Angka Giliran:

UNNERSITI SAINS MALAYSIA

Peperiksaan Semester Kedua
Sidang Akademik 2002/2003
Februari/Mac 2003

JKA 316 - Budaya dan Epidemiologi Penyakit

Masa: [3 jam]

Sila pastikan bahawa kertas peperiksaan ini mengandungi DUA PULUH LIMA muka
surat yang bercetak sebelum anda memulakan peperiksaan.
Jawab soalan mengikut arahan dalam setiap bahagian.
Semua jawapan hendaklah dijawab di dalam kertas soalan ini.
Baca arahan dengan teliti sebelum anda menjawab soalan.
Serahkan keseluruhan kertas soalan peperiksaan ini bersama jawapan tanpa menceraikan
mana-mana bahagian.

...2/-

[JKA 3 161

Angka Giliran:
-2-

BAHAGIAN A (50 markah)

SOALAN 1
Jawab semua soalan. Bulatkan jawapan yang tepat dalam kertas soalan ini.
1.

Menurut

A.
B.
C.
D.
E.
2.

B.
C.
D.
E.

yang diwarisi melalui proses sosialisasi.

Adatresam
Norma
Garis panduan
Himpunan pedoman
Himpunan kepercayaan

Dalam kehidupan manusia sikap terhadap keuzuran, sakit dan sihat dipengaruhi
oleh
A.

B.
C.
D.
E.
4.

Edward Tylor
Kroeber dan Kluckhohn
Black Reportly
Colson dan Selby
Fabrega

Budaya rnerupakan
A.

3.

,terdapat 161 definisi mengenai budaya.

Budaya
Ideologi
Psikologi
Kepercayaan
Pemakanan

Ahli-ahli Antropologi Perubatan juga diberi nama joIokan yang lain, mereka
dikenali sebagai
A.
B.
C.
D.
E.

Metomedical anthropologists
Medical anthropologists
Etnoperubatan
Antropologi budaya dan kesihatan
Ahli-ahli epidemiologi

...3/-

Angka Gilixan:

[JKA 3161
-3-

5.

Aspek-aspek biologi, sosial dan budaya merupakan tiga aspek utama rnenjadi
tumpuan ahli-ahli antropalogi perubatan. Di bawah aspek biologi, antara
mekanisme-mekanisme
yang
menarik
perhatian
mereka
ialah
i.

..

11.

iii.
iv.
v.

vi.
vii.
A.

B.
C.
D.
E.
6.

Pertwnbuhan dan perkembangan mental manusia

Peranan penyakit dalam evolusi manusia
Wabak penyakit
Anatomi
Psycho-socioculturd
Biokimia
Paleopathologi

i, ii dan iii
ii, iii dan v
ii dan vii
iii dan iv
v, vi dan vii

VariabeI-variabel seperti:
dianggap penting dalam disiplin
epidemiologi kerana variabel-variabel ini dapat menjelaskan tentang distribusi
status kesihatan.

iv.
v.
vi.
vii.

umur
Jantina
Ras
Geografi
Pekerjaan
Pendapatan
Budaya

A.
B.
C.
D.
E.

i,ii danvi
i, iii dan v
i, ii, iii, iv, vi dan vii
i, ii, iii, iv, v dan vi
Tiada jawapan di atas

1.

..
11.
...
111.

...4l-

[JKA 3161

Angka Giliran:
-4-

7.

Amerika Syarikat merupakan sebuah negara yang berada dalam cengkaman

epidemik. Antara penyakit yang kerap mencengkam negara itu idah
i.

..
...

11.

111.

iv.
v.
.vi.
vii.
A.

B.
C.
D.
E.
8.

Eaustromalaisei
Kanser pundi-pun& kencing
Trichomca
Coronary atherosclerosis
Nasophryngeal Carcinoma
Kanser Paru-Paru
Gonorea

i, ii dan iii
iii, iv dan v
ivdanvii
ivdanvi
iv, vi dan vii

Pada hari ini epidemiologi merupakan satu bidang ilmu yang telah berkembang
maju. Bidang ini juga rnempunyai

iii.
iv.
v.
vi.
vii.

Penyelidikan
Latihan bagi ahli-ahli perubatan
Pentadbiran hospital
Geran penyelidikan
Birokrasi perubatan
Jabatan-jabatan akademik
Struktur organisasi tersendiri

A.
B.
C.
D.
E.

i, ii dan vii
i, v dan vii
i, ivdanvi
i, ii, iii dan iv
i, iv, v, vi dan vii

1.

..

11.

...5/-

[JKA3161

Angka Giliran:
-5-

9.

Sesuatu jenis penyakit boleh berlakx di kalangan masyarakat disebabkan beberapa

faktor. Menurut ahli-ahli Epiderniologi antara faktor-faktornya termasuklah

1.

..

11.

iii,
iv.
v.
vi,
vii.
A.

B.
C.
D.
E.
10.

Biologi dan fisikal

Biologi, ekologi dan sosio-budaya
Sosial dan alarn ghaib
Ekonomi dan alam ghaib
Genetik dan sosio-budaya
Sistem pemakanan dan kerniskinan
Ideologi dan latar belakang budaya
i, vi dan vii
ii sahaja
i, iii dan iv
i, iii dan v
Tiada jawapan di atas

Terdapat beberapa variabel yang digunakan oleh ahli-ahli epidemiologi untuk

menerangkan punca terjadinya sesuatu jenis penyakit. Antaranya termasuklah

1.

..

11.

iii.
iv.
V.
vi.
vii.
A.

B.
C.
D.
E.

Sosio-ekonomi
Tingkah laku
Model budaya
Model ekologi
Persekitaran
Perbezaan komuniti
Agama
i danvii
i, ii, v dan vi
i, vi dan vii
ii, iv danv
ii, iv, v, vi dan vii

...6/-

[JKA 3161

Angka Giliran:
-611

Untuk mengetahui pola-pola kewujudan sesuatu jenis penyakit dalam sesebuah

masyaakat, ahli-ahli epidemiologi memerlukan kajian-kajian berbentuk

A.
B.
C.
D.
E.
12.

Dalam sistem sosial sesuatu masyara,at, sakit-demam merupakan satu konsep

yang boleh didefinisikan kepada pelbagai sudut. Antaranya

iii.
iv.
v.
vi.
vii.

Satu bentuk hukuman

Melanggari pantang larang
Satu tingkah laku abnormal
Ketidakseimbangan sistem humoral dalam tubuh badan manusia
Satu pencapaian dalam sesuatu sistem sosial masyarakat
Terkena sihir
Terkena tulah

A.
B.
C.
D.
E.

i, ii dan iii
i, iii dan v
i,ivdanvi
i, iv, vi dan vii
ivsahaja

1.

..

11.

13.

Analisis
Ujikaji
Deskriptif
Saintifik
Pemerhatian

Penyakit
yang mempunyai simptom seperti: bengkakbengkak di pipi, kaki, tangan dan sendi-sendi badan merupakan satu penyakit
yang sering terjadi dalam masyarakat Ganda di Timur Afiika.
A.
B,

C.
D.
E.

Susto
Koro
Obuko
Ojibwa
Mali-Mali

. *?i,

Angka Giliran:

[JKA 3 161
-7-

14.

Perkhidmatan

1.

..

11.

...
in.
iv.
V.

vi.
vii.
A.

B.
C.

D.
E.
15.

dikategorikan kepada

dua

bentuk,

antaranya

Pencegahan
Pemulihan
Rawatan
Saintifik
Folk
Kosmopolitan
Tradisional
i dan iii
ii dan iii
iv dan vii

vdanvi
iv dan vii

"Kebanyakan kajian-kajian tentang perkhidmatan kesihatan tradisional adalah

bercorak deskriptif dan hanya terbatas kepada faktor-faktor sosio-budaya, amalan
dan kepercayaan tradisional, di samping faktor agama sebagai penggerak
penggunaan dan kesinambungan perkhidmatan kesihatan tradisional". Kenyataan
ini diutarakan oJeh
A.

B.
C.
D.
E.
16.

kesihatan

Chee, Heng Leng (1983)

Hah,Fong Lian (1993)
Dunn,FL.
(1974)
Hashim Awang (1990)
Foster, G M.
(1978)

Sistem teori penyakit merupakan satu sistem yang rnernbincangkan tentang

1.
.*

11.

iii,
iv.
v.
vi.
vii.

Etiobgi
Diagnosis
Pantang Iarang dan pemakanan
Gangguan keseimbangan
Teknik rawatan penyakit
Prognosis
Keadaan kesihatan

...8/-

Angka Giliran:

[JKA 3161

-8A.

B.
C.
D.
E.
17.

Pada peringkat awal, perkara-perkara berkaitan sakit-demam dan kesihatan

dibincangkan dalam bentuk

iv.
v.
vi.
vii.

Agama
Magis
Kepercayaan
Upacara arnal
Pantang larang
Kemali
Hukurnan

A.
B.
C.
D.
E.

i, vdanvii
i, iii dan vii
i, ii, iii dan iv
i, ii, vi dan vii
Semua di atas

1.

..
11.

...

111.

18.

Penyakit NasophPyngeal Carcinoma (Koro) banyak berlaku di kalangan orang

A.

B.
C.

D.
E.
19.

i, ii dan vi
i, iii dan vii
i, iii dan vi
i,ivdanv
Semua di atas

India
Melayu
Cina
Iban
Kadazan

Penyakit-penyakit seperti cacar, selsema dan penyakit kaki dan rnulut berpunca
daripada

A.
B.

C,
D.
E.

Pernbukaan tanah-tanah barn

Perubahan sistem pengangkutan
Kegiatan penternakan binatang
Proses perbandaran dan perindustrim
Tiada jawapan di atas

...9/-

[JKA 3161

Angka GiIiran:
-9-

20.

Secara umum huraian tentang fenomena sakit-demam dapat digolongkan kepada

lima jenis model. Antaranya
1.

..

11.

iii.
iv.
V.

vi.
vii.

A.
B.
C.

D.
E.
21.

i, ii, v, vi dan vii

ii, iv, v, vi dan vii
i, iii, iv, vi dan vii
iii, ivyv, vi dan vii
ii, iii, ivyv dan vi

Kromosom terdiri daripada

A.
B.
C.

D.
E.
22.

Model budaya
Model biologi
Model fisiologi perubatan
Model ekologi
Model anamisme
Model keseimbangan
Model sosial

dan satu pasang seks kromosom.

46kromosom
22 pasang autosom
23 pasang kromosom
XY dan XX kromosom
22 pasang autosom dan kromosom

Jika seseomg individu mempunyai Autosom berlebihan antara penyakit yang

boleh dihadapinya ialah
A.

B.
C.
D.
E.

Down syndrome, sex syndrome dan turner syndrome

Tangan melekat, teIinga berbulu dan kecacatan fizikal
Mata sepet, kerdd dan kecacatan otak
Geneticflow dan genetic dr$t
Butawarna

...10/-

h g k a Giliran:

23.

berpendapat perkhidmatan kesihatan mempunyai dua sifat

iaitu berbentuk personal dan awarn.
A.
B.
C.
D.
E.

24.

B.
C.
D.
E.

McKeown
Rosenberg
Hughes, Kenneth
Chee,H.L.
Foster dan Anderson

Pendekatan
rnempercayai kesihatan dan penyakit disebabkan
manipulasi kuasa-kuasa ghaib.
A.
B.
C.
D.

E.
26.

Hah Foong Lian (1993)

Haliza Mohd Riji (1983)
Chen, Paul. C Y . (1975)
Fatan Hammamah Yahya (1990)
Chee, H L. (1990)

berpendapat antara kaedah-kaedah digunakan untuk mencegah

merebaknya penyakit berjangkit adalah seperti: penyediaan bekalan air minuman
yang bersih, sistem pengutipan dan penglupusan sampah yang sempurna, sistem
logi, sistem peparitan dan pembentungan dan sebagainya.
A.

25.

- 10-

[JKA 3161

Sosiologikal
Personalistik
Ilmu mistik
Naturalistik
Humanistik

Pendekatan
menganggap penyakit adalah berpunca daripada
ketidak seimbangan element-element humoral asas dalam tubuh badan manusia?.
A,
B.
C.
D.
E.

Human pathologi
Ekologikal
Naturalistik
Personalistik
Biologikal

...1U-

Angka Giliran:

27.

B.
C.
D.
E.

Laderman
Rosenberg
Foster dan Anderson
Wazir Jahan Karim
McKeown

Istilah perubatan kosmopolitan mula digunakan oleh

A.

B.
C.
D.
E.
30.

Chen, Paul C Y
Fatan Hammamah Yahya
Haliza Mohd Riji
Chee,H.L.
Hah Foong Lian

Menurut
bidan kampung terdiri daripada kaum wanita dan
bomoh lelaki &an dipanggil apabila Tok Bidan menghadapi kes-kes tertentu.
A.

29.

[JKA 3161

Menurut kajian yang dijalankan oleh

, beliau dapati dari segi
penjagaan kesihatan penduduk di Malaysia, sistem perubatan tradisional juga
memainkan peranan sama penting dengan sistem perubatan moden.

A.
B.
C.
D.
E.

28.

- 11-

Dunn,F
Blacker, C
John,MLast
Skeat, W. W.
McKeown,T.

Nosologi juga dikenali sebagai

A.
B.
C.
D.
E.

Klasifikasi penyakit
Sistem rawatan penyakit
Penyakit berjangkit
Penyakit biasa.
Penyakit luar biasa

... 121-

Angka Giliran:

[JKA 3163

- 12 -

Bagi soalan 31 hingga 50 pilih A bagi pernyataan SALAH dan B bagi pernyataan yang
BENAR
31.

Sakit-demam amat dipengaruhi oleh latar belakang budaya sesuatu masyarakat.

A.

32.

BENAR

SALAH

B.

BENAR

SALAH

B.

BENAl2

SALAH

B.

BENAR

Untuk menjalankan kajian rnengenai fenomena sakit-demam, ahli-ahli antrupologi

perubatan telah menggabungkan antara pendekatan etnoperubatan dan
bioperubatan.

A.

37.

B.

Ahli-ahli antropologi perubatan berpendapat, kebudayaan adalah di antara faktorfaktor utama seseorang individu boleh terdedah kepada fenomena sakit-demam.

A.

36.

SALAH

Di bawah pendekatan antroplogi perubatan, hal-hal berkaitan sakit-demam

dibincangkan dalam konteks agama dan magis.

A.

35.

BENAR

Ekalogi perubatan rnerupakan satu bidang ilmu yang menggabungkan antara tiga
disiplin iaitu antropologi perubatan, bioperubatan dan ekologi perubatan.
A.

34.

B.

Berdasarkan laporan Black Reportly, kerniskinan merupakan punca utarna

seseorang individu berhadapan dengan rnasalah kesihatan.

A.
33.

SALAH

SALAH

B.

BENAR

Penjelasan Hippocrates (460-377 s.m) mengenai dengan fenomena sakit-demam

dianggap sebagai sesuatu yang ketinggalan zaman oleh ahli-ahli epidemiologi.
A.

SALAH

B.

BENAR

...13f-

Angka Giliran:

38.

Epidemiologi merupakan satu istilah yang berasal daripada perkataan Yunani.

A.

39.

B.

BENAR

SALAH

B.

BENAR

SALAH

B.

BENAR

SALAH

B.

BENAR

Berdasarkan pendekatan emik, sebelum seseorang itu diklasifikasikan sebagai

sihat ataupun sakit, mereka terlebih dahulu haruslah mendapat pengiktirafan
daripada pakar-pakar perubatan moden.
A.

44.

SALAH

Epidernik merupakan satu istilah yang hanya digunakan untuk menerangkan

kejadian sesuatu jenis penyakit berjangkit.
A.

43.

BENAR

Baka yang diwarisi daripada ibu-bapa rnelalui proses persenyawaan, jumlahnya

&an berganda apabila sel-sel itu dibahagikan.
A.

42.

B.

Untuk: menentukan puma terjadinya sesuatu jenis penyakit, antara kaedah yang
digunakan oleh ahli-ahli Epidemiologi adalah berbentuk siasatan dan ujukaji.
A.

41.

SALAH

Epidemiologi merupakan satu bidang yang lebih menekankan kepada pola

penyebaran sesuatu jenis penyakit dalam masyarakat.
A.

40.

[JKA 3161

- 13 -

SALAH

B.

BENAR

Animistik merupakan satu teori yang menghuraikan fenomena sakit-demam yang

berpunca daripada perlakuan manusia yang dengki, yang menggunakan ilmu sihir
ke atas sasarannya.
A.

SALAH

B.

BENAR

...14/-

Angka Giliran:

45.

Navarro telah mengklasifikasikan perkhidmatan kesihatan di Malaysia kepada dua

bentuk iaitu pencegahan dan penyembahan.
A.

46.

SALAH

B.

BENAR

Roerner, Doyal dan Morgan merupakan ahli-ahli pemikir yang mengkaji tentang
perkhidmatan kesihatan tradisiona1 di negara-negara sedang rnembangun.
A.

47.

[JKA 3 161

- 14-

SALAH

B.

BENAR

Dunn dan Hah berpendapat, kebanyakan daripada kajian-kajian yang dijalankan

mengenai dengan perubatstn tradisional hanyalah tertumpu kepada kebudayaan,
kepercayaan dan amalan tradisi. Tetapi mereka tidak pula rnenitikberatkan tentang
peranan dan galakan kerajaan dalam usahanya untuk meneruskan penggunaan
perkhidmatan seumpama ini.
A.

48.

SALAH

B.

BENAR

MO (1984) berpendapat, penggunaan ilmu sihir dan kuasa-kuasa ghaib adalah di

antara kaedah yang digunakan dalam sistem perubatan tradisional masyarakat
Cina.
A.

49.

B.

BENAR

Gila kena hantu, gila talak, gila buatan orang, gila isin, gila babi, otak miring, tiga
suku dan gila awal dan akhir bulan adalah di antara jenis-jenis gila yang
dipercayai dalam masyarakat Melayu.
A.

50.

SALAH

SALAH

B.

BENAR

Histeria di kategorikan sebagai reaksi maladatif berpunca daripada tekanan

psikologi.
A.

SALAH

B.

BENAR

Angka Giliran:

[JKA 3161
-15-

BAHAGIAN B (20 markah)

SOALAN 2
Jawab kesemua soalan

(a)

Berikan definisi budaya oleh Tylor (1871).

(b)

Jelaskan bidang kajian epidemiologi penyakit.

(c)

Berikan definisi epidemik yang ditakrifkan oleh Benenson (1980).

..16/-

Angka Giliran:

- 16-

[JKA 3161

Nyatakan maksud sistem teori penyakit.

(e)

Jelaskankan maksud konsep tulah.

...17f-

Angka Giliran:

[JKA 3161
-17-

BAHAGIAN C (30 markah)

SOALAN 3
Jawab kesemua TIGA soalan.
(a)

Dalam antropologi perubatan proses penyembuhan sesuatu jenis penyakit

melibatkan empat proses utama. Huarikan bagaimsetiap proses itu
dilakukan dalam usaha untuk mengubati sesuatu jenis penyalut.

...18/-

[JKA 3161

Angka Giliran:

- 18-

...191-

Angka Giliran:

- 19-

[JKA 3161

.. 20/*

[JKA 3161

Angka Giliran:
-20-

(b>

Sungai merupakan salah satu daripada sumber alam yang dianggap penting
kepada manusia. Namun dengan terbinanya zone-zone perindustrian di negara
Eta, rnasalah pencemaran sungai semakin hangat dibincangkan kerana ia
merupakan penyurnbang utama kepada masalah kesihatan dan penyibaran
pelbagai penyakit endemik dan epidemik, Bincangkan.

...21/-

Angka Giliran:

-21 -

[JKA 3161

...221-

Angka Giliran:

- 22

[JKA 3161
"

...231-

Angka Giliran:

[JKA 3161
-23 -

(c)

Dalam proses penyembuhan penyakit di kalangan masyarakat Melayu tradisional

institusi perbomohan dianggap penting. Huraikan bagaimanakah upacara 'Main
futeri' dijalankan dalam usaha untuk mengubati sesuatu jenis penyakit.

...241-

[JKA 3161

Angka Giliran:
-24-

...251-

Angka Giliran:

- 25 -

-0000000-

[JKA 3161