EDU 3106

BUDAYA DAN PEMBELAJARAN

TAJUK 1
BUDAYA DAN KEPELBAGAIAN
KELOMPOK DI MALAYSIA
TAJUK 1.1
PENGERTIAN & KONSEP BUDAYA
SERTA KEPELBAGAIAN KELOMPOK

PENGERTIAN BUDAYA &

KONSEP
BUDAYA
o Budaya
Noriati & Boon (2011):
Berasal dari perkataan Sanskrit
hal-hal yg berkaitan dgn budi & akal manusia
Syed Ismail & Ahmad Subki (2010):

Perkataan budaya merupakan cantuman perkataan Sanskrit & Melayu

Buddhi (Bhs Sanskrit)- kecergasan fikiran & akal
Daya (Melayu)- kekuatan kuasa, tenaga & pengaruh
Gabungan kedua-duanya membawa maksud:
Kebolehan seseorang individu menggunakan kekuatan, tenaga & akal fikiran ke
arah meningkatkan kecergasan akal fikiran bg menangani sst permasalahan &
seterusnya berupaya menyelesaikan permasalahan tersebut
Penyelesaian yg diambil seterusnya menjadi amalan bersama
Amalan yg diterima ini seterusnya dijadikan budaya dlm kehidupan mrk
Kebudayaan:
Keseluruhan cara hidup manusia yg merangkumi cara bertindak, berkelakuan &
berfikir
Bercorak kebendaaan & bukan kebendaan

PENGERTIAN BUDAYA &

KONSEP BUDAYA
Kamus Dewan (2007):
Budaya -tamadun, peradaban, kemajuan fikiran &
akal budi
Kebudayaan - keseluruhan cara hidup yg
merangkumi cara
bertindak, berkelakuan & berfikir
- segala hasil kegiatan & penciptaan
yg berupa
kebendaan atau kerohanian sesuatu

masyarakat

PENGERTIAN BUDAYA &

KONSEP BUDAYA
Koentjaraningrat (2002):
Budaya merupakan keseluruhan pemikiran & hasil
karya manusia yg berasaskan proses pembelajaran
Budaya mengandungi 7 unsur:

Agama & upacara keagamaan

Sistem & organisasi kemasyarakatan
Sistem pengetahuan
Bahasa
Kesenian
Sistem ekonomi
Sistem teknologi & peralatan

PENGERTIAN BUDAYA &

KONSEP BUDAYA
Malinowsky:
Budaya merupakan keseluruhan aspek
kemanusiaan dari segi sejarah, kesusasteraan,
institusi politik, muzik, lukisan, falsafah dsbnya
Secara umumnya, budaya adalah cara atau
gaya hidup sesebuah masyarakat atau bangsa
Budaya meliputi semua aktiviti harian manusia
& juga berperanan membezakan bangsabangsa tertentu

PENGERTIAN BUDAYA &

KONSEP BUDAYA
Budaya
Secara kesimpulannya, budaya merupakan satu cara

hidup yg diamalkan dlm kehidupan bermasyarakat pd

masa kini
Budaya merujuk kepada satu cara hidup yg diamalkan
oleh kebanyakan org termasuk pemikiran, nilai
kepercayaan, pandangan & tabiat berfikir seseorang
dlm menghadapi sesuatu situasi
Budaya boleh dikaitkan dgn pengalaman interaksi
sosial individu dgn masyarakat sekelilingnya
Budaya merupakan warisan sosial manusia, cara
pemikiran, perasaan & tingkah laku yg boleh diwarisi

CIRI-CIRI PENTING BUDAYA

Boleh dipelajari
Boleh dikongsi
Bersifat sejagat
Boleh diwarisi
Sentiasa berubah
Mempunyai unsur simbolik
Mempunyai pandangan semesta (world view)

KOMPONEN BUDAYA
2 komponen utama:
Material
Bukan material
Budaya material:
ciptaan masyarakat yg nyata & konkrit
Mencakupi peralatan & kelengkapan hidup, spt:
Rumah
Barang-barang
Pakaian
Budaya bukan material:

Ciptaan abstrak yg diwarisi dr 1 generasi ke generasi berikutnya

Terdiri drp ilmu pengetahuan, kepercayaan, adat istiadat, nilainilai serta peraturan yg berkaitan dgn tingkah laku, cerita rakyat
& tarian tradisional

UNSUR UTAMA BUDAYA

DLM SETIAP KELOMPOK
Simbol / lambang
Bahasa
Nilai & kepercayaan
Norma
teknologi

SIMBOL/LAMBANG
Merupakan apa sahaja yg mempunyai makna

kpd ahli masyarakat yg berkongsi budaya

Simbol merupakan perwakilan kepercayaan
budaya yg membawa banyak makna serta
menjadi tanda dlm masyarakat
Contoh: Keris merupakan simbol atau
lambang keberanian atau kepahlawanan dlm
masyarakat Melayu

BAHASA
Merupakan alat komunikasi
Mempunyai unsur perlambangan atau simbol

budaya
Bahasa membolehkan ahli masyarakat
berhubung antara satu sama lain
Bahasa berkembang mengikut peredaran &
keperluan

NILAI & KEPERCAYAAN

Merupakan standard budaya yg menentukan bagaimana

manusia menilai kebaikan, kecantikan & keinginan yg

menjadi garis panduan umum utk hidup dlm masyarakat
Kepercayaan merupakan rumusan & tafsiran tentang masa
lalu, penjelasan tentang masa kini atau ramalan pd masa
hadapan
Nilai merupakan idea yg abstrak serta dikongsi bersama
tentang apa yg betul, diingini & dihormati
Nilai ialah prinsip-prinsip umum yg berasaskan kepercayaan,
iaitu yg dianggap benar atau sebaliknya
Nilai bersifat sejagat atau univesal, misalnya setiap
masyarakat mempunyai nilai baik & buruk terhadap sesuatu
perbuatan & tingkah laku. Contoh: menghormati org tua

NORMA
Merupakan peraturan yg tlh menjadi

kebiasaan yg dijangka akan dipatuhi oleh

setiap anggota masyarakat
Dikaitkan dgn peraturan & jangkaan yg
membimbing perlakuan seseorang ahli
masyarakat
Merupakan standard yg dipersetujui bersama
dalam masyarakat

TEKNOLOGI
Merupakan artifak & kaedah yg digunakan

dlm kehidupan seharian sesuatu kelompok

sosial
Satu gagasan pengetahuan praktis
&peralatan utk meningkatkan keberkesanan
penggunaan tenaga

KEPENTINGAN MEMAHAMI
KONSEP BUDAYA KPD GURU
Dpt menerapkan unsur-unsur budaya kpd

murid supaya nilai menghormati budaya org

lain akan wujud dlm diri mrk
Lbh bersedia utk berhadapan dgn pelajar drp
pelbagai budaya
Tdk ada sifat prangsangka/prejudis terhadap
pelajar
Lbh berhemah & menghormati nilai serta
amalan budaya setempat

TAJUK 1.2
JENIS & DEMOGRAFI
KELOMPOK

PENGERTIAN & KONSEP

KEPELBAGAIAN KELOMPOK
Etnik
Bahasa Greek
Kumpulan manusia yg mengidentifikasikan atr 1 sama lain dgn berlandaskan

keturunan & warisan budaya yg sama

Mempunyai rasa kepunyaan terhadap negara asal, makanan, bahasa, muzik,
agama, pakaian, nama keluarga serta adat
Berasaskan faktor budaya
Etniksiti rasa kekitaan sst kumpulan etnik
Etnosentrisme sikap atau kepercayaan bahawa budaya etnik mrk adalah
lbh baik drp budaya kelompok etnik yg lain

Ras
Kelompok manusia yg mempunyai persamaan dr segi fizikal
Kelompok sosial yg mempunyai tanda pengenalan kolektif berasaskan ciri-

ciri fizikal-biologikal yg nyata spt warna kulit, warna mata, warna rambut
Berasaskan faktor biologi
Jenis ras- Caucasoid, Mongoloid, American Indian, Negroid & Austroloid

PENGERTIAN & KONSEP

KEPELBAGAIAN KELOMPOK
Minoriti
Kumpulan yg lbh rendah statusnya & sering

didiskriminasikan
Kriteria yg digunakan utk mengkategorikan
penduduk sbg minoriti adalah ras & etnik

Masyarakat
Kumpulan manusia yg berhubung scr tetap &

tersusun dlm menjalankan aktiviti scr kolektif

serta merasakan bahawa mrk hidup bersama
Kumpulan manusia yg berkongsi suatu budaya &
wilayah

PENGERTIAN & KONSEP

KEPELBAGAIAN KELOMPOK
Kelompok
Sekumpulan manusia yg berinteraksi, saling
bergantung utk mencapai sasaran tertentu
Bersifat formal & informal

Kelompok formal - Kelompok yg ditetapkan oleh

struktur organisasi

2 jenis kelompok
Kelompok asas
Kelompok sekunder

Kelompok Asas
Ciri-ciri
Interaksi bersemuka berterusan
Identifikasi peribadi yg kuat dgn kelompok
Hubungan kemesraan yg erat dlm kalangan ahli
Hubungan yg pelbagai bentuk
Hubungan yg lbh berkekalan

Setiap ahli kelompok mengenali atr satu sama

lain dgn rapat

Kelompok Sekunder
Interaksi bersemuka yg terhad
Identifikasi peribadi dgnkelompok lemah
Pertalian atr ahli kelompok lemah
Hubungan atr ahli renggang & terhad
Hubungan biasanya tidak berkekalan

DEMOGRAFI
Berasal dari bahasa Yunani
Definisi:
Tulisan atau karangan tentang penduduk di
sesuatu lokasi

Demografi Kelompok
Demografi kelompok merupakan analisa

statistik terhadap jumlah & komposisi

penduduk di sesuatu lokasi
Demografi kelompok dilakukan bertujuan utk
pembangunan ekonomi penduduk di sesuatu
lokasi & merupakan salah satu aspek penting
utk mencapai peningkatan kesejahteraan
rakyat

JENIS & DEMOGRAFI

KELOMPOK DI MALAYSIA
Masyarakat Malaysia terdiri daripada pelbagai

bangsa & agama

Kaum Melayu merupakan etnik terbesar
Perlembagaan Malaysia Perkara 160 (2):
Orang Melayu ialah mrk yg bertutur dlm Bahasa

Melayu sbg bahasa seharian, mengamalkan

adat resam Melayu & beragama islam

Bumiputera- kaum asal Malaysia spt Melayu,

Iban, Dayak, Kadazan, Dusun dsbnya

JENIS & DEMOGRAFI

KELOMPOK DI MALAYSIA
Akta Orang Asli 1954 (Akta 134) semakan 1974:
Anak hasil perkahwinan seorang perempuan org asli
dgn lelaki kaum lain, masih lagi ditakrifkan sbg org
asli selagi dia bercakap bahasa asli, mengikut cara
hidup serta adat & kepercayaan org asli
3 kategori utama org asli:

Negrito mendiami kawasan sekitar Banjaran Titiwangsa

(Utara Semenanjung Malaysia)
Melayu Proto kawasan pantai, kuala & kawasan lembah
Senoi kawasan lereng Banjaran Titiwangsa, pantai negeri
Selangor, kawasan pedalaman negeri Perak, Kelantan,
Pahang & Terengganu

JENIS & DEMOGRAFI

KELOMPOK DI MALAYSIA
Buletin Perangkaan Malaysia (Dis, 2009)
Jumlah penduduk 28.46 juta
26.39 juta warganegara Malaysia
2.07 juta bukan warganegara Malaysia
Melayu 14.49 juta (54%)
Bumiputera lain 3.14 juta (11.8%)
Cina 6.46 juta(25%)
India 1.95 juta (7.5%)
Kaum-kaum lain 342.3 ribu (1.7%)