Th k CDDEP/RFF GARP
TS. BS. Ramanan Laxminarayan. Sng lp GARP. Chuyn gia cp cao kim gim c. Trung tm
Nghin cu Bin ng Bnh dch, Kinh t v Chnh sch. T chc Ngun lc cho Tng lai
ThS. Hellen Gelband. iu phi vin chng trnh. Trung tm Nghin cu Bin ng Bnh dch,
Kinh t v Chnh sch. T chc Ngun lc cho Tng lai
Mc lc
Li ni u, TS. Nguyn Vn Knh ................................................................................................................. I
Tng kt .....................................................................................................................................................................III
I. Cc ch s c bn v kinh t v y t .............................................................................................................1
1.1. Gii thiu ......................................................................................................................................................1
1.2. Cu trc ca h thng chm sc sc kho ....................................................................................3
1.3. Chng nhim khun ................................................................................................................................9
1.4. Gnh nng bnh tt............................................................................................................................... 11
II. H thng cung ng v qun l khng sinh .......................................................................................... 17
2.1. C cu lp php chi phi s phn phi, lu thng khng sinh ........................................ 17
2.2. Chui cung ng ....................................................................................................................................... 20
2.3. S dng khng sinh ti cc tuyn c s ...................................................................................... 25
2.4. S dng khng sinh khng hp l ................................................................................................. 26
2.5 C ch khuyn khch ............................................................................................................................. 27
2.6. Cc v d v mc s dng khng sinh trn ngi .................................................................. 28
2.7. Chi ph cho khng sinh ti cc bnh vin ................................................................................... 31
2.8. Gim st khng khng sinh ............................................................................................................... 32
2.9. Khng sinh s dng trn ng vt ................................................................................................ 33
III. nh gi s b, xut chnh sch v gii php can thip ....................................................... 36
3.1. nh gi s b......................................................................................................................................... 36
3.2. Phn tch chnh sch ............................................................................................................................ 37
3.3. Cc c hi nghin cu ......................................................................................................................... 39
Ti liu tham kho ............................................................................................................................................... 41
Li ni u
Vn v thc trng khng khng sinh mang tnh ton cu v c bit ni tri cc nc ang
pht trin vi gnh nng ca cc bnh nhim khun v nhng chi ph bt buc cho vic thay th cc
khng sinh c bng cc khng sinh mi, t tin. Cc bnh nhim khun ng tiu ho, ng h
hp, cc bnh ly truyn qua ng tnh dc v nhim khun bnh vin l cc nguyn nhn hng u
c t l mc v t l t vong cao cc nc ang pht trin. Vic kim sot cc loi bnh ny v ang
chu s tc ng bt li ca s pht trin v lan truyn tnh trng khng khng sinh ca vi khun.
C th ni rng, vi khun cng phi nhim nhiu vi khng sinh th sc p v thuc cng lncc chng khng thuc cng c nhiu c hi pht trin v ly lan. Mc d khng khng sinh l vn
cn bn thuc v y t, trong sc p v thuc l yu t ni ti quan trng nht thc y s pht
trin v gia tng tnh trng khng khng sinh. Tuy nhin, vn ny cn chu s chi phi ca nhiu
lnh vc khc bao gm cc yu t v sinh thi hc, dch t hc, vn ho-x hi v kinh t. Ngi
bnh, cc nh lm sng, bc s th y, cc phng khm t, bnh vin v doanh nghip dc t qui m
nh n ln u c rt t ng thi (v mt kinh t hoc cc kha cnh khc) nhm nh gi nhng
nh hng bt li ca vic s dng khng sinh i vi cc i tng lin quan hoc hu qu ca
nhng nh hng i vi th h tng lai. Nhng hot ng nh tng cng gim st, cc chin
dch thng tin i chng v mi him ha ca tnh trng khng khng sinh l mt phn cn thit
trong k hoch i ph ton din c th em li tc ng rt hn ch. em li hiu qu cao, cc
gii php chnh sch cn c s thay i v mt cu trc cc bin php khuyn khch i vi bnh
nhn, cc nh lm sng v cc i tng khc trong h thng chm sc sc khe, ng thi cc
chnh sch ny phi c vn hnh trong mi quan tm cao nht ca x hi. nh gi cc gii php
chnh sch phi bao gm nhng hiu bit ca cng ng v bnh nhim khun. Trc ht cn
nghin cu, vch ra cc gii php chnh sch c th v trng tm c th em li cc tc ng c
ngha i vi tnh trng khng khng sinh. Tip theo , cn phi bin gii php chnh sch thnh
hnh ng.
Khng khng sinh khng nm trong danh sch cc vn c u tin ca mi quc gia cng
nh khng c c cc xut chin lc nhm thu ht cc mi quan tm t chnh ph. gii
quyt vn mt cch ng n, kim sot khng khng sinh nn tp trung vo mt s cc bin
php can thip trng im v mt y t c kh nng thc s em li hiu qu kinh t.
Bo co ny phn tch, nh gi mt cch chi tit v tnh hnh s dng khng sinh v thc trng
khng khng sinh ti Vit Nam. Bn bo co s dng cc ngun thng tin thu thp t cc bo co
trong v ngoi nc ng thi phn tch, tng hp cng nh tham kho kin ng gp ca cc
GARP-VN Phn tch thc trng
chuyn gia trong cc lnh vc lin quan nhm xy dng bn bo co phn tch mt cch tng quan
v chi tit. T xut cc gii php can thip nhm kim sot tnh hnh s dng thuc khng hp
l v thc trng khng khng sinh nh hin nay ti Vit Nam.
II
Tm tt
p tc ton cu v khng khng sinh (GARP) nhm hng ti gii quyt cc thch thc ca
tnh trng khng khng sinh bng cch xy dng cc xut chnh sch hnh ng ti Vit
Nam v bn nc c thu nhp thp v trung bnh nh: Trung Quc, n , Kenya v Nam
Phi. GARP s xy dng cc bng chng khoa hc cho chng trnh hnh ng khng khng sinh ti
Vit Nam v nhn bit cc chnh sch c tc ng mnh lm gim s pht trin v ly lan tnh trng
khng thuc.
K t sau i mi ca nn kinh t nm 1986, Vit Nam c nhiu chuyn bin ng k: tng thu
nhp bnh qun u ngi, tng tui th trung bnh, gim t l t vong tr em v ci thin kh nng
tip cn dch v chm sc sc khe v thuc k c thuc khng sinh. Vic ci thin kh nng tip cn
vi thuc khng sinh ng thi cng em li mt v khch khng mi m n: khng khng sinh.
Nh bn Phn tch thc trng cho thy, khng khng sinh gia tng, nhng cc c hi nhm bo
tn gi tr ca thuc khng sinh v ci thin trin vng iu tr i vi bnh nhn vn cn b ng.
Nm 1996, B Y t ban hnh chnh sch Quc gia v thuc, trong c nu r chnh sch v
thuc khng sinh nh sau: Thuc khng sinh c vai tr rt quan trng trong iu tr, c bit i
vi tnh hnh bnh tt ca mt s nc kh hu nhit i nh nc ta. Do , cn phi chn chnh
vic k n v s dng khng sinh, kim sot tnh trng khng khng sinh ca mt s vi khun gy
bnh thng gp, ng thi ci thin kh nng chun on ca cc phng xt nghim vi sinh lm
sng. Chnh sch ny thm ch cn ph hp hn vi tnh hnh hin nay, nm 2010.
III
IV
Cc nguyn nhn dn n vic s dng khng sinh khng hp l vn cn cha r, tuy nhin c
th xc nh mt s nhn t quan trng i vi thc trng ti Vit Nam. Cc nhn t ny c tho
lun di y.
Trong cng ng
Chi ph chm sc sc khe t tin ti ngi bnh: Vic p dng cc hnh thc chi tr t
ngi bnh ti cc bnh vin cng lp, m hnh chi tr bng bo him y t, thng mi ha ngnh
dc, v bi b qui nh v kinh doanh nh l i vi thuc em li nhiu ci thin ng k v
cht lng v kh nng tip cn cc dch v chm sc sc khe. Tuy nhin, cc yu t ny cng dn
n vic tng t trng chi ph y t t tin ti ngi bnh nhn trong tng chi ph y t. Chi ph t tin
ti ngi bnh cao khuyn khch ngi bnh mua thuc bao gm c thuc khng sinh trc tip,
m khng cn cc chn on ph hp. Tng doanh thu thuc gn nh tng gp ba v gi tr gia
nm 2001-2008, t 500 triu la M ln 1400 triu la M. Hin ti khng c s liu thng k
ring cho thuc khng sinh, tuy nhin y l nhm thuc c s dng rng ri nht, v thng
khng hp l.
Mua thuc khng c n: Mc d c qui nh v k n v bn thuc theo n, ngi bnh
vn c th mua thuc khng sinh v nhiu loi thuc khc trc tip t cc nh thuc v cc quy
thuc bn l. T iu tr l tnh trng kh ph bin, mc d t chn on thng rt thiu chnh xc.
Theo mt nghin cu cng ng nm 2007, 78% khng sinh c mua ti cc nh thuc t nhn m
khng cn n. Mua thuc trc tip l hnh thc tit kim c v kinh ph v thi gian so vi vic i
khm bc s.
Thiu kin thc v s dng khng sinh hp l: Theo bo co ca nghin cu thc hin nm
2007 nhm nh gi kin thc v s dng khng sinh khu vc nng thn Vit Nam cho thy, mc
d c cc ti liu hng dn, kin thc v s dng khng sinh vn cn rt hn ch v cc cn b
cung cp dch v chm sc sc khe thng cung cp khng sinh mt cch khng cn thit cho cc
trng hp cm cm thng thng. Khi khng sinh c s dng, loi, liu dng, thi gian iu tr
thng khng tun th theo hng dn.
Ti Bnh vin
Cng tc kim sot nhim khun cn yu v tnh trng qu ti: Kim sot nhim khun tt
l cng vic cn thit nhm ngn chn s ly lan ca vi khun khng thuc. Cc bnh vin lun trong
tnh trng qu ti, tnh trng ngi bnh phi nm ghp ging thng xuyn xy ra. Hn na, vic
qun l rc thi cng cn nhiu hn ch.
Thiu cc dch v v vi sinh: Hu ht cc bnh vin khng c phng xt nghim vi sinh. Ngay
c vi cc phng xt nghim hin c, cng khng c yu cu v vic nh gi cht lng. Hn na,
GARP-VN Phn tch thc trng
thiu i ng cc nh vi sinh lm sng c trnh nhm ci thin cht lng phng xt nghim. Do
, cc d liu v khng khng sinh cng khng th xem l chnh xc i vi Vit Nam.
Thiu Hi ng Thuc v iu tr hot ng c hiu qu: Nm 1997, B Y t yu cu tt c
cc bnh vin thnh lp Hi ng Thuc v iu tr nhm thc hin cc hng dn lin quan n
vic s dng thuc, a ra cc li khuyn v liu php khng sinh hp l, xy dng danh mc thuc
ch yu s dng trong bnh vin, thng bo cho cc cn b y t a phng v s dng thuc hp l
v t chc gim st, bo co v khng thuc khng sinh. Hin nay, hu ht cc bnh vin tuyn trung
ng u c hi ng ny, tuy nhin mt s bnh vin tuyn c s th vn cn thiu v yu. i
vi mt s bnh vin tuyn qun/huyn, thnh phn hi ng thng thiu dc s hoc chuyn
gia vi sinh v ngun lc cho hi ng hot ng.
VI
Cc bnh vin cn c hi
ng chng nhim khun
Chng trnh gim st
khng khng sinh quc gia
chng
trnh
tim
Hnh ng
Xy dng K hoch Hnh ng Quc gia v Khng Khng
sinh.
Hiu lc ha cc qui ch v qui nh hin hnh.
p ng yu cu ca Hi ng, xc nh cha nng v tiu
chun ca Hi ng, xy dng v thm tra c ch hot ng.
Cung cp cho Hi ng cc cng c/hng dn lm th no
xy dng Hng dn Qun l Khng sinh tt cho cc bnh
vin. ng thi bo co cho hi ng cc s liu cp nht v
ng tin cy v tnh hnh khng khng sinh.
Cung cp kinh ph hot ng cho cc hot ng ca hi ng
v nng cp c s h tng. Xy dng cc ch s chun nhm
gim st tin nh: t l nhim khun bnh vin theo tng
khoa v s tun th v sinh bn tay.
Chun ho d liu bng cch p dng trn ton quc cc ti
liu hng dn xt nghim bao gm c kim sot cht lng.
Cung cp kinh ph cho th nghim mc khng khng sinh,
kim sot cht lng, tp hun v bo co. Xy dng cc bo
co hng nm v tnh hnh s dng khng sinh v thc trng
khng khng sinh.
Chun ho cc ch s v mc s dng khng sinh theo n
v quc t, v d nh liu ch nh hng ngy (DDD) trn 100
ging-ngy. Xy dng cc bo co hng nm v s dng
khng sinh v khng khng sinh trong cng mt bn bo co.
Tng thi thi lng chng trnh ging dy v s dng
khng sinh v khng khng sinh.
m bo tnh chnh xc v cp nht ca cc ti liu hng
dn iu tr i vi cc bnh nhim khun.
Thu ht s tham gia ca trung tm cnh gic Dc vo vic
kim sot tnh trng k n khng sinh bt hp l.
Tng cng nhn thc v gio dc cho cng ng v s dng
khng sinh hp l v khng hp l bng cc chin dch lin
kt.
m bo t l tim chng cao cho cc bnh truyn nhim cn
VII
Vit Nam c rt nhiu con ng nhm kim sot v o chiu tnh trng khng khng sinh.
Cc c hi s c phn tch y trong bo co cui cng ca GARP-VN, d kin hon thnh vo
u nm 2011. Mt s cc la chn chnh sch c lit k di y. V l thuyt, tt c cc la
chn ny u c th kh thi, tuy nhin mt s c trin vng hn so vi cc la chn cn li. Nhm
nghin cu quc s phn tch nh gi tng la chn bng cch c lng v chi ph, ngun lc, v
cc iu kin thun li v mt k thut, khung thi gian thc hin, v quan trng hn c l tc ng
m la chn em li ( cc mc thnh cng khc nhau) trong bi cnh c th ca Vit Nam.
Danh sch c la chn s c xut cho cc la chn chnh sch c trin vng nhm xy dng
hnh ng.
Bn bo co u tin ny v phn tch thc trng khng khng sinh Vit Nam nhm chuyn
ti vn quan trng ny n tt c cc i tc c lin quan, bao gm chnh ph, dc s, bc s, cc
c s khm cha bnh, ngnh dc, v ngi bnh. Tt c chng ta u c trch nhim phi hp
hnh ng nhm duy tr hiu lc ca khng sinh ng thi m bo kh nng tip cn vi cc thuc
cu cha bnh bt c u v bt c khi no ngi bnh cn.
VIII
I. Cc ch s c bn v kinh
t v y t
1.1.1. S lc v a l, dn s
Nm trn bn o ng dng, Vit Nam
c bin gii gip Trung Quc, Lo v
Campuchia, vi din tch khong 331.000 km.
ng th 13 v dn s trn th gii, vi mt
1.1.3. Cc ch s c bn v y t
cc ch s y t ca Vit Nam
Ch s
Dn s (triu)
Tc tng dn s
(%)
Tc th ho (%)
Cc ch s khc v sc kho tr cn
cp gm c ch s v tim chng v dinh dng.
Chnh ph Vit Nam ti tr 88% cho chng
trnh tim chng m rng vi cc vc xin trong
chng trnh. Kt qu l, 90% tr c tim
chng cc vc xin trong chng trnh tim
chng m rng bao gm, lao, bch hu, ho g,
un vn, vc xin vim gan B, bi lit v si. Vc
xin Haemophilus influenzae B chnh thc c
trin khai v a vo chng trnh tim chng
m rng k t nm 2009. Tuy nhin t l tim
chng cn thp vng su, vng xa7. n nay,
Nm
2009
S lng
88,6
2009
1,14
20002008
2008
Tui th (Nam/N)
69/74
Bnh
qun
GDP
2008
2.600
(USD)
T sut cht s sinh
(trn 1.000 tr 2008
22,3
sng)
T sut cht m (trn
2005
150
100.000 tr sng)
T
l
ngho
2007
22
(%<1,25$/ng)
S dng nc sch
2006
92
(%)
iu kin v sinh (%)
2006
65
T l bit ch ngi 200390
ln (%)
2008
Ngun: Ngn hng th gii. CIA S kin th
gii. UNICEF Vit Nam6, 8, 9
dch v y t
B Y t
B ngnh khc
Trung
BV qun i
ng
BV B cng an
Trng Y
BV B nng nghip
Trng Dc
BV Bu in
BV Giao thng-Vn ti
C s t nhn
Doanh nghip Dc
Tnh
Phng khm t
Trng cao ng Y
Nh thuc t
Bnh vin t
Qun/
Huyn
Trm y t x
Bnh x (khu vc)
Ngun: Thun, N.T., Lofgren, C., Lindholm, L. &Chc, N.T.K. Choice of healthcare provider folloing
reform in Vietnam. BMC Health Serv Res 8, 162 (2008).
C s vt cht
bnh14.
di khng p ng c yu cu chn on
v iu tr. Cc trm y t x/phng chu s
Ch Minh, t l ny c khi ln ti
285%13.
Qu
xa19.
200816
Phn loi
2005
Cn b ngnh Y
Bc s (k c TS.
48.215
ThS)
Y s
48.059
Y t (H. TH. SH)
49.536
N h sinh (H. TH.
17.610
SH)
KTV Y
8.771
Lng y
293
S bc s cho 10.000
5,88
dn
Cn
b
ngnh
Dc
Dc s (k c TS.
6.360
ThS)
Dc s TH v KTV
10.424
Dc
Dc t
8.298
S dc s cho
0,78
10.000 dn
Ngun: Thng k Y t 2008 (B Y t)
Nhn lc
Tnh trng thiu ht nhn lc trong ngnh
y t l kh ph bin vi t l kh thp t y t
n bc s, thiu cc chuyn gia v nhng nh
qun l c trnh , tnh trng thiu ht ny c
bit trm trng vng su v vng xa (Xem
bng
2)16.
2008
56.208
49.213
67.081
22.943
11.586
882
6,52
10.524
15.748
9.726
1,22
Ti chnh
Do c s chuyn i trong nn kinh t th
vi 9 bc s/10.000
dn18.
Theo thng k ca
nghip dc v xo b cc qui nh i vi
ph ln l H Ni v thnh ph H Ch Minh
i ny c th em li nhng ci thin ng k
Trung
Quc
(38,8%)
Malaysia
(44,8%)15.
8%
2%
11%
Out-of-pocket
Tin ti
MoH
budget
Ngn sch
nh nc
Bo him
y t
Health
insurance
18%
Phi chnh
ph
Non
governmental
61%
Vn ncaid
ngoi
Foreign
Bo him y t
tr em di 6 tui c p dng k t nm
Bt buc
Khng ngho
Ngho
T nguyn
Tng s
2005
Thnh vin
9.154.308
4.726.324
9.133.134
23.013.766
%
39,8
20,5
39,7
100
2007
Thnh vin
11.606.569
15.498.284
9.379.349
36.484.742
%
31,8
42,5
25,7
100
ngho v do mc ng gp ca h trong
nm 200924. Thng t ny l mt n lc ca B
v bt buc i vi cc c s y t. Hn na,
cng tc ny c h tr bi T chc Y t th
ra10.
cn ngho nn v hn ch cc c hi o to
khi
mt ni dung25.
Ngoi
khoa,
hc
vin
vn ng ch Vit Nam. Mt d n v
10
Nguyn nhn t
vong
Chn thng s no
Hi chng suy gim
min dch mc phi
Vim phi
Xut huyt no
Tai nn giao thng
Nhi mu c tim cp
T l
(trn 100.000 dn)
2,53
2,43
2,34
1,27
1,10
0,85
nhn ch yu gy t l mc v t l t vong
cn c mt s hiu bit su sc v tc ng
vc xin
11
Vit Nam.
(32,9/100.000)33.
n 10 tui38.
Vim mng no
12
S. pneumoniae nh c cp trn y.
Vim ng h hp cp (ARI)
ARI l mt trong nhng nguyn nhn ch
yu nht gp phn gy ra gnh nng v bnh
truyn nhim. Vim phi l nguyn nhn ph
bin th hai gy t l t vong. Theo bo co t
dng tnh l 8% nm
200941.
Cc vi khun
(17,6%),
Staphylococcus
Pseudomonas
aureus
aeruginosa
(11,9%),
v
ca cn b y t, cc b m v cc i tng
(5,9%)
13
tnh dc (STI)
(CHL),
trimethoprim/sulfamethoxazole
vi
Shigella
khng
14
kinh t cao50.
thut27.
liu hng dn mi ca B Y t yu cu tt c
Nam.
51.
di (17%)55.
16
17
nghim vi sinh l mt vn . V d,
Nm 1997, B Y t c vn bn yu cu cc
bnh vin thnh lp Hi ng Thuc v iu
tr. Thnh vin ca Hi ng gm c bc s lm
sng, dc s v chuyn gia vi sinh. Mt trong
nhng nhim v ca HT&T l thc hin cc
hng dn ca B Y t v vic s dng thuc,
a ra cc li khuyn v mt chuyn mn
nhm gip ci thin vic s dng thuc hp l,
an ton v hiu qu. Ngoi ra, Hi ng cn c
nhim v tham vn gip xy dng danh mc
thuc ch yu s dng ti n v ca h. Mt s
loi thuc khng sinh nht nh, v d nh
meropenem, trc khi s dng trong iu tr
phi tham kho kin t vn ca Hi ng.
Mt nhim v khc ca Hi ng l ch o
tuyn cho cc cn b y t a phng v vic s
dng thuc hp l v t chc cc hot ng
gim st v bo co v tnh trng khng khng
18
tu v tc ng do Ch th ny em li cha
xa. Y s c th c ch nh thay th bc s.
ng ch l, trong qui ch ny cng qui nh
v vic khng c k n theo yu cu khng
hp l ca ngi bnh. n thuc c gi tr
mua thuc trong thi hn 05 ngy k t ngy
k n v c mua ti tt c cc c s bn
thuc hp php trong c nc.
Quyt nh s 11/2007 ca B Y t va
ban hnh v vic thc hnh tt qun l nh
thuc (Good Pharmacy Practice - GPP) a ra
cc nguyn tc, tiu chun c bn trong thc
hnh ngh nghip ti nh thuc ca dc s v
nhn s dc trn c s t nguyn tun th
cc tiu chun o c v chuyn mn mc
cao hn nhng yu cu php l ti thiu.
GPP bo m thc hin cc nguyn tc
sau: t li ch ca ngi bnh v sc kho ca
cng ng ln trn ht; Cung cp thuc bo
m cht lng km theo thng tin v thuc, t
vn thch hp cho ngi s dng v theo di
vic s dng thuc ca h; Tham gia vo hot
ng t iu tr, bao gm cung cp thuc v t
19
danh mc gm c s thuc cn c ti cc c s
yu v bao gm cc thuc c th c Bo
bn thuc OTC.
ceftriaxone),
carbapenems
gic Dc cho cc c s y t, cn b y t v
ertapenem),
piptazobactam,
(khng
netilmicin,
Trung tm ny c th ng gp mt vai tr
2.2.1. Nh sn xut
20
la
M
Ngun: Cc Qun l Dc (B Y t)
trng.
21
Bo co mi y ca T chc y t th gii v
vc t nhn64.
Mc d tp trung ch yu ti TP. H Ch
thanh ton.
Hu ht cc thuc
C ch hin ti vn cha t c cc mc
bi B Y t (Xem bng
6)66.
23
Cng ty
n v
Bnh
vin
Gi bn
bun (USD)
Gi bn
l
(USD)
GSKEngland
vin
0,58
0,79
0,89
Pfizer-Italy
3,56
4,26
4,96
Traphacovin
0,025
0,035
0,042
Vietnam
MekofarmCefaclor 125mg
vin
0,36
0,48
0,55
America
RotexCefuroxim 750mg
l
2,43
2,81
3,24
Germany
BayerCiprofloxacin 500mg
vin
0,67
0,76
0,89
Germany
Ngun: kho st ti ch thuc Ngc Khnh. H Ni v mt s hiu thuc xung quanh bnh vin Bch Mai.
Cefalexine 500mg
B trng B Y t)
2.2.7. Thuc gi
Mt s khng sinh gi thng gp th
trng
Vit
Nam
gm
c:
ampicillin.
bnh vin
STT
1
2
3
4
5
Gi gc/n v
(USD)
0,054
0,054-0,27
0,27-5,41
5,41-54,05
>54,05
Thng d
ti a (%)
20
15
10
7
5
lng70.
7)71.
2004
0.06
2005
0.09
2006
0.13
2007
0.17
2008
0.21
hp
vi
axit
clavulanic)
hoc
nhm aminoglycosides).
25
vin.
tr73.
thng gp tr (B Y t, 2006) ch yu
nng,
phi
tim
bp
mt
liu
26
i vi tr bnh, cc b m thng t k
ng h hp cp (ARI) c iu tr vi
amoxicillin
erythromycin
(86%),
tetracyclin
(12%),
v
(5%),
penicillin
(4%)
76.
khng sinh
Phn loi
Khuyn khch
Bc s c Chia s gi thuc, tham
s cng lp
gia hi tho, qu tng
Tho mn mong i ca
bnh nhn
C th tit kim thi
gian
Bc s c Chia s gi thuc
s t nhn
Tho mn mong i ca
bnh nhn
Phng khm H tr v c s vt
t
cht, v d nh iu ho
nhit nh, TV, vv,
27
Bnh vin
Nh
thuc/Hiu
thuc
Bnh nhn
Chia s gi tr hp ng
u thu thuc, h tr
v c s vt cht
Cc
chng
trnh
khuyn mi, gim gi
Chia s li nhun da
trn chnh sch gi
Mong mun c ch
nh thuc mnh nh
khng sinh
Cn tc v y ny, v
khng kh nng chn
on xc nh cn
nguyn vi khun gy
bnh
T iu tr r hn v
thun tin hn l i
khm bc s
2.6. Cc v d v mc s
dng khng sinh trn ngi
IMS l mt t chc thng mi nghin cu
v th trng dc phm Vit Nam theo 2 knh
chnh: nh thuc bn l v nh thuc bnh vin.
S liu ca nh thuc bn l s dng y
c thng k t 439 nh thuc khng bao
gm cc c s bn bun. S liu v nh thuc
bnh vin c thng k t 62 bnh vin trong
nm 2008 n ht qu 3 nm 2009.
thuc bn
(J01C01),
penicillins
ph
rng
28
(42,59),
imipenem
(22,58),
cefoperazone
DDD/100
ging-ngy.
ng
ch
l,
c nh amphenicols v cephalosporins th h 1
DDD/100
ging-ngy
125,6
S lng trung bnh thuc khng sinh c bn ca nh thuc t (trn) v bnh vin (di). Doanh thu
trung bnh hng nm tnh theo la M t khng sinh ca nh thuc t (trn) v bnh vin (di).
29
Hnh 7: DDD trn 100 ging ngy ca cc loi khng sinh nm 2008-2009
J01A-Tetracyclines
J01B-Amphenicols
J01CA-Penicillins with expanded spectrum
J01CE-Beta lactam sensitive Penicillines
J01CF-Beta lactam resistance Penicillines
J01CG-Sulbactam
Khng sinh
Nm
2008
Series1
20
40
60
80
100
120
140
30
Hnh 8: DDD trn 100 ging-ngy theo thng ca 7 loi khng sinh c mc tiu
th cao nht nm 2009
25
20
Doxycylin J01AA02
Ampicilline J01CA01
15
Ceftriaxone J01DD04
Cefoperazone J01DD12
Azithromycin J01FA10
10
Streptomycin J01GA01
Levofloxacin J01MA12
0
1
10
11
12
Thng
sinh
lng
/Tng
Trung
Phn loi
bnh vin
bnh
chi ph
bnh
vin
cho
(%)
thuc
(%)
Bnh vin a
khoa tuyn
trung ng
Bnh vin
chuyn khoa
12
10-45
26
21
5-89
28
31
tuyn trung
ng
Bnh vin a
khoa tuyn
tnh
Bnh vin
chuyn khoa
tuyn tnh
Ngun: B Y t
Di y l mt s bo co v khng
khng sinh c cng b, thng tin tham
52
6-88
43
15
3-66
34
Streptococcus pneumoniae
Mc khng penicillin ca S. pneumoniae
tng ng k. Mt nghin cu TP H Ch Minh
khng
cm vi ceftriaxon44.
cao
vi
penicillin
(71,4%)
Haemophilus influenza
sinh
Trang82.
men
-lactamase
dn
khng
32
Enterobacteriaceae
ln 97% nm 2005
89.
Mt bo co khc cho
ciprofloxacin83.
Tnh
trng
khng
cng ng85.
Shigella
trimethoprim-sulfamethoxazole
tetracycline
(74%),
ampicillin
(81%),
(53%),
86.
87.
phm,
Lan,
2009,
ceftriaxone88.
Salmonella typhi
Vit Nam, t l cc chng S. typhi a
khng khng sinh vn chim t l tng i cao
GARP-VN Phn tch thc trng
aminoglycosides,
(fluoro)quinolones,
macrolides,
Phenicols,
33
polymyxins
(colistin),
pleuromutilins,
sinh c
tylosin
(16%),
gentamicin
(9%),
(6%),
amoxicillin
dng
(12%),
tiamulin
l:
colistin
(5%),
norfloxacin
(5%),
cc mu nc ng nhim chloramphenicol,
t ng vt92.
streptomycin
tetracyclin
(6%),
(5%),
(4%),
ampicillin
(4%)
ph lc C (Bng 12).
bin:
nhim
52%
nhim
tylosin,
41%
34
- Tun th cc qui
nh ca th trng
M v Chu u
- Kim sot bnh dch - Khng phi gim
st d lng
khng sinh
- Tit kim v mt kinh - Quan tm v sc
khe
t
- Tng kim ngch xut
khu
Khuyn khch
S dng
Khng s dng
- p dng cc bin
- Kch thch tng
php thay th
trng (tng sn
tng sn lng
lng)
- Ci thin cht lng - Gim p lc v
khng khng sinh
sn phm
i vi c ngi v
ng vt
vi
cephalothin,
axit
nalidixic
(89,9%),
35
III. nh gi s b, xut
chnh sch v gii php can
thip
3.1. nh gi s b
quc gia.
36
on
Trin
khai
chng
nhim khun
Sn sng ci tin
Chng trnh tng
cng
nng
lc
phng th nghim
st rt hn ch
Nng lc chn
on yu
Kin thc hn ch
C hi tip cn
thng tin hn ch
Cc hng dn
khng cp nht
Thi lng ging
dy v khng sinh
v khng khng
sinh trong trng
qu hn ch
nh c ro cn no dn n s km hiu lc
37
vc y, dc cng c th em li thay i nh
khng hp l.
38
cc trng y, dc
Hng dn iu tr
Trung tm cnh gic Dc
Chng trnh nng cao nng
lc phng xt nghim vi sinh
lm sng
3.3. Cc c hi nghin cu
c cc d liu y c th kt lun
v mc ng bo ng ca tnh hnh s
cc bo co nh k v s dng khng
39
no.
Lm th no c th to ra thay i?
thc h c th cn h tr to ra thay i.
40
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
41
42
43. Report positive blood culture results National Hospital of Tropical Diseases, 2008-2009.
44. Diep, T.S. Antibiotic resistance in Hospital Tropical Disease (Presentation in the 1st
GARP's workshop). (2009).
45. Hoa, N.Q. et al. Antibiotics and paediatric acute respiratory infections in rural Vietnam:
health-care providers' knowledge, practical competence and reported practice. Trop Med Int
Health 14, 546-555 (2009).
46. Nguyen, B.M. et al. Cholera outbreaks caused by an altered Vibrio cholerae O1 El Tor
biotype strain producing classical cholera toxin B in Vietnam in 2007 to 2008. J Clin
Microbiol 47, 1568-1571 (2009).
47. Vu Nguyen, T., Le Van, P., Le Huy, C., Nguyen Gia, K. & Weintraub, A. Etiology and
epidemiology of diarrhea in children in Hanoi, Vietnam. Int J Infect Dis 10, 298-308 (2006).
48. South East Asia HIV & AIDS Statistics (http://www.avert.org/aids-hiv-south-east-asia.htm).
49. The third country report on following up the implementation to the declaration of
commitment on HIV and AIDS. (2008).
50. Lan, P.T. et al. Reproductive tract infections including sexually transmitted infections: a
population-based study of women of reproductive age in a rural district of Vietnam. Sex
Transm Infect 84, 126-132 (2008).
51. Nguyen V. Hung, T.A.T., Nguyen Q. Anh. Clinical and economic outcomes of surgical site
infections in Bach Mai hospital. Journal of clinical medicine 6, 79-83 (2008).
52. Nguyen V. Hung; T.A.T., L.T.T.T., Nguyen T. Nga, Vu V. Giang, Nguyen V. Ha, Pham L.
Tuan, Tran Quy. Prevalence of and relative factors for nosocomial infections in some
hospitals in the north of Vietnam, 2006-2007. Tp ch y hc Lm sng (2008)
53. Truong A. Thu, N.V.H. Prevalence of nosocomial infections and its relative factors in Bach
Mai hospital in 2006. Journal of clinical medicine 6, 51-56 (2006).
54. Le Thi Anh Thu, V.T.C.M., Nguyen Phuc Tien, Dang Thi Van Trang. Resistance evaluation
of pathogens causing HAIs. Journal of practice medicine 594, 19-23 (2008.).
55. Vu V. Giang, T.A.T., Nguyen V. Hung. Prevalence of Nosocomial Infection in the General
Dien Bien, Hoa Binh and Quang Ninh hospital in 2005. Journal of clinical medicine 6, 46-50
(2008).
56. Vietnam Health Information System Review and Assessment (Ministry of Health). (2006).
57. Ch th ca b trng B Y t v vic chn chnh cng tc cung ng, s dng thuc trong
bnh vin (Instruction No 05/2004/CT-BYT, Ministry of Health). (2004).
58. Chuc, N.T.K. Joint Annual Health Review, Chapter 5.1: Drugs, vaccines, blood and blood
derived (Draft report). (2010).
59. Mai, H.T. Regulation of antibiotic registration and antibiotic monitoring in Vietnam
(Presentation in the 1st GARP's workshop). (2009).
60. State share in joint-stock companies (http:vietbao.vn).
61. Total and domestic made drug sales in Vietnam (Drug Administration of Vietnam-Ministry of
Health).
62. Vinh, N.T. Vietnam Pharmaceutical Industry-Investment strategy (Presentation:
http://www.slideshare.net/vinhfc/vietnam-pharmaceutical-industry-and-investment-strategypresentation). (2008).
63. Hung, N.X. FIP Global Pharmacy Workforce Report 2009. 69-74 (2009).
64. Medicine prices: Make people seeker and poorer (WHO).
65. Vietnam Pharmaceuticals & Healthcare Report Q3 2009. (2009).
66. Regulation about organization and operation of Hospital's pharmacies (Ministry of Health).
(2008).
67. Larsson, M. Antibiotic use and resistance: Assessing and improving utilisation and provision
of antibiotics and other drugs in Vietnam. PhD Thesis (2003).
GARP-VN Phn tch thc trng
43
68. Larsson, M. Antibiotic use and resistance: Assessing and improving utilisation and provision
of antibiotics and other drugs in Vietnam. (2003).
69. Vietnam
second
in
Southeast
Asia
in
counterfeit
drugs
(http://english.vietnamnet.vn/social/2008/09/804985). Vietnamnet (2008).
70. Cuong, T.Q. Overview of the Vietnam pharmaceutical sector in 2008 operations of foreign
enterprises in Vietnam, state management orientation in the sector in 2009 (Presentation).
(2009).
71. Cuong, T.Q. Overview of the Vietnam Pharmaceutical sector in 2008 operations of foreign
enterprises in Vietnam, state management orientation in the sector in 2009 (Ministry of
Health, Drug Administration of Vietnam). (2009).
72. Handbook of Integrated Management for common childhood illness (Ministry of Health).
(2006).
73. Treatment Guideline (Ministry of Health). (2006).
74. Hoa, N.Q. et al. Decreased Streptococcus pneumoniae susceptibility to oral antibiotics
among children in rural Vietnam: a community study. BMC Infect Dis 10, 85 (2010).
75. Larsson M, K.G., Chuc NTK, Karlsson I, Lager F, Hanh HD, Tomson G and Falkenberg T.
Antibiotic medication and bacterial resistance to antibiotic: a survey of children in a
Vietnamese community. . J Trop Med Int Health. 5, 711-721 (2000).
76. Hoa, N.Q. et al. Unnecessary antibiotic use for mild acute respiratory infections in 28-day
follow-up of 823 children under five in rural Vietnam. Journal of Antimicrobial Chemotherapy
(2007).
77. Annual Report of Hospital's Pharmacy Department (Ministry of Health). (2009).
78. Parry, C.M. et al. Emergence in Vietnam of Streptococcus pneumoniae resistant to multiple
antimicrobial agents as a result of dissemination of the multiresistant Spain(23F)-1 clone.
Antimicrob Agents Chemother 46, 3512-3517 (2002).
79. Song, J.H. et al. High prevalence of antimicrobial resistance among clinical Streptococcus
pneumoniae isolates in Asia (an ANSORP study). Antimicrob Agents Chemother 48, 21012107 (2004).
80. Parry, C.M. et al. Nasal carriage in Vietnamese children of Streptococcus pneumoniae
resistant to multiple antimicrobial agents. Antimicrob Agents Chemother 44, 484-488
(2000).
81. Phan, L.T. et al. Genetic and phenotypic characterization of Haemophilus influenzae type b
isolated from children with meningitis and their family members in Vietnam. Jpn J Infect Dis
59, 111-116 (2006).
82. Gotoh, K. et al. Prevalence of Haemophilus influenzae with resistant genes isolated from
young children with acute lower respiratory tract infections in Nha Trang, Vietnam. J Infect
Chemother 14, 349-353 (2008).
83. Jones, S.L., Nguyen, V.K., Nguyen, T.M. & Athan, E. Prevalence of multiresistant Gramnegative organisms in a surgical hospital in Ho Chi Minh City, Vietnam. Trop Med Int Health
11, 1725-1730 (2006).
84. Cao, V. et al. Distribution of extended-spectrum beta-lactamases in clinical isolates of
Enterobacteriaceae in Vietnam. Antimicrob Agents Chemother 46, 3739-3743 (2002).
85. Le, T.M. et al. High prevalence of plasmid-mediated quinolone resistance determinants in
commensal members of the Enterobacteriaceae in Ho Chi Minh City, Vietnam. J Med
Microbiol 58, 1585-1592 (2009).
86. Kuo, C.Y. et al. Antimicrobial susceptibility of Shigella isolates in eight Asian countries,
2001-2004. J Microbiol Immunol Infect 41, 107-111 (2008).
87. Nguyen, T.V., Le, P.V., Le, C.H. & Weintraub, A. Antibiotic resistance in diarrheagenic
Escherichia coli and Shigella strains isolated from children in Hanoi, Vietnam. Antimicrob
Agents Chemother 49, 816-819 (2005).
GARP-VN Phn tch thc trng
44
88. Vinh, H. et al. Rapid emergence of third generation cephalosporin resistant Shigella spp. in
Southern Vietnam. J Med Microbiol 58, 281-283 (2009).
89. Chau, T.T. et al. Antimicrobial drug resistance of Salmonella enterica serovar typhi in asia
and molecular mechanism of reduced susceptibility to the fluoroquinolones. Antimicrob
Agents Chemother 51, 4315-4323 (2007).
90. Le, T.A. et al. Clonal expansion and microevolution of quinolone-resistant Salmonella
enterica serotype typhi in Vietnam from 1996 to 2004. J Clin Microbiol 45, 3485-3492
(2007).
91. An, N.Q. Report of antibiotic use in animal in Vietnam (Presentation in the 1st GARP's
workshop). (2009).
92. Monthly Report of Antibiotic Residue in Aquaculture (National Agro-Forestry-Fisheries
Quality Assurance Department). http://www.nafiqad.gov.vn/d-chuong-trinh-giam-sat/a-duluong/. (2009).
93. Hughes, P. & Heritage, J. Antibiotic Growth-Promoters in Food Animals
(http://www.fao.org/DOCREP/ARTICLE/AGRIPPA/555_EN.HTM). (2002).
94. Van, T.T., Moutafis, G., Tran, L.T. & Coloe, P.J. Antibiotic resistance in food-borne bacterial
contaminants in Vietnam. Appl Environ Microbiol 73, 7906-7911 (2007).
95. Van, T.T., Moutafis, G., Istivan, T., Tran, L.T. & Coloe, P.J. Detection of Salmonella spp. in
retail raw food samples from Vietnam and characterization of their antibiotic resistance.
Appl Environ Microbiol 73, 6885-6890 (2007).
96. Huong, L.Q., Hanh, T.T., Ngoc, P.T. & Giang, T.T.H. Antibiotic resistance of Campylobacter
spp. from chicken carcass in Bac Ninh province (unpublished).
97. Ogasawara, N. et al. Antimicrobial susceptibilities of Salmonella from domestic animals,
food and human in the Mekong Delta, Vietnam. J Vet Med Sci 70, 1159-1164 (2008).
45
46
Ph lc A
Bch Mai
(77/359)
(2006)
Bnh vin
32,5
41,2
Bch Mai
(105/323)
(136/330)
(2007)
Bnh vin
42,2
Bch Mai
33,6 (85/253)
(97/231)
(2008)
Ngun: Bo co hi tho khoa hc ln th nht
GARP-Vit Nam42
baumannii, c nh gi mc khng
GARP-Vit Nam42
nh gi tnh ph bin ca cc chng S.
aureus mt trong nhng cn nguyn Gramdng gim nhy cm vi vancomycin trong s
cc chng khng methicillin S. aureus (MRSA)
v S. aureus nhy cm methicillin (MSSA)
Vit Nam. 200 chng phn lp t lm sng
MSSA v MRSA thu thp t 2 bnh vin trung
ng nm 2008 c th nghim xc nh gi
tr MIC ca Vancomycin. Kt qu cho thy
bt u ni ln tnh khng trung gian v/hoc
khng vancomycin ca cc chng S. aureus c
47
S liu ASTS
H.
influenzae,
Enterococcus,
cp trong bn bo co ny.
Mean
SD
Geometric mean
S. aureus
200
1,63
0,41
MSSA
100
1,55
0,44
MRSA
100
1,72
0,36
S. aureus
BV Bch Mai
100
1,47
0,43
MSSA
57
1,34
0,42
MRSA
42
1,63
0,39
S. aureus
BV Ch Ry
100
1,80
0,32
MSSA
43
1,81
0,31
MRSA
57
1,78
0,33
Ngun: Bo co hi tho khoa hc ln th nht GARP-Vit Nam42
Tng s
1,57
1,47
1,67
1,39
1,27
1,57
1,77
1,79
1,75
% VSSA
(MIC 2mg/L)
96%
97%
95%
100%
100%
100%
92%
93%
91%
48
Ph lc B
Bng 16: D lng khng sinh trong nui trng thu sn
2007
2008
Sn
Sn
Nc
Nc
phm
phm
(%)
(%)
(%)
(%)
Khng
sinh cm
Chloramphenicol
0,9000
Semicarbazide
Malachite Green
Tetracyclin
0,7000
0,3000
0,0038
0,0035
(vt
qu gii
hn:
0,0017)
0,1250
0,1163
(vt
qu gii
hn:
0,007)
Sulfonamide
Khng
sinh gii
hn s
dng
Quinolone
Enrofloxacin
/Ciprofloxacin
Trimethoprim
0,0004
19
0,5
0,4
0,3
0,000
14,430
2009
Sn phm
(%)
Khng c
s liu
0,002
no data
no data
1,460
Khng c
s liu
0,120
0,011
0,094
0,09 (vt
qu gii
hn:
0,009)
1,850
Khng c
s liu
Nc
(%)
2 mu
49