Oleh :
dr.Ibrahim Njoto,M.Hum
Dept.Anatomi
Fakultas Kedokteran
Universitas Wijaya Kusuma
Aperturae thoracis :
a) Superior : Cranial manubrium sterni,
Costa I, Vertebrae
thoracalis I.
b) Inferior : Proc.xyphoideus, Vertebrae
thoracalis XII, lateral costa
VIIXII, melekat diaphragma.
Topik Pembahasan :
A) Dinding Thorax.
B) Kelenjar Payudara.
A) Dinding Thorax :
-terdiri :
a) Vertebrae thoracalis IXII.
b) Costa I-XII.
c) Sternum.
d) Musculi.
e) Vascularisasi,
limfonoduli.
a) Vertebrae thoracalis :
-Berjumlah 12 buah.
-Masing masing vertebra terdiri:
corpus vertebra ( berbentuk jantung)
& arcus vertebra.
Arcus Vertebra mempunyai tonjolan:
- proc. Spinosus
- Proc. Transversus
- Proc. Articularis superior
- Proc. Articularis inferior
Gb.Os.Vertebrae thoracalis.
b) Costa I-XII :
-Terdiri dari 12 pasang dibagi
Costa verae I-VII
Costa spuriae VIII-XII dibagi lagi:
costa arcuarie : VIII-X
costa fluktuantes : XI-XII
Costa I:
-Tidak mempunyai: crista capituli costa,
sulcus costa. Ok. Berjalan horisontal.
-Fascies superior ada tonjolan: melekat M.
scalenus disebut tuberculum scalenus.
-Cekungan dilalui V. subclavia/ sulcus V.
subclavia.
Costa II :
-Lebih besar, tidak mempunyai
tuberculum scaleni.
-Tidak ada V/A subclavia.
-Bagian Superior terdapat bagian kasar
tuberositas costa 2 melekat M. seratus
anterior.
Costa III-X : -Capitulum berartikulasi dg
fovea costalis vert thx, collum costa pada
bag posterior, tuberculum costa
berartikulasi dg proc.tranversus vert thx,
Memiliki cartilago costa dari tl rawan.
Costa XI-XII :
-Melayang dan pendek.
-Bawah : Vertb L. 1 : lumbar Rib.
Seluruh costa memiliki sulcus costalis
pada bag margo inferior costa,
merupakan tempat berjalannya V,A,N
intercostalis, hal ini penting diketahui
utk puncti Efusi pleura.
Gb.Costa-Sternum
c) Sternum, terdiri:
1. Manubrium sterni : Vert thx I-II,
berarticulasi dgn clavicula costa Icosta II dari corpus sterni. Terdpt
incisura jugularis, incisura
clavicularis, incisura costalis I-II,
batas inferior membentuk angulus
Ludovicii.
2. Corpus sterni : Vert thx III-VII+arcus
cartilago costa VIII-X,
berarticulasi dgn bag costa II,
berhub dg manubrium (sup) & proc.
Xypoideus ( inf).
3. Proc. Xypoideus
-berbentuk segi
tiga
mengarah ke
inferior, bag tepi
lateralnya
-terdpt bagian dari
incisura cartilago
costalis VII.
d) Musculi :
1) Otot extremitas sup :
-m.Pectoralis mayor-minor.
-m.Serratus anterior.
-m.Subclavius.
2) Otot cervicalis :
-m.Sternocleidomastoideus.
-m.Scalenus anterior-mediusposterior.
3) Otot anterolateral abd :
-m.Rectus abdominis.
-m.Obliqus abdominis externus.
6) Otot intermedius :
-m.Serratus postero-sup&inf.
7) Otot profundus :
-m.Sacrospinalis.
-m.Erector spinae.
-m.Transversus spinalis.
-m.Interspinalis.
Keseluruhan otot diatas ditambah
dengan diphragma berfungsi untuk
pernafasan.
Gb.Otot-otot thorax
e) Vascularisasi-Limfonoduli :
1) Arterialisasi :
a. Thoracica (mammaria) interna cabang dari a.
Subclavia, bercabang menjadi :
a. Pericardiophrenica
rr. Mediastinales, rr. Thymici, rr Bronchiales
rr. Perforantes
r. Costalis lateralis
a. Epigastrica superior
a. Musculophrenica
a. Intercostalis anterior 1-6
2) Sistem vena :
3) Sistem saraf :
I.1) n. Intercostalis I : melayani
ekstremitas superior melalui plexus
brachialis.
2) n.Intercostalis II : melayani dinding
thorax dan sensorium daerah ulnar.
3) n.Intercostalis III-VII melayani thorax.
4) n.Intercostalis VIII-XI melayani thorax
dan dinding abdomen.
5) n.Intercostalis XII hanya melayani
dinding
abdomen.
II) r. Cutaneus lateralis.
III) r. Cutaneus anterior.
IV) n. Intercostobrachialis.
4) Limfonoduli-Aliran Limfe :
1. Aliran limfe dinding anterior thorax
terbagi menjadi 3 kelompok kelenjar :
-Lymphonodi sternales.
-Lymphonodi phrenici.
-Lymphonodi intercostales.
B) Kelenjar Payudara :
EMBRIOLOGI MAMMAE :
_Usia Embrio 6 minggu stem cell cutaneus-epitelial
berubah jadi mammary buds.
-Mammary buds ini berjalan dengan jalur dari regio
axilla ke regio inguinal, sebagai Mammary
stream-line.
-Pembentukan kompleks Areolar-nipple di ICS IV.
-Pada usia sebelum puber mammary buds teraba
dibawah areolar, stlh puber mammary buds
berubah jadi mammary duct & alveoler-acini
pada sisi mammae yang berbeda, sehingga
menyebabkan ukuran mammae yang berbeda
pada kedua sisi(tergantung respon lokal-hormon).
-Pada lelaki saat pubertas dapat timbul
pembesaran
mammae dengan mekanisme sama pada
wanita.
Struktur Anatomi :
1. Parenchyma Mammae
terdiri 15 20 lobus, masing masing lobus
terbagi oleh lobulus, setiap lobus terdiri 5-10
lobulus.
Tiap Lobulus terdiri dari 8 100 alveolus/ acini
memproduksi ASI.
Berat : Normal 100 180 gram
laktasi 300 400 gram
masing lobus terdapat saluran ductus
lactiferus bermuara pada papilla mammae.
sebelum bermuara, saluran ini membesar
Sinus Lactiferus.
Glandula mammae mudah berubah bentuk, karena hanya disokong oleh Jaringan ikat kendor,
berupa Ligamen Coperi, jadi perlu diperhatikan pemilihan BH (Breast Holder) yang tepat
sesuai dengan bentuk, ukuran dan kebutuhan masing-masing individu guna mendukung
kesehatan organ payudara.Produksi ASI masing-masing individu berbeda, dipengaruhi faktor
keturunan, hormonal, status gizi, struktur parenkim mammae, usia individu.
2. Stroma
terdiri jaringan ikat &
jaringan lemak.
Papilla Mammae :
-Terletak setinggi spasio
Intercostalis 4
-Tidak ada jaringan lemak
-Terdiri:
1
otot polos sirkuler
menekan ductus
latiferus keluarkan
ASI (pada lactasi).
2.
Otot polos
longitudinal
menyebabkan erektil
papilla
Areolla Mammae
Terdapat :
1.
Kelenjar keringat
2.
Kelenjar lemak
3.
Pigmentasi :
pada gravid : pigmentasi
meningkat
pada partus : pigmentasi
menurun normal
kembali.
Juga terdapat : Sinus
Lactiferus
dan Folikel
rambut
Pengaruh Hormonal :
1. Growth :
Hormon estrogen (Gonad wanita/ Ovarium)
2. Produksi ASI :
Hormon Prolaktin (glandula adeno
hipofisis, glandula thyroid & glandula
suprarenalis)
3. Milk ejection :
Hormon Oxyctocin (Gld.Neuro Hipofise)
Pengaruh hormon diatas menyebabkan
Ukuran, kapasitas produksi ASI yang berbeda
masing-masing individu.
Sistem Vaskularisasi:
-
Arteri:
1. A. Axillaris:
- A. Thoracalis
suprema
- A. Thoracalis
lateralis
- Ramus A. Thoraco
acromialis
2. A. Intercostalis
(ramus ventralis)ICS
345
3. A. Mammaria
Interna ( cabang
A. Subclavia)
Vena :
- anyaman periperal
vein, menuju :
1. V. Axillaris
2. V. Mammaria
Interna
Innervasi (dari sisi clav,
axiller, sternal) :
a) Cab n.supraclaviculer
b) n.brachiocutaneus
intercostal II &
n.Intercostalis
r.cutanei lateralis III-VI
c) n.Intercostalis
r.cutanei anterior/
medialis II-IV
Aliran Lymfe:
1.Kulit mammae+papilla+
areolla Lnn. Axillaris
profundus Lnn
apicalis ( superficialis)
2.Jalur profundus : berasal
dari parenkim & stroma
-plexus perilobuler
plexus
sub areolar, terbagi :
a. truncus lateralis
b. truncus medialis
a & b sebagai
collecting truncus,
menuju jalur :
1.
2.
Kelainan Mammae:
1. Polythelia :
pada satu gld. Mammae terdapat lebih dari
satu papilla mammae
2. Polymastia :
mammae lebih satu sepanjang linea
mammmae
3. Gynecomastia : (pria)
a. true : penyakit hormonal, ex: sirosis
b. pseudo (gemuk)
4. Amastia : Payudara tidak tumbuh.
5. Radang : Mastitis, Ulcus, Furuncelosis.
6. Tumor jinak : Lipoma, Fibroma, Fibroadenoma.
7. Tumor ganas : CA mammae dultal/ acini type.
SELAMAT
BELAJAR