Implikasi Kepelbagaian

Sosio-Budaya
Kepelbagaian
sosio-budaya
dalam
sistem
Masyarakat
Majmuk
di
negara
kita
akan
memberikan kesan langsung kepada perkembangan
sistem pendidikan secara umumnya dan kepada
suasana pembelajaran secara khasnya.

Guru
Guru
seharusnya
mengajar
tanpa
membezakan bangsa murid yang berkenaan.
Guru
harus
mengajar
tanpa
mengelompokkan murid mengikut kaum
tertentu dalam satu kumpulan sahaja.
Sebaliknya, setiap murid dari kaum yang
berlainan
dan
jantina
yang
berbeza
ditempatkan dalam satu kumpulan yang sama
supaya peluang untuk mereka berinteraksi
terbuka luas.

 Menurut Rohand Meighan (1986), Kelas Sosial

mengambarkan perbezaan cara hidup atau pendapatan
di dalam sesuatu bangsa yang sama.
Karl Marx menyatakan Kelas Sosial adalah kategori
individu yang mempunyai hubungan yang sama
dengan punca-punca pengeluaran.
Terdapat 5 Kelas Sosial iaitu:
i. Golongan Atasan
ii. Pertengahan Atasan
iii. Pertengahan Bawahan
iv. Pekerja
v. Golongan Bawahan

 Perbezaan Kelas Sosial yang wujud perlu

ditangani supaya tidak ada murid yang berasa
mereka dipinggirkan oleh guru dalam aktiviti
pengajaran dan pembelajaran.
Keadaan ini menjamin semua murid akan
berpeluang mengambil bahagian dalam setiap
aktiviti yang dijalankan oleh guru dalam kelas.
Kebijaksaan guru mengendalikan Kelas Sosial
akan mewujudkan pergaulan bebas dan tidak
berkelompok dalam sesuatu masyarakat.

 Guru harus berusaha untuk menolong

murid memahami dan membentuk nilai,
sikap serta tingkah laku yang sesuai.
Guru perlu melayan keperluan murid ke
arah memperkembang potensi mereka
secara optimum.
Guru mesti menolong murid membentuk
Konsep Kendiri Positif supaya mereka
dapat mengikuti pembelajaran dengan
perasaan yang seronok.

 Guru juga perlu memberi tunjuk ajar

untuk mengatasi masalah akademik
murid
yang
lemah
melalui
penganjuran kem-kem motivasi dan
sebagainya.
Guru mesti mengamalkan ketepatan
masa.
Guru harus menggunakan pelbagai
kaedah
pengajaran
dan
pembelajaran
mengikut
tahap

 Masa
pengajaran
dapat
digunakan
semaksimumnya untuk melakukan banyak aktiviti
yang merangsangkan minda.
Ini boleh dilakukan dengan menggunakan kata-kata
bermotivasi dan penuh dengan senyuman dan
jenaka (Sense Humour).
Guru juga perlu menghormati murid-murid,
bersikap adil, hukuman berbentuk deraan tidak
seharusnya
dilaksanakan
kerana
akan
menyebabkan hubungan murid dengan guru akan
renggang serta memberi teguran umum berbentuk
nasihat tetapi bukan leteran.

 Langkah-langkah
pencegahan
perlu
dilakukan
oleh
guru
untuk
menyekat
kemungkinan berlakunya aktiviti-aktiviti yang
tidak diingini seperti pergaduhan antara
kaum, pembentukan kumpulan berdasarkan
etnik dan meniupkan api perkauman dalam
kalangan murid.
Guru
perlu
bertanggungjawab
untuk
membentuk komuniti pembelajaran yang
mesra murid berasaskan latar belakang dari
pelbagai Sosio-Budaya.

 Dari aspek kepercayaan, guru tidak harus

menyentuh
atau
mempertikaikan
kepercayaan yang diamalkan oleh murid-murid
mereka.
Murid yang terdiri daripada pelbagai kaum
mestilah menggunakan pelbagai dialek bahasa
yang sedikit sebanyak akan memberikan impak
kepada pembelajaran.
Penggunaan bahasa yang Standard akan
memberi peluang sama rata kepada murid untuk
mengambil bahagian dalam aktiviti Pembelajaran.

 Jantina yang berbeza juga akan memberikan

kesan kepada aktiviti pembelajaran.
Guru
seharusnya
merancang
aktiviti
pembelajaran yang boleh disertai oleh semua
murid tanpa mengira jantina.
Guru harus boleh menggerakkan murid untuk
memberi
rumusan
berdasar
pengalaman
pembelajaran tersebut.
Rumusan boleh dipindah dalam pelbagai bentuk
seperti susunan dalam bait-bait puisi, sajak,
pantun, soal jawab dan main peranan.

 Tugasan yang disediakan kepada murid adalah

pemulihan dan pengukuhan, bergantung kepada
hasil pembelajaran.
Guru perlu mencatatkan kemajuan dan kelemahan
yang
terdapat
dalam
pengajaran
dan
pembelajaran tersebut dan mencari peluang bagi
pengubahsuaian serta mengemuka pandangan
serta cadangan bagi menyelesaikan beberapa
masalah pembelajaran supaya pengajaran dan
pembelajaran berikutnya dapat dilaksanakan
secara
lebih
sempurna
dan
mempunyai
penambahbaikan.

 Antara perkara yang menjadi fokus ialah

mengetahui
dan
memahami
bidang
kerjayanya, menghayati hasil kerja atau
objektif kerja untuk jangka panjang dan jangka
pendek, kerja yang dilakukan lebih spesifik,
boleh diukur pencapaiannya, boleh dicapai,
realistik dan bijak dalam pengurusan masa.
Keutamaan diberikan kepada keupayaan,
kemahiran melaksanakan tugas, kemahiran
berfikir,
kemahiran
berinteraksi
dan
berkomunikasi.

 Guru
harus
berkemampuan
membuat pemantauan atau refleksi
di atas kerja-kerja yang telah
dilakukan
untuk
tujuan
penambahbaikan,
di
samping
memiliki sahsiah sebagai seorang
guru yang boleh mempamerkan
teladan yang baik kepada semua
orang yang mematuhi Tonggak
Dua Belas, Nilai dan Etika dalam

 Guru yang berwawasan bertindak

sebagai fasilitator, pembimbing dan
kaunselor yang sentiasa komited
dengan
kerjayanya
iaitu
menumpukan
perhatian
dengan
bersungguh-sungguh
sewaktu
melaksanakan tugas.
Sabda
Nabi
Muhammad,
Sesungguhnya
Allah
suka
apabila seseorang itu melakukan

 Pendidikan merupakan salah satu

faktor utama dalam mencapai Misi
Nasional dan guru memainkan
peranan penting bagi memastikan
kejayaan itu. Justeru itu, guru perlu
memahami, memberi komitmen dan
mempunyai iltizam yang tinggi
dalam melaksanakan inisiatif dan
pendekatan baru ke arah usaha
untuk
meningkatkan
kualiti

 as the most significant and costly resource

in schools, teachers are central to school
improvement efforts. Improving the efficiency
and equity of schooling depends, in large
measure, on ensuring that competent people
want to work as teachers, that their teaching is
of high quality, and that all students have
access to high quality teaching.
(Organization for Economic Co-operation
and Development (OECD), 2005)

 Peranan
guru
sebagai
sumber
utama
pengetahuan murid telah bertukar kepada
guru sebagai pemudahcara dalam pengajaran
dan pembelajaran, agen perubahan dan
sumber inspirasi kepada murid.
Dalam usaha menghasilkan guru yang
cemerlang, berkualiti dan bertaraf dunia,
permulaan latihan untuk guru pelatih yang
berminat dalam profesion keguruan dibuat
dengan teliti.

 Langkah-langkah
inovatif
juga
akan
dipergiatkan bagi menarik lebih ramai orang
menyertai profesion keguruan.
Profesion keguruan tidak boleh dianggap
sebagai satu kerjaya yang boleh diceburi oleh
sesiapa sahaja.
Skim perkhidmatan guru akan terus diperbaiki
bermula daripada pengambilan, latihan dan
penempatan bagi memastikan guru-guru
berpeluang menikmati skim yang setara atau
lebih baik daripada skim perkhidmatan lain.

Murid
Murid ialah pelanggan bagi setiap guru dalam bilik
darjah.
Faktor ini mendesak guru menggunakan kemahiran
secara optimum dalam pengurusan bilik darjah,
dan adalah penting kepada guru untuk memahami
tingkahlaku dan Budaya murid supaya sebarang
tindakan dapat dilakukan mengikut kaedah yang
betul dan tepat.
Proses Sosialisasi antara kaum tanpa mengira
anutan agama hendaklah dikembangkan supaya
proses
pembentukan
kendiri
murid
dapat
dilaksanakan.

 Pengurusan hal-ehwal murid dalam

bilik darjah melalui pendekatan
penyayang yang ditunjukkan guru
dapat
menjinakkan
mereka,
bercakap bahasa lembut, menegur
dan membetul kesilapan dengan
cara
berhemah,
di
samping
menggunakan segala sifat akan
mempercepat proses kecintaan dan
kesetiaan murid terhadap gurunya.

 Kemahiran Komunikasi memainkan peranan ke

arah pembentukan Budaya penyayang.
Guru
harus
meghadiahkan
senyuman,
memberikan
penghargaan
apabila
murid
mempamerkan sesuatu yang baik daripada
sebelum.
Sekeping kertas berbentuk penghargaan,
sebatang pen, dll sebagai tanda penghargaan
sudah menunjukkan keikhlasan guru bagi
meningkatkan prestasi murid dalam bilik
darjah.

 Murid terpengaruh kepada tindakan guru yang

menunjukkan
teladan
sebagai
seorang
profesional.
Guru mesti membentuk program yang bertujuan
untuk membangunkan murid dengan peraturan
yang jelas, bagi mengurang segala tingkah laku
negatif.
Guru harus mengelak diri daripada menggunakan
pendekatan yang bertentangan dengan norma
kemanusiaan
yang
menghalang
murid
menghargai pertumbuhan dan kemahiran diri.

 Murid juga suka akan Budaya belajar ceria,

menyeronokkan serta meningkatkan kecergasan
mental, kreatif, inovatif, penyertaan yang aktif,
pembelajaran yang berobjektif dan bermatlamat.
Guru perlu membentuk Budaya bilik darjah yang
dinamis, mementingkan aspek nilai-nilai murni,
hubungan yang mesra sesama murid dan murid
dengan guru.
Murid yang sentiasa mendapat dorongan serta
bimbingan guru dapat mengembangkan potensi
mereka ke arah pembentukan Modal Insan yang
berkualiti.

 Tindakan murid boleh dibuat jangkaan oleh guru.

Dengan ini, guru dapat mengurangkan kadar
ponteng dan permasalahan disiplin melalui
pengurusan bilik darjah berkesan.
Kadar bilangan murid yang terlalu banyak dalam
seebuah bilik darjah bukan satu ukuran yang
subjektif untuk dibuat kesimpulan bahawa kelas
tersebut tidak dapat dibangunkan.
Keadaan ini merupakan satu cabaran kepada
guru bagi menjayakan visi dan misi sekolah.

 Kecekapan yang ditunjukkan guru bakal

menghasilkan sebuah bilik darjah yang
dapat ditransformasikan menjadi sebuah
rumah yang menepati slogan, bilik
darjahku, rumahku.
Kemahiran mengawal kelas apabila guru
melangkah masuk ke kelas tersebut
menjadi penting kerana seorang guru
tidak boleh melaksanakan pengajaran
serta pembelajaran dengan berkesan.

 Murid-murid yang menimbulkan masalah dalam

kelas harus dikenal pasti.
Ketegasan terhadap disiplin murid ketika
pembelajaran perlu dilakukan dengan cara dan
pendekatan berhemah.
Kesabaran, kecekalan dan kesungguhan untuk
membentuk perangai murid kadang kala
mengambil masa yang agak lama.
Apabila berlaku perubahan ke arah kebaikan,
berilah pengiktirafan dan penghargaan terima
kasih.

Sekolah
Pada masa ini terdapat pelbagai pilihan jenis sekolah
dalam sistem pendidikan negara. Pada peringkat
Rendah terdapat SK, SJK (C), SJK (T). Pada peringkat
Menengah pula, terdapat Sekolah Berasrama
Penuh, Sek. Men.Teknik, Sek.Men.Keb.Agama,
Sekolah Model Khas dan Sek.Men.Keb.Harian.
Pada masa kini terdapat sekolah yang dikategorikan
sebagai Sekolah Premier iaitu sekolah yang
mempunyai tradisi yang panjang seperti sekolah
berusia 100 tahun, terletak di tempat yang stratejik
serta mempunyai infrastruktur yang baik seperti
sekolah yang terletak di Cyberjaya dan Putrajaya.

 Kementerian Pelajaran Malaysia juga

mengadakan
sekolah
khusus
untuk
Pendidikan
Khas
pada
peringkat
Rendah dan Menengah.
Selain sekolah KPM, terdapat juga sekolah
yang dikendalikan oleh agensi lain seperti
Maktab Rendah Sains Mara, Sekolah
Swasta serta Sekolah Antarabangsa.
Maktab Tentera DiRaja ialah di bawah
Kementerian Pertahanan Malaysia.

 Di peringkat sekolah menengah, terdapat Sekolah

Berasrama Penuh (SBP) bermatlamat memberi
peluang kepada murid cemerlang khususnya dari
kawasan luar bandar mendapatkan pendidikan
terbaik supaya terus berjaya dalam bidang
akademik, kokurikulum dan sahsiah.
Sekolah Menengah Teknik (SMT) memberi
peluang belajar kepada murid yang cenderung
dalam
bidang
teknikal
dan
vokasional.
Matlamatnya adalah untuk menyediakan tenaga
kerja mahir dan separuh mahir.

 Sekolah Menengah Kebangsaan Agama

(SMKA),
diwujudkan
bagi
menyediakan
Pendidikan Islam kepada murid. Ia memupuk
potensi murid dari segi minat, kreativiti,
sahsiah,
kepimpinan
serta
menyediakan
peluang melanjutkan pelajaran dalam pelbagai
ilmu dalam dan luar negara.
Pembinaan sekolah aliran Agama menunjukkan
komitmen
Kementerian
Pelajaran
untuk
menerapkan
nilai-nilai
kerohanian
dan
kepercayaan beragama kepada murid-murid.

 Sekolah Premier pula ialah sekolah yang

mempunyai unsur sejarah dan tradisi yang
kukuh dan memberi sumbangan yang banyak
kepada negara sejak penubuhannya.
Sekolah ini mempunyai unsur sejarah dan
tradisi yang kukuh dan memberi sumbangan
yang
banyak
kepada
negara
sejak
penubuhannya.
Sekolah ini menjadi lambang dan kebanggaan
negara kerana kecemerlangannya.

 Sekolah ini telah melahirkan tokoh negara dan korporat

seperti;
i. Victoria Institution (Kuala Lumpur)
ii. Sekolah Zainab (Kelantan)
iii. Maktab Sultan Ismail (Kelantan)
iv. Sekolah Menengah St. John (Kuala Lumpur)
v. Penang Free School (Pulau Pinang)
vi. Sekolah Tinggi Melaka (Melaka)
vii. Sekolah Menengah Lelaki Methodist (Kuala
Lumpur)
viii. Kolej Melayu Kuala Kangsar (Perak)
ix. Sekolah Kebangsaan Padang Lebar Kikir (Neg. Sembilan)

 Sekolah-sekolah
di
Putrajaya
dan
Cyberjaya terletak di Koridor Raya
Multimedia
dan
sebahagiannya
merupakan Sekolah Bestari.
Sekolah-sekolah ini mempunyai reka
bentuk yang menarik, infrastruktur yang
lengkap dan terletak dalam kawasan
stratejik, iaitu berhampiran dengan
Kompleks Kerajaan Persekutuan.

 Sekolah Pendidikan Khas menyediakn

Pendidikan Khas kepada murid bermasalah
penglihatan, pendengaran dan pembelajaran,
autisme, sindrom down, keupayaan kognitif
yang rendah, disleksia, dll.
Sek.Men.Teknik juga memberi peluang
pendidikan kepada murid bermasalah dengan
menawarkan kursus-kursus anjuran Majlis
Latihan Vokasional Kebangsaan (MLVK).

 Kepelbagaian
Sosio-Budaya
juga
telah
mewujudkan sekolah yang terdiri daripada
pelbagai bangsa.
Kementerian Pelajaran telah berusaha untuk
mengatasi masalah kepelbagaian Budaya ini
melalui aktiviti yang dijalankan di sekolah.
Program
Integrasi
untuk
Perpaduan
(RIMUP) adalah salah satu daripada usaha
Kementerian
Pelajaran
untuk
memupuk
perpaduan dalam kalangan murid tanpa
mengira kaum.

 Sekolah
Wawasan
ditubuhkan
untuk
mewujudkan perpaduan dalam kalangan murid
di sekolah. Sekolah ini adalah antara sekolah
yang dahulunya terasing antara satu sama lain,
kini disatukan dalam satu sitem pendidikan
yang seragam.
Sekolah
Wawasan
sebenarnya
sedang
beroperasi di Subang Jaya, Selangor.
Penekanan semangat perpaduan dan integrasi
antara kaum sejak kecil lagi akan memudahkan
integrasi yang wujud di kalangan mereka.

Kurikulum Tersirat
Kurikulum biasanya dirujuk kepada perancangan
bertulis yang sistematik merangkumi objektif,
kandungan, strategi penyampaian dan penilaian
untuk dilaksanakan dalam satu jangka masa tertentu
(Saedah Siraj, 2001; Wiles & Bondi, 1998;
Pratt, 1994; Schubert, 1986).
. Kurikulum menampilkan penyampaian isi
kandungan yang telah disusun dalam kurikulum itu
sendiri. Di peringkat penilaian, pengukuran serta
pengujian dijalankan untuk menetukan pencapaian
objektif yang tercatat.

 Persoalan utama yang dibincangkan ialah apakah

pendidikan itu hanya untuk melaksanakan kurikulum
yang bertulis sahaja?
Adakah
pendidikan
cuma
mengukur
hasilan
pembelajaran yang berupa penguasaan ilmu sematamata sama ada di tahap tinggi atau rendah oleh murid?
Perbicaraan mengenai perkara tersebut telah menarik
minat para penyelidik untuk mengkaji mengenai nilainilai, kepercayaan, iklim sekolah dan pengalaman
yang dipanggil Kurikulum Tersirat (Mongolis,
2001; Chafel, 1997; Eisner, 1994; Longstreet &
Shane, 1993; Synder, 1973).

 Majoriti tokoh pendidik tempatan dan luar

negara mengakui bahawa sebenarnya apa
yang dipelajari di sekolah atau institut
pendidikan lain bukanlah setakat kandungan
yang tercatat dalam Sukatan Pelajaran atau
Proforma Kursus tetapi merangkumi kesemua
pengalaman pembelajaran yang diperoleh
penuntut semasa belajar.
Kajian mengenai Kurikulum Tersirat atau
Tersembunyi
adalah
terlalu
sedikit
(Margolis, 2001; Chafel, 1997).

 Idea Kurikulum Tersirat pada peringkat

awal diperkenalkan oleh Jackson (1968)
dalam bukunya Life in Classrooms yang
seterunys telah dijadikan fokus kajian oleh
Snyder (1973) dan Apple (1980).
Memandangkan jumlah kajian mengenainya
amat terhad, belum ada lagi kata sepakat
antara tokoh Kurikulum mengenai definasi
yang
paling
tepat
bagi
Kurikulum
Tersirat.

 Ausbrooks (2000), menjelaskan

bahawa Kurikulum tersirat;
is composed of the implicit messages
in the schools social climate, unwritten
yet understood by all. It is the body of
knowledge a child is absorbs in school
simply by being there day after day. This
is the curriculum that creates a schools
so called Learning Environment.

 Chafel (1997), berpendapat terdapat 2 bentuk

kurikulum yang dilaksanakan di sekolah:i. Kurikulum Overt (Terbuka)
ii. Kurikulum Covert (Tertutup)
Kurikulum Overt memberi fokus kepada
Kursus
Pengajian
Eksplisit
manakala
Kurikulum Covert (tersirat) yang memberi
fokus
kepada
Pembelajaran
Tacit
(diaplikasikan
tetapi
tidak
didokumentasikan)

 Di peringkat pengajian tinggi, Kurikulum

Tersirat lebih memberi penekanan kepada
perekitaran yang wujud dalam kalangan warga
kampus.
Adams
(2002),
mengenalpasti
Budaya
akademik sebagai Kurikulum Tersirat.
Beliau berpendapat di antara peranan utama
pengajar dan ahli akademik di Institusi
Pengajian Tinggi ialah memindahkan Sistem
Budaya melalui strategi pengajaran dan
penilaian yang dilaksanakan.

 Margolis (2001), pernah menjalankan kajian

terhadap
Kurikulum
Tesirat
di
peringkat
pengajian tinggi telah mengadakan temubual
dengan beberapa orang ahli akademik dari
pelbagai institusi pengajian tinggi di Amerika
Syarikat.
Beliau mendapati beberapa istillah yang sama
untuk kurikulum tersirat disebut oleh responden
termasuklah tacit learning, unintended and
intended consequences of schooling, political
socialization, role development, mentoring
and intentional practices.

 Melalui
Kurikulum
Tersirat,
Kementerian
berusaha membentuk bangsa yang bersatu
dan saling menerima perbezaan Budaya antara
kaum.
Pihak sekolah berusaha mengaplikasikan
penerapan nilai Budaya masyarakat dengan
melaksanakan aktiviti sampingan khususnya
aktiviti Ko-Kurikulum.
Kurikulum Tersirat diaplikasikan melalui aktiviti
Berpersatuan, Kegiatan Panitia dan aktiviti
Kokurikulum.

 Kurikulum Tersirat juga harus menggalakkan

interaksi dalam kelas sosial.
Aktiviti yang dijalankan mestilah melibatkan
interaksi antara kelas sosial murid.
Penerapan terhadap nilai-nilai murni juga
boleh dilaksanakan melalui pembentukan
kurikulum.
Pelaksanaan aktiviti bahasa dalam
kurikulum tersirat juga perlu dirancang
dengan teliti.

 Ciri-Ciri Kurikulum Tersirat boleh

dimaksudkan seperti berikut:
i.Merangkumi semua pengalaman
pembelajaran murid di mana
mereka belajar.
ii. Hasil pembelajarannya adalah
bersifat
relatif dan sukar diukur secara
kuantitatif.
iii. Nilai-nilai yang dibentuk oleh

 (iv) Kewujudannya adalah berbeza-beza

bergantung kepada lokasi, persekitaran
dan latar belakang pelaksana Kurikulum.
(v) Kurikulum tersirat tidak tercatat dalam
kandungan kurikulum berkenaan mahupun
dalam penilaian.
(vi) Jenis dan pengkategoriannya adalah
berbeza-beza
mengikut
jenis,
tahap
pembelajaran dan juga matlamat kurikulum
itu sendiri.

 Di
Institusi
Pengajian
Tinggi
Keguruan, pengkategorian kurikulum
tersirat
oleh
Bergenhenegouwen
(1987) boleh dijadikan sebagai asas
dengan beberapa pengubahsuaian. Tiga
kategori diperkenalkan iaitu: i. Budaya belajar untuk belajar
ii. Budaya belajar untuk menjadi pengajar
iii. Belajar untuk Pembudayaan

 Carpenter (1985), telah membuat kajian

terhadap kesan kemahiran belajar terhadap
para guru pelatih.
Beliau telah membuat kajian terhadap kesan
kemahiran belajar ke atas guru pelatih.
Hasilan kajian beliau menunjukkan bahawa
kumpulan guru pelatih yang tidak diajar
dengan kemahiran belajar didapati tidak
mempunyai keyakinan untuk mengajar
kemahiran belajar di sekolah.

 Kurikulum yang didefinisikan oleh

tokoh-tokoh pendidikan sebenarnya
merangkumi
seluruh
kandungan
serta
meliputi
pengalaman
pembelajaran yang diperoleh murid.
Kelihatan seolah-olah pengalaman
pembelajaran lain seperti iklim,
budaya, kepercayaan, sikap dan nilai
tidak wujud dalam sistem pendidikan
formal.