GPRPS 2014

KANDUNGAN
Prakata
Penghargaan
1. Pendahuluan
2.
Prosedur Umum Rantaian Penjagaan Sampel
3. Prosedur Spesifik Rantaian Penjagaan Sampel

Pengambilan Sampel Menggunakan Media Turas
Untuk Analisis Gravimetrik
12
4. Prosedur Spesifik Rantaian Penjagaan Sampel

Pengambilan Sampel Menggunakan Media Turas
Untuk Selain Analisis Gravimetrik
21
5.

Prosedur Spesifik Rantaian Penjagaan Sampel

Pengambilan Sampel Menggunakan Media Tiub Serapan
28
6.


Pengambilan Sampel Fizikal Cecair Atau Pepejal
36
7.


Pengambilan Sampel Menggunakan Media Beg Gas
40
8.
Kriteria Umum Penolakan Sampel
44
9. Lampiran
45
10. Rujukan
46
Garis Panduan Rantaian Penjagaan Sampel Untuk Bahan Kimia Berbahaya Kepada Kesihatan 2014
PRAKATA
Garis panduan ini dinamakan Garis Panduan Rantaian Penjagaan Sampel (GPRPS) Bagi Bahan
Kimia Berbahaya Kepada Kesihatan (BKBKK). Garis panduan ini disediakan untuk memastikan
pengambilan sampel BKBKK yang dilakukan oleh pegawai JKKP mengikut kehendak :
i.
ii.
iii.
iv.
Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994;

Akta Kilang dan Jentera 1967 (Pindaan) 2006;
Kanun Tatacara Jenayah (Pindaan) 2012; dan
Akta Keterangan 1950.
Garis panduan ini menyediakan maklumat penting kepada pegawai pemantauan dalam menjalankan
pemantauan BKBKK di peringkat penyediaan set persampelan, penentukuran pam persampelan,
pemantauan di tempat kerja sehingga penghantaran media persampelan ke makmal untuk
dianalisis. Ini penting bagi memastikan prosedur pengambilan dan pengendalian sampel bagi
tujuan pendakwaan tidak dipertikaikan di mahkamah. Justeru itu, prinsip Rantaian Penjagaan Sampel
dipelihara selaras dengan peruntukan perundangan berkaitan.
Dengan adanya garis panduan ini adalah diharapkan kualiti dan intergriti pemantauan
pendedahan kepada BKBKK dapat dipertingkatkan. Sebagai usaha penambahbaikan
berterusan, saya amat mengalu-alukan sebarang cadangan dan pandangan bagi menambah baik
garis panduan ini.
Pada kesempatan ini, saya juga ingin merakamkan ucapan penghargaan dan tahniah kepada semua
pegawai Jabatan yang terlibat dalam pembangunan garis panduan ini.
KETUA PENGARAH
JABATAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN MALAYSIA
KEMENTERIAN SUMBER MANUSIA
2014
PENGHARGAAN
Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan merakamkan ucapan penghargaan dan terima
kasih kepada Ahli Jawatankuasa Penggubalan yang menyumbangkan tenaga, masa dan buah
fikiran dalam menyediakan garis panduan ini.
Ahli-ahli Jawatankuasa Penggubalan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Ir. Dr. Majahar bin Abd. Rahman

Puan Roslenda binti Hasan
Encik Ramesh Zakir bin Shamsul
Encik Wan Aminnudin bin Wan Ismail
Encik Jamadi bin Yusup
Puan Rusnah binti Nanyan
Puan Elaini binti Wahab
Puan Christy Claire De Guzman
Encik Mohd Hafizullah bin Harun
Tn. Hj. Ismail bin Jalil
Encik Sulaiman bin R. Rahman
Tn. Hj. Mohd Salleh bin Abd Rahman
Encik Suhairi bin Abd Kadir
1. PENDAHULUAN
Garis panduan rantaian penjagaan sampel ini mengandungi gabungan beberapa langkah
kawalan bagi memastikan integriti sampel. Ianya merangkumi beberapa siri dokumen
bertulis untuk membuktikan integriti sampel terpelihara. Kawalan ke atas sampel yang
diperihalkan dalam dokumen ini bermula dari peringkat penyediaan sampel sehinggalah
sampel dihantar ke makmal untuk dianalisis.
Garis panduan ini juga bertujuan untuk memastikan sampel diuruskan dengan teliti atau
dijaga oleh pegawai yang dipertanggungjawabkan pada setiap masa. Pewujudan garis
panduan rantaian penjagaan sampel ini dijangka akan menghilangkan sebarang
keraguan berhubung dengan identifikasi sampel ataupun keraguan berkenaan sampel
yang telah terusik.
Setiap prosedur makmal mungkin berbeza di antara satu sama lain. Oleh itu,
garis panduan ini digubal dengan mengambil kira beberapa aspek bagi
memastikan ianya memenuhi kriteria yang telah ditetapkan oleh pihak makmal.
Apabila sampel diserahkan kepada makmal, integriti sampel berkenaan mestilah
diperiksa dari segi kaedah penjagaan, materi tidak terusik, pegawai berkaitan
menandatangani borang rantaian penjagaan sampel dan juga tempoh penghantaran sampel
dipatuhi.
2. PROSEDUR UMUM
RANTAIAN
PENJAGAAN
SAMPEL
PROSEDUR UMUM
RANTAIAN PENJAGAAN SAMPEL
2.1 Objektif
GPRPS ini bertujuan untuk menjaga rantaian penjagaan sampel fizikal dan sampel pemantauan bahan
kimia berbahaya kepada kesihatan dari peringkat penyediaan, pengambilan, penyimpanan dan analisis
sehingga kes diputuskan oleh mahkamah.
2.2 Skop
GPRPS ini diguna pakai oleh mana-mana pegawai yang terlibat untuk melakukan kerja-kerja
pengambilan sampel fizikal atau pemantauan bahan kimia berbahaya kepada kesihatan termasuk
Pegawai Penjaga Bahan Bukti, Pegawai Pemantauan dan Pegawai Makmal.
2.3 Definisi
2.3.1
Pegawai Pemantauan (PP)

Pegawai Pemantauan (PP) adalah pegawai yang ditugaskan untuk menjalankan kerjakerja pengambilan sampel fizikal atau pemantauan bahan kimia berbahaya kepada kesihatan di
tempat kerja.
2.3.2
Pegawai Penjaga Bahan Bukti (PPBB)

Pegawai Penjaga Bahan Bukti (PPBB) adalah pegawai yang telah dilantik oleh Pengarah
JKKP Negeri/Bahagian untuk menjaga sampel sebelum dan selepas kerja-kerja pengambilan
sampel fizikal atau pemantauan ke atas sampel dilakukan.
2.3.3
Pegawai Makmal (PM)

Pegawai Makmal (PM) adalah Ahli Kimia/Pembantu Makmal yang menerima sampel daripada
JKKP.
2.3.4
Pegawai Penyiasat (IO)

Pegawai Penyiasat (IO) adalah pegawai yang dilantik untuk menjalankan siasatan.
2.3.5
Pemantauan bahan kimia berbahaya kepada kesihatan

Pemantauan bahan kimia berbahaya kepada kesihatan adalah satu kaedah membuat
persampelan untuk:
i. menentukan tahap pendedahan pekerja kepada bahan kimia berbahaya kesihatan
(BKBKK) di tempat kerja mengikut kaedah yang ditetapkan; atau
ii. untuk mengenalpasti kehadiran bahan kimia berbahaya kesihatan (BKBKK) di
tempat kerja bagi tujuan penguatkuasaan Peraturan-peraturan Keselamatan dan
Kesihatan Pekerjaan (Penggunaan dan Standard Pendedahan Bahan Kimia
Berbahaya Kepada Kesihatan) 2000 (USECHH 2000).
2.3.6
Media persampelan
Media persampelan adalah media yang digunakan untuk memerangkap bahan kimia berbahaya
kepada kesihatan semasa proses pemantauan dijalankan contohnya media turas dan lain lain.
7
2.3.7
Set media persampelan

Set media persampelan adalah terdiri daripada:
i. Gabungan kaset, media turas dan pelapik penyokong yang digunakan semasa
proses pemantauan;
ii. Tiub serapan yang digunakan semasa pemantauan; atau
iii. Beg gas.
2.3.8
Set persampelan
Set persampelan adalah terdiri daripada gabungan pam persampelan, tiub silikon
dan set media persampelan.
2.3.9 Kaset
Kaset merupakan satu bekas plastik bulat yang bergaris pusat 25mm atau 37mm
yang terdiri daripada 3 bahagian iaitu jantan, betina dan pertengahan.
2.3.10 Blank
Blank merupakan satu set media persampelan yang digunakan untuk mengawal
kualiti pemantauan dan ianya terbahagi kepada 3 jenis iaitu media, lapangan dan
reagen. Penggunaan blank ini adalah bergantung kepada kaedah pemantauan yang
digunakan.
2.3.11 Sampel fizikal
Sampel fizikal merupakan sampel bahan kimia dalam bentuk pepejal atau cecair
yang diambil dan seterusnya disimpan dalam bekas yang sesuai termasuk botol
ambar.
2.3.12 Kit pengambilan sampel fizikal
Kit Pengambilan Sampel Fizikal merupakan peralatan yang digunakan semasa
proses mengambil sampel fizikal termasuk bikar, corong turas, spatula dan pipet.
2.3.13 Sampel pemantauan
Sampel pemantauan merupakan sampel bahan kimia berbahaya kepada kesihatan
yang terampai di udara dan disampel menggunakan set persampelan.
PROSEDUR UMUM
2.3.14 Bahan kimia

Bahan kimia merupakan apa-apa bahan dalam bentuk pepejal, cecair atau gas atau
apa-apa gabungan antaranya termasuklah:
i. Bahan Kimia Berbahaya Kepada Kesihatan yang ditakrifkan di bawah
Peraturan-Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Penggunaan dan
Standard Pendedahan Bahan Kimia Berbahaya Kepada Kesihatan) 2000 (USECHH
2000); dan
ii. Bahan Kimia Berbahaya yang ditakrifkan di bawah Peraturan-Peraturan
Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (Pengelasan, Pelabelan dan Helaian Data
Keselamatan Bahan Kimia Berbahaya) 2013 (CLASS 2013).
2.4 Tanggungjawab
2.4.1
Pegawai Penyiasat
2.4.1.1 Membuat keputusan sama ada pengambilan sampel fizikal atau

pemantauan bahan kimia berbahaya kepada kesihatan perlu dijalankan atau
sebaliknya.
2.4.1.2 Melantik Pegawai Pemantauan untuk menjalankan kerja-kerja pengambilan

sampel fizikal atau pemantauan.
2.4.1.3 Memantau kerja-kerja pengambilan sampel fizikal atau pemantauan bahan

kimia bagi memastikan ianya berjalan dengan lancar dan mengikut

kehendak perundangan.
2.4.2
Pegawai Pemantauan
2.4.2.1 Membuat persediaan awal bagi pengambilan sampel

pemantauan bahan kimia berbahaya kepada kesihatan.
fizikal
atau
2.4.2.2 Menjalankan kerja-kerja pengambilan sampel fizikal atau pemantauan

bahan kimia berbahaya kepada kesihatan di tempat kerja.
2.4.2.3 Menyerahkan sampel fizikal atau sampel pemantauan kepada Pegawai

Penjaga Bahan Bukti.
2.4.2.4 Menyerahkan sampel fizikal atau sampel pemantauan kepada Pegawai
Makmal.
2.4.2.5 Mengambil keputusan analisis dari makmal.
2.4.2.6 Mengambil lebihan sampel yang telah dianalisis oleh makmal.
9
2.4.3
Pegawai Penjaga Bahan Bukti.

2.4.3.1 Memastikan sampel fizikal atau pemantauan yang terletak dalam

kawalannya berada dalam keadaan baik dan tidak diganggu atau tercemar.
2.4.3.2 Memastikan lebihan sampel yang telah dianalisis yang berada di bawah

kawalannya dalam keadaan baik dan tidak diganggu atau tercemar.
2.4.4
Pegawai Makmal.
2.4.4.1 Menerima sampel dari JKKP dan memastikan ianya disimpan dan

dianalisis mengikut kaedah yang ditetapkan untuk pemantauan dan analisis.
2.4.4.2 Mengeluarkan dan menyerahkan keputusan analisis sampel kepada

Pegawai Pemantauan.
2.4.4.3 Mengembalikan lebihan sampel yang telah dianalisis kepada Pegawai
Pemantauan.
2.5 Prosedur Umum Pengambilan Sampel Fizikal dan Pemantauan Bahan Kimia
2.5.1
Pegawai Penyiasat
2.5.1.1 Keluarkan arahan untuk jalankan pemantauan atau pengambilan sampel
fizikal.
2.5.1.2 Lantik Pegawai Pemantauan dan pembantu.
2.5.1.3 Pantau keseluruhan proses pemantauan atau pengambilan sampel fizikal.
2.5.1.4 Analisis keputusan pemantauan atau keputusan analisis sampel fizikal.
2.5.1.5 Simpan keputusan pemantauan atau keputusan analisis sampel fizikal.
2.5.2
Pegawai Pemantauan
2.5.2.1 Terima arahan jalankan pemantauan atau pengambilan sampel fizikal.
2.5.2.2 Buat persediaan pemantauan atau pengambilan sampel fizikal.
2.5.2.3 Lakukan pemantauan atau pengambilan sampel fizikal

pembantu-pembantu yang dilantik oleh Pegawai Penyiasat.
bersama
2.5.2.4 Lengkapkan borang rantaian penjagaan sampel mengikut tahap kerja yang
dilakukan.
2.5.2.5 Hantar sampel ke makmal untuk dianalisis.
10
PROSEDUR UMUM
2.5.2.6 Terima keputusan analisis makmal.

2.5.2.7 Ambil lebihan sampel yang telah dianalisis di makmal.
2.5.2.8 Serahkan keputusan pemantauan atau analisis sampel fizikal kepada

Pegawai Penyiasat.
2.5.3
Pegawai Penjaga Bahan Bukti

2.5.3.1 Simpan sampel fizikal atau sampel pemantauan yang diterima daripada

Pegawai Pemantauan.
2.5.3.2 Simpan lebihan sampel yang diterima daripada Pegawai Pemantauan.
2.5.3.3 Lengkapkan borang rantaian penjagaan sampel mengikut tahap kerja yang
dilakukan.
2.5.3.4 Pastikan sampel disimpan dalam bilik bahan bukti/ruang simpanan
berkunci.
2.5.3.5 Pastikan persekitaran bilik bahan bukti/ruang simpanan berkunci sesuai

untuk sampel.
11
2.6 Carta Alir Rantaian Penjagaan Sampel
MULA
Pegawai
Pemantauan
Terima arahan jalankan pemantauan/ pengambilan sampel fizikal

daripada Pegawai Penyiasat
Pegawai
Pemantauan
Lakukan lawatan awalan (jika perlu)
Pegawai
Pemantauan
Buat persiapan pemantauan/pengambilan sampel fizikal
Pegawai
Pemantauan
Jalankan pemantauan/pengambilan sampel fizikal
Sampel di hantar
ke makmal pada hari
yang sama
YA
Pegawai
Pemantauan
TIDAK
Hantar
ke makmal
Pegawai
Penjaga
Bahan Bukti
Pegawai
Makmal
Terima sampel dan keluarkan slip
Pegawai
Makmal
Analisis sampel
Pegawai
Makmal
Simpan di bilik
bahan bukti
pejabat
Keluarkan keputusan analisis dan kembalikan lebihan sampel

yang telah dianalisis
Pegawai
Pemantauan
Terima keputusan analisis dan lebihan sampel yang telah

dianalisis
Pegawai
Penjaga
Bahan Bukti
Simpan lebihan sampel yang telah dianalisis
Pegawai
Pemantauan
Serah keputusan analisis kepada Pegawai Penyiasat
TAMAT
12
3. PROSEDUR
SPESIFIK RANTAIAN
PENJAGAAN SAMPEL
PENGAMBILAN SAMPEL MENGGUNAKAN
MEDIA TURAS UNTUK ANALISIS
GRAVIMETRIK
13
Proses pemantauan bahan kimia berbahaya kepada kesihatan (BKBKK) dengan menggunakan
media turas (filter media) untuk Analisis Gravimetrik boleh dibahagikan kepada tiga (3) peringkat
utama iaitu persediaan sebelum, semasa dan selepas proses pemantauan. Perincian mengenai
langkah-langkah yang dinyatakan adalah seperti berikut:
Semua langkah yang dinyatakan dalam prosedur ini perlu dilaksanakan oleh Pegawai Pemantauan
(PP) kecuali dinyatakan sebaliknya.
3.1 Sebelum Pemantauan

3.1.1 Perancangan pemantauan
3.1.1.1 Terima arahan menjalankan pemantauan BKBKK.
3.1.1.2 Kenalpasti BKBKK yang hendak
pemantauan yang ditetapkan.
dipantau
dan
tentukan
kaedah
3.1.1.3 Tentukan bilangan set media persampelan yang diperlukan untuk sampel
dan bilangan set media blank diperlukan bagi tujuan kawalan selepas
lawatan awalan.
3.1.1.4 Hubungi makmal dan nyatakan jenis media, bilangan set media persampelan
diperlukan dan jenis BKBKK yang akan dipantau selepas lawatan awalan.
3.1.2
Lawatan awalan
Membuat lawatan awalan bagi mendapatkan maklumat-maklumat berikut:

i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.
vii.
viii.
ix.
x.
Lokasi tempat kerja;

Proses dijalankan di tempat kerja;
Carta aliran proses;
BKBKK yang digunakan di tempat kerja daripada Daftar BKBKK;
BKBKK yang hendak dipantau;
Helaian Data Keselamatan (SDS);
Pelan lakar tempat kerja;
Bilangan titik persampelan dan bilangan pekerja yang dipilih untuk disampel;
Masa kerja dan penjadualan kerja; dan
Aspek-aspek logistik lain yang relevan.
14
PENGAMBILAN SAMPEL
MENGGUNAKAN MEDIA TURAS
UNTUK ANALISIS GRAVIMETRIK
3.1.3
Persediaan peralatan dan penentukuran

3.1.3.1 Dapatkan sepasang kaset, media turas, pam persampelan dan alat
tentukur. Pastikan alat tentukur mempunyai sijil penentukuran yang sah
untuk tujuan penentukuran.
3.1.3.2 Caskan kesemua pam persampelan mengikut tempoh yang disarankan oleh

pembuat (jika perlu).
3.1.3.3 Sambungkan pam persampelan, kaset dan alat penentukuran dengan

menggunakan tiub silikon mengikut susunan dalam Rajah 1 dan Rajah 2

bagi Habuk Tersedutkan (Inhalable Dust) atau Rajah 3 untuk Habuk

Ternafaskan (Respirable Dust).
Kaset Berserta Media Turas
Meter Bubble
Elektronik
Pam
Persampelan
Rajah 1: Contoh Susun Atur Penentukuran Untuk Pemantauan Inhalable Dust
Rajah 2: Contoh Susun atur Penentukuran untuk Pemantauan Inhalable Dust
15
Tiub Silikon
Tiub Silikon
Cyclone
Berserta
Kaset dan
Media Turas
Meter Bubble
Elektronik
Botol
Pam Persampelan
Rajah 3: Contoh Susun Atur Penentukuran untuk Pemantauan Respirable Dust
3.1.3.4 Jalankan penentukuran ke atas semua pam yang akan digunakan semasa
pemantauan.
3.1.3.5 Rekodkan pada Borang RPS 01 maklumat-maklumat berikut :
i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.
vii.
viii.
ix.
Nama dan nombor kad pengenalan PP;

Tarikh penentukuran;
Jenama dan nombor siri pam yang ditentukur;
Nombor siri alat penentukuran;
Kadar aliran pam persampelan yang ditentukur;
Suhu persekitaran;
Kelembapan relatif persekitaran;
Tekanan atmosfera; dan
Tandatangan PP.
3.1.3.6 Masukkan pam persampelan yang telah ditentukur ke dalam beg

pemantauan dan materi beg pemantauan.
Rajah 4: Contoh Pemasangan Materi pada Beg Pemantauan
16
PENGAMBILAN SAMPEL
3.1.3.7 Rekod nombor materi pada Borang RPS 01.

3.1.3.8 Simpan beg pemantauan bermateri di dalam bilik bahan bukti/ruang
simpanan berkunci.
3.1.4
Pengambilan set media persampelan

3.1.4.1 Dapatkan sampul plastik bermateri yang mengandungi kaset dan media
turas yang telah ditimbang dari makmal mengikut bilangan yang diperlukan.
Palam Merah
Pad Penyokong
Jantan
(Atas/Keluar)
Betina (Bawah/Keluar)
Media Turas
Palam Biru
Rajah 5: Media Turas Pada Kaset (Sebelum Pemantauan)
3.1.4.2 Pastikan bahagian (i) pada borang maklumat sampel Jabatan Kimia (JKM)
PK-NOV 2005 lengkap diisi.
3.1.4.3 (Jika perlu) Isikan tandaan pada bahagian (iv)(a) pada borang maklumat
sampel Jabatan Kimia Malaysia (JKM) PK-NOV 2005, dan catatkan juga
tandaan berkenaan pada sampul plastik.
3.1.4.4 Simpan sampul plastik bermateri yang mengandungi kaset dan media turas
pada bilik bahan bukti/ruang simpanan berkunci.
17
3.2 Semasa Pemantauan

3.2.1
Pengambilan set persampelan

3.2.1.1 Ambil beg pemantauan bermateri dan sampul plastik bermateri dari bilik
bahan bukti/ruang simpanan berkunci.
3.2.1.2 Pastikan nombor materi pada beg pemantauan dan sampul plastik yang
diambil adalah sama dengan nombor materi tertera pada Borang RPS 01.
3.2.1.3 Pastikan materi pada beg pemantauan dan sampul plastik berada dalam
keadaan baik.
3.2.1.4 Bawa set persampelan ke lokasi pemantauan.

3.2.2
Pemasangan peralatan persampelan kepada pekerja.

3.2.2.1 PP dan pembantu perlu memakai alat pelindungan diri yang sesuai.
3.2.2.2 Pastikan materi pada sampul plastik dan beg pemantauan berada dalam
keadaan baik.
3.2.2.3 Pasangkan kaset berisi media turas pada tiub silikon yang disambungkan
kepada pam persampelan.
3.2.2.4 Pasangkan tali pinggang kepada pekerja dan sangkutkan pam persampelan
pada tali pinggang tersebut.
3.2.2.5 Kaset yang berisi media turas diletakkan di zon pernafasan pekerja.
3.2.2.6 Beri arahan kepada pekerja supaya tidak mengganggu peralatan
persampelan.
Rajah 6: Kedudukan Pam dan Media Persampelan
18
PENGAMBILAN SAMPEL
3.2.2.7 Hidupkan pam dan rekodkan maklumat yang berkenaan pada Borang RPS
02 termasuk:
i.
Nama pekerja;
ii.
Nombor kad pengenalan/pasport pekerja;
iii. Jawatan;
iv. Nombor siri pam persampelan;
v.
Kawasan pemantauan;
vi. Masa mula setiap set persampelan;
vii. Masa tamat setiap set persampelan;
viii. Tarikh pemantauan; dan
ix. Nombor kaset.
3.2.2.8 Buat pemerhatian secara berterusan ke atas pekerja dan kawasan kerja
yang dipantau bagi memastikan set persampelan berada dalam keadaan
baik dan tidak diganggu.
3.2.2.9 Sekiranya pemantauan melibatkan penggunaan lebih dari satu set kaset dan
media turas, maka PP perlu menukarnya dan mencatat maklumat berikut
pada Borang RPS 02 :
i.
ii.
Nombor kaset; dan

Masa penukaran
3.2.2.10 Kaset dan media turas yang telah digunakan hendaklah ditutup semula
dengan menggunakan penutup kaset atau palam plastik (mengikut
kesesuaian).
3.2.2.11 Pastikan palam plastik bewarna merah diletakkan pada lubang kemasukan
(inlet) untuk set kaset dan media turas yang telah digunakan.
3.2.2.12 Set kaset dan media turas yang digunakan hendaklah dimasukkan ke dalam
sampul plastik.
3.2.3
Menamatkan pemantauan dan menjalankan penentukuran semula peralatan

3.2.3.1 Matikan pam setelah tempoh pemantauan mencukupi.
3.2.3.2 Tanggalkan tiub silikon daripada pam persampelan.
3.2.3.3 Tanggalkan set media persampelan dari tiub silikon.
3.2.3.4 Ulang langkah 3.2.2.10 hingga 3.2.2.12 untuk kesemua set kaset dan media
turas yang digunakan dalam persampelan.
3.2.3.5 Lekatkan materi jabatan pada sampul plastik dan rekodkan nombor siri
materi pada Borang RPS 02.
19
Rajah 7: Pemasangan Materi Pada Sampul Plastik Rajah 8: Contoh Tandaan Pada Sampul Plastik
3.2.3.6 Catatkan maklumat berikut pada sampul plastik yang telah dimateri :
i.
ii.
Tandaan; dan
Tarikh pemantauan
3.2.3.7 Dapatkan kadar aliran pam selepas persampelan sebaik sahaja proses
persampelan ditamatkan.
3.2.3.8 Rekod kadar aliran pam pada Borang RPS 01.
3.3 Selepas Pemantauan

3.3.1

Penyerahan sampel kepada Pegawai Penjaga Bahan Bukti (Jika sampel dihantar
terus ke makmal, terus ke langkah 3.3.2.3)
3.3.1.1 Pastikan sampel sentiasa berada dalam kawalan sebelum diserahkan
kepada Pegawai Penjaga Bahan Bukti (PPBB).
3.3.1.2 Apabila tiba di pejabat, sampul plastik bermateri yang mengandungi sampel
hendaklah diserahkan kepada PPBB.
3.3.1.3 PPBB hendaklah memasukkan sampul plastik berkenaan ke dalam bilik
3.3.1.4 PP hendaklah memastikan bahawa PPBB merekodkan aktiviti kemasukan
sampul plastik tersebut pada Buku Pendaftaran Bahan Bukti.
20
PENGAMBILAN SAMPEL
3.3.2
Penyerahan sampel ke makmal analisis

3.3.2.1 PP dapatkan sampel daripada PPBB.
3.3.2.2 Keluarkan sampul plastik bermateri mengandungi set media persampelan
dan masukkan ke dalam beg pemantauan. Pastikan rekod penyerahan
dicatat di dalam Buku Pendaftaran Bahan Bukti.
3.3.2.3 Hantar sampul plastik bermateri yang mengandungi set media persampelan
ke makmal untuk dianalisis.
3.3.2.4 Pastikan bahagian (ii) pada borang maklumat sampel JKM PK- NOV- 2005
diisi dengan sempurna.
3.3.3
Mendapatkan keputusan analisis dan lebihan sampel

3.3.3.1 Setelah keputusan analisis telah siap, dapatkan keputusan analisis dan
lebihan sampel (jika ada) daripada PM mengikut cara yang paling sesuai
samada :
i.
ii.
Secara pos; atau

Serahan tangan.
3.3.3.2 Pastikan bahagian (iii) pada borang maklumat sampel JKM PK-NOV- 2005
diisi dengan sempurna.
3.3.3.3 Buat pengiraan/semakan pengiraan kepekatan kontamina berdasarkan
kepada keputusan analisis makmal dan catatkan kedalam Seksyen H
RPS 02.
3.3.3.4 Serahkan Borang RPS 02 yang lengkap, keputusan analisis makmal dan
salinan pendua borang maklumat sampel JKM PK- NOV- 2005 kepada Peg
awai Penyiasat.
3.3.3.5 Serahkan lebihan sampel (jika ada) kepada PPBB untuk disimpan dalam
bilik bahan bukti/ruang simpanan berkunci.
3.3.3.6 Pastikan maklumat serahan direkodkan pada Buku Pendaftaran Bahan
Bukti.
21
4. PROSEDUR
SPESIFIK RANTAIAN
PENJAGAAN SAMPEL

PENGAMBILAN SAMPEL MENGGUNAKAN

MEDIA TURAS UNTUK SELAIN
ANALISIS GRAVIMETRIK
22
PENGAMBILAN SAMPEL
UNTUK SELAIN ANALISIS GRAVIMETRIK
Proses pemantauan kontamina dengan menggunakan media turas (filter media) untuk selain
Analisis Gravimetrik seperti analisis pengiraan fiber dan atomic absorption spectrometry (AAS)
boleh dibahagikan kepada tiga (3) peringkat utama iaitu persediaan sebelum, semasa dan selepas
proses pemantauan. Perincian mengenai langkah-langkah yang dinyatakan adalah seperti berikut:

4.1.1
Perancangan pemantauan
4.1.1.1 Terima arahan menjalankan pemantauan Bahan Kimia Berbahaya Kepada
Kesihatan (BKBKK).
4.1.1.2 Kenalpasti BKBKK yang hendak dipantau dan tentukan kaedah pemantauan
yang ditetapkan.
4.1.1.3 Tentukan bilangan set media persampelan yang diperlukan untuk sampel
dan bilangan set media blank diperlukan bagi tujuan kawalan selepas
lawatan awalan.
4.1.1.4 Hubungi makmal dan nyatakan jenis media, bilangan set media persampelan
diperlukan dan jenis BKBKK yang akan dipantau selepas lawatan awalan.
4.2 Lawatan Awalan

i. Lokasi tempat kerja;
ii. Proses dijalankan di tempat kerja;
iii. Carta aliran proses;
iv. BKBKK yang digunakan di tempat kerja daripada Daftar BKBKK;
v. BKBKK yang hendak dipantau;
vi. Helaian Data Keselamatan (SDS);
vii. Pelan lakar tempat kerja;
viii. Bilangan titik persampelan dan bilangan pekerja yang dipilih untuk disampel;
ix. Masa kerja dan penjadualan kerja; dan
x. Aspek-aspek logistik lain yang relevan.
4.3 Persediaan Peralatan Dan Penentukuran

4.3.1 Dapatkan sepasang kaset, media turas, pam persampelan dan alat tentukur.
Pastikan alat tentukur mempunyai sijil penentukuran yang sah untuk tujuan
penentukuran.
23
4.3.2

Sambungkan pam persampelan, kaset dan alat penentukuran dengan menggunakan

tiub silikon mengikut susunan dalam Rajah 1.
4.3.3 Jalankan penentukuran ke atas semua pam yang akan digunakan semasa
pemantauan.
4.3.4
Rekodkan pada Borang RPS 01 maklumat-maklumat berikut :

i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.
vii.
viii.
ix.
x.

Masa penentukuran;
Suhu persekitaran;
Tandatangan PP.
4.3.5

Masukkan pam persampelan yang telah ditentukur ke dalam beg pemantauan dan
materi beg pemantauan.
4.3.6
Sediakan kaset berserta media turas dan penyokong media turas seperti di Rajah 9.
Palam Merah
Pad Penyokong
Jantan
(Atas/Keluar)
Betina (Bawah/Keluar)
Media Turas
Palam Biru
Rajah 9: Pemasangan Media Turas Pada Kaset (Sebelum Pemantauan)
4.3.7
Pasang cellulose band pada bahagian pertengahan dan betina kaset.
4.3.8

Pasang palam plastik biru pada bahagian kemasukan jantan (male inlet section) dan
palam plastik merah pada bahagian keluaran betina (female outlet section).
24
PENGAMBILAN SAMPEL
4.3.9 Labelkan pada bahagian belakang betina (female section) mengikut kriteria pelabelan
berikut;
XX/YY/ZZ
Rajah 10: Kedudukan Label Pada Kaset
Nota :
XX adalah kod kawasan pemantauan
YY adalah kod identifikasi pekerja
ZZ adalah nombor sampel
4.3.10 Ulangi langkah pada para 4.3.6 hingga 4.3.9 mengikut bilangan set persampelan

yang diperlukan.
4.3.11 Masukkan kesemua set persampelan yang telah disediakan ke dalam sampul plastik

dan materi.
4.3.12 Serahkan sampul plastik bermateri kepada PPBB untuk di masukkan ke dalam bilik


4.4.1

4.4.1.1 Dapatkan beg pemantauan bermateri yang mengandungi pam persampelan
dan sampul plastik bermateri yang mengandungi media persampelan dari
keadaan baik.
25
4.4.2

keadaan baik.
4.4.2.3 Pasangkan kaset berisi media turas pada tiub silikon yang disambungkan
4.4.2.5 Kaset yang berisi media turas diletakkan di zon pernafasan pekerja.
persampelan.
02 termasuk:
i.
Nama pekerja;
ii.
iii. Jawatan;
v.
Kawasan pemantauan;
ix. Nombor kaset.
4.4.2.9 Sekiranya pemantauan melibatkan penggunaan lebih dari satu set kaset dan
media turas, maka PP perlu menggantikannya dan mencatat maklumat
berikut pada Borang RPS 02:
i.
ii.
Nombor kaset; dan

Masa penukaran.
4.4.2.10 Kaset dan media turas yang telah digunakan hendaklah ditutup semula
dengan menggunakan penutup kaset atau palam plastik (mengikut
kesesuaian).
4.4.2.11 Pastikan palam plastik bewarna merah diletakkan pada lubang kemasukan
(inlet) untuk set kaset dan media turas yang telah digunakan.
26
PENGAMBILAN SAMPEL
4.4.2.12 Set kaset dan media turas yang digunakan hendaklah dimasukkan ke dalam
sampul plastik.
4.4.3

4.4.3.3 Tanggalkan set media persampelan dari tiub silikon.
4.4.3.4 Ulangi langkah pada para 4.4.2.10 hingga 4.4.2.12 untuk kesemua set kaset
dan media turas yang digunakan dalam persampelan.
4.4.3.5 Lekatkan materi jabatan pada sampul plastik dan rekodkan pada Borang
RPS 02.
i.
ii.
Tandaan; dan
Tarikh pemantauan.
4.4.3.7 Dapatkan kadar aliran pam persampelan sebaik sahaja proses persampelan
ditamatkan.
4.4.3.8 Rekod kadar aliran pam padaBorang RPS 01.

4.5.1

Penyerahan sampel kepada PPBB (Jika sampel dihantar terus ke makmal, terus ke
langkah 4.5.2.3).
kepada PPBB.
4.5.1.3 PPBB hendaklah memasukkan sampul plastik berkenaan ke dalam bilik
4.5.2

4.5.2.1 PP dapatkan sampel daripada PPBB.
27
4.5.2.2 Keluarkan sampul plastik bermateri mengandungi set media persampelan
dan masukkan ke dalam beg pemantauan. PP harus memastikan rekod
penyerahan dicatat di dalam Buku Pendaftaran Bahan Bukti.
4.5.2.3 Hantar sampul plastik bermateri yang mengandungi set media persampelan
berserta surat iringan penghantaran sampel ke makmal untuk dianalisis.
4.5.3

samada:
i.
ii.
Secara pos; atau

Serahan tangan.

kepada keputusan analisis makmal dan catatkan pada Seksyen H Borang
RPS 02.
4.5.3.3 Serahkan Borang RPS 02 yang lengkap dan keputusan analisis makmal
kepada Pegawai Penyiasat.
Bukti.
28
5. PROSEDUR
SPESIFIK RANTAIAN
PENJAGAAN SAMPEL

PENGAMBILAN SAMPEL
MENGGUNAKAN MEDIA TIUB SERAPAN
29
Proses pemantauan kontamina dengan menggunakan media tiub serapan boleh dibahagikan
kepada tiga (3) peringkat utama iaitu persediaan sebelum, semasa dan selepas proses
pemantauan. Perincian mengenai langkah-langkah yang dinyatakan adalah seperti berikut :

5.1.1 Perancangan pemantauan
5.1.1.1 Terima arahan menjalankan pemantauan bahan kimia berbahaya kepada
kesihatan (BKBKK).
5.1.1.2 Kenalpasti BKBKK yang hendak dipantau dan tentukan kaedah pemantauan
yang ditetapkan.
5.1.1.3 Tentukan bilangan media tiub serapan yang diperlukan untuk sampel dan
bilangan media blank diperlukan bagi tujuan kawalan selepas lawatan
awalan.
5.1.1.4 Hubungi makmal dan nyatakan jenis media, bilangan media tiub serapan
dan jenis BKBKK yang akan dipantau selepas lawatan awalan.
5.1.2
Lawatan awalan

i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.
vii.
viii.
ix.
x.
Lokasi tempat kerja;

Proses dijalankan di tempat kerja;
Carta aliran proses;
BKBKK yang digunakan di tempat kerja daripada Daftar BKBKK;
BKBKK yang hendak dipantau;
Helaian Data Keselamatan (SDS);
Pelan lakar tempat kerja;
Bilangan titik persampelan dan bilangan pekerja yang dipilih untuk disampel;
Masa kerja dan penjadualan kerja; dan
Aspek-aspek logistik lain yang relevan.
30
PENGAMBILAN SAMPEL
5.1.3
Persediaan peralatan dan penentukuran

5.1.3.1 Dapatkan media tiub serapan, pam persampelan dan alat tentukur. Pastikan
alat tentukur mempunyai sijil penentukuran yang sah untuk tujuan
penentukuran.
5.1.3.2 Sambungkan pam persampelan, tiub serapan dan alat penentukuran
dengan menggunakan tiub silikon mengikut susunan dalam Rajah 11.
Tiub Serapan
Meter Bubble
Elektronik
Pam
Persampelan
Rajah 11: Susun Atur Penentukuran Untuk Pemantauan Tiub Serapan
5.1.3.3 Jalankan penentukuran ke atas semua pam yang akan digunakan semasa
pemantauan.
5.1.3.4 Rekodkan pada Borang RPS 01 maklumat-maklumat berikut :
i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.
vii.
viii.
ix.
x.

Masa penentukuran;
Suhu persekitaran;
Tandatangan PP.
5.1.3.5 Masukkan pam persampelan yang telah ditentukur ke dalam beg

pemantauan dan materi beg pemantauan.
31
5.1.3.6 Labelkan pada bahagian tiub serapan mengikut kriteria pelabelan berikut;
XX/YY/ZZ
Rajah 12: Kedudukan Label pada Tiub Serapan
Nota :
YY adalah kod identifikasi pekerja
ZZ adalah nombor sampel
5.1.3.7 Masukkan kesemua media tiub serapan yang telah disediakan ke dalam
sampul plastik dan materi.
5.1.3.8 Serahkan sampul plastik bermateri kepada PPBB untuk di masukkan ke
dalam bilik bahan bukti/ruang simpanan berkunci.
Kapas Kaca
Tiub Kaca
Penutup
Lapisan Penyerap
Sokongan
Lapisan Penyerap
Lapisan Pemisah
Tip Penutup
Rajah 13: Tiub Serapan
32
PENGAMBILAN SAMPEL

5.2.1

5.2.1.1 Ambil beg pemantauan bermateri yang mengandungi pam persampelan dan
sampul plastik bermateri yang mengandungi media persampelan dari bilik
keadaan baik.
5.2.2

keadaan baik.
5.2.2.3 Potong kedua-dua hujung media tiub serapan dengan menggunakan
pemotong kaca.
Rajah 14: Contoh Pemotongan Tiub Serapan
5.2.2.4 Pasangkan media tiub serapan pada tiub silikon yang disambungkan
5.2.2.6 Letakkan media tiub serapan di zon pernafasan pekerja.
33
persampelan.
Rajah 15: Kedudukan Media Persampelan Pada Pekerja (Low Flow)
02 termasuk:
i.
Nama pekerja;
ii.
iii. Jawatan;
v.
Kawasan pemantauan;
ix. Nombor label tiub serapan.
5.2.2.10 Sekiranya pemantauan melibatkan penggunaan lebih daripada satu unit
media tiub serapan, maka PP perlu menukarnya dan mencatat maklumat
berikut pada Borang RPS 02:
i.
ii.
Nombor label tiub serapan; dan

Masa penukaran.
5.2.2.11 Media tiub serapan yang telah digunakan hendaklah ditutup semula kedua dua hujungnya.
5.2.2.12 Media tiub serapan yang digunakan hendaklah dimasukkan ke dalam
sampul plastik.
34
PENGAMBILAN SAMPEL
5.2.3

5.2.3.3 Tanggalkan tiub serapan dari tiub silikon.
5.2.3.4 Kedua-dua hujung media tiub serapan yang telah digunakan hendaklah
ditutup dengan kemas.
5.2.3.5 Media tiub serapan yang digunakan hendaklah dimasukkan ke dalam
sampul plastik.
5.2.3.6 Lekatkan materi jabatan pada sampul plastik dan catatkan nombor materi
pada Borang RPS 02.
i.
ii.
Tandaan; dan
Tarikh pemantauan.
Rajah 16: Pemasangan Materi dan Tandaan Pada Sampul Plastik
5.2.3.8 Jika perlu masukkan sampul plastik yang mengandungi tiub serapan ke
dalam cooler box dan rekodkan suhu cooler box pada Borang RPS 02.
5.2.3.9 Pastikan suhu cooler box sentiasa berada pada suhu yang ditetapkan
mengikut kaedah persampelan.
5.2.3.10 Dapatkan kadar aliran bagi kesemua pam persampelan sebaik sahaja proses persampelan ditamatkan.
5.2.3.11 Rekod kadar aliran pam pada Borang RPS 01.
35
5.3.1

langkah 5.3.2.4)
kepada PPBB.
5.3.1.3 PPBB hendaklah memasukkan sampul plastik berkenaan ke dalam peti
sejuk.
5.3.2

5.3.2.1 Ambil sampel daripada PPBB.
5.3.2.2 Sampul plastik bermateri mengandungi tiub serapan dikeluarkan dan
dimasukkan ke dalam cooler box. PP harus memastikan rekod penyerahan
dicatat di dalam Buku Pendaftaran Bilik Kebal.
5.3.2.3 Pastikan suhu cooler box sentiasa berada di bawah satu suhu yang
ditetapkan dalam kaedah persampelan.
5.3.2.4 Hantar sampul plastik bermateri yang mengandungi tiub serapan ke makmal
untuk dianalisis berserta dengan surat iringan JKKP .
5.3.3

5.3.3.1 Setelah keputusan analisis siap, dapatkan keputusan analisis dan lebihan
sampel (jika ada) daripada PM mengikut cara yang paling sesuai samada :
i.
ii.
Secara pos; atau

Serahan tangan.

kepada keputusan analisis makmal dan catatkan pada Seksyen H Borang
RPS 02.
peti sejuk/cooler box.
5.3.3.5 Pastikan maklumat serahan direkodkan pada Buku Pendaftaran Bahan Bukti.
36
6.0
PROSEDUR
SPESIFIK RANTAIAN
PENJAGAAN SAMPEL
PENGAMBILAN SAMPEL FIZIKAL
CECAIR ATAU PEPEJAL
37
Proses pengambilan sampel fizikal bahan kimia dengan menggunakan botol ambar (kuning jingga)
boleh dibahagikan kepada tiga (3) peringkat utama iaitu persediaan sebelum, semasa dan selepas
proses pengambilan sampel fizikal. Perincian mengenai langkah-langkah yang dinyatakan adalah
seperti berikut :

6.1.1
Perancangan pemantauan
6.1.1.1 Terima arahan mengambil sampel bahan kimia berbentuk cecair atau
pepejal.
6.1.1.2 Anggarkan bilangan botol ambar yang diperlukan.
6.1.1.3 Hubungi makmal dan dapatkan nasihat berkenaan sampel yang dicadang
untuk diambil (jika perlu).
6.1.1.4 Botol-botol berkenaan mestilah dibilas dengan air suling.
6.1.1.5 Keringkan botol ambar.
6.1.1.6 Tutup botol ambar.
6.1.1.7 Labelkan botol ambar mengikut keperluan.
6.1.1.8 Masukkan botol ambar ke dalam beg pemantauan dan simpan di bilik bahan
bukti/ruang simpanan berkunci.
6.2 Semasa Pengambilan Sampel

6.2.1
Keluarkan beg pemantauan dari bilik bahan bukti/ruang simpanan berkunci.
6.2.2
PP dan pembantu perlu memakai alat pelindungan diri yang sesuai.
6.2.3
Keluarkan botol ambar dari beg pemantauan berkunci.
6.2.4
Buka penutup botol ambar.
38
PENGAMBILAN SAMPEL
FIZIKAL CECAIR ATAU PEPEJAL
6.2.5
Ambil bahan kimia dengan menggunakan kit pengambilan sampel fizikal.
6.2.6

Masukkan bahan kimia cecair/pepejal ke dalam botol ambar pada paras separuh
botol dengan disaksikan sekurang-kurangnya seorang wakil dari pihak majikan.
6.2.7

Tutup botol ambar. Bagi setiap bahan kimia, pastikan 3 set sampel diambil bagi tujuan
analisis, simpanan jabatan dan serahan kepada majikan.
6.2.8

Masukkan botol ambar ke dalam sampul plastik dan materi sampul plastik. Catatkan
maklumat berikut bagi ketiga-tiga sampul plastik yang telah dimateri:
i.
ii.
Tandaan; dan
Tarikh pemantauan.
Rajah 17: Cara Materi Sampul Plastik
6.2.9 Satu set sampel perlu diserahkan kepada majikan dan minta wakil majikan

tandatangan pada Borang RPS 03.
6.2.10 Rekodkan nombor tandaan sampul plastik pada Borang RPS 03.
6.3 Selepas Pengambilan Sampel

6.3.1

langkah 6.3.2.3)
kepada PPBB.
6.3.1.2 Apabila tiba di pejabat, botol ambar untuk simpanan JKKP dan untuk
dihantar ke Jabatan Kimia Malaysia hendaklah diserahkan kepada
PPBB.
39
botol ambar berkenaan pada Buku Pendaftaran Bahan Bukti.
6.3.2

6.3.2.1 Ambil sampel daripada PPBB.
6.3.2.2 Keluarkan sampul plastik bermateri yang mengandungi botol ambar
(sampel) dan masukkan ke dalam beg pemantauan. PP mestilah
memastikan rekod penyerahan dicatat di dalam Buku Pendaftaran Bahan
Bukti.
6.3.2.3 Hantar botol ambar (sampel) berserta surat iringan penghantaran sampel ke
makmal untuk dianalisis.
6.3.2.4 Dapatkan salinan borang serahan sampel berserta slip pengakuan
penerimaan oleh makmal.
6.3.2.5 Serahkan botol ambar untuk simpanan JKKP kepada PPBB.
botol ambar berkenaan pada Buku Pendaftaran Bahan Bukti.
6.3.3

samada :
i.
ii.
Secara pos; atau

Serahan tangan.
bilik kebal.
Bukti.
40
7. PROSEDUR
SPESIFIK RANTAIAN
PENJAGAAN SAMPEL

PENGAMBILAN SAMPEL
MENGGUNAKAN MEDIA BEG GAS
41
Prosedur ini digunapakai bagi mengenalpasti kehadiran bahan kimia berbahaya kepada kesihatan
yang terampai di udara.
Proses pengambilan sampel dengan menggunakan media beg gas boleh dibahagikan kepada tiga
(3) peringkat utama, iaitu persediaan sebelum, semasa dan selepas proses pengambilan sampel.
Perincian mengenai langkah-langkah yang dinyatakan adalah seperti berikut :
7.1 Sebelum Pengambilan Sampel

7.1.1
Perancangan pengambilan sampel

7.1.1.1 Terima arahan menjalankan pengambilan sampel bahan kimia berbahaya
kepada kesihatan (BKBKK).
7.1.1.2 Kenalpasti bentuk fizikal BKBKK yang hendak diambil dan tentukan kaedah
persampelan yang ditetapkan.
7.1.1.3 Tentukan bilangan beg gas yang diperlukan untuk persampelan.
7.1.1.4 Labelkan pada bahagian beg gas mengikut kriteria pelabelan berikut:
XX/YY
Rajah 18: Susunan Beg Gas
Nota :
YY adalah nombor sampel
42
PENGAMBILAN SAMPEL
MENGGUNAKAN MEDIA BEG GAS
7.1.1.5 Masukkan beg gas dan pam ke dalam beg pemantauan dan simpan di bilik
7.1.1.6 Hubungi makmal dan nyatakan bilangan beg gas terlibat dan jenis BKBKK
yang akan disampel.

7.2 Semasa Pengambilan Sampel
7.2.1
Pengambilan beg pemantauan

7.2.1.1 Ambil beg pemantauan yang mengandungi pam dan media beg gas
persampelan dari bilik bahan bukti/ruang simpanan berkunci.
7.2.1.2 Bawa beg pemantauan ke lokasi pengambilan sampel.
7.2.2
Pemasangan peralatan pengambilan sampel

7.2.2.2 Pasangkan media beg gas pada tiub silikon teflon yang disambungkan
kepada pam dan buka injap beg gas.
7.2.2.3 Letakkan media beg gas di kawasan pengambilan sampel.
7.2.2.4 Ambil sampel dengan menggunakan pam dan rekodkan Nombor label beg
gas pada Borang RPS 03.
7.2.3
Menamatkan pengambilan sampel

7.2.3.1 Matikan pam setelah tamat pengambilan sampel.
7.2.3.2 Injap beg gas yang telah digunakan hendaklah ditutup.
7.2.3.3 Tanggalkan tiub silikon teflon daripada pam dan beg gas.
7.2.3.4 Media beg gas yang digunakan hendaklah dimasukkan ke dalam sampul
plastik.
7.2.3.5 Lekatkan materi jabatan pada sampul plastik dan catatkan nombor tandaan
pada Borang RPS 03.
i.
ii.
Tandaan; dan
Tarikh pengambilan sampel.
43
7.3 Selepas Pengambilan Sampel
7.3.1

7.3.1.1 Hantar sampul plastik bermateri yang mengandungi media beg gas berserta
surat iringan penghantaran sampel ke makmal untuk dianalisis.
7.3.2
samada:
i.
ii.
Secara pos; atau

Serahan tangan.
44
8. KRITERIA UMUM
PENOLAKAN SAMPEL
Sampel-sampel berikut dikategorikan sebagai sampel yang ditolak:
8.1 Terdapat tanda-tanda yang menunjukkan materi pada beg persampelan, sampul

plastik atau sampul surat rosak, diganggu, terusik atau pecah;
8.2 Perbezaan kadar aliran awal dan akhir pam persampelan yang digunakan untuk

persampelan lebih daripada 5%;
8.3 Terdapat tanda-tanda yang menunjukkan media persampelan telah rosak,

diganggu, terusik atau pecah;
8.4 Sampel yang dihantar ke makmal melebihi tempoh kestabilan yang dinyatakan

dalam kaedah pemantauan; atau
8.5 Sampel yang disimpan di luar julat suhu persekitaran simpanan seperti yang

dinyatakan dalam kaedah pemantauan.
45
9. LAMPIRAN
A.
B.
C.
D.
E.
Borang Maklumat Sampel (PK NOV 2005).

Borang Maklumat Penentukuran Pam Persampelan (RPS 01).
Borang Pemantauan Kimia di Tempat Kerja (RPS 02).
Borang Maklumat Pengambilan Sampel Cecair, Pepejal dan Gas (RPS 03).
Surat Iringan Penghantaran Sampel ke Jabatan Kimia.
46
10. RUJUKAN
Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (2009). Garis panduan Penyiasatan
Pendekatan Secara Kejuruteraan Forensik. Putrajaya: JKKP. 1-50.
Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan. (2009). PK-05 : Penyiasatan
Kemalangan, Kejadian Berbahaya dan Penyakit / Keracunan Pekerjaan. In: JKKP
Dokumen Kualiti. 6th ed. Putrajaya: JKKP. 1-19.
Kerajaan Malaysia (1994). Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan. Kuala Lumpur:
Percetakan Nasional Berhad. 1-54.
Kerajaan Malaysia (2000). Peraturan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan
(Penggunaan dan Standard Pendedahan Bahan Kimia Berbahaya Kepada Kesihatan).
Kuala Lumpur: Percetakan Nasional Berhad. 1-42.
US Environmental Protection Agency. 2013. US Environmental Protection Agency.
[ONLINE] Available at: http://www.epa.gov. [Accessed 29 July 2013].
(diisi oleh JKM)
NO K.P
NOTA : JKM PJ : Jabatan Kimia Malaysia Petaling Jaya,

T.T : Tandatangan
NAMA
MASA dan TARIKH
(Diisi oleh penghantar)
TANDATANGAN
JKM PJ
JKKP
NO K.P : Nombor Kad Pengenalan,
MASA dan TARIKH
MASA dan TARIKH
TANDATANGAN
TANDATANGAN
ORGANISASI
JKM PJ
JKKP
ORGANISASI
NO.RUJUKAN JKKP : __________________________
JKM PJ
JKKP
ORGANISASI
JKKP : Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan,
NO K.P
PENYERAHAN BALIK SAMPEL KE JKKP SELEPAS ANALISIS
DITERIMA
OLEH
DISERAH
OLEH
(iii)
NO K.P
NO MAKMAL : (PJ) IKA____________________________
NAMA
(PK NOV 2005)
Nombor meteri label keselamatan Jabatan Kimia Malaysia : .
PENYERAHAN SAMPEL KE JKM SELEPAS PERSAMPELAN
NAMA
No. Kaset : .
DISERAH
OLEH
DITERIMA
OLEH
(ii)
(perlu dikemukakan bersama penghantaran sampel ke JKM PJ)
PENGAMBILAN SAMPEL DARI JKM PJ UNTUK PERSAMPELAN
DIAMBIL
OLEH
DISERAH
OLEH
(i)
BORANG MAKLUMAT SAMPEL
JABATAN KIMIA MALAYSIA JALAN SULTAN 46661 PETALING JAYA

NO. TELEFON : 03-79853000 NO. FAX : 03-79553014
No. Rujukan Kes:
LAMPIRAN A
BIL
(iv)
Diserah ke JKM PJ selepas persampelan

Ya (
) / Tidak (
)
Lokasi Persampelan
:
(Diisi selepas persampelan)
b)
Tanda kaset untuk persampelan
Tanda bungkusan (sampul surat / plastik) berisi kaset :

(Bungkusan perlu digunakan semula)
a)
MAKLUMAT SAMPEL
LAMPIRAN B
No. Rujukan Kes:
RPS 01
JABATAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN

MALAYSIA
BORANG MAKLUMAT PENENTUKURAN PAM PERSAMPELAN
Jenis Alat Penentukuran
:..
No. Siri Alat Penentukuran
:..
Tarikh Tamat Sijil Alat Penentukuran
:..
Sifat Keadaan Persekitaran
Sebelum
Selepas
Suhu Penentukuran (C)

Kelembapan Relatif (%)
Tekanan Atmosfera (mmHg)
Maklumat Pam Persampelan

Bil
Jenama Pam dan No. Siri
Kadar Alir Pam Persampelan (l/min)

Sebelum
Selepas
Perbezaan
(%)
Tandatangan :
Nama Pegawai Pemantauan : .
No. Kad Pengenalan :
Tarikh Penentukuran :..
**Nota : Perbezaan kadar aliran pam dibenarkan sebelum dan selepas persampelan adalah 5%
No. Materi Beg

Pemantauan
(Selepas
Penentukuran)
LAMPIRAN C
RPS 02
No. Rujukan Kes:

BORANG PEMANTAUAN KIMIA DI TEMPAT KERJA
SEKSYEN A: MAKLUMAT JABATAN

TUJUAN PEMANTAU
Aduan:
(Sila tandakan ( / ) yang berkenaan)
Kajian:
TARIKH
PEMANTAUAN:
Penguatkusaan:
Lain-lain:
NYATAKAN PERATURAN-PERATURAN DI BAWAH AKKP, 1994

YANG BERKAITAN
SEKSYEN B: MAKLUMAT SYARIKAT

Nama Syarikat:
No. Pendaftaran Syarikat (ROC):
Alamat
Poskod:
No. Telefon:
E-mail:
SEKSYEN C: MAKLUMAT KAWASAN KERJA/ PEKERJA DIPANTAU

MAKLUMAT KAWASAN KERJA
MAKLUMAT PEKERJA DIPANTAU
Kawasan:
Nama:
Umur:
Jumlah Pekerja Terdedah;
Jawatan:
Spesifikasi Kerja
No. Kad Pengenalan / Pasport:
SEKSYEN D: KAEDAH DAN MEDIA PERSAMPELAN

Kaedah Persampelan:
Jenis media persampelan yang digunakan:
(Tandakan ( / ) yang berkenaan)
Media Turas:
Nyatakan Jenis Media Turas:
Tiub Serapan:
Beg Gas:
Lain-Lain:
Saiz Liang :
Nyatakan: ..
SEKSYEN E: LANGKAH KAWALAN SEDIA ADA

Nyatakan Kawalan Sedia Ada yang Digunakan
Proses/ Mesin
(Cth: Pengasingan/Sistem Ekzos Setempat)
Kadar Metabolik:
Tandakan ( / ) pada yang berkenaan
Rujuk Jadual A
'Light Physical Work':

Heavy Physical Work':
JADUAL A
Sumber: ACGIH
Pekerja
(Cth: Alat Pelindung Diri dan Jenisnya-Nitrile Glove)
'Moderate Physical Work':
SEKSYEN F: FAKTOR PERSEKITARAN

Masa
Purata T(oC) + 273 =
Suhu
o
C
RH
(%)
Halaju Udara
(m/s)
Tekanan
(atm)
Keadaan Cuaca
(Cerah/Mendung/Hujan)
SEKSYEN G: DATA PERSAMPELAN

No. Rujukan / Tandaan Pada Sampul Plastik Sampel
No. Siri Materi JKKP Beg Pemantauan Berkunci (Sebelum Persampelan) :
No. Siri Pam

Persampelan
No. Media Persampelan
Masa Persampelan
Mula
Akhir
Nama Kontaminan :
Jenis Pendedahan*: Sarapan Kulit/ Inhalasi/Ingesi
Jenis Kontaminan*: Pepejal/Cecair/Gas/Wap/Fibre
No. CAS:
HPD : .mg/m/ppm
Catatan
SEKSYEN H: FORMULA PENGIRAAN:

ISIPADU UDARA SAMPEL ( V )
Fc x t
[ Pc x T ] 0.5
= ------ x --------[ 1000 ]
[ P x Tc] 0.5
ISIPADU UDARA PADA STP ( VS )

=
_________ m
V
--------------- x [ P X 298 ] = ________ m
[ 760 x T]
Kepekatan, C = Berat Sebenar Sample (MJ) (mg)

-------------------------------------------- = __________ mg/m
Isipadu Udara Pada STP (m)
TWA t= C1t1 + C2t2 + C3t3 + Cntn
---------------------------------------------------------------------+ t2 +
t3 + .. .. tn
t1
= _________ mg/m
TWA8 jam = C1t1 + C2t2 + C3t3 + Cntn

---------------------------------------------------------------------- = _________ mg/m
+ t2 +
t3 + .. tn
t1
di mana;
V
Fc
Tc
Pc
P
T
t
C
=
=
=
=
=
=
=
=
Isipadu udara (meter padu)

Kadaralir kalibrasi (l/min)
Suhu kalibrasi (Kelvin = oC + 273 )
Tekanan kalibrasi ( mm Hg)
Tekanan persampelan (mm Hg)
Suhu persampelan (Kelvin = oC + 273 )
Tempoh persampelan (minit)
Kepekatan (mg / m3)
Kesemua kaset dan media turas/ media tiub serapan/beg gas* di atas telah dimasukkan ke dalam sampul
plastik dan dimateri dengan materi JKKP No:... setelah pemantauan dijalankan.
Suhu simpanan : C (Jika Perlu)
..
Pegawai Pemantauan
Nama:..
No. Kad pengenalan:.
Tarikh:
NOTA: * Potong yang tidak berkenaan
LAMPIRAN D
No. Rujukan Kes:
RPS 03

MALAYSIA
BORANG MAKLUMAT PENGAMBILAN SAMPEL CECAIR, PEPEJAL DAN GAS
Label Botol Ambar/Beg Gas

Bil
Sampel
Analisis
Sampel
Simpanan
JKKP
Sampel
untuk
Majikan
Keadaan Fizikal
Bahan Kimia
(Pepejal/Cecair/
Gas)
No Tandaan Sampul Plastik

mengandungi Botol Ambar /Beg Gas
(Selepas Persampelan)
Sampel
Analisis
Sampel
Simpanan
JKKP
Sampel untuk
Majikan
.
Pegawai Pemantauan
.
Wakil Majikan
Nama:
Nama:
No. K/P:
No.K/P:..
Tarikh:
Tarikh:
Masa:..
Masa:..
LAMPIRAN E
Ruj. Tuan:
Ruj. Kami:
Tarikh:
Ketua Pengarah
Jabatan Kimia Malaysia
Jalan Sultan,
46661 Petaling Jaya,
Selangor
Tuan,
Sampel Bahan Kimia Berbahaya Kepada Kesihatan Untuk Dianalisis
Dengan hormatnya saya merujuk kepada perkara di atas.
2.
Dimaklumkan bahawa pihak kami adalah di dalam proses untuk menjalankan tindakan
mahkamah ke atas sebuah syarikat
. yang disyaki menggunakan
bahan.di tempat kerja mereka.

3.
Sehubungan itu, bersama-sama ini kami sertakan ..unit sampel media turas/tiub
serapan/sampel fizikal* bermateri yang di label seperti di lampiran 1 untuk dianalisis oleh
pihak
tuan.
Untuk pengetahuan tuan, sampel ini disyaki yang
mengandungi
4.
Kerjasama JKM dalam membantu kami menganalisis sampel-sampel ini diucapkan
dengan ribuan terima kasih.

Sekian, terima kasih.
BERKHIDMAT UNTUK NEGARA

Saya yang menurut perintah
.............................................................
(..)
Pengarah
Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan
Aras 5, Zon A, Wisma Persekutuan
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan
06550, Bandar Muadzam Shah
Kedah.
Lampiran 1
MAKLUMAT SAMPEL UNTUK KASET/TIUB SERAPAN

Bilangan sampul plastik berisi kaset/tiup serapan:____
Bil
Tandaan pada sampel
Kadar Aliran Pam

(l/min)
Masa
Persampelan
(min)
Tandaan Pada
Sampul Plastik

MALAYSIA
(KEMENTERIAN SUMBER MANUSIA)
TINGKAT 1, SAYAP KANAN,
WISMA PERKESO, NO.11, LORONG SEMPELANG,
PETI SURAT 60,88858 TANJUNG ARU,
KOTA KINABALU, SABAH
Tel : 088-235855, 088-230855

Fax : 088-233367
E-mail : jkkp@mohr.gov.my
Web: http://www.dosh.gov.my
Ruj. Tuan: Ruj. Kami: JKKP/H.127.IH.858/3 (12)

Tarikh:
29/04/2011
Pengarah
Jabatan Kimia Malaysia
Cawangan Sabah,
Rose Garden, Jalan Penampang,
88300 Kota Kinabalu,
Sabah
Tuan,
PENGESAHAN SAMPEL BAHAN KIMIA (LAPORAN DI BAWAH SEKSYEN 399 KTJ)
Adalah saya merujuk kepada perkara yang tersebut di atas.
2.
Bersama-sama ini disertakan 1 sampul surat yang mengandungi 1 botol cecair kimia
yang bertanda seperti di bawah dan mempunyai maklumat seperti yang dinyatakan dalam
lampiran:
a)
PI/D(K)2011
3.
Sehubungan dengan itu, diharap pihak tuan dapat mengesahkan bahan tersebut serta
menyediakan laporan seperti kehendak Seksyen 399 Kanun Tatacara Jenayah untuk
membolehkan pihak Jabatan mengambil tindakan selanjutnya.
4.
Kerjasama dari pihak tuan diucapkan terima kasih.
Sekian.
BERKHIDMAT UNTUK NEGARA
Saya yang menurut perintah
Christy
(CHRISTY CLAIRE DE GUZMAN)

Pegawai Penyiasat
Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan
SABAH & WP LABUAN
MAKLUMAT BAHAN KIMIA UNTUK DIANALISA OLEH JABATAN KIMIA

TANDA
NAMA PRODUK
PI/D(K)/2011
DIESEL

GPRPS 2014

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

GPRPS 2014

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

KANDUNGAN

Prosedur Umum Rantaian Penjagaan Sampel

3. Prosedur Spesifik Rantaian Penjagaan Sampel

4. Prosedur Spesifik Rantaian Penjagaan Sampel

Prosedur Spesifik Rantaian Penjagaan Sampel

Prosedur Spesifik Rantaian Penjagaan Sampel

Prosedur Spesifik Rantaian Penjagaan Sampel

Kriteria Umum Penolakan Sampel

Akta Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan 1994;

Ir. Dr. Majahar bin Abd. Rahman

Pegawai Pemantauan (PP)

Pegawai Penjaga Bahan Bukti (PPBB)

Pegawai Makmal (PM)

Pegawai Penyiasat (IO)

Pemantauan bahan kimia berbahaya kepada kesihatan

Set media persampelan

2.3.14 Bahan kimia

2.4.2.2 Menjalankan kerja-kerja pengambilan sampel fizikal atau pemantauan

Pegawai Penjaga Bahan Bukti.

2.5.2.6 Terima keputusan analisis makmal.

Pegawai Penjaga Bahan Bukti

Terima arahan jalankan pemantauan/ pengambilan sampel fizikal

Lakukan lawatan awalan (jika perlu)

Buat persiapan pemantauan/pengambilan sampel fizikal

Jalankan pemantauan/pengambilan sampel fizikal

Terima sampel dan keluarkan slip

Keluarkan keputusan analisis dan kembalikan lebihan sampel

Terima keputusan analisis dan lebihan sampel yang telah

Simpan lebihan sampel yang telah dianalisis

Serah keputusan analisis kepada Pegawai Penyiasat

3.1 Sebelum Pemantauan

Membuat lawatan awalan bagi mendapatkan maklumat-maklumat berikut:

Lokasi tempat kerja;

Persediaan peralatan dan penentukuran

Kaset Berserta Media Turas

Rajah 1: Contoh Susun Atur Penentukuran Untuk Pemantauan Inhalable Dust

Rajah 2: Contoh Susun atur Penentukuran untuk Pemantauan Inhalable Dust

Rajah 3: Contoh Susun Atur Penentukuran untuk Pemantauan Respirable Dust

Nama dan nombor kad pengenalan PP;

3.1.3.6 Masukkan pam persampelan yang telah ditentukur ke dalam beg

Rajah 4: Contoh Pemasangan Materi pada Beg Pemantauan

3.1.3.7 Rekod nombor materi pada Borang RPS 01.

Pengambilan set media persampelan

Rajah 5: Media Turas Pada Kaset (Sebelum Pemantauan)

Pengambilan set persampelan

Pemasangan peralatan persampelan kepada pekerja.

Rajah 6: Kedudukan Pam dan Media Persampelan

Nombor kaset; dan

Menamatkan pemantauan dan menjalankan penentukuran semula peralatan

3.3 Selepas Pemantauan

Penyerahan sampel ke makmal analisis

Mendapatkan keputusan analisis dan lebihan sampel

Secara pos; atau

PENGAMBILAN SAMPEL MENGGUNAKAN

4.1 Sebelum Pemantauan

4.2 Lawatan Awalan

4.3 Persediaan Peralatan Dan Penentukuran

Sambungkan pam persampelan, kaset dan alat penentukuran dengan menggunakan

Rekodkan pada Borang RPS 01 maklumat-maklumat berikut :

Nama dan nombor kad pengenalan PP;

Rajah 9: Pemasangan Media Turas Pada Kaset (Sebelum Pemantauan)

Pasang cellulose band pada bahagian pertengahan dan betina kaset.

Rajah 10: Kedudukan Label Pada Kaset

4.4 Semasa Pemantauan