Anda di halaman 1dari 27

BAB III

ANALISA STABILITAS BENDUNG


Gayagaya yang bekerja pada tubuh bendung, akibat :
1.

Tekanan air.

2.

Tekanan lumpur.

3.

Tekanan berat sendiri bendung.

4.

Gaya gempa.

5.

Gaya angkat (uplift pressure).

3.1 Tekanan Air


3.1.1 Tekanan Air Normal

Gambar 3.1 Diagram Tekanan Akibat Air Normal


air = 1 ton/m3

Pa1 =

1
.air.h 2
2

Pa2 = b . h . air

1
2
.1. 6
2

= (4.85).(6).(1)

= 18 ton
= 29.1 ton

41

Tabel. 3.1 Perhitungan Tekanan Air Normal


Bagian

Berat (ton)
V

Pa1
Pa2
Jumlah

Lengan (m)
H

18
29.1
29.1

Momen (tm)
Mr

Mo

5.92
10.57

106.56
307.59

18

307.59

106.56

3.1.2 Tekanan Air Banjir (Flood)

Gambar 3.2 Diagram Tekanan Akibat Air Banjir


1
1
2
. air . h 2 = .1. 6
2
2
= b . h . air
= 2.20.(6).(1)
= b . h . air
= 4.85.(6).(1)
= b . h . air
= 5.35.(2.20).(1)
1
1
2
2
= . air . h = .1. 2.84
2
2
1
2
= . air . h
2

Pf1 =

= 18 ton

Pf2
Pf3
Pf4

= 13.20 ton
= 29.10 ton
= 11.17 ton

Pf5
Pf6

= 4.03 ton
=

1
2
.1. 2.84
2

-4.03 ton

42

Tabel.3.2 Perhitungan Tekanan Air Banjir


Bagian

Berat (ton)
V

Pf1
Pf2
Pf3
Pf4
Pf5
Pf6
jumlah

Lengan (m)
H

18
13.20
29.10
11.77
4.03
13.22

Momen (t m)
Mr
Mo

6.65
7.56
10.57
10.33
0.95

4.03
37.23

4.94

119.70
99.79
307.59
121.58
3.83
19.92
452.92

219.49

3.1.3 Tekanan Lumpur


lumpur = 0.6 ton/m3

= 300

Ka

= tan2 (450 /2)


= tan2 (450 30o/2)
= 0,333

Keterangan :

lumpur

= berat volume lumpur (t/m3)

= sudut gesek dalam

Ka

= tekanan lumpur aktif

43

Gambar 3.3 Diagram Tekanan Akibat Lumpur


1
. Ka . lumpur . h2
2
1
=
.(0,333).(0,6).(6)2
2

PL1 =

= 3.596 ton
PL2 = lumpur .b.h
= 0.6.(4.85).(6)
= 17.46 ton
Tabel.3.3 Perhitungan Tekanan Lumpur
Bagian

berat (ton)
V

PL1
PL2
jumlah
3.2

Lengan (m)
H

3.596
17.46
17.46

Momen (t m)
Mr
Mo

y
5.92

10.57

21.291
184.552

3.596

184.552

21.291

Tekanan Berat Sendiri Bendung


Berat volume pasangan batu pasangan =

2.2 t/m2

Gambar 3.4 Diagram Tekanan Akibat Berat Sendiri Bendung


44

Pada badan bendung yang berbentuk parabola, luas penampang digunakan


pendekatan :
A = 2/3 . L . H

5/8 H
H

3/8 H

3/8 L

5/8 L
L

W1

= b . h . pasangan

= 6 . 3.56 . 2.2

= 47.01 ton

W2

= b . h . pasangan

= 1.49. 4.36 . 2.2

= 14.29 ton

W3

= b . h . pasangan

= 2 . 4.90 . 2.2

= 21.56 ton

W4

= b . h . pasangan

= 2 . 5 . 2.2

= 22

W5

= b . h . pasangan

= 3 . 4. 2.2

= 26.4 ton

W6

= 1/2 .b. h . pasangan = 1/2 .1.50 . 3 . 2.2

= 9.90 ton

W7

= 1/2 . b. h . pasangan = 1/2 .0.95 . 1.89 . 2.2

= 2.63 ton

W8

= 2/3 . b. h . pasangan = 2/3 . 1.83 . 1.63 . 2.2

= 4.33 ton

W9

= b. h . pasangan

= 1.65 ton

W10

= 2/3 . b. h . pasangan = 2/3 . 0.30 . 1.40 . 2.2

= 0.46 ton

W11

= b. h . pasangan

= 0.15 ton

= 0.50. 1.50 . 2.2

= 0.07. 1.93 . 2.2

ton

Tabel 3.4 Perhitungan Tekanan Berat Sendiri Bendung


Segmen

Berat (ton)

Lengan (m)

Momen (t m)

45

W1
W2
W3
W4
W5
W6
W7
W8
W9
W10
W11
W12
Jumlah
3.3

19.80
24.71
33.00
22.00
26.40
1.18
0.21
3.87
4.68
3.76
4.40
9.90

X
9.50
8.82
6.50
4.00
1.50
9.35
9.28
8.24
7.43
6.23
4.33

Mr

Mo

2.51
7.43
6.00
4.50
2.00
11.32
11.89
11.30
9.93
9.62
7.67

188.10
217.98
214.50
88.00
39.60
11.02
1.94
31.93
34.76
23.47
19.07

49.64
183.52
198.00
99.00
52.80
13.35
2.49
43.79
46.46
36.21
33.73

2.00

5.00

19.80
890.16

49.50
808.48

153.92

Gaya Gempa
3.3.1 Gempa Horizontal
Gaya Horizontal (H) = Kh . W
= 0.1 . 153.92 = 15.392 ton
Momen akibat gempa horizontal :
M0 = Kh . M01
= 0.1 . 808.48 = 80.848 tm
Keterangan :
H

= gaya gempa horizontal (t)

Kh

= koefisien gempa horizontal, (Pondasi batu : Kh = 0,10)

V1

= berat sendiri bendung (t)

M01 = momen guling akibat berat sendiri (tm)


3.3.2 Gempa Vertikal
Gaya Vertikal (V)

= Kv . W
= 0.05 . 153.92
= 7.696 ton

Momen akibat gempa vertikal :


Mr

= Kv . Mr1
= 0.05 . 890.16 = 44.508 tm

Keterangan :

46

= gaya gempa vertikal (t)

Kv

= koefisien gempa vertikal, (Pondasi batu : Kv = 0,05)

Mr1 = momen tahanan akibat berat sendiri (tm)


3.4

Gaya Angkat (Uplift Pressure)


3.4.1 Air Normal
L

= Lh + Lv
= 32.85 + 19.2
= 52.05 m

H = 422.45 m 415.6 m = 6.85m


Ux =

Hx

Ux = Hx

Lx
. H
L

Lx .(6.85)
52.05

Ux = Hx 0.1316 Lx
Keterangan :
Hx

= tinggi muka air dari titik yang dicari (m)

Lx

= panjang rayapan (m)

= total rayapan (m)

H = tinggi muka air normal (m)


Ux

= uplift pressure di titik x (t/m2)

Gambar 3.5 Rayapan Gaya Angkat

47

Tabel 3.5 Perhitungan Gaya Angkat Akibat Air Normal


Bagian

Gambar

Gaya angkat per 1 m panjang (t)


4
.(1,0497 + 5,7373) = 13,5740 t
2

H=

h 2a b

3 a b

y=

4 2.1,0497 5,7373

= 1,5396
3 1,0497 + 5,7373

=
a-b
m

y total = 4 1,5396 = 2,4604 m


3
.( 6,2530 + 5,7373) = 17,9855 t
2

V=

b-c

1.8 m

h 2a b

3 a b

y=

3 2.6,2530 + 5,7373

= 1,4785
3 6,2530 + 5,7373

=
m

y total = 3 1,4785 = 1,5215 m

4.89 m

4.616 m

2
.(4,5968 + 6,2530) = 10,8498 t
2

H=

h 2a b

3 a b

y=
c-d

2 2.4,5968 + 6,2530

= 0,9491
3 4,5968 + 6,2530

=
m

y total = 4 0,9491 = 3,0509 m


d-e

2
2

V=

.(5,1125 + 4,5968) = 14,5640 t

h 2a b

3 a b

x=

2 2.5,1125 + 4,5968
3 5,1125 + 4,5968

= 1,4734

48

x total = 6 1,4734 = 4,5266 m


1
2

H=

.(3,4563 + 5.1125) = 8,5688 t

h 2a b

3 a b

y=

e-f

1 2.3,4563 + 5.1125

3 3,4563 + 5.1125

= 0,9356

m
y total = 2 0,9356 = 1,0644 m

3
2

V=

f-g

.(3,8001 + 3,4563) = 7,2564 t

h 2a b

3 a b

x=

3 2.2,552 2,775

3 2,552 2,775

= 0,9842 m

x total = 8 0,9842 = 7,0158 m

2
2

H=
g-h

.(3,8001 + 7,3158) = 16,6739 t

h 2a b

3 a b

y=

2 2.2,775 3,924

3 2,775 3,924

= 1,3419 m

y total = 3 1,3419 = 1,6581 m


3
.(7,8315 + 7,3158) = 22,7210 t
2

V=

h-i

h 2b a

3 a b

x=
=

3 2.3,924 4,221

3 3,924 4,221

= 1,4830 m

x total =11 1,4830 = 9,5170 m

49

3
2

H=

.(3,199 + 4,221) = 19,7681 t

h 2a b

3 a b

y=

i-j

3 2.3,199 4,221

2 3,199 4,221

= 1,4057 m

y total = 3 1,4057 = 1,5943 m

Tabel 3.6 Gaya Angkat Akibat Air Normal


Titik
a
4
b
3
c
2
d
2
E
1
F
3
G
2
h
3
i
3
j

Hx (m)

Ux
(t/m2)

Lx (m)

8.0500

52.0500

1.200

12.0500

48.0500

5.727

12.0500

45.0500

6.121

Uplift Force (t)

Lengan (m)

H
-13.854

17.772

43.0500

4.385

10.0500

41.0500

4.648

9.0500

40.0500

3.779

9.0500

37.0500

4.174

11.0500

35.0500

6.437

9.032

29.0500

4.227
58.639

26.954
11.085
36.217
10.606
77.844
1.929

20.470

9.515
16.589

JUMLAH

21.672

6.525

19.904

8.0500

1.564

2.517

-10.612

6.832

Mo

4.010

11.930

32.0500

Mr

1.055

4.214

11.0500

1.517
10.506

10.0500

Momen (t m)

189.388
2.618

6.843

43.430
42.142

Gaya Angkat :
H = fu . H

= 0,50 . (6.843)

= 3.4216 t

V = fu . V

= 0,50 . (58.639)

= 29.3197 t

M0 = fu . M0 = 0,50 . (395.525) = 197.7626 tm


Mr = fu . Mr = 0,50 . (42.142)
Dimana :
3.4.2

= 21.0710 tm

fu = koefisien reduksi untuk jenis tanah keras (50 %)

Air Banjir
50

395.525

Ux

= Hx -

Lx
. H
L

H = Hb = 424.4735 415.600 = 8.8735m

Lx . 8.8735
52.05

Ux

= Hx -

Ux

= Hx - 0.1705 Lx

Keterangan :
Hx

= tinggi muka air banjir dari titik yang dicari (m)

Lx

= panjang rayapan (m)

= total rayapan (m)

= beda tinggi M.A.B dengan muka air di hilir (m)

Ux

= uplift pressure di titik x (t/m2)

Tabel 3.7 Perhitungan gaya angkat akibat air banjir


Bagian

Gambar

Gaya angkat per 1 m panjang (t)


4
.(1,0497 + 5,7373) = 13,5740 t
2

H=

a-b

h 2a b

3 a b

y=

4 2.1,0497 5,7373

= 1,5396
3 1,0497 + 5,7373

=
m

y total = 4 1,5396 = 2,4604 m

51

3
.( 6,2530 + 5,7373) = 17,9855 t
2

V=

h 2a b

3 a b

y=
b-c

3 2.6,2530 + 5,7373

= 1,4785
3 6,2530 + 5,7373

=
m

y total = 3 1,4785 = 1,5215 m

2
.(4,5968 + 6,2530) = 10,8498 t
2

H=

h 2a b

3 a b

y=
c-d

2 2.4,5968 + 6,2530

= 0,9491
3 4,5968 + 6,2530

=
m

y total = 4 0,9491 = 3,0509 m


2
2

V=

.(5,1125 + 4,5968) = 14,5640 t

h 2a b

3 a b

x=
d-e

2 2.5,1125 + 4,5968

3 5,1125 + 4,5968

= 1,4734

m
x total = 6 1,4734 = 4,5266 m
1
2

H=

.(3,4563 + 5.1125) = 8,5688 t

h 2a b

3 a b

y=

e-f

1 2.3,4563 + 5.1125
3 3,4563 + 5.1125

= 0,9356

m
y total = 2 0,9356 = 1,0644 m

52

3
2

V=

.(3,8001 + 3,4563) = 7,2564 t

h 2a b

3 a b

x=

f-g

3 2.2,552 2,775

3 2,552 2,775

= 0,9842 m

x total = 8 0,9842 = 7,0158 m

2
2

H=

.(3,8001 + 7,3158) = 16,6739 t

h 2a b

3 a b

y=

g-h

2 2.2,775 3,924

3 2,775 3,924

= 1,3419 m

y total = 3 1,3419 = 1,6581 m


3
.(7,8315 + 7,3158) = 22,7210 t
2

V=

h 2b a

3 a b

x=

h-i

3 2.3,924 4,221

3 3,924 4,221

= 1,4830 m

x total =11 1,4830 = 9,5170 m


3
2

H=

.(3,199 + 4,221) = 19,7681 t

h 2a b

3 a b

y=

i-j

3 2.3,199 4,221

2 3,199 4,221

= 1,4057 m

y total = 3 1,4057 = 1,5943 m

Tabel 3.8 Gaya Angkat Akibat Air Banjir


53

Titik

Hx (m)

Lx (m)

Ux (t/m2)

a
4
b
3
c
2
d
3
e
2
f
2
g
3
h
3
i
3
j

10.0735

52.0500

1.200

14.0735

48.0500

5.882

14.0735

45.0500

6.393

12.0735

43.0500

4.734

12.0735

41.0500

5.075

11.0735

40.0500

4.246

Uplift Force (t)

Lengan (m)

H
-14.164

18.413

35.0500

7.098

13.0735

32.0500

7.610

10.0735

29.0500

5.121

11.681
39.352
11.720
88.163

1.934

22.062

22.928

9.517
19.096

63.789

28.003

6.528
-11.855

JUMLAH

22.085

2.515

13.504

13.0735

1.559

Mo

4.012
4.661

4.757

Mr

1.050

9.810

37.0500

1.521
11.128

11.0735

Momen (t m)

209.969
2.598

8.865

49.611
45.013

438.499

Gaya angkat :
H = fu . H = 0,50 . (8.865)

= 4.4325 t

V = fu . V = 0,50. (63.789)

= 31.8943 t

M0 = fu . M0 = 0,50 . (438.499) = 219.2497 tm


Mr = fu . Mr = 0,50 . (80.7419) = 22.5067 tm
Tabel 3.9 Akumulasi Beban-Beban pada Bendung
No

Keterangan

A
B
C
D
E
F
G
H

Tekanan Air
Air Normal
Air Banjir
Tekanan Lumpur
Berat Sendiri Bendung
Gaya Gempa
Gempa Horisontal
Gempa Vertikal
Gaya Angkat
Air Normal
Air Banjir

Gaya (t)
Vertikal
Horisontal
3
4

Momen ( t m)
Mr
Mo
5
6

9.3160
13.2232
5.5896
153.9225

23.4613
37.2298
4.6876
-

95.9548
141.0171
57.5729
890.1630

175.9594
321.3782
35.1567
808.4758

7.6960

15.3920
-

80.8480
44.5080

80.8480
44.5080

29.3197
31.8943

3.4216
4.4325

21.0710
22.5067

197.7626
219.2497

54

3.5

Kontrol Stabilitas Bendung

Kombinasi gaya-gaya yang bekerja pada bendung :

3.5.1 Tanpa Gempa


Tegangan ijin tanah = 35 t/m2
1. Keadaan Air Normal dengan Uplift Pressure
H = a(4) + c(4) + g(4)
= 23.4613 + 4.6876 3.4216 = 31.5704 t
V = a(3) + c(3) + d(3) + g(3)
= 9.3160 + 5.5896 + 153.9225 + 29.3197 = 198.1478 t
Mr = a(5) + c(5) + d(5) + g(5)
= 95.9548 + 57.5729 + 890.1630 + 2.9526 = 1046.6434 tm
M0 = a(6) + c(6) + g(6)
= 175.9594 + 35.1567 + 197.7626 = 408.8787 tm
Kontrol :
a) Terhadap guling (over turning)
SF =

Mr
1046.6434 2.6041
=
.............. 1,50
408.8787
M0

(OK!)

b) Terhadap geser (sliding)


SF =

f V
0.70 . 198.1478 4.3935 ....... 1,20
=
31.5704
H

(OK!)

keterangan : f = koefisien geser``


c) Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

M r M 0 1046.6434 408.8787
3.3101 m
=
198.1478
V

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
a = 11 3.3101 2.1899 m
2
2

55

Jarak e masih terletak di dalam Bidang Kern


B 11

6
6

e = 2.1899 m <

e > 1,833 m
Tegangan yang terjadi pada tanah akibat beban beban pada
bendung :
V

M.x

= A I
y

V
V . e . 0,5 . b x

1
= bx . by
3
. bx . by
12
=

V
6.V.e

2
bx . b y
bx . by

V
bx . b y

6.e

b x

Tegangan izin tanah dasar () = 3,5 kg/cm2 = 35 t/m2


Tegangan tanah dikontrol per 1 meter panjang bendung :
min

198.1478 1 6 . 2.1899
2

= -3.5037 t/m > 0


11
11

(Tidak

OK!)
max =

198.1478 1 6 . 2.1899
2
2

= 39.5306 t/m < = 35 t/m


11
11

(Tidak OK!)
2. Keadaan Banjir dengan Uplift Pressure
H = b(4) + c(4) + h(4)
= 37.2298 + 4.6876 4.4325

= 46.3498 t

V = b(3) + c(3) + d(3) + h(3)


= 13.2232 + 5.5896 + 153.9225 + 31.8943

= 204.6295 t

Mr = b(5) + c(5) + d(5) + h(5)


= 142.0171 + 57.5729 + 890.1630 + 22.5067 = 1111.2598 tm
M0 = b(6) + c(6) + h(6)

56

= 321.3782 + 35.1567 + 219.2497

= 575.7846 tm

Kontrol :
a) Terhadap guling (over turning)
SF =

M r 1111 .2598
1.93
=
575.7846
M0

1,50

(OK !)
b) Terhadap geser (sliding)
SF =

f V 0,7 . 204.6295
3.0904
=
46.3498
H

1,20

(OK !)
keterangan : f = koefisien geser
c) Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

M r M 0 1111.2598 575.7846
2.6168 m
=
204.6295
V

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
a = 11 2.6168 2.8832 m
2
2

Tegangan pada tanah dasar

min =

V
bx . by

6.e

b x

204.6295 1 6 . 2.8832
2
= -10.6529 t/m > 0
11. 1
11

(Tidak

OK !)
max =

204.6295 1 6 . 2.8832
2
2
= 47.8583 t/m < = 35 t/m
11. 1
11

(Tidak OK !)
3.5.2 Dengan Gempa Horizontal
Tegangan ijin tanah (dengan gempa) = 35 t/m2 x 1,3 = 45.5 t/m2
1. Keadaan Air Normal dengan Uplift Pressure

57

H = a(4) + c(4) + e(4) + g(4)


= 23.4613 + 4.6876 + 16,6319 4,4694

= 44,964 t

V = a(3) + c(3) + d(3) + g(3)


= 6.85 + 4,44 + 166,3187 - 1,2634

= 146,895 t

Mr = a(5) + c(5) + d(5) +g(5)


= 77,7 + 46,62 + 994,4437 + 36,8688

= 1155,633 tm

M0 = a(6) + c(6) + e(6) + g(6)


= 95,5562 + 18,9201 + 90,0251 + 210,1931 = 415,242 tm
Kontrol :
a). Terhadap guling (over turning)
SF =

Mr
=
M0

1155,633
2,7830
415,242

1,50

(OK !)
b). Terhadap geser (sliding)
SF =

f V 0,7 . 146,895
2,2869 1,20
=
44,964
H

(OK !)

keterangan : f = koefisien geser


c). Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

Mr M0
=
V

1155,633 415,242
5,0403 m
146,895

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
11
a =
5,0403 0,4597 m
2
2

Tegangan pada tanah dasar

V
bx . b y

6.e

b x

min =

146,895
6 . 0,4597
1
= 10,0053 t/m2
11 . 1
11

max =

146,895
6 . 0,4597
1
= 16,7029 t/m2 < = 22,75 t/m2
11 . 1
11

>0

(OK !)

(OK !)

58

2. Keadaan Air Normal tanpa Uplift Pressure


H = a(4) + c(4) + e(4)
= 27,38 + 5,4212 + 16,6319

= 49,433 t

V = a(3) + c(3) + d(3)


= 6.85 + 4,44 + 166,3187

= 178,159 t

Mr = a(5) + c(5) + d(5)


= 77,7 + 46,62 + 994,4437

= 1118,764 tm

M0 = a(6) + c(6) + e(6)


= 95,5562 + 18,9201 + 90,0251

= 204,501 tm

Kontrol :
a). Terhadap guling (over turning)
SF =

Mr
=
M0

1118 ,764
5,4707
204,501

1,50

(OK !)
b). Terhadap geser (sliding)
SF =

f V 0,7 . 178,159
2,5228
=
49,433
H

1,20

(OK !)
keterangan : f = koefisi en geser
c). Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

Mr M0
=
V

1118 ,764 204,501


5,1317 m
178,159

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
B
11
a =
5,1317 0,3683 m <
= 1,8333 m
2
2
6

Tegangan pada tanah dasar

V
bx . by

6.e

b x

59

max =

178,159
6 . 0,3683
1
= 19,4499 t/m2<=22,75 t/m2
11. 1
11

(OK !)
min =

178,159
6 . 0,3683
1
= 12,9425 t/m2 > 0
11. 1
11

(OK !)

3. Keadaan Air Banjir dengan Uplift Pressure


H = b(4) + c(4) + e(4) + h(4)
= 39,6468 + 5,4212 + 16,6319 5,6602

= 56,040 t

V = b(3) + c(3) + d(3) - h(3)


= 12,6466 + 4,44 + 166,3187 - 34,4487

= 148,957 t

Mr = b(5) + c(5) + d(5) + h(5)


= 110,1082 + 46,62 + 994,4437 + 40,3710

= 1191,543 tm

M0 = b(6) + c(6) + f(6) + h(6)


= 166,1707 + 18,9201 + 49,7222 + 235,1931 = 510,309 tm
Kontrol :
a). Terhadap guling (over turning)
SF =

Mr
=
M0

1191,543
2,3349
510,309

1,50

(OK !)

1,20

(OK !)

b). Terhadap geser (sliding)


SF =

f V 0,7 . 148,957
1,8606
=
356,040
H

keterangan : f = koefisien geser


c). Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

Mr M0
=
V

1191,543 510,309
4,5734 m
148,957

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
B
11
a =
4,5734 0,9266 m <
= 1,833 m
2
2
6

60

Tegangan pada tanah dasar

max =

V
bx . by

6.e

b x

148,957
6 . 0,9266
1
= 20,3856 t/m2 < = 22,75 t/m2
11. 1
11

(OK !)
min =

148,957
6 . 0,9266
1
= 6,6976 t/m2
11. 1
11

>0

(OK !)
4. Keadaan Air Banjir tanpa Uplift Pressure
H = b(4) + c(4) + e(4)
= 39,6468 + 5,4212 + 16,6319

= 61,7 t

V = b(3) + c(3) + d(3)


= 12,6466 + 4,44 + 166,3187

= 183,405 t

Mr = b(5) + c(5) + d(5) + e(5)


= 110,1082 + 46,62 + 994,4437 + 90,0251

= 1241,197 tm

M0 = b(6) + c(6) + e(6)


= 166,1707 + 18,9201 + 90,0251

= 275,116 tm

Kontrol :
a). Terhadap guling (over turning)
SF =

Mr
=
M0

1241,197
2,3349
275,166

1,50

(OK !)

1,20

(OK !)

b). Terhadap geser (sliding)


SF =

f V 0,7 . 183,405
2,0807
=
61,7
H

keterangan : f = koefisien geser


c). Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

Mr M0
=
V

1241,197 275,116
5,2768 m
183,080

61

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
B
11
a =
5,2768 0,2232 m <
= 1,833 m
2
2
6

Tegangan pada tanah dasar

max =

V
bx . by

6.e

b x

183,405
6 . 0,2232
1
= 18,7031 t/m2 < = 22,75 t/m2
11. 1
11

(OK !)
min =

183,405
6 . 0,2232
1
= 14,6441 t/m2
11. 1
11

>0

(OK !)

3.5.3 Dengan Gempa Vertikal


Tegangan ijin tanah (dengan gempa) = 16,2 t/m2 x 1,3 = 21,06 t/m2
1. Keadaan Air Normal dengan Uplift Pressure
H = a(4) + c(4) + g(4)
= 27,38 + 5,4212 4,4694

= 28,332 t

V = a(3) + c(3) + d(3) + f(3) - g(3)


= 6.85 + 4,44 + 166,3187 + 8,3159 - 31,2634

155,211 t
Mr = a(5) + c(5) + d(5) + f(5) + g(5)
= 77,7 + 46,62 + 994,4437 + 49,7222 + 36,8688

= 1205,355 tm

M0 = a(6) + c(6) + f(6)+ g(6)


= 95,5562 + 18,9201 + 49,7222 + 210,7404

= 374,939 tm

Kontrol :
a). Terhadap guling (over turning)
SF =

Mr
=
M0

1205,355
3,2148
3,74939

1,50

(OK !)

62

b). Terhadap geser (sliding)

f V 0,7 . 155,211
3,8348
=
28,332
H

SF =

1,20

(OK !)
keterangan : f = koefisien geser
c). Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

Mr M0
=
V

1205,355 374,939
5,3503 m
155,211

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
11
a =
2,2368 0,1497 m
2
2

Tegangan pada tanah dasar

V
bx . by

6.e

b x

155,211
6 . 0,1497
1
= 12,9578 t/m2 > 0
11. 1
11

(OK !)
155,211
6 . 0,1497
1
= 15,2627 t/m2 < = 22,75 t/m2
=
11. 1
11

min =

max

(OK !)
2. Keadaan Air Normal tanpa Uplift Pressure
H = a(4) + c(4)
= 27,38 + 5,4212

= 32,801 t

V = a(3) + c(3) + d(3) + f(3)


= 6.85 + 4,44 + 166,3187 + 8,3159

= 186,475 t

Mr = a(5) + c(5) + d(5) + f(5)


= 77,7 + 46,62 + 994,4437 + 49,7222

= 1168,476 tm

M0 = a(6) + c(6) + f(6)


= 95,5562 + 18,9201 + 49,7222

= 164,199 tm

Kontrol :
a). Terhadap guling (over turning)

63

SF =

Mr
=
M0

1168,486
7,1163
164,199

1,50

(OK !)

1,20

(OK !)

b). Terhadap geser (sliding)


SF =

f V
0,7 . 186,475
3,9795
=
32,801
H

keterangan : f = koefisien geser


c). Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

Mr M0
=
V

1168,486 164,119
5,3806 m
186,475

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
11
a =
5,3806 0,1139 m
2
2

<

B
= 1,833 m
6

Tegangan pada tanah dasar

max =

V
bx . by

6.e

b x

186,475
6 . 0,1139
1
= 18,0055 t/m2 < = 22,75 t/m2
11 . 1
11

(OK !)
min =

186,475
6 . 0,1139
1
= 15,8995 t/m2
11 . 1
11

>0

(OK !)
3. Keadaan Air Banjir dengan Uplift Pressure
H = b(4) + c(4) + h(4)
= 39,6468 + 5,4212 5,6602

= 39,408 t

V = b(3) + c(3) + d(3) + f(3) - h(3)


= 12,6466 + 4,44 + 166,3187 + 8,3159 34,4487

= 157,273 t

Mr = b(5) + c(5) + d(5) + h(5)


= 110,1082 + 46,62 + 994,4437 + 40,3710

= 1191,543 tm

M0 = b(6) + c(6) + f(6) + h(6)


64

= 166,1707 + 18,9201 + 49,7222 + 235,1931

= 470,006 tm

Kontrol :
d). Terhadap guling (over turning)
SF =

Mr
=
M0

1191,543
2,5352
470,006

1,50

(OK !)

1,20

(OK !)

e). Terhadap geser (sliding)


SF =

f V 0,7 . 157,273
2,7936
=
39,408
H

keterangan : f = koefisien geser


f). Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

Mr M0
=
V

1191,543 470,006
4,5878 m
157,273

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
B
11
a =
4,5878 0,9122 m <
= 1,833 m
2
2
6

Tegangan pada tanah dasar

max =

V
bx . by

6.e

b x

157,273
6 . 0,9122
1
= 21,4114 t/m2 < = 22,75 t/m2
11 . 1
11

(OK !)
min =

157,273
6 . 0,9122
1
= 8,5185 t/m2
11 . 1
11

>0

(OK !)

65

4. Keadaan Air Banjir tanpa Uplift Pressure


H = b(4) + c(4)
= 39,6468 +5,4212

= 45,068 t

V = b(3) + c(3) + d(3) + f(3)


= 12,6466 + 4,44 + 166,3187 + 8,3159

= 191,721 t

Mr = b(5) + c(5) + d(5) + f(5)


= 110,1082 + 46,62 + 994,4437 + 49,7222

= 1200,894 tm

M0 = b(6) + c(6) + f(6)


= 166,1707 + 18,9201 +49,7222

= 234,813 tm

Kontrol :
a). Terhadap guling (over turning)
SF =

Mr
=
M0

1200,894
5,1143
234,813

1,50

(OK !)

1,20

(OK !)

b). Terhadap geser (sliding)


SF =

f V
0,7 . 191,721
2,9778
=
45,068
H

keterangan : f = koefisien geser


c). Terhadap daya dukung tanah (over stressing)
Resultante beban vertikal bekerja sejarak a dari titik O.
a =

Mr M0
=
V

1200,894 234,813
5,0389 m
191,721

Resultante beban vertikal bekerja sejarak e dari pusat berat bendung.


e =

B
B
11
a =
5,0389 0,4610 m <
= 1,833 m
2
2
6

Tegangan pada tanah dasar

V
bx . by

6.e

b x

66

max =

191,721
6 . 0,4610
1
= 21,5147 t/m2 < = 22,75 t/m2
11 . 1
11

(OK !!)
min =

191,721
6 . 0,4610
1
= 13,0934 t/m2
11 . 1
11

>0

(OK!!)

Tabel 3.10 Akumulasi Kombinasi Gaya-Gaya yang Bekerja pada Tubuh Bendung
SF
Kombinasi gaya gaya pada tubuh
bendung

1.

2.

3.

Tanpa gempa
a. Air normal + gaya angkat
b.
Air banjir + gaya angkat
Dengan gempa horizontal
a. Air normal + gaya angkat
b.
Air normal
c.
Air banjir + gaya angkat
d.
Air banjir
Dengan gempa vertikal
a. Air normal + gaya angkat
b.
Air normal
c.
Air banjir + gaya angkat
d.
Air banjir

Tegangan Tanah
Tanpa Gempa
Dengan Gempa
Max
Max
Min
Min
< 17,5
< 22,75
>0
>0
t/m2
t/m2

Guling

Geser

1,5

1,2

3,5534
2,8351

3,6294
2,6459

12.2388
15,9218

14,469
11,161

2,7830
5,4706
2,3349
2,3349

2.2869
2,5228
1,8606
2,0808

16,7029
19,4499
20,3856
18,7031

10,005
12,9425
6,6976
14,6441

3,2148
7,1163
2,5352
5,1143

3,8348
3,9795
2,7936
2,9778

15,2627
18,0055
21,4114
21,5147

12,9578
15,8995
8,5185
13,0934

67

Anda mungkin juga menyukai