per 1 menit
Waktu
Temperatur
(menit)
Larutan (C)
1
33
2
33
3
33
4
33
5
33
6
33
7
33
8
33
9
33
10
33

TNaOH = 26,5 C
TCH3COOH = 26,5 C
Perhitungan

Tcampuran saat 0 menit = 33 C


T = (33 26,5) C = 6,5 C
NaOH(aq) + CH3COOH(aq) CH3COOH(aq) + H2O(l)
NaOH:
M = 2,05 M
V = 0,02 L
n = M x V = 0,041 mol
CH3COOH:
M=2M
V = 0,02 L
n = M x V = 0,04 mol
CH3COONa:
n = 0,04 mol
Vtotal = 0,04 L = 40 mL
larutan = 1,098 g.mL-1
Slarutan = 4,02 J.g-1.C-1
mlarutan = larutan x Vtotal
= 1,098 g.mL-1 x 40 mL
= 43,96 g
Q diserap, q17:
Q17 = mlarutan x slarutan x T
= 43,96 g x 4,02 J.g-1.C-1 x 6,5 C
= 1148,6748 J
1148,67 J
Q diserap kalorimeter, q18:
Q18 = k x Tair

= 16,193 J.C-1 x 6,5 C


= 105,2545 J
105,25 J
Q dihasilkan reaksi, q19:
q19 = q17 + q18
= 1148,67 J + 105,25 J
= 1253,92 J
Q penetralan, Hn:
Hn =

q19
mol NatriumAsetat

1253,92
31348 J.mol-1 31,35 kJ.mol-1
0,04

Anda mungkin juga menyukai