Anda di halaman 1dari 42

Fungsi Komposisi

Setelah menyaksikan
tayangan ini anda dapat

Menentukan:

fungsi komposisi
salah satu fungsi
jika fungsi komposisi
dan fungsi yang lain
diketahui
2

Fungsi
Suatu relasi dari A ke B
yang memasangkan
setiap anggota A ke
tepat satu anggota B
disebut fungsi atau pemetaan
dari A ke B
3

Notasi Fungsi
Suatu fungsi atau pemetaan
umumnya dinotasikan dengan
huruf kecil.
Misal, f adalah fungsi dari A ke B
ditulis f: A B
A disebut domain
B disebut kodomain
4

Range atau Daerah Hasil


Jika f memetakan
x A ke y B
dikatakan y adalah peta dari x
ditulis f: x y atau y = f(x).
Himpunan y B
yang merupakan peta dari x A
disebut range atau daerah hasil
5

contoh 1
Perhatikan
gambar pemetaan
f
1
a
f :A B
domain adalah
2
b

A = {a, b, c, d}

d
A

kodomain adalah

5
B

B = {1, 2, 3, 4, 5}
6

Perhatikan gambar pemetaan


f :A B
f
1
a
f(a) = 1, f(b) = 2
b

d
A

4
5
B

f(c) = 3, f(d) = 4
range adalah
R = {1, 2, 3, 4}
7

contoh 2
Misal f: R R
dengan f(x) = 1 - x2
Tentukan domain dari fungsi f.

Jawab
Supaya f: RR dengan f(x)=1-x2
maka haruslah 1 x2 0.
1 x2 0 x2 1 0 atau
(x - 1)(x + 1) 0 atau -1 x 1.
Jadi, domain fungsi tersebut
adalah -1 x 1.
9

contoh 3
Misal f: R R
dengan f(x 1) = x2 + 5x
Tentukan : a. f(x)
b. f(-3)
10

Jawab
a.Misal y = x 1 maka x = y + 1
karena f(x 1) = x2 + 5x
maka f(y) = (y + 1)2 + 5(y + 1)
f(y) = y2 + 2y + 1 + 5y + 5
f(y) = y2 + 7y + 6
11

f(y) = y2 + 7y + 6
a. f(x) = x2 + 7x + 6
b. f(-3) = (-3)2 + 7(-3) + 6
= 9 21 + 6
= -6
12

Komposisi Fungsi
Penggabungan operasi dua fungsi
secara berurutan akan
menghasilkan sebuah fungsi baru.
Penggabungan tersebut disebut
komposisi fungsi dan hasilnya
disebut fungsi komposisi.
13

A
x

B
f

C
g

x A dipetakan oleh f ke y B
ditulis f : x y atau y = f(x)
y B dipetakan oleh g ke z C
ditulis g : y z atau z = g(y)
atau z = g(f(x))
14

A
x

B
f

C
g

gof

maka fungsi yang memetakan


x A ke z C
adalah komposisi fungsi f dan g
ditulis (g o f)(x) = g(f(x))
15

contoh 1
f : A B dan g: B C
didefinisikan seperti
pada
gambar
B
A
a
b

1
2
3

C
p
q

Tentukan (g o f)(a) dan (g o f)(b)


16

Jawab:
(g o f)(a) = ?
A
a
b

1
2
3

C
p
q

f(a) = 1 dan g(1) = q


Jadi (g o f)(a) = g(f(a)) = g(1) q
17

(g o f)(b) = ?
A
a
b

1
2
3

C
p
q

f(b) = 3 dan g(3) = p


Jadi (g o f) = g(f(b)) = g(3) = p
18

contoh 2
Ditentukan g(f(x)) = f(g(x)).
Jika f(x) = 2x + p dan
g(x) = 3x + 120
maka nilai p = .
19

Jawab:
f(x) = 2x + p dan g(x) = 3x + 120
g(f(x)) = f(g(x))

g(2x+ p) = f(3x + 120)


3(2x + p) + 120 = 2(3x + 120) + p
6x + 3p + 120 = 6x + 360 + p
3p p = 360 120
2p = 240 p = 120

20

Sifat Komposisi Fungsi


1.Tidak komutatif:
foggof
2. Bersifat assosiatif:
f o (g o h) = (f o g) o h = f o g o h
3. Memiliki fungsi identitas: I(x) = x
foI=Iof=f
21

contoh 1
f : R R dan g : R R
f(x) = 3x 1 dan g(x) = 2x2 + 5
Tentukan: a. (g o f)(x)
b. (f o g)(x)
22

Jawab:
f(x) = 3x 1 dan g(x) = 2x2 + 5
a. (g o f)(x) = g[f(x)] = g(3x 1)
= 2(3x 1)2 + 5
= 2(9x2 6x + 1) + 5
= 18x2 12x + 2 + 5
= 18x2 12x + 7
23

f(x) = 3x 1 dan g(x) = 2x2 + 5


b. (f o g)(x) = f[g(x)] = f(2x2 + 5)
= 3(2x2 + 5) 1
= 6x2 + 15 1
(f o g)(x) = 6x2 + 14
(g o f)(x) = 18x2 12x + 7
(g o f)(x) (f o g )(x)
tidak bersifat komutatif
24

contoh 2
f(x) = x 1, g(x) = x2 1 dan
h(x) = 1/x
Tentukan: a. (f o g) o h
b. f o (g o h)
25

Jawab:
f(x) = x 1, g(x) = x2 1
dan h(x) = 1/x
((f o g) o h)(x) = (f o g)(h(x))
(f o g)(x) = (x2 1) 1
= x2 2
(f o g(h(x))) = (f o g)(1/x)
= (1/x)2 2
26

f(x) = x 1, g(x) = x2 1
dan h(x) = 1/x
(f o (g o h))(x) = (f(g oh)(x))
(g o h)(x)= g(1/x)
= (1/x)2 1
= 1/x2 - 1
f(g o h)(x)= f(1/x2 1)
= (1/x2 1) 1
=(1/x)2 2

27

contoh 3
I(x) = x, f(x) = x2 dan g(x) = x + 1
Tentukan:
a.(f o I)(x) dan (g o I)
b.(I o f) dan (I o g)
28

Jawab:
I(x) = x, f(x) = x2 dan g(x) = x + 1
(f o I)(x) = x2
(g o I)(x) = x + 1
(I o f)(x) = x2
(I o g)(x) = x + 1
(I o f)(x) = (f o I) = f
29

Menentukan
Suatu Fungsi
Jika Fungsi Komposisi
dan
Fungsi Yang Lain Diketahui
30

Contoh 1
Diketahui f(x) = 3x 1
dan (f o g)(x) = x2 + 5
Tentukan g(x).

31

Jawab
f(x) = 3x 1dan (f o g)(x) = x2 + 5
fg(x)] = x2 + 5
3.g(x) 1 = x2 + 5
3.g(x) = x2 + 5 + 1 = x2 + 6
Jadi g(x) = (x2 + 6)
32

contoh 2
Diketahui g(x) = x + 9 dan
(f o g)(x) = x2 6
maka f(x) = .

33

Jawab:
g(x) = x + 9
(f o g)(x) = f(g(x)) = x2 6
f(x + 9) = x2 6
Misal: x + 9 = y x = y 9
f(y) = (y 9)2 6
34

f(y) = (y 9)2 6
= (y2 18y + 81) 6
= y2 6y + 27 6
Jadi f(x) = x2 6x + 21

35

contoh 3
Diketahui f(x) = x 3 dan
(g of)(x) = x2 + 6x + 9
maka g(x 1) = .

36

Jawab:
f(x) = x 3;
(g o f)(x) = g (f(x)) = x2 + 6x + 9
g(x 3) = x2 + 6x + 9
Misal: x 3 = y x = y + 3
g(y) = (y + 3)2 + 6(y + 3) + 9
= y2 + 6y + 9 + 6y + 18 + 9

37

g(y) = y2 + 6y + 9 + 6y + 18 + 9
= y2 + 12y + 36
g(x 1) = (x 1)2 + 12(x 1) + 36
= x2 2x + 1 + 12x 12 + 36
= x2 + 10x + 25
Jadi g(x 1) = x2 + 10x + 25
38

Contoh 4
Diketahui f(x) = 2x + 1
dan (f o g)(x + 1)= -2x2 4x + 1
Nilai g(-2) =.

39

Jawaban:
f(g(x + 1))= -2x2 4x + 1
f(x) = 2x + 1 f(g(x))= 2g(x) + 1
f(g(x + 1)) = 2g (x + 1) + 1
2g(x + 1) + 1 = -2x2 4x 1
2g(x + 1) = -2x2 4x 2
g(x + 1) = -x2 2x 1
40

g(x + 1) = -x2 2x 1
g(x) = -(x 1)2 2(x 1) 1
g(2) = -(2 1)2 2(2 1) 1
= -1 2 1 = -4
Jadi g(2) = - 4

41

42

Anda mungkin juga menyukai