ARZ VE SEM (YER VE GK)

NDEKLER
Arz ve Sem Kelimelerinin Anlam ve Mhiyeti ................................................. 2
Sem ve Semlar.......................................................................................... 2
Burlar.......................................................................................................... 5
Gne ............................................................................................................ 6
Yldzlar ........................................................................................................ 7
Dnyamz ve Gne..................................................................................... 8
Hareket ve Zaman ..................................................................................... 10
Evrenin Muazzam Bykl ................................................................. 11
Galaksiler Ve Samanyolu Galaksisi ........................................................ 12
Fezann Ksm Fethi .................................................................................. 13
Kinatn Nizam, Muhteem Sistem ........................................................ 15
Kinat Byk, Ama Ekber Deil! ........................................................... 18
Gk Cisimlerinin Putlatrlp Btl Tanr Kabul Edilmesi .................. 19
Ve Gnmz .............................................................................................. 21
Gnmz ve Modern Mneccimlik......................................................... 22
Gnmz ve Arzn Kutsallatrlmas..................................................... 25
Mneccimlik ve Falclk ............................................................................ 26
Bur ve Yldz Falnn Hkm ................................................................. 27
Arz ve Sema Konusuyla lgili Ayet-i Kerimeler..................................... 28
A-Yer ve Gkler ........................................................................................ 29
C-Gkler ..................................................................................................... 29

"O Rab ki, arz/yeri sizin iin bir dek, semy/g de (kubbemsi) bir tavan
yapt. Gkten su indirerek onunla, size besin olsun diye (yerden) eitli rnler
kard. Artk bunu bile bile Allah'a irk komayn." (2/Bakara, 22)

Arz ve Sem Kelimelerinin Anlam ve Mhiyeti

"Arz": Yer, yeryz, zemin, dnya demektir. Arz kelimesi Kur'an'da 461
yerde zikredilir. "Sema": Gk, gkyz, uzay, tavan, bir eyin st taraf
anlamlarnda kullanlr. Kur'an'da sem kelimesi, 190' oul (semvt) eklinde
olmak zere 310 yerde geer.

Sem ve Semlar
Kur'an'da gn ve yerin yaratlndan, gn ve yerin daha nce bitiik
olduundan, gn yarlmasndan ve ardndakini gstereceinden, gn alp
kaplar haline gelmesinden, grnmez gk kaplarndan, genilemesinden,
gktekilerden, gklerin ve yerin yaratl hikmetlerinden, gklerin nasl
ykseltildiinden, gk cisimlerinin birer yrngede yzdklerinden, gktekilerin ve
yerdekilerin Allah' tesbih etmelerinden, gkten yamur indirenin Allah
olduundan... sz edilmektedir. Gklerin ve yerin Rabbi Allah'tr. Bu bakmdan,
yaratlm eyler zerinde iyice dnmenin ve Yaratc'y tesbih etmenin,
m'minlere has bir nitelik olduundan sz edilmektedir. Sema da, Allah'n kinatta
kurduu ilah kanunlara, akllara hayret verecek olaanst bir dzen ve henge,
dolaysyla Yaratc'nn tek Allah olduuna bir delil olarak grlmtr.
Gn "direksiz" olmas (grnmeyen bir direk, eksen ile ykseltilmesi), yer
zerine dmemesi veya ylmamas, gn bnyesindeki gezegenlerin zerre
kadar dzensizlik yapmamalar; Ay'n, Gnein, yldzlarn Allah' tesbih etmeleri,
O'na secde etmeleri gibi konular ayetlerde insan idrakine sunulmutur.
Kur'an, insanlarn yerdeki ve semadakilere bakp akllarn kullanmalarn,
iyice dnmelerini, anlamaya almalarn tlemektedir. Bunun yannda, yine
dnp ibret almaya davet etmek amacyla bir tehdit de sz konusu edilmektedir.
"(Allah,) Semay da, izni olmadan yerin zerine dmemesi iin tutuyor. Dorusu
Allah, insanlara ok efkatli, ok merhametlidir." (22/Hacc, 65)

"Ve semay itaat dna kan her trl eytandan korumak iin yldzlarla
donattk." (37/Saffat, 6-7)
"Semada olann (meleklerin -Allah'n izniyle-)sizi yere batrmayacandan
emin misiniz? O zaman yer sarsldka sarslr. Yahut semada olann, zerinize ta
yadran bir frtna gndermeyeceinden emin misiniz? te (bu) tehdidimin ne
demek olduunu yaknda bileceksiniz." (67/Mlk, 16-17)
Allah, semay ykseltmi, evren bulutunu yer ve gk olarak ayrm ve bir
l, bir denge koymutur. "Gkleri, gznzn gremeyecei bir direk (eksen ya
da aks) ile ykseltmitir." (13/Ra'd, 2)
Deirmenin mili (ekseni) vardr, bu elle tutulur ve gzle grnr; ama gk
cisimlerinin santrfj ekseni izafdir, grnmez. Sonra tavaf edecei yrngeler
tayin edilmitir; bunlar fizik yasalar denilen Allah'n evrendeki kanunlar,
snnetidir. "Grmediniz mi Allah, yedi semay birbirine henktar olarak nasl
yaratm!" (72/Cinn, 15)
Hayat, iki zt kararl dengenin (Kur'an terimiyle "hunnes": Merkezcil kuvvet;
"knnes": Merkezka kuvvet) mrdr. "Kukusuz Allah, semalar ve yeri kayp
gitmekten alkoymaktadr. Eer onlar, kayp giderse, andolsun ki ondan sonra
kimse bunlar tutamaz." (35/Ftr, 41)
Ama o gn (kyamet gn) semann hz yle artar ki, dalar yerinden kopup
yrr savrulur. (52/Tr, 9) Gk cisimleri yuvarlak olduundan onlar kuatan
semalar da yuvarlaktr. Kur'an'da "kre biimi vermek, yuvarlamak, kreletirmek"
anlamna gelen "Tekvir" suresinde yerlerin ve semalarn drlp bklmesinden
sz edilmektedir.
Kur'an'da yedi yerde yedi kat semadan bahsedilmitir. (2/Bakara, 29; 17/sr,
44; 23/M'minun, 86; 65/Talak, 12; 67/Mlk, 3; 71/Nuh, 15; 78/Nebe', 12) Yedi kat
semadan murat nedir, bunlarn mahiyeti nedir? Bunu kesin olarak bilemiyoruz. Bu
konu, henz astronomi ilminin konular arasna girmi deildir.
Feza konusunda keifler iin byk gayretlerin sarfedildii amzda bile,
henz kefedilen gerekler, kefedilemeyen uzayn iinde mukayese yaplamayacak
kadar kk yer tutar. Kim bilir, belki yedi kat gkle ilgili bilimsel gelimelere
insanolunun bilgisi ve kyamete kadar vakti yetmeyecektir; gelecei de, gklerin
konumunu da yaratan bilir.
O bize, gklerin yedi gk olduunu sylyor; biz de inanyoruz. Elmall, bu
konuda unlar syler: Yedi kat sema tabiri, yedi gn varln kesin olarak ifade

etmekle beraber, daha tesi yok demek deildir, ziyadesini nefyetmez. Btn
yldzlarn tezyin ettii madd lemin hepsi bir semadr. Bu da yedi semann
birincisidir. Bunun tesinde daha alt sem vardr. Bu semalar, birinci sema gibi
madd semalar deil; manev semalardr. "Biz dnya semasn yldz zneti ile
ssledik." (37/Saffat, 6) ayetiyle Mira olay, bu manaya iaret etmektedir. (1)
Kur'an'da "Biz dnya semasn yldz znetleri ile ssledik." (37/Saffat, 6)
buyrulmaktadr. En yakn gk, yani dnya g, binlerce yldzlarla ssldr. Bu
yldzlar ise, gneten krk milyon kilometre uzakta olup gne ile dnya arasndaki
mesafeye smayacak kadar da byktrler.
En yakn gn gece ss olarak zikredilen bu yldzlar, bu kadar uzakta ise,
orta gn veya uzak gn yldzlar nerededir? Orta veya uzak semann snrlar
nereden balamakta ve nerede bitmektedir? Bu sonu gelmez sorulara insanolu
henz cevap verememektedir. Ama belki bir gn verebilecektir.
Yce Allah, yedi sema (7 kat gk) yaratmtr. Bunlardan dnya semas (bize
en yakn gk) yldzlarla donatlmtr: "Gerekten en yakn g bir znetle ve
yldzlarla donatp ssledik." (37/Saffat, 6). O Centauri ismi verilen dnyaya en
yakn yldzn bize 4,3 k ylnda gelir. In saniyedeki hz yz bin
km.dir. Son yllarda yaplan aratrmalara gre dnyaya en uzak yldzn
da 15 milyar k ylnda gelir. Yaplan aratrmalardan alnan neticelere gre,
yldzlarn bulunduu dnya semasnn ap, muhtemelen 15 milyar k
yldr.
Bugn evrenin ya, yaklak 12 milyar yl olarak hesaplanmaktadr. Gne
sisteminde, yldz olmayan dokuz gezegen (seyyre) vardr. Baka yldzlar birer
kk ve daha byk gnetirler. Son yllarda modern astronomi aratrmalaryla
baz yldzlarn gezegenlerinin olabileceine dair birtakm ipular tespit edilmitir.
Gne sistemine dahil gezegenlerin yann 3 milyar yl olduu tahmin
edilmektedir. Ar ve Krs hari yedi gn ap muhtemelen 70-100 milyar k
yldr.
"O (Allah) bunun zerine iki gnde (dnemde) yedi gk var etti. Yakn g
de klarla (yldzlarla) donattk ve bozulmaktan koruduk." (67/Mlk, 3, 5). Gn
stnde bunlar epeevre kuatan Krs vardr; Krs'yi de Ar kuatmtr:
"...Allah'n Krs'si gkleri ve yeri kuatmtr." (2/Bakara, 255). Btn bunlarn
hepsi, iindekilerle birlikte Yce Allah'n hkm, tasarrufu ve idaresi altndadr.
Peygamber Efendimiz (s.a.s.)'den gelen bilgilerde belirtildiine gre, yedi
semann Krs iindeki bykl, bir kalkann iine atlm yedi dirhem (bozuk

para) gibidir. Krs de Ar'n iinde bir ln ortasna atlm bir demir halka
gibidir.
Ebu Zer'in rivayet ettii bir hadisinde Peygamberimiz bunlarn bykln
bu benzetmelerle aklamtr: "Nefsim yed-i kudretinde bulunan Allah'a andolsun
ki, yedi sema ve yedi arzn Krsnin yanndaki bykl, ancak dnyann bir
lnn ortasna atlm bir halka gibidir. Ar'n Krs'ye nisbetle bykl de,
bu halkaya nisbetle ln bykl gibidir." (Hadislerle Kur'an- Kerim Tefsiri,
bn Kesir, c. 3, s. 1007)

Burlar
Yce Allah, kerim kitabnda gkte burlar yarattn syler (15/Hicr, 16;
25/Furkan, 61). "Burlar olan semaya andolsun ki..." (85/Brc, 1) diye buyurur.
Allah, gkte burlar yarattn sylerken, gkle ilgili "es-semvt" eklinde oul
deil de; "es-sem" eklinde tekil olarak kullanr. Burada sema, bildiimiz en yakn
sema (dnya semas) demektir. Bur; yksek kk, bina ve kale anlamlarna
gelir. Semadaki burlar ise; gkte durumlar birbirlerine gre ayn kalan
yldz topluluklar demektir. Mfessirler, ayetlerde geen semadaki burlar tefsir
ederlerken, bunlar byk yldzlar, ya da semann kaplar diye tercme
etmilerdir. Gkte yldzlarn aratrlp zerlerinde dnlmesi iin bur
taksimlerini dris (a.s.)'n yapt sylenir. Yerin haritasnda ehirler, kasabalar ve
bunlardaki yksek binalar, nasl bir alamet ve iaret ise, gkteki yldzlar ve yldz
takmlar da byle birer iarettir.
Gne'in bir yl iinde grnrde iinden getii farz edilen gk kua ve
bunun yanlarnda bulunan takm yldzlar (Zodyak takm yldzlar)na Burlar
kua da denir. Burlar kua, 30 derece uzunluunda 12 blgeye ayrlmtr. Bu
12 burcun tekil ettii alana Burlar blgesi denilir. Gne'in ilkbahardan itibaren
bir yol boyunca, srasyla takip ettii takm yldzlarna eskiden beri hamel (ko),
sevr (boa), cevza (ikizler), eretan (yenge), esed (aslan), snble (baak), mizan
(terazi), akreb (akrep), kavs (yay), cedi (olak), delv (kova), ht (balk) isimleri
verilmitir.
Modern astronomi ve astrofizik, kinatta kusursuz bir nizamn, yldzlar,
galaksi ve gezegenler arasnda ince hesapl, byk bir bilgiyle ilenmi fevkalde
tanzim, tedbir ve dengelerin bulunduunu gstermektedir. Semann tm iindekiler,
kk gezegenlerden yldzlara ve byk galaksilere kadar bir dzen ve denge
iinde birbirlerinin evrelerinde dnerek yol almakta ve birbirlerinden alp

genileyerek bolukta yolculuklarn srdrmektedirler. Kur'an- Kerim'de bu

gerek yle dile getirilmektedir: "G kuvvet (enerji) ile kurduk ve muhakkak biz
onu geniletenleriz." (51/Zriyat, 47).
Yine Kur'an'da Allah'n gkleri yedi kat olarak yaratt, bunlarn mkemmel
bir dzen ierisinde yaratld; yaratllarnda dzensizlik, atlak ve kusur
olmad (67/Mlk, 3-4); gklerin ve yerin yaratlmasnn, insanlarn
yaratlmasndan daha byk ve hesapl olduu, insanlarn ounun bu byk
yaratln farkna varamayacaklar (23/M'minun, 57) bildirilir. Demek ki yldzlar
ve galaksiler... Yce Allah'n azametini ve kudretinin bykln ilan etmeleri
iin yaratlmlardr. Yine "O, yldzlar, kara ve denizin karanlklarnda yol
bulasnz diye sizin iin yaratandr." (6/En'm, 97)

Gne
Yz elli milyon kilometre kadar mesafeden dnyaya bakan gne, byk
bir ate topu grnmndedir. Btn yeryzndeki canllarn ihtiyac olan enerjiyi
8 dakikada yer kreye ndirebilme gcne sahiptir. Bununla beraber bu azametli
enerjisi asla yeryzne tamamen ulamaz. Zararl nlar, atmosferde szlr,
artlr. Gne enerjisinin byk bir ksm, fezada kalmaktadr. Uzun yllar,
bilginler, tkenmeyen gne enerjisinin nasl muhafaza edildiinin srrn
zememilerdi. Onu yanan bir ate ktlesi zannedip, tkenmemesinin sebebini
aratrdlar. Gne, hakikatte yanan bir cisim olsayd, imdiye kadar oktan
snm olmas gerekirdi. nsanlk, gneteki enerjinin nereden kaynaklandnn
anlalmas iin asrlarca bekledi.
Nihayet 2. Dnya Sava sonlarnda ilk atom bombasnn patlamasndan sonra
ortaya kan muazzam enerjinin, gnete de mevcut olaca hkm yerleti. Bugn
ise, astronomi bilginleri, gnein bitmeyen s ve k enerjisinin hidrojen ve
karbon maddelerinin paralanmasndan doan atom enerjisi olduuna
inanmaktadr.
Gnein ve yldzlarn uzaya yaydklar enerjilerinin kayna "fzyon"
olaylardr. Hidrojen gibi hafif ekirdeklerin birleerek ve bu esnada ktlelerinden
kaybederek byk bir enerji vermesi olayna fzyon olay denilir. Mesela 4
hidrojen atomunun birlemesiyle bir helyum oluur ve toplam ktlenin binde yedisi
enerjiye dnerek yol olur. Gnein atmosferinde son derece bol miktarda
(gnein yarsndan fazla) hidrojenin bulunduu tespit edilmitir. Yine bol miktarda
helyumun da varl anlalmtr.

Kinatta ounlukla bulunan element de hidrojendir. Hidrojenden helyumun

olumas iin gnein ve yldzlarn ilerindeki milyonlarca derecelik s yeter
(Souk fzyon mmkn deildir). Gnein saniyede yayd enerji karlndaki
ktle kayb, saniyede 4 milyon tondan fazladr. Buna gre Gnein, milyarlarca
yldr enerjisi tkenmedii gibi, 1-2 milyar yl, dnyamza enerji gndermee
yetecek yapdadr. Sonra, (Allah'n takdir ettii bir zamanda) snp bitecektir.
Gnete hidrojenlerin birlemesi sonucu ortaya kan helyum ekirdeklerinin de
daha ar ekirdeklere dnt dnlr. Demir ekirdei son rndr.
Gne, dnyadan 150 milyon km. uzakta olmasna ramen bizim iin gerekli
enerjiyi bize kesintisiz ulatrr. Bu dev enerjili gk cismi, hidrojeni devaml olarak
helyuma evirir. Her saniye 616 milyar ton hidrojen, 612 milyar ton helyuma
evrilir. Bu esnada dar salnan enerji, 500 milyon hidrojen bombasnn
patlamasna denktir. Dnyadaki dengenin devam iin gereken enerjinin % 99'u
gneten gelir. Is ve a dnp insanlar bata olmak zere yaratklara hizmet
eden, bylesine muazzam bir enerji kaynann dzenini kim kurmu, gcn
kim vermi?
Dnyamza dm olan meteorlarn ve yldzlardan gelen nlarn analizleri
neticesinde bilinir ki, Gne ve sistemine dahil olan gezegenlerde, hatta yldzlarda
dnyada bilinmeyen baka bir element mevcut deildir. Btn elementler de,
proton ve ntronun katlardr. Son asrlarda bilginler, evrenin ktlesinde (bize gre
dnya semasnda) 10 zeri 79 proton ve ntron ktlesinin bulunduunu tahmin
etmektedirler. Semadaki yldz, galaksi ve gezegenleri ne kadar proton ve
ntrondan (nkleondan) yarattn Allah bilir. nk O "Her eyi adediyle
saymtr." (72/Cinn, 28)

Yldzlar
Gezegenler, hem kendi ekseni etrafnda, hem de gnein etrafnda dnerken,
yldzlar, sadece kendi etrafnda dnerler ve klar da kendilerindendir. yle ise,
gezegenler bir yldzdan k alyor saylr. Buna gre gne de bir yldzdr.
Yldzlar, dnyamza oranla ok byktr. Mesela, byk bir caminin kubbesi
yldz ise, toplu inenin ba da dnyamz olur. Bir de dnyaya gre insann
cismini dnnz.
Portakal zerinde gzle grnmeyen tozlar gibi. Nasl ki, portakal, zerindeki
tozlar ekiyor, brakmyorsa, dnya da bizi yle ekiyor ve brakmyor. Ayrca

atmosfer de bir sarg gibi her eyi sarm. Onun basncndan frlayp kurtulmak,
epeyce teknik gc gerektirmektedir. Uaklar dahil her eyin atmosfer iindeki
hareketi, yolcularn tren iindeki hareketlerine benzer. Nasl ki, tren giderken
yolcular da salon iinde gezerlerse, ayn ekilde dnya hem kendi etrafnda, hem de
gnein etrafnda dnerken biz, bir yerden dierine rahatlkla gidebiliyoruz.
Bununla beraber dnyann tesirinden kurtulmu deiliz.
Yldzlar, malar iin lzumlu olan enerjiyi ekirdek birlemeleri (fzyonu)
sonucunda ktlelerinden kaybederek temin ettikleri iin, gitgide souyacak ve
kleceklerdir.
Nihayet klme neticesinde birbirlerinin ekimlerinden kurtularak salp
dalacaklardr. nk uzayda iki cisim, birbirlerini birletiren doru boyunca,
ktleleriyle doru ve aralarndaki uzakln karesiyle ters orantl bir kuvvetle
ekerler. Gne sistemine bal gezegenler ve baka yldzlar, birbirlerini ekmek
suretiyle dengede kalyorlar.
Yldzlarn snp dalaca zamanda yani "O gn arz baka bir yere, gkler
de baka gklere tebdil olunacaktr." (brahim, 48). Gne ve yldzlarn snp
dalacaklar, Kur'an- Kerim'in baka ayetlerinde de bildirilir:"Gk yarld
zaman, yldzlar dald zaman..." (nfitr, 1-2). "Gne drld zaman ve
yldzlar snd zaman..." (Tekvr, 1-2). "Yldzlarn giderildii zaman, gk
yarld zaman..." (Mrselat, 8-9)
Eer iindekilerle beraber semalar ezel olmu olsayd, imdiye kadar gelip
gemi sonsuz zaman ierisinde yldzlar ve Gne, oktan snp dalm
olacaklard. Hl bugn bunlar mevcut olduklarna gre, sonradan yaratlm olup
bir balanglar vardr ve gnn birinde de klp dalarak snp gideceklerdir.
te o zaman kymet kopacaktr. Her sonradan var olann, bir var edicisi (muhdisi)
vardr. Bir ey yokken, kendi kendisini yaratamaz. O halde, sema ve lemleri
yaratan, kendileri dnda ezel ve ebed olan Allah Teal'dr. (2)

Dnyamz ve Gne
u dnmekte olan dnya, birdenbire duruverse acaba ne olur? Hemen, ni
firen yapan bir arabay hatrlamzdr. Araba, niden durunca herkes nasl ne
frlyorsa, dnyann durmasyla birlikte her ey, yerinden frlayacak, belki dalarla
denizler yar ederken, hepsi bir kl yn gibi savrulacak. htimallere devam
ediyoruz:

Gnee yakn olan gezegenler, hzla dndklerine; bylece gnein ekimiyle

dengede kalp bulunduklar yeri koruduklarna gre; dnyamzn gne etrafnda
dn biraz yavalasa, o nispette gnee yaklaacak ve yanacaktk. Hzlansa,
uzaklaacak ve donacaktk. yle bir noktada bulundurulmuuz ki, dnyann
gnee olan uzakl, mevcut canllarn yaama sebeplerinden biridir.
Dnyann gnee olan uzakln kim tayin etmi? Dnyay kim tartm? Ona
bu ekli kim vermi? Sonra, dnyann hem kendi ekseni etrafnda, hem de gnein
etrafnda dn var ki, ilk hareketi veren kim? Bu hareketin devamn salayan
kim? te bunlar dnp tefekkr etmek, her eyin her eyle ve tm eylerin de
Allahla ilgisini grmek, insana den bir grevdir.
Byk dnyamz, gnee oranla ok kktr. Mesela, bir milyon drt
yz bin adet dnyay bir araya toplamak mmkn olsayd, ite o zaman
gnein bykl meydana kard. Demek ki gz doymad iin dnyay
yemee kalkanlara, gnei vermek gerekecek; belki o ate, onlar doyurur.
Gnein verdii k, 16 rakamnn arkasna 27 tane sfr koyarsanz, kan rakam
kadar mum na eittir. Bir mumun nasl yapldn ve ka bin liraya satldn,
ne kadar sreyle ve ne kadar yeri aydnlattn hesaplarsak, gnein sadece kdeerini de bulmu saylrz. Acaba bu kadar ltuf, sadece isyan etmemiz veya
gnah ilememiz iin mi?
Gnein evresindeki scaklk, alt bin dereceyi bulmaktadr. ksmlardaki
s ise, 20 milyon santigrat derecedir. Gne yzeyinin bir santimetre karesinin bir
dakikada verdii kalori miktar 900.000 kilokaloridir. Sathndan fkran alevler,
400.000 kilometreye kadar ykselmektedir.
Bu rakamlar ve bilgiler, bizi dndrmektedir. Btn bunlar, Allahn
kudretine ve ilmine iman arttrmaldr. Gne, hem yakn, hem de
uzaktr. Kendisi milyonlarca kilometre uzaklarda bulunur, fakat ok yaknmzda
hissederiz. Glgeden gnee kan kimse, gnele ok yakn ve sk bir iliki
iindedir; o, gneli bir havada yryor ve zerine gne nlar sanki ok
yakndan dyor.
Ayrca gne nlarnn faydas dnlrse, bir varln uzak olmas, onun
faydasz veya az faydal olduu anlamna gelmedii grlr. Gne nlar,
dnyamza sekiz dakikada ular. Bu kadar uzun yolu kat ederken o kadar
deiikliklere urar ki, bize ulaan gne nlar, en faydal duruma gelmi eklidir.
Dnya hareketi bir anda yapmaktadr. Hem kendi etrafnda dnmekte, hem
gnein etrafnda ve hem de gne sistemi ile birlikte helezoni bir yay izerek Vega

burcuna doru ilerlemektedir. Bu hareketler, topaca benzetilebilir. Mesela beton bir

zemin zerinde dnmekte olan topa, ekseni etrafnda dnerken ilerler, yer
deitirir. Fakat topacn hareketi dzenli deildir.
Gittike hz azalr. Geometrik bir ekil de izemez. Dnya ise binlerce sene
evvelinde hangi hzla dnyordu ise, bu gn de ayn ekilde dnmektedir. Btn bu
hareketleri, bize hissettirmeden, bizi rahatsz etmeden yapmaktadr. Bir taksiyi, bir
otobs, bir ua, iindekileri hi rahatsz etmeden kullanmakta glk eken
insan, yer kresini idare edenin gcne, maharetine hayran olmaldr.
Elbette ki, yerkresine hkim olan, yer kresinin zerindekileri kendi
hallerinde brakmamtr. Bu bakmdan tesadf ve kendiliinden olu diye bir ey
olamayaca gibi, dnyaya hkim olan da, Allahtan bakas deildir. Onun yerine
tabiat zikretmek, en hafif tabirle bilimsel gereklere ihanettir. "O sylenenlerden
sonra, ey insan, hangi dnce sana dini yalanlatr? Allah, hkimler hkimi deil
midir?" (95/Tn, 7-8)

Hareket ve Zaman
Etrafmzdaki eyalarn hareket halinde olduunu biliyoruz. Bu hareketin
bir ksmn gryoruz, bir ksmn gremiyoruz. Mesela, atomun elektronu
ekirdek etrafnda sratle dner. Bunu gzmzle grmemiz mmkn deildir,
fakat ilmen biliyoruz. yleyse atomlardan meydana gelen ta, toprak, hava, su
vesaire de hareketlidir. Zaten ekseriya suyu akarken, havay eserken gryoruz.
Her gn gne, ay ve yldzlarn doup battn biliyoruz.
Yani gezegenler, yldzlar ve bunlar meydana getiren atomlar da hareketlidir.
Zaten evrende sabit hibir ey yoktur. te zaman dediimiz ey, atomlardan
yldzlara kadar var olan hareketin neticesidir. Zaman, cisimlerin, her trl
maddenin faaliyetinin birbirleriyle mukayesesinden domaktadr. Dnyann kendi
ekseni etrafnda tam bir dnme mddetine bir gn diyoruz.
Kinatta madde kaim olmakla beraber hareket dursa, zaman da durur.
Tabii, evrende hareketin durmas mmkn deildir. Maddedeki hareket ile
birlikte zaman da kyamete kadar akp gidecektir. Maddeyi elbette yoktan var
eden bir yaratc vardr. Hibir varlk, kendi kendisine yoktan vcut veremez.
Hiten yaratma gcne sahip ezel bir halk edici olmaldr. En byk galaksilerden
en kk zerrelere kadar hereyde bir nizam, l ve uyum vardr. Kck
zerrelerde bile hareket son derece intizamldr.

yle ki atomlardaki hareket, matematik formller ile ifade edilebiliyor. Ayn,

dnyann ve gezegenlerin hareketi son derece lldr. Geliigzel kark
hareketler grmek mmkn deildir. Bu muhteem uaklarn seyri, geliigzel
deil; tm hareketlerinin gelii de, gidii de gzeldir. O halde hibir tr harekette
tesadf yoktur. Her eye ilimle, hikmetle hareket veren bir yce kudret sahibi
vardr.
Maddeyi yoktan kim yaratm ise, en bynden en kne kadar
btn hareketi kim veriyorsa, zaman da halk eden Odur. Cisimlerin en
k olan atomun paralarn ve gezegenler, yldzlar gibi koca ktleleri nizamla,
hesapla dndren Kaadir-i Mutlak, zaman dediimiz azim nehri aktp
gtrmektedir.
Dnyann kendi ekseni etrafnda dnme sresi daima ayndr. Bu sre, bizim
zaman lmzdr. Dnya kendi ekseni etrafnda dnmesiyle bir gn, gne
etrafnda belirli bir mddette dnmesiyle bir yl meydana getirir. Ay ve dier
gezegenler de bozulmaz, dalmaz koca birer saattirler. Sana hilal eklindeki
aydan sorarlar. De ki: Onlar, insanlar ve zellikle hac iin vakit lleridir.
(2/Bakara, 189). O, sabah aandr. O, geceyi dinlenme zaman, gne ve ay
(vakitlerin tayini iin) birer hesap ls klmtr. te, btn bunlar, aziz olan (ve
her eyi) ok iyi bilen Allahn takdiridir. (6/Enm, 96)

Evrenin Muazzam Bykl

inde bulunduumuz lemin bykl hakknda bir fikir vermek iin unu
belirtelim: En yakn yldzn , dnyamza 4,3 senede gelir. In bir saniyede
yz bin kilometre hzla gittiini dnrsek, yaklak drt buuk senede ka
kilometre gittiini rakamla gsterebiliriz, fakat bu rakam okuyamayz. Bu byk
rakamlara astronomik rakamlar denmitir. Astronomideki rakamlar,
matematiin snrlar dna kar, biz onlar yazar, grrz, fakat
okuyamayz. sl deerlerle ifade etmeye alrz. Fakat, bu sl deerler, sonu
sfrla devam eden rakamlar iin geerlidir.
Byle olmayp da sl okunamayan, sfrdan hari 25 rakam arka arkaya
dizelim ve meydana gelen rakam okumaya alalm. Okuyamayacaz. te
insann akl ve bilgisinin ne kadar snrl olduu buradan bile anlalabilir.
Henz matematik rakamlarn okuyamayan insan, her eye akl ereceini, sz
gelimi aklnn ermedii veya almad gayb lemini, hatta uzayla ilgili dnya

semasnn ki ondan baka alt kat gk daha vardr- derinliklerini ve tm

srlarn zemez.
yle ise, bir insann aklnn varaca en son tekml izgisi, kendi
anlaynn snrlarn tayin etmekten, acziyetini kabul etmekten ibarettir. Demek ki
insan, baz eyleri bilemeyecektir. Biz bilmiyorsak, her eyi bilen vardr. Bizim
okuyamadmz rakamlarla astronomik cisimleri tertip eden ve tanzim eden vardr.
Bilmediimizi bileni, yapamadklarmz yapan bilmek, insanca bir harekettir.
(3)

Galaksiler Ve Samanyolu Galaksisi

Gne, ismine Samanyolu galaksisi denilen ve iinde gne gibi 200.000.000
yldz barndran ok byk, ok ok byk bir yldz adasndadr. Srdrlen bir
seri almalar ve gzlemler sonucunda Samanyolunun spiral-disk eklinde bir
yapya benzedii; uzunluunun 100.000 k yl, geniliinin de 30.000 k yl
olduu uzmanlarca bugn kabul gren arpc bir gerektir. Gkbilimcilerle uzay
fizikileri, bu arpc sonu karsnda, gzlerini dehetle aarak bu korkun
bykl idrak edememenin idraki iinde kalmlardr. Bu, gerekten muazzam ve
muhteem bir deerdir. Ik, bir ylda 9.460.000.000.000 (yani; 9,46 trilyon)
kilometre yol alr.
In bir ylda ald yolun 100.000 kat fazlas olan km. karldr ve bu
uzaklk, sadece iinde bulunduumuz galaksinin boyunu ifade eder. Artk bundan
sonra, kilometre cinsinden uzaklklar da, rakamlar da yetersiz kalr; milyar, trilyon,
kentilyon... derken saylar bile bitip tkenir hale gelir. Galaksimiz, kendi merkez
ekseni etrafnda tam bir dolanm 225 milyon ylda tamamlar. Bunun iin de,
saniyede 250 km.lik bir harekete sahiptir.
Acaba, evrende bizim Samanyolu'ndan baka galaksiler de var mdr? Bu
soruya cevap arayan bilimciler, dnyamza en yakn bir yldz topluluu olan ve
ismine de Andromodea denilen bir galaksi buldular. Onun da bize 2,5 milyon
ylda geliyordu. Bu u demektir: Eer biz "imdi" bu galaksiyi gzlersek, onun
"imdiki" halini deil; 2,5 milyon yl nceki durumunu gzlyoruz demektir. Bu
gerein tersi de dorudur. Bu galaksiden "imdi" uzaya yaylan nlar, bizim
dnyamza 2,5 milyon yl sonra ulam olacaktr.

Uzayda galaksileri saymaya kalkmak, nl deyimle pstekideki (hayvan

postundaki) tyleri bir bir saymak demektir. Buna ramen bilimciler, baz
rnekleme metotlarn gelitirerek, evrende 200.000.000.000 galaksinin
mevcudiyetine inanmaktadr. I bize 5 milyar, 10 milyar yl sonra gelen
yldz topluluklarnn varl karsnda uzmanlarn nasl hayret ve hayranlk
iinde kaldklarn belirtmeye gerek yoktur. Geen yllarda, bize 14 milyar
yl sonra gelen ve ismine de Kuasar ad verilen, ok yksek enerjiye sahip gk
cisimleri kefedildi.
Gne sistemleri, galaksiler, meta-galaksiler, sper-diziler ve lemler gibi,
btn bu evrenler, -ki 18.000 lemin mevcut olduu rivayet edilmektedir- Kur'an'da
bildirilen aa semay, (dnya semasn, birinci kat g) tekil etmektedirler.
Dier alt gk tabakasn, onlarn zerindeki krsi ve ar da mahiyet olarak
bilememekte ve inanmaktayz.
"Allah, O'ndan baka ilah yoktur... Gklerde ve yerdekilerin hepsi O'nundur...
Onun bildirdiklerinin dnda insanlar O'nun ilminden hibir eyi tam olarak
bilemezler. O'nun krss gkleri ve yeri iine alr, onlar koruyup gzetmek
kendisine zor gelmez. O, ycedir, byktr." (2/Bakara, 255)

Fezann Ksm Fethi

Dnyann evresinde ilk insann umaya balad 1961 ylndan nce
yaayan mfessirler, tefsirlerinde insanolunun bu harikulde olayn
nakledememiler ve Kur'an'n bu konuya dair beyanlarnn tefsirini de ak bir
ekilde yapamamlardr. Ancak bu olaydan sonradr ki, pek ok slam limi,
bu konuyu ele alm ve nemli baz aklamalarda bulunmutur.
Zira dier baz keif ve olaylar gibi, bu olay da, eskiden beri mahiyeti
anlalamayan ve sadece Arapa kelime karlklar verilen baz ayetlerin
mahiyetini daha iyi aklayc bir unsur ve etken olmutur. ayet gemi asrlardaki
insanlar, gelecekte insanlarn fezaya kacaklarn syleselerdi, phesiz o asrdaki
insanlar, bunun bir hayal olduunu zannederlerdi. Ne var ki, Kur'an, bunu bize bin
drt yz sene nce haber vermi ve insanolunun fezaya kabileceini ve aya
ulaabileceini de bize aklamtr. Kur'an'da bu konuya iaret eden ayetlerin belli
ballar unlardr:

"Ey cin ve ins cemaat! Eer gklerin ve yerin etrafndan kmaa gcnz
yetiyorsa kn. (Fakat Allah'n verecei) bir sltn (kuvvet) olmadka
kamazsnz." (55/Rahman, 33)
"Eer gcn yetse onlara bir mucize getirmek iin bir menfez bularak yerin
altna girer veya bir merdiven bulup ge kardn." (6/ En'm, 35)
"Allah, hidayetini diledii kimsenin gsn, slam iin aar. Dallete
drmek istediinin kalbini de yle dar ve kasvetli eder ki, iman ona ge kmak
kadar zor gelir." (6/En'm, 125)
"De ki: Gklerde ve yerde olan eylere bakn." (10/Ynus, 101)
"Biz onlara, d lemde ve kendi nefislerindeki ayetlerimizi yaknda
gstereceiz." (41/Fusslet, 53)
"Eer onlara gkten bir kap asak ve oradan yukar ksalar 'gzlerimiz iyi
grmyor, belki de biz bylenmiler topluluuyuz' diyeceklerdir." (15/Hicr, 14-15)
Bu ayetleri, zellikle 55/Rahman suresinin 33. yeti, insanlarn fezaya
kabileceklerine, aya ve dier yldzlara ulaabileceklerine iaret etmekte; bu
ayette geen "sltn" kelimesi de bu gerei ifade etmektedir. Pek ok tefsirde,
"sltn" kelimesine; g, kuvvet, zorla istediini yapma ve yenme anlamlar
verilmi, ancak bu g ve kuvvetin mahiyeti hakknda da tabiatyla herhangi bir
bilgi verilememi ve aklama da yaplamamtr. Bununla beraber, bu ayetteki
ifadeden baz mfessirler, insanlarn fezaya kamayacaklar anlamn kartmlar;
baz mfessirler de, bir g ve kuvvet yardm ile fezaya klabileceini prensip
olarak kabul etmekle birlikte, bunun insanlar iin mmkn olamayacan
sylemilerdir. Zira bunlara gre, bu fezaya kma ii, nasl mmkn olacaktr?
Bu kendileri iin zlmesi gereken bir problem ve bir istifhamdr. Bu
problem zlmedike, bu ayetten anlalabilecek mana, ancak olumsuz
olabilecektir. Nitekim, bu problem, insanolunun fezaya k ve aya ulamas ile
zmlenince bu ayet, baz slam limlerince olumlu anlamda yorumlanm ve
neticede bu ayetin, insanlarn fezaya kabileceklerine ve aya ulaabileceklerine
iaret ettii sylenmitir.
Aslnda
Kur'an'da
insanlarn
fezaya
kamayacaklar
ve
aya
ulaamayacaklarnn imknszl deil; bilkis insanlarn bu durum ve ekliyle
kamayacaklar, bunun tam aksine birtakm g ve kuvvetler yardmyla
("sltn"la) fezaya kabilecekleri mmkn olduu ifade edilmitir. Nitekim
zikredilen dier ayetlerde de fezaya kma ile ilgili bilgiler kullanlmaktadr.

Gerekte Kur'an, insanolunun bu konuda da almasn emretmi, alma ve ilim

vastasyla birok eyin yaplabileceini ve bunun da imkn dahilinde olduunu
belirtmitir.

Kinatn Nizam, Muhteem Sistem

zerinde yaadmz dnya ile gne sistemi ve dier btn yldzlar
arasnda ince bir henk ve esiz bir uyum mevcuttur. yle ki, yeryznn l ve
nisbetlerinden herhangi birinde meydana gelecek en kk bir deiiklik ihtimali
bile yalnz dnyay deil; btnyle hayat kkten mahvedecek ve yaanmaya
elverisiz bir hale getirecek durumdadr.
Dnyann hacmi, ktlesi, gneten uzakl; gnein ktlesi, s derecesi,
dnyann kendi ekseni zerindeki ll eiklii, hem kendi yrngesinde, hem de
gne etrafndaki seyir hz; ayn dnyadan uzakl, hacmi ve ktlesi; karalarn
ve denizlerin dnya zerindeki dalm ve daha binlerce l ve oranlar,
kinattaki mevcut nizam ve dengenin varln ak bir ekilde ifade
etmektedir. Kur'an'da bu gerekler, yle ifade edilmitir: "Gerekten biz, her eyi
bir takdir ile (lyle) yarattk." (54/Kamer, 49). "O'nun katnda her ey, bir lye
tbidir." (13/Ra'd, 8)
Allah, bu dnyada her eyi bir lye tbi klmtr. Oksijenin havada % 21
nisbetinde olduunu biliyoruz. ayet bu oran, % 50'ye ksa idi ne olurdu?
Dnyada bulunan her ey, ilk kvlcm ile tutuurdu. Hatta bir aaca isabet eden
kvlcm, sadece o aac deil; hemen btn bir orman tututururdu.
Yer kresi kendi ekseni etrafnda her 24 saatte bir dn yapar. Yani
dnyamz saatte 1600 km. civarnda bir hza sahiptir. imdi farzedelim ki o, saatte
160 km.lik bir hzla dnyor, niin olmasn, o takdirde gece ve gndzmz imdi
olduundan 10 kat daha uzun olacaktr. Bu durumda yaz mevsiminin kzgn gnei,
her gn, bitkilerimizi yakacak, geceleyin de yeryzndeki btn bitkiler souktan
donacaktr.
Gk cisimlerinin yrngelerinden en ufak bir sapmann bile sistemi alt st
edecek kadar nemli sonular dourabilecei hesaplanmtr. Mesela dnya
yrngesinde normalden fazla veya eksik 3 milimetrelik bir sapma, bakn nelere yol
aabilirdi? Dnya gne evresinde dnerken yle bir yrnge izer ki, her 18
milde doru bir izgiden ancak 2,8 mm. ayrlr.

Dnyann izdii bu yrnge, kl pay amaz; nk yrngeden 3 mm.lik

bir sapma bile byk felaketler doururdu. Sapma, 2,8 mm. yerine 2,5 mm.
olsayd, yrnge ok geni olurdu ve hepimiz donardk. Sapma 3,1 mm. olsayd,
hepimiz kavrularak lrdk.
Her trl hayatn gerei olan gnein yzeyindeki s, 12.000 fahrenhayt
(Yaklak olarak 6.650 santigrat) derecedir. Dnyamz, gneten, yeter derecede
bizi stabilecek kadar uzaktr. Bu mesafe, hayret verici bir ekilde sabit
kalmaktadr. Milyonlarca yldr, bu alanda meydana gelen deiiklik, bildiimiz
tarzdaki hayatn devamna zarar vermeyecek kadar az olmutur. ayet yer kresinin
scakl bir ylda ortalama olarak 50 derece deiseydi, btn bitkilerle birlikte
insan da yanarak veya donarak lrd. (4)
Dnya, gne etrafnda saniyede 30 km.lik bir hzla dner. Bu hz, mesela
saniyede 10 veya 70 km. olsayd gnee olan uzaklk veya yaknlmz
yaamamza engel tekil ederdi.
Evrendeki milyarlarca yldz ve galaksi, mkemmel uyum iinde hem kendi
etrafnda, hem de bal olduklar sistemlerle birlikte dnerler. Hatta bazen 200-300
milyar yldz bulunan galaksiler, birbirinin iinden geip giderler. Mesela dnya,
saatte 1670 km. hzla kendi ekseninde dner. Bugn en hzl mermi, saatte ortalama
1800 km.lik srate sahip. Dnyann gne etrafndaki hz, bir merminin yaklak
60 kat, 108.000 km. (Bu hzda bir ara yaplabilseydi, dnyann evresini 22
dakikada dolaacakt.)
Btn bunlar, bir ilah kanun gerei olmaktadr. Bu kanun, btn
evrende hkmn srdrmektedir. Son derece bir nizam ve lyle; Allah'n
lsyle.
nsann ne hfza yetenei, ne alglama gc ve ne de renme kabiliyeti,
evrenin tm zelliklerini tam olarak kavramaya muktedirdir. Srdrlen bir
seri gzlemler, gzlemlerden elde edilen arpc gerekler, bu gereklerden aa
kan sonularn matematik denklemlere yansyan ifadeleri, bizi, imdiye kadar
kullana kullana altmz ve artlandmz her trl nitelik ve nicelikteki
deerlerin tesinde, ylesine derin anlamlara srkler ki, bu derinliklerin
yalnzlnda insan, hayret, hayranlk ve huu ile ezilir; Yaratc'nn
kudretinin bykl karsnda kr secdelerine kapanr.
evremizde her an ahit olduumuz olaylara sanki sradan bir
faaliyetmi gibi dudak bker, bakp geeriz. Halbuki btn bu ilemlerde son
noktann insanda dmlendiini anlamak, mutluluklarn en bydr.

Tabiattaki her faaliyet, her ilem, her mekanizma, mutlaka insan iindir ve insanda
nihayet bulacaktr.
Peki, her eyin kendine hizmet ettii insan, kime kulluk edip kimin
hizmetine girmelidir? Sadece bakmasn deil; grmesini de bilenler iin, ne
kadar ok hikmetler, ibretler vardr. "nsanlara ufuklarda (d dnyalarnda) ve
kendi nefislerinde ayetlerimizi (kudretimize delalet eden delilleri) gstereceiz ki,
onun (Kur'an'n) gerek olduu, onlara iyice belli olsun. Rabbinin her eye ahit
olmas yetmez mi?" (41/Fusslet, 53)
Akln kullanmasn bilen bir kii iin, nce kendi varlndan ve z
benliinden balamak zere, evresindeki tabiat olaylarn anlamaya almak ve
gzlem emberini genileterek evrenin btnn kapsayan bir zihin gcyle
bakp grerek alglamak, tefekkr etmek, yce bir Yaratc'nn varln idrak iin
yeterlidir.
nk evrenin tamamn oluturan atomik dzeydeki paracklarn her biri ve
bunlar arasndaki mevcut olaanst derecedeki sk ilikiler, matematik
prensiplere dayal dantel misali rlm dayankl dzenlemeleri yasalam
rneklerini verirler.
Bu, ylesine henkli, muhteem ve hrika bir nizamdr ki, burada
tesadflere yer yoktur. Her mekn ve zaman boyutunda olmas gereken neyse
o olur. Her ey ve her olay, kendi yerinde; nerede ve nasl bulunmas ve
olumas gerekiyorsa oradadr. Talih, ans, tesadf, evrensel btnlk iinde yer
almaz. Olaylarn kendi tabii seyri iindeki akm, stn bir planlamann bilimsel
rnekleriyle doludur.
Canl cansz, kk byk btn yaratklar, insanda hayret ve hayranlk
uyandracak kadar kapsaml bir kinat kitabnn sayfalarn titizlikle
hazrlarlar. Bu kitabn her satrnda ve kelimesinde Allah'n varlna ve
birliine; ilim ve kudretine ehadet eden kesin deliller ve deimez iaretler
vardr. (5)
"Gklerin ve yerin hkmranl Allah'ndr. Allah'n her eye gc yeter.
Gklerin ve yerin yaratlnda, gece ile gndzn birbiri ardnca gelip gidiinde
akl- selim sahipleri iin gerekten ak ibretler vardr. Onlar, ayakta dururken,
otururken, yanlar zerine yatarken (her vakit) Allah' zikredip anarlar; gklerin ve
yerin yaratl hakknda tefekkr ederler, derin derin dnrler (ve yle derler:)
'Rabbimiz! Sen bunu bouna yaratmadn. Seni tesbih ederiz. Bizi cehennem
azabndan koru.!" (3/l-i mran, 189-191)

Kinat Byk, Ama Ekber Deil!

Madd lemlerin bykl, manev byklk yannda clz kalr. Buhari'nin
rivayet ettii bir hadis-i erifteki cennet bykl de krmz daha arttracak
cinstendir: "Cehennemden en son kacak ve cennete en son girecek olan (gnahkr
m'mine) verilecek ona zel cennetin bykl, dnya byklnn iki (veya
dier rivayette, on) misli kadar yer olacaktr." (Sahih-i Buhari Muhtasar Tecrid-i
Sarih Tercmesi, c. 2, s. 844-846)
Dier m'minlere verilecek cennetlerin byklklerini ve tm cennetin (tabii Allah muhafaza- cehennemin) bykln tahmin etmek, bizim snrl hayalimiz
iin kolay olmuyor.
Byklk kavram, zellikle madd cisimler iin izafdir / grecelidir.
Kynden dar hi kmam bir obann byklk anlay ile, gk cisimlerinin
ve fezann bykln yaklak olarak da olsa rakamlarla syleyebilecek bir
bilgin'in deerlendirmesi ayn olmayacaktr. Bir ocuun gznde babas, dev gibi
byk birisidir. Bir karnca gznde, bir sinek veya bcek ok byk bir devdir.
Bizim anlaylarmz da buna kyaslanmal. Kim bilir meleklerin byklkleri ne
kadardr? Ama, uras unutulmamal ki, ok nem atfettiimiz arabamz, evimiz,
arsamz, fabrikamz... hi de byk deil; hele ekber hi mi hi deildir. Evrenin
muhteem bykl, bizi hayrete drebilir, ama bu konuda taklp kalmak da
ok yanltr. Uzay, kimilerinin zannettii veya yanl ifadelendirdii gibi sonsuz,
snrsz, usuz-bucaksz deildir. Tm yaratklar gibi snrldr, sonludur; byktr
ama en byk deildir.
Gk cisimlerinin, evrenin bykl, bize onlar yaratann bykln,
kudretini, ilmini... anlatmal, yaratklardan Yaratan'a uruc edip balanabilmeyi
hatrlatmaldr. "Onlar, ayakta dururken, otururken, yanlar zerine yatarken (her
vakit) Allah' zikredip anarlar; gklerin ve yerin yaratl hakknda tefekkr
ederler, derin derin dnrler (ve yle derler:) 'Rabbimiz! Sen bunu bouna
yaratmadn. Seni tesbih ederiz. Bizi cehennem azabndan koru.!" (3/l-i mran,
191).
"nsanlardan, hayvanlardan ve davarlardan da yine byle trl renkte
olanlar var. Kullar iinden ancak limler, Allah'tan (gereince) korkar.
phesiz Allah, daima stndr, ok balayandr." (35/Ftr, 28).

nsan, yaratlandan Yaratan'a nfuz edemeyince, gzlemi tefekkre

ulaamaynca, ilmi imanla btnleemeyince; ibadet etme ihtiyacn Allah'tan baka
hayranlk duyduu varlklara yneltip baz cisim ve canllar putlatrma
ahmaklna dmtr. Bu putlatrmalar iinde gk ve gk cisimleri byk yer
tutar.

Gk Cisimlerinin Putlatrlp Btl Tanr Kabul Edilmesi

a- Gnee Taplmas: nsanlk tarihi, tevhid - irk mcadelesinin tarihidir.
nsanlarn bir ksm, tevhid izgisinden ayrlmasa da, hemen her dnemde nice
insan, eitli varlklar Allah'a ortak komu, Allah' brakp putlara tapmtr. lah
yerine konulanlar iinde, tabiat gleri ve varlklar nemli yer tutar. Tabiattaki
birok varlk arasnda, belki en geni lde tapnmaya konu olan mahluk gnetir.
Eski Msr, Asya ve Avrupa'da, Peru ve Meksika'da gne kltne ok rastlanr.
Msr'da R, doan gne tanrsyd. Daha sonra Msr'da Akhanaton
tarafndan resm din haline getirilen dinin (Aton dini) tek tanrs, gne yuvarlan
kiiletiren Aton idi. Evrensel gne; scaklk, kinat aydnlatan ve canlandran
enerji vermesi, parlaklk, kudret, uzak olduu halde klaryla yerde oluu gibi
zellikleriyle insanlarn ta'zimine hedef edilmi olabilir. Hindistan'da Vedizm'de
Surya, bir gne tanrsdr. Hintlilerde olduu gibi ranllara da mahsus bir gne
tanrs olan Mitra (yahut Mithra), k ve hak tanrsdr. Mani dininde, gne ile aya
dua etmek yer alyordu. Cermenlerde ve Romallarda da gnee taplrd.
Romallarda gne tanrs "sol invectus (yenilmez gne) iin bir tapnak vard.
intoizmde gne tanrs olan Amaterasu, dzanagi'nin sa gznden, ay tanrs
olan Tsuki-Nokami ise sol gznden den damladan doarlar. Smerler gne, ay,
zhre gibi yldzlarn tanrlaan ruhlar olduuna inanrlard. Bazlarna gre, gnee
tapanlar, onun akl ve ruhu olan bir melek olduunu, btn sfl varlklarn kayna
bulunduunu dnr, putlarla da temsil ederler.
Arabistan'da gnee tapld da bilinmektedir. "Abdu ems" gibi isimler de
bunu gstermektedir. Bazlarna gre el-Lt veya Semud kavmindeki lt, gnei
temsil etmi olmaldr. Yaztlardan renildiine gre Gney Arabistan'da
yaayanlar, bariz surette aya, gnee, yldzlara tapmlard. (6)
b- Aya Taplmas: Aya tapnma da, yaygn irk ekillerinden olmutur. Msr,
ran, Babil, Hindistan, Yunanistan, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika, Bat
Avrupa'da (Keltlerde) ve Afrika'da rastlanmaktadr.
c- Yldza Taplmas: E-'r isimli yldza baz Araplar tarafndan tapld
bilinmektedir. Bunlarn, Huza kabilesi olduu sylenir. Allah, bir ayette

"Dorusu, i'r yldznn da Rabbi O (Allah)'dur." (53/Necm, 49) buyurmakla,

byle eylere tapmann btl olduunu bildirmitir. (7)
Hz. brahim'in tevhid mesajn ilettii toplumun yldza, aya ve gnee
tapanlar olduklarn, Hz. brahim'in bunlarn ilah olamayacana dair akl deliller
sunmasndan anlyoruz. Irak'ta yaayan Kildanlerin bu inanc ve btl tanrlarn
durumlar anlatlr ki, dnlsn; bu tr irkten vazgeilsin (Bkz. 6/En'm suresi
76-79. ayetler).
Fahreddin Rzi, heykellerden yaplm putlara tapmann, temelde yldzlara
tapmann sembol olduunu ifade ederken, yldzlara tapmann zelliklerini de
aklar:
limlerin pek ou unu sylemilerdir: Baz mrik insanlar, bu lemin
durumlarnn deimesinin yldzlarn durumlarnn deimesine bal olduuna
inanmlardr. Bu inanta olanlar, yldzlarn durumunu gzetleyerek bu dnyada
meydana gelen mutluluk ve mutsuzluklarn, yldzlardaki talihlerine bal
olduklarna inanmlardr.
Onlardan bir ksm, yldzlarn varlklarnn zatlar gerei olduuna, bu
lemleri de onlarn yarattna inanmlardr. Yine onlardan bir ksm, bu yldzlarn
en byk ilahn mahluklar olduuna, bu yldzlarn da lemin yaratcs olduuna
inanmlardr. Birinciler, bu yldzlarn gerekte ilah olduklarna, ikinciler de
onlarn, Allah ile insanlar arasnda vasta olduklarna inanmlar, bylece onlara
ibadet ve inkyatla megul olmulardr. Sonra ise, yldzlarn ou zaman gzlerden
gizli olduklarn grnce, onlar namna baz putlar edinmiler ve bu putlara
ibadetleriyle de bu gk cisimlerini kast ederek ve yldzlarn grnmeyen
glgelerine yaklaarak putlara tapnmaya ynelmilerdir. Derken zaman uzaynca,
yldzlarn isimlerini aradan karp sadece bu heykellere tapnmaya balamlardr.
te bunlar, gerekte yldzlara tapan kimselerdir. (8)
Yunanllar, skender'den nce, kendileri iin ruhn kuvvetlerin ve k saan
gk cisimlerinin isimleri ile tannan birtakm heykeller yapmaya ve onlar kendileri
iin bizzat ma'bud kabul etmeye yneldiler. Dahhk'n San'a ehrinde Zhre yldz
adna ina ettii Gumdn tapna, puthanelerin mehurlarndandr. Hz. Osman
(r.a.) bu puthaneyi yktrmtr. ran hkmdar Menehr'in ay adna ina ettii
Nevbahar- Belh isimli puthane de mehur tapnaklardandr. (9)
Kur'an- Kerim, gne ve ayn Allah tarafndan hizmete mde klnmasn,
O'nun byk nimetlerinden olarak zikreder (16/Nahl, 2; Zmer, 5). Onlarn sayma

ve l vesileleri (6/En'm, 96) olmak, aydnlatmak (10/Ynus, 5; 71/Nuh, 16) gibi

faydalar vardr. Btn zellikleriyle, Allah'n ayetlerindendirler (41/Fusslet, 37).
Bunlar, belirli bir zamana kadar grevlerini yapacak, sreleri dolunca drlp
toplanacaklardr (81/Tekvir, 1). Allah, gnee ve onun kuluk zamanndaki
parlakla kasem etmekle (91/ems, 1) ona bir deer verdiini gsterir. yleyse
insan onlara deil; onlar yaratan ve teshir eden Allah'a kr ve ta'zim etmelidir.
Kur'an, Sebe' halknn gnee tapmalarn vesile ederek, bu ibdetin sapklk
olduunu syler (27/Neml, 24-25). Bir ayette de, btn insanlara, mutlak olarak
unu iln eder: "Gece ile gndz, gne ile ay Allah'n varlnn
ayetlerinden/belgelerindendir. Gnee ve aya secde etmeyin; eer Allah'a kulluk
etmek istiyorsanz, bunlar yaratana secde edin." (41/Fusslet, 37)
Burada yle bir iaret bulunabilir: Bu varlklara tapanlarn en azndan byk
bir ksm, Allah'a inanyor ve ibadet ediyorlard, dolaysyla bu gk cisimleri,
bamsz tanrlar deillerdi. Fakat onlara tapanlar, onlar ibadetlerinde erik / ortak
kouyorlard. Allah, bu yaratklara tapnmay brakp, ibadetin onlar yaratan'a
tahsis edilmesini emrediyor. slamiyet, tapnma secdesi olmasa bile, br mahluklar
gibi bunlara da ta'zimi yasaklamtr. (10)
d- Gk'e Tanrlk snd, Eski Trklerin Gk Tanrs: amanlk inancna
bal Trklerin Gk Tanrs anlaynda gk, cisimletirilmi, somut tanrsal bir
varlk olarak kabul edilmitir. (11)
"Gk Tanr" anlamnda eski Trkler, "Tengri" "Tangr" diye isimlendirdikleri
bir iyilik tanrsna inanyorlar, bunun gk olduunu kabul ediyorlard. (Orta Asya
Trklerine gre bu Gk Tanr; yeryznn, insanlarn ve grnr grnmez
her varln yaratcsdr. nsanlarn yaantlar arasnda dengeyi o salar, O,
btn kinatn efendisidir. (12) (Trke "Tanr" kelimesi, aslnda bu irk unsuru olan
Gk Tanr anlamnda olduundan Allah iin kullanlmamaldr.)
Gk Tanr kltnn hemen btn Orta Asya Trk toplumlarnda ok kkl bir
inan olmas sebebiyle etkisi, slam sonras dnemde dahi kendini gstermitir. Bu
kltn slam dneme mahsus baz metinlerde de ortaya kt mahede
olunmaktadr. (13)

Ve Gnmz
"Gk Tanr" inancnn ok eski dnemlerde kald, artk gnee, aya,
yldzlara kimsenin tapmad gibi anlaylar, kesinlikle doru bir yarg deildir.

irk cephesinde yeni bir ey yok. Kur'an- Kerim de bu yzden "gnee ve aya
secde etmeyin." (41/Fusslet, 37) demekte; gnmzdeki insana da bu mesaj
iletmektedir. Trklerin Gk Tanr'lar'nn oktan lp tarihin plne gmld
anlayyla ilgili bir yargya varp varmamak iin gelin, bu konuda aynamz
topluma tutalm:
Medyada; medyumlardan, falclardan, astrologlardan yani modern
mneccimlerden geilmiyor. Boyal basn dediimiz, yazdan daha ok resimlerin
yer ald gazetelerin tmnde her gn bur ve fal keleri yaynlanmaktadr.
Buralarda "yldznz diyor ki" , "burcunuz" , "elektronik bur fal" , "bilgisayarl
astrolojik fal" gibi kelere ne demeli? (Bu hurafeler, irtica kavramna
girmediinden kimsenin bir ey dedii yok. Peki mslmanlarn da m diyecei
yok?!)

Gnmz ve Modern Mneccimlik

Mneccimlik, sanld gibi tarihe karm deil; sadece modernlemitir o
kadar. (Mneccim: Yldzlarn hareketlerinden ahkm karan kimseye verilen add.
imdi bu ile uraanlara astrolog veya medyum deniliyor. Astrolog: Yldz falna
bakan kimse demektir. Horoskop denilen yldzlarn, burlarn bulunduklar yerin
haritasn karp, falna bakacaklar kimsenin doum tarihleriyle kyaslayarak
gelecei -gayb- hakknda hkm kartrlar. lm-i ncum denilen bu bilime (!)
imdi astroloji denilmektedir.)
Eski Yldzname'lerin yerini gnlk burlar, astrolojik hurafeler alm;
mneccimin ad da astrolog veya medyum olmutur artk. (Yldzname: Yldzlarn
hareketleri ile insanlarn kaderi arasnda var olduu iddia edilen ilikileri konu
edinen kitap, astroloji kitab, horoskop vb. haritalar, fallar)
Gnmz ve Yldz: Aka kfir olanlarn yannda, nice mslmanm diyen
insan, hl yldzlarn, burlarn insan kaderinde etkili olduklarna inanmaktadr. ki
kii, birbirleriyle iyi anlap geinemiyorsa su onlarn deildir; sebep yldzlardr:
Yldzlar barmyordur da onun iin. Birisi, n m kazanmtr, talihi alp
mehur mu olmutur; yleyse onun yldz parlamtr. Herkese sevildii iin onun
yldz diidir de o yzdendir bu sempatiklik.
Yok, itibardan der, nn yitirerek eski hreti kalmazsa, sebep; onun
yldz snmtr. Artk o yldz dk biridir. Biri lnce, onun yaaynda etkili
olan yldz, onu terkederek baka diyara gt iin o lmtr. O zaman bir
yldz kayd denilir. Mneccimin, khinin; gelecei (her eyi deilse bile, ok eyi)

bileceine hl inanlr ki, gelecekle ilgili deerlendirmelerde bulunanlara sen

mneccim misin, nereden biliyorsun, diye sorulur; 'adam sanki khin' denilir.
Yine, bu sapk dnceye gre yldzlar konuur, vahyeder; onlarn raslleri /
elileri ise astrologlar, medyumlar ve cincilerdir. Yldzlarn konuma dilini
anlayan bu sivri aklllar, bu mesajlar "yldznz diyor ki..." , "burcunuzun
durumuna gre banza u, u gelecek" diye insanlara para karl tebli edilir ki,
bu mesaja gre bilinlensinler ve ona gre davransnlar.
Haberden, fikirden daha ok magazine yer veren, yani hangi sanat(!)nn
karn ardndan, hangisinin ayakkabsn ne renk olduundan bahsedip drt bir
yanndan resimleyen gazeteler, bir bahane bulup / uydurup ektikleri resim iin
yazacaklar yazlarda bu iffetsizleri topluma rnek olarak lanse etmeye alrlar.
Tabii televizyonlarn nice programnda da gstere gstere ve haramlar cilalayarak
bu mehur edilen sanatlar konu edilirken onlar yere sdrlamaz, gklere karlr.
Onlara yeryznde benzeyen e varlklar bulunamaz. "Yldz"dr onlar, "star"dr,
"sanat gnei"dir. Bu sfatlar, gk cisimlerine tapan topluluklardan miras kalan
isimlendirmelerdir.

Gnmz ve Felek: "Felek": Gk, gkyz, sema, her gezegene mahsus gk

tabakas, yrnge gibi anlamlara gelir. oulu "eflk"tr. Felekiyat: Gk bilgisi,
astronomi ilmi demektir. Felek: Felekle alakal, yani astronomi ile ilgili anlamna
gelir. Felekiyun: Astronomi/gk bilimi ile uraanlar demektir. Kur'an'da felek
kelimesi, iki yerde geer. Bu iki ayette felek; kre, yrnge anlamnda kullanlr.
"Ne gnein aya erimesi kendine yarar, ne de gece, gndzn nne geebilir.
Hepsi bir felekte (yrngede) yzmektedir." (36/Ysin, 40) "O, geceyi, gndz,
gnei, ay yaratandr. Her biri bir felekte / yrngede yzmektedir." (21/Enbiy,
33)
imdiki bilim asndan geersiz olan ve bizim amzdan da btl gre,
Batlamyus teorisine gre, btn felekleri saran en byk ve en yksek felee, Atlas
felei denir. Atlas felei dnerken dier sekiz felei de kendi istikametinde
dnmeye zorlar. Bu dn byk bir zellik tar. nsanlarn talihleri, refah ve
mutluluklar zerinde deiken ve aksi durumlar ortaya koyar. te felekler zerine
ikyetin arka plannda bu anlay vardr. Eski zamanlardaki btl inana gre,
gne felein ve gn sultandr.
Dier gezegenler de onun evresinde birer vazife ve hizmet grrler. Buna
gre ay vezir, Utarid ktip, Merih bakumandan, Mteri kad, Zhal beki, Zhre
de algcdr. lk yedi felekteki gezegen yldzlarn insanlar zerinde hayrl ve
hayrsz tesirleri olur. Bu tesirler, o yldzn etkisinde doan kiiler zerinde deiik

haller ortaya koyar. Mesela Merih ile Zuhal uursuz, Gne ile Mteri uurlu
yldzlardr.
Dierleri ise bazen uurlu, bazen uursuz olurlar. Bu btl inanca gre bu
yldzlarn yeryzne hakim olduklar aylar, gnler ve saatler vardr. Uurlu saatler
ve uursuz saatler, bylece insanlar ve onlarn zerinde etkili olurlar. nsanlar da bu
saatlerde balarna gelenler iin ikyet eder veya memnuniyet bildirirler. (14)
Yldzlarn insann kaderine hakim olduklar inanc, felein kader manasn
kazanmasna yol amtr. Araplar, bu anlamda felee dehr, ranllar arh derler. Bu
felek teorisinin, gk cisimleri ve gk hadiselerinin insann kaderine hakim olduu
anlay ile birlikte eski btl dinlerde de byk bir yer ayrldn gryoruz. slam
kaynaklarnn haber verdii Sabiler (Yldza tapanlar) bunlardr.
Yldzlarn kimi uurlu, kimi uursuzdur. Yldzlarn her biri belli gnlere ve
saatlere hakimdir. lm-i ncum veya yldz fal ile uraanlar, insann doduu
gndeki yldzlarn veya burlarn durumuna bakarak insann saln, ahlakn,
baar derecesini, ksaca kader ve talihini kefetmeye alrlar.
Edebiyatta felek, daha ok ikyet yerine kullanlr. Edebiyatn felee kar
tutumu olumsuzdur. nk felek, kyc, zalim ve hilekrdr. Szne gven olmaz.
Kimse onun elinden aman bulmamtr. A sevgilisinden ayran, insan mihnete
gark eden, tam amacna ulaaca srada talihini ters eviren felektir.
lkel btl dinlerden, btl inanlardan, mitolojiden ve efsanelerden
kaynaklanarak halk muhayyilesinde oluan felek-kader mnasebeti, felein halk
arasnda kambur felek, kahpe felek gibi tabirlerle anlmasna, felein emberinden
gemi gibi deyimlerin olumasna sebep olmutur. Rzgr gl'ne eskiden ark-
felek denirdi. (15) imdi bu ad, daha ok kumar oynamak iin dndrlen yuvarlak
masaya denmektedir.
Duymusunuzdur, nice insan, artlar uygun gidersa, bir terslik kmazsa
anlamnda felek yr olursa der. Gzel, keyifli (daha ok da haram elencelerle) bir
gece veya gn geirirse felekten km aldn syler; veya anlayna gre felekten
bir gece (gn) almtr. Hakszla, zulme, felakete uradysa, felein sillesini
yemitir. Talihsizlikten yaknyorsa, bunu felee ksmekle ifadelendirir. Kendi
tecrbeleri ile hayatn iyi ve kt ynlerini bilen ve her iin altndan kalkanlara
felein emberinden gemi denir.
Bahtsz kimselere felek dkn dendii olur. Dnek, sznde durmayan
anlamnda felek merep denilir. aknlktan veya korkudan ne yapacan bilemez
hale gelen insan da feleini aran kimsedir. Ters dnd iin, bu kadar kutsal

gc olduu halde kahpe felektir; gk kubbesinin yuvarlaklndan dolay da

kambur felektir. stediine istediini yapar bu felek: Ah bu kambur felek; kimine
karpuz yedirir, kimine kelek! Kimine ceket giydirir, kimine yelek!

Gnmz ve Arzn Kutsallatrlmas

nsan, belli bir yerde deil; tm yeryznde halife olmas iin yaratlmtr.
slam', bulunduu yerde yaayp oraya hkim klmak iin alt gibi, dnyann
ulaabildii her tarafna da gtrme zorunluluu vardr. Bir insan, doaca yeri
seme hakkna sahip olmadndan, tercihinde olmayan bir konudan dolay ne
ayplanr, ne de ereflenir. Allah, bizi bu topraklarda deil de; ok farkl hatta
sevmediimiz bir yerde dnyaya getirebilirdi; Dier insanlarn oralarda dnyaya
gelmesi gibi.
O zaman o yaratldmz yerin mi, yoksa imdi yaadmz yerin mi kutsal
olmas gerekecekti? Mslman iin tm arz Allah'n mlkdr. Hepsi ayn
deerdedir. Bir yerin fazileti, orada inanlp uygulanan inanla ilgili olmaldr.
Toprak, stnde yaayan insanlarn inanlaryla btn olarak deerlendirilmelidir.
nsann rkna, doduu yere gre bir toprak parasna kutsallk atfetmesi, Allah
iin deil de; o toprak paras iin lm gze alabilecek hale gelmesi, vatann zerinde hangi hkmlerin uygulandna baklmadan- yceltilmesi bu adan
deerlendirilmelidir. Vatan kelimesi Kur'an'da gemez. slam adan yurt veya
vatan "dr" kelimesiyle ifade edilir. slam toplumunun yaad ve hkim olduu
yerler iin "drulislm", mslmanlarn idare ve hkimiyetleri altnda olmayan
yerler ise "drulharp" kabul edilir.
Eer bir kimse, yaad lkede din inan, dinini koruma ve dinini yaama
hrriyetini kaybetmise, gc yetiyorsa cihad ederek bu temel haklarn yerli veya
yabanc igalcilerden geri almas veya gc yetmiyorsa, bunlar koruyup dinini
yaayabilecei yere hicret etmesi gerekir. Cihad ve Hicret'in Kur'an'da ve snnette
ok byk nemi vardr.
Ayrca, iinde Kbe'nin bulunmasndan dolay mslman asndan dnyann
en kutsal yeri saylmaya msait olan bir vatanda, Hak dinin yaanamad iin
oradan hicret eden Raslllah ve ashabnn, ayn zamanda gerek vatanlar olan
Mekke'deki ynetime kar inan sava yaptklar unutulmamaldr.
u ayet; vatan, cihad ve hicret kavramlar asndan deerlendirilmelidir:
Nefislerine yazk eden kimselere, canlarn alrken melekler: 'Dnyada ne ite

idiniz?' derler. Bunlar; 'biz yeryznde gsz braklm aresiz kimseler idik' diye
cevap verirler. Melekler: 'Allah'n yeri geni deil miydi? Hicret etseydiniz ya!'
derler. te onlarn barna cehennemdir; oras ne kt bir gidi yeridir." (4/Nis,
97) Medine iin, oradaki hurmalar iin savaan kimsenin mcadelesinin Allah
iin olmad, ancak Allah yolunda savaanlarn cennetle mjdelenen ehitler
olabileceini Raslullah'n hadislerinden reniyoruz.

Mneccimlik ve Falclk
Mneccimlik, gelecekte meydana gelecek, zel ve genel olaylara, yldzlara
bakarak haber vermektir. Hz. Peygmaberin bu konuyla ilgili yle bir ikaz
vardr: Baz insanlar, Allahn nimetiyle geceyi geiriyor, sabah olunca da, bize
u yldz sebebiyle yamur yadrld diyor. Byle demeleri sebebiyle onlarn ou
kfir olmutur. (Buhri, Megazi 35; Msned, Ahmed b. Hanbel, II/525) Yine bir
baka hadis rivayeti de benzer bir ikazdr: Kim yldzlarla haber vermeye alrsa,
sihir ile haber vermi olur. (Eb Dvud)
Bu hadisler, yldzlarn uzakln, yerlerini, yrngelerini gzlem ve aralarla
inceleyen astronomi ilmi hakknda deildir. Bu ilim, ilkeleri, kurallar ve aralar
olan bir ilimdir. Kuran zaten, batan sona insanlar gzleme, dnmeye,
aratrmaya ve evrenin srlarn kefetmeye davet etmektedir. Ancak, ilimleri, gayb
biliyormu gibi yorumlamak, insan irke gtrr. nk gayb bilen sadece
Allahtr.
Gelecekte olacak eyler hakknda bilgi sahibi olmak iin bavurulan eitli
yollarn en belirginlerinden biri faldr. Daha ok baht, uur ve talihi, genel olarak
da gelecekte olacak eyleri anlamak iin birtakm garip yollara bavurarak
bunlardan anlam karma ve kiilik okuma iine fal; bu ii yapmaya da falclk
denir. Gelecek zamanda vuku bulacak olaylar haber vererek gayb srlarn bildiini
iddia edene de falc, medyum denir.
Cahiliyye Araplar, bir yolculua, bir savaa, bir ticarete, evlenmeye, yahut
herhangi nemli bir ie teebbs edecekleri zaman zar (veya ok) ekerler, yahut
ku uururlard. Bu zar veya oklarn birinde, "Rabbim emretti" , yahut "yap" diye
emir; dierinde "Rabbim nehyetti" veya "yapma" diye nehy kelimeleri yazl
olurdu; biri de bo bulunurdu.
Birisi torbaya elini sokar, zarlardan birini eker, emir karsa yaparlar, nehy
karsa yapmazlar, bo karsa bir daha ekerlerdi. Kur'an, bunu iddetle
yasaklamtr. "Ey iman edenler! ki, kumar, putlar ve fal oklar eytan ii birer
pisliktir; bunlardan kann ki, kurtulua eresiniz." (5/Mide, 90)

Bur ve Yldz Falnn Hkm

Bugn yaygn olan fal eitlerinden biri de, modern cahiliyyenin itibar ettii
yldz faldr. Gkteki burlardan yola klarak yaplan bu falcln asl, Sbilere
dayanr. Sbiler, gk yzn on iki burca taksim etmiler ve eflkten/gklerden
yalnz tapndklar ve heykellerini diktikleri "seba" gezegenlerin durumlarna gre,
yeryznde meydana gelecek olaylar bildirecei iddiasyla yldzlarla ilgili
birtakm hkmleri yazmlard. Onlarn bu inanlar, gnmze kadar gelmi
bulunmaktadr. (16)
Dinimizin kesinlikle yasaklad falclk, bir eit gaybdan haber vermektir.
Halbuki, Kur'an; gayb, Allah'tan baka hibir kimsenin bilemeyeceini,
peygamberlerle melekler dahi kendilerine vahyedilmedike gaybdan haber
veremeyeceklerini aka bildirmektedir. "De ki: 'Gklerde ve yerde olan gayb,
Allah'tan baka bilen yoktur." (27/Neml, 65) "De ki: Size 'Allah'n hazineleri
elimdedir demiyorum, gayb da bilmiyorum." (6/En'm, 50) "Eer gayb bilseydim,
daha fazla hayr yapardm." (7/A'rf, 188) ayetleri buna yeterli delildir.
Kendilerine "arrf", "khin" veya "medyum" denilen falclar ve bu falclara
gidip fal atran, onlara inanan veya destekleyenleri Peygamberimiz, ar bir dille
knam, hatta kfrle nitelemitir. "Kim bir arrfa gidip de ona bir ey sorarsa,
krk gecelik namaz kabul olmaz." (Mslim, Selm 125) "Kim bir khine gider,
dediklerini dorularsa; phesiz ki Muhammed'e indirilmi olan inkr etmi olur."
(Tirmiz, Tahret 102; bn Mce, Tahret 122; Eb Dvud, Tb, hadis no: 3904;
Ahmed bin Hanbel, II/ 408)
Bur fal, "insanlar, doduklar burlara gre gruplayarak geleceini
okumaya, kaderine dair konumaya" denir. Modern cahiliyyenin yaand
gnmzde kendini aydn sanan birtakm gazete ve televizyon programclar, her
gn yldz fal hurafesiyle insanlarn kaderi hakknda birtakm yorumlar
yapmaktadrlar ki bunlar hibir bilimsel dayanaa sahip deildir. Ayrca bu aslsz
yorumlar, okuyucularn ruhsal dengelerine olumsuz ynde etki yapmaktadr. Bu bir
atma, sama ve aldatmadan ibarettir.
slam limleri, Sbiler gibi, tesiri yalnz yldzlardan, burlardan bilerek
onlardan birtakm hkmler karmaya kalkmann kfr ve irk olduunda ittifak
etmilerdir. (17)

Bunun yannda insann, giriecei nemli bir i iin, uzman kiilerle istiare
yaptktan sonra istihre yapmas merdur, snnettir. Bunun, slam'da yasak edilen
falclk ve kehanetle hibir ilgisi yoktur.
Onlarn ou, irk komadan Allah'a inanmazlar. (10/Ynus, 106)
Ne dersiniz, put sadece cahiliyye Araplarna m aitti? "Gk Tanr" inanc, ok
eski dnemlerde mi kalmtr, bizim bulunduumuz yerlerden ok uzakta mdr bu
btl ve ilkel irk? Yoksa, "ne yapalm, bu anlay ve deyimler atalarmzdan bize
mirastr, devam ediyor, etsin!" mi denilecek? "Onlara (mriklere): 'Allah'n
indirdiine uyun' denildii zaman onlar, 'hayr, biz atalarmz zerinde
bulduumuz yola uyarz' dediler.Ya atalar bir ey anlamam, doruyu da
bulamam idiyseler?" (2/Bakara, 170).
Artk gnee, aya, yldzlara, felee kimsenin tapmad grne ve bu
grn hepimize ykledii sorumlua ne dersiniz? Her taraf kfr ve irk yangn
sarmsa, tv. ile evlerimize kadar tututurulmaya allyorsa, hepimize den
grevler nedir?
Haydi grev bana!

1- Elmall, Hak Dini Kur'an Dili, c. 1, s. 294

2- mil slam Ansiklopedisi, c. 5, s. 380
3- Hekimolu smail-H. H. Korkmaz, limler ve Yorumlar, s. 371-372
4- Cell Krca, Kur'an ve Fen Bilimleri, 174-175
5- Takn Tuna, Eitim Bilim Dergisi, say, 10
6- Suat Yldrm, Kur'an'da Ulhiyyet, s. 365
7- a.g.e. s. 366
8- Fahreddin Rzi, Mefatihu'l Gayb (Tefsir-i Kebir, c. 2, s. 134
9- a. g. e. s. 136-137
10- Suat Yldrm, a.g.e. s. 367
11- Orhan Hanerliolu, nan Szl, Remzi Kitabevi, s. 214
12- Bektai Menakbnamelerinde slam ncesi nan Motifleri, s. 30
13- a. g. e. s. 32
14- skender Pala, Ansiklopedik Divan iiri Szl, Aka Y. s. 165
15- Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi, c. 3, s. 179 vd.
16- Elmall, Hak Dini Kur'an Dili, c. 7, s. 5208
17- a. g. e. c. 1, s. 5207

Arz ve Sema Konusuyla lgili Ayet-i Kerimeler

A- Yer ve Gkler
a- Gklerdeki ve Yerdeki Her ey, Allahndr: Bakara, 255, 284; Al-i mran, 109, 129; Nisa, 126, 131-132;
Maide, 120; Yunus, 55; brahim, 2; Nahl, 52; Taha, 6; Hacc, 64; Nur, 64; Rum, 26; Lokman, 20, 26; Sebe,
1; ura, 4; Necm, 31; Hadid, 2, 5.
b- Gklerin ve Yerin Tasarrufu Allahndr: Bakara, 107; Al-i mran, 189; Maide, 40; Tevbe, 116; Nur, 42;
Furkan, 2; Yasin, 83; Zmer, 62-63; ura, 49; Zuhruf, 85; Casiye, 27; Feth, 14; Hadid, 2, 5; Bruc, 9.
c- Yerde ve Gktekilerdeki Her ey, nsan indir: Bakara, 29; Rad, 2; brahim, 32-34; Nahl, 5-14, 80-81;
sra, 70; Hacc, 36-37, 65; Ankebut, 61; Lokman, 29; Fatr, 13; Zmer, 5; Zuhruf, 13; Casiye, 12-13; Mlk,
15; Naziat, 30.
d- Gklerin ve Yerin Balangta Bitiik Olmas: Enbiya, 30.
B-

Arz (Yer)

a- Yerin Yaratl: Enam, 101; Araf, 54; Yunus, 3; Hud, 7; Rad, 3; Hcr, 19, 85; Nah, 3; Enbiya, 30;
Furkan, 59; Secde, 4; Fusslet, 9-11; Kaf, 38; Zariyat, 20; Hadid, 4; Talak, 12; Nebe, 6.
b- Yerin YaratlSebebi: Bakara, 22; Hud, 7; Mmin, 64; Zuhruf, 10; Duhan, 38-39; Casiye, 22; Ahkaf, 3;
Teabn, 3; Talak, 12.
c- Yerin Yaratlnda bretler Vardr: Bakara, 164; Al-i mran, 190; Yunus, 6; Enbiya, 16; Ankebut, 44; Rum,
22, 25; Sad, 27; Zmer, 5; ura, 29; Duhan, 38-39; Casiye, 3; Kaf, 7-8.
d- Yerin Yaratcs: Bakara, 117; Enam, 14, 73, 101; Fatr, 1; ura, 11; Zariyat, 48; Teabn, 3.
e- Dnyann Kre eklinde Oluu: Araf, 97-98; Zmer, 5; Naziat, 30.
f- Dnyann Dnmesi: Neml, 88; Yasin, 40; Nebe, 6.
g- Yer, Allahn Birliine Gtren aretlerdendir: Fusslet, 39.
h- Ktalarn Yaratl: Rad, 4.
i- Yer, Btn Canllarn Faydasna Verilmitir: Rahman, 10-13; Mlk, 15; Nuh, 19-20.
j- Yer, nsann Emrine Verilmitir: Hacc, 65; Mlk, 15; Naziat, 30.
k- Arz, Toplanma Yeridir: Mrselat, 25-26.
l- nsann Yeryzne Dalmas: Rum, 20; Mlk, 24.
m- Yeryznde Varln Srdrmek, Mminlerin Hakkdr: Enbiya, 105; Nur, 55.
n- Mminler, Kfirlere stn Gelmeseydi, Yeryznn Dzeni Bozulurdu: Bakara, 251.
o- Mminler, Allahn Yeryzndeki Halifesidir: Bakara, 30; Enam, 165; Araf, 69, 74; Yunus, 14, 73;
Neml, 62; Fatr, 39; Sad, 26.
p- Dalarn Denge Unsuru Olmas: Nahl, 15; Enbiya, 31; Lokman, 10; Fusslet, 10; Mrselat, 27; Nebe,7.
q- Yer zerinde Rzk Sebepleri, Geim Sebepleri Yaratlmtr: Hcr, 20.
C-

Gkler

a- Astronomi (Gk ve Uzay lmi) ile lgili Ayetler: Bakara, 29, 189; Enam, 96-97; Araf, 54; Yunus, 3, 5-6;
Rad, 2; Nahl, 16; sra, 12; Enbiya, 33; Hcr, 16; Mminun, 17; Neml, 88; Lokman, 29; Fatr, 13; Yasin,
37-40; Saffat, 6, 88; Fusslet, 12; Necm, 1, 49; Vaka, 75-76; Mlk, 5; Naziat, 27-32.
b- Gklerin Yaratl: Enam, 101; Araf, 54; Yunus, 3; Hud, 7; Rad, 2; Hcr, 85; Nahl, 3; Enbiya, 30, 32;
Furkan, 59; Lokman, 10; Secde, 4; Fusslet, 11; Kaf, 38; Zariyat, 47; Hadid, 4; Talak, 12.
c- Gklerin Yaratl Sebebi: Bakara, 22; Hud, 7; Mmin, 64; Duhan, 38-39; Casiye, 22; Ahkaf, 3; Teabn,
3; Talak, 12.

d- Gklerin Yedi Gk Halinde Yaratl: Bakara, 29; sra, 44; Mminun, 17, 86; Fusslet, 12; Talak, 12;
Mlk, 3; Nuh, 15; Nebe, 12.
e- Gklerin Yaratlnda Hikmetler Vardr: Bakara, 164; al-i mran, 190-191; Yunus, 6; brahim, 19; Enbiya,
16; Ankebut, 44; Rum, 22, 25; Sad, 27; Zmer, 5; ura, 29; Duhan, 38-39;Casiye, 3;Kaf,6, 8.
e- Gklerin Yaratcs: Bakara, 117; Enam, 14, 73, 101; brahim, 32; Hacc, 65; Fatr, 1; ura, 11; Zariyat, 47;
Rahman, 7; Teabn, 3; Naziat, 27.
f- Gkler (Dnya Semas), Yldzlarla Sslenmitir: Hcr, 16; Saffat, 6; Fusslet, 12;Zariyat, 7; Mlk, 5.
g- Gklerin Balangta Gaz Halinde Oluu: Fusslet, 11.
h- Gkler, Eksiksiz Yaratlmtr: Mlk, 3-4.
i- Gkler, eytanlardan Korunmutur: Hcr, 17-18; Saffat, 7-10; Mlk, 5; Cinn, 8-9.
j- Gk Grlemesi: Bakara, 19; Rad, 13.
k- Yldrm: Bakara, 19, 55; Nisa, 153; Rad, 13; Nur, 43; Fusslet, 13, 17; Zariyat, 44.
l- Gne ve Ayn Zamann Bilinmesi in Yaratl: Enam, 96; Yunus, 5.
m- Gne ve Ayn Belirli Bir Vakte Kadar Hareketlerine Devam Etmesi: Rad, 2; Lokman, 29-30; Fatr, 13;
Yasin, 38-40; Zmer, 5; Rahman, 5.
n- Gne ve Ayn Hareketi: Enbiya, 33.
o- Ayn In Gneten Almas: ems, 2.
p- Gne ve Ayn insanlarn Hizmetine Verilmesi: brahim, 33; Nahl, 12; Lokman, 29-30; Fatr, 13.
q- Yldzlarn Yn Bulmak in Yaratl: Enam, 97; Nahl, 16.
r- Yldzlarn Uzayda Dnerek Yzmeleri: Yasin, 40.
s- Gece ile Gndzn Uzayp Ksalmas: Al-i mran, 27; Mminun, 80; Nur, 44; Fatr, 13; Zmer, 5.
t- Yukarya ktka Gsn Daralmas ve Hava Basnc: Enam, 125.
u- Yamurla Gkten Rzk ner: Zariyat, 22.
v- Ar: Araf, 46, 48-49, 54; Tevbe, 129; Yunus, 3; Hud, 7; Rad, 2; Taha, 5; Enbiya, 22; Mminun, 86, 116;
Furkan, 59; Neml, 26; Secde, 4; Zmer, 75; Mmin, 15; Zuhruf, 82; Hadid, 4; Mearic, 3-4.
w- ArnSahibi Allahtr: Neml, 26; Bruc, 15.
x- Allahn Ara Hkmran Olmas: Rad, 2; Taha, 5; Furkan, 59; Secde, 4; Hadid, 4.
y- Ar Yklenen Melekler: Mmin, 7; Hakka,17.
z- Krs: Bakara, 255.

Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek Kaynaklar:

1- Hak Dini Kur'an Dili, Elmall Hamdi Yazr, Azim Y. c. 1 s. 233-234
2- Hadislerle Kur'an- Kerim Tefsiri, bn Kesir, ar Y. c. 2 s. 208-222, c. 3, s. 1005-1014
3- Mefatihu'l Gayb (Tefsir-i Kebir), Fahreddin Razi, Aka Y. c. 2 s. 111-130
4- Fi Zlali'l-Kur'an, Seyyid Kutub, Hikmet Y. c. 1 s. 94-95
5- Ktb-i Sitte Muht. Tercme ve erhi, . Canan, Aka Y. c. 6, s. 358-401
6- slam Ansiklopedisi, amil Y. c. 5, s. 380-382
7- Kur'an- Kerim'de Yaratma Kavram, Veli Ulutrk, nsan Y. s. 77-120
8- Yaratl Olay, M. Sait imek, Beyan Y. s. 11-22
9- lmin Inda slamiyet, Arif A. Tabbara, Kalem Y. s. 65- 104
10- Msbet limlerde Kur'an Mucizesi, Hikmet zdemir, Gonca Y. 46-88
11- Kur'an'da lmi Mucizeler, Abdulmecid Zindani, Kayhan Y. s. 45-56; 89-96
12- Kur'an Mucizeleri, Haluk Nurbaki, Maya Y. s. 75-94
13- Kur'an ve Fen Bilimleri, Celal Krca, MarifetY. s.159- 193
14- Kur'an'da Ulhiyyet, Suad Yldrm, Kayhan Y. s. 364-368

15- Muhteem Sanatkr, Servet Engin, Adm Y. s.15-16,45-46

16- lmin Inda slamiyet, Arif A. Tabbara, Kalem Y. 65-74
17- Kur'an ve Kinat Ayetleri, Fethullah Han, nklab Y. s. 55-84, 205-232
18- slam Meydan Okuyor, Vahidddin Han, Sebil Y. s. 107-150
19- Kitab- Mukaddes, Kur'an ve Bilim, Maurice Bucaille, T..V. Y. s. 225-274
20- lim man Etmeyi Gerektirir, A. C. Morrison, D.. B. Y. s. 3-37
21- Niin Allah'a nanyoruz? Hazrlayan: brahim Stk Erz, 1-4, Hikmet Y.(3. s.119-152)
22- Kinat Dzeni ve Allah'n Varl, Fahri Erdem, Hafe Y. s. 25-44
23- limler ve Yorumlar, Hekimolu smail, H. H. Korkmaz, Trdav Y. s. 282-297, 359-418
24- slami Terimler Szl, Hasan Akay, aret Y. s. 417-420
25- Kur'an'a Gre Uzayda Hayat Var, Rauf Pehlivan Gr, Gonca Y.
26- Uzay ve Dnya, Takn Tuna, Yeni Asya Y.
27- Yldzlarn Esrar, Hseyin Demirkan, Yeni Asya Y.
28- Gne Sistemi, Takn Tuna, Yeni Asya Y.
29- Hayat Kaynamz Gne, Takn Tuna, Yeni Asya Y.
30- Yaayan Gezegen, Ylmaz Muslu, Y. Asya Y.
31- Etrafmzdaki Hava, Takn Tuna, Yeni Asya Y.
32- Allah'n Kudreti, Atomlar, Yldzlar, nsanlar, Rogers D. Rusk, Hikmet Y.
33- Allah ve Modern lim, 1-2, A. Nevfel, Hikmet Y.
34- slam ve Astronomi, aban Den, Genlik Y.
35- Trk slam Bilginleri ve Gkyz Bilgileri, Ltfi Gker, M.E.B. Y.
36- Bektai Menkbnmelerinde slm ncesi nan Motifleri, Ahmet Yaar Ocak, Enderun Kitabevi Y.
37- Eski Trk Dini, brahim Kafesolu, Kltr Bakanl Y.
38- Tarihte ve Bugn amanizm, Abdlkadir nan, Trk Tarih Kurumu Y.
39- nan Szl, Orhan Hanerliolu, Remzi Kitabevi Y. s. 214
40- Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi, Dergh Y. c. 3, s. 179-182, 349-350, 407
41- Ansiklopedik Divan iiri Szl, skender Pala, Aka Y. s. 90, 164-166, 253
42- Eski Trk Edebiyatnda Mazmunlar, Ahmet Talat Onay, T. Diyanet Vakf Y. s. 166, 182

Ve hru da'vn eni'l-hamd lillhi rabbi'l-lemin:

Dvmzn sonu lemlerin Rabb Allah'a hamdetmektir.

Sbhanek Allahmme ve bihamdike ve ehed en la ilahe

illa ente vahdeke la erike leke ve Estafiruke ve etb ileyk.

Derleme

Ebu Abdulmmin Tekin. bin Muharrem. el-Kayseri

E-Mail

dayioglu_@hotmail.com

E-Mail

tekin_mihci@hotmail.com

BELGIQUE 2003 - 2013

https://www.facebook.com/tekin.mihci
https://www.facebook.com/groups/islami.e.Kitap.indir/files/
https://www.facebook.com/groups/Tevhid.Selefi.Daveti/files/
https://www.facebook.com/groups/129830423826445/files/
http://tevhiddersleri.com/
http://ebumuaz.blogspot.com/
http://www.ehlieser.tr.gg/
http://www.islamhouse.com/
http://islamqa.info/tr
http://tevhidvesunnet.com/
http://www.davetulhaq.com/tr/index.php
http://www.tevhididavet.com/
http://www.tevhidyolcusu.com/
http://islamiekitap.blogspot.be/
http://ilimehli.blogspot.be/
http://www.sahihhadisler.net/