Anda di halaman 1dari 52

twuRef;

igomvQif ighuH\t&Sifocifjzpf igomvQif ighpdwf \tBuD;tuJ jzpfavonf/

([if a v\ tEd k i f r cH u AsmrS )


bk&m;rJhjzpfwnfrI0g'D[k udk,fhudk,fudk,f uifyGef;wyfavaom jyifopf'eynm&Sif pma&;q&mBuD; ,ef;aygqyfu vlwdkif;vlwdkif;
rdrdukd,fukdzefwD;onf[k ,wdjywfajymMum;cJhygonf/ rdrd\vuf&Sdb0twGuf rdrdomvQif wpfOD;wnf;aomvufonfjzpfonf? rdrdomvQif
wpfckwnf;aomtaMumif;&if; jzpfonf[k qdkyg onf/
trdtzESpfOD;wdkY aygif;pnf;rIaMumifh vl[ljzpfwnfvmNyD;onfrSpum aoqHk;onfhwdkifatmifaom b0c&D;wpfavQmuf rdrd\wefzdk;? rdrd\*kPfj'yf?
rdrd\csrf;omqif;&J (jcHKiHkqdk&aomf) rdrdukd,fudkrdrd rsuf0g; xifxif awGUjrif&ifqdkifae&aom rdrdb0wpfckvHk;udk tb,fbk&m;ocif? tb,fywf0ef;usif?
tb,frarG;rD twdwftaMumif;rsm;urS jy|mef;zefwD;ay;onfr[kwfbJ ,ckvuf&Sd rdrdukd,fwdkifuom a&G;cs,fqHk;jzwf vufcHzefwD;xm;jcif;jzpfonf[k
qdkvdkygonf/
]yxrH uvvHa[mwd} yxrOD;qHk; uvva&Munfonf pjzpf\[k Ak'u ajymMum;oGm;cJhygonf/ zcif\okwfydk;ESifh rdcif\rsKd;OwdkY
aygif;pyfjcif;aMumifh vl\tpjzpfaom oaEom;jzpfxGef;cJhonf[k qdkvdkyg onf/ vl\jzpfwnfrItpESifh pyfvsOf;onfh Ak'\a[mMum;csufonf
acwfopfaq;odyHqdkif&m awGU&SdcsufwdkY ESifh vGJacsmfaejcif;r&SdbJ wpfxyfwnf;jzpfaeygonf/ okufydk;ESifhrsKd;O ESpfckaygif; zef>yeftwGif; oaEwnfap
EdkifaeNyD r[kwfygavm/
xdkuJhodkY vljzpfvmNyD;onfhaemuf vl\wefzdk;? vl\ *kPfj'yf? vl\csrf;omqif;&JESifhwuGaom vl\ b0ESifhpyfvsOf; Ak'onf
bmrsm;a[mMum;oGm;avoenf;/
Ak'onf vlYwefzdk;qdkif&m b0ed,mrwpfckudk xkwfazmfa[mMum;cJhygonf/ ,if;ed,mrrSm ured,mr jzpfygonf/ uHESifh uHtusKd;w&m;wdkY
umvtjcm;r&SdbJ wpfqufwnf; wpfpyfwnf;jzpfyGm;aeonhf ed,mr "rwmwpfckudk rSwfwrf;wifvlYordkif;wGif Ak'u pOD;qHk; a[mMum;cJhjcif;jzpfygonf/
Ak'"rudk tcsKdUu tew 0g'[kvnf;aumif;? 'ku0g'[kvnf;aumif;? 0dbZ0g'[kvnf;aumif; trnfay;xm;wwfMuygonf/ xdkYxuf ur0g'[k
trnfay;jcif;u ydkoifhavsmfrnf xifygonf/
odkYaomf ae&mwGif Ak'\ur0g'ESifh eduEem#ykw\ ur0g'wdkY a&maxG;Edkifp&m&Sd twefi,f &Sif;jycsifygao;onf/
eduEwdkY\ur0g'rSm ur0g'[laomtrnfudkyif &EdkifcGifhr&Sdyg/ tb,fhaMumifhqdkaomf olwdkYajyma[m onfh uHESifhuH\tusKd;w&m;wdkYrSm
umvtoacsF jcm;aeaomaMumifh jzpfonf/ vl[lrarG;zGm;vmrD toacsF umvu jyKcJhonfqdkaomuHonf ,cktcgusrSvm
tusKd;ay;csifay;aewwf\[kvnf;aumif;?
,ckjyKaom uHonfvnf; aemif vltjzpfaoqHk;oGm;NyD; toacsFumvwGifrS tusKd;ay;csifay;rnf[kvnf;aumif; cH,l aom t,ltqwpfck jzpfygonf/
Ak'a[mMum;onfh ur0g'rSmum; xdkodkYr[kwfyg/ vmvSnfh IvSnfh({[dydu)[k &J&Jwif;wif;BuD; zdwfac:NyD;vQif rsuf0g;xifxif vlwdkif;odjr
ifEdkifatmif ajymjyEdkifonfhed,mr jzpfygonf/ Ak'\ur0g'rSm vlom;wdkif; tnDtrQ {uef{u odjrifem;vnfEdkifonfh 'ew&m;jzpf eduEwdkY\ ur0g'
rSm rsufrSef; &rf;qcsufrsm;jzifhom vufcHEdkifaom ,HkMunfrIw&m; jzpfygonf/ tcsufrSm aemufydkif;wGif &Sif;oGm;rnfjzpf yg\/
uH[laompum;jzifh Ak'onf bmudkqdkvkdygoenf;/
uH[laompum;udk tcsKdUu tvkyf[k tay:,H&Syf zGifhqdkwwfMuygonf/ pifppf Ak'a[mMum;onfh uHqdkonfrSm tvkyfoufoufrQ r[kwfyg/
]vlom;wpfOD;tay:wpfOD; &nf&G,fcsuf apwemjzifhjyKvkyfaom udk,frI? EIwfrI? pdwfrI}wdkYudkom uH[kqdk&rnf jzpfonf/ &nf&G,fcsuf apwemrygbJjyKaom t
rIrsm;udk Bud,m rsm;[kom ac:qdk&ygrnf/

Page | 1

,if;uJhokdY &nf&G,fcsufapwemjzifh jyKvkyfaomtvkyfrsm;onf(odkYr[kwf) uHrsm;onf jyKNyD;onfESifh wpfNydKifeuf qdkif&mtusKd;w&m;rsm;udk rqdkif;


rwGjzpfyGm;aponf[k Ak'u a[mMum;cJhygonf/ ,if;tusKd; w&m;rsm;rSm wefzdk;ydkif;qdkif&mb0rsm; jzpfonf/ xdkYaMumifh vlwpfa,muf\ vuf&Sdwefzdk;ydkif;qdki
f&mb0rsm; udk ,ckvuf&Sd rdrdukd,fwdkifyif jy|mef;zefwD;aeonf[k Ak'u qdkygonf/ OyrmaqmifMunfhygOD;rnf/
vlwpfa,mufu tjcm;vlwpfa,muftay:wGif arwmxm;onfqdkygpdkY/ ,if;uJhodkY cspfcspfcifcif aygif;oif;qufqHum arwmxm;jcif;aMumifh &&Sd
aomtusKd;w&m;rSm arwm&Sifb0odkY csufcsif;a&muf&SdoGm; jcif;jzpfygonf/ olwpfyg;wdkYtm; ay;urf;axmufyHhjcif; 'gerIudk jyKonfqdkvQifvnf; ,if;'geuH
\ tusKd; w&m;rSm xdkol 'ge&Sifb0odkY csufcsif;a&muf&SdoGm;jcif; jzpfygonf/
vl\ *kPfodumydkif;qdkif&mb0rsm;? vl\ udk,fusifhw&m;qdkif&mb0rsm;? vl\ wefzdk;ydkif;qdkif&m b0rsm;onf okdYvQif jzpfyGm;aeygonf/ vla
umif;b0? vlqdk;b0? vlrdkufb0? vlvdrmb0 ponfjzifh tMurf;zsOf; awG;q qifjcifMunfhrnfqdkvQifyif uHESifh uH\tusKd;b0udk cPrqdkif;yJ qufpyfae
yHkrSm xif&Sm; ygvdrhfrnf/
Oyrm vlwpfa,mufonf tjcm;vlwpfa,muf\ ypnf;OpmwdkYudk cdk;,lonfqkdygpdkY/ ckd;NyD;onfESifh wpfNydKifeuf ol\rlvb0onf ajymif;vJoGm;a
vawmhonf/ rcdk;cifu ol\ vlaumif;b0onf ed|dwHoGm;NyD; olcdk;b0odkY csufcsif;yif a&muf&SdoGm;avawmhonf/ ol\ckd;,ljcif;udk rnfolwpfOD;wpfa,muf
urS rod&SdbJ jzpfaeapumrl olonf olcdk;b0odkY a&muf&SdoGm;NyD jzpfonf/ wefzdk;edrfhusaom? *kPfj'yfqkwf,kwfaomb0odkY csufcsif;vufiif; a&muf&SdoGm;yg
onf/ aeY&ufqdkif;r&yg/ tcsdefqGJxm;r&yg/ odkYvQif uHESifhb0onf tMum;tvyfr&Sd qufpyfaeygonf/
xdkYaMumifh vlom;\b0udk ,ckvuf&Sd rdrdwdkYjyKaom uHrsm;u pDrHjy|mef;aeaMumif;rSm tvGefyif odomxif&Sm;vSygonf/ olcdk;b0 a&muf&Sdaeo
nfrSmvnf; ,ck rdrdwdkYjyKaom uHrsm;aMumifhyif jzpfygonf/ vlvdrfb0 a&muf&SdoGm;onfrSmvnf; ,ckrdrdjyKaom uHrsm;aMumifhyif jzpfygonf/ olawmfaumif
;b0odkY a&muf&SdaeonfrSmvnf; ,ck rdrdwdkYjyKaom uHrsm;aMumifhyif jzpfygonf/ umr*kPfusL;onfh &m*l;b0odkY a&muf&SdaeonfrSmvnf; ,ck rdrdwdkYjyKao
muHrsm;aMumihfyif jzpfygonf/
rdrdwdkY\wefzdk;rsm;? rdrdwdkY\*kPfj'yfodumrsm;? rdrdwdkY\ csrf;omqif;&Jrsm;udk vl[l jzpfvmNyD;onfh aemufydkif; rdrdwdkYudk,fwkdif pDrHzefwD;aeonf
[k ured,mru jyoaeygonf/ tcsufudk tcsKdUu vufoifhrcH jiif;qefMuonf/ ywf0ef;usifaMumifhvnf;aumif;? wefckd;&Sif zefwD;&SifaMumifh[kvnf;a
umif; ponfjzifh taMumif;jyNyD; rdrdudk,fudk uif;vGwfcGifh ay;wwfMu ygonf/ ,if;udk ,ef;aygqwfu rdk;om;rI [kqdk Ak'u rdpm'd|d rSm;,Gif;aomtjr
ifrsm;[k qdkygonf/
vuf&Sdb0udk rdrd vufrcH[kqdkvQif jiif;qefykdifcGifhtjynfh &Sdaeygonf/ aemufqHk; udk,fhudk,fudk,f owfaojcif;jzifhyif a&Smif&Sm;Edkifygonf[k ,
ef;aygqwfu ajymygonf/ vlom;onf t<uif;rJhvGwfvyf\[k olu qdkygonf/ Ak'url t0dZmrS pcJhaom b0jzpfpOfudk aMumif;usKd;qufw&m;(y#dporkym
'f)jzifh tao;pdwf a[majymcJhygonf/
cdk;jcif;udk taumif;[kxifaom t0dZmaMumifh ckd;rI wnf;[laom uHudkjyK&mrS olcdk;b0wnf;[laom 0dnmPfemrfkyf tp&Sdonf jzpfyGm;vmyHk? xdkY
aMumifh olcdk;b0udkwyfrufrI wPSm Oyg'gefwdkYjzpfNyD; wpfzef jyefcdk;um olcdk;b0 oHo&mvnfyHkwdkYudk a[mMum;cJhygonf/ vlom;\ wefzdk;ydkif;qdkif&mb0wdkY
udk aMumif; usKd;qufw&m;jzifh jzefYusufMunfhvQif ured,mr\ wpfxpfcsrSefuefyHkwdkYudk jrif&rnf jzpfygonf/
rdrd b,fb0odkYa&mufaeoenf;/ vlvdrfvlnpfb0avm/ vlaumif;vlrGefb0avm/ vlqdk;olckd; b0avm/ olawmfaumif; olawmfpifb0av
m/ rk'drf;wEb0avm/ ,if;b0rsm;\taMumif;udk &Smvdkuf vQif rdrdyif t"duZmwfvdkuf jzpfaeonfudk awGU&ayvdrhfrnf/ xdkYjyif rdrdonf ,ckvuf&Sdb0rS
b,fb0odkY a&mufcsifao;oenf;/ avmutusKd;udkonfydk;rnfh y&[dw0g'Dorm;odkYavm/ Nidrf;csrf;a&;yef;yGifhwdkYudk a0iS rnfh arwm&Sifb0odkYavm/ rw&
m;rIwdkYudk wpfprusef okwfoifz,f&Sm;rnfh "rbufawmfom;b0okdYavm/ tb,fb0odkY a&mufvdkonfjzpfap rdrdukd,fwdkifyif zefwD;a&muf&Sdap&rnff jzpfygo
nf/
aumif;rGefaomuHwdkYudk ,ckvkyfvQif vlaumif;b0odkY ,ckyifa&mufrnfjzpfNyD; qdk;&Gm;aomuHwdkYudk ,ckvkyfvQif vlqdk;b0odkY ,ckyifa&mufrnf j
zpfygonf/ qefESihfxrif;onf wpf qufwnf;jzpfaebdouJhodkY rQpfESifh0g;onf wpfpyfwnf; jzpfaebdouJhodkY uHESifh b0onfvnf; wpfqufwnf; wpfpyf
wnf; jzpfaeyg onf/
Page | 2

vlom;wdkif; vlom;wdkif; vuf&Sdb0wdkYudk vljzpfvmNyD;onfhaemufydkif; rdrdwdkYudk,fwdkifyif pDrHzef wD;cJhjcif; jzpfygonf/ vuf&Sdb0udk qdk;&Gm;edrfh
usonf[kxif vGwfajrmufcsifvQifvnf; rdrdwdkYyif jyKjyifzefwD; &rnf jzpfygonf/ rdrdwdkYtwGuf b,folurS zefwD;ay;rnfr[kwfyg/ b,folurS u,fw
ifrnfr[kwfyg/ rdrdwdkY tcGifhta&;wpfckwnf;om &Sdygonf/ ,if;tcGifhta&;rSm rdrdwdkYBudKuf&mb0udk rdrdwdkYudk,fwdkif a&G; cs,fzefwD;EdkifcGifhom jzpfonf/ rd
rdwdkYjzpfcsifaom tvdk&Sd&m b0kyfyHkvTmudk rdrdwdkYpdwfBudKuf a&G;cs,fyHkazmfEdkif rnfh tb,ftpGef;txif;rS rxifao;aom tjzLqGwfqGwf tem*wfwpfckonf
vlom;wdkif;udk apmifhBudKae onf[k ,ef;aygqwfu ajymygonf/
Ak'url qif;&J[lorQ ukefqHk;onfhtjzpfodkY a&muf&Sda&;twGuf rdrdonfom rdrd\aqmufwnf&m uRef;(tw'Dy) jzpfonf[k wpfcGef;wnf;aomp
um;udk qdkcJhygonf/
***

zefwD;&Sif\vrf;
qkrawmif;ESifh?
qkawmif;orI b,frQjyKvnf;
tarSmifxkrSm vif;vmrnfr[kwf/

(tuf ' G y f t mEd k ; \ tm&S w d k u f \ tvif ; a&mif u AsmrS )


vlom;wpfa,muftjzpf zGm;ajrmufvmoltwGuf b0yef;wdkifonf tqifoihf&Sdaeonfr[kwf/ vl jzpfjcif;ESifhtwl vl\wefzdk; vl\tESpfom&rsm;
onf wpfygwnf; wGJvsufyg&Sdvmonfr[kwf/ vluowfowf jzpf vl\wefzdk;? vl\tESpfom&? vl\b0u owfowfjzpfavonf/
vljzpfvm&onfum; ywf0ef;usiftaxmuftyHhaMumifhjzpfonf/ trd\ADZqJvfESifh tz\ADZqJvfrsm; aygif;pyfrIaMumihf vl\jzpfwnfrI tpjyKcJhNyD;
tpm? a&? avwkdY\ axmufyHhrIaMumifh qufvuf&SifoefBuD;xGm; vmcJhonf/
okdYaomf vl\b0? vl\tESpfom&? vl\wefzdk;udkrlum; tb,fywf0ef;usifurS axmufyHh zefwD;ay; Edkifjcif;r&Sd/ trduvnf; rwwfEdkifouJhodkY
tzuvnf; rpGrf;Edkif/ wefcdk;awmftzHkzHkESifh jynfhpHkawmfrlonfh tb,fewfbk&m;urSvnf; ray;oem;Edkif/ rdrdbmomrdrd usifhMuHzefwD;,l&onfom jzpf\/
tb,fhaMumifhqdkaomf vl\b0? vl\wefzdk;? vl\ tESpfom&[lonf vlom;wpfOD;pDwdkif;\ uHoHk; yg;yifjzpfaomaMumifhaywnf;/
trSefw&m;udk rodjrifavaomtcg b0jyemudk rajz&Sif;EdkifjzpfNyD; vltjzpfudk tjypfjrifrdvm Muonf/ rdrdywfywfvnfwGif tm;udk;p&m ckd
ifcdkifrmrm rawGU&onfhtwGuf udk,fhudk,fudk,ftpGefYypfcH trIduf odkufwpfckyrm tm;i,fylyefvmMuonf/ vlom;tjzpf arG;zGm;&Sifoefay;onfh ywf0ef;usifa
vmuBuD;udk vnf; &ufpufvSaom 0ef;usifBuD;[k pGJcsufwifrdvmMuonf/
trSefw&m;udk em;vnfodjrifrnfqdkvQifum; vljzpfvm&jcif;onf pdwfysuftm;i,fp&mr[kwfbJ 0rf; ajrmuf tm;wufp&mom jzpfygrnf/ tb,
hfaMumifhqdkaomf tzefwD;cH tajctaewGif acgif;iHkYcHaeMu& ukefaom tjcm;ouf&Sd oufrJhwdkY\ tjzpfqdk;ESifhuif;a0;vsuf rdrdb0udk rdrdzmomzefwD;EkdifcGifh tj
ynfht0ESifh vljzpfvm&jcif;onf ed,mr"rwmjzpfaomaMumifhaywnf;/
ausmufwHk;ausmufcJ opfyifopfESH tp&Sdonfh oufrJhypnf;rsm;udk Munfhvdkufprf;yg/ olwdkYb0udkolwdkY tb,frSm zefwD;EdkifcGifh&Sdoenf;/ ywf0ef;
usif\ vTrf;rdk;csKyfudkifrIatmufwGif jym;jym;arSmuf &yfwnfae&yg onf/ Muuf? 0uf? acG;? aMumif? uRJ? EGm;? qif? jrif; tp&Sdonfh ouf&Sdwd&pmefrsm;udk M
unfhvdkufprf;yg/ olwdkYb0udk tb,frSmpDrHEdkifcGifh&Sdoenf;/ ywf0ef;usif\ csKyfaESmifuGyfuJrIatmufwGif wkyfysyf0yfpOf; ae&yg onf/
vlonfum; xkdxdkaom ouf&SdoufrJhtvHk;pHkESifh vHk;0 uGJjym;jcm;em;\/ ywf0ef;usif\ taxmuf tyHhjzifh vljzpfvm&onfrSefaomfvnf; ywf0ef;
usif\atmufrSm jym;jym;arSmufolr[kwf/ ywf0ef;usifudk olYtvdkus jyefvnfjyKjyif zefwD;Edkifol jzpf\/ ywf0ef;usifu ay;orQ urf;orQ vufa0cHaejcif;
a&mihf&JEdkif ol r[kwf/ txl;xl;tjym;jym;aom ypnf;yp,wdkYudk wDxGifzefwD; xkwfvkyfEdkifolvnf; jzpf\/ vlom;onf tb,fouf&SdoufrJhESihfrS rwlnDa
om oD;oefYow0g jzpfayonf/
Page | 3

oD;oefYow0gjzpfaom vlom;wGif oD;oefYpGrf;tm;ESifh oD;oefYtcGifhta&;rsm;onf arG;&mygADZ t&nf tcsif;rsm;tjzpf yg&Sdaeygonf/ oD;oefYpGrf


;tm;qdkonfum; zefwD;pGrf;tm;jzpf\/ oD;oefYtcGifhta&;qdkonf um; zefwD;EdkifcGifhjzpf\/
,if;zefwD;pGrf;tm;ESifh zefwD;EkdifcGifhudk vlom;rsKd;EG,f\ bkd;pOfabmifquf vufqifhurf; toHk;cscJh ojzifh urmajrBuD;udk tydkifpD;um pMu0Vm
udk cg;apmif;wifEdkifcJhjcif; jzpf\/ tjrifhjrwfqHk; trsKd;tEG,f tjzpf txGwftxdyfodkY a&mufvmEkdifcJhjcif; jzpf\/
vlom;\ zefwD;pGrf;tm;aMumifh opfyifoD;ESHrsKd;opfrsm;? ydk;rTm;wd&pmefrsKd;opfrsm; ay:xGef;vmcJhonf/ ydktxGufaumif;aom *sKH? pyg;? ydktoD;
oD;aom pm;oD;yifrsm;? ydk Oaom Muuf? bJrsm;? ydkEdkYxGufaom EGm;rsm;ponjfzifh ouf&Sd oufrJhrsKd;opfrsm; wpfrsKd;NyD;wpfrsKd; ay:xGufvmcJhonf/
vlom;onf obm0ywf0ef;usif avmuBuD;twGif; rlvu&SdESifhNyD;aom ouf&SdoufrJhwdkYudk ydkrdk aumif;atmif jyKjyifrGrf;rHNyD; rsKd;opf zefwD;cJho
nfomru e*dkur&SdcJhzl;aom ypnf;opfrsm;udkvnf; zefwD; xkwfvkyfcJhonf/ armfawmfum;? rD;&xm;? av,mOfysHrSp a&'D,dk? kyfjrifoHMum; uGefysLwmtqHk;
ra& wGufEdkifaom ypnf;opfrsm; ay:xGufvmcJhonf/
vlom;\ zefwD;EdkifpGrf;ESifhywfouf aemufqHk;pum; ajymMum;&rnfqdkvQif vlom;taeESifh rzefwD; &ao;aom t&mom &Sdrnfjzpf rzefwD;Edk
ifaomt&mum; r&Sd[k ajymMum;&ayvdrhfrnf/
onfvdk teEzefwD;pGrf;tm;&Sif vlom;rsKd;EG,f0iftjzpf jzpfwnfvm&ygvsuf pdwfysuftm;i,faejcif; onf b,favmufrSm;,Gif; cRwfacsmfvdkufa
voenf;/
vlom;onf opfyifwpfyif jrufyifwpfyifr[kwf/ uRJwpfaumif? EGm;wpfaumifr[kwf/ tuefY towfrJh zefwD;pGrf;tm;udkydkifqdkifonfh zefwD;&Sifrs
Kd;EG,f0ifjzpf\/ tb,ft&mudkrqdk zefwD;Edkifonfhol jzpf\/
xdkYaMumifh vlom;wpfa,muftzdkY tb,fu,fwif&SifudkrS rDSckdudk;uG,faep&m rvdktyf/ tb,f ewfbk&m;udkrS arQmfudk;wrf;waep&m rvdktyf/ z
efwD;cH opfyifwd&pmefwdkY\ vrf;pOfaemufvdkufNyD; u,fryg? MunhfIyg? jyKpkay;urf;yg[k wpmpm jrnfwrf;aep&m rvdktyf/
vlom;\vrf;onf tb,fvrf;ESifhrSrwlaom oD;oefYvrf;jzpfonf/ twkrJh tEIdif;rJh wpfaMumif; wnf;aomvrf; jzpfonf/ vlom;\vrf;onf
av;zufaxmuf oGm;&rnfhvrf; r[kwf/ rwfrwf&yf oGm;&rnfhvrf;jzpfonf/ vuf0g;jzefY oGm;&rnfhvrf;r[kwf/ vufHk;vufarmif; qefYwef;oGm;&r
nfh vrf; jzpfonf/ zefwD;&Sifvrf;jzpfonf/
zefwD;&Sif vlom;rsKd;EG,ftwGif; 0ifa&mufvmolonf ol\b0? ol\wefzdk;? ol\tESpfom&udk olYbmomol zefwD;&rnfjzpf\/ tb,fpGrf;tm;ES
ifh zefwD;rnfenf;/
tpqdkcJhonfhtwdkif; uHoHk;yg;pGrf;tm;ESifh zefwD;&rnfjzpfygonf/ udk,ftjyKtrlwnf;[laom um,uH? EIwftajym tqdk[laom 0pDuH? pdwftM
uHtpnf[laom raemuH ponfh pGrf;tm;rsm;jzifh vl\wefzdk;? vl\b0? vl\tESpfom&udk wnfaqmufzefwD;&rnf jzpfyg\/ tb,fhaMumifhqdkaomf uHoHk;y
g;rS wpfyg; vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom&udk zefwD;Edkifonfh taMumif;&if; tjcm;r&SdaomaMumihf jzpf ayonf/
vlom;wpfa,muftjzpf arG;zGm;jzpfwnf &Sifoefvm&onfrSm pifppf vlYtzGJUtpnf;twGif; 0ifa&muf vm&jcif;om jzpfonf/ vlYtzGJUtpnf;twGif
; toif;0ifwpfOD; jzpfvmonfhtwGuf vlrIvkyfief;rsm;udk vkyf aqmifMu&\/
,if;odkYvkyfaqmif&mwGif udk,ftjyKtrl? EIwftajym tqdk? pdwftMuHtpnfwnf;[laom uHoHk;yg;udk toHk;cs vIyf&Sm;&onf/ ,if;vIyf&Sm;rIrsm;jzifh
vl\b0 taumiftxnfay:vGifvmjcif; jzpfonf/ vl\wefzdk;? vl\tESpfom& yDjyifxif&Sm;vmjcif; jzpfonf/
Oyrmjy&vQif opfaphwpfaphrSaygufvmaom opfyifwpfyifonf wjznf;jznf; &SifoefvIyf&Sm;vm&m toD;tyGifhrsm; oD;yGifhvmonfhtcgrS ol\b0
ay:vGifxif&Sm;vmouJhodkY jzpfonf/
qdkygpdkY/ o&ufyifwpfyif/ o&ufyifonf o&ufaphrS aygufzGm;vmonf/ ywf0ef;usifu axmufyHh ay;onfh tpm? a&? avudk pm;oHk;NyD; BuD;
xGm;vmonfxuf BuD;xGm;vmonf/ rnfrQ BuD;xGm;&Sifoefae apumrl ol\b0? ol\wefzdk;? ol\ tESpfom& ray:vGifao;/ o&ufyGifhrsm; yGifhzl;a0qmNyD
; o&ufoD;rsm; >ywf>ywfoD;vmonfhtcgusrSom ay:vGifvmayonf/

Page | 4

vl\b0onfvnf; txufuOyrmESifh qifqifwl\/ vl\toGiftjyif vl\tqif;o@mefudk azmfaqmifaom vltjzpf jzpfwnfvmHkrQjzifh vl


\b0? vl\tESpfom&? vl\wefzdk;udk r&&Sd/ um,uH? 0pDuH? raemuH[laom uHoHk;yg;vIyf&Sm;rIudk jyKvkyfaomtcgusrSom vlYb0 vlYtESpfom& yGifhoD;x
if&Sm;vm &onf/
opfyifwpfyif\wefzdk;onf toD;oD;vmonhftcgrSom ay:vGifvmouJhodkY vl\wefzdk;onfvnf; ol\uHoHk;yg; oD;yGifhvmonfhtcgrSom ay:vG
ifvmonf[k qdk&ygrnf/
vlom;wpfa,muf jzpfaeygvsuf vlESifhvlcsif; aygif;oif;qufqHrI(0g) uHoHk;yg;udk rusifhoHk;bJaevQif b0r&Sdaom vl? wefzdk;r&Sdaomvl? tESpf
om&r&Sdaomvl jzpfaeygvdrfhrnf/ rnfumrwvl jzpfaeygvdrhfrnf/ vlydkBuD;? vljrKHBuD; jzpfaeygvdrhfrnf/ vljzpfygvsuf &Sdonf[kyif todtrSwfjyKcH&vdrhfrnf
r[kwfyg/ ]igonf tjcm;olwdkYESifh aygif;oif;qufqH &onf/ xdkYaMumifh ig&Sdonf/}[laom ESpfq,f&mpk "rq&mBuD; c&pf&Sem rl&wD;\ ajympum;twdkif
; aygif;oif;qufqHr&vQif b0r&Sdaom ewdvlom; jzpfoGm;&ayvdrhfrnf/ toD; roD;aom opfyifjrKHuJhodkYwnf;/
uHoHk;yg;onf odkYvQif vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom&udk zefwD;ay;aeyg\/ odkYaomf uHqdkwdkif;vnf; vl\b0? vl\wefzdk;udk zefwD
;ay;jcif;r&Sdonfudk odjrifxm;tyf\/ tb,fhaMumifhqdkaomf tcsKdUaomuHrsm;onf vl\b0? vl\wefzdk;udk zsufqD;aeMuaomaMumifhjzpf\/ ,if;uHrsm;onf
um; vlrqef aomuHrsm; (0g) trSm;t,Gif; twkta,mifuHrsm; jzpfMuonf/
,if; vlrqefaomuHrsm; (0g) twkta,mif trSm;t,Gif;uHrsm;udk usifhoHk;rdygu vl\b0? vl\ wefzdk;? vl\tESpfom&rsm; ay:xGef;rvmbJ
vlrqefaomb0rsm;? vlrqefaomwefzdk;rsm;? vlrqefaom tESpfom&rsm;om ay:xGef;vm&onf/
o&ufyifwpfyifonf o&ufoD;roD;bJ wrmoD;oD;ygu ol\b0onf o&ufyifb0r[kwfbJ wrm yifb0jzpfaeygvdrfhrnf/ ol\wefzdk;onf
o&ufyifwefzdk;r[kwfbJ wrmyifwefzdk; jzpfaeygvdrfhrnf/ ol\ tESpfom&onf wrmyiftESpfom& jzpfaeygvdrhfrnf/
,if;odkYyif vlonfvnf; vlqefaomuHrsm; oD;yGifhjyygrS vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom& &&Sdygrnf/ vlrqefaom uHa,mifuHrSm;wdkYudk
usifhoHk;oD;yGifhjyvdkufygu vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom& udk &&Sdrnfr[kwfyg/
odkYyif vlqefaomuHrsm;ESifh vlrqefaomuHrsm;[k cGJjcm;p&m&Sdvmygonf/ vlqefaomuHrsm; [lonf tb,fenf;/ vlrqefaomuHrsm;[lonf
tb,fenf;/
vlom;rsKd;EG,fudk aumif;usKd;csrf;om&&Sdapaom uHrsm;onf vlqefaomuHrsm;jzpfMu? vlom;rsKd; EG,fudk qdk;usKd;'ku &&SdapaomuHrsm;onf vlr
qefaomuHrsm; jzpfMuonf/ xdkYaMumifh vl\b0udk&&Sdaprnfh uHwdkYrSm vlom;rsKd;EG,ftm; aumif;usKd;csrf;om jzpfyGm;aprnfhuHrsm; jzpfay\/ vlom;rsKd;EG,fudk
tusKd;,kwf apEdkifrnfh uHwdkYonfum; vlYb0udk &&Sdaprnfr[kwf/
vlrqefaomuHrsm;udk usL;vGefaeol\b0udk qifjcifMunfhMuygpdkY/ vlwpfa,mufonf vlom;rsKd; EG,f0ifwpfOD;tjzpf vlYtzGJUtpnf;twGif; aexdk
ifygvsuf vlom;rsKd;EG,f\ tusKd;pD;yGm;udk ysufjym;qkwf,kwf apaom vIyf&Sm;rIrsm;udk vkyfaeygvQif olonf vlYb0udkr&&SdyJ jzpfygrnf/
vdrfjcif;? cdk;jcif;? vk,ufjcif;? owfjzwfjcif;? tEdkifusifhjcif;wdkYu vlrqefaomvl? ta,mifaqmif aom vlYb0ukd &&Sdapygrnf/ b0wlvlom;
wdkY\ z,fMuOfjcif;? a&SmifcGmjcif;? ypfy,fjcif;wdkYudk cH&ygrnf/ awmdkif;wd&pmefwpfaumifuJhodkY pufqkwf&GH&Smjcif;udk cH&ygrnf/
vlrqefoludk tb,fvlom;u aygif;oif;csifygrnfenf;/
,if;uJhodkY vlrqefonhftrltusifhrsm; usifhoHk;aeolonf vlrqefaomb0udk&&SdNyD;vQif vl&mr0ifol tjzpfokdY a&muf&Sdvmygawmhonf/ vlom;rsKd;
EG,f\tusKd;udk xdcdkufysufjym;apaomaMumifh vl\b0? vl\ wefzdk;? vl\tESpfom&rsm;ESifh uif;a0;oGm;&jcif;aywnf;/
vlom;rsKd;EG,f\ tusKd;pD;yGm;udk jzpfxGef;aponfh uHaumif;uHrSefrsm;(0g) vlqefaomuHrsm;udk usifhoHk;olonfum; vl\b0? vl\wefzdk;? vl\
tESpfom&wdkYudk &&SdvmNyD; vlYtzGJUtpnf;twGif; wif;jynfh usyfjynfh ae&m&vmygonf/ vlom;tm;vHk;\ cspfcif&if;ESD;pGm qufqHaygif;oif;rIudk cHvm&ygo
nf/ vlom; tcsif;csif;tay:xm;onfh arwmukPmjzifhNyD;aom uHrsm;aMumifh vlYb0csrf;omudk cHpm;vm&ygonf/
odkYjzifh vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom&onf vlom;rsKd;EG,f\tusKd;pD;yGm;ESifh wdkufdkufquf EG,faeygonf/ vlom;rsKd;EG,f\tusKd;pD;yGm
;udk &nf&G,faqmifpGrf;aeolonf vl\b0udk&&SdNyD;? vlom;rsKd;EG,f \ tusKd;pD;yGm;udk r&nf&G,folonfum; vl\b0udkr&&Sd[k qdkvdk&if;jzpfay\/
Page | 5

ae&mwGif vlom;rsKd;EG,f\tusKd;pD;yGm;[k uefYowfajymqdkjcif;twGuf twGefYwufp&mrsm; &Sdaeyg onf/ vlom;rsKd;EG,fwdkY pm;okH;&eftwGufqdk


um tjcm;ouf&Sdwd&pmefwdkYudk arG;jrLowfjzwfaejcif;onf qdk;&Gm;aom? vlrqefaomuHrsm;yif r[kwfygoavm[k ar;cGef;xkwfp&m &Sdvmonf/ r[kwf[kyif
jiif;csuf xkwf&rnf jzpf\/
odkY jiif;csufxkwfrIudk em;vnfvufcHEdkif&eftwGuf vlom;\tqifhtwef;udkyif jyefNyD;odjrifzdkY vdktyf\/ vlom;onf t&m&mudk zefwD;EdkifpGrf
;&Sdonfhenf;wl t&m&mwdkif;\ wefzdk;udkvnf; jy|mef;ay;aeol jzpfonf[laom tcsuftvufudk em;vnfoabmaygufzdkY vdktyf\/
vlom;onf ol\ywf0ef;usifwGif &Sd&SdorQaom ouf&SdoufrJh t&m0wKtm;vHk;\wefzdk;udk jy|mef; ay;olvnf; jzpf\/ tb,faywHjzifh wdkif;wm
owfrSwfoenf;/ vlom;rsKd;EG,f\ tusKd;pD;yGm;[laom pHaywH jzifhyif wdkif;wmowfrSwfay;ygonf/
vlom;rsKd;EG,ftwGuf tpmtm[m&jzpfaom opfyifoD;ESHwdkYonf pm;yifoD;yifrsm;tjzpf wefzdk;&Sdvmyg onf/ pm;oHk;r&aom? tqdyftawmufjz
pfapaom opfyifoD;ESHrsm;onf tcsnf;ESD;tyifrsm;? tE&m,f tyifrsm;tjzpf wefzdk;enf;vmygonf/ vlom;rsKd;EG,fudk tE&m,fay;onfh ydk;rTm;wd&pmefwdkYonf
wefzdk;rJhjzpf um okwfoifz,f&Sm;cHMu&ygonf/ tusKd;jyKonfh ydk;rTm;wd&pmefwdkYonf wefzdk;xdkufvmum xdef;odrf;apmifh a&Smufjcif;udk cHMu&ygonf/
,aeYtcsdefwGif obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;? awmdkif;wd&pmef apmifha&SmufumuG,fa&;rsm;udk tylwjyif; vkyfaqmifaeMuonfrSm vlom;rsKd;
EG,f\ tusKd;pD;yGm;udk umuG,fapmihfa&Smuf&ef&nf&G,fcsufjzifh jyKvkyfaejcif;om jzpf\/
tu,fom obm0ywf0ef;usifuaomfvnf;aumif;? awmdkif;wd&pmefwdkYuaomfvnf;aumif; vlom;rsKd;EG,fpk\tusKd;pD;yGm;udk Ncdrf;ajcmufvmrnf
qdkygu ,if;wdkY\wefzdk;onf tEkwfvuPmoabmudk aqmifvmNyD; okwfoifz,f&Sm;ypfjcif;udkcHMu&rnf jzpfayonf/
xdkYaMumifh vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom&udk &&Sdaprnfh vlqefaomuHqdkonfrSm vlYtusKd; pD;yGm;udk &nf&G,faqmifpGrf;aomuHrsm;jzpf
vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom&udk ysufjym;qHk;IH;aprnfh vlrqefaomuHrsm;qdkonfrSm vlYtusKd;pD;yGm;udk qkwf,kwfysufjym;aprnfhuHrsm;[k wpfxpfcsrS
wf,l&ayrnf/
tjcm;ouf&SdoufrJhwdkYudk tusKd;rjyKapumrl vlom;rsKd;EG,fudktusKd;jyKvQif vlqefaomuH jzpfygonf/ tjcm;ouf&SdoufrJhwdkYudk tusKd;jyKapum vl
om;rsKd;EG,fudk tusKd;ysufapvQif vlrqefaomuH jzpfygonf/
xkdYaMumifh vlom;wdkYpm;oHk;&eftwGuf Muuf? 0uf? bJ? ig;wdkYudkarG;jrLNyD; owfjzwfa&mif;csjcif;onf vlrqefaomuH r[kwfyg/ vlqefaomuHom
jzpfygonf/ tb,fhaMumifhqdkaomf vlom;wdkYtwGuf tusKd;&Sdap aomaMumifh jzpf\/
a&m*gydk;rTm;wdkYudk aoaMuysufpD;aponfhaq;0g;rsm; xdk;ESHwdkufauR;aeonfh orm;awmfonfvnf; vlrqefolr[kwf/ vlqefaomolyif jzpf\/ t
b,fhaMumifhqdkaomf ol\uHrsm;onf vlYtusKd;pD;yGm;udk &nf&G,faqmifpGrf;aomaMumifh jzpfonf/
v,fcif;,mcif;? pdkufcif;ysKd;cif;wdkY ydk;owfaq;rsm;yufzsef; ydk;rTm;wdkYudk okwfoifaejcif;onfvnf; vlrqefaom uHr[kwf/ vlqefaomuHyifj
zpf\/ tb,fhaMumifhqdkaomf vlom;\tusKd;pD;yGm;udk apmifha&Smuf aomaMumifh jzpfonf/
odkYaomf acG;rsm;aMumifrsm;udk tpm;aumif; taomufaumif;rsm;auR; w,kw,jyKpkaomfvnf; twlae aqGrsKd;om;csif; tvkyform;wdkYudk tjr
wfxkwfcdkif;apNyD; pm;<uif;pm;usefrQ auR;arG;jcif;onfum; vlrqefaomuH jzpf\/ tb,hfaMumifhqdkaomf vlom;\tusKd;pD;yGm;udk r&nf&G,faomaMumifh jzpf
\/
wd&pmefwdkYudk oem;MuifemvSonfqdkum tom;[if;udkrpm;? opfoD;opfOwdkYudkompm;oHk;NyD; b0wl vlom;wdkYudkum; ESdyfpufnOf;yef; vSnhfywf
vdrfvnfaevQif xdkvlonf vlrqefaomvlom jzpf\/ tb,fh aMumifhqdkaomf vlYtusKd;pD;yGm;udk ysufjym;qkwf,kwfapaomaMumifh jzpf\/
xdkYaMumifh toD;t&Gufudkpm;oHk;onfjzpfap? tom;ig;udk pm;oHk;onfjzpfap? wd&pmefudk owfjzwf onfjzpfap? vlYtusKd;pD;yGm;udk rxdcdkuf repfe
moa&GUum; vlrqefaomuH[k rqdkxdkuf/ vlYtusKd;pD;yGm;udk jzpfxGef;aponfh arG;jrLa&;rsm;? csufjyKwf pm;oHk;a&;rsm;udkvnf; vlqefaomuHrsm;[kom qdkxdkuf
\/ vl om;rsKd;EG,f\ tusKd;pD;yGm;pHjzifh t&m&mwdkif;\wefzdk;rsm; wnf&Sdae&onfr[kwfygavm/

Page | 6

vlom;rsKd;EG,fxk\ tusKd;pD;yGm;udkom t"du&nf&G,fcsufxm;aom vIyf&Sm;rIuHwdkYonfom vlom; twGuf wpfckwnf;aom tusifhvrf;pOf jzpfa


yonf/ vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom&udk jzpfyGm;ap rnfhuHrsm; jzpfayonf/ vlYb0csrf;omudk wnfaqmufay;rnfh zefwD;pGrf;tm;jzpfayonf/ ,if;
zefwD;pGrf;tm; rsm;udk tb,folYxHu awmif;cHp&mvdktyfoenf;/
rvdktyfyg/ vltjzpf jzpfwnfvmuwnf;u ,if;zefwD;pGrf;tm;rsm; yg&SdNyD;om;jzpfonf/ vlom;wdkif; wGif tnDtrQtjynfht0yg&SdNyD;om; jzpfo
nf/ b,foluydk b,foluvdkonf[l r&Sdyg/ xdkYjyif ,if;odkYaom vlYb0pGrf;tm;udk toHk;csEdkifcGifhvnf; vlom;wdkif;rSm twltnD tjynfht0 &&Sdaeygo
nf/ vlom;tusKd;jyK vlqefaomuHpGrf;tm;rsm;udk tb,folurS ydwfyifwm;qD;Edkifjcif; r&Sdyg/ vlwdkif;vlwdkif;u vkdvm;ESpfoufpGm tm;ay;MuOD;rnfyif jzpfyg
onf/
xdkYjyif ,if;vlqefaomuHwdkYudk rdrdukd,fpm; b,folurS ukd,fpm;0ifusifhoHk;ay; r&/ rdrdukd,fwdkif om a&G;cs,fqHk;jzwf usifhoHk;&\/ rdrd\
uHpGrf;tm;udk rdrduomydkifaeNyD; rdrdukd,fwdkifom toHk;cscGifh&Sdaom aMumifh udk,fhb0udk,fydkifonf[k qdk&jcif;jzpfayonf/ udk,fhb0udk,fzefwD;onf[k ajym&jc
if;jzpfayonf/
odkYjzpf&um; vl\b0? vl\wefzdk;? vl\tESpfom&udk &&Sdap&eftwGuf tb,fewfbk&m;udk awmif; yefwdk;vQdK;aep&m vdktyfygrnfenf;/ b0z
efwD;pGrf;tm;r&Sdonfh ywf0ef;usifavmuBuD;tay: tb,fhaMumifh tjypfzdkY&ygrnfenf;/ wu,fawmh zefwD;EkdifcGifhtjynfh&Sdonfh rdrdukd,fom wm0ef&Sdaeonf
r[kwfygavm/
rdrd&Sdaeaomwm0efudk trSeftuefodjrifNyD; rdrdrSmyg&Sdaeaom zefwD;pGrf;tm; uHw&m;wdkYudk tjynfh t0 toHk;csvdkufrnfqdkygu jrwfAk'ajymMu
m;cJhonfh ]rEkowbma0g 'kvabm} &cJvSaom vlom;b0udk csufcsif;vufiif; ydkifqdkif&&Sdrnfjzpfyg\/
***

0drkwdvGifjyif
vGwfvyfpGmarG;zGm;cJhvmaom vlom;onf tcsKyftaESmif cH&avonf/

(l ; qd k ; \ vl r I y #d n mOf u srf ; rS )
trd0rf;rS xGufajrmufvmaom vlom;twGuf bmjzpfap[laom trdefYpD&ifcsuf ryg&SdcJhay/ vlom; onf vGwfvyfaom pdwfqEtjynfhESifh vljz
pfvmcJhjcif; jzpfonf/ oljzpfcsifonhfb0udk zefwD;EdkifcGifh? ol oabmrusonfhb0udk jiif;qefEdkifcGifh olYrSm tjynfh&Sdonf/ aumif;jrwfrSefuefaom tjyKtrlrs
m;udkvnf; aumif;? qdk;,kwfrSm;,Gif;aom tjyKtrlrsm;udkvnf;aumif;? oloabmus&m vufcHusihfoHk;EdkifcGifh &Sdonf/
olYb0\ tvm;tvmrsm;onf ol\a&G;cs,fqHk;jzwfcsuftay:wGif rlwnfaeygonf/ xdkuJhodkY vGwf vyfaom pdwfqEudk &nfTef; ,ef;ayg
qwfu t<uif;rJhvGwfvyfrI[k qdkcJhonf/
odkYaomf vlom;onfum; arG;zGm;onfrSpyif rdrd\todw&m;udk vGJrSm;aomtjrifrsm;jzifh txyfxyf &pfywfwkyfaESmifcJhonf/ tvif;a&mifjzifh
vif;vufawmufyaeaom vGwfvyfonfhvGifjyifrSonf usyfwnf; usOf;ajrmif;aom rnf;rnf;arSmifonfh wl;wGif;txJodkY aMumufvefYwBuD; ckefqif;cJhavonf
/
rdrdb0udk rdrdzefwD;EdkifcGifhr&Sd[laom oabmw&m;onf vlom;\ tGefYwvlvlwufaeonfh *kPf &nfudk &uf&ufpufpuf ckwfjzwf csKd;zsufvdk
ufonf/ rdrd[l jzpfwnfvmjcif;r&Sdao;rDuyif rdrd\b0 rdrd\ Murmudk vHk;0OkH jy|mef;NyD;jzpfonf[k xdkoabmw&m;u qdkygonf/
wu,fyif rdrdwdkYonf rdrdwdkY\b0udk rzefwD;EdkifNyDavm/ rdrdwdkY\Murmudk ra&G;cs,fEdkifNyDavm/ tcsufudk odjrif&eftwGuf rdrdwdkY\b0ordk
if;udk jyefvnfaphik&ayrnf/ rdrdwdkY jzpfwnfae&aom vuf&Sdb0\ taMumif;&if;jrpfwdkYudk azG&Smpl;prf;&ayrnf/

Page | 7

arG;zGm;jcif;vQif tp&Sdaom rdrd\b0ordkif;udk jyefajymif;qifjcifMunhfvdkufvQif rdrdwdkY\taESmiftzGJU rsm;udk rdrdwdkYyif zefwD;cJhjcif;jzpfaMumif; t


xift&Sm;awGU&rnf jzpf\/ vlom;\tjzpfqdk;rSm pm;0wfaea&; wnf;[laom touf&SifrItwGuf vdktyfcsufwdkYudk arG;uif;prSonf ESpftwefMumonftxd
ywf0ef;usif tay: rSDckdtm;udk;ae&jcif; jzpf\/
,if;okdYaom trDScdkjyK&onfh tajctaeumv ydwfyifwm;qD;rIrsm;udk tusKd;oifhtaMumif;oihf &Sif; vif;oGefoifjcif;r&SdbJ csrSwfcH&jcif;onfum;
wu,hftvGrf;Zmwf jzpfayonf/
"avhxHk;pHrsm;? dk;&mtpOftvmrsm;? udk;uG,f,HkMunfrIrsm; tp&Sdonfh 'ejcaumifrsm;onf vl om;\ OD;aESmuftwGif;odkY 0if tkHzGJUaeMuav
onf/ onfyif t0dZm\ tped'gef; jzpfayownf;/
taMumif;tusKd;udk rsuf0g;xifxif rodjrifbJESifh rsufuef;wapraMumuf vkyfwwfonfhtusifh qdk;aMumifh vlom;onf udk,fhb0\ tvm;tvm
aumif;udk vufvGwfqHk;HI;ae&onf/
udk,fhb0 udk,fzefwD;onf? ,ckypKyefqufqufwGifyif zefwD;aeonf[laom ured,mrudk rsufpd vQrf;aeNyD; rsuf&rf;awG;q ,HkMunfcsufwdkYjzifh
om vufcHEdkifp&m&Sdaom tjyiftyw&m;wdkYudk taMumif; rSwf xifaeonf/ rdrdb0\ t&if;cHZmpfjrpfudk ydk;pkef;MuL;tvif;rQyif r&SdrJhuif;onfh tarSmifxkBuD
;twGif;odkY vufndK;Tefjywwfvmonf/
xdkodkYr[kwfvQifvnf; jzpfcsifonfhtwdkif; jzpfaeonfh y&rf;ywmavmuBuD;twGif; bmtaMumif;rS t&if;cHonfr&SdbJ vlYb0jzpfvmcJhonf[lao
m ta[wku taMumif;rJh0g'qDodkY csOf;uyfoGm;aomf oGm;av onf/
vl[lonfum; qifjcifwwfaom ow0gwnf;[k vlom;rsm;*kPf&nf 0ifh<um;cJhay&m vuf&Sdtae txm;t&rl vlom; qifjcifmPfuif;rJhaeNyD
[k qdk&rnfjzpfaomaMumifh vltjzpfrS qkwf,kwfusqif;NyD[kyif qdkEdkifaumif;\/ tqifjcifmPfuif;rJhjcif;aMumifh vlom;onf jy|mef;&Sifb0rS jy|mef;cHb0odkY a&muf&Sd&av onf/
qifjcifuif;rJh a0zefjcif;csKdUwJhrIaMumifh trSefESifhtrSm;udk ukd,fukd,fwdkif a0cGJEdkifjcif;r&Sdawmh/ trSef trSm; cGJjcm;&awmhrnfh tajcodkYa&mufvQif rd
rd\acgif;twGif; ywf0ef;usifrS oGwfoGif;ay;onfh tcsuf tvufwdkYudk tm;udk;wBuD;&Sm&rnf/ "avhxHk;pHu b,fodkY? dk;&mtpOftvmu b,fhES,f? udk;uG
,f,HkMunfrI u b,fyHk ponfjzifh avSeH"m;xpf trSwfonmwdkYudk tm;udk;wwfaomtusifhonf tjrpfwG,fvmonf/
rnfonfhtaMumif;jycsufrSray;bJ Ncdrf;ajcmufrIjzifhom wm;jrpfydwfyiforIjyKonfh ta&Smif0g' (Taboo)
onf vlom;ukyfudk cGpD;ae\/ udk,fhajcaxmufay: udk,fr&yfEdkif? udk,fhOD;aESmufudk udk,ftm;rudk;Edkif? udk,fhudk,fukd,f r,HkMunfEdkif? udk,frSwpfyg; usefonfh
tm;vHk;udkrl rsufpdrSdwf ,HkMunfudk;uG,fvmjcif;jzifh bm udkrS apm'urwuf0Hhaom aus;uRefpdwf"mwfrsm; udef;atmif;vmcJhonf/ onfvdkvlom;rsm;twGuf Ak
'\ auorkwdokwfonf b0tm;wdk;aq;wpfvuf jzpfcJhacsNyD/
]umvmrrif ; wd k Y oif w d k Y onf ,H k r S m ;jcif ; iS m oif h a y\/ awG ; awmjcif ; iS m oif h a y\/ ,H k r S m ;oif h a om t&mom
vQif oif w d k Y onf ,H k r S m ;jcif ; jzpf c J h a vNyD / }
]oif w d k Y onf wpf q if h p um;Mum;H k r Qjzif h trS e f [ k r,l M uES i f h O D ; / bd k ; pOf a bmif q uf vuf q if h u rf ; vm aom p
um;wd k Y ud k v nf ; trS e f [ k r,l M uES i f h O D ; / aumvm[vpum;rsm;jzif h trS e f [ k r,l M uES i f h O D ; / pmayusrf ; *ef E S i h f nD G w f
H k r Qjzif h v nf ; trS e f [ k r,l M uES i f h O D ; / rS e f ; q,l j cif ; taMumif ; rQES i f h v nf ; trS e f [ k r,l M uES i f h O D ; / tawG ; tMuH r QES i f h v nf
; trS e f [ k r,l M uES i f h O D ; / e*d k & S d E S i f h N yD ; t,l t pG J E S i f h ud k u f n D u mrQjzif h v nf ; trS e f [ k r,l M u ES i f h O D ; / yk * K d v f x l ; ? yk * d K vf
jrwf [ l a om taMumif ; rQjzif h v nf ; trS e f [ k r,l M uES i f h O D ; / rd r d u d k ; uG , f o nf h &[ef ; omrP[l a om taMumif ; rQES i f h v nf
; trS e f [ k r,l M uES i f h O D ; /}
]toif w d k Y ud k , f w d k i f usif h o H k ; aqmuf w nf t yf a om w&m;wd k Y onf roif h j rwf tjypf r uif ; ynm&S d w d k Y uJ h & J U \/
tusKd ; rJ h y suf p D ; aom qif ; &J t aMumif ; w&m;wd k Y om jzpf o nf [ k ud k , f w d k i f od j rif v monf & S d a omf ,if ; w&m;wd k Y ud k pG e f Y y
pf M uuk e f a vmh / oif w d k Y ud k , f w d k i f usif h o H k ; aqmuf w nf t yf a om w&m;wd k Y onf oif h j rwf \ / tjypf u if ; \/ ynm&S d w k Y d csD ;
Page | 8

rG r f ; \/ tusKd ; &S d csrf ; om&m&ap\[k oif w d k Y ud k , f w k d i f od j rif em;vnf v monf &S d a omf ,if ; w&m;wd k Y ud k touf x uf
qH k ; usif h o H k ; aqmuf w nf M uuk e f a vmh / }
ukd,fwdkifodjrifa&;ESifh udk,fwdkifodjrifonfhtwdkif; usifhoHk;a&;udkom Ak'u t"duwdkufwGef;oGm;\/ olwpfyg;ajymonfhtwdkif; vdkufemusifhoHk;Muy
g[k Ak'u rnfonfhtcgurQ rajymcJhyg/ vlom;\pGrf;tm;ESifh vlom;\tvm;tvmudk Ak'onf trSefjrifcJh\/ vlom;\vkyfydkifcGifhESifh vlom;\vGwfvyfrIudk
Ak'onf tvGefav;pm;cJh\/
odkYaomf Ak'jrifonfhtwdkif; rjrif? Ak'av;pm;onfhtwdkif; rav;pm;aomvlom;onf rdrdudk,fudk aESmifBudK;rsm; txyfxyf &pfywfrdvsufom; jzpf
aeayonf/ usKd;aMumif;rJh uGyfuJrIwdkYvufatmufodkY 0yfqif; usa&mufcJhayNyD/ ynmrsufpd wdrfov mpGJaeojzifh vlYabmifavmuBuD;\ om,m0ajyma&;t
wGuf vlom; tcsif;csif; cspfMunf&if;ESD;pGm yl;aygif;&rnfqdkonfudkvnf; rjzpfEdkifjzpfaeonf/ xdkYxufum; Nidrf;csrf;rI? vHkjcHKrI? pdwfcsrIr&Sdaom taetxm;wG
if olYudkvnf; udk,fr,Hk? udk,fhudkvnf; olr,Hkjzpfum rQa0oHk;pGJ rnfodkYrQ rukefrcef;Edkifaom vlYavmuxkwfukefypnf;wdkYudk igwaumaumum armifydkifpD;
csifaom avmb arm[w&m;rsm; tGefYwufvmavawmhonf/
bmrSef;rodonfudk aMumufvefYjcif;ESifh bmrSef;rodonfudk arQmfvifhjcif;wkdYjzifhNyD;onfh ra&&maom b0wGif rnfolu rnfolYudk ,HkMunfEdkifygr
nfenf;/ rnfolu rnfolYudk cspfEdkifygrnfenf;/ rnfolu rnf olYudk aygif;pnf;nDGwfEdkifygrnfenf;/ acgif;yHkjzwfjcif;? wpfeyfpm;b0MuHjcif;? b,folaoa
o iawrm NyD; jcif; ponfwdkYonfum; avmba'go aESmifBudK;rsm;\ trnfuGJrsm;yifjzpfayonf/
,if;odkYjzifh vlom;onf aMumif;usKd;rJh "avhxHk;wrf; udk;uG,f,HkMunfrIwnf;[laom tusOf; axmifwGifusa&muf&mrS avmba'gownf;[laom
wdkufydwfjcif;udk xyfrHcH,loGm;jyefonf/ vlom; tcsif;csif; aqGom;&if;csmrsm; jzpfMuonf[laom trSefw&m;udk rjrifEdkifawmhbJ &omvQif bezl;odkufwl;
rnf[laom avmbaZm a'goaZmwdkYjzifh b0\vkHjcKHrIwdkYudk &SmazGavhvmMunfhcJh&m rdrdydkifqdkifonfh ypnf;OpmwdkYu rdrdudk jyefvnfapmifha&SmufrIudk rcH,l&bJ
rdrduomvQif xkdypnf;OpmwdkYudk apmifha&Smuf& onfhb0okdY usa&mufoGm;NyD; aeYvnf; tvefYvefY? nvnf; txdwfxdwfjzifh tdyfaumif;jcif; rtdyf&? pm;a
umif;jcif; rpm;& jzpfcJhayonf/
vuf&SdrdrdwdkYb0onf txufygtwdkif; wpfoa0rwdrf;jzpfaeygonf/ vlom;onf aESmifBudK;BuD; ESpfckatmuf a&mufaeygonf/ aMumif;usKd;rJh jy
|mef;csufwnf;[laom aESmifBudK;ESifh vlvlcsif; raxmufrnm igwaumaumjcif; aESmifBudK;rsm;jzpf\/
,if;aESmifBudK;rsm;udk rdrdwdkYyif zefwD;xm;jcif;jzpfygonf/ rdrdwdkYyif vufcHodrf;ydkufxm;jcif; jzpfyg onf/ rdrdwkdY ynmrsufpd rdSefazsmhaeaomaMu
mifh jzpfygonf/ odkYaomf vlom;onfum; vGwfvyfaompdwfqE tjynfh&Sdoljzpf\/ t&m&mudk jiif;qefEkdifpGrf;ol jzpf\/ ,if;tcGifhta&;udkum; tb,fbk&m
;ocif wefckd; &SifurS y,fzsufEdkifpGrf;r&Sd/ vuf&SdaESmifBudK;rsm;udk rdrdwdkYyif vufcHcJhjcif;aMumifh &&Sdaejcif;jzpfouJhodkY ,if; wdkYrS vGwfajrmuf&eftwGufvnf;
rdrdwdkYyif jiif;qef&rnfjzpfygonf/ rnfodkY jiif;qef&rnfenf;/ rnfodkY vGwf ajrmuf&rnfenf;/
Ak'u ]'kuudkodavmh}[k qdkcJhonf/ rdrdwdkYpGJvrf; odrf;ydkufxm;aom aESmifBudK;rsm;udk 'ku[kodavmh? rjrifrurf; &rf;vkyfxm;aomaMumifh rdrdjzpf
aeaomb0wdkYudk 'ku[kodavmh[k ajymMum;cJhonf/ onfyif vGwfajrmufa&;wHcg;0udk zGifh&rnhfaomhwH jzpfayonf/
rdrdwdkYonf tkwfeH&HtwGif; ae&aomb0udk t[kwfrSwfxifaeMuonf/ vufxdyfrsm;? oHajc csif;rsm;ESifh ae&onfhb0udk auseyfMuonf/ tcsK
yftaESmifcHae&aomb0wGif tpm;00pm;&jcif;? t0wfvS vS0wf&jcif;? taeacsmifacsmifae&jcif;rQudk okccsrf;om xifaeMuonf/ xdkavmuDcsrf;omav;twG
uf tusOf;usoltcsif;csif; cdkuf&efjzpfyGm;aeMuonf/ wdk;a0SY&efaxmifaeMuonf/ cdk;0Sufvk,uf vdrfnmvSnfh ywfaeMuonf/ pifppf ,if;wdkYonfum; qif;
&Jrsm;omjzpfayonf/
xdkYaMumifh rdrdwdkYvlom;rsm;onf 'kuudk 'ku[k od&rnfjzpf\/ aESmifBudK;udk aESmifBudK;[k od& rnfjzpf\/ 'kuudk 'ku[kodrS 'kueda&m"dwnf;
[laom vGwfajrmufNidrf;csrf;rI tppftrSefudk &&Sdrnfjzpfyg onf/ vGwfvyfaompdwfqE&Sif vlom; a'gifa'gifjrnfwdkYtwGuf Nidrf;csrf;a&;avjynfavnif;udk
tm;yg;w& IIdufEdkifrnfh 0drkwdvGifjyifonf vuf&Sdusa&mufaeaom tusOf;axmiftkwfeH&H\ [kdrSmbuf vufwpfurf; wGifyif wnf&Sdaeygonf/
***

Page | 9

vlom;wHcGef
vlom;udk tjrifhqHk; *kPfjyKMuukefavmh/
vlom;onfum; t&m&mwdkY\ t&Sifocifwnf;/

(qG i f ; Aef ; \ vl o m;aw;oH r S )


av;zufaxmuf wGm;oGm;ae&mrS ajcaxmufESpfacsmif;ay: rwfrwf&yfvdkufjcif;jzifh vlom;onf wd&pmefavmuESifh vrf;cGJavonf/ ajzmifhrwfcdk
ifrmonfh acgif;wpfvHk;ESifh vGwfvyfusifvnfaom vufwpfpHk udktoHk;cs uEm&jyifdkif;wGif vlYordkif;u@opfudk oD;jcm;zGifhvSpfvdkufonf/ vlYtodPf"m;
oGm;atmuf wGif obm0\ aESmifBuKd;rsm;onf wajzmif;ajzmif; usKd;0if ysufokOf;oGm;Muukefownf;/ awmBuD;rsufrnf; rsm;onf pdkufcif;ysKd;cif;rsm; jzpfvm
Mu\/ jrpfrsm;? acsmif;rsm;onf vlom;vufnKd;Tefonfhtwkdif; pD;qif; Mu&\/ ordkif;OD;ausmuf*lrsm;\ae&mwGif rdk;xdwdkufBuD;rsm; bHkaygufvmMu\/
obm0\ ay;pmurf;pmudk om;dkif;wd&pmefwdkYESifhtNydKif vk,ufpm;aomufum touf&Sif&yfwnfcJh&aom b0rsm;onf ,ckumvwGif um; '@m&Drsm; ykHjyif
rsm;jzpfoGm;cJhavNyD/
vlonf obm0\om;aumifwpfaumif r[kwfawmh/ pufBudK;? ,E&m;wdkYudk wDxGifzefwD;NyD; obm0w&m;BuD;udk ezm;BudK;xdk;EdkifcJhNyD/ a&ajr"m
wfBuD;av;yg;udk xifovdkappm;EdkifcJhNyD/ ajrudkvQdK;rdk;udkysHNyD; vQif 'dApuK? 'dAaomw[laom tbdnmOfwefcdk;wdkYudk ydkifqkdifEdkifcJhNyD/ pMu0Vm tmumowHwdk
if;\ rsufESm jyif0,f ]r[mvlom;}[laomurnf;udk txift&Sm; armfuGef;xdk;xm;EdkifcJhNyD/ tPkjrLpGrf;tifydkif&Sif ESpfq,f &mpkvlom;\ tem*wfonfum;
arQmfvifhcsufa&Ta&mifrsm;jzifh w0if;0if; vif;vufawmufyaeacsonf/
vlYc&D;pOfBuD;onf a&SUodkYwdk;vmonfESifhtrQ ta[mif; ta[mif;wdkYonf aemufrSmusef&pfcJhNyD; topfopfwdkY jzpfxGef;yGifhvef;vmcJhonf/ trSm;t
,Gif;wdkY\ae&mwGif trSefw&m;wdkY ae&m,lvmonf/ tarSmiftrdkufwdkY\ae&mwGif tvif;a&mifwdkY vTrf;rdk;vmonf/ a0zefwwfaom vlYtodmPf\ oefYpif
aq; aMumay;rIaMumifh vlom;Adrmefonf pifMu,fonfxuf pifMu,fvmcJhonf/ jrifhjrwfonfxuf jrifhjrwf vmcJhonf/ BuD;us,fcrf;em;onfxuf BuD;us,f
crf;em;vmcJhonf/ vlom;\tm;rmef? vlom;\todmPfjzifh wnfaqmufxm;aom vlYbHkcef;0gonf ,SOfbufr&Sdatmif wdk;wufaeavonf/
uJhodkY vlom;\ aoG;acR;teEjzifh vlYavmuBuD; pnfyif0ajymvm&onfudk jrifae&ygvsuf vlom;\vkyftm;udk todtrSwfrjyKaom t,lt
qrsm;onf &SifoefaeqJjzpfygonf/ ,if;t,ltqwdkYaMumifh vlom;\wefzdk;onf qkwf,kwfedrfhusae&onf/ vlom;\pGrf;tm;onf vspfvsLIcHae&onf/ vl
om;\ordkif; onf arS;rSdefae&\/ ,if;t,ltqwdkYaMumifh vlom;\atmifaZmonf qkwfepfysufokOf;&rnfodkY jzpfjzpfoGm; onf/ ,if;t,ltqwdkYonfum;
jrwfAk'u qefYusif a[mMum;cJhaom wdwdt,loHk;yg;yif jzpfacsonf/
wdwdt,loHk;yg;wdkYwGif yxrwdwdt,lrSm ykaAuwa[wkwdwdt,l jzpfonf/ ,ckvuf&Sd rdrdwdkY awGUMuHKcHpm;ae&aom okca0'em? 'kua0'em?
Oyauma0'em (csrf;omcHpm;rI? qif;&JcHpm;rI? csrf;omvnf; r[kwf? qif;&Jvnf;r[kwfaom cHpm;rI) wdkYonf rarG;rD a&S;,cifb0rsm;u jyKvkyfcJhonfhaumif;
rIESifh raumif;rI\ tusKd;w&m;rsm; jzpfMuonf[laom t,ltqwdkY jzpfygonf/
rdrdwdkYonf onfrdonfzrS rarG;zGm;cif ra&rwGufEdkifatmif rsm;jym;vSaomb0rsm;wGif usif vnfcJh&zl;\/ ,if;b0rsm;jyKcJhorQaom aumif;rI?
raumif;rIwdkY\taMumif;aMumihf ,ckb0wGif csrf;om qif;&J paom cHpm;rItrsKd;rsKd;udk cHpm;ae&onf[lvnf;aumif;? ,ckjzpfysufMuHKawGUae&aom rdrdwdkY
\ b0udk rsufarSmufxif&Sm; tajctaersm; taMumif;r&SmbJ rdrdwdkYbmrQ *CeProdjrifEdkifonfh tarSmif xkBuD;twGif;odkY vufndK;TefMuolwdkYrSm ,if;
t,ltqouf0ifolrsm;[k qdktyfayonf/
'kwd,rSm
& edrmea[wk wdwdt,l jzpfonf/ ,ckvuf&Sd cHpm;rIrsm;onf avmuudk tpdk;&aom wefckd;&Sif\ zefwD;rIaMumifhjzpfonf [laomt,l
jzpfonf/ rdrdwdkYonf onfrdonfzwdkY\ aoG;om;aygif;pnf;rIaMumifh jzpfvm&aomfvnf; pifppf onfrdonfzonf t"dutaMumif;&if;r[kwf/ avmuudkt
pdk;&awmfrlaom r[mwefckd;&Sif\ zefqif;rIjzifhom vljzpfvm&jcif;jzpfonf/ vljzpfNyD;aemuf awGUMuHKcHpm;&rnfh tajctaewdkYudkvnf; ,if;wefcdk;&Sifuyif BuKd
Page | 10

wifjy|mef;NyD; jzpfonf/ rdrdwdkYonf rdrdwdkY bmomrQ jy|mef;Edkifjcif;r&Sd? r[mwefcdk;&Sif\ tvdkawmftwdkif;om jzpfae&onf[k ,if;t,ltqu qdkay onf
/
aemufqHk;usefaom wdwdt,lum; ta[wku wdwd t,l jzpf\/ rdrdwkYdawGUMuHKcHpm;&aom tajc taetm;vHk; rnfonfh taMumif;taxmuft
yHhrQr&Sd? jzpfcsifovdkjzpfaejcif;[k xdkt,ltquqdkonf/ aumif;rIvkyf aumif;usKd;ukdrcHpm;&bJ qdk;usKd;udkom cHpm;csifcHpm;&rnf[kvnf;aumif;? raumif;rI
udkvkyf vnf; qdk;usKd;udkrcHpm;&bJ aumif;usKd;udkcHpm;csif cHpm;&rnfjzpfaMumif;? vl[lonfrSmvnf; jzpfcsifovdk jzpfae&onfh y&rf;ywmavmuBuD;twGif;
taMumif;rJhjzpfwnfvm&ol jzpfonf[lvnf;aumif; ta[wku 0g'DwdkYu qdkMuavonf/
,if;t,lwdkY ouf0ifrdMuolwkdYonf b0taMumif;&if;trSefudk odjrifonfh urouwPfESifh uif;a0;MuNyD;vQif bmvkyf bmudkif&rSef;rod j
zpfoGm;MuyHkudk Ak'u &Sif;&Sif;uav; jyocJhav\/
rarG;rDb0rsm;u aumif;rI? raumif;rIwdkYaMumifhvnf;aumif;? wefcdk;&SifaMumifhvnf;aumif;? bmrS taMumif;r&SdbJvnf;aumif;? vuf&Sdb0\cHpm;
rIrsm; jzpfay:vm&onfqdkvQif olwpfyg;\toufudk owf jcif;? olwpfyg;\ ypnf;Opmudk ckd;,ljcif; ponfhraumif;rIwdkYudk jyKaeMujcif;onfvnf; xdkxdkra
rG;rD twdwf uHwdkYaMumifh jzpfvm&jcif;avm? xdkxdkwefcdk;&SifaMumifh jzpfvm&jcif;avm? odkYr[kwf bmtaMumif;rQr&SdbJ jzpfvm&jcif;avm[k Ak'u tar;xkwf
cJhavonf/
,if;tar;udk wdwdt,l&Sdolrsm; ausausvnfvnf jyefajzEdkifjcif;r&Sday/
xdkYjyif rarG;rDtwdwfb0ujyKcJhonfh aumif;rI? raumif;rIwdkYudkomjzpfap? avmuudktpdk;&onf qdkaom wefcdk;&Sifudkomjzpfap? taMumif;taxm
uftyHh uif;rJhjcif;udkomjzpfap tESpfom&tjzpf ,HkMunfpGJ vrf;aevQif trIudkum; jyKtyf xdktrIudkum; rjyKtyf ponfjzifh vkdvm;rIqEESifh tm;xkwfrI
vHkYvrsm; jzpfay:apEdkifawmhrnfr[kwf[k Ak'u qufajymcJhavonf/ rSefavpG/
vuf&Sdb0\ tajctaeudk txufygt,ltq oHk;rsKd;ESifhom taMumif;jyajz&Sif;aevQif vlom; wpfa,muftzdkY bmrsm;vkyfaep&m vdktyfawmhr
nfenf;/ rarG;rD twdwfuHaMumifh[k ,HkMunfvQif vnf;aumif;? wefckd;&SifpDrHrIaMumifh[k ,HkMunfvQifvnf;aumif; rdrdwdkYb0rSm rdrd[l rarG;vmrDuyif BudK
wifpDrH jy|mef;NyD;jzpf&um; rdrdtzdkY bmrSvkyfp&mvnf;rvdk? vkyfvnf; &Edkifawmhrnfr[kwf/ vuG,fn oef;acgif,HtcsdefrSm b,fwkef;u b,frSm&SdcJhonf?
r&SdcJhonf aocsmrodaom ausmufeufwHk;wpfwHk;udk vkduf&Sm&oluJhodkY rarG;rD[kdrSmbuf tarSmifxkBuD;twGif; rdrdwdkYjyKcJhonfqdkaom trIwdkYudk &rf;oef; v
uf ndK;xdk;NyD; vnfpif;cHaeHkom &Sdawmh\/ odkYr[kwf ajcESifh vufudk ajrrSmaxmufNyD; rdk;aumif;uifodkY&nfarQmf toem;cH qkawmif;pm;aeHkom &Sdawmh\/
odkYr[kwf a&arsmurf;wif jzpfcsif&mjzpfqdkNyD; rkefwdkif;xJu opf &Gufwpf&Gufyrm vGifhcsif&mvGifhaeHkom &Sdawmh\/
um; wdwdt,loHk;yg;teuf wpfyg;yg; ouf0ifolwdkYtwGuf b0vrf;pOfrsm;yif jzpfayawmhonf/
wu,fhvufawGUb0\ tcsuftvufrsm;onfum; ,if;wdwdt,loHk;yg;udk uefYvefYwdkufaeayonf/ tBudrfBudrf NydKvJuscJh&aomfvnf; tm;ravQ
mhrmefrcsbJ tBudrfBudrfyif rwfrwfjyef&yfum ajcESpfzufjzifhom vrf;oGm;cJhjcif;jzifh wd&pmefb0rS vrf;cGJEdkifcJhjcif;onf twdwfuHaMumifhavm/ teEwefcdk;&SifaM
umifhavm/ olYtvdkvdk jzpfvm&jcif;avm/
udk,fvHk;wD;b0 tyl'Pf tcsrf;'Pfudk acgif;iHkYcH&jcif;rS vGwfajrmufatmif kef;uefcJhjcif;\ toD; tyGifhrsm;jzpfukefaom ydk;zJuwDyg ponfht0
wftxnfwkdYonf twdwfuHaMumifh jzpfvm&jcif;avm/ teE wefcdk;&SifaMumifh jzpfvm&jcif;avm/ taMumif;rJh jzpfvm&jcif;avm/
xdkenf;wl rdk;xdwdkuf rSefvHkcef;BuD;rsm;? toHxufjrefaom av,mOfysHBuD;rsm;? w,fvDzkef;? a&'D,dk? AD'D,dkESifh uGefysLwmpufrsm; tp&Sdonfh vlY
toHk;taqmifrsm;onf twdwfuHaMumifh jzpfvm&onfrsm;avm/ wefcdk;&SifaMumifh jzpfvm&onfrsm;avm/ taMumif;rJh jzpfvm&onfrsm;avm/
twdwfESifhpyfvsOf; apmaMumMunfhouJhodkY tem*wfESifhpyfvsOf; wGufcsufMunfhrnfqdkvQifvnf; rdrdwdkYonf rdrdwdkY\tem*wfudk udk,fwdkifukd,f
us udk,fhmPfpGrf; udk,fhvkyftm;wdkYjzifh rzefwD;EdkifNyDavm[lonfh tar;ykpm xGufay:vmcJhayonf/ vlom;wdkif; vlom;wdkif; pm;0wfaerIzlvHka&;? urmavm
uBuD; Nidrf;csrf; om,ma&;? pufrIenf;ynmrsm; onfhxufwdk;wufatmifjrifa&; ponfharQmfrSef;csufrsm;twGuf txufyg wdwdt,loHk;yg;twdkif; usihfoHk;NyD;
tomapmifhae jzpfEdkifygrnfavm/

Page | 11

r[kwf? r[kwf? r[kwf[l jrwfAk'u jiif;qdkcJhavonf/ Ak'onf txufyg wdwdt,loHk;yg;ESifh ajzmifhajzmifhqefYusifonfh ur0g'udk a[mMum
;cJhavonf/ rdrdwdkY vuf&SdawGUMuHK cHpm;ae&rItm;vHk;onf ,ckvuf&Sd rdrdwdkYyif vl[l jzpfvmNyD;onfh tcsdefrSpum zefwD;cJhjcif;jzpfaMumif;? xdkYaMumifh aem
if rdrd touf&Sifoefcdkuf jzpfcsif&m&m b0wdkYudkvnf; rdrdyifvQif zefwD;&rnfjzpfaMumif; aMumif;usKd;qufw&m; oa[wku"rudk Ak'u TefjycJhavonf/
Ak'\tjrif vlom;onf teEpGrf;tm;&Sif jzpfayonf/ vlom;onf rnfrQ tjypfawGA&yGESifh npf ax;ayusHaeapumrl ,ckcsufcsif; tjypf[l
u jrLrQrusefaom pifMu,fjrifhjrwfonfh vlom;tjzpfodkY ajymif; vJa&muf&Sd apEdkifol[l vufawGUjyocJhavonf/
vlowform;BuD; t*kFvdrmv\ b0jzpfpOfonf Ak'\ ur"r rSefuefaMumif;udk txift&Sm; jyoaeacs\/ rSm;,Gif;aom &nf&G,fcsufwpfckudk
OD;xdyfxm;rdvdkufjcif;aMumifh vlowform;b0odkY usa&muf ae&aom t*kFvdrmvonf raumif;aomtusifhwdkYudk pGefYvTwfypfvdkufonfESifh tjrifhjrwfqHk;vlo
m;b0odkY ajymif;vJ a&muf&SdoGm;cJhavonf/ vlowform;b0udk olyif zefwD;cJhjcif;jzpfouJhodkY olawmfpifb0udkvnf; olyif wnfaqmufcJhjcif;jzpfonf/
tu,fom qdk;&Gm;vSaom vlowform;b0twGuf taMumif;&if;tjzpf twdwfuHwdkYudkomvnf; aumif;? wefcdk;&Sifudkomvnf;aumif; yHkcscJhvQ
ifjzpfap? odkYr[kwf jzpfcsifovdkjzpfvm&onf? rdrdbmrSrwwf Edkif[k ,HkMunfcJhvQifjzpfap xdkb0qdk;BuD;twGif;rS rvGwfEdkifbJ pHk;pHk;epfoGm;&ayvdrfhrnf/
rdrdb0udk rdrdbmom csufcsif;vufiif; zefwD;aeonf[laom urouwvrf;pOfudkodjrifNyD; rdrdwdkY\BuD;yGm;wdk;wufa&;? vGwfvyfaysmf&Tifa&;? N
idrf;csrf;om,ma&;rsm;twGuf rdrdwdkYwGif&Sdaeaom vlYpGrf; tm;rsm;udkom tm;udk;&rnfjzpf\/ tb,ftwdwfuH tb,fwefcdk;&SifudkrS tm;udk;ae &rnfr[kwf
ay/ jzpfcsifvQif jzpfvmvdrfhrnf[lvnf; ikwfwkwfxdkifapmifhaevnf; &rnfr[kwfay/
vlom;\vuf&Sdb0onf vuf&Sdvlom;\ zefwD;rIyif jzpfay\/ vuf&Sdvlom;\ uH? mPf? 0D&d, twdkif; vlom;\ vuf&Sdb0onfvnf; jz
pfwnfae&\/ vlom;tzdkY vlom;\pGrf;tm;udkrSwpfyg; tjcm; udk;uG,fp&m r&dSacs/ tjcm;,HkMunfarQmfvifhp&mr&Sday/
vlom;omvQif t&m&mudkzefwD;cJh\/ zefwD;ae\/ aemifvnf; zefwD;vdrfhrnfjzpf\/ xdkYaMumifh vlYabmifavmuBuD;\ Nidrf;csrf;om,ma&;twGuf
vnf; vlom;\pGrf;tm;udkyif tm;udk;jyK&rnfjzpf\/
xdkodkYr[kwfrlbJ twdwfuHudk ,dk;r,fzGJU? wefcdk;&Sifudk awmif;yefwdk;vQdK;? odkYr[kwf aMumif;usKd; qifjcifPfudk ypfy,fvdkufrnfqdkvQifum; ordk
if;bD;onf aemufjyefvSnhfoGm;NyD;vQif vlom;onfvnf; av;zufaxmufwd&pmefb0odkY jyefvnfa&muf&SdoGm;&ayrnf/
vlom;\pGrf;tm;udk ,HkMunfrIr&SdbJ taxmuftxm;rJh t,lrSm;wdkYom epf0ifaejcif;jzifh obm0 BuD;\ xm;&mae ap&moGm; aus;uRefb0odkY j
yefvnf qkwfepfoGm;&ayvdrhfrnf/
t,lrSm;BuD;wdkYonfum; oufqdk;&SnfvS\/ xdkYjyif vlom;wkdYOD;aESmufudkazmufpm;NyD; vlom;udk av; zufaxmuf b0odkY jyefydkY&efvnf; tpOfacs
mif;ajrmif;aeMu\/ t,lrSm;BuD;rsm;onf vlom;Adrmefudk NzdKcGJzsuf qD;ypf&eftwGuf tm;oefaeMu\/
&cJvSpGmaom vlom;b0? &cJvSpGmaom vlom;csrf;omudk Ncdrf;ajcmufaeMuukefaom t,lrSm;BuD; rsm;udk z,f&Sm;Edkif&eftwGuf vlom;onf t&m
&m\ zefwD;&Sifwnf;[k 0ifh<um;aompdwft[kefjzifh vlom; wHcGefudk tjrifhqkH;ae&m tcdkiftrm xlaqmufxm;&ayvdrfhrnfwnf;/

pmT e f ; t*F k w & ed u m,f ? [d u ed y gwf ? r[m0*f ? wd w m ,weok w f /


***

nDaomfvS\
tvSw&m;onf opm? opmw&m;onf tvS
onfurmajray:rSm? 'g oifodp&mtukefy/

(*Ref u d \ acgrausmuf t d k ; zG J U uAsmrS )


]vlYbHkcef;0g ajrurmBuD;onf tvGefyif vSywifhw,facs\wum;}[k tmumool&Jaumif;wpfOD;u tmumorS awGUjrif&onfh urmajr\ tq
if;oPmefudkMunhfNyD; vIdufvIdufvSJvSJ &ifhusL;vdkuf\/ vjynfh0ef; \ta&mifxuf rsm;pGmomvGefawmufyaom urmajrudkjrif&mrS 0rf;ajrmuf0rf;om yGifhtefv
Page | 12

maom MunfEl; pum; jzpfonf/ urmajrrSmarG;zGm; urmajrrSmyif aexdkifusufpm;cJhonfh urmajrom;wpfOD;\ ZmwdXmae twGuf *kPf,lpum;vnf; jzpf
onf/
odkYaomf odkY *kPf,l0rf;ajrmufzG,f&m tvS<u,fvSpGmaom urmajrBuD;onf tBudrfBudrfyif tvSysufokOf;NyD; tusnf;wefcJh&zl;ayonf/
tBuD;tus,f tvSysufcJh&onfrSm ESpfBudrf&Sdygonf/ 1914 ckESpfrS 1918 ckESpftxd jzpfyGm;cJhaom yxrurmppfBuD;wpfBudrf? 1939 ckESpfrS 19
45 ckESpftxd jzpfyGm;cJhaom 'kwd,urmppfBuD;wpfBudrf jzpfonf/ xdkurmppfBuD;rsm; jzpfyGm;aeonfhumvqdkvQif urmajr\tvStyonf wpfpwpferQajy
m r& atmif vHk;0aysmufqHk;aecJh&avonf/
yxrurmppfBuD;u vlom;aygif; oef;ESpfq,fausmfudk taoowfcJhNyD; oef;ESpfq,fausmfudk ajcjywfvufjywf 'kudwrsm;b0odkY ydkYaqmifcJh\/
aemufxyfjzpfonfh 'kwd,urmppfBuD;um; vlom;aygif; ra&wGufEdkifatmifyif aoaMuysufpD;cJh&\/ ppfajrjyif aoqHk;olaygif; q,fhig;oef;a
usmf&Sdonf/ &yfxJ&GmxJwGif at;at;csrf;csrf;aexkdif&if; tajrmuf 'Pf AHk;'PfwdkYaMumifh rqDrqdkif aoqHk;Mu&olaygif;um; cefYrSef;r&Edkifatmifyif rsm;jym;
vSonf/
*syefEdkifiH [Ddk&SD;rm;ESifh em*gqmuDNrKdU ESpfNrKdUwnf;yif tPkjrLAHk;ESpfvHk;\'PfaMumifh vlom;aygif; ESpfodef;cJGcefY tpkvdkuftjyHKvdkuf aoyGJ0ifcJh&
onf/
ppfyGJBuD;rsm;onf a&m*gb,jzpfyGm;jcif;uyfESihf tpma&pm iwfrGwfacgif;yg;jcif;uyfwdkYudkvnf; wpfyg wnf; ac:aqmifvmav&m aoqHk;ukefao
m vlom;wdkY\tavmif;wdkYrSm ajrjrKyfvnf;rukef? rD;IdUvnf; rEdkifatmif aygrsm;cJhavonf/
,rf;cdk;,rf;aiGU wvlvlMum; vif;wiSufawG wkef;kef;ESifh tavmif;awmifvdkyHkcJh&aom xdkumv rsm; vlYavmuurmajrBuD;onf tvGefw&m
pufqkyf&GH&SmzG,faumif;vSaom okomefwpjyifBuD; jzpfcJh&av onf/
aoaMujcif;? ysufpD;jcif;? epfemjcif;? qHk;IH;jcif;? ylaqG;jcif;? idka<u;jcif;? ylyefqif;&Jjcif;taygif;wdkY zefwD;cJhonfh urmppfBuD;rsm;onfum; twd
wfordkif; usef&pfcJhavNyD/ odkYaomf ,if;urmppfBuD;rsm;udk jzpfyGm;apcJhonfh vlvlcsif; pdwf0rf;uGJjym;rIESifh ppf0g'qdk;BuD;wdkYonfum; ,aeYwdkif wnf&SdaeqJjz
pfonf/
vlYavmujyemwdkYudk ppfyGJtm;jzifhom ajz&Sif;Edkif&onf[laom ppf0g'qdk;BuD;u vlvlcsif; pdwf0rf; uGJjym;rIudk BuD;xGm;onfxufBuD;xGm;atmif
aoG;xdk;ay;aeonf/ odkYjzifh wdkufyGJqufvufjzpfyGm;aeNyD; vl owfvufeufqef;rsm;udk tNydKiftqdkif xkwfvkyfvmMuonf/
tvGefxufjrufaom vlYtodmPfonf ppf0g'qdk;BuD;\ yl;uyfzrf;pm;rIudk cHvdkuf&aomtcg tvGef aMumufrufzG,faumif;aom EsLuvD;,m;
vufeufBuD;rsm; tvQdKtvQdK ay:aygufvmavawmhonf/
[Ddk&SD;rm;ESifh em*gqmuDNrKdUrsm;ay:odkY tPkjrLAHk;rsm; jzKwfcscJhpOfu {&mrrIdyGifhBuD;oPmef tPkjrL rD;cdk;vHk;BuD;atmufrS ay:xGufvmcJhonfh tjyp
frJhvlom; wpfodef;cJGcefY\ wkefvIyfacsmufcsm;pGm idka<u;jrnf wrf;oHonf ppf0g'qdk;BuD;\ Ncdrf;ajcmufBudrf;0g;oHatmufwGif wdrfjrKyfoGm;cJhavonf/
ppf0g'DwdkYu vHkjcHKrI[laomtaMumif;udkjy odyHESifhenf;ynmwdkYudk tvGJoHk;pm;vkyfjcif;jzifh urmajr BuD;onf tPkjrLvufeufwdkufBuD; jzpfvm&a
vonf/ urmay:&Sd tPkjrLvufeuf pkpkaygif;\tpGrf;rSm [Ddk&SD;rm;rSmcscJhonfhAkH;\ tqwpfoef;ausmf &SdaeavNyD/ wpfenf;qdk&aomf vuf&SdtPkjrLvufe
ufwdkYjzifh vuf&SdurmhvlOD;a&udk tjyefjyefokwfoifEdkifayNyD/
wwd,urmppfBuD;jzpfvQif rnfonfhvufeufrsm;udk oHk;pGJMuvdrfhrnfenf;[k odyHynm&SifBuD; tdkifp wdkif;udk ar;MuonfhtcgwGif {uef{u rajym
Edkifaomfvnf; pwkwurmppfBuD; jzpfonfhtcgwGifum; ausmuf acwfvufeufrsm;udkom oHk;pGJMuygvdrhfrnf[k qifjcifp&mtjynfhygaom tajzpum;udk jyefM
um;cJhonf/
,aeYtajctaewGifum; pwkwurmppf[laom pum;toHk;tEIef;onfyif taumif;jrifvGef;vSaom toHk;tEIef; jzpfaeygavNyD/
wwd,urmppfBuD; jzpfonfhtcg olEdkifigEdkif tNydKifMuJonfhtaeESifh EsLuvD;,m;vufeufBuD;rsm;udk rdkufrdkufrJrJ toHk;csvdkufMurnfqdkvQif vlo
m;tm;vHk;tygt0if toufZD0rSeforQ csKyfNidrf;oGm;rnfomru urmajrBuD;vnf; rIefYrIefYnufnuf aMuoGm;ygvdrfhrnf/

Page | 13

xdkYaMumifh pwkwurmppf[laompum;rSm ajymaep&m rvdktyfawmhaompum; jzpfygonf/ vlYurm udk ed*Hk;urwf tqHk;owfrnfh tEdrppfyGJBuD;
jzpfayonf/
ppfyGJBuD;rsm; jzpfyGm;cJh&jcif;aMumifh okomefwpjyifjzpfum ysufokOf;cJh&aom urmajr\tvSonf ,cktcgwGifvnf; urmzsuf EsLuvD;,m;vufe
ufBuD;wdkY\ t&dyfrnf;rsm;atmuf0,f arS;rSdefazsmhawmhaeqJ jzpfonf/
pifppf xdkxdkppfyGJBuD;rsm;? xdkxdkvlowfvufeufBuD;rsm;onf vlvlcsif; rnDGwfrIudktaMumif;cH ay:aygufvmaom avmu\ted|mHkrsm; jzpfMu
ayonf/
taotcsmjzefYusuf qifjcifoHk;oyfMunfhrnfqdkvQif avmu\ ted|mHkrSeforQ BuD;onfjzpfap? i,fonfjzpfap vlvlcsif;rnDGwfrIudktaMumif;
cH aygufzGm;vm&jcif;jzpfonfudk awGU&ayvdrfhrnf/
rdom;pktwGif;&Sd ted|mHkonfvnf;aumif;? &yf&GmtwGif;&Sd ted|mHkonfvnf;aumif;? wdkif;jynf EdkifiHtwGif;&Sd ted|mHkonfvnf;aumif;? urmt
wGif;&Sd ted|mHkonfvnf;aumif; vlvlcsif;rnDGwfrIudk t&if;cHaeonfom jzpfonf/
vifESifhr,m; rnDGwfaomaMumifh tdrfaxmifa&; ted|mHkrsm;jzpfNyD; Nidrf;csrf;a&; uif;a0;aeygonf/ rdbESifhom;orD;csif; rnDGwfaomaMumifh r
dom;pkted|mHkjzpfNyD; Nidrf;csrf;a&; uif;a0;ae&ygonf/ nDtpfudk armifESr aqGrsKd;om;csif; rnDGwfMuaomaMumifh aqGrsKd;pkted|mHkjzpfNyD; Nidrf;csrf;a&; uif;a0
;ae&ygonf/ &yfol&Gmol jynfoljynfom;csif; rnDGwfaomaMumifh &yf&Gmwdkif;jynf ted|mHkrsm;jzpfNyD; Nidrf;csrf;a&; uif; a0;ae&ygonf/ urmol urmom;
tcsif;csif; rnDGwfMuaomaMumifh urmhted|mHkrsm;jzpfNyD; Nidrf;csrf;a&; uif;a0;ae&ygonf/
vlvlcsif; rnDGwfrIaMumihfyif tem*wfvufwpfurf; &vkqJqJ a&mufvkeD;eD; ya'omyifacwf onf eD;vsufESifh a0;ae&avonf/ todPf
rD;SL;wdkif\ vrf;jyrIjzifh obm0awmeufxJrS tvGwfkef; xGufum urmajrBuD;udk vlYurmajrBuD;jzpfvmonftxd wdk;wufatmifjrifvmcJhaom vlom;onf
tcsif; csif; rnDGwfrIaMumifhyif av;zufjyefaxmuf&rnfhudef; qdkufaeonf/
urmajr\ t&Sifocifjzpfaom vlom;twGuf jyemonf tvsiftjrefajz&Sif;&rnfh jyem jzpfayonf/ tb,faMumifh vlvlcsif; rnDrG
wfjzpfae&oenf;/ tb,faMumifh vlvlcsif; y#dyujzpfae& oenf;/
vlvlcsif; rnDGwfjcif;\ t"dutaMumif;rSm tpm;tpm csKdUiJhaomaMumifh r[kwfyg/ t0wftxnf acgif;yg;aomaMumifhvnf; r[kwfyg/ tae
txdkifusyfwnf;aomaMumifhvnf; r[kwfyg/ tb,faMumihfqdkaomf tpm;tpmaygrsm;? t0wftxnf<u,f0? taetxdkif acsmifvnfaeygvsufvnf; vlvlcsif;
rnDGwfrIrsm; &SdaewwfaomaMumifh jzpfygonf/ pdefa&T&wem ydk;zJuwDygwdkYjzifh jynfhpHkaom wdkuftdrfBuD;xJrSmvnf; vl vlcsif; rnDGwfjzpfNyD; ted|mHkrsm
; &Sdaewwfonf r[kwfygoavm/
vlvlcsif;rnDGwfrI\ t"dutaMumif;rSm vlwdkif;vlwdkif; tnDtrQvufcHaom tjyKtrl? tajym tqkd? tMuHtpnfwdkYudk rusihfoHk;jcif;yif jzpfay
onf/ vlwdkif;vlwdkif; vufoifhrcH qefYusifaom tjyKtrl? tajymtqdk? tMuHtpnfwkdYudk usifhoHk;aomaMumifh jzpfayonf/ tjyeftvSeftm;jzifh vlwdkif; v
ufrcHaom trIwdkYudk usifhoHk;jcif;aMumifh vlvlcsif; rnDrGwf jzpfae&jcif;vnf; jzpfayonf/ rnDGwfaomaMumifh vl wdkif;vufrcHaomtrIudkjyK? vlwdkif;v
ufrcHaomtrIudk jyKaomaMumifh rnDGwf ponfjzihf raumif;oHo&m vnfaejcif;[k qdk&rnfjzpfonf/
vlonf arG;zGm;onfrStpjyK b0wl vlom;wdkYESifh aygif;oif;qufqH&onf/ tjyKtrlESifh qufqH& onfvnf;&Sd tajymtqkdESifh qufqH&onf
vnf;&Sdum tMuHtpnfESifh qufqH&onfvnf; &Sd\/ qdk&aomf vlwdkif;vlwdkif;? vlvlcsif; qufqHa&;trlt&mjzpfonfh uHoHk;yg;udk usifhoHk;ae&onf/
xdkuHokH;yg;udk usifhoHk;&mwGif vlwdkif;vufcHaom uHoHk;yg;udkusifhoHk;vQif vlvlcsif;nDGwfrIudk jzpfap NyD; csrf;om\/ vlwdkif; vufrcHaomuH
oHk;yg;udk usifhokH;vQif vlvlcsif; pdwf0rf;uGJrIudk jzpfapNyD; qif;&J\/
vlwdkif;vufcHaom? odkYr[kwf vlwdkif;qefYusifaom uHtrIwdkY &SdrS&Sdyg\avm[k wcsKdUu oHo, yGm;Mu\/ &Sd\[k jyefajz&ygvdrfhrnf/ vludko
wfjcif;? vl\ypnf;udkcdk;jcif;? vl\umr*kPfudk oabmrwlbJ &,ljcif;? vludkvdrfnmjcif;? vludkqJqdkjcif;? vludk twif;ajymjcif;? vludk ukef;wdkufjcif;? vlukd
remvdk0efwdk jcif;? vludk ysufpD;atmifMuHpnfjcif;? vludk txiftjrifvGJrSm;jcif; ponfwdkYonfum; vlwdkif;vlwdkif; tnD trQvufrcHaom uHtrIrsm; jzpfay
onf/ vludkrowfjcif;? vl\ypnf;udk rcdk;jcif; ponfwdkYonfum; vlwdkif; vlwdkif;vufcHaom uHtrIwdkY jzpfayonf/
Page | 14

ae&mwGif twGefYwufp&m &Sdaeygonf/ olcdk;wpfa,mufurl cdk;jcif;udk vufcHygvdrhfrnf/ vlvdrf wpfa,mufu vdrfjcif;udk vufcHygvdrfhrnf/
vlowform;u owfjcif;udk vufcHygvdrhfrnf ponfjzifh qdk wwfMu\/ taotcsmjyefppfaMumMunfhvQifum; olcdk;uvnf; cdk;jcif;udk vufcHrnfr[kwfyg
/ vlvdrfu vnf; vdrfjcif;udk vufcHrnfr[kwfyg/ vlowform;uvnf; owfjcif;udk vufcHrnfr[kwfyg/
tb,faMumifhqdkaomf olcdk;uvnf; olYypnf;udk olwpfyg;ucdk;vQif vufcHrnfr[kwfaomaMumifh jzpfayonf/ vlvdrfuvnf; olYudkvdrfjcif;udkrl
vufcHrnfr[kwfouJhodkY vlowform;uvnf; olYudk owfjcif;udkrl vufcHrnfr[kwfaomaMumifh jzpfayonf/
uHtrIwpfckudk vufcHonfqdkvQif jyKolbufuaeNyD;vnf; vufcHEdkif&rnfjzpfouJhodkY cHolbuf aeNyD;vnf; vufcHEdkif&rnf jzpfygonf/ jyKolcH
ol\ ywf0ef;usifu vltaeESifhvnf; vufcHEdkif&rnfjzpf\/
uHtrIwpfckudk vufrcH[kqdkvQifvnf; xdkenf;wl jyKol cHol ab;vltaejzifh IaxmifhtrsKd;rsKd;rS vufrcHEdkifaomtrI jzpf&ygrnf/ uHtrIwpfckudk
vufcH? vufrcHqdkonfudk oabmw&m;oufouftm;jzifh yk*dKvfpGJcGmNyD;MunfhvQif yDjyifpGm awGUjrifem;vnfvmrnf jzpfonf/
vlvlcsif;rnDGwfrIonf vlwdkif;vufrcHaom uHtrIwdkYudk usifhoHk;aomaMumifhjzpfonf[k qdkcJhonf/ ,if;udk twef&Sif;jyygrnf/ vlwdkif;vufrcH
aom trIwdkYonf vludk xdcdkufepfemapaom trIrsm;jzpfonf/ xdcdkufepfemrIrSm rnfolrS rvdkvm;aomt&m jzpfonf/ xdkYaMumifh vlwdkif;vufrcHaom trIudk
jyKolonf vlwdkif;rvdkvm;aomvl jzpfvmygonf/ xdkolESifh olYywf0ef;usifonf xdkodkYvQif aygif;pnf;r&aomtqifhodkY a&muf&SdNyD; uGJjym;oGm;onf/
qdkygpdkY/ vlwpfa,mufu tjcm;vlwpfa,muf\ ypnf;udk ckd;,lonfqdkygpdkY/ tjcm;vlwpfa,muf taeESihf xdkokdY rdrdypnf;tm; cdk;,loGm;jcif;e
nf;jzifh xdcdkufepfematmifvkyfoludk rnfonfhenf;ESifhrS vdkvm;Edkif rnfr[kwfyg/ tcdk;cH&olenf;wl ywf0ef;usifvlom;wdkYuvnf; xdkolcdk;onf vludkxdcdkufepf
emapaom trIrsKd; udk vkyfwwfoltjzpf odrSwfNyD; a&Smif&Sm;rnfjzpfonf/
odkYjzifh olcdk;ESifh ol\ywf0ef;usifvlom;wdkYonf aygif;r& oif;r& uGJjym;oGm;Muavonf/ onfyif rnDGwfrI jzpfyg\/
rnDGwfaomaMumifh rnDGwfrIjzpfapaom uHtrIwdkYudk jyKrd? rnDGwfrIudkjzpfapaom uHtrIwdkYudk jyKrdaomaMumifh rnDGwf? xdkodkY tqdk;oHo
&mvnfaejcif;rS rnfodkYaomtaMumif;aMumifh vGwfatmif rxGufEdkifMuoenf;/ uHtrIESifh uHtrI\tusKd;jzpfaomb0wdkY wpfqufwnf;jzpfyGm;aeyHkudk vdyfywf
vnf atmif rodjrifEdkifaomaMumifh[kom jyefajz&vdrhfrnf/
wpfenf;qdk&aomf vlwdkif;vufcHaom uHtrIwdkYudkjyKygu vlwdkif;ESifhnDGwfrIjzpfNyD; csrf;omaom b0odkY a&mufrnf? vlwdkif; qefYusifaomtrIwdkY
udk jyKygu vlwkdif;ESifhuGJjym;NyD; qif;&Jaomb0odkY a&mufrnf qdkonfh ured,mrudk eufeufIdif;Idif; rodjrif em;rvnfaomaMumifh jzpfayonf/
ured,mronf vlwdkif;twGuf tnDtrQrSefuefaeaom opmw&m;jzpfygonf/ vlESifhvlcsif; aygif; oif;qufqHaeolwdkif;twGuf vTJa&Smif r
&EdkifaomtrSefw&m; jzpfygonf/ uHaumif;vQif b0aumif;&NyD; csrf;om uHqdk;vQif b0qdk;&NyD; qif;&J\[laom ured,mrw&m;onf uHoHk;yg;ESifhruif;a
om vlom; wdkif;twGuf ajy;rvGwfaom "rwmw&m; jzpfay\/
uHaumif;qdkonfrSm vlwdkif;tnDtrQvufcHaom uHrsm;jzpf uHqdk;qdkonfrSm vlwdkif; tnDtrQ vufrcHaom uHrsm; jzpfygonf/ vlwdkif; tnD
trQvufcHaom uHrsm;rSm vludk aumif;usKd;csrf;om&apaom uHrsm;jzpfygonf/
vludk xdcdkufepfemysufpD;apaom uHrsm;udkjyKvQif tjyKcH&olrsm; xdcdkufepfem ysufpD;onfhenf;wl jyKolonfvnf; vlwdkif;u vufrcH? vlwdkif;u
rvdkvm;? vlYtusKd;udkzsufqD;onfh vlYopmazmuftjzpf a&muf&SdoGm;NyD; ty,fcHb0 qif;&Jyifyef;pGm &yfwnf&ygonf/
vludk aumif;usKd;csrf;om&apaom uHrsm;udkjyKvQif tjyKcH&olrsm;vnf; aumif;usKd;csrf;om &onfh enf;wl jyKolrSmvnf; vlwdkif;u vufcH? vl
wdkif;u vdkvm;? vlYtusKd;udkaqmif&Gufonfh vlYbufawmfom; tjzpfodkYa&muf&SdNyD; vlom;xkBuD;ESifh wpfom;wnf;jzpfum Nidrf;csrf;&ygonf/ onfyif ured
,mr jzpfyg\/
ured,mronf vlom;wdkif;twGuf rSefuefonfhw&m; jzpfonf/ a,musfm;twGufomrSef rdef;r twGufrSm;aom w&m;rsKd; r[kwfyg/ vlBuD;t
wGufomrSef vli,ftwGufrSm;aom w&m;rsKd; r[kwfyg/ jrefrmtwGufomrSef t*FvdyftwGuf rSm;aomw&m;rsKd; r[kwfyg/ Ak'bmom0ifwdkYtwGufomrSef
tjcm; bmom0ifrsm;twGuf rSm;aomw&m;rsKd; r[kwfyg/ ypnf;r&Sdolrsm;twGufomrSef ypnf;&SdaomoltwGuf rSm; aomw&m;rsKd; r[kwfyg/ tmPmrJhol
twGufomrSef tmPm&SdoltwGuf rSm;aomw&m;rsKd; r[kwfyg/ tausmf apmrJholtwGufomrSef ausmfapmxif&Sm;oltwGuf rSm;aomw&m;rsKd; r[kwfyg/ ypK
Page | 15

yefvlom;wdkYtwGufom rSef tem*wfvlom;wdkYtwGuf rSm;aomw&m;rsKd; r[kwfyg/ tm&SwdkufwGifaeolwdkYtwGufomrSef Oa&my wdkufwGifaeolwdkYtwGuf


rSm;aomw&m;rsKd; r[kwfyg/ vHkcsnf0wfolwdkYtwGufomrSef abmif;bD0wfolwdkY twGuf rSm;aomw&m;rsKd; r[kwfyg/ bmomrJholwdkYtwGufomrSef bmom&Sd
wdkYtwGuf rSm;aomw&m;rsKd; r[kwfyg/
ured,mronf a,musfm;rdef;r? vlBuD;vli,fra&G;? vlrsKd;bmomra&G;? tcsdefumv ae&mXmera&G;? "avhxHk;wrf; ,Ofaus;rIra&G;? vlESifhvlcsif;
aygif;oif;qufqHaeonfh vlom;wdkif;twGuf tnDtrQ rSefuef aomw&m; jzpfygonf/ vlwdkif;vufrcHaom uHqdk;uHrSm;wdkYudk usL;vGefvQif vlwdkif;vufrcH
aomb0odkY us a&muf&jcif;rS tb,fvlom;onf a&SmifvTJ&vdrfhrnfenf;/
ured,mr\ wpfxpfcsrSefuefyHkukd vdyfywfvnfatmif rodjrifolwdkYurl a&SmifvTJ&vdrhfEdk;Edk; xifrSwfrSm;aeMuygonf/ a&csKd;vdkufvQif rdrdjyKao
mraumif;rIrsm; uif;pifoGm;rnf[k xifrSwfrSm;aeonf/ rD;ylaZmfvdkufvQif rdrd\'kursm; ukefaysmufoGm;rnf[k xifrSwfrSm;aeonf/ 0wfjyKqkawmif;vdkufvQif
rdrd\ uHrSm;rsm; uif;&Sif;oGm;rnf[k xifrSwfrSm;aeonf/ &Gwfzwfo&Zsm,fvdkufvQif rdrd\uHqdk;rsm; yaysmufoGm; rnf[k xifrSwfrSm;aeonf/ pdwfudk ta
ocsnfaESmifxm;vdkufvQif rdrd\rSm;,Gif;rIrsm; vGifhyg;oGm;rnf[k xifrSwfrSm;aeonf/ a&T? aiG? &wem? trdefYtmPmwdkYjzifh zHk;uG,fvdkufvQif rdrdwdkY\ rw&m
;rIrsm; ysufjy,f oGm;rnf[k xifrSwfrSm;aeonf/
pifppf ured,mronf bmESifhrSwm;qD; r&/ ydwfqdkY [efYwm; r&/ olYoabm olaqmif aeonfom jzpfonf/
vlwdkif; vufrcHEdkifaom? vlwdkif; xdcdkufepfemapaom raumif;onfwdkYudkvkyfvQif vlwdkif;u rvdkvm;onfhb0odkY usa&muf&ygrnf/ ,if;b0rS
vGwfvdkvQif vlwdkif;vufcHaom? vlwdkif;tusKd;&apaom aumif;onfhuHrsm;udk ajymif;vJusihfoHk;&efrSwpfyg; tjcm;r&Sdyg/ b0rSm;odkYa&muf&Sdaponfh uHrSm;wdkYudk
rdrd ukd,fwkdif jyKcJhjcif;jzpfouJhodkY b0rSefodkY a&muf&Sdaprnfh uHrSefwdkYudkvnf; rdrdudk,fwdkifom jyKvkyf&rnf jzpfonf/ xdkYaMumifh vlvlcsif; tqifajynDG
wfapa&;twGuf tm;vHk;tnDtrQvufcHaom uHaumif; uHrSefwdkYudk rdrdukd,fwdkif usifhoHk;&efom&Sdonf[k tyfcsrwfcs odjrifxm;&rnfjzpf\/
ured,mrudk uGufuGufuGif;uGif; odjrifaeoltzdkY uHqkd;uHrSm;udk usihfoHk;vdkonfhqEvnf; rnfokdYrS ay:vmawmhrnf r[kwfyg/ rawmfwqjzpf&
onfrSvGJ wrifoufouf vludk xdcdkufepfemaponfh trIrsm;udk tvsOf;jyKrdawmhrnf r[kwfyg/ Oyrm rD;udkxdvQif ylavmifonf[k odjrifxm;olonf rD;
udk rawmfwq xdrdonfrSvGJ wrifoufouf xdudkifzdkYqdkonfrSm rnfokdYrS rjzpfEdkifawmhouJhodkY jzpfonf/ ured,mronf vlom;wdkif; a&Smifr&Edkifao
m vlYobm0Oya'BuD; jzpfonf/ xdkYaMumifh vlom;wdkif; rodrjzpf odxm;& rnfht&m jzpfonf/ ausausvnfvnf oabmaygufxm;&rnfht&m jzpfonf/
oabmayguf em;vnfonftxd odjrifxm;tyfaomt&mudk rodEdk;em;jzpfaejcif;jzifh rusifhtyfaom uHwdkYudk usifhrd? usifhtyfaomuHwdkYudk rusifh
rdjzpfum vlom;tcsif;csif;Mum; tqifrajy rnDGwfrIawGjzpfNyD; vlYabmifavmuBuD;onfvnf; ted|mHkvTrf;aom 'kubHkBuD;tjzpfodkY tBudrfBudrfa&mufcJh&o
nfrSm vlwdkif; tod jzpfayonf/
tu,fom vlom;wdkif;odjriftyfaom ured,mrudk tnDtrQ odjrifxm;MurnfqdkvQif vlwdkif; vufcHaom uHaumif;uHrSefwdkYudk usifhoHk;vmM
uNyD; vlom;tcsif;csif; tqifajy nDGwfvmygvdrfhrnf/ vl tm;vHk;nDGwfMurnfqdkvQif vlom;urmBuD;udk avmifrD;wdkufzdkY tqifoifhjzpfaeaom ppf0g'
qdk;BuD;onf vnf; aysmufuG,foGm;ygvdrhfrnf/ vlvlcsif; tqifajynDGwfjcif;onf if;ESifhtwl csrf;omrI? aysmf&TifrI? at;csrf;om,mrIwkYdudkvnf; wpfygw
nf; o,faqmifvmygvdrhfrnf/ xdktcg vlYbHkcef;0g ajrurmBuD;onf vnf; ppfvufeufrsm; uif;&Sif;NyD; Nidrf;csrf;a&;yef;refwdkYjzifh wifhw,fvSyaom r[mO
,smOfawmfBuD;wpfck jzpf vmygvdrfhrnf/
***

nDaomfvS\-2
tvSa0jzm? xdkt&mum;
csrf;omokc? xm0&wnfh/

(*Ref u d \ tif r D , G e f u AsmrS )


Page | 16

vGwfvyfjcif;ESifhtwl arG;zGm;vmcJhaom vlom;onf avmuBuD;wpfckvHk;twGuf wm0ef&Sdolvnf; jzpfonf[k ,ef;aygqwfu ajymygonf/ avm


uBuD;\aumif;rIESifhqdk;rI? avmuBuD;\ csrf;omESifhqif;&J? avmuBuD;\ Nidrf;csrf;om,mjcif;ESifh ppfrufjzpfyGm;jcif;ponfh avmu\ tajctaet&yf&yftwG
uf vlom; wdkif; vlom;wdkif;wGif wm0ef&SdaeaMumif;? tb,faMumifhqdkaomf vlom;onf rdrdudk,fudk zefwD;jcif;ESifhtwl avmuBuD;udkvnf; zefwD;aejzpfaM
umif; olu qdkygonf/
rdrdukd,fudk yGifhvif;pGmIjrifEdkifNyD; dk;om;pGm zGifh[0efcHolwdkif;twGuf txufygpum;onf rSefuef aom opmpum; jzpfayonf/ tb,faMumifh
qdkaomf rdrdukd,fudk jyefvnfIMunfhvdkufygu tjyifavmu BuD;\ tajctaet&yf&yfudk twdkif;om;awGUjrif&rnf jzpfaomaMumifhaywnf;/
avmuBuD; Nidrf;csrf;om,maeonfudk jrif&vQif rdrdwdkYvnf; Nidrf;csrf;om,maeonfudk jrif&yg vdrfhrnf/ avmuBuD; qlyGufx<uaeonfudk jrif
&vQif rdrdwdkYvnf; qlyGufx<uaeonfudk jrif&ygvdrfhrnf/ twkYHtjyeftm;jzifh rdrdwdkYnDGwfaevQif avmuBuD;vnf; nDGwfaeonfudk jrif&ygvdrfhrnf/ rdrd
wdkY uGJjym; aeMuvQif avmuBuD;vnf; uGJjym;aeonfudk jrif&ygvdrhfrnf/ avmuBuD;ESifh rdrdwdkYonf wpfckrjym; wpfck wnf;aomt&mom jzpfayonf/
odkYjzifh avmuBuD;\tvSonf rdrdwdkY\tvSyifjzpfNyD; avmuBuD;\ted|mHkonfvnf; rdrdwdkY\ tvSysufokOf;rIyif jzpfaeonfrSmvnf; rjiif;
Edkifaomtcsufyif jzpfayonf/ pifppf rdrdwdkYvlom;rsm;onf avmuBuD;\ t"duZmwfvdkuf? t"duokyfaqmif jzpfonfomru avmuBuD;udk zefwD;a&;om;
olvnf; jzpfonfr[kwfygavm/
vlom;wdkif;onf avmu\tvSudk zefqif;Edkifolvnf;jzpf avmu\ted|mHkudk zefwD;Edkifolvnf; jzpf\/ odkYjzifh avmuBuD;udk tvSw&m;r
sm; a0jzmapa&;twGuf vlom;wdkif;wGif wm0ef&Sdaejcif;jzpf\/ ,if;wm0efudk a&SmifvTJvdkufvQif arG;&mygvGwfvyfcGifhudk qHk;IH;oGm;&vdrfhrnf[kyif ,ef;aygq
wfu owday; cJhygonf/
wm0efodaomvlom;? vGwfvyfcGifhudkwefzdk;xm;aom vlom;wpfa,muftaeESifh avmuudktvSqif a&;onf tcsdefESifhtrQ vkyfae&rnfhtvkyfwpf
ck jzpfacsonf/ wpfenf;qdk&aomf rdrdukd,fudk vSywifhw,f apa&;onf vlom;wdkif;\ y"mevkyfief;BuD;yif jzpfacsonf/
vSyvdkaom vlom;wpfa,mufonf yxrOD;pGm rdrd&,lrnfh tvStyESifhywfoufNyD; wdwdusus odjrif&ef ta&;BuD;ayonf/ yef;wdkifudk taot
csmrodjcif;u rsufpdvnfvrf;rSm;rIudk vuf,yfac:ae aomaMumifhjzpfay\/ odkYjzifh vlom;wdkY&&Sdtyfaom tvSw&m;[lonf tb,fenf;[laom ar;cGef;o
nf xif&Sm;vmavonf/
tvSty[lonfum; ,if;ESifhxdawGUolwdkYudk aysmf&Tifcsrf;ajrUapaomt&m jzpfonf[k tvSw&m; ynm&SifwdkYu qdkMuukefonf/ xdkYaMumifhyif aysmf
&Tifcsrf;ajrUapaomt&mrsm; (obm0 awmawmifa&ajr Icif; rS tp? vlwdkYzefwD;xm;onfh yef;csD? yef;yk tEkynmvuf&mrsm;tqHk;)udk tvSypnf;rsm;tjzpf
owfrSwfum vlom;wdkY cspfcifjrwfEdk; wefzdk;xm;Mujcif;jzpfayonf/ pHjyKcsufrSyif vlYtvSw&m;udkvnf; zGifhqdkowfrSwf &rnf jzpfygonf/
vSyaomvlom;onf olESifhxdawGU qufqHolrSeforQudk aysmf&Tifcsrf;ajrUap&rnfjzpfNyD; twkHYtjyef tm;jzihf xdkolwdkY\ cspfjrwfEdk;wefzdk;xm;jcif;udk
vnf; cH,l&&Sdol jzpf&ayrnf/ xdawGU qufqHolrSeforQudkjzpf ap? wpfpdwfwpfa'oudkjzpfap aysmf&TifrIudk rjzpfapolonfum; tvStyr&Sdol vlYtusnf;wef
[kom ac:qdk &ayrnf/ odkY zGifhqdkcsufjzifh vlom;wdkY&&Sdtyfaom ..................
'@m&DyHkjyifxJu 0dZm? aZmf*sD? wyoDwdkYyrm tbdnmOf wefcdk;trsKd;rsKd;udk ydkifqdkifNyD; nKdUiifjcif;? jyKpm;jcif;? zefqif;jcif; paomtpGrf;owdESifhjy
nfhpHkonfh pdwf"mwfydkif&Sifu remvdk0efwdkjcif;? olwpfyg; ysufpD; atmifMuHpnfjcif; paomtrIwdkYudk usL;vGefaevQif xdkolESifhxdawGU&olwdkYonf aysmf&Tif&apthH
avm? xdkolYudk vnf; wkHYjyefcspfcifEdkiftHhavm/
xdkolwdkYudk tvSydkif&Sifvlom;rsm;tjzpf wefzdk;xm; jrwfEkd;Edkifrnfr[kwfonfum; xif&Sm;vSygonf/
vlom;\b0onf ol\udk,fpdwfrsm; vIyf&Sm;ouf0ifjcif;aMumifh jzpfwnfae&ayum;? ,if;udk,fpdwf wdkY aumif;jrwfaomvIyf&Sm;rI uif;rJhaevQif
xdkolonfvnf; vSywifhw,fjcif; uif;rJhaeayvdrhfrnf/ xdkY aMumifh aumif;jrwfaomvIyf&Sm;rIwdkYudk jyKygrS ppfrSefaomtvSw&m;rsm;udk ydkifqkdif&&Sdrnf[k qdk
&ayvdrhfrnf/
aumif;jrwfaom udk,fEIwfpdwf vIyf&Sm;rIwdkYonfum; vlom;tm;vHk;ESifh nDGwfapaom tjyKtrl? tajymtqdk? tMuHtpnfwdkYudk qkdjcif;jzpfav&m
odkYjzifh ]rnDrvS? nDaomfvS\} [laom ured,mrw&m; onf xif&Sm;cJhavNyD/
Page | 17

nDGwfjcif;aMumifh rdrdvnf;csrf;ajrU\/ avmuBuD;vnf; csrf;ajrU\/


nDGwfjcif;aMumifh rdrdvnf; Nidrf;csrf;\/ avmuBuD;vnf; Nidrf;csrf;\/
nDGwfjcif;aMumifh rdrdvnf; vS\/ avmuBuD;vnf; vS\/
nDGwfjcif;onf rdrd olwpfyg; avmuom;tm;vHk;udk usufoa&r*Fvmtaygif;ESifh udef;atmif;ap aomt&m jzpfonfrSm rnfolrSrjiif;Edkifaom
obm0opmw&m;BuD; jzpfayonf/
okdYaomf vlom;onf avmuudk vSywifhw,faprnfh nDGwfrQwaom udk,fEIwfpdwfvIyf&Sm;rIwdkYudk tb,faMumifh rjyKvkyfrdbJ avmuudk tus
nf;weftkyfqdk;aprnfh rnDGwfrrQwaom udk,fEIwfpdwfvIyf &Sm;rIwdkYudkom tb,faMumifh jyKrdaeMuoenf;/ ar;cGef;twGuf ,cifaqmif;yg;wdkYwGif azmfjy
cJhonfhtwdkif; ured,mrudk vdyfywfvnfatmif oabmraygufaomaMumifh[lom ajym&ayvdrhfrnf/
vludkxdcdkufepfem ysufpD;aponfh udk,fEIwfpdwf vIyf&Sm;rIrsm;onf vlom;wdkif; vufrcHEdkifaom vIyf&Sm;rIrsm;jzpfav&m ukd,fEIwfpdwfvIyf&Sm;rI trS
m;rsm;udkvkyfrdol vlom;onfvnf; vlom;wdkif;ESifh uGJjym; oGm;&onf/ ,if;odkY vlESifhvlcsif; uGJjym;oGm;jcif;u avmu\ ted|mHkwdkYudk zefwD;jzpfay:ap\/
onfyif ured,mr jzpfayonf/
,if;ured,mrudk odjrifolonf avmu\ted|mHkwdkYudk ay:aygufaprnhf udk,fEIwfpdwf vIyf&Sm;rI trSm;wdkYudk b,fawmhrS usL;vGefrnfr[kwfyg/
avmutvSudkwdk;yGm;aprnfh ukd,fEIwfpdwf vIyf&Sm;rItrSef wdkYudkom usifhoHk;rnfjzpfygonf/
rD;\ avmifuRrf;ylNrKdufwwfjcif;udk odjrifolonf rD;udk b,fawmhrSrxdrwdkYouJhodkY ukd,fEIwfpdwf trIrSm;wdkY\ nDGwfrItvStm; zsufqD;wwfj
cif;udk odjrifolonf ,if;udk,fEIwfpdwf trIrsm;tm; b,fawmhrS usL;vGefrnf r[kwfyg/ ured,mrudk ydkif;jcm;xifxif odjrifjcif;wnf;[laom urouw
mPfonf odkY vQif vl\vIyf&Sm;rIwdkYudk OD;aqmifxdef; odrf;oGm;rnfjzpfygonf/
taMumif;ESifhtusKd;udk wGufqodjrifwwfonfh todmPfydkif&Sif vlom;wdkYtwGuf ured,mrudk odjrifzdkYta&;rSm tvGefw&m cufcJvSonfr[kwf
yg/ okdYaomf vG,fvG,fuav;ESifh jzpfEdkifaomta&;vnf; r[kwfjyefyg/ tb,hfaMumifhqdkaomf ured,mrudk rodrjrifEdkifatmif ydwfqdkYwm;qD;aeaomt&mrsm;
rdrdwdkY\ todmPfwGif &SdESifhaeaomaMumifh jzpfonf/
tvif;a&mifvnf; &Sdygvsuf? jrifwwfaomrsufpdvnf;&Sdygvsuf rsufpdwGif wdrfov mpGJaeojzifh rjrif&jcif;rsKd; jzpfayonf/ ured,mrw&m;B
uD;vnf; xif&Sm;&Sdaeygvsuf? jrifodwwfaomtodmPfvnf; &Sdaeygvsuf rodrjrif&jcif;rSm todmPfwGif wdrfov mrsm; zHk;tkyfaeaomaMumifhom jzpf
ayonf/ xdkYaMumifh vlom;rsm;twGuf yxrOD;pGm ,if;wdrfov mrsm;udk okwfoifz,f&Sm;zdkY vdktyfvSayonf/
ured,mrudk rodjrifEdkifatmif ydwfqdkYaeaom todtjrifrsm;rSm (1) vludk vltjzpf todtrSwfrjyK aomtjrifESifh (2) vl\pGrf;tm;udk todtrS
wfrjyKaomtjrif[l ESpfrsKd; &Sdygonf/
(1) vl u d k vl t jzpf tod t rS w f r jyKaom tjrif r sm;
vludk vltjzpf todtrSwfrjyKaom tjrifrsm;onf ured,mrtjrif jzpfayonf/ ured,mr qdk onfrSm vl\ um,uH? 0pDuH? raemuHESifh
,if;uHwdkY\ tusKd;qdkif&med,mr jzpfayonf/ xdkYaMumifh ured ,mrudk odjrifzdkY&eftwGuf OD;pGmyxr vludk todtrSwfjyK&ayvdrfhrnf/ vl&Sdonf[k odrSwf
ygrS vl\uHESihf uHtusKd;wdkY&SdaMumif; odjrifEdkifygrnf/ vlr&SdbJ vl\uHESifh uH\tusKd; r&SdEdkifyg/ xdkYaMumifh uHwnf;[laom vl\vIyf&Sm;rIudk odjrifEdkif&ef
yxrOD;pGm vludk jrifatmifMunfhzdkY vdktyfjcif;jzpfayonf/
vl\vIyf&Sm;rIudk rodjrifEdkifatmif vludk azsmufzsufypfaomtjrifwdkYrSm vludk cGJjcrf;pdwfjzm Munfh aomtjrifESifh vludk tpdwftydkif;tjzpf Mu
nfhaomtjrifwdkY jzpfayonf/
vludk cGJjcrf;pdwfjzmMunfhvdkufvQif aemufqHk; wGef;jcif;qGJjcif;? Murf;jcif;Ekjcif;? vIyfjcif;Nidrfjcif;? yljcif;at;jcif; tp&Sdaom emrf"mwfrsm;om tr
mxnftjzpf&Sdaeonfudk awGU&avonf/ wdkuftdrfwpfvHk;udk cGJjcrf;pdwfjzm Munfhvkdufonfhtcg tkwfrsm;? xHk;rsm;? oJrsm;? bdvyfajrrsm;? opfrsm; tp&Sdonf
wdkYudkom awGU&awmhouJhokdY jzpfonf/

Page | 18

xdkuJhodkY cGJjcrf;pdwfjzmMunhfvdkufjcif;jzifh vlonfaysmufoGm;NyD; kyf"mwfemrf"mwfrsm;om wnf&Sdaeav awmhonf/ odkYjzifh vl[lonf r&Sd? kyf"
mwfemrf"mwfom &Sdonf[laomtjrifodkY qdkufa&mufoGm;avonf/ wdkuftdrf[lonf wu,fr&Sd/ tkwf rsm;? xkH;rsm;? oJrsm;om&Sdonf[k qdkouJhodkY jzpfonf/
vludk ,if;odkY cGJjcrf;pdwfjzmMunfhvkdufaomenf;aMumifhyif tawG;tac:ordkif; kyf0g'ESifh emrf0g'rsm; xGef;um;vmcJhjcif; jzpfonf/ kyf0g'u
vlonf kyfom;oufoufrQjzpfonf[k qdkNyD;? emrf0g'u vlonf emrf"mwfoufoufrQ jzpfonf[k qdkygonf/ wcsKdUuvnf; vlonf kyfvnf;jzpf emrfv
nf; jzpfonf[k wGJNyD;,lMuonf/
rnfodkYjzpfap? vludk cGJjcrf;pdwfjzmNyD; MunhfolrSeforQonf kyf"mwfwkdYudkom jrif&rnfjzpfojzifh kyf"mwfemrf"mwfom t&Sd? vlrlum; r&Sd[kcH,lum
vludkrjrifEdkifbJ &SdaeMuayonf/
vludkrjrifEdkifvQif vl\vIyf&Sm;rIjzpfaom vlYuHudk b,fodkYjrifEdkifvdrhfrnfenf;/ ,if;odkYjzifh vludk cGJjcrf; pdwfjzmaom 0g'wdkY\ uHysufrIrsm; jzpf
yGm;vmcJh&avonf/
]ay;vSLjcif;onf r&Sd/ ylaZmfjcif;onf r&Sd/ aumif;rI raumif;rIr&Sd/ aumif;rI raumif;rI\tusKd; r&Sd/ trdtz r&Sd/ ow0gonf r[mbkwfav;
yg;\tpkta0;omjzpfonf/ ow0gaoaomtcg ajr"mwfonf ajr"mwftpkodkYvnf;aumif;? a&"mwfonf a&"mwftpkodkYvnf;aumif;? av"mwfonf av"m
wftpkodkY vnf;aumif;? rD;"mwfonf rD;"mwftpkodkYvnf;aumif; qdkufa&mufoGm;\/ tvSL'gewdkYonf jymvQif tqHk;&Sd\/ aoNyD;aemuf bmrSrjzpfawmh/}
Ak'ESifhacwfNydKif kyf0g'DBuD; tZdwauourv\w&m; jzpfayonf/ vludk cGJjcrf;pdwfjzmonhfenf;jzifh IMunfhvdkufaomtcg kyf"mwfrsm;rSwpfyg;
tjcm;r&Sd[k jrifaomtjrifrS txufygvrf;pOfrsm; aygufzGm;vm &jcif; jzpfayonf/ emrf0g'url b,fodkYaomtusifhvrf;pOf a&mufoenf;/
]tmZke-tw0dnmOfonf cdkif\? jrJ\? wnfwHh\/ b,fawmhrSysufpD;oGm;jcif;r&Sd/ ,if;tw 0dnmOfonf udk,fum,wpfckrSwpfckodkY ajymif;a&TUae
\/ xdkYaMumifh udk,fum,wpfck ysufpD;oGm;aomf aemuf udk,fum,wpfckodkY ajymif;a&TUoGm;onfom jzpf\/ t0wfa[mif;pGefYNyD; t0wfopfudk vJvS,f0wfq
ifvdkuf ouJhodkY jzpf\/ xdkYaMumifh udk,fum,aoaomfvnf; tw0dnmOfum; rao/ raoaomt&mudk owfonf [lvnf; tb,frSmajymEdkifvdrfhrnfenf;/
xdkYaMumifh awGa0raeygESifh/ tvsiftjrefomvQif ppfyGJudk 0ifyg avmh}
vlvlcsif; owfjzwf&rnfhppfyGJudk0if&ef ylyefqif;&JNyD; awGa0aeoltm; &J&JBuD; wdkufcdkufowfjzwfzdkY emrf0g'DwpfOD;\ aoG;xdk;w&m;a[mMum;csuf j
zpfayonf/ vlonf emrf"mwf jzpf\/ ,if;emrf"mwfonf aoqHk;jcif;r&Sd/ xdkYaMumifh vludk owfaomfvnf; owfjcif;rrnf[kqdkjcif; jzpfayonf/
vludk cGJjcrf;pdwfjzmNyD; MunfhIjcif;enf;jzifh xif&Sm;cJhaom t,l0g'rSeforQ vl\vrf;pOfESifhywfoufNyD; rSefrSefuefuefryg&Sdjcif;rSm MunfhIenf;\
rSm;,Gif;rIaMumifh[kom qdk&ayvdrhfrnf/ vludkrjrifbJ vl\tpdwf tydkif;rsm;udkom jrifaejcif;jzifh vludk todtrSwfrjyKEdkifbJjzpfum vl\uHESifh ,if;uHwdkY\
tusKd;udkvnf; todtrSwfrjyKEdkifbJ jzpfoGm;Muavonf/ onfyif ured,mrudk odjrifEdkifonfhtjzpfESifh a0;uGmoGm;&jcif; jzpfonf/
pifppf vlonf kyfemrfjzifh zGJUpnf;xm;onfrSefaomfvnf; kyfemrfrQom r[kwfawmhyg/ apwDonf tkwfjzifhzGJUpnf;xm;aomfvnf; apwDonf tk
wfr[kwfawmhouJhodkY jzpfygonf/ xdkodkYr[kwfbJ tkwfom &dSonf? apwDr&Sd[k tkwfudkomjrifNyD; apwDukdrjrif? apwDudktodtrSwfrjyKvQif ,if;apwDukd rzG
,fr&m jyKrdjcif; trSm;t,Gif;rsm; vkyfrdrSm;Murnf trSefyif/ apwDonf tkwfrsm;jzifhzGJUpnf;xm;aom t&mjzpfonf/ vGwfvyfa&;ausmufwdkifvnf; tkwfrsm;jz
ifhzGJUpnf;xm;aomt&m jzpfonfqdkum apwDudktav;jyKNyD; vGwf vyfa&;ausmufwdkifudk &Sdcdk;jcif;rsm; jyKvkyfaevQif &,fyGJzGJUp&m jzpfvmayvdrhfrnf/
wu,fwrf;wGifrl tpdwftydkif;csif;wlaomfvnf; tzGJUtpnf;tjzpfum; wlnDonfr[kwfay/ vlvnf; kyf"mwf emrf"mwfjzifh zGJUpnf;xm;onf/ a
cG;vnf; kyf"mwf emrf"mwfjzifh zGJUpnf;xm;onfqdkum wefzdk;twlwlowfrSwf r&tyfay/ odkYaomf vludktodtrSwfrjyKbJ kyf"mwfemrf"mwfudkom todtrS
wfjyK jcif;onfum; tjcm;kyf"mwfemrf"mwfjzifh zGJUpnf;xm;onfh ouf&SdoufrJht&mwdkYESifh vludk wef;wlwefzdk; xm;jcif;tjzpfodkY qdkufa&mufcJhayonf/ vl\
tvSw&m;? vl\wefzdk;jrwfudk jrifhwifay;rnfh urouwmPf onfvnf; ydwfqD;jcif;cH&avonf/
aemufxyf vludk azsmufzsufypfaomtjrifrSm vludk wpfpHkwpfck\ tpdwftydkif;tjzpf Ijrifjcif; jzpfonf/ toif;tzGJU ttkyftpkwpfck\ tpdwf
tydkif;rQomjzpfonf[k cH,laom tjrifjzpfonf/ vludk vl tjzpf vHk;csif;todtrSwfrjyKbJ tzGJUtpnf;wpfck\ tpdwftydkif;rQomjzpfonf[k owfrSwfaom
tjrifonf vnf; vludk azsmufzsufypfaomtjrifjzpfojzifh vl\ vIyf&Sm;rIESifhywfoufaom ured,mrudk wm;qD; ydwfyifaomtjrifyif jzpfonf/

Page | 19

opfyifudk opfyiftjzpf vHk;csif;rjrifbJ opfawmBuD;\ tpdwftydkif;rQtjzpfom jrifaeouJhodkY jzpf onf/ xdkoltzdkY opfawmBuD;udkom jrifae
oa&GU opfyifudkrjrifEdkifatmif jzpfaeayvdrfhrnf/ opfyifudk rjrifEdkifvQif opfyif\vIyf&Sm; ouf0ifrIudkvnf; tb,fodkY jrifEdkifygawmhrnfenf;/
vludkvnf; xdkokdYenf;jzifh todtrSwfrjyKrdvQif ured,mrudkvnf; rodEdkifawmhjzpfum trSm;t,Gif; tusifhtMuHrsm;udkvnf; jyKrdrnf{uef jzpfa
y\/
vlonf obm0w&m;BuD;ESifh&ifqdkif&if; wpfa,muf wnf;&yfwnf&ef tcuftcJ&Sdvm&mrS olESifhrsKd;wl vlom;wdkYESifh aygif;pnf;vmonf/ odkYjz
ifh vlrsKd;pkrsm;rStp wdkif;jynfEdkifiHrsm; txd BuD;us,faom tzGJUtpnf;rsm;udk zGJUpnf;rdvmMuonf/
yxrwGif vlom;wpfOD;csif;\ tusKd;pD;yGm;twGuf tzGJUtpnf;udkxlaxmif&if; aemufqHk;wGifrl vlom;wpfOD;csif;\b0 aysmufqHk;oGm;um tzGJUt
pnf;b0om usefawmhouJhodkY jzpfoGm;avonf/ tzGJU tpnf;udkom t"duxm;? tzGJUtpnf;udkom t&Sdxm;jcif;jzifh vlonfvnf; aysmufuG,foGm;&jcif; jzpf
onf/
vlaysmufuG,foGm;jcif;ESifhtwl vl\uHrsm;udkvnf; rjrifEdkifatmif jzpfoGm;avawmhonf/ odkYjzifh tkyfpkpdwf"mwfrsm;? tkyfpk0g'rsm;? tkyfpkvrf;p
Ofrsm;om BuD;pdk;vmcJhonf/ vlvlcsif; qufqHvQifvnf; tkyfpk pdwf"mwfjzihfom qufqH\/ tkyfpkvrf;pOfjzifh aygif;oif;\/ odkYjzifh tkyfpkusihfxkH;jzpfaom
w&m;Oya' rsm;onfom BuD;pdk;vmcJhNyD; vlYusihfxHk; udk,fusifhw&m;rsm; wdrfjrKyfoGm;cJhavonf/
tkyfpktjrif tkyfpkom&Sd\/ tkyfpkudkom y"mexm;\/ vlr&Sd/ vludk wefzdk;rxm;/ okdYjzifh vludk owfjcif; paom uHrSm;wdkYudkjyKvnf; tkyfpktjr
ifu cGifhvTwfcsifcGifhvTwf\/ urmhordkif; xif&Sm;pGm rSwf wrf;wifxm;cJhaom ppfyGJBuD;aygif; wpfaxmifcefYudk ,if;tkyfpktjrifu zefwD;cJhjcif;yifjzpfonf/
,if;tkyfpktjrifu vlukd vl[krjrif/ t*Fvdyf[k jrif\/ wkwf[k jrif\/ ukvm;[k jrif\/ eD*dk;[k jrif\/ odkYjzifh vlom;tcsif;csif; rSm;
,Gif;aomtrIwdkYudk usL;vGefrdMuavonf/ pifppf vludkvltjzpf vHk;csif;rjrifEdkifatmif trIeftrTm; tpdwftydkif;tjzpf ESdrfhcsMunfhjrifvdkufaomaMumif tjypfr
sm; jzpfay:vm &jcif;omwnf;/
(2) vl \ pG r f ; tm;ud k tod t rS w f r jyKaomtjrif
ured,mrudk rjrifEdkifatmif ydwfqdkYxm;onhf tjrifwdkYwGif vludkrjrif? vludk todtrSwfrjyK aomaMumifh vl\ uHudk rjrifEdkif? todtrSwfrjyKEdk
if jzpf&yHkudk wifjycJhavNyD/ ,cktcg vl\pGrf;tm;udk tod trSwfrjyKonfh tjrifu ured,mrtm; zHk;uG,faeyHkudk wifjyygOD;rnf/
vludk jy|mef;cHtjzpfowfrSwfaom t,ltqrsm;onf vl\pGrf;tm;udk todtrSwfrjyKaomt&mrsm; jzpfMuayonf/ vlonf rdrdbmom bmrSzef
wD;EdkifpGrf; &Sdonfr[kwf? arG;uwnf;u olYb0udk tNyD;tydkif qHk;jzwfpD&ifNyD;om;jzpfonf/ ,if;qHk;jzwfpD&ifcsufudk bmrSjyifqifEdkifpGrf;r&Sd ponfjzifh jy|mef;
cH0g'uqdkyg onf/
vludk jy|mef;cHtjzpf owfrSwf&mwGif jy|mef;onfht&mESifh ywfoufum; trsKd;rsKd;uGJjym;Muayonf/
euwfwm&mwdkYu jy|mef;onf[k ,lolwdkYu ,lMu\/ obm0ywf0ef;usifBuD;u jy|mef;onf[k ,lolwdkYu ,lMu\/ teEpMu0VmBuD;u jy|m
ef;onf[k ,lolwdkYu ,lMu\/ jyifytpGrf;owdwpfcku jy|mef; onf[k ,lolwdkYu ,lMu\/ y&rtwu jy|mef;onf[k ,lolwdkYu ,lMu\/ rnfonfht
&mu jy|mef;onf jzpfap vlonf jy|mef;cHjzpfonf[laom t,lum; tm;vHk; wpfom;wnf; jzpfMuavonf/
pifppf rnfonfht&mu jy|mef;onfqdkaomtcsufrSm ta&;BuD;vSonfr[kwfyg/ t&m0ifvSonf vnf; r[kwfyg/ vludk jy|mef;cHtjzpf owfrSwf
cH,laomtcsufuom urouwmPfudk ydwfyifaejcif; jzpfygonf/ xdkYaMumifh vludk jy|mef;cHtjzpfcH,lonfh t,l0g'tm;vHk; ured,mrudk trSeftuef
odjrifjcif; csKdUwJhae&jcif;jzpf\/ ured,mrudk rodjcif;jzifh vlYtvSw&m;udkzefwD;rnfh vlom;vrf;pOfrSefudkvnf; razmf usL;EdkifbJ &Sd&avonf/
vlwpfa,muf olcdk;jzpfaevQif olonf arG;uwnf;u olcdk;tjzpfarG;vmjcif;jzpfonf[k xdkjy|mef;cH t,lu qdkygonf/ vlwpfa,muf olawmfp
ifjzpfvQifvnf; arG;uwnf;u olawmfpiftjzpf arG;vmjcif; jzpfonf[k qdkygonf/ csrf;omvQifvnf; csrf;omzdkYZmwmygNyD;om;? qif;&JvQifvnf; qif;&JzdkYZm
wm ygNyD; om;[k qdkMuonf/
jy|mef;cH0g'udk cH,loltzdkY vlom;\uHESifh ,if;uHwdkY\ tusKd;rsm;udk rnfokdYrQ qufpyfr&atmif jzpfae&ayonf/

Page | 20

jy|mef;cH0g'udk rdrdtodmPftwGif; wnfaqmufNyD;olonf qifjcifoHk;oyfaom mPftvkyfudk rvkyfEdkifatmif jzpfaeayawmhonf/ vlYtod


w&m;aotaMumif;w&m;BuD;u &SdESifhaeNyD;om;jzpfaeNyD r[kwf ygavm/ bmjzpfjzpf jzpforQtaMumif;onf tqifoifh&SdESifhavNyD/ odkYjzifh rdrdbmvkyfvkyf (cdk
;cdk;qdk;qdk; owfowfjzwfjzwf) rdrdwm0efr[kwfoa,mif acgif;a&Smifaeonf/ odkYjzifh ,ef;aygqwfajymaom rdk;om; olrsm;tjzpf usa&muf&avonf/
trSefpifppf cdk;jcif;trIudk jyKNyD;onfhaemufom olcdk; jzpfvm&ayonf/ olawmfpiftusifhudk usifh oHk;NyD;onfhaemufom olawmfpifjzpfvm&ayo
nf/ olcdk;jzpfap[k tb,frQpGrf;tm;BuD;aom t&mwpfcku jy|m;xm;apumrl rdrdukd,fwdkif rcdk;oa&GU olcdk;rjzpfyg/ rdrdudk,fwdkif tusifhjrwfrusifhoa&GU ola
wmfpif rjzpfyg/ rnfonfhtvkyfudkrqdk rdrdbmom a&G;cs,fqHk;jzwf jyKvkyfcJhjcif;jzpfygonf/ rdrduHu rdrdb0udk zefwD;aejcif; jzpfygonf/ xdkYaMumifhvnf;
Ak'u uHomvQiftrd? uHomvQif tz[k qdkcJhjcif;jzpfonf/
uHqdkonfrSm vlom;\tpGrf;? vlom;\tm;jzpfav&m vludkjy|mef;cHtjzpf Ijrifaomtjrifrsm;onf vlom;\pGrf;tm;udk vspfvsLIaomtjrifrsm; j
zpfayonf/
vludk jy|mef;cHtjzpf IjrifonfhtjrifrSyif vludk w&m;aoowfrSwfaom t,ltqvnf; ay:ayguf vmjyefonf/ vlonf 'kuom;jzpfonf[kv
nf;aumif;? vlonf tukodkvfaumifjzpfonf[kvnf;aumif; xdkt,ltqu qdkonf/ pifppf vlESifhvlY*kPf&nfudk wpfxyfwnf; w&m;aowGJpyfvdkufjcif; jzpf
onf/ ,if;odkY vlonf 'kuom;jzpfonf odkYr[kwf tukodkvfaumifjzpfonf[k w&m;ao,lqvdkufjcif;onf vlom;twGuf xGufaygufudk ydwfvkdufjcif;yifjz
pfayawmhonf/
vlukd 'kuom;tjzpf owfrSwfvdkufjcif;jzifh vlESifhvlY'kuonf cGJcGm r&tyfaomt&m[k qdk&m a&mufayonf/ xdkYaMumifh vljzpfvm&ol wpfa
,muftzdkY okccsrf;om[l jrLrQr&Sd? vlrjzpf&jcif;onfom okcjzpfonf/ xdkYaMumifh vlrjzpfatmif usifhMuH&rnf[laom 0g'vrf;pOfrsm;vnf; ay:aygufvm&
avonf/ vljzpfjcif;onf vludk pGJvrf;wyfrufaomaMumifh jzpfonf/ xdkYaMumifh vlrjzpfatmif vludk rkef;&rnf? pufqkyf &GH&Sm&rnf/ odkYygrS aemufxyf vlr
jzpfrnf? vlrjzpfrS csrf;omrnf ponfjzifh vljzpfaom rdrdukd,fudk jyefNyD; rkef;wD;aomtusifhrsm;udk usifhrdayawmhonf/
pifppf vlonf 'kur[kwfay/ vluowfowf 'kuuowfowf jzpfayonf/ vlonf a&m*g r[kwfbJ vluowfowf? a&m*guowfowf jcm;
em;ouJhodkY jzpfygonf/ tu,f vlom a&m*gjzpfcJhvQif a&m*gaysmufuif;&eftwGuf vludkyg azsmufzsufypf&rnf jzpfonf/ xdktcgwGif <uufrsm; uif;&Sif
;vdkonfh twGuf pyg;usDudkyg rD;ESifhdIUvdkufouJhodkY jzpfoGm;ygvdrfhrnf/
xdkenf;wlyif 'kuuif;&Sif;&eftwGufvnf; vludk azsmufzsuf&efrvdkyg/ 'ku[lonf vlujyKvkyfaom uHqkd;uHrSm;wdkY\tusKd;quf jzpfygonf/
uHqkd;uHrSm;wdkY\ae&m uHaumif;uHrSefwdkYudk ajymif;vJusifhoHk;vdkuf vQif ajymif;vJusifhoHk;rI pwifvdkufonfESihf wpfNydKifeuf 'kuuif;aysmuf okca&mufvm
rnf jzpfygonf/
trSefrSm vlwGif rdrdb0udk rdrdbmomzefwD;Edkifaom pGrf;tm;rsm; yg&Sdaeyg\/ ,if;pGrf;tm;rsm;jzifh aumif;jrwfoefYpifaom? csrf;om&Tifvef;aom?
vSywifhw,faomb0udk ,ckypKyefqwfqwfumvyif wnf aqmufEkdifyg\/ xdkYaMumifh vlonf jy|mef;cHr[kwf? jy|mef;rIudk rdrdbmomjyKEdkifaom teEpG
rf;tm;&Sif jzpf onf[k trSefodjrif&ygvdrhfrnf/
uJhodkYjrifygrSvnf; aumif;jrwfwifhw,faomb0udk zefwD;ay;onfh tjyKtrlaumif;? tajymtqdk aumif;? tMuHtpnfaumif;wkdYudk usifhoHk;Edkifr
nf jzpfygonf/
vlukd taotcsm IMunhfvdkufprf;yg/ kyf"mwf emrf"mwfrsm;[k cGJjcrf;pdwfjzmNyD;vnf; rMunhf vdkufygESifh/ tpdwftydkif;wpfcktjzpfvnf; ESdrfhcsNyD;
rMunfhvdkufygESifh/ jy|mef;cHtjzpfvnf; tm;ravQmhvdkuf ygESifh/ 'kuom;tjzpfvnf; pdwfysufrkef;wD;jcif; rjzpfvdkufygESifh/ vlonf vlwpfa,muftjzpfjzifh
vlESifhvlcsif; aygif;oif;qufqHaeonfudk awGU&ygvdrfhrnf/ ,if;odkY aygif;oif;qufqH&if; ol\b0 xif&Sm;vmonf udkvnf; taotcsmawGUvm&ygvdrhfr
nf/
vlvlcsif;qufqH&m vlwpfa,mufonf rnfodkYaomtajymtqdkudk ajymaeygoenf;/ rnfodkYaom tMuHtpnfudk MuHpnfaeygoenf;/ rnfodkYao
mtjyKtrludk jyKrlaeygoenf;/ ol\ jyKrl? ajymqdk? MuHpnf csufu olYb0udk owfrSwfay;aeaMumif; awGU&ygvdrfhrnf/ vlaumif;avm? vlqkd;avm? olcdk;av

Page | 21

m? olawmf pifavm? vSyaomvlavm? tusnf;wefaom vlavm? ol\*kPf&nf? ol\b0onf ol\uHrsm;pDrHonhf twdkif; uGufwdjzpfaeonfudk awGU&ygvd
rfhrnf/
vludk todtrSwfjyKjcif;? vl\pGrf;tm;udk todtrSwfjyKjcif;jzifh vlwpfa,muftwGuf rodrjzpf odoifhodxm;xdkufaom ured,mrw&m;onf t
odPfwGif xifxif&Sm;&Sm; vif;yGifhvmygvdrfhrnf/ ]rnD rvS? nDaomf vS\}[laom ured,mrudk odjrifygrSvnf; um,uHtvS? 0pDuHtvS? raemuHtvS
wdkYjzifh ppfrSefaomtvSw&m;udk ydkifqdkifEdkifrnf jzpfygonf/ tvSw&m;onfum; uAsmq&mBuD; *Refud a&;pyfzGJU qdkxm;ouJhodkY xm0&csrf;omokcvnf;jz
pfNyD; rnfonfhtcgrS ukefcrf;uG,faysmufoGm;jcif;r&Sd? tpOfwdk;yGm; aeonfh tvSppf tvSrSef jzpfygay\/
***

qif;&JtrSef
vlom;wdkY\ vkyfudkifaqmif&GufrIrsm;wGif rsuf&nfrsm; yg&Sdaeacs\/

(Am*sD )
vlYb0onf wdkufyGJ[kqdkvQif ,if;wdkufyGJonfum; qif;&J'kurS vGwfajrmufa&;wdkufyGJjzpfonf[k zGifhqdk&ygrnf/ tb,hfaMumifhqdkaomf arG;zGm;o
nfrS tpjyK aoqHk;onfhwdkifatmifyif vlom;rSeforQ qif;&J uif;a0; csrf;oma&;twGuf BudK;yrf;tm;xkwfaeMuaomaMumifhaywnf;/
vlwdkif;vlwdkif; qif;&J'kurS vGwfajrmufvdkMuonf/ csrf;omokcESifh jynfhpHkvdkMuonf/ rnfonfh tvkyfudkvkyfvkyf? rnfonfhpum;ukdajymajym? r
nfonfhtMuHudk pdwful;pdwful;? qif;&Juif;y csrf;om&m &&Sda&;udk &nf&G,farQmfrSef;NyD; vkyfudkifajymqdk MuHpnfpdwful;aeMuayonf/ tb,fvlom;wpfOD;wpfa
,mufrS qif;&J'ku&&Sda&;udk OD;wnfcsufxm;NyD; vkyfudkifajymqdk MuHpnfwwfjcif;r&Sd/
okdYaomf vlwpfa,mufESifhwpfa,muf qif;&J'kuESifhpyfvsOf; cH,lcsufcsif; rwlnDMu/ wcsKdUu kyf tqif;rvSyrIudk qif;&J'ku[k owfrSwfcH,lM
uonf/ wcsKdUu ypnf;OpmcsKdUwJhrIudk qif;&J'ku[k owfrSwfcH ,lMuonf/ wcsKdUu ta>ct&Henf;yg;jcif;udk qif;&J'ku[k owfrSwfcH,lMuonf/ wcsKdUu
wefcdk;tmPm acgif;yg;rI qif;&J'ku[k owfrSwfcH,lMuonf/
qif;&J'kuESifhpyfvsOf; owfrSwfcH,lcsufrsm; rwlnDMuonfhtavsmuf vlom;wdkY\ b0kyfyHkvTm rsm;vnf; txl;xl; tjym;jym; jzpfaeMuonf/
kyftqif;oPmefjzifh yHkazmfxm;aomb0? ypnf;Opmjzifh zGJUpnf;xm;aomb0? ta>ct&H taygif;toif;jzifh wnfaqmufxm;aomb0? wefcdk;tmPmjzifh okyf
azmf xm;aomb0 ponf ponfjzifh rdrdwdkY owfrSwfcH,lxm;onfh csrf;omokc\ ndKUiifzefqif;xm;onfhtwdkif; b0kyfyHkvTmrsm; xif&Sm;aeayawmhonf/
,if;odkYvQif txl;xl; tjym;jym; rsm;vSpGmaomb0wdkYteuf qif;&J'kurS tjynfht0vGwfajrmufNyD[k qdkEdkifonfhb0um; tvGefw&m &Sm;yg;vSay
onf/ qif;&J'kurS vGwfajrmufa&;udkOD;wnfNyD; tcsdef&Sdoa&GU vIyf&Sm;kef;uef&if; aemufqHk;wpfaeYwGif ao&manmifapmif; vJavsmif;om vJavsmif;vkduf&a
omfvnf; qif;&J'kurS vHk;0OHkvGwfajrmufavNyD[kum; vlwpfodef;rSmwpfa,muf zGifh[a<u;aMumfoGm;EdkifcJhjcif; r&SdcJh/ aemufqHk;xGufouftxd pdk;&drfjrJ pkd;&d
rfqJ/ ylyefjrJ ylyefqJ/ qif;&JjrJ qif;&JqJ/ b0wdkufyGJwGif atmifEdkif olenf;yg; IH;edrfholom rsm;jym;vSacsownf;/
wu,fpifppf a0'emqif;&Judk b0\qif;&JtrSef[k xifrSwfrSm;jcif;aMumifh aoonftxd qif;&J rvGwfjcif; jzpfayonf/
vlom;trsm;pkonf a0'emqif;&Judk qif;&JtrSef[k xifrSwfaeMuonf/ emomcHcufaom a0'em qdk;onf qif;&Jjzpfonf[kvnf;aumif;? om,m
Nidrfhanmif;aom a0'emaumif;onf csrf;omjzpfonf[k vnf;aumif; vufawGUrsufawGU pGJydkufcH,lxm;Muonf/ xdkYaMumifh b0yHkpHawG rnfrQaxGjym;apumrl
&nf&G,f csufonfum; wpfckwnf;om jzpfaeayonf/ a0'emqdk;ESifha0;NyD; a0'emaumif;ESifhawGUqHk&zdkY &nf&G,fcsuf omvQif b0\ wpfckwnf;aom&nf&G,f
csuf jzpfae&av\/
vlom;trsm;pkonf qif;&Jcsrf;omudk a0'emrSwfausmufjzifh a0zefydkif;jcm;aeMuonf/ a0'emqdk;udk qif;&J[k a&Smifonf/ a0'emaumif;udk csrf;
om[kaqmifonf/ b0oufwrf;wpfavQmufvHk; a0'emqdk;udk a&SmifNyD;? a0'emaumif;&&Sd&ef BudK;yrf;Muonf/ odkYaomf a0'emqdk;onfvnf;aumif;? a0'ema
Page | 22

umif;onf vnf;aumif; tpOfxm0&aqmif a&Smif&Edkifaomt&mrsm; r[kwf/ tmHkESifh tmHkcHt*FgwdkY xdawGUonfh tcdkuf ay:vmjrJjzpfNyD; cPMumvQif ys
ufpD;oGm;aomoabm &Sdayonf/
rwnfjrJEdkifaom a0'emaumif;aemufodkY waumufaumufvdkufNyD; b0\csrf;omudk &SmazGaeolonf tb,fodkYvQif tpOfxm0& qif;&JrS vGwfaj
rmufEdkifygrnfenf;/
a0'emqdk;udk cHpm;ae&vQif a0'emaumif;udk &vdkaZmaMumihf qmavmifrGwfodyfae&onf/ a0'em aumif;udk arQmfvihfawmifhw&if; &ifarmae&o
nf/ a0'emaumif;udk &jyefawmhvnf; rMumrwif ysufpD;oGm; rnfjzpf &wufrat;jzpfae&onf/ aysmufvGifhoGm;rnfudk ylyefae&onf/ a0'emaumif;udk w
eifhwydk; cHpm; &onfhtcgvnf; tDawmufNyD; NiD;aiGUjyefonf/
onfvdkESihf a0'emaumif;udk csrf;omtjzpf cH,l&SmazGolonf r&awmhvnf;qif;&J? &awmhvnf; qif;&J? b,fvdkrS qif;&JrvGwfatmif jzpfae&av
onf/
kyftqif;rvSyjcif;udk qif;&J[kcH,lolonf kyftqif;vSjyefawmhvnf; pdk;&drfjrJpdk;&drfvsufom &Sdyg onf/ ypnf;OpmcsKdUwJhjcif;udk qif;&J[kcH,lol
onf ypnf;OpmjynfhpHkjyefawmhvnf; ylyefjrJylyefvsufom &Sdyg onf/ ta>ct&H wefcdk;tmPm yumoe tausmftapmenf;yg;rIudk qif;&J[k cH,lolonfvnf
; ,if; t&mrsm; tvQHy,faygrsm;jyefawmhvnf; aMumifhMujrJ aMumifhMuvsufom&Sdygonf/
xdkYaMumifhyif vlwpfodef;rSmwpfa,muf aomuuif;a0;aomb0udk rwnfaqmufEdkifcJhjcif; jzpfay onf/ rnfrQjynfhpHk jynfhpHk? rnfrQ<u,f0<u,f0
pdk;&drfaMumifhMujcif;ESifhom tazmfjyKae&avaom vlom;onf odkYjzifh vlYtjzpf vlYb0udk tjypfwpfckyrm xifrSwfvmjyefavawmhonf/
vlYtjzpfonf csrf;omrzuf? qif;&Joufoufomjzpf\/ vlYb0 csrf;om&Smjcif;onf tusOf;axmif twGif; vGwfvyfrIudk &SmazGjcif;ESifhtwlwl
jzpf\/ vlonf 'kuom;oufouf? tjypfom;oufouf? tuk odkvfaumifoufouf ponfjzifh qif;&J'kurS vGwfvrf;rjrifEdkifolwdkYonf pdwfysuftm;avQ
mh ypfvdkufMu onf/ vlESifhqif;&Judk ruGJrjym; wpfom;wnf; rSwfxifypfvdkufjcif;jzifh vlYb0 vlYtjzpfonf bmrStESpfom &r&SdouJhodkY jzpfoGm;&ayawmho
nf/
vlonf qif;&Jjcif;jzpfonf[laom owfrSwfcsufudk vufcH,HkMunfolonf qif;&J'kurS vGwfajrmuf vdkvQif vlrjzpfatmif vkyf&rnfjzpfonf/
vlrjzpfatmifvkyfzdkYtwGuf vlonf bmaMumifhjzpf&oenf;[k taMumif;&Sm&ygonf/ ADZed,mrudkrodbJ vljzpf&jcif;\taMumif;udk&Smavaomf pdwftxif pdwf
tjrifjzifh zef wD;aom t,ltqtrsKd;rsKd;vnf; ay:aygufvmavawmhonf/ xdkt,ltqrsm;xJ xif&Sm;onfum; vl tjzpfudk pGJvrf;aomaMumifh vljzpfvm
&jcif; jzpfonf[laom t,ltqjzpfonf/
rdrdwdkYonf rdrdwdkY\ kyfemrfcEmudk,fBuD;udk pGJvrf;wyfrufcJhMuonf/ xdkodkY pGJvrf;wyfrufcJhMuaom aMumifh qif;&JwHk;BuD;jzpfaom vltjzpfudk &
&SdcJhMuonf/ qif;&JwHk;BuD;jzpfaom vltjzpfrS vGwfajrmufvkdvQif rdrd\kyfemrfcEmudk rpGJvef;bJ pufqkyfNiD;aiGUatmif vkyf&rnf/ onfvkdESifh qif;&J'kurS vG
wfajrmufvkdaom tMuifvlom;onf rdrdukd,fudk rkef;wD;vmatmif IMunfhqifjcifygawmhonf/
rdrd\cEmudk,fBuD;onf aoG;ykyf? jynfykyf? rpif? wHawG;? tnpftaMu;*dkaxmifBuD;ygwum;/ tjrJwrf; emusifESdyfpufaeaom tdkif;trmBuD;? anm
ifhwHusif;BuD;ygwum;/ wzswfzswfysufpD;aeaom tykyf aumifBuD;ygwum;/ ponfjzifh tjypfjrifatmif MunfhMuonf/
pdwfqdkonfum; ndKUzefrsm;vQif xifwwfpjrJjzpfygonf/ rdrdukd,fudk wyfrufrIrS a&SmifMuOfz,fcGm vdkolonfvnf; rdrdukd,fukd tjypfjrifatmif
ndKUzefrsm;vmonfhtcg wu,fyif tqdk;jrifvmcJhayonf/ wu,frykyfao;bJESifh tykyfaumiftjzpf jrifvmEdkifcJhonf/ wu,frysufao;bJESifh tysuftpD;tjz
pf jrifvm EdkifcJhonf/ vludk qif;&JwHk;BuD;tjzpf wu,fyif odjrifvmEdkifcJhonf[k qdkvdkygonf/
todtjrifonf rmeuif;aomtodtjrif jzpfonf[k xdkolwdkY,lqum trGeftjrwfjyKMuonf/ wu,fum; rmeuif;jcif; r[kwf/ rdrdukd,fudk
wefzdk;rJhtjzpf xifjrifaeaom edrfhuspdwfxm; (Inferiority Complex) om jzpfacsonf/
edrfhuspdwfxm;&Sdaeolonf rdrdudk,fudkvnf; tcsnf;ESD;[k jrifaeygonf/ olwpfyg;udkvnf; tvum; [k xifaeygonf/ vludk tjypfjrifaeojzifh
vlvkyforQtvkyftm;vHk;udkvnf; tv[[k ,lqaeygonf/ vlvkyforQ 'ku[kqdkum tvkyfrSeforQudkypfy,fvdkufjcif;jzifh vlydkBuD;oufoufozG,f jzpf
oGm;ygawmhonf/
Page | 23

vludk tjypfjrifNyD; rdrdukd,fudkrkef;vmatmif pdwfavhusihfcef;(Autosuggestion)vkyfolonf

rnfrQyif rdrdukd,fudk rkef;aomfjim;vnf; rdrdukd,fonfum; xif&Sm;&SdjrJ&Sdaeonfom jzpfaomaMumifh olowfrSwfonfh qif;&JrSvnf;

rvGwfajrmufonfhtjyif vlYtvkyf vlYwm0efrsm; ysufuGuf&mrSjzpfyGm;aom qif;&J'kursm;om xyfydk;vmonfhtwGuf qif;&JrSvGwfajrmufaom r[mvlom;jzpfzdkY


&efa0; ydwfydwfwHk; tEvlom;tqifhodkY yif avQmus&ayawmhonf/
vlrjzpfjcif;onf csrf;omokcjzpfygayonf[k tb,fvlom;u odEdkifygrnfenf;/ pifppf vlrjzpfjcif; [laom tajctaeudk rnfonfhvlom;rS udk
,fxdvufa&muf awGUMuHKEdkifjcif; r&Sdyg/ xifjrifrSef;qaejcif;om jzpf\/ trSefw&m;qdkvQif trSefw&m;\*kPfjzpfaom udk,fwdkifawGUMuHKodjrifjcif; oH'd|du*k
Pf yg&Sd&rnfr[kwf ygavm/
qif;&J'kuESifhpyfvsOf; aemufxyftjrifrSm;wpfckrSm qif;&J[lonf wu,fr&Sd? pdwfxJu&Sdonf xif ae &Sdjcif;om jzpfonf[laom t,ltqjz
pfygonf/
pdwfuqif;&Jxif qif;&Jae&onf? pdwfu csrf;om[k ajymif;vJxifjrifEkdifvQif csrf;omjzpfoGm;rnf [k xdkt,ltqu cH,lonf/ xdkYaMumifh q
if;&J'kurS vGwfajrmuf&eftwGuf ,if;qif;&J'kursm;udk tod trSwfrjyKbJae&rnf[k Tefjyygonf/
wu,fawmh qif;&J'kuonf pdwftxif pdwftjrifaMumifh &Sdaeaomt&m r[kwfacs/ t&Sdw&m; jzpf\/ opmw&m; jzpf\/ tppftrSefw&m;jzpf
\/ t&Sdw&m;? opmw&m;? tppftrSefw&m;onf pdwfu todtrSwfjyKjcif; rjyKjcif;ESifhrqdkif/ olYtaMumif;w&m; opm&SdvQif olYtusKd;w&m;opm &Sdaernfo
mjzpfonf/
a&m*gwpfckjzpfae acgif;udkufa0'emcHpm;&vQif ,if;acgif;udkufa0'emonf pdwfuxifaeaom aMumifh &Sdjcif;r[kwf/ a&m*g&Sdae acgif;udkufa0
'em &Sdaejcif;omjzpfonf/ xdkYaMumifh acgif;udkufaysmuf vdkvQif a&m*gaysmufatmifvkyf&efom &Sdonf/ pdwfu ,if;acgif;udkufa0'emudk todtrSwfrjyKHkjzifh
acgif; udkufaysmufrnfr[kwfyg/
xdkokdYr[kwfbJ acgif;udkufa0'emudk todtrSwfrjyKbJ vspfvsLIxm;vdkufrnfqdkvQif a&m*gwdk;onf xufwdk; qdk;onfxuf qdk;vmayvdrhfrnf/
qif;&J'kuonfvnf; acgif;udkufa0'emtvm; jzpfonf/ qif;&J'ku\taMumif; &Sdaeoa&GU qif;&J 'kuvnf; &Sdaernfom jzpfonf/ pdwfu t
odtrSwfrjyKbJaeHkjzifh qif;&J'ku aysmufdk;r&Sd/ todtrSwf rjyKjcif;jzifh taMumif;&if;udkry,fEdkifjzpfum xyfqif;&Jwdk;jcif;om tusKd;&ayvdrfhrnf/
jyef jcHKiHkoHk;oyfaomfum; qif;&J'kurS vGwfajrmufvdkaom vlom;wdkYonf qif;&J'kurS rvGwf ajrmufEdkifbJ&SdMujcif;rSm a0'emqif;&Judk qif;&J
trSef[k rSwfxifjcif;? vludk qif;&J[krSwfxifjcif;? qif;&JtrSef udk todtrSwfrjyKjcif;rsm;aMumifh[k qdk&ayvdrfhrnf/
jyemtppfudkrodbJ jyemtwkudk jyemvkyf ajz&Sif;jcif;onfvnf;aumif;? jyem&Sdyg vsuf r&Sd[k rsufuG,fjyKjcif;onfvnf;aumif;
wu,fhjyemajyvnfrIudk &&Sdrnfr[kwfyg/ enf;wlyif qif;&JtrSefukdrodbJ a0'emqif;&JrIudk qif;&Jtppfxifum ajz&Sif;jcif;onfvnf;aumif;? vludk
qif;&Jxif um ajz&Sif;jcif;onfvnf;aumif;? qif;&JudkrjrifbJ todtrSwfrjyK vspfvsLIjcif;onfvnf;aumif;? vlYb0\ jyemjzpfaom qif;&JtrSefrS vG
wfajrmuf&modkY a&mufaprnfr[kwfyg/
pifppf qif;&JtrSefonf a0'emqdk;r[kwfvQif a0'emaumif;vm;qkdjyefvnf; a0'emaumif;vnf; r[kwfyg/ a0'emqdk;vnf; r[kwf/ a0'emaum
if;vnf; r[kwfonfh pyfMum; a0'emvm;qdkawmhvnf; pyfMum;a0'emvnf; r[kwfyg/ qif;&JtrSefudk a0'emjzifh owfrSwfr&/ odkYaomf qif;&JtrSefwGif a
0'emtm; vHk;vnf; yg&SdEdkifonfom jzpf\/
wcsKdUqif;&JtrSefwGif a0'emqdk;rsm; yg&Sdaumif;yg&Sdaeygonf/ tcsKdUqif;&JtrSefwGifrl a0'emaumif; rsm; yg&Sdaumif;yg&Sdaeygrnf/ wcsKdUqif;&Jt
rSefrSmawmhvnf; pyfMum;a0'emrsm; yg&Sdaumif; yg&Sdaernfjzpfyg onf/
qif;&JtrSefudk a0'emrSwfausmufjzifh r[kwfrlbJ ynmrSwfausmufjzifh odjrif&rnfjzpf\/ a0'emrSwf ausmufESifh ynmrSwfausmufrwlyHkudkum; O
yrmwpfckjzifh &Sif;vif;jyygtHh/

Page | 24

bdef;SLolonf bdef;udk SLzefrsm;vmonfESihftrQ ol\ usef;rma&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&; tppwdkYwGif xdcdkufepfemvmygonf/ usef;rma&; ,dk,Gif
;vmonf/ pD;yGm;a&; qkwf,kwfvmonf/ vlrIa&; csKdUwJhvmonf/ bdef;uay;aom a0'emaumif;wdkYjzifh rnfrQomrl;,pfaeaomfvnf; olYb0onf vl&mr0ifa
omb0? wefzdk;rJh aomb0? atmufwef;usaomb0? vlYty,fcHb0 jzpfaeonf/
onfyif ynmrSwfausmufu qif;&J[k tajzxGufjyjcif; jzpf\/
tu,f ,if;bdef;pm;onf rdrd\ vlrIa&;? pD;yGm;a&;? usef;rma&; tpp xdcdkufysufpD;aeonfudk qifjcifNyD; bdef;udk jzwfvdkufonfjzpftHh/ bdef
;uay;aom om,m,pfrl;jcif; a0'emaumif;ESihfuif;a0;um ae rxdxdkifrom jzpfaumif;jzpfygrnf/ &ifarmvIdufzdk ikd&aumif;idk&ygrnf/ a0'emrSwfausmufjzifh
tuJjzwfaomf um; ,if;bdef;jzwform;\tjzpfonf qif;&Jjzpfay\/
odkYaomf ynmrSwfausmufjzifhMunfhaomfum; csrf;omtrSef jzpfayawmhonf/ olYtm; xdcdkufepfemap aom? vlpOfrrD vl&mr0ifjzpfapaom bdef;pm
;b0rS vGwfajrmufoGm;jcif;jzpf qif;&JrSvGwfum csrf;omb0 odkY a&mufjcif;[k tajzxGufjyygvdrfhrnf/
odkYvQif a0'emrSwfausmufESifh ynmrSwfausmuf uGJjym;vSygonf/ wu,fawmh a0'emrSwf ausmufonf xdawGUcHpm;rIwdkYudk t"duxm;NyD; y
nmrSwfausmufonfum; b0wefzdk;udk t"duxm;onf[k qdk&ayvdrfhrnf/ xdkYaMumifh qif;&JtrSefudk odjrifzdkYtwGuf b0\wefzdk;udk IMunhf&efvdktyfygay\/
vlYb0onf uHoHk;yg;tpktpnf;rSwpfyg; tjcm;r[kwf/ vlESihfvlcsif; aygif;oif;qufqH&m jzpfyGm; onfh um,uH? 0pDuH? raemuHwdkY\ tpkt
aygif;onfyif vlYb0jzpfonf/
arG;zGm;jcif;tp aovGefjcif;tqHk; oufwrf;twGif; ywf0ef;usifvlom;wdkYESifh xdpyfawGUMuHK&m usifhoHk;yGm;rsm;onfh &nf&G,fcsufESifhwuGaom
tjyKtrl? tajymtqdk? tMuHtpnfwdkY\ pkpkaygif;onf vlwpf a,muf\b0yif jzpfayawmhonf/
xdkYaMumifh b0\wefzdk;qdkonfrSm uHoHk;yg\wefzdk;yif jzpf\/ uHoHk;yg;uwefzdk;&SdvQif b0vnf;wefzdk; &SdNyD; uHoHk;ygu wefzdk;rJhvQif b0vnf;
wefzdk;rJh\/
a&Taumif; ausmufaumif; vuf&maumif;jzifh zefwD;tyfaom vufpGyfonf wefzdk;&SdNyD; a&TnhH ausmufnHh vuf&mnhHjzifh zefwD;tyfaomvufpGyfo
nf wefzkd;rJhouJhokdY jzpfayonf/
b0\wefzdk;onf uHoHk;yg;\wefzdk;jzpfaomaMumifh b0\wefzdk;udkodvdkvQif uHoHk;yg;\wefzdk;udk Munfh&ygrnf/ uHoHk;yg;jzpfaom um,uHtjyK
trl? 0pDuHtajymtqdk? raemuH tMuHtpnfwdkY\ wefzdk; onfum; rdrdESifhvlom;tm;vHk;wdkY\ tusKd;pD;yGm;udk &nf&G,faqmifpGrf;rIyifjzpfayonf/
rdrdESifhvlom;tm;vHk;\ tusKd;pD;yGm;udk &nf&G,fjyKvkyfaom um,uH? 0pDuH? raemuHwdkYonf wefzdk;&SdaomuHrsm;jzpf r&nf&G,faomuHrsm;onf
wefzdk;rJhaomuHrsm; jzpfMuayonf/
odkYjzifh qif;&JtrSef[lonfum; vlom;wdkYudk xdcdkufepfemapaom uHoHk;yg;[k aemufqHk;&v'f xGufay:vmygonf/ uHrSm;wdkYonf qif;&JjzpfMu
onf[laomtcsufudk xif&Sm;ap&ef b0yHkpHwpfckudk xkwfjy vdkygonf/
olwpfyg;udk rw&m;ESdyfpufnOf;yef;NyD; ypnf;Opm jynfh0uHkvHkaeol\b0udk Munfhyg/ olonf ypnf; Opm<u,f0ojzifh cHpm;csifaom a0'emau
mif;rsm;udk rjywfw&pyf cHpm;ae&ygrnf/
a0'emrSwfausmufjzifhMunfhvQif ol\b0um; csrf;omaomb0[k jrif&ygrnf/ odkYaomf ynmrSwf ausmufjzifhMunfhaomfum; qif;&Jaomb0 jzpf
ay\/ tb,fodkY qif;&Joenf;/
uHqdk;aomaMumifh qif;&Jonf[k qdk&ygrnf/ olonf vlvlcsif; ESdyfpufnOf;yef;aom tjyKtrludk jyKoljzpfonf/ vlvlcsif; ESdyfpufnOf;yef;aom
tajymtqdkudk ajymoljzpfonf/ vlvlcsif; ESdyfpufnOf;yef;aom tMuHtpnfudk MuHoljzpfonf/
xdkYaMumifh ol\b0onf vlvlcsif; ESdyfpufnOf;yef;rIb0 jzpfonf/ vlrqefaomb0 jzpfonf/ ywf 0ef;usifvlom;tm;vHk;u vufoifhrcH jiif;
qefaomb0 jzpfonf/ Iwfcsjypfwif ypfy,faomb0 jzpfonf/

Page | 25

pifppf olYuHrsm;\ rSm;,Gif;qdk;,kwfyHkudk oludk,fwdkifyif &dyfrdod&Sdonf[k qdkEdkifaumif;onf/ a0'em \wGef;xkd;rIaMumifh vkyfomvkyfvdkuf&aomf


vnf; olYtvkyfudk olY\bmom rvHkrvJjzpfaeonf/ r0Hhr&Jjzpfae onf/ vlawGu olYudk r&if;ESD;Edkifawmh onfhenf;wl olukd,fwdkifuvnf; ruRrf;0ifEdkifaw
mh/ vlpifppfjzpf vsuf vlYtodkif;t0dkif;\ ty,fcHjzpfoGm;&avonf/
olYtem;uyf ol\pnf;pdrfOpmwdkYudk rSDcdkpm;aomufae&olwdkYuyif olYudk odyfr&if;ESD;&JMu/ ESpfESpfum um r&SdMu/ qufqHa&;trlt&mjzpfaom
uHoHk;yg;wGif ysuf,Gif;cJhNyDjzpf vlawGESifhqufqH&m racsmarGU rajyjypfawmhbJ jzpfoGm;avawmhonf/
vlYtokdif;t0dkif;twGif;rSm aexdkifvsuf qufqHa&;ysuf,Gif;jcif;aMumifh ty,fcHb0wGif a&mufae& aomoltjzpfxuf tb,frSm qif;&JydkrI &SdEdkif
ygrnfenf;/ uHqdk;jcif;onf odkYvQifqif;&J\[k odjriftyf\/
uHaumif;ojzifh csrf;omyHkudkvnf; okyfazmfjyygOD;rnf/
,if;rSm Ak'bmom0ifwdkif; od&SdMuonfh Ak'jrwfpGm\b0 jzpfonf/ Ak'jrwfpGmonf vlom;wdkYtm; Nidrf;csrf;a&;&&Sdap&ef a[mMum;Tefjy qdkqHk;r
onfhtvkyfudk vkyfoljzpfygonf/ vlom;tm;vHk; tusKd;&aprnfh uHoHk;yg;udk tajymuftMum;r&Sd usifhoHk;aeol[k qkd&ygrnf/ xdkYaMumifh Ak'\b0onf vlwdk
if;u vdkvm; ESpfoufaomb0 jzpfonf/ av;pm;jrwfEdk;aomb0 jzpfonf/
a0'emrSwfausmufjzifh Munhfaomfum; Ak'\b0rSm qif;&JawG jynfhaeygonf/ yifyifyef;yef; qGrf;cH pm;&onf/ yifyifyef;yef; vdkufvHa[majym&
onf/ onfMum;xJu twdkuftcHwdkY\ vkyfMuHrItrsKd;rsKd;udk awGU MuHK&onf/ aqGrsKd;&if;vnf;jzpf? wynfh&if;vnf;jzpfonfh a'0'wf\vkyfMuHrIaMumifh ajcrrS
m aoG;pdrf;csif;csif; jzm&onf/ cHpm;rIwkYdum; emusifrIudktrSefay;rnfh a0'emqif;&Jrsm; jzpf\/ odkYaomf Ak'jrwfpGm\b0onf um; ynmrSwfausmufjzifhM
unfhvQif tvGefcsrf;omaomb0 jzpfayonf/ vlvlcsif;qufqHa&; (0g) uHoHk;yg; trlt&m tjypfuif;pifavaomaMumifh Ak'jrwfpGmonf vlYtodkif;t0dkif;M
um;rSm pdwfcsvufcs aeEkdifoljzpf ayonf/ ylyefjcif;uif;pGmaeEdkifol jzpfayonf/ uHaumif;ojzifh b0csrf;omjcif;aywnf;/
b0\qif;&JtrSefonf vlvlcsif; xdcdkufrIudkjzpfapaom uHoHk;yg;om jzpfayonf/ a0'emqdk;vnf; r[kwf/ vljzpf&jcif;vnf; r[kwf/ pdwftx
if pdwftjrifrQvnf; r[kwf/
qif;&JtrSefudk rodrjrifjcif;aMumifhyif rdrdwdkYonf qif;&JtrSefrS rvGwfajrmufEdkifjcif; jzpf\/
qif;&JtrSefudk odjrifNyDqdkvQifum; qdk;,kwfrSm;,Gif;aomuHwdkYudk ypfy,fum jrifhjrwfaumif;rGef aomuHwdkYudk usifhoHk;awmhrnfjzpfaomaMumifh c
srf;omaomb0udk {uef&&Sdrnf jzpfonf/
uHaumif;uHrSefwdkYjzifh pkpnf;xm;tyfaom b0\csrf;omudk &&Sdolonfum; vltjzpf&jcif; awGU& MuHK& &ifqdkif&jrJjzpfaom a0'emqdk;wdkYudk t
vG,fwulyif onf;cHEdkifrnfjzpfonf/ a0'emaumif;wdkY\ vTrf;rdk; zrf;pm;rIrSvnf; uif;vGwfcGifh&rnf jzpfonf/
uHqdk;uHrSm;wdkYonfom qif;&Jjzpfonf? tjypfjzpfonf? vlrlum; qif;&Jr[kwf? tjypfr[kwf/ uHqdk; uHrSm;wdkYae&mwGif uHaumif;uHrSefwdkYudk tp
Ofojzifh ajymif;vJusifhoHk;EdkifrnfqdkvQif xdkokdYusifhoHk;Edkifaom vl\ tjzpfonf tvGefwefzdk;xm; jrwfEdk;xdkufaom tjzpfygwum;[k trSefjrifvmrnfvnf;
jzpf\/
odkYvQif qif;&JtrSefudk odjrifaomynmmPfu rdrdwdkY\b0tm; awmufyvmaprnfjzpfay\/
***

b0ordkif;
ordkif;onf vlom;wdkYtm; ynmmPfESihf jynfhpHkap\/

(abuG e f \ pmayavh v mjcif ; pmwrf ; rS )

Page | 26

vla,musfm;\ okufydk;(Sperm)ESifh vlrdef;r\rsKd;O (Ovum)wdkY awGUqHkaygif;pyf&mrS vl\tp oaE om;i,f jzpfxGef;vmavonf/ xdkoaEom;i
,fonf aEG;axG;aomom;tdrfwGif; tpm a& avwdkY\ t axmuftyHhjzifh wpfpwpfpBuD;xGm;&ifhoefvmonf/ udk;vausmfq,fvtwGif;odkY a&muf&Sdvmaom
tcgwGif tl0J[laom [pfa<u;oHudkjyK trd\om;tdrftwGif;rS ywf0ef;usifavmuBuD;twGif;odkY yk*vvlom;wpfOD; tjzpf xGufajrmufvmonf/
xdkvlom;onf a,musfm;jzpfvQif okufydk;udkxkwfvkyfo,faqmif rdef;rjzpfvQif rsKd;Oudk xkwfvkyf o,faqmif\/ tcsdefwefvQif ,if;okufydk;ESifh
rsKd;OwdkY awGUqHkaygif;pyfNyD; vlom;rsKd;qufopfwdkY qifhuJayguf zGm;vmjyefonf/
odkYjzifh vlom;avmuBuD;onf pnfyifonfxuf pnfyifvmavonf/ vlYabmifavmuBuD; BuD; rm;onfxuf BuD;rm;vmavonf/
urmOD;umvu tenf;tusOf;rQom&Sdwef&maom vlom;wdkYonf ADZed,mr\appm;rItwdkif; wdk;yGm; vmMu&m c&pfray:rDtcsdefu vlOD;a&oef;ES
pf&mausmf oHk;&mcefY&Sdrnf[k cefYrSef;Muonf/ ,if;oef;ESpf&m ausmf rSonf ESpfaygif; ESpfaxmifcefYMumjrifhaom ,aeYumv oef;aygif;ig;axmif0ef;usifodkY
wdk;yGm;cJhavNyD/
tu,fom ppfyGJBuD;rsm;? uyfa&m*gqdk;BuD;rsm;? obm0ab;tE&m,fqdk;BuD;rsm;om ray:aygufcJhbl; qdkvQif urmhvlOD;a&onf vuf&Sdta&twG
ufxuf tqrsm;pGm omvGefaeayvdrfhrnf/
trSefum; vlom;wpfa,muf jzpfajrmufvmjcif;onf opfyifwpfyif aygufa&mufvmjcif;ESihf bmrSxl; jcm;vSonf r[kwfay/ aumif;rGefaom o
pfaphwpfaphonf tpm a& avwdkY\ taxmuftyHhudk&vQif tGefY tanmufxGufvmNyD; wpfpwpfpBuD;xGm;&ifhoefum opfyiftjzpfodkY a&muf&Sdvmrnfjzpfay
\/ xdkopfyifu aemufxyfrsKd;qufopf opfyifrsm; aygufzGm;vmapzdkYtwGuf rsKd;aphrsm;udk xkwfvkyfoD;yGifhay;rnfjzpfonf/ enf;ESifhyif opfawmBuD;rsm;
xlxyfvm&onf r[kwfygoavm/
odkYaomf opfyifwpfyif aygufa&mufvmjcif;udp opfaphonf t&if;rlvjzpfonf[laomtcsufudk vlwdkif;vlwdkif; tvG,fwul vufoifhcHEdkifMua
omfvnf; vlom;wpfa,muf jzpfajrmufvmjcif;udprlum; tzdktrrsKd;aphrsm;onf t&if;rlvjzpfonf[laomtcsufudk ESpfESpfumum vufoifhcHEdkifjcif; r&SdMu
ukef/
r[mwefcdk;&SifBuD;wpfyg;\ r[mukPmawmfaMumifh vljzpfvm&onf[k ,lolwdkYu ,lMuonf/ vlrjrifEdkifaom tpGrf;owdwpfckcku trd\om;
tdrftwGif;odkY yl;0ifuyfa&mufvmjcif;aMumifh vljzpfvm& onf[k ,lolwdkYu ,lMuonf/ okdYr[kwf aojcif;uif;onhf touf0dnmOfqdkaom t&mwpfcku ul
;ajymif; vmjcif;aMumifh vljzpfvm&onf[k ,lolwdkYu ,lMuonf/
ADZed,mrudk em;rvnfEdkifcJhaom todmPftarSmifacwftwGif; vljzpfvm&jcif;\ t&if;rlvudk rdrd wdkY pdwful;,OfEdkifoavmuf rsuf&rf;rSef;
qNyD; awG;MuHcJhMuayvdrfhrnf/
ADZed,mrudk oabmraygufojzifh tcsKdUvldkif;tkyfpkrsm;wGif zcif[laomowfrSwfcsufyif r&SdbJjzpfae acsonf/ ,if;vldkif;tkyfpkwdkYwGif tzdkESifht
r aygif;pyfrI&Sdaomfjim;vnf; tr uav;i,farG;zGm;vmjcif;udkrl xdkodkY tzdktraygif;pyfrIaMumifh[k rodwwfMu/ ewfay;&onf[kom ,HkMunfaeMuonf/
xdkYaMumifh arG;zGm;vmaomuav;onf zcifjzpfolESifh oufqdkifjcif;r&SdbJ rdcifESifh rdcifbufrS aqGrsKd;rsm;ESifhom oufqdkif &awmhonf/ xdkYaMumifh ,if;uav;
tm; tkyfxdef;cGifhudk zcifur&&SdbJ rdcif\tpfudkrsm; armifrsm;uom &&Sdonf[k qdk\/ pifppf ADZed,mrudk rodem;rvnf&mrS ay:aygufvm&aom "avhqef
;rsm;yif jzpfayonf/
vl\ed,mrESifhpyfvsOf;onfh ADZed,mrudkrodbJ rsuf&rf;rSef;qum awG;MuHcsufrsm;onf wjznf; jznf;ESifh ,HkMunfrIrsm;tjzpfodkY a&muf&SdvmNyD; r
nfodkYrS acscRwfr&Edkifwwfaom tpGJtvrf;rsm; jzpfvmav onf/ ,if;tpGJtvrf;rsm;onf txufuvldkif;rsm;wGifuJhodkY pGJvef;olrSeforQtm; b0vrf;pOfrSm
;? "avh usifh0wfrSm;udk usihfoHk;rdapawmhonf/
r[mwefckd;&Sif\ r[mukPmawmft& vljzpfvm&onf[k,lolonf ,if;wefcdk;&Sifudk udk;uG,fjcif;? ylaZmfjcif;? awmif;yefwdk;vQdK;jcif;? toem;cH
0wfjyKjcif;wdkYjzifhom udk,fhb0udkwnfaqmufavawmhonf/
vlom;pifppfjzpfayrifhvnf; olonf bmudkrSzefwD;EdkifpGrf; r&Sdawmhacs/ av;zufaxmuf wd&pmef rsm;uJhodkY olwpfyg; ay;pmurf;pmudk arQmfwv
ifhvifhvkyf&if; vlYpGrf;&nfpGrf;tm;ESifh vlY*kPfodumrsm; qHk;yg; aysmufysufoGm;&avonf/
Page | 27

touf0dnmOf? odkYr[kwf wpfpHkwpfckaom tpGrf;owdu ul;ajymif;0ifa&mufvmjcif;aMumifh vljzpf vm&onf[k ,lolwdkYonfvnf; vl\b0ESifhp


yfvsOf; tvGef&Snfvsm;axGjym;aom tqHk;rJht,lwdkYudk ,lrd vsufom; jzpfoGm;Muonf/ touf0dnmOfrsm;? tpGrf;owdrsm;onf vl[ljzpfrvmcif ra&wGuf
Edkifaom umvwnf;u wnf&SdaecJhonf/ ,ck vlvmjzpfonf/ vl\touf aoqHk;oGm;NyD;aemufydkif;vnf; ra&wGuf Edkifaomumvtxd ,if;touf0dnmOf
rsm; tpGrf;owdrsm; &SdaeMuvdrfhOD;rnf ponfjzifh tqHk;rJhaomt,ludk ,lrdonfhtwGuf vuf&SdvlYb0onf bmrSta&;xm;p&mrvdkaom rsufpdwpfrdSwf vQyfw
pfjyufumvav;rsm; om jzpfoGm;onf/ bmrSajymyavmufaom b0r[kwf/ wefzkd;&Sdaom b0r[kwf/ ,ckxuf wefzdk;&Sdaom BuD;us,fjrifhjrwfaom b0rsm;
onf aoNyD;aemuf jzpfvm&ayOD;rnf[k aumif;Edk;&m&mb0rsm;udk arQmfvifhae Muonf/
odkYjzifh vuf&Sdvl\tjzpf {uef{u&&SdEdkifaom vGwfajrmufNidrf;csrf;jcif;&oudk vufvTwfqHk;IH; oGm;&NyD; arQmfvifhcsufBuD;wef;vef;ESifhom tcs
nf;ESD; toufqHk;oGm;Mu&avonf/
odkYaomf ynmrsufpd&Sdaom vlom;wdkYonf awG;vHk;MuHvkH;rsm;jzifh wnfaqmufxm;aom ,HkMunfrI wdkYudk tm;emyg;emESifh auseyfvufcHEdkifolrsm;
r[kwfMuacs/ rSef;qcsufonf rSef;qcsufomjzpfonf/ trSef w&m;r[kwf/ opmw&m;r[kwf/ 'd|"rr[kwf/
rSef;qcsufonf vlom;tm;vHk; wnDwGwfwnf; vufoifhcHEdkifonfh trSefw&m; 'd|"rtqifhodkY a&muf&Sd&eftwGuf prf;oyfppfaq;jcif;[laomrS
wfausmuf twifcHEdkif&rnf/ rSwfausmuftwifrcHEkdifaom rSef;qcsufwdkYonf vlYtod PftwGif;rS trIdufokdufrsm;tjzpf z,f&Sm;azsmufzsufypfjcif;udk cH&a
yvdrhfrnf/
vljzpfvm&jcif;udpudkvnf; ADZynm&SifwdkYonf vufawGUprf;oyfcsufrsm;jzifh tBudrfBudrf prf;oyfcJhMu avonf/ xdktcg tzdktr rsKd;aphrsm;rSwpf
yg; tjcm;taMumif;&if;rlv r&Sd[k qHk;jzwfcsufcscJhMuavonf/
tb,fwefcdk;&Sif\ r[mukPmawmfrSvnf; rvdkyg/ tb,ftpGrf;owd? tb,f0dnmOfaumifrS vnf; rvdkyg/ usef;rmoefpGrf;aom tzdktrrsKd;a
phrsm;om vdktyfonf[k ,wdjywfajymMum;EdkifcJhavNyD/
xdkYaMumifhvnf; wpfcsdefcsdef ADZynmudk vufukefEIdufvmrnfhtcgwGif taumif;qHk;ADZrsm;jzifh taumif;qHk;vlom;rsm;udk zefwD;xkwfvkyfEdkif&eftwG
uf tcsKdUtcsKdUaom vlom;BuD;rsm;\ ADZydk;wdkYudk odk avSmifaeMuavNyD/
uJhodkY vlom;tzdkESifh vlom;trwdkY\ ADZrsKd;aphrsm;udkt&if;cH vljzpfvm&oltwGuf tb,f odkYvQif BudKwifjy|mef;csufrsm; yg&SdcJhtHhenf;/ vl
aumif;jzpfapownf;? odkYr[kwf vlqdk;jzpfapownf;? vlowform;jzpfapownf;? odkYr[kwf olawmfpifjzpfapownf; ponfjzifh tb,folu trdefYjyefwrf;
cs rSwfxm;rnfenf;/
pifppf ,if;wefzkd;ydkif;qkdif&m b0rsm;? *kPfodumESifhNyD;aom b0rsm;onf vltjzpf arG;zGm;vmNyD; onfhaemufydkif; vkyfEdkifudkifEdkif? ajymEkdifqdkEdkif? M
uHEdkifpnfEdkifonfhtcgrS jzpfxGef;vm&jcif; jzpfayonf/
vlonf arG;zGm;vmonfrStpjyK vlYtodkif;t0dkif; usifvnf&onf/ ywf0ef;usif&Sd vlom;wdkYESifh aygif;oif;qufqH&onf/ wpfudk,fwnf;ae
r&/ tazmfrJhtouf&Sif r&/ xdkokdY rdrdESifhrsKd;EG,fwlvlom;wdkY aygif;oif;qufqH&mwGif ajcESifh vufESifh udk,fESifh udk,fxdvufa&muf qufqH&onfvnf; &Sd
onf/ EIwfjzifh qufqH&onfvnf; &Sdonf/ pdwfjzifhMuHpnf&onfvnf; &Sdonf/
,if;okdY ukd,f? EIwf? pdwfjzifh aygif;oif;qufqH&if; vl\tESpfom&onf yHkay:vmjcif;jzpfayonf/ vlaumif;b0? vlqdk;b0 yHkay:vm\/ vl,k
wfrmb0? olawmfpifb0 yHkay:vm\/ xdkYaMumifh jzpfwnfrIu tvsif? tESpfom&uaemuf [laompum;onf wpfxpfcs rSefuefvSayonf/
b0ordkif;onf vljzpfwnfonfrS tpjyKavonf/ tb,fhaMumifhqdkaomf b0udk zefwD;ay;onfh trIwdkYudk vljzpfNyD;rS pwifjyKvkyfaomaMumifh jz
pfonf/
vlonf arG;zGm;onfrStpjyK rsKd;EG,fwlvlom;wdkYESifh aygif;oif;qufqH&mwGif udk,frI? EIwfrI? pdwfrI[laomuHwdkYudk jyK&av&m ,if;uHwdkY\ t
usKd;qufb0wdkYonfvnf; xufMuyfruGm jzpfxGef;vm avonf/ uHaumif;jyKvQif vlaumif;b0 csufcsif;&\/ uHqdk;jyKvQif vlqdk;b0 csufcsif;&\/ rnf
odkYrS a&Smif wdrf;r&/ vTJz,fr&/ uHupDrHonfhtwdkif; b0ordkif; yHkay:ae&avonf/ xdkYaMumifh qdk;&Gm;aomb0wdkY\ ordkif;udk jyefvnfppfydkif;MunfhvQif
atmifygtwdkif; awGUjrif&ayvdrhfrnf/
Page | 28

uHqdk;wdkYudkvkyfvQif jzpfay:vmrnfh b0qdk;qif;&Judk rodjrifjcif;aMumifh rSm;,Gif;aomuHqdk;wkdYudk vkyfrd? rSm;,Gif;aomuHqdk;wdkYaMumifh rSm;,Gif;ao


m b0ifusrIrsm;jzpf? rSm;,Gif;aomb0ifusrIrsm;aMumifh rSm;,Gif;aom kyf? emrf? cEmESifh tmHkcH t*Fgrsm;jzpf? rSm;,Gif;aomtmHkcHt*Fgrsm;u tmHkwdkYESifhxdawGUN
yD; cHpm; rIrsm;jzpf? cHpm;rIrsm;aMumifh wyfrufpGJvrf;rIrsm;jzpf? wyfrufpGJvrf;rIrsm;aMumifh aemufxyfuHrSm;rsm;udk jyefvkyf rd/
odkYjzifh udk,fvkyfonfhtvkyfu udk,fhudkjyefcdkif;NyD; uHqdk;aMumifhjzpf&onfh b0qdk;xJrS rkef;Edkif rxGufEdkif csmcsmvnfum yifyef;qif;&Jjcif;ESifh
om tazmfjyKae&avawmhonf/
b0ordkif;jzpfpOfudk vufawGUavmu&Sd jzpf&yfwdkYESifh xif[yfMunfhvQif ydkyDjyifayvdrfhrnf/ vlvdrf wpfa,muf\ b0ordkif;udk qef;ppfMunhf
ygpdkY/
vlESifhvlcsif; aygif;oif;qufqH&m rSefrSefuefuef ajymqdka&;onf tvGefta&;BuD;vSonf/ tb,f aMumifhqdkaomf ajymqdkrIonf vlom;wdkY t
"duqufoG,fa&;vrf;aMumif; jzpfaeaomaMumifhyif/ xdkYaMumifh pum;ajzmifh pum;rSefjzpfygrS vkyfief;vnfywfrI acsmarGUrnfjzpfonf/ vdrfvnfvSnfhywfajymq
dkygu vkyfief; rsm; txpfxpf taighaighjzpfNyD; epfemqHk;HI;rIrsm; jzpfvmayvdrfhrnf/
vdrfnmrIaMumifh jzpfyGm;&aom'kursm;rSm rsufpda&SUwGif jrifrqHk;Edkifatmif jzpf&ygonf/ odkYaomf vdrfnmjcif;\ qif;&J'kuudk vdyfywfvnfatm
ifrodolonf vdrfvnfjcif;jzifh aumif;usKd;&vdrfhEdk; vGJrSm; odjrifNyD; vdrfnmrIudk jyKavawmhonf/
odkY vdrfvnfvdkufonfESifh vdrfvnfrIudk b0ifusoGm;NyD; ol\kyfydkif;ESifh pdwfydkif;qdkif&mwdkYwGif e*dk rlvESifhrwlaom ajymif;vJrIrsm; jzpfyGm;oGm
;avonf/ ol\ tmHkcHt*Fgrsm;jzpfMuaom rsufpd? em;? ESmacgif;? vQm? udk,fESifh pdwfwdkYwGif vdrfvnfjcif;\ tpGrf;owdrsm; vdrf;usHoGm;avonf/ omref
vlom;\ omref rsufpd r[kwfawmh/ vlvdrfrsufpd jzpfoGm;\/ vlvdrfem; jzpfoGm;\/ vlvdrfESmacgif; jzpfoGm;\/
,if;ajymif;vJvmaom tmHkcHt*Fgrsm;jzifh tmHkrsm;udk xdawGUav&m cHpm;rIrsm; jzpfvmMuonf/ olonf ,if;jzpfyGm; aom cHpm;rIwdkYudk auseyf
ESpfoufrdavonf/ odkYjzifh wyfruf pGJvrf;jcif;rsm;vnf; jzpfvmonf/ xdkwyfrufpGJvef;jcif;rsm; aMumifhyif avsmhyg;aysmufysufoGm;aom cHpm;rIrsm;udk aem
uf xyfwpfzef &&SdpdrfhaomiSm vdrfvnfjcif;trIudk xyfjyKMujyef onf/
yxrtBudrfu rnfonfhtaMumif;aMumifh vdrfonfjzpfap? 'kwd,tBudrfrSpum; vdrfnmpOf awGU xdcHpm;&rIrsm;udk wyfrufpGJvrf; xyfxyfNyD
; vdrfnm&jcif;jzpfayawmhonf/ rodvdrf? vdrfonfudkauseyf? auseyfojzifh xyfvdrfcsif? vdrfcsifojzifhvdrf ponfjzifh vdrfnmjcif;oHo&mrS rxGufajrmufEdk
ifawmhbJ vdrfNyD; &if;vdrfcsif&if;? vdrfcsif&if; xyfvdrf&if;jzifh vlvdrfBuD;b0odkY a&mufrSef;rod a&muf&Sdvmayawmhonf/
xdktcsdef ol\pdwfonf vlvdrfpdwfBuD; vHk;vHk;jzpfaeum awGUolwdkif; jrifolwdkif;udk vdrfzdkY&ef MuHpnfaeouJhodkY ol\kyfonfvnf; vlvdrfkyfB
uD; vHk;vHk;jzpfum rsufpduvnf; vdrf&efMunfh? em;uvnf; vdrf&efem;axmif ponfjzifh jzpfoGm;avawmhonf/ vdrf&onfht&omudk wyfrufjcif;jzifh tjrJw
rf;vdrf&ef tm;xkwfaeaom vlvdrfb0onf tjrJwrf;vnf; wxdwfxdwfwvefYvefY jzpfae&ayonf/
vlvdrfwpfa,muftzdkY vlvlcsif; aygif;oif;qufqHrIvnf; ysuf,Gif;cJhNyDjzpfojzifh vlYty,fcHb0odkY usa&mufum yifyef;qif;&Jjcif;BuD;pGmjzifh ao
qHk;&zdkYom &Sdavawmhonf/ b0ordkif;onf txufygtwdkif;yif jzpfaeayonf/ vlowform;b0? olcdk;b0? rk'drf;wEb0? vlvdrfb0? qJqdkolb0? twif;
tzsif;ajymol b0? ukef;wdkufolb0? olwpfyg;ypnf;udk rw&m;&,lvdkolb0? olwpfyg;udk zsufqD;vdkolb0? vludk wvGJ wacsmf xifjrifaeolb0 ponfh
b0rSm;rsm;onf rodrIaMumifhjyKrdjcif;wnf;[laom uHqdk;uHrSm;wdkYaMumifh aygufzGm;vm&jcif; jzpfayonf/
uHqdk;uHrSm;wdkYaMumifh vlwdkYonf ysufpD;aomb0? qif;&Jaomb0? udk,fhudk,fudk,f ykdifpdk;jcif;r&SdbJ b0rSm; csmcsmvnf&aomb0? tESpfom&u
if;rJhaom b0rsm;odkY usa&mufae&avonf/ okdYqdkvQif ,if; b0qdk;wdkYrS vGwfajrmufatmif rnfodkYusifhMuH&rnfenf;/
pifppf uHrSm;ojzifh b0qdk;odkYusa&muf&jcif;onf tema&m*gwpfckudk rodEdk;em; vufcHrd&mrS tem a&m*g&Sifb0odkY usa&muf&jcif;ESifh tvm;o
Pmefwlayonf/ tema&m*gudk tema&m*gtjzpf odjrifrnf/ tema&m*g pGJuyf&aomb0udk tjypfjrifrnfqdkvQif tema&m*gudk z,f&Sm;Edkifrnf jzpfayonf/
uHrSm;wdkYonf tema&m*grsm;yif jzpfayonf/ ,if;uHrSm;wdkYaMumifh jzpfvm&onfh b0trSm;wdkYudk vnf; a&m*gonf b0udk pufqkyfovdk puf
qkyf&rnfjzpfonf/
odkYqdkvQif rdrdwdkYonf uHrSm;wdkYESifh wpfpwpfpuif;uGmNyD; rdrdwdkYrSmpGJuyfaeonfh b0qdk;rsm;vnf; uif;&Sif;yaysmufoGm;rnf jzpfayonf/
Page | 29

t"durSm xdkxdk uHtrSm;wdkYaMumifh jzpf&aomb0qdk;wdkYudk trSeftuefIjrifzdkY jzpfonf/ todmPf pGJaeatmif jywfjywfom;om;a0zefxm;zdkYjzpf


onf/ vlowform;b0udk raumif;jrifEdkifvQif rnfonfhtcgrS vlowfonfhuHudk usL;vGefrdrnfr[kwfyg/ vlvdrfb0udk qif;&J[kjrifEdkifvQif rnfonfhtcgrS
vdrfnmonfh uHudk usL;vGefrdrnf r[kwfyg/ olcdk; "m;jyb0udk ysufpD;jcif;[k odjrifEdkifvQif rnfonfhtcgrS cdk;0Sufvk,uf onfhuHudk usL;vGefrdrnfr[kwfy
g/ b0rSm; b0qkd;wdkY\ qif;&Jjcif;trSefudk odjrifaeoa&GU b0qdk; b0rSm; oHo&mtwGif; b,fawmhrS oufqif;usa&mufrnf r[kwfyg/
odkYjzifh b0oHo&mrS vGwfajrmufjcif;&oudk cHpm;&rnfjzpfygonf/ xdwfvefYaMumuf&GUH&rIuif;NyD; Nidrf;csrf;&rnf jzpfygonf/ vltcsif;csif;aygif
;oif;&m tqifajyacsmarGUaeNyD; om,mpdkjynfaernf jzpfygonf/
vlom;\b0ordkif;onf vlom;\rodrdkufrSm;rIaMumifh tnpftaMu;txyfxyf ayusHaeonf/ aoG; tvdrf;vdrf; pGef;xif;aeonf/ xdkYaMumifhv
nf; ordkif;q&mBuD;*pfbGefu ]ordkif;onf vlYabmifavmuBuD;\ &mZ0wfjypfrIBuD;rsm;? rodrdkufrJrIrsm;? uHqdk;rdk;arSmifusrIrsm;udk rSwfwrf;wifxm;jcif;omwnf
;}[k qdkcJhjcif;jzpf ayonf/
odkYaomf rdrdwdkYonf todynmESifhvlom;rsm; jzpfMuukef\/ rdrdwdkY\b0ordkif;onf rdrdwdkY\uHrsm;jzifh a&;jc,fxm;jcif;omjzpfaMumif; odjrifaeNyD;
vnf; jzpf\/ xdkYaMumifh rnf;npfaomb0ordkif;udk jzLpifaomb0 ordkif;jzpfatmif aq;aMumoefYpifa&;rSm rdrdwdkY\wm0efom jzpfayonf/
vlwdkif;vlwdkif; rdrdwdkY\b0ordkif;udk jzLpifoefY&Sif;pGm a&;jc,fMurnfqdkvQif tem*wfvlYordkif;onf arwmw&m;jzifhNyD;aom Nidrf;csrf;a&;ordkif; jz
pfayvdrfhrnfwnf;/
***

rdrdudk,fudk jyefvnf&&Sdjcif;
vlom;onf tjynfht0 arG;zGm;jzpfxGef;vmjcif; rwdkifrDyif aoqHk;oGm;wwfacs\/

(tJ & pf z &G e f )


rdrdukd,fwGif yl;0ifpGJuyfvmaom tpGJb0rsm;udk rdrdukd,f[k vGJrSm;pGmrSwfxifaeonfhtwGuf vlom; onf tppftrSefjzpfaom rdrdukd,fudk arhaysm
uf qHk;IH;oGm;avonf/ tpGJb0rsm;onf rdrd\arG;&myg jzpfonf [kvnf;aumif;? azsmufzsufacscRwfr&Edkifonfh yifudkobm0jzpfonf[kvnf;aumif; vuf
cHxm;rd\/ odkYjzifh tpGJb0rsm;udk rdrdudk,fydkiftjzpfvnf; pGJ,lodrf;ydkufxm;\/ rdrd\tESpfom&tjzpfvnf; jrwfEdk;apmifh a&Smufxm;\/
rdrdonf todmPfcsKdUwJhrIudk tcGifhaumif;,l eef;&vmaom tpGJb0uvnf; ol\vTrf;rdk;rIatmuf odkY a&mufvmonfESifh trsKd;rsKd;aom nOf;y
ef;ESdyfpufrIwdkYudk jyKvkyfygavawmhonf/
tpGJb0udk rdrdukd,f[k vGJrSm;odjrifaeMuonfh rdrdwdkYvlom;rsm;onfvnf; ,if;tpGJb0wdkY\ yl;uyf zrf;pm;rIudk vnfpif;om cHae&avawmho
nf/ &efoludk &efol[krodHkru rdrdESifh wpfom;wnf;xm;rdaom tcg &efol\yl;owfonfh'Pfudk vnfpif;cHae&ouJhodkYwnf;/
rdrdukd,fwGif yl;uyfvmaomtpGJrsm;onf tyya,m*rsm; jzpfMuonf/ tyya,m*[lonfum; zrf; pm;wwfaom t&mrsm;om jzpfonf/ yl;uyf
cH&oltm; w&d&d0g;rsKdwwfaom t&mvnf; jzpfonf/ onfvdkESifh tyya,m*\atmufodkY a&mufolrSeforQonf ysufpD;&awmhonf/ qkwf,kwf&awmhonf/
aus;uRefb0 jym;jym;0yfae&awmhonf/
tyya,m*yl;0ifaeonfh vlom;onf pm;yifpm;&aomfvnf; rnfonfhtcgrS 0vifonfr&Sd? tjrJ wrf; qmavmifrGwfodyfaeonfom jzpfonf/
0wfyif0wf&aomfvnf; b,fawmhrS vHkjcHKonfr&Sd? tjrJwrf; csKdUiJhaeonfom jzpfonf/ aeyifae&aomfvnf; b,fawmhrSpdwfcs&onfr&Sd? tjrJwrf; ylyifpdk;&drf
aeonfom jzpfonf/ tpm;tpmrSeforQ? t0wftqifrSeforQ? taetxdkifrSeforQwdkYudk tyya,m*uom pm;oHk;ypfae onfomjzpf&m olYrSm tjrJwrf;iwfrG
wf acgif;yg;ae&ayawmhonf/
iwfrGwfqmavmifjcif;ESifhom touf&Sifae&avaom vlom;onf rnfonfhtcgrS jynfh0Nidrf;csrf; onfr&Sd/ rnfonfhtcgrS jynfh0Nidrf;csrf;onfr&Sd
/ rnfonfhtcgrS at;jrwnfNidrfonfr&Sd/ rnfonfhtcgrS wdk; wuf&Sifoefonfr&Sd/ ol\b0rSm &Sifvsufao&aom b0rsKd;yifjzpfawmh\/
Page | 30

wyfrufpGJvrf;jcif;aMumifh tpGJb0rsm;onf yl;uyfvmjcif;jzpfayonf/ umr*kPft&omrsm;udk wyf rufpGJvrf;aomf umrudkpGJaomb0rsm; (0g)


umrb0rsm;onf rdrdwdkYudk,fwGif yl;uyfvmygonf/ kyfudk wyf rufpGJvrf;aomf kyfudk pGJaomb0rsm; (0g) lyb0rsm;onf rdrdwdkYudk,fwGif yl;uyfvmygo
nf/ kyfrJhudk wyfruf pGJvef;aomf kyfrJhudkpGJaomb0rsm; (0g) tlyb0rsm;onf rdrdwdkYudk,fwGif yl;uyfvmygonf/
wyfrufpGJvrf;jcif;&Sdaeoa&GU vlom;pifppfjzpfaevsufu umr? ly? tlywnf;[laom bHkoHk;yg;wGif wvnfvnfjzpfNyD; rdrdwdkYpGJvrf;&mb0rsm;ae
muf waumufaumufvdkufygae&onf/ tpGJb0aESmifBudK;iifav onfhtwdkif; armif;ESifwGef;xdk;jcif;udk cHae&onf/ tpGJb0\tkyfpD;rIatmufwGif vlom;\*kPf
&nfonf vGifh aysmufarS;rSdefoGm;&avawmhonf/
xif&Sm; odompdrfhaomiSm t&uform;b0wnf;[laom umrpGJb0udk OyrmxkwfaqmifjyygthH/
vlwpfa,mufonf arG;uwnf;u t&uform;tjzpf arG;zGm;vmjcif;r[kwfyg/ t&ufraomuf ao;ciftxd olonf t&uform;tjzpfudk ra&m
uf&Sdao;ay/ ol\ cEmudk,fonfvnf; t&ufaopm uyfa&mufjcif;r&Sdao;onfh yuwdoefYpifaomcEmudk,f jzpfygonf/
xdktcsdefonf t&ufpGJb0 uyfa&mufjcif;r&Sdao;onfhtcsdef jzpfonf/ xdkYaMumifh t&ufpGJb0\ zrf; pm;jcif;udk rcH&ao;aomtcsdef jzpfonf/
t&ufudkraomuf&vnf; bmrSrjzpfao;/ t&ufudkvnf; rwyf ruf rpGJvrf;ao;/ t&uf\ zrf;pm;rIaMumifh vlusifh0wfrsm;vnf; rysufjym;ao;/ t&ufpGJ
b0onf olYukd,f wGif ruyfa&mufao;[k qdk&ygvdrfhrnf/
odkYaomf t&ufpGJb0\ qif;&JtrSefudk rodao;oa&GUum; wpfcsdefcsdefwGif olonf t&ufudk csrf;om okc&vdrfhEdk; arQmfudk;csufjzifh aomufrdyga
wmhonf/
wcsKdUurl odkYpaomufrdjcif;onf taygif;toif; ywf0ef;usifwdkYaMumifh jzpf&onf[k taMumif;jy Muygonf/ taotcsmwGufppfaomfum; y
wf0ef;usifaMumifh r[kwfyg/ rdrdwdkY\ ynmmPf csdeJYaomaMumifh jzpfygonf/
ynmmPfcsdeJYaomaMumifh t&uf\&oudk taumif;xifrdygonf/ taumif;xifrdaomaMumifh aomufoHk;rdygonf/ onfvdkaomufoHk;rdaomtcg
t&ufuay;onfh ,pfrl;jcif;a0'emudk taumif;tjzpf odrf;ydkufcHpm;rdygonf/ onfvdkESifh t&ufa0'emudk wyfrufpGJvrf;rdygonf/ ,if;odkY wyfrufpGJvrf;
rIaMumifh t&ufpGJb0onf rdrdukd,fwGif yl;uyfvmygawmhonf/
yxrwGif t&ufpGJaomb0onf rodromrQom jzpfonf/ taygif;toif;ESifhawGU aomufrdolu taygif;toif;ESifhawGUvQif aomufcsifpdwfay:
vmonf/ xdktcg xyfaomufrdygonf/ pD;yGm;a&;tqifrajy jzpf aomufrdolu tqifrajyonfhtcgrsKd;wGif xyfaomufrdygonf/ tvkyfwGifyef; aomuf
rdolu tvkyf yifyef;onfhtcg xyfaomufrdygonf/
pOD;qHk; aomufrdpOfu tajctaersKd;ESifhMuHKonfhtcgrSom aomufrdwwfojzifh t&ufpGJb0rSm xif &Sm;jcif;r&Sdwwfao;yg/
odkYaomf wjznf;jznf;ESifhum; ,if;t&ufpGJb0onf xif&Sm; xif&Sm;vmygonf/ taygif;toif;awGU vnf; aomufovdk taygif;toif;rawGUv
nf; aomufvmygonf/ tqifrajyvnf;aomufovdk tqifajy vnf; aomufvmygonf/ tvkyfyifyef;vnf; aomufovdk tvkyfem;ocdkufvnf; aomufv
mygonf/ pdwf npfvnf;aomuf? pdwfaysmfvnf;aomuf? pdwfqkd;vnf;aomuf? pdwfaumif;vnf;aomuf b,fvdktajctae rSmrqdk aomufrdvmygonf/
t&ufpGJb0u wjznf;jznf;ESifh tcsdefjynfh yl;uyfvmawmhonf/
t&ufuay;aom&oudk odrf;ydkufjrwfEdk;jcif;jzifh t&uform;b0udkvnf; jrwfjrwfEdk;Edk;cH,lawmh onf/ t&ufaomuf&jcif;udk raumif;rxifHkrQr
u t&ufaomuf&jcif;\ aumif;jrwfyHkwdkYudkyif Nrdefa&&Sufa& ajym0Hhvmavonf/ t&uform;taygif;toif;rsm;ESifhvnf; aysmfarGUvmonf/ t&ufjrwfEdk;&if;
jrwfEdk;&if; t&ufonf b0\tESpfom&tqifhodkY a&muf&Sdvmawmhonf/
xdktqifhwGif t&ufaomuf&zdkYtwGuf bmudkrqdk vkyf0Hhvmonf/ om;r,m;udk pGefYypf&rnfvm; pGefY ypf0Hhonf/ tvkyftudkifudk ysufuGuf&rnf
vm; ysufuGuf0hHonf/ uwdu0wfudk csKd;azmuf&rnfvm; csKd; azmuf0Hhonf/ tqHk;pGeftm;jzifh owfjzwf cdk;0Suf&rnfvm; owfjzwf ckd;0Suf0Hhonf/ t&ufpGJ
b0u vHk;0zrf; pm; tkyfpD;oGm;NyD jzpfavonf/

Page | 31

odkYaomf t&ufpGJb0\ zrf;pm;jcif;udkcHae&onfh vlom;onfum; rdrdukd,fudk tqHk;IH;cHae&onf[k roday/ t&ufpGJb0[laom tyya,m*u


rdrdwGif yl;uyfaejcif;udkvnf; roday/ t&ufpGJb0onfyif rdrd\b0jzpfonf[k xifaerdonf/ rdrdonf t&uform;? t&uform;onf rdrd[k rdrdESifht&uf
orm;udk ruGJ rjym; wpfom;wnf; pGJrSwfaerdonf/
onfvdkESifh ya,m*udk cGmxkwf&rnfudkvnf; rodawmh/ t&uform;b0udk rdrdb0tjzpf? t&ufpGJ udk,fudk rdrdukd,ftjzpf pGJ,lodrf;ydkuf&if; t&
ufpGJb0u ESdyfpufonfhtwkdif; cHpm;&if; ysufpD;usqHk;&avawmh onf/
onfrSm xif&Sm;aom tpGJb0wpfck uyfa&mufzrf;pm; ESdyfpufyHkyif jzpfayonf/
rdrdwdkYvlom;rsm;onf arG;zGm;onfrSpyif xdkxdk tpGJrsKd;pHkudk rdrdwdkYudk,fwGif uyfa&mufapcJhMuonf/ tpGJwdkYu ESdyfpufonhf qif;&J'kuwdkYudk rod
rjrifEdkifcJhjcif;aMumifh rdrdwdkYudk,fwGif ,if;tpGJb0rsm;udk tuyf a&mufcHcJhMuonf/ ,if;tpGJb0wdkYudk tuyfa&mufcH&if; Mumvmonfhtcg ,if;tpGJwdkYudkyif
rdrdwdkY\ b0rSef tjzpf xifrSwfrSm;vmcJhonf/ arG;&mygobm0[k xifrSwfrSm;vmcJhonf/
odkYjzifh ,if;tpGJb0rsm;rS kef;uefvGwfajrmufzdkYudprSm b,fvdkrSrjzpfEdkifaom udpwpfckvdk jzpfvm ayawmhonf/ tyya,m* tpGJb0uvTrf;rdk
;vmNyD; rlvyuwd rdrdwdkYudk,frSm aysmufuG,f epfjrKyfoGm;&ay onf/
txufu OyrmjycJhonfhtwdkif; t&ufpGJb0udk rdrdb0tjzpf odrf;ydkufrdvmMuonf/ aq;vdyfpGJ b0udk rdrdb0tjzpf odrf;ydkufrdvmMuonf/ bd
ef;bif;pGJb0udk rdrdb0tjzpf odrf;ydkufrdvmMuonf/ onf rSm xif&Sm;aomtpGJb0rsm; jzpfMu\/
umr*kPfb0rsm; kyfESifhkyfrJhpGJb0rsm;rSm ta&twGufudkvGefonf[kyif qdk&ravmuf rsm;jym;vSyg onf/ odrfarGUEl;nHhaomaMumifh tpGJb0[kyif
rxifEdkif&avmufatmif jzpfMuonf/
umr*kPfpnf;pdrfcsrf;omwdkYudk pGJvrf;aomaMumifh umrpGJb0\ uyfa&mufjcif;cH&olonf umr*kPf pnf;pdrfaemuf waumufaumufvdkuf&if; um
raus;uRefb0wGif usa&mufae&onf/ *kPfodeftausmftapm wdkYudk pGJvrf;aomaMumifh *kPfodefpGJb0\ uyfa&mufjcif;cH&olonf *kPfodeftausmfapmwdkYaem
uf waumuf aumufvdkuf&if; *kPfodefaus;uRefb0wGif usa&mufae&onf/ wefcdk;tmPmwdkYudk wyfrufpGJvrf;aom aMumifh wefcdk;tmPmpGJwdkY\ uyfa&muf
jcif;cH&olonf wefckd;tmPmaemuf waumufaumufvdkuf&if; wefcdk; tmPm aus;uRefb0wGif usa&mufae&onf/
tpGJb0uyfa&mufcH&olonf rSefonf? rSm;onf? aumif;onf? qdk;onfudkrjrifEdkifbJ rdkufuef; ysufpD;&yHkudk aemufxyfOyrmwpfckjzifh aqmifjyygOD
;rnf/
cdk;jcif; 0goemxHkoludk apm&euwfESifh ,SOfarG;vmol[k qdkwwfMuygonf/ tpGJb0yl;uyfvmyHkukd em;rvnfojzifh N*dK[feuwfaMumifh olcdk;jzpf
vmonfESifh xifrSwfrSm;aeMujcif; jzpfonf/
pifppf vlwpfa,muf olcdk;jzpfvmonfrSm cdk;jcif;trIudk jyKNyD;onfhtcsdefrSom tpjyKavonf/ cdk;jcif; trIudk rjyKcifurl olonf vlaumif;omjz
pfonf/ olckd;r[kwf/ xdkYaMumifh ckdk;jcif;trIudk vkyfzdkYrajymESifh bm pdwfapwemrS r&Sdwwfao;aom arG;uif;pudk olckd;tjzpfowfrSwfjcif;um; vHk;0rSm;,Gif;o
nf[k qdktyfonf/
olcdk;b0onf arG;uwnf;uygvmonfr[kwf/ cdk;jcif;trIudkjyKvdkufonfrS tpjyK pGJuyfvmjcif; jzpfonf/ ,if;tpGJb0onf rdrdwGif udk,fcHt
m;enf;onfhtwGuf uyfa&mufvmjcif; jzpfygonf/ tb,fodkY ukd,fcHtm;enf;oenf;/
olwpfyg;\ypnf;udk ckd;,lygu ]ysufpD;qkwf,kwfaom olcdk;b0odkYusa&mufum vltm;vHk;ESifh uGJjym; qefYusifaomoltjzpfodkY a&muf&Sdjcif;qif;&J
udk cHpm;&vdrfhrnf}[k rodjcif;rSm udk,fcHtm;enf;jcif; jzpfygonf/
,if;odkY udk,fcHtm;enf;yg;onfhtcg olwpfyg;ypnf;udkcdk;,lvQif aumif;usKd;csrf;omrsm; jzpfyGm;cHpm;& vdrfhrnf[k vGJrSm;aomodjrifjcif;u vIHYaq
mfvmygonf/ wGif cdk;jcif;trIudk jyKrdvmygavawmhonf/
cdk;NyD;onfhaemufwGifum; cdk;jcif;udk auseyftm;& b0ifusrIvnf; wpfqufwnf; jzpfyGm;vmygonf/ ,if;odkY b0ifusrIu cdk;jcif;trItm; wyfr
ufpGJvrf;jcif;udk jzpfay:apavonf/ ,if;odkY wyfrufpGJvrf;jcif; aMumifh xyfumwvJvJ cdk;rdcdk;rdaeygonf/ onfyif cdk;rIb0u vTrf;rdk;vmyHkjzpfonf/

Page | 32

rcdk;ciftcsdefu olYcEmudk,frSm yuwdoefYpifaomcEm jzpfygonf/ cdk;rIjyKNyD;onfhaemufwGifum; rlv cEmudk,fwGif cdk;rIb0onf uyfa&mufvmy


gonf/ xdkYaMumifh roefYpifawmhyg/ kyfuvnf; roefYpifawmhonfh enf;wl pdwfuvnf; roefYpifawmhyg/ kyfu npfnrf;vmonfhenf;wl pdwfuvnf; npf
nrf;vmygonf/
cdk;jcif;trIudk jyKzefrsm;vmonfESifhtrQ ol\ yuwdkyfrSm olcdk;kyftoGifodkY ul;ajymif;vmygonf/ ol \rlvpdwfrSmvnf; olcdk;pdwfodkY ul;ajymif;
vmygonf/ onfrSm cdk;jcif;aMumifh tpGJkyf tpGJpdwfrsm; xif&Sm; vm yHkjzpfonf/
odkYaomf tpGJb0\ zrf;pm;jcif;aMumifh tarharhtavsmhavsmhjzpfaeolu rl&if;tpGJb0udkyif rdrdb0 tjzpf cH,laeygawmhonf/ ajymif;vJvmaom
olcdk;kyfudk rdrd\ yuwdkyftjzpf cH,laeygonf/ ajymif;vJvm aom olcdk;pdwfudkvnf; rdrd\yuwdpdwftjzpf cH,laeygonf/
onfvdkESifh olcdk;b0udk rdrdb0tjzpf cH,lrdav&m aemufqHk; olcdk;b0onfyif olYtwGuf wefzdk;xm; p&m jrwfEdk;odrf;ydkufp&m jzpfvmonf/ cdk;
&jcif;udk tjypfrjrifHkru *kPfyif,lvmonf/ cdk;rIatmifjrifcJhyHk wdkYudk od'dwifvmcJhonf/ olcdk;b0 BuD;us,fonfxuf BuD;us,fatmif BudK;pm;vmcJhonf/
cdk;rIpGJb0u vHk;0vTrf;rdk;oGm;jcif; jzpfonf/
cdk;rIpGJb0u vHk;0vTrf;rdk;oGm;onfhtcg olYrSm rcdk;&raeEdkifatmif jzpfygawmhonf/ t&ufpGJaom olonf t&ufudk raomuf&vQif aerxdxdkifro
m jzpf&bdouJhodkY ckd;rIpGJolonfvnf; rcdk;&vQif pm;r0if tdyfraysmfatmif jzpfvm&ayawmhonf/
onfvdkESifh *kPfodumqdkonfudkvnf; rpOf;pm;Edkif? vla&SUola&SUudkvnf; ra&SmifEdkifjzpfNyD; cdk;&rS auseyfonfhtqifh (Klepthmanic)odkY a&muf&Sdvma
vawmhonf/
onfrSm aumif;usKd;okc &vdrfhEdk;xifrSwfrSm;um cdk;rdvdkufonfrSp aemufqHk; cdk;rIpGJb0BuD;u BuD;onfxuf BuD;rm;vmNyD; rdrd\ jzLpifoefY&S
if;aom rlvcEmudk,f aysmufqHk;oGm;&yHk jzpfonf/
olcdk;b0onf arG;&mygr[kwf/ N*dK[feuwfu zefwD;onfvnf; r[kwfyg/ tb,f0ef;usifurS taMumif;jyKonfvnf; r[kwfyg/ rdrd\ todm
Pfudk,fcHtm;enf;rIaMumifh rdrdukd,fwGif uyfa&mufvmonfh tyya,m*BuD;om jzpfygonf/
,if; tyya,m* tpGJb0\ zrf;pm;csKyfaESmifrIaMumifh e*dkrlv vGwfvyfaomrdrdukd,fonf olcdkif; &mvkyf&aom aus;uRefb0 a&muf&SdoGm;jcif;jz
pfonf/ onfMum;xJ ,if;uJhodkY aus;uRefb0odkY a&muf&Sdjcif; udk rdrdb0tjzpf odrf;ydkufjyefav&m ,if;tpGJb0onf BuD;onfxufBuD;vmNyD; rdrdukd,fonf
vnf; uRefpkyf onfho&ufaphqdkouJhodkY pkwfcsmonfxuf pkwfcsmvmavawmhonf/
todmPfudk,fcHtm;enf;ojzifh rdrdwkdYukd,fwGif uyfa&mufpGJrDSum ESdyfpufnOf;yef;rIjyKaom tpGJb0 rsm;pGmwdkYwGif txufujycJhaom rl;,pfpGJrIb
0? 'kpdkufpGJb0uJhodkY xif&Sm;onfhtpGJb0rsm;vnf; yg0if tvGefodrfarGUNyD; odEdkifcJaom tpGJb0rsm;vnf; yg0ifygonf/
ay;urf;pGefYMuJrIpGJb0? apmifhxdef;rIpGJb0? yGm;rsm;rIpGJb0 ponfh tpGJb0rsm; jzpfonf/ 'gepGJb0? oDvpGJb0? bm0empGJ b0[k qdk&ygrnf/ ,if
;wdkYtxJrS txif&Sm;qHk; 'gepGJb0udk azmfjyygrnf/
ay;urf;pGefYMuJjcif;\ &nf&G,fcsufrSm ywf0ef;usif csKdUwJhae tqifrajyrIudk rdrdwGifydkaeaom t&mjzifh jznfhpGufum tqifajyapa&;om jzpfo
nf/ tqifrajyjzpfaeaom b0wlvlom;wpfOD;OD;udk rdrdwGif ydkaeaomt&mjzifh jznfhpGufulnD tqifajyapa&;om jzpfonf/
xdkYaMumifh tqifrajyrIudkawGUvQif tqifajya&;udk &nf&G,fNyD; rdrdwwftm;orQ ulnDyHhydk;jcif;onf ay;urf;rI tppftrSefjzpfonf/ ,if;tppftrS
ef ay;urf;pGefYMuJrIu rnfonfhtpGJ b0udkrS uyfa&mufap rnfr[kwfyg/ ,if;trIudkvnf; bmrSuyfNidpGJvrf;p&m r&Sdyg/ xdkYaMumifh &nf&G,fcsufrSefjzifh ay;
urf; pGefYMuJol onf ay;urf;pGefYMuJjcif;jzifh rnfonfhyifyef;qif;&JrIudkrS awGUMuHK&rnfr[kwfay/
odkYaomf ay;urf;pGefYMuJjcif;\ &nf&G,fcsufrSefudk rodao;olonfum; ay;urf;pGefYMuJjcif;ESifh pyfvsOf; vGJrSm;aomtjrifrsm; &Sdaewwfayonf/
ay;urf;pGefYMuJrIudkjyKvQif aemiftem*wfwpfwpfcsdef (,ckb0a&m aemifwrvGefb0yg) BuD;pGmaom pnf;pdrfcsrf;om *kPftausmftapmudk &&Sdvdrfhrnf[k
xifaeygonf/ xdkY aMumifh ay;urf;pGefYMuJrI\ &nf&G,fcsufrSm ,if;uJhodkY tem*wf pnf;pdrfcsrf;om *kPftausmftapm &&Sda&; [k ,lqaeygonf/
,if;odkY rSwfxif,lqaomaMumifhvnf; olwkdYonf tem*wfumvwGif pnf;pdrfcsrf;om *kPftausmf tapmudk &nf&G,f ay;urf;pGefYMuJrIudk jyKM
uukefavonf/ ,if;onf &nf&G,fcsufrSm;jzifh ay;urf;pGefYMuJjcif; yif jzpfonf/
Page | 33

&nf&G,fcsufrSefudk rodojzifh &nf&G,fcsufrSm;jzifh jyKrdavaom ay;urf;pGefYMuJjcif;trIu jyKol tpGJb0udk uyfa&mufapygawmhonf/ tb,hfaM


umifhqdkaomf trSeftuefudkrodbJ wvJGwacsmf arQmfrSef;NyD; vkyfvQif ,if;odkYvkyf&rIudk taumif;xifrSwfNyD; odrf;ydkufrdaomaMumifh jzpfonf/ ,if;okdY taum
if;xif rSwfum odrf;ydkufrIu &nf&G,fcsufrSm;jzifh ay;urf;jcif;udk xyfumxyfumvkyfapzdkY wGef;tm;ay;aeonfjzpf&m odkYjzifh olonf rdrdjyKaom'gerIuyfN
idNyD; tzefwvJvJvkyf&ef tm;xkwf&avawmhonf/ odkYyif 'gepGJ b0 uyfa&mufjcif;jzpfonf/
'gepGJb0a&mufvQif olonf tjrJwrf;'gerIjyKzdkYom qEjzpfaeawmhonf/ ywf0ef;usif vkdonf rvdkonfvnf; cGJjcrf;a0zefjcif;r&Sd/ rdrd ydko
nfrydkonfudk pOf;pm;qifjcifjcif;vnf;r&Sd/ tpGJb0u wGef; xdk;vIHYaqmfaeonfjzpfaomaMumifh rvdkbJvnf; ay;\/ rydkbJvnf; ay;\/ xdkYaMumifh ywf0ef;u
sifrSmvnf; ol\ay;urf;rIaMumifhyif uoduatmufrsm; jzpfvm&\/ olvnf; ta<u;awG vnfyif;qdkufvm\/ okdYaomf olurl onfrsm;udk *kpdkufrnfr
[kwf/ aemifwpfcsdefcsdef BuD;pGmaom pnf;pdrfcsrf;omrsm;? *kPftausmf tapmrsm; &vdrhfrnf[laom arQmfvifhcsufjzifh ol\ay;urf;rIudk b0iftusBuD; usaea
yonf/
ol\tjzpfrSm &nf&G,fcsufrSm;jzifh acsmif;qdk;aysmuf aq;pm;oluJhodkYjzpf\/ uGefrufomZif[laom acsmif;qkd;aysmufaq;\ &nf&G,fcsuftrSefrSm a
csmif;qdk;olrsm; acsmif;qdk;aysmufa&;om jzpfygonf/ ,if;udk rl; ,pfxdkif;rIdif;&ef &nf&G,fcsufjzifh aomufoHk;aomfum; aomufoHk;olwGif ,if;aq;udkpGJaomb
0odkY a&muf &Sd&ygonf/
acsmif;qdk;onfhtcg acsmif;qdk;aysmufa&; &nf&G,fcsufjzifhaomufaomf ,if;aq;onf tpGJb0udkjzpf aprnf r[kwfaomfvnf; &nf&G,fcsufrSm;jz
ifh aomufaomfum; tpGJb0udkjzpfaprnfrSm {uefjzpfonf/
,ckvnf; ay;urf;pGefYMuJjcif;'gerIudk &nf&G,fcsufrSm;jzifh vkyfrdojzifh tpGJb0 uyfa&mufcH&ygawmh onf/
'gepGJb0 uyfa&mufcH&olonf ay;NyD;&if;ay;csif&if;ESifh b,fawmhrS ay;tawmrowfEdkifawmhyg/ r&SdvQif &Sdonfudk aygifESHa&mif;csay;Hkru a
cs;iSm;yifay;vmygonf/ ray;EkdifvQif rpm;EdkifraomufEdkif pdwfqif;&Jvmygonf/
olrsm;u udk,fhxufay;Edkifurf;EdkifvQif rk'dwmjzpfum 0rf;ajrmuf&rnfhtpm; remvdk0efwdk jzpfvmyg onf/ rsm;rsm;ay;EdkifonfhtcgwGifvnf; rdrd
udk,fudk 'ge&SifBuD;tjzpf b0ifjrifhvmygonf/ rdrd ay;Edkifurf;Edkif aMumif;udk vlawG rododatmif aMumfjimurf;vmygonf/ ray;Edkifoludk tay:pD;ESifh tx
iftjrifao;pGm qufqHjyKrlvmonf/
onfvdkESifh ywf0ef;usifESifh rnDGwfEdkifaom vlvGefBuD;wpfOD;tjzpf a&muf&Sdvmonf/ 'gepGJb0u jyKpm;vdkufjcif;aywnf;/ todPfudk,fcHtm;
enf;oa&GU aumif;aumif;qdk;qdk; trsKd;rsKd;aomtrIwdkYonf rdrdwdkY udk,fwGif tpGJya,m*wdkYudk uyfa&mufaprnfom jzpfonf/ tpGJb0 uyfa&mufavwdkif;v
nf; anmifaphuyf aygufaomapwDonf wjznf;jznf;yif anmifyif\ 0g;rsKdzsufqD;jcif;udkcH&ouJhodkY rdrdwdkY\ yuwdoefYpifaom rlvcEmudk,fonfvnf; 0g;
rsdKzsufqD;jcif;'Pfudk cH&rnfomjzpfonf/ yifyef;qif;&JrIrsm;? qkwf,kwfusqHk; rIrsm;? tcsnf;ESD; tv[jzpfrIrsm;? wefzdk;avsmurIrsm;udk rvGJ{uef awGUMu
HKcHpm;&rnf jzpf\/
qHkvnfEGm;onf rnfrQ a&SUodkYoGm;apumrlvnf; aemufodkYomvQif wvnfvnf jyefa&mufaejcif;jzifh yifyef;qif;&Jjcif;udkom tazmfjyKae&ouJhodkY
tpGJb0\ uyfa&mufjcif;cH& olonfvnf; tb,frQ tvkyf awGvkyfaeapum tvkyfNyD;ajrmufjcif;&oudk cHpm;&rnfr[kwfbJ xGufaygufrJh tvkyf0uFyga
wm0,f w0J vnfvnfESifh yifyef;qif;&J&rnfom jzpf\/
rdrdwdkYonf rodrdkufrSm;rIjzifh tpGJb0rsm;pGmudk rdrdwdkYukd,fwGif uyfa&mufapcJhygonf/ t&ufpGJb0? aq;vdyfpGJb0? bdef;pGJb0? 'gepGJb0? ykwD;pGJ
b0? y&dwfpGJb0? "mwfpGJb0? y&rwfpGJb0? wefcdk;pGJb0? tmPmpGJb0? ewfpGJb0? N*dK[fpGJb0 ponfjzifh tpGJaygif;aomif;ajcmufaxmifudk rodEdk;em;vufcH
xm;cJhMu onf/
,if;tpGJb0rsm;udk rdrdwdkYukd,fwGif vufcHxm;NyD;vQif rdrdwdkYudk,ftvm; xifrSwfrSm;NyD; odrf;ydkufarG; jrLxm;Muonf/ rdrdwdkYydkifrsm;tjzpf arG;jrLa
pmifha&Smufxm;Muonf/ rdrdwdkY\tw? rdrdwdkY\tESpfom&? rdrdwdkY\ aqmufwnf&mtjzpf wefzdk;xm; jyKpkxdef;odrf;xm;Muonf/
onfvkdESifh tpGJb0rSm csmcsmvnfNyD; rdrdukd,ftppftrSefudk vufvGwfqHk;IH;ae&onf/ tpGJb0u jyKorQudk acgif;iHkYcH&if; uRefjzpfrSef;rod jzpfae
&onf/
Page | 34

,if;tpGJb0rsm;onf tu,f rdrdukd,fr[kwfyg/ rdrd \tESpfom& r[kwfyg/ rdrd\aqmufwnf&m r[kwfyg/ rdrdwdkYudk yl;0ifESdyfpufaeaomolpd
rf; jyify ya,m*rsm;om jzpfMuyg\/ &efolrsm;om jzpfMuyg\/ tema&m*grsm;om jzpfMuyg\/ 0ef xkyf0efydk;rsm;om jzpfMuyg\/
oifhudk,fudk oifodyg (Know
thyself)

[laompum;udk twefi,fjznfhpGufNyD; ajym&ygrnf/ oifh udk,fwGif yl;0ifuyfa&mufaeaom oifr[kwfonfht&mrsm;udk odyg[lwnf;/


rdrdwdkYtm; zrf;pm;ESdyfpufaeaom tpGJb0rsm;rS vGwfajrmuf&eftwGuf ,if;tpGJb0rsm;onf rdrdwdkY r[kwfygwum;[k jywfjywf&Sif;&Sif;odzdkYom

vdktyfygonf/ rdrdwkdYwGif yl;0ifvmaom tema&m*g ab;qdk;BuD; rsm;omjzpfyguvm;[k xifxifvif;vif;odzdkYom vdktyfygonf/


&efoludk &efol[kodvdkufonfESifh ,if;&efoludk rdwfaqGtjzpf odrf;ydkufrdjcif;rSvnf; wpfNydKifwnf; uif;&Sif;oGm;rnfjzpfygonf/ xdktcg &efol\
yl;owfjcif;'PfrSvnf; vGwfajrmufoGm;rnfjzpfygonf/
t&ufpGJb0onf ysufpD;aomb0? yifyef;qif;&Jaomb0? usqHk;aomb0? tcsnf;ESD;aomb0? puf qkyfzG,fb0 ponfjzifh t&ufpGJb0udk tjypfj
rifvmrnfqdkvQif rdrdodrf;ydkufxm;ojzifh uyfa&mufaeaom t&ufpGJb0onf cPrqdkif; uif;uGmoGm;rnfjzpf\/ t&ufpGJb0u rdrdukd,ftm; ESdyfpufyHk? tEdkif
usihfyHk? cRwfjcHKusatmif nOf;yef;yHkwdkYudk aphaphpHkpHkjrifatmif MunfhEdkifrnfqdkvQif t&ufpGJb0udk NiD;aiGUpufqkyfjcif; jzpfvmygrnf/ xdktcg t&ufpGJb0\ jyKp
m;rIudk tmcHEdkifrnf jzpfonf/
tpGJb0\ umv&SnfMum zrf;pm;xm;rIaMumifh tm;enf;qkwf,kwfaeaom cEmudk,fu tb,frQ wkefwkef,if,ifjzpfNyD; qEjyvmygaomfvnf;
t&ufpGJb0udk rdrdukd,fr[kwfaom? rdrdukd,fwGifyl;uyf rdrd tm;ESdyfpufaeaom tyya,m*tjzpf jrifEdkifrnfqdkvQif xyfNyD;aomufoHk;rdawmhrnf r[kwfyg/
avmifpmudk xyfumxyfumjznfhay;aejcif;aMumifh qufumqufum avmifuRrf;aeaomrD;onf avmifpm rxnfhbJ &yfqdkif;vdkufonfhtcgwGif rM
umrwif csKyfNidrf;oGm;ouJhodkY rSm;,Gif;aom &nf&G,fcsuf wkdYjzifh vkyfonfhtrIwdkYudk &yfqkdif;vdkufonfESifh tpGJb0onfvnf; csKyfNidrf;vGifhaysmufoGm;ygawmho
nf/
onfvdkESifht&ufpGJb0onf uif;pifoGm;NyD;vQif yuwdoefYpifaom rdrdukd,fudk &&Sdrnfjzpfonf/
tpGJb0udk rdrdukd,ftjzpf odrf;ydkufjcif;udky,fzsuf rdrdtm;ESdyfpufaeaom &efoltjzpf trSefodjrif jcif; todmPfjzifhom rdrdwdkYwGif pGJuyfaea
omtpGJb0rsm;udk oefY&Sif;y,fzsufypf&rnf jzpfonf/
tpGJb0rsm;udk aq;aMumoefYpifvdkufvQif rdrdwdkY\rlvcEmudk,fudk oefYoefY&Sif;&Sif; jyefvnf&&Sdrnf jzpfygonf/ ,ckjyef&&Sdaom cEmudk,fonfu
m; rlvxufyif ydkcdkifrmaeao;\/ tm;jynfhaeao;\/ tb,fh aMumifhqdkaomf rlvu cEmudk,fonf todmPfudk,fcHtm; uif;rJhaecJhaomaMumifh jzpfonf
/ ,if;uJhodkY todmPfudk,fcHtm; enf;aomaMumifhyif tpGJb0wnf;[laom tema&m*grsm; uyfa&mufvmcJhjcif; jzpf\/
,ckaomfum; rnfonfhtcgrS tpGrf;avsmhoGm;onfr&Sdaom todmPfudk,fcHtm;aq;udk rdrdcEm ukd,fwGif xdk;ESHxm;NyD;avNyD/ xdkYaMumifh rdrdudk
,fwGif tpGJb0? tyya,m*rsm; rnfonfhtcgrS0ifa&muf uyfpGJEdkifawmhrnf r[kwfyg/
odkYjzifh rdrdukd,fudk jyefvnf&&SdNyDjzpfaom vlom;onf xm0&vGwfajrmufNidrf;csrf;rIudk rsufarSmuf jyK&NyD[k &ifhusL;Edkifayawmhownf;/
***

vGwfajrmufcsrf;om
rdrdukd,fom vGwfajrmufrIudk &SmazGbd
vlwdkif;vlwdkif; udk,fhtusOf;axmif udk,faqmuf\/

(tuf ' G i f t mEd k ; \ tm&S w d k u f \ tvif ; a&mif uAsmrS )


vlonf qif;&Jr[kwf/ vluowfowf qif;&Juowfowf jzpfonf/ xdkYaMumifh vljzpfvm&jcif; onfvnf;aumif;? vltjzpf touf&SnfMum
tdkrif;pGmjzifh &Sifoef&yfwnf&jcif;onfvnf;aumif;? oufwrf; ukef aoqHk;&jcif;onfvnf;aumif; qif;&Jr[kwfay/
Page | 35

qif;&J[lonf vlwGifpGJuyfvmwwfaom uHqdk;uHrSm; (0g) tpGJb0a&m*gwkdY\ vuPmomjzpfonf/ uHqdk;uHrSm; (0g) tpGJa&m*gwpfckck vlwGif
uyfNidvmvQif yifyef;jcif;? ylavmifjcif;? pdk;&drfjcif;? aMumifhMujcif;? ylaqG;jcif;? ESvHk;pdwf0rf;rcsrf;ajrUjcif; paom qif;&JvuPmrsm; xif&Sm;ay:vGifvmonf/
xdkYaMumifh xdktpGJ b0a&m*gudk tjrpfjywfatmif ukorypfEdkifvQif xdka&m*g&Sifvlom;onf i,f&G,fEkysKdpOfrSmvnf; qif;&Jae& rnfjzpfNyD; tdkrif;&ifha&mfonfh
t&G,frSmvnf; qif;&Jae&rnfjzpfum uG,fvGefaoqHk;onfhtcsdefrSmvnf; qif;&J jcif;ESifhtwl aoqHk;oGm;&rnfjzpfayonf/
xdkokdYr[kwfrl ,if;tpGJa&m*gudk tNyD;tjywfuko &Sif;vif;ypfvdkufrnfqdkvQifum; ysKd&G,fcsdefrSmyJ jzpfap? tdkrif;csdefrSmyJjzpfap? uG,fvGefaoqHk;csd
efrSmyJjzpfap aysmf&Tifjcif;? Nidrf;at;jcif;? csrf;ajrUjcif;? om,m jcif; ponfh a&m*guif;&Sif;usef;rmjcif; tusKd;w&m;rsm;udk jynfhjynfh00 &&SdcHpm;&rnf jzpf\/
qif;&JrS vGwf ajrmufcsrf;omaom vlwpfa,muftjzpf ordkif;armfuGef;wifoGm;Edkifrnf jzpf\/ yHkpHjy&aomf qif;&Ja&m*gqdk;udk aysmufuif;aponfh tNrdKufaq;
jzpfaom t&d,opmav;yg;w&m;udk wDxGifa[mMum;cJhonfh Ak'jrwfpGmbk&m; uJhodkYwnf;/
vlESifhqif;&J ruGJawmhonftxd jzpf&avmufatmif ESdyfpufuvljyKaeMuaom uHqkd;uHrSm;(0g) tpGJ a&m*gwdkY\ t&if;tjrpfudk taotcsmMunfh
vdkufygu wyfrufjcif;ESifhaMumuf&GHUjcif;[laom a&m*gydk;rsm;udk awGU&ayvdrfhrnf/
vlom;onf wyfrufrIESifh aMumuf&GHUrIa&m*gydk;rsm; t0ifcHvdkufonfESifhwpfNydKifeuf um,uHqdk;jcif;? 0pDuHqdk;jcif;? raemuHqkd;jcif;rsm;jzpfyGm;NyD;
uHqdk;olb0odkY usa&muf&ygonf/ ,if;uHqdk;jcif; 0#fb0u yl avmifcg;oD;aomrsuf&nfrsm;udk xkwfvkyfvdkufygawmhonf/ xdkYaMumifh rsuf&nfudktazmfrjyK
vdkaom tMuif vlom;onf wyfrufjcif;ESifh aMumuf&GHUjcif;a&m*g ydk;rsm;udk okwfoifz,f&Sm;ypf&ayvdrhfrnf/
vlom;onf rnfonfht&mudkwyfruf? rnfonfht&mudk aMumuf&GHUaeoenf;/
vlonf arG;zGm;onfrStpjyK ywf0ef;usifavmuBuD;ESifh xdawGUqufqH&onf/ ywf0ef;usif urm avmuBuD;rSm tqif;? toH? teHY? t&om?
txdtawGU[laom umr*kPftmHkig;yg;ESifh tjcm;"rmHk rsm;jzpfonf/ ,if;tmHkrsm;udk rdrdwGifyg&Sdaom rsufpd? em;? ESmacgif;? vQm? udk,fESifhpdwf[laom t
mHkcH t*Fg rsm;ESifh tpOftjrJxdawGUqufqHae&onf/ ,if;odkY tmHkESifh tmHkt*Fgrsm; xdawGUqufqHonfhtcg aumif; aumif;qdk;qdk; trsKd;rsKd;aom cHpm;rIa0
'emrsm; jzpfyGm;vm&ygonf/
vlom;onf ,if;cHpm;rIa0'emrsm;udk tqifjcifuif;rJhpGm pm;oHk;vdkufjcif;jzifh tcsKdUaoma0'emrsm;udk wyfrufrdNyD;? tcsKdUaoma0'emrsm;udk aMum
uf&GHUrdavawmhonf/ onfyif a&m*gydk;rsm; pwifaygufzGm;vm jcif; jzpfayonf/
om,mNidrfhanmif;aom a0'emrsm;udkay;onfqdkum tqif;vSvSudkvnf;aumif;? toHomomudk vnf;aumif;? teHYarT;arT;udkvnf;aumif;? t&om
csKdcsKdudkvnf;aumif;? atmifjrifausmfMum;rI? csD;rGrf;axmrem rIrsm;udkvnf;aumif; tvGeftrif;ESpfouf oabmusMu\/ ,if;wdkYESifh qefYusifzuftmHkwdkYudkum;
Murf;wrf; cufxa&mfaom a0'emrsm;udkay;onfqdkum aMumuf&GHUrkef;wD;rdMu\/
odkYjzifh qif;&Jom;vnf; qif;&Jom;tavsmuf? olaX;ol<u,ffvnf; olaX;ol<u,ftavsmuf? vrf;ab;u olawmif;pm;vnf; olawmif;pm;ta
vsmuf? yvifay:u &mZmbk&ifuvnf; &mZmbk&if tavsmuf rdrdwdkY aMumuf&HGUrkef;wD;onfha0'emrsm;ESifh uif;a0;NyD;vQif rdrdwdkYa0'emrsm;ESifh eD;uyfap&ef
twGuf tcsdef&Sdoa&GU tm;xkwfaeMuonf/ BudK;pm;tm;xkwf &&Sdvmaoma0'emrsm;udkvnf; tief;r& pm;oHk;Muonf/ wSKdufrufruf,pfrl;NyD; arharhrl;rl;
cHpm;Muonf/ a0'ema&,mOfaMumrSm rdef;armarsmyg&if; taMumufESifhtrufwnf;[laom aESmifBudK;BuD;rsm;\ wpfxpfwpfxpf &pfywfcsKyfcs,frIudk cHoGm;&aw
mhonf/
a0'emudk wyfrufjcif;ESifh aMumuf&GHUjcif;wdkY\ taESmiftzGJUatmufodkY usa&mufoGm;NyDqdkvQif rdrd udk,fudk ydkifpkd;jcif;vnf; uif;rJhoGm;ygawmhonf/
a0'emucdkif;aponfhtwdkif; wpfoa0rwdrf; emcHvkyf aqmif&awmhonf/ odkYjzifh rdrdwdkYBudKufESpfoufaom a0'emwdkYudkay;onfh tqif;? toH? teHY? t&
om paom tmHkrsm;ESifh xdawGU&vQif xdef;rEdkifodrf;r& jzpfvmonf/ a`Er& qlylx<uvmonf/ xif&mpdkif; dkif;ysvmonf/
BudKufESpfoufaoma0'emudk &&Sda&;twGufaomfvnf;aumif;? aMumuf&GHUrkef;wD;aoma0'emudk a&Smif &Sm;a&;twGufaomfvnf;aumif;? r&&onfhenf
;jzifh vHk;yrf;tm;xkwfvmonf/ vlvlcsif; owf&jzwf&rnf vm;? owfrnfjzwfrnf jzpf\/ vlvlcsif; nOf;yef;ESdyfpuf&rnfvm;? nOf;yef;ESdyfpufrnfjzpf\/
vlvlcsif; cdk;0Sufvk,uf&rnfvm;? cdk;0Sufvk,ufrnf jzpf\/ vlvlcsif; vdrfnmvSnfhywf&rnfvm;? vdrfnm vSnfhywfrnf jzpf\/ vlvlcsif; qJqdkBudrf;armif;
&rnfvm;? qJqdkrnfBudrf;armif;rnf jzpf\/
Page | 36

trJdk;udk vk,ufudkuf0g;&if; wpfaumifESifhwpfaumif [def;Mua[mifMu? udkufMucJMuonfh acG;qdk; acG;rdkufrsm;yrm vlom;wdkYonfvnf; a0'emcH


pm;rIudktaMumif;jyK wpfa,mufESifhwpfa,muf &if;ESD;cspf MunfrI taMumif;rjyKEkdifMubJ ckduf&efjzpfyGm; tcsif;rsm;Mujcif;jzifh vlYwd&pmefjyZmwfdkif;BuD;udk o
kyfazmfae Muav\/
vlrqefaom uHqdk;uHrSm;wdkYudk usifhoHk;jcif;ESifhtwl rdrdwdkYaMumufonfh a0'emESifha0;jcif;? rdrdwdkY ESpfoufaom a0'emrsm;ESifh eD;jcif;rsm; jzpfvm
avaomtcg ,if;vlrqefaomuHqdk;uHrSm;wdkYonf rSefonf aumif;onf tusKd;&Sdonf[laom aumufcsuftrSm;udk csrdNyD; pGJNidoGm;avawmhonf/
odkYjzifh uHqdk;uHrSm;wdkYudk xyfjyefwvJvJvkyfrdaeNyD; b0qdk;0#f'kurS rkef;xGufEdkif wvnfvnf jzpfae&avonf/ vlowform;b0rSm wv
nfvnfjzpfoljzpf? vlvdrfb0rSm wvnfvnfjzpfoljzpf? vlqdk; vlnpf vl,kwfrmb0rSm wvnfvnfjzpfoljzpf touf&Sifaevsuf umvtwGif;rSmyif oHo&m
vnfae&av onf/ uHem0#fem pGJuyfjcif;aywnf;/
vlwdkif;vlwdkif; um,uHqkd;jcif;? 0pDuHqdk;jcif;? raemuHqdk;jcif;[laom 0#femuHema&m*gonf tenf; ESihftrsm;qdkouJhodkY pGJuyfaewwfygonf/
tqif;tmHkuay;aom a0'emudk pGJNidjzpfap? toHtmHku ay;aom a0'emudkwyfrufjzpfap? atmifjrifausmfMum;rIuay;aom a0'emudk pGJvrf;jzpfap? odkY
r[kwf xdk xdkaom tmHkrsm;uay;onfh a0'emqdk;wdkYudk aMumuf&GHUrkef;wD;jzpfap? ,if;uHqdk;uHrSm;a&m*g jzpfyGm;vm& avonf/ okdYvQif vludkqif;&Japo
nfh uHrSm;a&m*gESifh a0'emudkaMumufjcif;rufjcif; a&m*gydk;wdkY quf pyfaeygonf/
pifppf a0'emonf aMumufp&m rufp&mr[kwf/ pdppfa0zef toHk;cs&rnfht&mom jzpfay\/ tb,faMumifhqdkaomf a0'emwnf;[laom cHpm;cs
ufonf rdrd\tmHkcHt*Fgrsm;ESifh tmHkrsm;\ xdawGUwdkuf qdkifrIudk owif;ay;csufrQom jzpfaomaMumifhaywnf;/
tqif;tmHkESifh rsufpdwdkY xdawGUwdkufqHkvQif a0'emwpfckonfvnf; xyfMuyfjzpfyGm;vmonf/ tmHkjzpfaom tqif;ESifh xdawGYNyDjzpfaMumif;udk ,
if;a0'emu rdrdtm;owif;ydkYjcif; jzpfonf/ rdrdonf ,if;owif;ydkYcsufudk&vQif ,if;owif;ydkYcsufunTefaomtmHkudk aumif;\? qdk;\? rSef\? rSm;\? tusKd
; &Sd\? tusKd;rJh\ ponfjzifhpdppfa0zef&rnf jzpf\/ ,if;odkYa0zefNyD;rS ,if;tmHkudk vufcHaomfvufcH? jiif;qefaomf jiif;qef&ayrnf/ a&Smifaomf a&Smif?
aqmifaomf aqmif&ayrnf/
odkYaomf vlom;rSeforQwdkif;onf uHqdk;uHrSm; (0g) tpGJa&m*g\ qif;&JvuPmudk yDyDjyifjyif jrifEdkif aomrsufvHk;rsm; r&SdwwfMuukef/ qif;&Jt
rSef odjrifEdkifaomrsufvHk;rsm; csKdUiJhojzifhvnf; wvGJwacsmfrsm; jzpfum qif;&JESifhom 'ufxdjyefjyef wdk;ae&\/ uHqdk;uHrSm;\ qif;&JvuPmudk rjrif&vQif
a0'emqif;&J udkom qif;&JtjzpfxifrSwfNyD; a0'emaumif;wdkYaemufudkom csrf;omtjzpf a,mifrSm;vdkufpm;aerdonf/ owif;ydkYcsuftjzpf pdppfjcif;r&SdbJ t
qifjcifrJhpm;oHk;rdavaomtcg aMumufjcif;rufjcif;wdkYonfvnf; ayguf zGm;vm&avawmhonf/
aMumufjcif;rufjcif;wdkYaMumifh tusKd;enf;&yHkudk xif&Sm;ap&ef aq;pGJjcif;ESifh aq;aMumufjcif;tjzpf wdkYjzifh yHkaqmifjyygOD;rnf/
tema&m*gwpfck jzpfonfqdkygpdkY/ xdktcg oifhavsmfaomaq;0g;udk twdkif;tq&Sd&Sd pm;oHk;&ygrnf/ ,if;okdY aq;0g;udk pm;oHk;onfhtcg aq;0g;
uay;onfh &oa0'emvnf; jzpfyGm;vmonf/ wcsKdUaq;0g;u t&omaumif;\/ wcsKdUaq;0g;u t&omqdk;\/ wcsKdUaq;0g;u om,mNidrfhanmif;\/ wcsKdU
aq;0g;u em usifcg;oD;\/
wGif todynmrJhaom a&m*gonfonf t&omaumif; om,mNidrfhanmif;onfhaq;0g;udk oabmusNyD; wyfrufrdygonf/ t&omqdk;NyD; emus
ifcg;oD;aom aq;0g;udkum; aMumuf&GHUrkef;wD;rdygonf/
onfvdk aMumufrdrufrdonfESifh aq;0g;ukd wvGJodjrifum wvGJoHk;pGJrIvnf; jzpfyGm;vmygawmhonf/ aq;udk BudKufp&m[kjrifvQif tema&m*gr&Sd
ayr,fh aomufoHk;csifaerdygonf/ onfvdkESifh tcsdef&Sdoa&GU ,if;aq;udk aomufoHk;ygawmhonf/ wGif aq;pGJvmum aq;udk iwfrGwfqmavmif vmonf
ESifhtrQ uHqdk;uHrSm;wdkYudk usL;vGefrdvmonf/
aq;udk rkef;onfholuvnf; tema&m*gjzpfygvsuf a0'emudkaMumuf raomuf&zdkY a&Smif&Sm;vm ygonf/ wGif toufqHk;IH;&onftxd epfe
mrIrsm; jzpfyGm;vmonf/

Page | 37

wu,fawmh aq;0g;uay;aoma0'emonf y"mer[kwfyg/ tema&m*gaysmufuif;a&;u y"me jzpfygonf/ a0'emqdk;onfh aq;cg;BuD;jzpfaeap


umrl tema&m*gudk aysmufuif;aprnfqkdvQif aomufoHk;&ef 0efrav;oifhyg/ rnfrQom,mNidrfhanmif;onfh armfzif;aq; jzpfapumrl tema&m*gESifhrywfouf
vQif a0;pGm a&Smif&Sm;&ygrnf/ odkYrSom aq;pGJjcif;? aq;aMumufjcif;wdkYaMumifh jzpfyGm;aom epfemqHk;IH;rIrsm;ESifh uif;a0; ygrnf/
txufuyHkpHtwdkif;yif vlom;wdkYtaeESifhvnf; rdrdwdkY\tmHkcHt*Fgrsm;ESifh tmHkrsm; wdkufqdkifonfh tcgwdkif; ay:aygufvmjrJjzpfaom cHpm;csufa
0'emrsm;udk ynmjzifhqifjcif&ef vdktyfonf/ a0'emwpfck jzpfyGm;vQif ,if;a0'emudk jzpfyGm;aponfhtmHkonf rdrdtwGuf wu,ftusKd;&Sd r&Sdudkvnf;aumif;?
rnfonfh twdkif;twmtxd tusKd;tjypf jzpfaponfudkvnf;aumif;? taMumuftrufuif;rJhpGmjzifh a0zefqifjcif&rnf jzpfay\/ wpfenf;tm;jzifh awGUMuHK&j
rJtmHkwdkYudk a0'emtaMumuftrufjzifh rqHk;jzwfbJ todynmjzifh aumif;qdk; rSm;rSef a0zefydkif;jcm;&rnf jzpfayonf/
yHkpHjy&aomf tpm;tpmudk pm;oHk;onfhtcgwGif csKdvdk csOfvdk iefvdk pyfvdkpm;oHk;onfr[kwfbJ tm[m&jzpfvdk pm;oHk;jcif;onfom ynmj
zifhpm;oHk;jcif;jzpfaomaMumifh qif;&Juif;a0;ayvdrhfrnf/ okdYr[kwf bJ &oudkom t"duxm; pm;oHk;vQif tm[m&rjynfhjcif;ESifhtwl a0'em\csKyfaESmifjcif;
udkyg cHpm;&NyD; uHqdk;uHrSm;a&m*grsm;yg uyfa&mufvmayvdrhfrnf/
pm;a&;aomufa&;ESifhtvm;wlyif 0wfa&;qifa&; aea&;xdkifa&; tppaom vlrIa&;udpwdkYwGif awGU MuHK&orQ tmHkwdkYtm; a0'emtaMumuftru
fjzifh a&G;cs,fpm;oHk;jcif; rjyKrl ynmoufoufjzifhom toHk; cs&ayvdrhfrnf/ tcsKyfqdk&ygrl awGUMuHK&orQ tmHkwdkYaMumifh jzpfyGm;onfha0'em cHpm;rIwdkYudk y
ef;wdkiftjzpf rxm;bJ enf;vrf;tjzpfrQom toHk;csyg[lwnf;/
a0'emudk yef;wdkiftjzpfrxm;vQif a0'emtm; aMumufjcif;rufjcif;r&Sdawmhojzifh a0'em\ csKyf aESmifzrf;pm;rIrSvnf; vGwfuif;rnf jzpfayonf/
onfyif vlpGJuyfNidwG,faeaom qif;&Jjcif;udk okwfoifz,f&Sm;vdkufjcif; jzpfayonf/ onfyif vljzpfvm&jcif;\ wpfckwnf;aomyef;wdkif jzpfonfh
vGwfajrmufcsrf;omrI (0drkwd&o)udk vljzpfaeqJyif vufqkyfvufukdif tydkif&&Sdjcif; jzpfayonf/ vGwf ajrmufcsrf;omrIonf trSefwu,f wnf&Sdaeyg\
/ vGwfajrmufcsrf;omrIudk trSefwu,f &&SdEdkifyg\/
***

aESmifBudK;rJh,Ofaus;rI
toifwdkYum; vGwfvyfrIESifh trSefyifxdkufwefvSpGm\/ taMumif;aomfum; toifwdkY\ESvHk;om; twGif; vGwfvyfrIudk pGJpGJjrJjrJ xdef;odrf;xm;Mu
aomaMumifhwnf;/

([d e f ; \ *sLvd k i f a wmf v S e f a &;rS )


tmumo,mOfudkpD;eif; pMu0Vm\wHwdkif; txyfxyfudk ausmfvTm;jzwfoef;&eftwGuf tqif oifhjzpfaeaom armf'efacwfvGefvlom;onf rdrdcsD
wufvmcJh&onfh ordkif;c&D;&SnfBuD;udk aemufjyefvSnfhMunfh vdkufaomtcg t0wftcsnf;ESD; udk,fvHk;wD;ESifh om;pdrf;ig;pdrf;pm;&if; cdkatmif;aexkdifcJh&aom au
smufvkdPf *lBuD;rsm;rSm b,fae&mwGif &Sdae&m[ef&monf[k rSef;qr&avmufatmifyif a0;uGmusef&pfcJhavNyD/
ausmufacwfvlom;rwdkifrD [kdrSmbufumvwGif&SdcJhonfh obm0\ pnf;rsOf;cH tdkif;b0qdkvQifum; ,Hkwrf;yHkjyifwpfyk'fyrm jzpfae&ygonf/ rs
ufpdwpfrSdwf vQyfwpfjyufrQaom blrdoufwrf;twGif; vlom;\ wdk;wufrIyrmPonf rm,mrsufvSnfhwpfckES,f tHhMo&avmufygayonf/
obm0\rsufESmomay;rIudk av;zufaxmuf om;dkif;wd&pmefwdkYESifhtNydKif vk,ufawmif;cH&if; vlom;\OD;aESmuf <uufom;rsm; oefrmonfxuf
oefrmvmonf/ xufjrufonfxuf xufjrufvmonf/ ,if;xufjrufoefrmvmaom OD;aESmufu todynmtrsKd;rsKd;udk xkwfvkyfay;cJhonf/
MuHpnfjcif;? wDxGifjcif;? rSwfom;jcif;? xyfqifhwDxGifrSwfom;jcif;rsm;jzifh todPfvufeufrsm;udk ydkifqdkifvmonfhtcgwGif obm0\aESmifBudK;cH
tdkif;wd&pmefwdkYESifhvrf;cGJNyD; vl[laom trnfemrjzifh oD;jcm; &yfwnfEdkifcJhonf/ tdkif;b0udk wpfcef;&yf t,Ofb0\u@opfudk zGifhvSpfEdkifcJhonf/
0Hh0Hhpm;pm; ajymMum;&rnfqdkaomf vl[lonfum; ,Of aus;rI\oauFwyif jzpfayawmhownf;/
Page | 38

tdkif;b0wGif obm0\ay;pmurf;pmudk vuf0g;jzefY&if; arQmfudk;jcif;onfom axmufwnf&m jzpfcJhonf/ ,Ofaus;aom vl\b0wGifum; xdkodk


YarQmfudk;awmif;cHaep&m rvdkawmh/ enf;ynm ,Ofaus;rI wdkYu vdktyforQaom pm;0wfaea&;qdkif&m toHk;taqmifypnf;wdkYudk vkyfay;ae\/ arG;jrLa&;,Ofa
us;rI? pdkufysKd;a&;,Ofaus;rI? pufrI,Ofaus;rI? vQyfppf,Ofaus;rI? tDvufx&Gef;epf,Ofaus;rI? uGefysLwm,Of aus;rIponfh tzHkzHkaom enf;ynm,Ofaus;rIwdkY
u obm0ypnf;wdkYxuf tppt&m&momvGefaom ypnf; trsKd;rsKd;udk ya'omyifoD;atmif zefwD;xkwfvkyfaeNyDjzpf\/
obm0\pdefac:oHudk atmifjrifpGmwkHYjyefEdkifcJhaom vlom;onf urmajrBuD;udkvnf; olYtdk; olYtdrftjzpf tydkifpm;&&SdEdkifcJhavonf/ awmdkif;aj
rrsm;ay:wGif pdkufcif;ysKd;cif;rsm;? pufHktvkyfHkrsm;? NrKdUBuD; jyBuD;rsm; tvQdKvQdKay:xGef;vmNyD; vlYajrvlYurm[laom trnfopfudk uifyGef;wyfEdkifcJhonf/
enf;ynm,Ofaus;rI\ tvm;tvmudkMunfh ajym&rnfqdkvQifum;? vlom;onf tdkif;b0odkY b,faomtcgrS jyefa&mufawmhrnfr[kwfacs/
odkYaomf tjyKtrl,Ofaus;rIt&aomfum; vlom;onf tdkif;b0odkY jyefvnfa&muf&SdoGm;Edkifygao;\/ tb,faMumifhqdkaomf vlom;onf ukefxk
wfvkyfrIenf;ynm,Ofaus;rIwGif wpfzufurf;cyfEdkifapumrl tjyK trl,Ofaus;rIaomfum; qif;&JcsKdUwJhaeqJjzpfaomaMumifhwnf;/
tjyKtrl,Ofaus;rI csKdUwJhaeaMumif;rSm oufaojyp&mrvdkatmif xif&Sm;vSygonf/ owfjzwfnOf; qJjcif;? vdrfnmjcif;? cdk;0Sufvk,ufjcif; po
nfhdkif;pdkif;rIrsm;udk vufawGUrsufawGUvnf; jrifodae&NyD; wpfqifh cHtm;jzifh Mum;odae&aomaMumifh jzpfonf/ tusOf;axmifrsm;? tcsKyfcef;rsm;? w&m;Oya'rs
m; xyfxyf Murf; vmcJhonfrSm dkif;pdkif;rIrsm;aMumifh r[kwfygavm/
dkif;pdkif;aom tjyKtrlrsm;aMumifhyif vlYbHkcef;0gBuD;onfvnf; rNidrf;csrf;Edkifatmif jzpfae&ayonf/ y#dyuawGtrsKd;rsKd;? tusyftwnf;trsKd;rsKd;? p
pfyGJawGtrsKd;rsKd;ESifh uRrf;xkd;arSmufcHk jzpfaeonf/ ,rf;vuf eufrsm;? "mwkvufeufrsm;? ADZvufeufrsm;? EsLuvD;,m;vufeufrsm; awmifvdkyHkvmcJhonf/ vlY
bHkcef;0g ajrurmBuD;onf b,faeYwGif avmifrD;usvdrfhrnfenf;[k &ifwrrESifh acsmufcsm;ylyefae&onf/
ra&&maom tem*wfyifv,faAGwGif tvdrfhvdrfhtvJvJ vGifharsmvkdufygae&aom vuf&SdurmBuD; \tajctaeonf tjyKtrl,Ofaus;rIudk vufqk
yfvufudkif r&&Sdao;jcif;\ okyfouefyif jzpfayawmhonf/
awmBuD;rsufrnf;twGif; r0a&pm pm;aomufaexdkifcJh&onfh tdkif;b0wkef;u ]tiftm;onf trSef w&m;}[laom tdkif;b0Oya'udkom vufudk
ifusifhoHk;cJh&onf/ rdrdbmom bmrSzefwD;vkyfudkifEdkifjcif;r&SdbJ obm0\ay;urf;orQudk pkjyHK0kdif;tHkNyD; tm;xm;ae&onfjzpf&m rdrdwdkY\touf&Sifoefa&;twG
uf cdk;0Suf vk,ufjcif;? owfjzwfnOf;qJjcif;? vdrfnmvSnfhywfjcif;wdkYudk vkyfaecJh&ayonf/
onfvdk tdkif;tpdkif; tjyKtrlawGtwGuf tiftm;onfom y"mejzpfav&um; tiftm;onf trSef w&m;[laom awmwGif;Oya'onfvnf; tdk
if;b0om;rSeforQwdkYtwGuf vrf;pOfjzpfcJh&ayonf/
vlom;onfum; vufa0cHtdkif;b0udk ausmfvGefcJhNyD;jzpfygonf/ awmdkif;ajrudk pGefYcGm NrKdUBuD; jyBuD;xJa&mufaeNyDvnf; jzpfygonf/ enf;yn
m,Ofaus;rIwdkYjzifh pm;0wfaerIqdkif&m toHk;taqmifypnf; rsm;udk tvQHy,fydkifqdkif&&SdaeNyDvnf; jzpfygonf/ onfvdkjzpfygvsuf tb,faMumihf awmwGif;om;
tdkif; Oya'onf qufvuf&Sifoefae&oenf;/
tjyKtrl,Ofaus;rIudk ydkifydkifEdkifEdkif r&&Sdao;aomaMumifhjzpfonff[kom ajym&rnfjzpf\/ vlom;onf enf;ynm,Ofaus;rIjzifh tdkif;b0\touf
arG;rIudk ausmcdkif;EdkifcJhNyDjzpfaomfvnf; tjyKtrl,Ofaus;rIudk r&&Sdao;onfhtwGufaomfum; dkif;pkdif;rIrsm;udk vGwfvGwfpGefYcGmEdkifjcif; r&Sdao;bJ jzpfae&onf/
enf;ynm,Ofaus;rIwGif pdwfyg0ifpm;cJhoavmuf tjyKtrl,Ofaus;rIwGif tarharh tavsmhavsmh aecJhonf/ xdkYaMumifh enf;ynm,Ofaus;rIwGifwdk;
wufoavmuf tjyKtrl,Ofaus;rIwGif aemufusaecJhonf/
onfvkdESifh urmBuD;onfvnf; tyfzsm;ay:u rHknif;aphyrm tcsdefra&G; NydKuGJysufpD;Edkifonfh tajc taeodkY a&muf&Sdvm&jcif; jzpfonf/
vlom;wkdYpkpnf;aexkdifaom vlYtzGJUtpnf;twGif; tdkif;wd&pmefwkdY\ tjyKtrlrsm;udk qufvuf usihfoHk;r&aMumif; vlYordkif;puwnf;yif od
&SdcJhygonf/ owfjcif;? cdk;jcif;? vdrfjcif;paom dkif;pdkif;rIrsm;onf vlYavmuudk rNidrf;csrf;apaMumif; vufawGU cHpm;od&SdcJhMuygonf/ xdkYaMumifh Nidrf;csrf;om
,mpGm aexdkif& zdkYtwGuf dkif;pdkif;rIESifhqefYusifbuf ,Ofaus;rIudk usifhoHk;&rnfjzpfaMumif;vnf; oabmaygufcJhMuygonf/
okdYaomf rnfodkYrnfyHk ,Ofaus;atmifvkyfrnfenf;[laom ,Ofaus;rIqdkif&mvrf;pOfudkum; twdtus razmfaqmifEdkifcJhacs/ xdkYaMumifhyif vlYavmu
BuD;wGif dkif;pdkif;rIrsm; tjrpfwG,fae&jcif; jzpfonf/
Page | 39

Nidrf;csrf;rIESifh touf&Sifaexdkifvdkaom vlom;wdkYonf Nidrf;csrf;rIudkzsufqD;aeonfh dkif;pdkif;rIrsm;ESifh uif;a0;&eftwGuf wwftm;orQaom ,Ofa


us;rIvrf;pOfwdkYudk &SmazGcJhMuygonf/ ,if;,Ofaus;rIvrf;pOfwdkYjzifh vlY,Ofaus;rIudk wwftm;orQ wnfaqmufcJhMuygonf/ okdYaomf qdkcJhNyD;onfhtwdkif; cdkifr
maom ,Ofaus;rI udkum; r&&SdEdkifcJhacs/
tb,fhaMumifh r&Edkifavoenf;/ ,if;,Ofaus;rIvrf;pOfwdkYwGif tb,fcRwf,Gif;csufrsm; &Sdae oenf;/ ,cktcgaomfum; ,Ofaus;rIvrf;pOfwdkYud
k ppfaq;a0zef&eftcsdef usa&mufvmavNyD/
,aeYtxd vlYtzGJUtpnf;twGif; xifxif&Sm;&Sm;usifhoHk;aecJhaom ,Ofaus;rIvrf;pOfrSm ESpfrsKd;om &Sdygonf/ wpfrsKd;rSm umr,Ofaus;rIjzpf aem
ufwpfrsKd;rSm psme,Ofaus;rIvrf;pOf jzpfonf/
umr,Ofaus;rIvrf;pOfudk &yfol&yfom; tdrfaxmifom;arG;wdkY trsm;qHk;usihfoHk;MuNyD; psme,Ofaus;rI vrf;pOfudkum; tdrf,mMuOfa&Smif vlYabmifpG
efYcGmonfh bmoma&;orm;wdkY trsm;qHk;usifhMuHMuonf/
trSefaomfum; vlwdkif;yif ,if;vrf;pOfESpf&yfpvHk;udk tenf;ESifhtrsm; usihfoHk;aeMuonfom jzpfyg onf/ tus,fzGihfjyygtHh/
***

umr,Ofaus;rIvrf;pOf
]vlonf tvkdqErjynfh0onfhtcg dkif;pdkif; tvdkqEjynfh0onfhtcg ,Ofaus;\/ xdkYaMumifh vludk,Ofaus;ap&eftwGuf ol\tvdkqEudkjynfh0
atmif vkyf&rnf}
onfrSm umr,Ofaus;rIvrf;pOf\ tajccHpnf;rsOf;jzpfygonf/
vlwdkY t"dutvdkqE&Sdaomt&mrSm umr*kPfpnf;pdrfcsrf;om jzpfygonf/ wpfenf;qdkaomf umr *kPftmHkrsm;uay;aom umra0'emaumif;rsm;
jzpfygonf/ umra0'emaumif;rsm;ESifh NidrfhaeaomtcsdefwGif vlonf owfcsifpdwf? cdk;csifpdwfrsm; uif;yaewwfygonf/ ,if;a0'emrsm; csKdUwJhonfhtcsdefwGif
um; xdef; rEdkifodrf;r& qdk;oGrf;aewwfygonf/ xdkYaMumifh rqdk;oGrf;bJ aumif;rGefaezdkYtwGuf umra0'emaumif;rsm;udk tvdk&Sdoa&GU cHpm;Edkifatmif vkyf&r
nf/ odkYygrS ,Ofaus;aomvltjzpf wnfaeEdkifrnf[k umr,Ofaus;rI vrf;pOfu aumufcsufcsygonf/
tlrawmifhrS oDvapmifhrnf[laom vufoHk;pum;onf umr,Ofaus;rIvrf;pOfrS ay:xGufcJhjcif; jzpfayonf/
onfvdkESifh vlwdkYonf umr*kPfpnf;pdrfwdkYudk tywfwukwf &SmazGpkaqmif;Muonf/ &&Sdaom umr*kPfpnf;pdrfwdkYudk pm;oHk;,pfrl;&if; ,Ofaus;rI
\tusKd;quf Nidrf;csrf;rIudk cHpm;Muonf/
onfvdk umr*kPfpnf;pdrfudkcHpm;&if; &&SdonfhNidrf;csrf;a&;onfom tjrwfqHk;[laom cH,lcsufrsm; vnf; jzpfyGm;vm&onf/ onfvdkcH,lcsufaMum
ifh umr*kPfpnf;pdrfrsm;udk wdk; wdk; &,lodkrSD;Muonf/ tcsdef&Sdoa&GUvnf; umr*kPfpnf;pdrfrsm; &&m&aMumif;udkom MuHqaeonf/ pm;vnf;onfpdwf? oG
m;vnf; onfpdwf? tdyfvnf;onfpdwfESifh ol\pdwftmHkwGif umr*kPfpnf;pdrfonfom pGJjrJaecJhonf/
umr,Ofaus;rIvrf;pOfudk usifhoHk;jcif;jzifh umrbHkom; ppfppfBuD; jzpfoGm;jcif;aywnf;/
wpf'*FrSmjzifh umr*kPfpnf;pdrfESifh wnfaqmufaom ,Ofaus;rIonf [kwfovdkvdkxif&\/ odkYaomf rMumrDyif ,if;,Ofaus;rIonf NydKvJysufpD;
&onfom jzpf\/ tb,fhaMumihfqdkaomf umr,Ofaus;rI taqmufttHk\ tkwfjrpfjzpfaom umra0'emonf wnfwHhcdkifjrJrIr&SdaomaMumifh jzpf\/ oJjyifudk
tajccH wnfaqmufxm;aom taqmufttHkonf tb,fodkYvQif wnfwHhcdkifrmjcif; &SdEdkifygrnfenf;/
umra0'emwdkYonf tvsiftjrefysufpD;aomoabm &SdMuyg\/ xdkYaMumifh a0'em&Sdocdkufwnfae aom ,Ofaus;rIonfvnf; a0'emysufonfESifh
twl aysmufoGm;&onfom jzpfygonf/ xdkYaMumifh aysmuf ysufoGm;aom ,Ofaus;rIudk &&SdpdrfhaomiSm a0'emtopfopf cHpm;&zdkY BudK;pm;&ygonf/
onfvdkESifh a0'emtopftopfudk rjywfwrf;cHpm;&if; cHpm;&if; tvGefaMumufrufzG,faumif;aom tjzpfqdk;BuD;onf jzpfyGm;vmavawmhonf/
Page | 40

,if;tjzpfonfum; ,Ofaus;oltjzpfudk &nf&G,f umr*kPfpnf;pdrfwdkYudkcHpm;&if; aemufqHk; dkif; pdkif;oltjzpfodkY 'kwf'kwfxd a&muf&SdoGm;jcif;


tjzpfaywnf;/
tb,fhaMumifhqdkaomf a0'em[lonf aysmufysufvG,fonfhoabm&Sdjcif;ESifhtwl ESpfoufcHpm;oltm; aESmifzGJUzrf;pm;wwfaomoabmvnf; &Sdaoma
Mumifh jzpf\/ a0'emwpfckudk ESpfoufcHpm;&olonf ,if; a0'emudk cHpm;&olonf ,if;a0'emudk rcHpm;&vQif raeEdkifonfhtjzpfodkYa&mufNyD; ,if;a0'emudk
&zdkYtwGuf rnfonfhtusifhudkrqdk usifhoHk;rnfh tajctaeodkY qdkufoGm;ygonf/
onfvdkESifh rdrdwyfrufaom umr*kPfa0'emtwGuf owfjzwfnOf;qJjcif;? cdk;0Sufvk,ufjcif;? vdrfnmvSnfhywfjcif; paom dkif;pdkif;rIwdkYudk jyefv
nfusifhoHk;onfhb0odkY a&mufoGm;avawmhonf/
yHkpHtm;jzifhaomfum; qifdkif;wpfaumifudk vdrm,Ofaus;ap&ef bdef;auR;jcif;ESifh tvm;wlay\/ qifdkif;onf bdef;jzifh ,pfrl;cHpm;ae&onfhtcsdef
wGif dkif;pdkif;jcif;rsm;uif;NyD; vdrm,Ofaus;aeygonf/ okdYaomf wjznf;jznf; bdef;pm;&zefrsm;aomf ,if;bdef;\zrf;pm;rIudk cH&onf/ xdkYaMumihf bdef;iwfonfh
tcg cRef;jzifh tkyfvnf;r&? xl;jzifhcwfvnf; rEdkifjzpfum qifOD;pD;udkyif jyefowfonftxd dkif;pdkif;jyefavawmhonf/
umr,Ofaus;rIvrf;pOfudk usifhoHk;olvnf; bdef;pGJqifESifhrjcm;ay/ bdef;pGJqifonf bdef;udkpm;& zefrsm;onfESifhtrQ ,if;bdef;twGuf dkif;pdkif;&rI
bufodkY OD;wnfoGm;aeouJhodkY umr*kPfudkpGJaom vlom; onfvnf; umr*kPfudk pm;oHk;&zefrsm;onfESifhtrQ ,if;umr*kPfpnf;pdrftwGuf dkif;pdkif;&onfhb
ufodkY OD;wnfoGm;aeygonf/
xdkYaMumifh um*kPfpnf;pdrfawG tb,frQjynhfvQHapumrl r,Ofaus;Edkifjcif; jzpfygonf/ vlYavmu olaX;ol<u,frsm;\ avmba'gojzifh dkif;ys
rIrsm;vnf; rsufjrifxif&Sm;r[kwfygavm/
onfvdkdkif;ysrIudk wm;qD;ydwfyif&eftwGuf umr,Ofaus;rIvrf;pOf\ 'kwd,ajrmuf tajccHpnf;rsOf; xyfrHay:aygufvmjyefonf/ 'kwd,pnf;rsOf;
rSm yxrpnf;rsOf;udk ajymif;jyefvSefxm;jcif;om jzpfonf/ ,Of aus;vQif umr*kPfpnf;pdrf aumif;aumif;cHpm;&rnfjzpf dkif;pdkif;vQif a0'emqdk;qdk; cHpm;&r
nf[lwnf;/
umr*kPfa0'emaumif;udk qktjzpf? umr*kPfa0'emqdk;udk 'Pftjzpf owfrSwf dkif;pdkif;rIudk wm; qD;jcif;enf;rSm ae&mtESYH &Sdaeayonf/ a'
otESHY &Sdaeayonf/ vlrsKd;wdkif;vnf; &Sdaeayonf/ ,if;qkay; 'Pfay;pepfonf w&m;Oya'vnf; xif&Sm; bmoma&;e,fy,fvnf; xif&Sm;\/
umr*kPfwyfpGef;aom vlom;twGuf qkay; 'Pfay;pepfonf dkif;pkdif;rIa&m*gqdk;BuD;udk wdkuf zsufay;onfh r[mMoo"aq;BuD;ozG,f jzpfcJh
&avonf/
uav;wpfa,muf arG;zGm;onfqdkvdkufonfESifh ,if;vlopfuav;udk vl,Ofaus;uav;tjzpfodkY a&muf&Sda&;twGuf vlBuD;olrwdkYu umr*kPfqka
y;? 'Pfay;pepfjzifh avhusifhay;avawmhonf/ ,Ofaus;rI tjyKtrludkusihfvQif umr*kPf a0'emaumif;aumif;udk qktjzpfay;\/ dkif;pdkif;aom tjyKtrludkus
ifhvQif umr*kPfa0'emqkd;qdk;udk 'Pftjzpfay;\/
umr*kPft&omudk pGJvrf;wyfrufaom vlom;onfvnf; qkay;'Pfay;pepfjzifhyif ,Ofaus; onfh b0odkY a&muf&avonf/
umr*kPf qkay;'Pfay;pepfonf rD;aecef;rSonf ocFsKdif;0txd&Sdaom vlYoufwrf;wpfavQmuf vHk;twGuf &Sdaeonfomru? aoNyD;aemuftwG
ufyif &Sdaeao;onf[k qdk&ayvdrhfrnf/
dkif;pdkif;aom tjyKtrlwdkYudkvkyfvQif tcsKyfrsm; axmifrsm; ponhftjypf'PfwdkYudk vuf&Sdb0 wpf avQmufvHk; cHpm;&rnfhtjyif aoNyD;aemufv
nf; tvGefw&mqkd;&Gm;aomi&JodkYvnf; a&muf&OD;rnf[k vnf; aumif;? ,Ofaus;aomtjyKtrlwdkYudkvkyfvQif bGJUxl;*kPfxl; qkvmbfrsm;udk vuf&Sdb0wpfavQ
mufvHk; cHpm; &rnfhtjyif aoNyD;aemufvnf; tvGefw&m aysmf&Tifcsrf;om&onfh ewf&GmokcbHkrsm;odkYvnf; a&muf& vdrfhrnf[kvnf;aumif; umr,Ofaus;rI
vrf;pOfwdkYu a[mTefqHk;rygonf/
xdkYaMumifh umr,Ofaus;rIvrf;pOf ,Ofaus;rIudkusifh oHk;&jcif;onf aumif;rGefaom umr*kPf pnf; pdrfrsm;udk &vdrfhrnf[laom ,HkMunfcsufwdkYj
zifh usifhoHk;aejcif; jzpfayonf/

Page | 41

,HkMunfcsuf tm;enf;avsmhyg;onfESifhtrQ ,Ofaus;rIrS aoGznfNyD; dkif;pdkif;rIodkY jyefa&mufrnf jzpfayonf/ ,if;,HkMunfcsufonf rnfrQtm;a


umif;avoenf;/
,HkMunfcsuf\tm;rSm trSefw&m;jzpfonf/ qdkvdkonfrSm trSefw&m;om cdkifrmaom,HkMunfcsuf &SdEdkifonf/ rrSefuefaomt&m cdkifrmaom,HkM
unfcsuf r&SdEdkif/
Oyrm rD;onf yl\[laom ,HkMunfcsufonf cdkifrmtm;&Sdaomfvnf; rD;onf at;\[laom ,HkMunf csufonf rcdkifrmbJ tm;aysmhouJhodkY jzpf
\/ xdkYaMumifh vrf;pOfwpf&yfudk usifhoHk;EdkifzdkYtwGuf ,HkMunf csufcdkifrm&ef vdktyfjcif;ESifhtwl ,HkMunfcsufcdkifrm&eftwGufvnf; ,if;vrf;pOf\ oabmw
&m;u rSefuefzdkY vdktyfaeygawmhonf/
,Ofaus;vQif umr*kPfaumif;aumif;&onf [laom umr,Ofaus;rIvrf;pOf\ oabmw&m;onf rnfrQrSefuefoenf;/ rdrdwkdYywf0ef;usif&Sd vl
om;rsm;onf ,Ofaus;rIwdkif;? ,Ofaus;rIwdkif; pnf;pdrfcsrf;om wdkYudk vufawGUcHpm;&yg\avm/ dkif;pkdif;wdkif; dkif;pdkif;wdkif;vnf; qif;&Ja0'emwdkYudk cHpm;&yg
\avm/
rcHpm;&yg[kom qdk&ayvdrfhrnf/
aumif;aomukefoG,fv,fvkyfjcif;jzifh iwfrGwfqif;&Jcsifvnf; qif;&Jaewwfyg\/ cdk;0Sufvk,ufjcif; jzifhvnf; pnf;pdrfcsrf;om jynfhcsifjynfhaew
wfyg\/ dkif;pdkif;oljzpfayrifhvnf; ae&maumif;aumif;&NyD; <u,f0 csif<u,f0aewwfyg\/ ,Ofaus;oljzpfayrifhvnf; taESmiftzGJUMum;rSm csKdUiJhcsif csKdUiJhaew
wfyg\/
vufawGUrsufjriftm;jzifh ,Ofaus;vQif umr*kPfcsrf;omudk&&SdNyD; dkif;pdkif;vQif umr*kPfqif;&Judk &rnf[kqdkonfh umr,Ofaus;rIvrf;pOf\ 'kwd
,pnf;rsOf;rSm rSefuefjcif;r&SdbJ jzpfaeavonf/ tazmuf azmuf tjyefjyef jzpfaeavonf/
,if;odkY azmufvGJazmufjyefaom oabmw&m;udk tb,folonf cdkifckdifjrJjrJ ,HkMunfEdkifygvdrfhrnf enf;/
odkYjzifh umr,Ofaus;rIvrf;pOf\ 'kwd,pnf;rsOf;uvnf; vlom;wdkYudk tpOftjrJ,Ofaus;atmif rvkyfEdkifbJ jzpf&avonf/ taMumif;ESifhtusKd
;qufpyfrIonf vufawGUrsufawGUjzpf&rnf/ tcsdefra&G; wpf orwf qufpyfae&rnf/ jy&&rnf paomtrSefw&m;wdkY\*kPfwkdY cRwf,Gif;avaom 'kwd,p
nf;rsOf;udk ,HkMunfcsufjzifhwnfaqmufxm;onfh ,Ofaus;rIonfvnf; wu,fcdkifrmjcif;r&SdbJ jzpfaeayonf/
rusufreyfaomtkwfjzifh aqmufvkyfxm;aomapwDuJhodkY wpfcPomcHrnfh ,Ofaus;rIjzpf\/
xkdYaMumifhyif vlom;wdkYonf axmifusrnf? i&Jusrnf[k ,HkMunfygvsufvnf; dkif;pdkif;rIwdkYudk vkyfrd jrJvkyfrdaeMu&jcif; jzpf\/ qkvmbf&rnf?
ewfjynfa&mufrnf[k ,HkMunfygvsufvnf; ,Ofaus;rIudk rvkyfrd bJ jzpf&avonf/
wu,fawmh ,HkMunfrIyif&Sdaomfvnf; ,if;,kHMunfrIum; rusufreyfaom ,HkMunfrIrsm; jzpfae onf r[kwfygavm/
odkYvQif umr,Ofaus;rIvrf;pOfonf cRwf,Gif;aom tajccHpnf;rsOf;rsm;ay:wGif wnfaqmufxm; onfhtwGuf wnfwHhcdkifjrJjcif;r&SdHkru ydkdk
if;pdkif;aomtjzpfodkYyif OD;wnfaeapygonf/ xdkYaMumifhvnf; vlYordkif;pwifuwnf;u ,aeYxd ,Ofaus;rIvrf;pOfudk wpdkufrwfrwfusifhoHk;vmygvsuf vlYav
muBuD; ,Of aus;Nidrf;csrf;Edkifjcif;r&SdbJ dkif;pdkif;qif;&Jaejcif; jzpfygonf/
onfudk tcsKdUqifjcifwwfonfh vlom;rsm; &dyfrdod&SdEdkifcJh\/ ,if;okdY &dyfrdod&Sdjcif;aMumifh umr ,Ofaus;rI vrf;pOfESifh qefYusifbuf psme,
Ofaus;rIvrf;pOfonfvnf; ay:xGef;vmcJh&avonf/
***

psme,Ofaus;rI
]tvdkqEwdkY&Sdjcif;aMumifh dkif;pdkif;rIrsm; jzpfvm\/ xdkYaMumifh ,Ofaus;oljzpfatmif tvdkqEtm;vHk; udk z,f&Sm;ypf&rnf} onfum; psme,Ofa
us;rI\ tajccHpnf;rsOf; jzpfayonf/
Page | 42

tvdkqEqdkonfrSm umr*kPfESifhpyfonfh tvdkqErsm; jzpfonf/ xdkYaMumifh tvdkqE[lorQ csKyfNidrf; apa&;twGuf umrtmHkrSeforQudk a&SmifMu
Of&rnfjzpfonf/ rsufpdrSdwf tqif;tmHkukd a&SmifMunfhonf/ em;udkydwf toHtmHkudk a&SmifMunhfonf/ ESmacgif;udkqdkY teHYtmHkudk a&SmifMunfhonf/
vQmudkvdyf &omtmHkudk a&SmifMunfhonf/ udk,fudkzdESdyf txdtawGUtmHkudk a&SmifMunhfonf/ okdYa&SmifMunfhapumrl MuHpnfwwfaompdwfu ,if;tmHkrs
m;udk MuHpnfaeoa&GUum; tvdkqErsm;onf ay:jrJay:aeayrnf/ odkYESifh aemufqHk;wGif MuHpnfwwfaompdwfudk ydwfqdkY[efYwm;&rnf[k tajzxGufvmonf/
pdwfonf wpfBudrfvQif tmHkwpfckudkom odwwfaomoabm &Sdonf/ xdkYaMumifh umrtmHkrS ty jzpfaom wjcm;tmHkwpfckckwGif pdwfudk uyfa
&mufxm;rnfqdkvQif umrqErsm;vnf; ay:vmrnfr[kwf/ umrqErsm;ray:vQif dkif;pdkif;rIrsm;uif;NyD; ,Ofaus;rIrsm; udef;vmrnfjzpfonf/ xdkYaMumifh ,Ofa
us;rI wnfapzdkYtwGuf umrtmHkrStyjzpfaom kyf? odkYr[kwf kyfrJhtmHkwpfckckwGif pdwfudk pl;pdkufuyfa&mufxm; &rnf[k psme,Ofaus;rIu qdkygonf/
kyftmHkqdkonfrSm a&? ajr? av? rD; ponfhtmHkrsm; jzpfygonf/ kyfrJhtmHkqdkonfrSm tmumo? 0dnmP? ewdynwf ponhftmHkrsm; jzpfygo
nf/ kyftmHkrsm;vnf; trsm;tjym;&Sd kyfrJhtmHkrsm;vnf; trsm;tjym;&Sdonf/ rnfrQrsm;jym;onfjzpfap pdwfudktmHkwpfckwGif csnfaESmifxm;jcif;udprlum; t
m;vHk; twlwljzpf\/ ajrtmHkudk pl;pdkufolonfvnf; ,if;ajrtmHk pdwfudk taocsnfaESmifxm;jcif; jzpf\/ vlao aumifudk pl;pdkufolonfvnf; ,if;vl
aoaumif pdwfudk taocsnfaESmifxm;jcif; jzpf\/ ykwD;pdyfol onfvnf; ,if;ykwD;tmHk pdwfudk taocsnfaESmifxm;jcif; jzpf\/ *gxmrEef&Gwfolonf
vnf; ,if;&Gwf zwfrItmHk pdwfudk taocsnfaESmifxm;jcif; jzpf\/ oknwtmHkudk pl;pdkufolonfvnf; ,if;tmHk pdwfudk taocsnfaESmifxm;jcif;yif jz
pf\/
kyfESifh kyfrJhtmHkwpfckck pdwfudk pl;pdkufuyfa&mufxm;vQif umrpqErsm; ray:vmjcif;ESifhtwl oufqkdif&m psmefcsrf;omrsm;udk cHpm;&&Sdygon/
yDwdokcrsm; csrf;ajrUwnfNidrfrIrsm; &&Sdygonf/ xdktcsdefwGif tvdkqErsm;csKyfNidrf;aeNyD; (,Ofaus;rIESifhqefYusifbuf) dkif;pdkif;rIrsm;vnf; uif;a0;aeygonf/
odkY psme ,Ofaus;rIvrf;pOfonf vlY,Ofaus;rIudk olYenf;olY[efjzifh zefwD;aeygonf/
odkYaomf psme,Ofaus;rIonfvnf; cdkifrmaomvrf;pOfwpfckum; r[kwfay/ psmecsrf;omonfvnf; umrcsrf;omenf;wl ESpfoufoabmusoltm;
aESmifzGJUzrf;pm;wwfaomaMumifh jzpf\/ psmefcsrf;om\ &pfywf rIudkcH&olum; umrcsrf;om\&pfywfrIudk cH&oluJhodkY owfjzwfnOf;qJjcif; ponfhdkif;pdkif;rI B
uD;BuD;rm;rm;wdkYudk um; jyKrnfr[kwf/ tb,fhaMumifhqdkaomf umrcsrf;omwdkYudk &&Sd&eftwGuf umr*kPftmHkwdkYudk &SmazGpk aqmif;&ef cufcJoavmuf psmec
srf;omudk&&SdzdkYtwGuf psmeftmHkwdkYudk &SmazG&efum; rcufcJvSaomaMumifh jzpf\/ tvdk&SdaompsmeftmHkwdkYudk tvum;&&Sdaeonf[k qdkEdkifonf/
okdYaomf ,if;psmetmHkwdkYudk tvG,fESifh&&SdEdkifaomfjim; ,if;psmeftmHkwdkY pl;pdkufaezdkYtwGuf rsm;pGm aomt&if;tESD;onfum; vlrIqufqHa&;udk
pGefYypfvdkufjcif;aywnf;/ psme,Ofaus;rIvrf;pOfudk usifhoHk; olonf psmefyGm;aecdkufwGif vlvlcsif;qufqHrIjzpfaom jyKvkyfjcif;? ajymqkdjcif;? MuHpnfjcif;[lao
m um,uH? 0pDuH? raemuHwdkYudk vHk;0vspfvsLIxm;&onf/ xdkYaMumifh psmefusifhpOfrsm;udk vlYtodkif;t0kdif;twGif; aexdkifusihfoHk;&ef cufjcif;jzpf\/ psmefor
m;rsm; vlYabmifudka&SmifcGmNyD; awmxGufMujcif; jzpf\/
xdkuJhodkY vlYavmuudka&SmifcGmojzifh (wpfenf;ajym&aomf) vlrIqufqHa&;udk vpfvsLIojzifh ,Of aus;rItppf r[kwfawmhay/ ,Ofaus;rIa,mifa
qmifaeonfh twkomjzpfonf/ kdif;pdkif;;rIjyKp&m ywf0ef;usif ESifh uif;a0;oGm;aomaMumifh jzpfonf/
dkif;pdkif;jcif;qdkonfrSm vlwpfOD;u wjcm;vlwpfOD;tay: apwemqdk;jzifh owfjcif;? cdk;jcif;? vdrfnmqJ qdkjcif;wdkY jzpf\/ ,Ofaus;jcif;qdkonfrSm
vlwpfOD;u vlwpfOD;tay: apwemaumif;ESifh cspfcifMunfjzL ulnDdkif;yif;jcif; jzpf\/dkif;pdkif; olqdkwGif avmb? a'go? arm[[dwfrsm; BuD;pdk;aeNyD; ,Of
aus;olwGif tavmb? ta'go? tarm[pdwfrsm; BuD;pdk;aeygonf/ psmeform;rsm;onfum; kyfodkYr[kwf kyfrJhtmHk wpfckckom pGJuyfaeav&m vlwpfOD;ESifh
wpfOD;Mum; qufqHa&;&SdygrS jzpfyGm;onfhapwem apwodwfrsm; vHk;0 uif;rJhaeygonf/ olYwGif avmb? a'go? arm[[dwfrsm; r&SdouJhodkY tavmb? ta
'go? tarm[ [dwfrsm;vnf; uif;rJhaeygonf/ olYudk t[dwfyk*dKvf[kac: &Edkifonf/ xdkYaMumifh psmeform;onf rdkif;pdkif; aomtjyKtrlrsm;udkrvkyfojzifh
,Ofaus;ol[k xifrSwf&aomfvnf; wu,fawmh ,Ofaus;onfh tjyKtrlrsm; vnf; r&Sdyg/ dkif;pkdif;rIvnf;r&Sd? ,Ofaus;rIvnf;r&Sdol[k trSefajym&ygvdrfhr
nf/

Page | 43

xdkYaMumifh psmevrf;pOfudkvdkufolonfvnf; vlom;wpfa,muf\ tEdryef;wdkifjzpfonfh ,Ofaus;rI yef;wdkifqDokdY ra&mufEdkifyg/ vlrIqufqHa&;


udk tysufjym;cHNyD; rdrdwpfudk,fom psmefcsrf;omav; &&Sda&; twGufom tcsdef&Sdoa&GUusifhMuH&if; aemufqHk;wGif tvGefxdwfvefYzG,faumif;onfhb0odkY 'kwf'k
wfxd a&muf&SdoGm;wwfygonf/ odrSwfrIonm uif;rJhoGm;onfhtjzpfodkY a&muf&SdoGm;jcif;aywnf;/
kyftmHkwpfckudk pl;pkdufaeolonf pl;pdkufjcif;\tusKd;w&m;tjzpf &Tifvef;csrf;ajrUjcif; wnfNidrfjcif; paomcsrf;omrsm;udk cHpm;&ygonf/ ,if;csrf;
omrsm;udk ESpfoufoabmusonfESifhtrQ rdrdpdwfwnf&m kyf tmHkudkvnf; pGJonfxuf pGJvmygonf/ xdkkyftmHkrSwpfyg; wjcm;tmHk[lorQudk rkef;wD;vmyg
rnf/ rdrdpdwfudk xdktmHkrSwpfyg;wjcm; bmudkrS vkyfvdkawmhrnfr[kwfyg/ pdwfonf MuHpnfjcif;? awG;awmjcif;? a0zefjcif;? odrSwfjcif;ponfh pdwful;pdwfoef
;tvkyfwdkYudk rkef;wD;vmygrnf/
pdwf[lonfum; kyfcEmudk,f&Sd ajcvuft*Fgrsm;ESifh obm0csif;twlwlyif jzpfyg\/ rvIyf&Sm;bJ aezefrsm;vQif aooGm;wwfygonf/ vufrsm;aj
crsm;udk rvIyfr&Sm; roGm;rvmbJxm;vQif Mumaomf aooGm; rnfjzpfouJhodkY pdwfonfvnf; vIyf&Sm;jcif;r&SdbJ wpfae&mwnf; &yfwnfae&onf&Sdaomf Mu
mvQif aooGm; ygawmhonf/
lypsmeform;\pdwfonfvnf; rvIyf&Sm;bJaezefrsm;vmaomf aemufqHk; aooGm;ygonf/ aooGm; aompdwfonf bmrSMuHpnfEdkifjcif; r&Sdawmhyg
/ bmrSqifjcifEdkifjcif; r&Sdawmhyg/ bmrScHpm;Edkifjcif; r&Sdawmhyg/ bmrSrSwfom;Edkifjcif; r&Sdawmhyg/ xdktajctaeokdYa&mufvQif tqdyfudkvnf; tpmtrSwfjzifh
pm;aomf pm;rd rnf/ aq;udkvnf; trIduftrSwfjzifh vTifhypfaomfvTifhypfrnf/ trSwfonm uif;rJhaeNyDjzpfaomaMumifh taumif;tqdk; trSm;trSefudk a0zefydkif;j
cm;Ekdifjcif; &Sdawmhrnfr[kwf/ olonf todpdwf&Sdaom vlwpf a,muftjzpfrS todpdwfrJhaom ausmufwHk;ausmufcJwpfcktjzpfodkY a&muf&SdoGm;ygonf/ trSwf
onm uif;rJh oludk tonyk*dKvf[k ac:qdkav&m lypsmeform;\ yef;wdkifonfvnf; &yfjypf&Spfyg;xJrS tonyk*dKvf tjzpfodkY a&muf&Sdjcif;yif jzpfawmho
nf/
tlypsmef (okdYr[kwf) kyfrJhpsmefudk yGm;rsm;olonfvnf; lypsmefudk yGm;rsm;olwdkY&&SdaomtusKd;ESifh xl;rjcm;em;aom tusKd;udkyif &&Sdwwfygonf/
kyfrJhw&m;wdkYudk yGm;rsm;jcif;jzifh wnfNidrfaomcsrf;omwpfrsKd;udk &&Sdygonf/ ,if;csrf;omudk pGJvef;ojzifh kyfrJhpsmefudk xyfcgwvJvJ yGm;ygonf/ ,if;odkYyGm;
&if; aemufqHk; kyfrSeforQ rkef;wD;ypfy,fvmrnf/ avmuBuD;[lonf bmrSr&Sd? vHk;0r&Sd? wdwfr&Sdponfjzifh xifrSwfvmrnf/ bmrSr&Sdjcif;? bmrSrjzpfjcif;[la
om oknwom&Sdonf[k odjrifvmrnf/ odkYjzifh tlypsmeform;onf &Sd&Sd orQ t&mcyfodrf;udk todtrSwfrjyKol jzpfvmonf/ oknwudkom tmHkuyfa
e wjcm;bmudkrS odjrif EdkifcGifhvnf; r&Sdawmh/ ywf0ef;usifudk todtrSwfjyKzdkYrajymESifh udk,fhukd,fukd,fyif todtrSwfrjyKawmh/
ywf0ef;usifurmBuD;onf wu,fr&Sd/ twkta,mifrQom jzpf\/ vSnfhpm;rIomjzpf\/ rm,mom jzpf\/ wu,f&Sdonfum; oknwomwnf;/
vlvnf;r&Sd/ acG;vnf;r&Sd/ a,musfm;vnf;r&Sd/ rdef;rvnf;r&Sd/ olvnf;r&Sd/ igvnf;r&Sd/ oknwom &Sdownf;/ ponfjzifh vufawGUt&SdavmuBuD;udk ajz
mifhajzmifhqefYusif odjrifaeolum; vlYtodkif;t0kdif;wGif rnfodkY0ifqefYEdkifygawmhrnfenf;/ ty,fcHb0om toufqHk;&awmh rnfum; ajrBuD;vufcwfrvGJay/
odkYjzifh psmefvrf;pOfonfvnf; vludk ,Ofaus;aomb0odkY rydkYaqmifbJ dkif;pkdifrIvnf;r&Sd ,Ofaus; rIvnf;r&Sd todynmvnf;uif;rJhonfh vlY
ausmufwHk;b0odkYom avQmusapygonf/ xdkYaMumifh tvdkqE&SdvQif dkif;pdkif;OD;rnf/ tvdkqEawGr&SdygrS ,Ofaus;rnf[k aumufcsufqGJxm;onfh psme,Ofaus
;rI vrf;pOfonf vnf; rSm;,Gif;onf[k tajzxGufaeonf/
umrtmHkrsm;jzifh vl\tvdkqEudk tuefYtowf txdef;tuGyfr&Sd jznfhqnf;ay;jcif;enf;onf vnf;aumif; psmetmHkrsm;jzifh vl\tvdkqEudk
ydwfydwfwHk; aysmufuG,foGm;aponfh enf;vrf;onfvnf; aumif;? vludk ,Ofaus;oltjzpfodkY a&muf&SdoGm;apEdkifjcif;r&Sdyg/ xkdenf;rsm;onf vludk umrtmHk
rsm; psme tmHkrsm;ESifhaESmifzGJUum ydkrdkusyfwnf;apjcif;tusKd;odkY qkdufa&mufapygonf/ xl;cwfxm;onfh qifwpfaumif \ ,Ofaus;rIrsKd; usa&mufoGm;apyg
onf/ xdkYaMumifhyif vlom;\ ,Ofaus;rItppfudk pwifawGUjrifcJhonfh ormorK' jrwfpGmbk&m;onf umrcsrf;omaemufvkdufaom tusifhudkvnf;aumif;? ps
mecsrf;omaemuf vkdufaom tusifhonfvnf;aumif; aMumufrufzG,f qif;&Jacsmufurf;yg;twGif; usa&mufapEdkifonfh tpGef; w&m;ESpfyg;tjzpf a[mTefwm
;jrpfcJhjcif;jzpfayonf/ ,if;,Ofaus;rIvrf;pOfrsm;um; vlom;vrf;pOfr[kwf/ vrf;a,mifaqmifaeaom wGif;eufBuD;rsm;om jzpfayownf;/ xdkokdY odjrifa&Smif
&Sm;jcif;jzifhyif vlom;udk ppfrSefcdkifrmaom ,Ofaus;rIqDodkY a&muf&Sdaponfh ,Ofaus;rIvrf;pOfvnf; ay:vmcJh&ayonf/
ynm,Of a us;rI
Page | 44

vlom;\ qif;&J'kutrSefudk ydkif;jcif;odjrifrI r&Sdjcif;aMumifh dkif;pdkif;rIjzpf&onf/ xdkYaMumihf ,Ofaus; rIjzpfatmif vlom;\qif;&JtrSefudk ydkif;jcm
;odjrif&rnf/ onfum; ynm,Ofaus;rI\ tajccHpnf;rsOf; jzpf\/
dkif;pdkif;rIonf vlom;\tvdkqErsm; rjynhfaomaMumifh jzpfvmonfht&mr[kwfyg/ tb,faMumifh qdkaomf tvdkqErsm;jynfhapumrl dkif;pdkif;rIwdkY
txift&Sm;&SdaeaomaMumifh jzpfygonf/ xdkYjyif tvdkqEawG &SdaeonfhtwGufaMumifhvnf; dkif;pdkif;rIrsm; jzpfyGm;vm&onfr[kwfyg/ tb,faMumifhqdkaomf
rSefuefoifhjrwf aom tvdkqErsm; wnf&SdaecsdefwGif dkif;pdkif;rIrsm; uif;&Sif;aeaomaMumifh jzpfygonf/
pifppfaomfum; dkif;pdkif;rIrsm;jzpfyGm;vm&jcif;rSm dkif;pdkif;rIaMumifh aumif;usKd;wpfpHkwpfck &&Sdvdrfhrnf [laom txifrSm; todrSm;aMumihfom jzpfo
nf/ wpfenf;ajym&aomf dkif;pdkif;rIrsm;aMumifh dkif;pdkif;rIjyKolwGif aMumufp&mtaumif;qHk; qif;&J'kuBuD;jzpfyGm;rnfudk rodrjrifaomaMumifh jzpfonf/ dkif;pdkif;rI
ESifh qdk;usKd;wdkY umvrjcm; Xmerjcm; wpfqufwpfpyfwnf; jzpfyGm;yHkudk rodrjrifaomaMumifh jzpfygonf/
dkif;pdkif;rIaMumifh &&Sdvmrnfhqdk;usKd; (0g) tjypfonf tcsKyfaxmifrsm; r[kwfyg/ i&JbHkrsm;? tyg,f bHkrsm; r[kwfyg/ yljcif;at;jcif;? pyfjcif;cg;j
cif;ponfrsm;vnf; r[kwfay/ vlom;wpfOD;ESifhwpfOD; qufpyfrI twGuf vlom;wdkif;wGif wm0ef&Sdaeaom qufqHa&;,E&m;BuD; ysufpD;azmufjyefoGm;jcif; jz
pfygonf/ ,if; odkY vlrIqufqHa&;,E&m;BuD; ysufpD;azmufjyefoGm;jcif;onf vltjzpfrS usqHk;oGm;jcif;vnf; jzpfygonf/ xdkYjyif vlYtodkif;t0kdif;\ &efoltj
zpfokdY a&muf&SdoGm;jcif;vnf; jzpfygonf/ vlYtoGiftjyifudk aqmifxm; ygvsuf vlYNidrf;csrf;a&;udk zsufqD;onfhtvkyfudkvkyfaeaom vlYbDvl;rsm; vlYwd&pmef
rsm;tjzpfodkY a&muf&SdoGm; jcif;vnf; jzpfyg\/ pifppf tjzpfonf tusOf;axmifrsm;? i&JbHkrsm;twGif; oufqif;&jcif;xuf rsm;pGm aMumufzG,faumif;ygo
nf/ vlwpfa,muftzdkY rdrd\,E&m;BuD; ysufpD;azmufjyefoGm;jcif;xuf ydkaMumufruf zG,f&m tb,frSm&SdEdkifygtHhenf;/
rQ qdk;&Gm;aomtusKd;onf dkif;pdkif;rIudkjyKonfESifhwpfNydKifeuf cPrqkdif; jzpfyGm;vmygonf/ a&Smif vTJ r&yg/ a&TUqdkif; r&yg/ rD;udkudkifvdk
ufjcif;ESifh ylavmifjcif;wdkYonf wpfNydKifeufwnf;jzpfouJhokdY dkif;pdkif; rIudkjyKjcif;ESifh vlYqufqHa&;,E&m;BuD; ysuf,Gif;jcif;wdkYonfvnf; wpfqufwnf;jzpfvm
ygonf/ ,if;odkY qufqHa&;,E&m;BuD; ysuf,Gif;rIudk aiGaMu;Opmay;NyD; a&SmifvTJr&yg/ trdefYtmPmjzifh z,f&Sm;vnf; r& Edkifyg/ qdkcJhNyD;onfh umrvrf
;pOfrsm;? psmevrf;pOfrsm;jzifhvnf; jyefvnfjyKjyifEkdifjcif; r&Sdyg/ dkif;pdkif;rIESifhtwl ,if;uJhodkY vlrIqufqHa&;,E&m;BuD; ysuf,Gif;azmufjyefrI tjzpfqkd;BuD;o
nf xufcsyfruGm yg&Sdvmonfh tjzpfudkvnf;aumif;? ,if;,E&m;BuD; ysuf,Gif;onfhtjzpfonf rdrdtm; zsufqD;jcif;yifjzpfonfudkvnf; aumif;? vlwpfa,m
uftwGuf ,if;,E&m;BuD; ysuf,Gif;onfhtjzpfavmuf qdk;&Gm;onfh tjypfr&Sdonfudk vnf;aumif; jywfjywfom;om; ydkif;jcm;odjrifonfh todynmtm;jzifhom
z,f&Sm;a&SmifvJTEdkifrnfom jzpfyg onf/
xif&Sm;pdrfhaomiSm vlowfjcif;trIjyKol\tjzpfudk avhvmMunfhygrnf/
vlowfjcif;trIudkjyKolonf aumif;usKd;&vdrhfrnf[laom txiftjrifvGJrSm;rIjzifh ,if;dkif;pdkif;rIBuD;udk usL;vGefrdjcif; jzpfygonf/ ,if;txiftjrif
vGJrSm;rIaMumifhyif vlowfrIrSjzpfyGm;vmonfh aumif;aumif;qdk;qdk; trsKd;rsKd;aom a0'emwdkYudkvnf; om,mESpfoufrdygonf/ ,if;om,mESpfoufrIaMumifhyif
vlowfjcif;trIudk jyefvnfjyKrdjyefonf/ odkYjzifh vlowfvdkjcif;? vlowfjcif;? vlowf&onfudk oabmusjcif;[laom dkif;pdkif; rI a&m*goHo&mBuD;onf
xdkolwGif pGJuyfvmygonf/ vlrIqufqHa&;,E&m;BuD;twGif; dkif;pdkif;rIa&m*gqdk;BuD; Niduyfjcif;[k ajym&ayrnf/
vlowform;udk rnfolurS taygif;toif;vkyfcsifrnf r[kwfyg/ wwfEdkiforQ a&SmifMuOfMurnfom jzpfygonf/ jzpfEdkifvQif zrf;qD;axmifcsjcif;
txdyif vkyfvdkMuygrnf/ xdkYaMumifh vlowform;uvnf; rnf onfhvlom;udkrS &J&J0Hh0Hh aygif;oif;Edkifrnfr[kwf/ vludkjrifwdkif; owfcsifonfh pdwfqdk;pdwfq
mBuD;u olY&ifwGif tvdyfvdkuf tvdyfvdkuf qlylx<uaernfjzpf&m *emNidrfrnfr[kwfyg/ rdrdukdvnf; wpfpHkwpfck tjypfay;rnf vm;[k pdk;&GHum &ifwxdwfxd
wf jzpfaeygrnf/
xdkodkY tjrJwrf; wxdwfxdwf wkefvIyfae&aomfvnf; wyfrufonfh a0'emaumif;rsm;udk qmavmif onfhtcgrsdK; jrifawGU&onfhtcgwGif xdef;rEdk
if odrf;r&jzpfum ,if;vlowfrIBuD;udk usL;vGefrdjyefonf/ ysuf ,Gif;aeNyDjzpfaom vlrIqufqHa&; ,E&m;BuD;udk jyifqifEdkifjcif;r&Sdao;oa&GU olum; vlo
wform;b0rSmyif wpf&pfywfywf wpfcsmvnfvnf jzpfae&ayOD;rnf/
,if;b0qdk;BuD;rS vGwfajrmuf&ef tcsKyftaESmif tusOf;axmifjzihf ajcmufvSefY'Pfcwfvnf; r& Edkifyg/ vlowfrIaMumifh axmifusolwdkYonf a
xmifrSvGwfjyefvQif vlowfrIudk jyefNyD;usL;vGefwwfonfrSm txift&Sm;r[kwfygavm/ i&JbHkrsm;? NydwmbHkrsm;ESifhvnf; ajcmufvSefYr&yg/ vlowfrIusL;vGef
Page | 45

olwdkYwGif i&J bHk? ewfbHkudk ESpfESpfumum ,HkMunfolrsm; r&Sm;yg;vSaomaMumifh jzpfonf/ psmeftmHkwpfckckwGif uyfa&muf NyD; z,f&Sm;Edkifjcif;vnf; r&Sdyg/
psmeftmHkrSvTJonfESifh rlvpdwfdkif;rsm; jyef0ifvmrnfjzpfonfuwpfaMumif; psmeftmHk tjrJrjywf qkdufuyfaeygvQifvnf; todpdwfu aoqHk;oGm;onhf yk*d
Kvfrsm;tjzpfodkY a&muf&SdoGm; rnfuwpfaMumif;wdkYaMumifh jzpfyg\/
pifppf vlom;onf cHpm;rIudkOD;pm;ay;onfh tusifhjzifh ,if;uJhodkY kdkif;pkdif;rIudkusL;vGefrdjcif; jzpfay onf/ ypnf;Opm paom cHpm;rIaumif;aum
if; &&Sda&;udk vl\tESpfom&tjzpf cH,lrSm;aomaMumifh ,if;cHpm; rIaumif;aumif; &rnfqdkvQif dkif;pdkif;aom tjyKtrl? tajymtqdk? tawG;tMuHwdkYudk vkyfrdj
cif;jzpf\/ ,if;odkY dkif;pdkif;rIudk rodrdkufrSm; usL;vGefrdvdkufonfhaemuf ,if;dkif;pdkif;rIonf tvdkvdk NyD;NyD;ysufysufjzpfroGm;bJ rdrd\ vlrIqufqHa&;,E&m;
wGif a&m*gwpfckqdkufuyfouJhodkY pGJNidum rdrdtm; wdk;wdk; zsufqD;aeonf udkvnf; rodjrifEdkifaomaMumifh jyefvnfz,f&Sm;&efrvG,fjcif; jzpfonf/ a&m*g
BuD;vmonfESifhtrQ rlvu pnf;pdrfOpmr&apumrl vlowfjcif;? cdk;jcif;trIudk jyKcJhonfhaemufwGifum; pnf;pdrfr&apumrl vlowfjcif; ckd;jcif;rsm;udk usL;vGef
vmonf/ vlYqufqHa&;,E&m; ysuf,Gif;rIudk em;rvnfolrsm;tzdkY xdkolwdkYonf taMumif;rJh vlowfaeonf? taMumif;rJh vk,ufaeonf[k jrif&NyD; pdwZ
vlowform;? pdwZolcdk;rsm; ponfjzifh emrnfay;Muonf/ pifppf cHpm;rIaemufvdkuf&if; dkif;pdkif;rIudk usL;vGefvmonfESifhtrQ ,if;dkif;pdkif; rIudkyif jyefvnf
wyfrufNyD; usL;vGef&onfhb0odkY usa&mufoGm;jcif;om jzpfonf/ ol\ vlrIqufqHa&; ,E&m;onf dkif;pkdif;rIudkom jyKwwfaom,E&m;BuD;tjzpfodkY ajymif;
vJoGm;jcif; jzpfonf/ rlvu ydkufqHvdk vlowfaomfvnf; aemufawmh owf&onfudkyifom,mNyD; vdkufowfaeawmhonf/ owf&jcif;onfyif olYtzdkY vlY
tESpfom& jzpfaeawmhonf/ ,if;uJhodkY vljzpfygvsuf vludktE&m,fay;ol(0g) vlY&efoltjzpfodkY a&muf&SdoGm;jcif;onfom vlom;\ aMumufp&mtaumif;qHk;
qif;&J'kuBuD; r[kwfygavm/
qif;&J'kuBuD;udk odjrif&eftwGuf aiGaMu;jzifh0,f,lvnf; r&tyf/ pdwfudk kyftmHk(odkYr[kwf) kyfrJhtmHk wpfckckwGif taocsnfaESmifxm;jc
if;rsKd;jzifhvnf; r&Edkif/ vlvlcsif; qufqHa&;,E&m;BuD; tvkyf vkyfyHkudk em;vnfatmifvkyfjcif;jzifhom jzpfEkdifonf/ vlESifhvlcsif;qufqH&mwGif jyKusihf&aom
vlom;\ tjyK trlrsm;ESifh ,if;tjyKtrlrsm;\ vlESifhvlY0ef;usiftay: oufa&mufrIrsm;udk avhvmjcif;jzifhom jzpfEdkifonf/ vlY,E&m; dkif;pdkif;rIa&m*gBuD;
pGJuyfvmyHkudk em;vnfjcif;jzifhom jzpfEdkifonf/ rod dkdif;pdkif;? dkif;pdkif;rI aMumifh dkif;pdkif;aomb0udk &&Sd? dkif;pkdif;aomb0udk vufcHvdkufaomaMumifh ,if;
dkif;pdkif;aomb0udk pGJNid? ,if;pGJNidrIaMumifh dkif;pdkif;rIudk jyefNyD;usL;vGef ponfjzifh dkif;pdkif;rIoHo&monf vnfywfaeonf/
dkif;pdkif;rIjyKNyD;onfhaemuf vlYqufqHa&;,E&m;onf dkif;pdkif;rIa&m*gqkd;BuD; uyfNidum dkif;pdkif;NyD;&if; dkif;pdkif; azmufjyef,kd,Gif;oGm;ygonf/ vl
om;pifppfjzpfvsuf vlYtodkif;t0dkif;udk &efvkyfoljzpfoGm;ygonf/ vl tjzpfrS vlY&efoltjzpfodkY a&mufoGm;ygonf/ ,if;odkYjzifh dkif;pdkif;rI\ aESmifBudK;&pfywfrI
rS kef;rxGufEdkifawmh bJ tdkif;wd&pmefb0odkY a&mufoGm;ygonf/
dkif;pdkif;rIrS vGwfajrmufpdrfhaomiSm umr,Ofaus;rIvrf;pOfudk usifhoHk;onfhtcgwGifvnf; umrb0\ aESmifBudK;rsm; &pfywfjcif;udkom xyfrHcHpm;
,Ofaus;rIaomfrS aESmifBudK;cH,Ofaus;rI jzpf&onf/ psme,Of aus;rIvrf;pOfjzifh ,Ofaus;atmifvkyfaomfvnf; lyb0? tlyb0wdkYjzifh aESmifBudK;wnf;cH&NyD
; ,Ofaus;rI vnf;r&Sd? dkif;pdkif;rIvnf; r&Sdonfhb0odkY usa&muf&onf/ odkYjzifh dkif;pdkif;rI\ aESmifBudK;rSvnf; rvGwf ajrmufonfhtjyif aemufxyf to
pftopfaom aESmifBudK;rsm;\ txyfxyf &pfywfaESmifzGJUjcif;om cH&onf/ odkYjzifh ,Ofaus;rIppf\ vGwfajrmufNidrf;csrf;rIESifh uif;a0;ae&onf/
ynm,Ofaus;rIonfum; xdkxdk,Ofaus;rIrsm;uJhodkY aESmifzGJUrnfr[kwfyg/ ynm,Ofaus;rIvrf;pOfwGif aESmifzGJUp&mcHpm;csufrsKd; xl;xl;jcm;jcm; ryg0
ifaomaMumifhjzpfonf/ cHpm;csufudkOD;wnf usihfoHk;onfr[kwf aomaMumifh ay:vmonfh cHpm;csufudkvnf; pGJrufjcif;r&Sdacs/ dkif;pdkif;rIaMumifh vljzpfyGm;a
om wu,fhqif; &Jjcif;? ysufpD;jcif;? tESpfom&uif;rJhjcif;? Muyfwnf; usOf;ajrmif;jcif;rsm;udkodaom ynmjzifh avhusifhjcif; jzpf &m dkif;pdkif;jcif;onf b,f
vdkrS zrf;pm;ESdyfpufEdkifawmhrnf r[kwfay/ odkYjzifh vlom;tm;wkyfaESmifaom aESmifBudK;rSeforQudk wpfprusef okwfoifum aESmifBudK;rJhvlom;tjzpfodkY a&m
uf&Sdaprnfjzpfonf/
awmBuD;rsufrnf;twGif;u b0udk ausmcdkif; NrdKUjyjynf&Gm vlYbHkcef;0gudk BuD;us,fcrf;em;pGm wnf aqmufaexdkifNyDjzpfaom vlom;onf aESmifB
udK;[lorQ uif;yonhftcgrSm tdkif;b0ESifh vHk;0jcm;em;onfh vlom;ppfppftjzpfodkY a&Smuf&Sdygvdrfhrnf/ toGiftjyif tqifwefqm toHk;taqmif jcm;em;j
cif;ESifhtwl tjyKtrl tajymtqdk tMuHtpnfwnf;[laom twGif;tESpfom&yg jcm;em;ygrS vHk;0jcm;em;onf[k qdkEdkifyg onf/

Page | 46

tdkif;wd&pmefwdkYESifh tjyifA[d'wGifa&m twGif;tZswwGifyg jcm;em;onfhvlom;onfom tdkif;b0rS vGefajrmufNyD[k 0Hh<um;Edkifrnfjzpf\/ ,Ofa


us;aomvlom;[k &J&Jwif;wif; *kPf,lEdkifrnfjzpf\/ ,if;odkY aESmif BudK;uif;rJhaom ,Ofaus;rIudk vufqkyfvufudkif ydkifydkif&&SdMurSom urmBuD;onf y#d
yursm;? &efyGJrsm;? &mZ0wfrIrsm;? 'kpdkufrsm;? ppfyGJrsm; tp&Sdonfh dkif;pdkif;rItjcif;t&mwdkY vHk;0uif;a0;NyD; vGwfajrmufNidrf;csrf; onfh urmBuD;jzpfrnf trSef
wnf;/
***

oufwHwHwm;
odkYr[kwf? *E0ifynma&;
ynma&;\t"dutvkyfonf atmifjrifpGm &SifoefaexdkifEdkifa&;twGuf r&Sdrjzpfvdktyfonfh pGrf;&nf owdrsm;ESifh pdwfaepdwfxm;rsm; jzpfxGef;vma
tmifvkyfa&; jzpfonf/ *E0ifpmayrsm;udk avhvmoifMum;onfh ynma&;onf ,if;tvkyfudk rnfodkYrnfyHk vkyfEdkifygrnfenf;/ jyemum; aqmif;yg;
\ taMumif;t&m jzpfay\/
*E0ifpmayrsm;udk avhvmoifMum;onfh ynma&;onf txufuqdkcJhaom pGrf;&nfowdrsm;ESifh pdwf aepdwfxm;rsm;udk jzpfxGef;vmapEdkifrnf r[k
wfyg[k jyefvnfajzqdkwwfMuonf/ ,if;tajzrSm xif&Sm;aom tajzjzpf\/ uRefawmfuawmh 0daoowpfck xyfxnfhay;csifonf/ pOf;pm;qifjcifrIuif;rJhao
m tajzvnf; jzpf\[lvdk/
]]a&S;u ynm&SifawGqdkwm acwfaemufusoGm;NyDav/ olwdkYawGUMuHKcJh? ajz&Sif;cJhwJh jyemawGqdkwm vnf; tckacwfjyemawGeJY b,frSmwlyga
wmhrvJ/ uRefawmfwdkY,Ofaus;rIeJY EdIif;,SOf&if olwdkY,Ofaus;rIu odyfa&S;usaeNyD/ olwdkYrSm av,mOfysHr&Sdbl;/ armfawmfum;r&Sdbl;/ rD;&xm;vrf;awG r&Sdbl;/
tPkjrLpGrf;tifr&Sd bl;/ a&aEG;aiGUpGrf;tifqdkwmawmif r&Sdbl;}} odkY taMumif;jywwfMuygw,f/
pifppf ,if;uJhodkYaom a0zefcsufrsKd;udk ormusrf;pmopf tay:rSmvnf; ay;Edkifonf/ &SdufpyD;,m; tay:rSmvnf; ay;Edkifonf/ rdkvsJtay:rSmv
nf; ay;Edkifonf/ *dkaxtay:rSmyif ay;Edkifao;onf/ odkYaomf av,mOfysHwdkY? armfawmfum;wdkY r&dScJhkHrQjzifh xdka&S;acwfynm&SifBuD;rsm;udk acwfaemufusoGm;NyD
[k ajymEdkifyg rnfavm/ a0zefcsufwdkYrSm todESifhynmudk cGJjcm;Edkifjcif;r&Sd&mrS ay:aygufvm&aom a0zefcsufrsm;jzpfyg onf/ tod (knowledge) onf ac
wfaemufusEdkifygonf/ tvGefvsifjrefpGmyif acwfaemufusoGm;wwfyg onf/ txl;ojzifh odyHynmqdkif&mtodrsm;/ odkYaomf ynm (wisdom) uawmh acwfa
emufusdk;r&Sd/ twD awa&S;umvu vlwdkYwl;azmfcJhonfh a&Tonf wefzdk;avsmhyg; aysmufysufoGm;jcif; r&SdouJhodkYyif ynmonf vnf; rnfrQtdkap a[mif;a
pumrl wefzdk;avsmhyg;aysmufysufjcif; r&Sdyg/
]]odkYayrJh *E0ifynma&;[m acwfopfurmBuD;twGuf wu,ftoHk;r0ifawmhygbl;/ tawG;tac: orm;awG? pmayorm;awG? ausmif;q&mawGt
wGufavmufyJ oifhavsmfcsifoifhavsmfvdrfhr,f/ EdkifiHa&;udpawG jynfolU0efxrf;vkyfie;fawGtwGuf toHk;r0ifygbl;/ pD;yGm;a&;vkyfief;awGtwGufqdk ydkNyD;awmif
toHk;r0ifawmh bl;}}pojzifh a0zefEdkifygao;onf/
a0zefcsufudk jyefvnfacsy&eftwGuf uRefawmfwdkYEdkifiHrSyif oufaotaxmuftxm;rsm; xkwf EkwfwifjyNyD; &Sif;yg&ap/ uRefawmfwdkYEdkifiHwGif
t*Fvdyf*E0iftoif;BuD; (English Clas ical
Association)

[l &Sdygonf/ ,if;toif;BuD;onf ESpfywfvnftpnf;ta0; usif;yonfhtcgwdkif; obmywdwm0efudk okaw oDynm&SifodkY wpfESpf? tr

sm;jynfolqdkif&m EdkifiHa&;acgif;aqmifwdkYodkY wpfESpf? wpfvSnfhpDay;ygonf/ ,if;ok awoD ynm&Sifrsm;ESifh EdkifiHa&;acgif;aqmifwdkY\ t&nftcsif;rSm *E0ifpm
aywdkYudk oifMum;cJh&rnfjzpfNyD; ,if; ynm&Sifrsm;tpnf;ta0;wGif *E0ifpmayESifhywfouf ajymMum;Edkifolrsm;vnf; jzpf&ygrnf/ vGefcJhonfhtESpf 50 umv
twGif; obmywdjzpfcJholrsm;teuf 0efBuD;csKyfESpfa,muf? 0efBuD;&Spfa,muf? txufvTwfawmf trwfcsKyf wpfa,muf? w&m;olBuD;csKyfwpfa,muf? rSwfwrf;kH
;t&m&SdcsKyfESpfa,muf? awmf0iftEkynmt u,f'rDausmif;tkyfwpfa,muf? bPfOu|wpfa,mufwdkY yg0ifcJhonf/ avmavmq,fumvwGif qmatmfvD Amz&ifh
(Sir Oliver
Page | 47


Franks)

u obmywdvkyfcJhygonf/ qmatmfvDAmz&ifhonf tar&duefjynfaxmifpkqdkif &m NAdwdoQoHtrwfBuD;tjzpf trIxrf;cJhNyD; ,cktcgwGif vdGKufbPfO

u| jzpfygonf/ olonf txufwef; ausmif;rSma&m wuodkvfyif *E0ifpmaywdkYudk oif,lcJh&ygonf/ taxmuftxm;wdkYaMumifh *E0ifpmay wdkYudk yD
yDjyifjyifoifMum;cH&olwdkYudk vufawGUb0twGuf bmrSjyifqifrI r&cJhMuolrsm;[k ajymr&EdkifawmhNyD/
odkYaomf a&S;twDawumvuyif aoqHk;cJhNyDjzpfaom yk*dKvfwdkYudk avhvmjcif;onf uRefawmfwdkYacwf opfumvtwGif;&Sd b0twGuf rnfodkYrnfyHk
jyifqifrIjzpfEdkifygrnfenf;/ jyemrSm pdwf0ifpm;zG,faumif; aomjyem jzpfyg\/ pdwf0ifpm;zG,faumif;onfrSm jyemrS a,bk,susaom ar;cGef
;wdkY ay:xGufvm aomaMumifh jzpfonf/ aumif;rGefaomynma&;[lonf tb,fenf;? pmoifausmif; odkYr[kwf aumvdyf ausmif;odkY oGm;onfhtcg? odkYr[k
wf udk,fhudk,fudk,fynmwwfatmif vkyfonfhtcg tb,ft&mrsm;udk uRef awmfwdkY &SmazGavhvmoifhoenf;/ rnfonfhxdk;xGif;odrsm;? rnfonfhavmutjrif
b0tjrifrsm;? rnfonfh pdwf"mwfavhusifha&;rsm;udk &SmazGavhvmoifhoenf;/
uRefawmfwdkYtaeESifh aus;Zl;wifoifhwifxdkufonfh q&m[l trsKd;tpm;ESpfrsKd; &Sdygonf/ yxrtrsKd; tpm;rSm uRefawmfwdkYtm; 'd|"r tcsuft
vufrsm;udk odatmifoifMum;ay;onfh q&mrsm;jzpfonf/ xdkq&m wdkYonf taMumif;t&mwpf&yfudk pepfwusoduRrf;atmif vkyfay;onf/ ,if;taMumif;t&
mtwGif; cdkifrm aomtkwfjrpfrsm;udk csay;onf/ ,if;tkwfjrpfrsm;ay:wGif r,drf;r,dkif cdkifcHhwnfjrJaom todw&m;taqmuf ttHkudk xlaqmufay;onf/ u
RefawmfwdkYonf xdkq&mrsm;tay:wGif aus;Zl;rsm;pGm wif&Sdygonf/
odkYaomf xdkq&mwdkYxufydk aus;Zl;wifxdkufaom aemufq&mwpfrsKd; &Sdygao;onf/ xdkq&mrsKd;um; yxrtrsKd;tpm;q&mwdkYavmuf aygaygrsm;rs
m;r&Sd/ &Sm;awmifh&Sm;yg;q&mrsm; jzpfonf/ xdkq&mwdkYwGif uRef awmfwdkY r&Sdzl;ao;aom b0tjrifwpfck &Sdaeonf/ uRefawmfwdkYrodaom avmutjrifwpfck
&Sdaeonf/ xdk q&mwdkYu uRefawmfwdkYtm; Iaxmifhopfwpfckjzifh Ijrifwwfatmif rsufpdzGifhay;onf/ b0udk enf;opfvrf; opfwpfckjzifh Munfhwwfjrifw
wfatmif oifay;onf/ ynma&;rsKd;rSm wefzdk;t&SdqHk;ynma&; jzpfygonf/ ynma&;rsKd;rSm awGUvdkufonfESifh csufcsif;txifBuD;p&maumif;onfh ynma&;
rsKd;r[kwf/ ,if;ynma&; onf tcsdefumvuwdkufpm;Edkifjcif;r&Sdaom pdwf"mwfcGeftm;wpfrsKd;udkay;&m ,if;pdwf"mwfcGeftm;udk wjznf; jznf;em;vnfoabma
ygufNyD; wpdrfhpdrhfaus;Zl;wifum todtrSwfjyKvm&onfh ynma&;rsKd;om jzpfonf/
*&dvlrsKd;wdkYonf &Sm;yg;aomq&mtrsKd;tpm;wGif yg0ifMuonf/ xdk*&dvlrsKd;wdkYonf vlwdkif;vdktyf aomt&mESpfckudk ay;Muonf/ odkYr[kwf a
y;EdkifpGrf;&SdMuonf/ ,if;t&mESpfckrSm ynma&;ppfppfqkdu ay;udk ay;&rnfh t&mESpfck jzpfonf/ yxrrSm todynmESifhqdkifaom tavhtusifh pdwfaepdwfxm;
jzpfonf/ 'kwd ,rSm b0tjrif jzpfonf/ ynma&;onf rSefuefaom b0tjrifESifh rSefuefaompdwf"mwfpdkufwdkYukd ay;EdkifNyD qdkvQif uRefawmfwdkYavQmuf
vSrf;&rnfh avmuc&D;pOfBuD;twGuf t"duvufeufud&d,mudk ay;vdkufjcif;yif jzpfygonf/ uRefawmfhtaeESifh ajym&rnfqdkvQif *&dvlrsKd;wdkYonf t&mESpfck
udk ay;pGrf;EdkifMuygonf/ xdkodkY jzpfaomaMumifh *&dvlrsKd;ESifh acwfopfurBuD;\ tMum;wGif tvGefta&;ygaom qufpyfrIwpfck &Sdaeygonf/ ,if;rSm a&S;a
[mif;*&dEdkifiHESifh acwfopf,Ofaus;rIMum;&Sd qufpyfrIjzpfygonf/ *&dvlrsKd;wdkYxHrS oif,l&&SdEdkif aom pdwf"mwfpdkufrsm;ESifh b0tjrifwdkY jzpfygonf/
vlwpfa,muf\ pdwfobm0ESifh pdwf"mwft&nftaoG;udk odvdkvQif ol\b0udk avhvmjcif;ESifh ol \pGrf;aqmifcsufwdkYudk MunfhIjcif;wdkYjzifh od
&SdEdkifygonf/ vlrsKd;wpfrsKd;ESifh ywfoufvQifvnf; xdkenf;wlyif jzpf onf/ vlrsKd;wpfrsKd;\t&nftaoG;? pGrf;&nf? pdkufobm0? xl;cRefajymifajrmufrI ponf
wdkYudkodvdkvQif ,if; vlrsKd;wdkY vkyfcJhudkifcJh pGrf;aqmifcJhonfh t&mrsm;udk avhvmzdkYom&Sdygonf/ xdkYaemuf uJhodkYpGrf;aqmifcJhaom vlrsKd;onf bmESifhwl&vd
rfhrnfenf;[k ar;&ygrnf/ *&dvlrsKd;wdkYonf tb,ft&mawGudk vkyfudkifpGrf;aqmifcJhyg oenf;/
a&S;a[mif; aemfa0ordkif;wGif oufwHwHwm;[laom '@m&Dwpfck &Sdonf/ ,if;oufwHwHwm;onf vlUjynfESifh ewfjynfMum;&Sd {&mracsmufurf;yg
;BuD;udk jzwfoef;xm;aomwHwm; jzpfonf/ w&m;ESifhtnD usifh MuHaexdkifaomolwdkY jzwfoef;Edkif&ef ewfwdkYu wnfaqmufxm;jcif;jzpfonf/
'@m&DyHkjyifonf vlom;wdkY\ todpdwfwGif&Sdaeaom tnw&m vlom;avmuESifh r[mvlom; avmu ESpfckudk xif[yfazmfjyaeonf/ vlom
;onf ,if;avmuESpfckvHk;ESifh oufqdkifaeonf/ xdkYjyif edrfh aomavmurS jrifhaomavmuodkY wufvSrf;vdkonfh vlom;\ADZpdwfudkvnf; ,if;'@m&Du azmf
jyaeonf/ ,if;ADZonf rMumcP tdyfaysmfaewwf\/ odkYaomf aoqHk;oGm;jcif;um; r&Sd/
ajrBuD;ESifhaumif;uif? dkif;pdkif;rIESifh ,Ofaus;rI? avmuwdkYMum;wGif BuD;rm;aomacsmufurf;yg;BuD; wnf&Sdaeygonf/ odkYaomf acsmufurf;yg;B
uD;udk wHwm;xdk;Edkifyg\/ aemfa0wdkY\ ewfordkif;wGif wHwm;BuD; udk tDqm (Aesir) ewfwdkYESifh olwdkY\ewfrif; tdk'if (Odin) wdkYu wnfaqmufcJhMuygo
Page | 48

nf/ *&dvlrsKd;wdkYonf aumif;jrwfjcif;wnf;[laom wHwm;wpfqufESifh ynmwnf;[laom wHwm;wpfqufudk wGJqufwnfaqmuf cJhMuonf/ vlom;wdkYonf


xdkESpfqufwGJwHwm;udk avQmufjcif;jzifh vlUjynfrS ewfjynfodkY ra&mufapumrl dkif; pdkif;rIrS ,Ofaus;rIqDodkYum; ta&mufoGm;aeMuayonf/
wHwm;um; tvG,fwulwnfaqmufEdkifaom wHwm; r[kwfay/ tvif;ydkif;a&m tarSmifydkif;yg &Sd aeonfh *&dwdkY\ pGrf;aqmifcsufwdkYudk wdkwdk
wkwfwkwfpOf;pm;Munfhvdkufyg/ tu,f uRefawmfwdkYonf *&dEdkif iHwGif bDpD 650 twGif; aexdkif&onfqdkygu aeESifhvwdkYudk ewfrsm;tjzpf ,lqcJhMuygr
nf/ vQyfpD;vufjcif;? rdk;BudK;ypfjcif;wdkYudkvnf; ewfa'0wmwdkY\ vufeufrsm;tjzpf ,lqcJhMuygrnf/ tydkvdkewfrif;\ jrm;vufeuf onf zsm;emrIudk jzpfap
onf[kvnf;aumif;? ajymif;qefonfh 'DrDwmewf\vufaqmifjzpfonf[kvnf; aumif;? awmifukef;awmifwef;rsm;? opfyifrsm;? jrpfacsmif;rsm;onf ewftoD;
oD;\ bHkXmersm;jzpfonf[k vnf;aumif; ,lqcJhMuygrnf/ xdkYaemuf ESpfaygif; av;&mcefYMumaomf urmajrBuD;onf olU0efdk;ay:wGifvnf aeNyD; aeudk vS
nfhywfaeonf[k *&dwdkY odMuavNyD/ urmajr\vHk;ywfudkvnf; wu,fht&SdESifh rdkifig;q,frQ omuGmonftxd wGufcsufEdkifcJhavNyD/ euwfynm&SifwpfOD;o
nf Mu,faygif; 800 udk owfrSwfcGJjcm;NyD;cJhNyD/ olUxuf tESpfESpf&mapmaom odyHynm&SifwpfOD;url pMu0VmBuD;onf tuefYtowfrJhaom tmumotwGif;
tufwrftPkjrLwdkYjzifh zGJUpnf;xm;onf[k qdkcJhonf/ odkYjzifh *&dwdkYonf avmuBuD;ESifhywfouf BuD;rm; aomtajymif;tvJBuD;wpfckudk vkyfaqmifcJhMuo
nf/ vlom;\ ordkif;wGif BuD;rm;aomajcvSrf;BuD; wpfvSrf; udk vSrf;cJhMuonf/ avmuBuD;ESifhywfoufvQif aMumif;usKd;qufpyfNyD; odyHenf;usaom tjrifw
pfckudk zefwD; cJhMuonf/ onfum; bDpD 600 ESifh bDpD 300 twGif; *&dvlrsKd;wdkY wnfaqmufcJhMuonfh wHwm;BuD;jzpf ay\/
vlUordkif;wGif txufazmfjyyg *&dwdkY\pGrf;aqmifcsufESifh EdIif;,SOfEdkifaom tjcm;pGrf;aqmifcsuf r&Sdyg/ *&dwdkY\ pGrf;aqmifcsufonf BuD;rm;aom
todw&m; tcsuftvufyrmP r[kwf/ todw&m;uif;rJhaom t,loD;rI zHk;vTrf;aomtajctaerS odyHt,ltqudk zefwD;vdkufonfh pGrf;aqmifcsufom jzpf
\/ ]aMumif;usKd; qufpyfaomavmuBuD;} [lonfht,ltqudk zefwD;vdkufonfhpGrf;aqmifcsufom jzpf\/
uRefawmfwdkYonf odyHqdkif&mawGU&SdcsufwGif *&dvlrsKd;wdkYxuf tqaygif;toacsFteE omvGefcJhygNyD/ odkYaomf uRefawmfwdkY\ pGrf;aqmifcsufrSm &SdN
yD;om;udk wdk;wufzGJUNzdK;atmif vkyfjcif;omjzpfonf/ *&dvlrsKd;wdkY\ pGrf;aqmifcsufum; r&Sdao;onfudk &Sdatmif topfzefwD;rIjzpfonf/ avmuBuD;onf aM
umif;usKd;nDGwf NyD; zGifhqdk&Sif;vif;&onf? em;vnfoabmaygufEdkifonf [laom t,ltqudk uRefawmfwdkY em;vnfoabm aygufxm;onfh odyHynm[l
r&Sdao;aom avmutwGif; *&dvlrsKd;wdkY zefwD;cJhMuygonf/ ,if;onfyif *&d wdkY\ odyHynmvnf; jzpfonf/ odyHynmudk pwifzefwD;jcif;tvkyfonf od
yHynmudk wdk;wufzGHUNzdK;atmifvkyf jcif;xuf rsm;pGmomvGefyg\/ (quf & ef )
rl & if ; -

T h e Rainbow Brid g e: S i r Rich a rd Livingstone

oufwHwHwm;
odkYr[kwf? *E0ifynma&;-2
uRefawmfwdkY\ wifpm;csufjzifh jyefajym&rnfqdkvQif *&dwdkY wDxGifazmfxkwfcJhaom aMumif;usKd;quf qifjcifwHkw&m;onf uRefawmfwdkY vlom;trs
m;tzdkY dkif;pdkif;rIrS ,Ofaus;rIodkY ul;oef;&m r[mwHwm;BuD;\ yxrtqufydkif; jzpfygonf/ ,if;aMumif;usKd;quf qifjcifwHkw&m;aMumifh todynmrsm;udk
wdk;yGm;&&SdvmcJh onf/ ,cktcg useftqufydkif;udk MunfhMuygOD;pdkY/
*&dwdkYonf rodem;rvnfrIrsm;? vGJrSm;,HkMunfrIrsm;? t,loD;rIrsm;ESifh arSmifrdkufaecJhaom uaomif; ueif;tajctaetwGif;rSyif avmuESifh b0
ukd aMumif;usKd;quf qifjcifwHkmPfjzifh MunfhItyfonf[laom t,ltqudk arG;xkwfzefwD;cJhMuonf/ tcsufu *&dwdkY\ todmPfESifhywfouf twk
rJhpGrf;&nf&Sdae aMumif;udk xif&Sm;pGmjyoaeonf/ odkYaomf *&dwdkYonf odyHynmESifh obm0wynmwdkYudkrQom zefwD;cJhonf r[kwf/ tjcm;zefwD;cJhonfht&m
wpfck &Sdao;onf/ ,if;onfum; pHjyvlom;yHkpHyif jzpfyg\/ tcsufukd Munfhjcif;jzifhvnf; *&dwdkYwGif tvGef&Sm;yg;aom pdwf"mwfa&;&m pGrf;&nfxl;wpfck
&SdaeaMumif;odEdkifonf/
*&d'e ray:rDu&SdESifhaom avmutjrifESifh ay:NyD;aemuf avmutjrifwdkYMum;&Sd uGmjcm;csufudk uRefawmfwdkY awGUjrifNyD;cJhNyD/ odyHenf;rusaom
avmutjrifrS odyHenf;usaomavmutjrifodkY ul;oef;&mwH wm;udk *&dwdkY b,fvdkb,fyHk wnfaqmufcJhonfudkvnf; odcJh&NyD/ odkYaomf aemufxyfqufa
Page | 49

qmufaom wH wm;rSm yxrwHwm;xuf ydkta&;BuD;onf/ ,if;wHwm;onf dkif;pdkif;aomb0rS vHk;0jcm;em;aom [dkrSm bufurf;b0odkY ul;ajrmufapaom
wHwm;jzpfonf/ *smrefokcrdefBuD; *dkxm; (Goethe) u *&dvlrsKd;wdkYonf b0yHkpHESifhywfouf pdwful;yHkazmf&mwGif taumif;qHk;jzpfonf[k qdk&avmufatmif
yif zefwD;cJhonf/ pHjy b0yHkpH ajymifajrmufvSayonf/
pmqdkawmfBuD;[dk;rm;\ uAsmwdkYwGif jrif&onfhtwdkif; a&S;OD;*&dwdkYudk pOf;pm;Munfhvdkufyg/ ,if;*&dwdkY wGif xlk;jcm;aompdwf"mwfrsm;? *kPfodum
rsm; &SdouJhodkY rw&m;rIrsm;? 'kpdkufrIrsm;? &ufpufMurf;MuKwfrIrsm;? vGJrSm;,HkMunfrIrsm;? t,loD;rIrsm;vnf; wif;Murf;jynfhaeonfudk awGU&rnf/ vludkowf
,ZfylaZmfrIrsm; vnf;awGU&rnf/ vlwdkYuJhodkY qdk;oGrf;aomewfrsm;udkvnf; awGU&rnf/
odkYaomf bDpD 5 &mpk&Sd *&davmuudk Munfhvdkufyg/ *&dwdkYonf [dk;rm;\acwfESifh olwdkYacwfMum; umvtwGif; tdkif;tpdkif;vlUtzGJUtpnf;t
wGif;rS tvGefBuD;us,fjrifhjrwfaom b0udk b,fvdkb,fyHkzefwD; cJhonfudk awGU&rnf/ udk,fusifhw&m;e,fy,f uRefawmfwdkYtm; *&dwdkYu tultnDay;Ekdifr
nf[laom pum; onf tHhMop&mBuD; jzpfEdkifygonf/ yef;csDyef;yk tEkynme,fy,fwGifjzpfap? pmaye,fy,fwGifjzpfap? *&dwdkYu tultnDay;Edkifonf[k vuf
cHEdkifapum udk,fusifhw&m;e,fy,fwGifrl ulnDEdkifrnfr[kwf[k vlwdkY ,lqwwf Muonf/ odkYaomf *&dESifhc&pf,mefbmomwdkYonf udk,fusifhw&m;ydkif;qdkif&mES
ifh pdwf"mwfydkif;qdkif&mwGif tjrifh qHk;q&morm;ESpfOD; jzpfygonf/ uRefawmfwdkY acwfopfurmu vufvGwfqHk;HI;cJhNyDjzpfaom jywfom;onfhb0 'eudk *&d
rSwpfyg; tjcm;ae&mwGif &SmrawGUEdkifNyD/
uRefawmf tMuHjyKonfhtwdkif; [dk;rm;\*&davmuudk awG;Munfhvdkufprf;yg/ xdkavmutwGif;u kyf yHkudk Munfhvdkufyg/ yxrkyfyHku pHjyEdkifiHa
wmfkyfyHkvTmjzpfNyD; 'kwd,rSm pHjyEdkifiHawmfkyfyHkvTmjzpfygonf/ yxr kyfyHkvTmrSm atoifNrdKU EdkifiHom;wdkYtwGuf yJ&DuvD (Pericles) \ pHjyEdkifiHa&;kyfyHkvTm
jzpfygonf/ ,if;kyfyHk vTmudk *&dordkif;q&mBuD; olpD'D'uf (Thucidides) \ ordkif;usrf;'kwd,tkyfwGif azmfjyxm;yg\/
]uREfkyfwdkY\ tkyfcsKyfa&;pepfudk vlrsm;pktkyfcsKyfa&;pepf[k ac:ygonf/ tb,faMumifhqdkaomf tkyfcsKyf a&;onf vlenf;pkvufwGifr&SdbJ vlrsm;pk
\vufwGif&SdaomaMumifh jzpfonf/ odkYaomf w&m;Oya'wdkYonf wpfoD;yk*vqdkif&m trItcif;rsm;wGif vlwdkif;twGufw&m;rQrI &Sdapygrnf/ ynm&yfwpfckck
xufjrufuRrf; usifonfh EdkifiHom;wpfOD;onf trsm;jynfolESifhqdkifaomvkyfief;&yfwGif BuD;jrwfaomae&mudk &&Sdrnfjzpfonf/ vlwef;pm;aMumifhr[kwfbJ t&
nftcsif;aMumifhom ae&m&&Sd&ygrnf/ vlwpfa,mufonf vlUtzGJUtpnf; twGuf aumif;jrwfaomtvkyfudk vkyfEdkifpGrf;&Sdonfqdkygu qif;&Japumrl olUudkae&
may;&rnf/ qif;&Jjcif; aMumifh ae&mray;jcif;rsKd; r&Sdap&/ wpfoD;yk*vqufqHa&;wGif yGifhvif;&if;ESD;pGm qufqHapumrl trsm;jynf olESifhywfouf aqmif&G
uf&mwGif w&m;Oya'\ xdef;csKyfrItwGif;om wdwfususvdkufem aqmif&Guf&rnf/ uREfkyfwdkYonf tmPmydkifrsm;udkvnf;aumif;? w&m;Oya'udkvnf;aumif;
dkaoav;pm;&rnf? emcH&rnf/ txl;ojzifh tzdEdSyfcH&olwdkYtm; umuG,fapmifha&Smufay;aom tmPmydkifrsm;ESifh w&m;Oya'wdkYudk av;pm; vdkufem&rnf/
vlrsm;pktkyfcsKyfa&;yHkpHESifh ywfouf onfhxufydkrdkaumif;rGefaom zGifhqdkcsufrsm;udk b,fwkef;u a&; om;cJhzl;oenf;/ onfhxufomvGefaom vl
rsKd;wpfrsKd;? EdkifiHwpfEdkifiH &Sdzl;ygoavm/
'eq&mBuD; yavwdk\ oDaAmwyfuxmusrf;rS vlUb0qdkif&mtjrifudk [dk;rm;acwfu tjrifwdkYESifh EdIif;,SOfMunhfygOD;/
]]tcif; oDtdk'dk&yf? raumif;rI'kpdkuf b,fawmhrSaysmufuG,foGm;vdrfhrnf r[kwf/ tb,faMumifhqdk aomf aumif;rIokpdkuf&SdvQif ,if;aumif;rIok
pdkufESifh qefYusifbufonfvnf; tpOfxm0& &Sd&rnfjzpfaom aMumifhwnf;/ raumif;rI'kpdkufonf txuft*bHkum; ae&mr&acs/ xdkYaMumifh vlom;ESifh
vlUajrurmqDodkY om a&muf&Sdvm&onf/ xdkYaMumifh uREfkyfwdkYonf ajrurmbHkrS txuft*bHkodkY tjrefqHk;vGwfajrmuf a&muf &Sdatmif BudK;yrf;&ygrnf/ vG
wfajrmuf&mvGwfajrmufaMumif; enf;vrf;rSm ewfa'0wmuJhodkY jzpfvmzdkYyifwnf;/ ewfa'0wmuJhodkY jzpfvma&;um; jrifhjrwfaumif;rGef ynmESifhjynfhpHkvma&;
yifwnf;/
bDpD 700 ESifh 400 twGif; odyHenf;uspdwf"mwfudk zefwD;vdkufjcif;aMumifh vlom;\avmutjrif ajymif;vJoGm;jcif;tjyif aemufxyf BuD;rm;o
nfh ajymif;vJrIBuD;wpfckvnf; jzpfyGm;cJhonf/ aMumif;usKd;qifjcif wHkESifh jynfhpHkNyD; pdwf"mwfjrifhjrwfaom vlUb0yHkpHwpfckudk zefwD;jcif;jzpfygonf/ xdkumvrsm
;twGif; ppfrSef aom ,Ofaus;rIwpfckonf r,HkEdkifzG,faumif;avmufatmif t&Sdeft[kefBuD;pGm wdk;wufjzpfxGef;cJhonf/ rdIif; ndKUpGmtkyfqdkif;aecJhaom wdrfrnf;
ndKxJwGif Munfvifaomaumif;uifjyifav;wpfuGuf ay:xGef;vmNyD; ,if; aumif;uifjyifxJwGif tvif;wef;BuD;oHk;ck jzmxGufaecJhonf/ aumif;jrwfjcif;[la
omtvif;wef;? vSyjcif; [laomtvif;wef;? rSefuefjcif;[laomtvif;wef;wdkY jzpfyg\/ oHk;ckr[kwfvQifaomfrS vSyjcif;ESifh rSefuefjcif; [laom tvif;wef;
Page | 50

ESpfckuawmh tpGrf;&Sdoavmuf xGef;vif;cJhonfum; trSefyif/ taemufwdkif;,Ofaus;rI ordkif;wGif pdwf"mwfa&;&m wdk;wufzGHUNzdK;rI *&dacwfESifh txdkuft
avsmufEdIif;,SOfEdkifonfh jzpf&yfrSm wpfck om&Sdygonf/ ormusrf;a[mif;vm w&m;olBuD;rSwfpm (Book of
Judges)

acwfESifh ormusrf;opfacwfMum; ygvufpwdkif;a'owGif ay:aygufcJhonfh jzpf&yfjzpfonf/


*&dwdkYonf rnfonfht&nftcsif;rsm;jzifh txufygpGrf;aqmifcsufrsm;udk zefwD;EdkifcJhygoenf;/ &mpkESpf tenf;i,frQtwGif; [dk;rm;\ udk,fusifhw

&m;rS yavwdk\ udk,fusifhw&m;qDodkY tb,fyHkul;ajymif;EdkifcJho enf;/ tvGefa&S;qefaom avmutjrifrSonf ]avmuBuD;onf teEtmumotwGif;&Sd t


PkjrLwdkYjzifh zGJU pnf;wnfaqmufxm;onf}[laom tjrifqDodkY b,fyHkb,fenf;ul;ajymif; a&muf&SdEdkifcJhoenf;/
*&dwdkY\ pGrf;aqmifcsuftwGuf t&nftcsif;ESpfckjzifh taMumif;jy&Sif;vif;Edkifygonf/ t&nftcsif; ESpfckudk bDpDajcmuf&mpkESifh ig;&mpkumvua
y:cJhaom *&dwdkY\ajymqdkcsufwdkYrS xkwfEkwfcefYrSef; &Edkifygonf/ ,if;pum;&yfwdkY\aemufuG,f&Sd pum;&Sif\tjrifudk MunfhvQif odEdkifygonf/
]]yg&Sm;EdkifiHawmf\ bk&m;jzpf&zdkYxuf odyHqdkif&mtcsuftvufwpfckudkom ydkNyD;awGU&Sdvdkonf}}[laom pum;/
]]uREfkyfwdkY tb,faMumifharG;zGm;vmMuoenf;/ obm0w&m;BuD;\ zefwD;vkyfaqmifrIwdkYudk avhvm qifjcif&ef jzpfyg\}}[laompum;/
yxrpum;udk ajymcJhonfh 'Darmu&dwyf (Democritus) ESifh 'kwd,pum;udk ajymcJhonfh teufZm a*g& (Anaxagoras) wdkYonf b,fvdkvlpm;rs
m; jzpfMuoenf;/ olwdkY\pum;onf bmudkazmfusL;aeoenf;/ obm0avmuBuD;tay: jyif;jyif;jyjypdwf0ifpm;rIESifh obm0avmuBuD;ESifh ywfouf avhv
mpl;prf;vdkrIwdkYudk jyoaeygonf/ olwdkY\ cHpm;csufudk olwdkYbmom azmfjyxm;onfh pum;vHk;&Sdonf/ ,if;pum;vHk;u olwdkY\ pum;&yfudk ydkokyfay:ap
ygrnf/
yk*dKvfrsm;onf aiGaMu;udk vdkcsifMuolrsm;r[kwfMu/ atmifjrifausmfMum;rIudk wyfrufolrsm; r[kwfMu/ umr*kPfaysmf&TifrIudk rufarmolrsm; r
[kwfMu/ odkYaomf olwdkY0ef;usif&Sd obm0avmuBuD;udkum; tvGefw&m pdwf0ifpm;zG,faumif;aom t&mtjzpf odjrifaeMuonf/ ,if;obm0avmuBuD;udk
pl;prf;avh vmNyD; qifjcifoHk;oyfjcif;tvkyfonf b0twGufvHkavmufaom tvkyfBuD;wpfckjzpfonf[k jrifcJhyHk&onf/ uJhodkY odjrifcHpm;cJhMuaomolwdkYonf
odyHynmESifh obm0wynmudk zefwD;&ef t&nftcsif;jynfhpHkolrsm; jzpfMuayonf/ txufazmfjyyg pum;&yfrsm;twGif; xm0&EkysKdrI\ vQKdU0Sufcsufudk odj
rif&onf/ vlom;\ BuD;us,fjrifhjrwfrIudk awGUjrif&onf/ avmuDtmkHumr*kPf wyfrufaom? tm;enf;csnfheJYaom? ao;Ekyf odrfzsif;aom vlow0gtwG
if;rS ay:xGef;vmonfh jrifhjrwfcdkifrmonfh t&mwpfckudk awGUjrif&ygonf/ obm 0avmuBuD;ESifhywfouf xl;qef;tHhMoNyD; avhvmpl;prf;vdkaom pdwfaepd
wfxm;onf *&dtawG;tac:\ xm0&t&nftcsif;wpf&yf jzpfayonf/
'kwd,ajrmuf t&nftcsif;twGufvnf; yxrt&nftcsif;udk wifjypOfuvdkyif pum;ESpfcGef;jzifh okyfazmfjyygrnf/ ,if;pum;wdkY\aemufuG,f&Sd
pum;&SifwdkY\ pdwf"mwfudk MunfhMuygrnf/
]]vl\BuD;us,fjrifhjrwfrIwGif yg0ifaomt&mwdkYrSm rSefuefaomt&mudk ajymqdkjcif;? obm0w&m;BuD; ESifhtnD jyKrlaqmif&Gufjcif;? obm0w&m;B
uD;udk em;axmifjcif;wdkYyif jzpfayonf}}
]]wpfyg;olwdkY rSm;,Gif;aomt&mudk ajymonfhtcg ,if;udk rSm;,Gif;onf[k a0zefaxmufjyvdkolwdkY wGifvnf;aumif;? rdrdu rSm;,Gif;aomt&mudk
ajymrdonfhtcg rSm;,Gif;aMumif; a0zefaxmufjyonfudk cH,l vdkolwdkYwGifvnf;aumif; uREfkyfonf wpfOD;tygt0if jzpfygonf/ uREfkyftzdkY olwpfyg;\ t
rSm;udk axmufjy jcif;xuf rdrdtrSm;udk axmufjycH&jcif;u ydkNyD;pdwfroufrom cHpm;&onf[l rjzpfyg/ tb,faMumifhqdkaomf olwpfyg;wdkYudk trSm;pifatm
ifvkyfay;jcif;xuf rdrdudk trSm;pifatmifvkyfay;cH&jcif;u rdrdtwGuf ydkNyD;tusKd; BuD;rm;aomaMumifh jzpfygonf}}
yxrpum;onf bDpD 6 &mpkacwfuay:cJhonfh ynm&SifBuD; [D&muvdwyf (Heraclitas) \ pum; jzpf 'kwd,pum;rSm yk*dKvfausmf yavwdk\
pum; jzpfonf/ yavwdkonf ykxkZOfyk*dKvfwpfa,mufjzpfrnf r[kwf/ rdrdtrSm;udk axmufjyjcif;onf tusKd;BuD;vSonf[k uRefawmfwdkYvlom;awG b,favm
ufrsm;rsm; awG;zl;cJhygoenf;/
txufygpum;wdkYudkMunfhvQifvnf; odyHynmESifh obm0wynmudkvnf;aumif;? qifjcifwHkESifhjynfh0 onfh b0tjrifudkvnf;aumif; *&dwdkY zef
wD;vmEdkifcJhyHk\ vQKdU0Sufcsufudk xif&Sm;pGmawGU&ygrnf/ xdkyk*dKvfwdkY onf obm0avmuBuD;ESifh vlUb0udk tvGefpdwf0ifpm;zG,faumif;aom t&mrsm;tjzpf j
rifcJhMuonf/ xdkYjyif ,if;obm0avmuBuD;ESifh vlUb0 ESpfckpvHk;udk olUyuwd t&Sdw&m;twkdif; ,xmblwusus odjrifvdkpdwf &Sd cJhMuonf/ (t&m&mudk
Page | 51

yuwdrlvtwkdif; wdwdusus odjrifvdkpdwf &SdcJhMuonf/) t&m&mudk yuwdrlvtwdkif; wdwdususodjrifvdkpdwf? t,ltpGJrsm;? BudKwifcefYrSef;,lqcsufrsm;xJ


om raevdkaompdwf? pdwf"mwf t&nftcsif;onf *&dpmay\ xm0&t&nftcsif;wpf&yf jzpfcJhayonf/ tb,frQcufcJaom t&nftcsif; jzpfavoenf;/
tb,frQtusKd;rsm;apaom t&nftcsif;jzpfavoenf;/ tb,frQvGwfajrmufapaom t&nf tcsif; jzpfavoenf;/ EdkifiHa&;vnf;aumif;? ynma&;vnf;a
umif;? tkyfcsKyfa&;vnf;aumif; rnfonfh e,fy,frqdk t&m&mudk trkef;pdwf? tmCmwpdwf? oHo,pdwf rygbJ olUt&Sdtwkdif;Munhfjrifvdkaom qE [lo
nfh t&nftcsif;wpfck &SdvQif NyD;ygonf/ 'Dhjyift&nftcsif; bmrQodyfrvdkawmhyg/ odkYjzifh uRefawmfwdkY onf vlom;&Sdaom jrifhjrwfrIudk odjrif&jyefonf
/ ,if;jrifhjrwfrIonf vlom;vnf;qefouJhodkY r[mvlom; vnf; qefygonf/ odvdkpdwfjyif;jyjcif;? xufxufoefoef tmkHpl;pdkufjcif;? yuwdtrSefw&m;tm
;vHk;udk vuf cH tem*wftajctaeudk wnfwnfNidrfNidrf wGufqIjrifEdkifaom pGrf;tm;&Sdjcif;? pdwf"mwfwdkYonfum; odyHynmESifh obm0wynmwdkY pGrf;
aqmifcsufwdkYtwGuf r&Sdrjzpf ta&;BuD;aom t&nftcsif;rsm; jzpfayonf/ (quf & ef )
rl & if ; -

T h e Rainbow Brid g e: S i r Rich a rd Livingstone

Page | 52

Anda mungkin juga menyukai