L{F (t )} e st F (t )dt f ( s)
0
Karena
L{F (t )} adalah integral tidak wajar dengan batas atas di tak hingga ( ) maka :
`
L{F (t )} e st F (t )dt f ( s)
0
p
Lim e st F (t )dt
p
Transformasi Laplace dari F(t) dikatakan ada, jika integralnya konvergen untuk beberapa
nilai s, bila tidak demikian maka transformasi Laplace tidak ada.
Selanjutnya bila suatu fungsi dari t dinyatakan dengan huruf besar, misalnya W(t), G(t), Y(t)
dan seterusnya, maka transformasi Laplace dinyatakan dengan huruf kecil yang
bersangkutan sehingga L {W(t)} = w(s), L {G(t)} = g(s), L {Y(t)} = y(s) dan seterusnya.
F (t )
L{F (t )}
1.
1
,s 0
s
2.
1
,s 0
s2
3.
t2
2
,s 0
s3
4.
tn
n!
n = 0,1,2,3,.
s n 1
5.
e at
6.
sin at
,s 0
1
,s 0
sa
a
,s 0
s a2
2
7.
cos at
s
,s 0
s a2
2
8.
sinh at
a
,s a
s a2
2
9.
cosh at
s
,s a
s a2
2
10.
t cos at
Pembahasan
Tentukan transformasi Laplace fungsi berikut:
1. F (t ) 1
`
L{F (t )} e st 1 f ( s)
0
p
Lim e st dt
p
0
p
lim e st
p
s
0
1
1
lim 0
p
se
se
0
1
s
1
s
f (s)
s2 a
(s 2 a 2 ) 2
2. F (t ) t
`
L{F (t )} e st t dt
0
1
lim t. d e st
p
s
0
p
1
lim te st e st dt
s p
0
p
1
1
lim te st e st
p
s
s
1
1
1
lim pe sp e sp 0e 0 e 0
p
s
s
s 0
1
1
0 0 0
s
s
1
1
0
s
s
3.
1
s2
F (t ) e at
`
L{F (t )} e st t e at dt
0
p
lim e ( s a )t dt
p
1
lim e ( s a )t
s a p
1
1
1
lim
( s a )0
( s a ) p e ( s a )
e
1
sa
4. F (t ) sin at
L{F (t )} e st sin at dt
0
p
Lim e st
p
1
d (cos at )
a
p
1
st
s
Lim cos at.e st cos at.e st dt
p
a
p
a
0
s
1
Lim cos at.e st e st . d (sin at )
p
a0
a
a
0
p
1
s st
st
p
1
s
Lim cos at.e st 2 (e st sin at sin at. se st )
p
a
0
a
0
p
1
s
s2
Lim cos at.e st 2 e st sin at 2 sin at.se st )
p
a
a 0
a
0
p
Lim
p
a2 1
s
a 2 cos at s. sin at
2 st
a 2 s 2 a.e st
a .e
a2
2
a s2
0 0 0
a
a2 1
a2 s2 a
a
a s2
2
5. F (t ) cos at
L{F (t )} e st cos at dt
0
p
Lim e st
p
1
d (sin at )
a
p
1
st
s
Lim sin at.e st sin at.e st dt
p a
a
p
s
1
Lim sin at.e st e st . d ( cos at )
p a
a0
a
p
1
s st
st
p
1
s
Lim sin at.e st 2 (e st cos at ) cos at. se st dt )
p
a
0
a
0
p
p
1
s
s2
Lim sin at.e st 2 (e st cos at ) 2 cos at.e st )
p a
a
a 0
Lim
p
a2
s2 a2
s
1
st
st
sin at.e 2 cos at.e
a
a
0
a 2 sin at s. cos at
2 st
s 2 a 2 a.e st
a .e
a2
2
s a2
0 0 0 2
a
a2 s
s2 a2 a2
a
s a2
2
a) Sifat linear
Jika c 1 dan c 2 adalah sebarang konstanta, sedangkan F1 (t ) dan F2 (t ) adalah fungsifungsi dengan transformasi-transformasi Laplace masing-masing f1 ( s) dan f 2 ( s) , maka:
e c1 F1 (t )dt e st c1 F2 (t )dt
st
c1 e F1 (t )dt c2 e st F2 (t )dt
st
c1 f1 (s) c2 f 2 (s)
Contoh :
1. L{5t 3} L{5t 3a} L{5t} L{3}
5L{t} 3L{1}
1
1
3
2
s
s
5 3
s2 s
2. L{6 sin 2t 5 cos 2t} L{6 sin 2t} L{5 cos 2t}
6L{sin 2t} 5L{cos 2t}
2
s
5 2
s 4
s 4
2
12 5s
s2 4
3. L{(t 2 1) 2 } L{t 4 2t 2 1}
L{t 4 } L{2t 2 } L{1}
L{t 4 } 2L{t 2 } L{1}
4!
4 1
2! 1
2 21
s s
24 4 1
s5 s3 s
4L e 5t 6L t 2 3Lsin 4t 2Lcos 2t
4
1
2
4
s
6 3 3 2
2 2
s 5
s
s 4
s 4
4
12
12
2s
3 2
2
s 5 s
s 16 s 4
Latihan :
Dengan menggunakan sifat linear, tentukan transformasi Laplace fungs berikut.
1.
F (t ) 2t 2 e t t
2.
F (t ) 6 sin 2t cos 2t
3.
F (t ) (sin t cos t ) 2
4.
1
F (t ) cosh 3t sinh t
2
5.
F (t ) 2t 2
6.
F (t ) (sin t 3) 2
L{e at F (t )} e st e at F (t )dt
0
e ( s a )t F (t )dt
0
f ( s a)
Maka, Laplace dari eksponensial ketika dikalikan dengan fungsi F(t) dapat dirumuskan
sebagai berikut :
L { eat F(t) } = f (s-a)
L { e-at F(t) } = f (s+a)
Contoh:
1. Tentukan L{e 3t F (t )} jika L{F (t )} f (s)
Menurut sifat 2 di atas, L{e at F (t )} f (s a)
Maka L{e 3t F (t )} f s 3
s
2t
2. Tentukan L{e F (t )}, jika L{F (t )} f
a
Menurut sifat 2 di atas, L{e at F (t )} f (s a)
s
s 2
2t
Karena L{F (t )} f , maka L{e F (t )} f
a
a
s 2
f
a a
3. Tentukan L{e t F (t )} jika L{cos 2t}
s
s 4
2
s
maka menurut sifat translasi pertama
s 4
L{e t F (t )} f (s 1)
L{e t F (t )}
s 1
( s 1) 2 4
s 1
s 2s 5
2
s
6
dan L{sin 6t} 2
s 36
s 36
2
( s 2)
,
( s 2) 2 36
dan
6
(s 2
sehingga
L{e L{e 2t (3 cos 6t 5 sin 6t )} 3
( s 2)
6
5
2
( s 2) 36
( s 2) 2 36
3s 24
s 4s 40
2
Latihan :
Tentukan transformasi Laplace fungsi
1) F (t ) et sin 2 t
2) F (t ) (1 te t ) 3
F (t a), untuk t a
Jika L{F (t )} f (s) dan G(t )
0, untuk t a
maka
L{G(t )} e as f (s)
Bukti
L{(G (t )} e st G (t )dt
0
a
e st (0)dt e st F (t a)dt
e st F (t a)dt
a
st
s (u a )
F (u )du
e F (t a)dt e
e as e su F (u )du
0
e as f (s)
Contoh
2
2
cos(t
), t
3
3
1. Carilah L{F (t )} jika F (t )
0, t 2
Cara I.
Menurut definisi transformasi Laplace
L{F (t )} e st F (t )dt
0
2 / 3
st
e (0)dt
st
cos(t 2 / 3)dt
2 /3
e s (u 2 / 3) cos udu
0
e 2s / 3 e su cos udu
0
se 2s / 3
s2 1
Cara II.
Bentuk soal sesuai dengan bentuk umum pergeseran kedua pada persamaan G(t),
maka dapat langsung kita masukkan rumusnya sebagai berikut :
Soal :
2
2
cos(t
), t
3
3
F (t )
0, t 2
Rumus
maka
a = 2/3
e st dF (t )
0
st
e F (t ) F (t )d (e st )
0
F (0) s e st F (t )dt
0
sf (s) F (0)
Jika L{F ' (t )} sf (s) F (0) maka L{F ' ' (t )} s 2 f (s) sF (0) F ' (s)
Bukti
e st d ( F ' (t ))
0
st
e F ' (t ) F ' (t )d (e st )
0
e st F ' (t ) s F ' (t )e st dt
0
e st d ( F ' ' (t ))
0
st
st
maka
L{F ( n) (t )} sf (s) s n1 F (0) s n2 F (0) ... sF ( n2) (0) F ( n1) (0)
Contoh soal :
1. Dengan menggunakan sifat transformasi Laplace dari turunan-turuan, tunjukkan
bahwa
L{sin at}
a
f ( s)
s a2
2
1
L{F ' ' (t )
a2
1
L{sin at} 2 sf ( s) sF (0) F ' (0) f
a
1
a2
a
2
s(0) a
s 2
2
s a
1
a2
as 2
2
a
2
s a
1
a2
as 2 as 2 a 3
s2 a2
a
s a2
2
s y(s) 4 + 2 y(s) = 0
(s+2) y(s) = 4
Jawab :
y + 3y = t
s2 y(s) s y(0) y(0) + 3 y(s) = 1/s2
Latihan Soal
1) Tentukan transformasi Laplace untuk fungsi-fungsi yang diberikan, Jika :
a. F (t ) t cos 2t
b. F (t ) t sin 3t
c. F (t ) t (3 sin 2t 2 cos 5t )
d. F (t ) t 2 sin t
e. F (t ) (t 2 3t 2) sin 3t
f.
F (t ) t 3 cos t
g. F (t ) t sin 2 t
t 2 ,0 t 1
2) Jika F (t )
0, t 1
2t ,0 t 1
3) Diketahui F (t )
t , t 1