SIKA ITB
BENDA TEGAR
Bab 6-1
PARTMEN
SIKA ITB
Bahan Cakupan
Gerak Rotasi
Sistem Partikel
Momen Inersia
Menggelinding
Bab 6-2
PARTMEN
SIKA ITB
2 1
Satuan SI untuk pergeseran
sudut adalah radian (rad)
360
1 rad
57,3
2
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
Bab 6-3
PARTMEN
SIKA ITB
2 1
t 2 t1
t
d
lim lim
t 0
t 0 t
dt
Bab 6-4
PARTMEN
SIKA ITB
Bab 6-5
PARTMEN
SIKA ITB
2 1
t 2 t1
t
d
lim
t 0 t
dt
Bab 6-6
PARTMEN
SIKA ITB
Bab 6-7
PARTMEN
SIKA ITB
Kecepatan tangensial:
kecepatan
linear
kecepatan
tangensial
dalam rad/s
Percepatan tangensial:
a
percepatan
linear
percepatan
tangensial
dalam rad/s2
Bab 6-8
PARTMEN
SIKA ITB
v
2
ar
r
r
Bab 6-9
PARTMEN
SIKA ITB
Torsi didefenisikan
sebagai hasil kali
besarnya gaya
dengan panjangnya
lengan
Bab 6-10
PARTMEN
SIKA ITB
Bab 6-11
PARTMEN
SIKA ITB
L r p m(r v)
l mvr sin
rp rmv
r p r mv
Satuan SI adalah Kg.m2/s.
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
Bab 6-12
PARTMEN
SIKA ITB
r p
dt
dt
d
dr
dp
r p p r
dt
dt
dt
v mv
0
Jadi
dL
dp
r
dt
dt
ingat
FEXT
dp
dt
Bab 6-13
PARTMEN
SIKA ITB
Analog dengan
FEXT
dp
dt
dL
dt
!!
Bab 6-14
PARTMEN
SIKA ITB
EXT
dL dimana
dt
Lr p
dan
EXT r FEXT
EXT
dL
0
dt
I11 I 22
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
Bab 6-15
PARTMEN
SIKA ITB
Linear
o Jika F = 0, maka p konstan.
Rotasi
o Jika = 0, maka L konstan.
Bab 6-16
PARTMEN
SIKA ITB
p = mv
Momentum Sudut:
Defenisi & Penurunan
FEXT
dp
dt
FEXT 0
r F
L r p
momentum sudut
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
Bab 6-17
PARTMEN
SIKA ITB
Sistem Partikel
net ,i net
dt i 1 dt i 1
Bab 6-18
Sistem Partikel
PARTMEN
SIKA ITB
Perhatikan sistem partikel benda tegar yg berotasi pd bidang x-y, sumbu rotasi z. Total momentum sudut adalah jumlah masing2 momentum sudut partikel:
L ri pi mi ri v i mi ri v i k
i
m2
Gunakan vi = ri , diperoleh
r2
L mi ri k
2
v2
L I
m3
j
i r1 m1
r3
v3
Analog dng p = mv !!
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
Bab 6-19
PARTMEN
SIKA ITB
DEFINISI
Momentum sudut dari sebuah benda yang
berotasi terhadap sumbu tetap adalah hasil
kali dari momen inersia benda dengan
kecepatan sudut terhadap sumbu rotasi
tersebut.
L I
dL d ( I )
d
I
I
dt
dt
dt
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
Bab 6-20
PARTMEN
SIKA ITB
L I
I mi ri
L I
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
L I
Bab 6-21
Momen Inersia
PARTMEN
SIKA ITB
I mi ri m1r1 m2 r2 ...
2
Bab 6-22
Momen Inersia
PARTMEN
SIKA ITB
I mi ri I r dm
2
I r dm r dV
2
dm
x
dV rdr d dl
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
Bab 6-23
PARTMEN
SIKA ITB
Momen Inersia
dV rdr d dl
dimana rdr : perubahan radius,
d : perubahan sudut,
dl : perubahan ketebalan.
Bab 6-24
Momen Inersia
PARTMEN
SIKA ITB
I r rdr d dl
2
I r rdr
R
d 0 dl
L
Bab 6-25
PARTMEN
SIKA ITB
Momen Inersia
r
I
4
4
Hasilnya adalah
2
0
L
0
R
I
2 L
4
M R L
2
1
2
I MR
2
Bab 6-26
PARTMEN
SIKA ITB
I I cm Mh
Bab 6-27
PARTMEN
SIKA ITB
Momen Inersia:
1
I ml 2
12
1 2
I ml
3
I mR
1
I mR 2
2
1
I m( a 2 b 2 )
12
2
I mR 2
5
Bab 6-28
PARTMEN
SIKA ITB
W d Id I I
2
2
2
1
Bab 6-29
PARTMEN
SIKA ITB
1
1
2
K mi ri
2
2
1 2
K I
2
m r
2
i i
I mi ri
Bab 6-30
PARTMEN
SIKA ITB
Linear
Rotasi
1
2
K Mv
2
Massa
Kecepatan
Linear
1 2
K I
2
Momen
Inersia
Kecepatan
Sudut
Bab 6-31
Prinsip Kerja-Energi
PARTMEN
SIKA ITB
W d Id I I
2
2
2
1
1 2
I
2
K
W K rotasi
rotasi
dimana
Bila 0 ,maka W 0
sehingga
K rot 0 Hukum Kekekalan En. Kinetik Rotasi
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
Bab 6-32
PARTMEN
SIKA ITB
Menggelinding
Bab 6-33
PARTMEN
SIKA ITB
s R
vcom
R
dt
Bab 6-34
PARTMEN
SIKA ITB
Bab 6-35
PARTMEN
SIKA ITB
K 12 I P 2
I P I com MR 2
K I com MR
1
2
1
2
2
K 12 I com 2 12 Mvcom
K r Kt
Bab 6-36
PARTMEN
SIKA ITB
r
N
R Fg sin I P
Fg sin
r
fs
r
Fg
acom R
Maka:
MR 2 g sin I P acom
torsi = I
Fg cos
I P I com MR 2
acom
g sin
1 I com / MR 2
Bab 6-37
PARTMEN
SIKA ITB
Menggelinding
K mv I 0
2
2
0
V0
Bab 6-38
PARTMEN
SIKA ITB
Bab 6-39
PARTMEN
SIKA ITB
Bab 6-40
PARTMEN
SIKA ITB
Hubungan Besaran
Gerak Linear - Rotasi
Linear
x (m)
Rotasi
(rad)
v (m/s)
(rad/s)
a (m/s2)
(rad/s2)
m (kg)
F (N)
I (kgm2)
(Nm)
p (Ns)
L (Nms)
Bab 6-41
Hubungan Besaran
Gerak Linear - Rotasi
PARTMEN
SIKA ITB
linear
perpindahan
kecepatan
percepatan
massa
gaya
v dx / dt
a dv / dt
Hk. Newtons
F ma
energi kinetik
K (1 / 2)mv 2
Kerja
W Fdx
Dr. Linus Pasasa MS /Fisika Dasar I
angular
d / dt
d / dt
I mi ri 2
r F
K (1 / 2) I 2
W d
Bab 6-42