LIGJI PR ARBITRAZHIN

Fusha e Zbatimit
Ligji pr Arbitrazhin prcakton rregullat q zbatohen pr marrveshjet e arbitrazhit, procedurat e
arbitrazhit, njohjen dhe zbatimin e vendimeve t arbitrazhit t marra brenda dhe jasht Kosovs.1

Marrveshja e Arbitrazhit
Ligji pr Arbitrazhin prkufizon Marrveshjen e Arbitrazhit si nj marrveshje n mes t dy ose m
shum personave pr t drguuar pr arbitrazh t gjitha ose disa konteste juridike, t cilat jan paraqitur
ose mund t paraqiten mes tyre.2 Zgjidhja e kontesteve prmes arbitrazhit lejohet vetm nse palt jan
pajtuar ashtu.3 Ligji i Arbitrazhit krkon q marrveshja e arbitrazhit t jet n t shkruar. 4 Ligji pr
Procedurn Kontestimore ka dispozita t ngjashme q krkojn q marrveshja t jet n t shkruar,
gj q lejon q lejon edhe metodat moderne t komunikimit.5 Sipas Nenit 512 t Ligjit pr Procedurn
Kontestimore, marrveshja pr arbitrazh sht e vlefshme nse sht prfshir diku n kontrat.6
Domeni i Arbitrazhit
Ligji i Arbitrazhit zbatohet pr arbitrazhin e kontesteve n t gjitha shtjet civile dhe ekonomike prve
nse sht e ndaluar me ligje tjera.7
Efektet e Marrveshjes
Ligji i Arbitrazhit krkon nj gjykat pr t refuzuar nj veprim nse i pandehuri ka ngritur shtjen e
ekzistencs s nj marrveshjeje t arbitrazhit n mbrojtjen e tij, prve nse gjykata gjen se
marrveshja e arbitrazhit t jet e pavlefshme ose nse shtja nuk sht n fushn e marrveshjes s
arbitrazhit.8
Klauzola e Juridiksionit dhe Pavarsis s Arbitrazhit
Neni 14.1 i Ligjit pr Arbitrazhin prcakton parimet e pavarsis. Prcakton se tribunali i arbitrazhit do
t prcaktoj nse ka juridiksion pr kontestin q i prezantohet dhe nse marrveshja e arbitrazhit sht
e vlefshme. Nj klauzol e arbitrazhit, q sht pjes e kontrats, trajtohet si nj marrveshje e pavarur
sa i prket kushteve t kontrats.
Kualifikimi i Arbitrit
1

Ligji pr Arbitrazhin, Neni 1

Po aty, Neni 2.
3
Po aty, Neni 5.1
4
Po aty, Neni 6.1
5
Po aty, Neni511
6
Ligji i Procedurs Kontestimore, Neni 512
7
Ligji i Arbitrazhit, Neni 5.2
8
Po aty, Neni 7
2

Ngjashm me Ligjin e Ndrmjetsimit, Ligji i Arbitrazhit nuk ka dispozita sa i prket kualifikimit t

arbitrave prve pr pavarsin dhe paansin. Kjo nnkupton se palt lejohen t prcaktojn vet
kualifikimet e arbitrave.
Numri dhe Emrimi i Arbitrave
Tribunali i arbitrazhit mund t prbhet nga nj arbitr ose nj trup arbitrash, me kusht q t prbhet
nga nj numr tek i arbitrave.9 Palt jan t lira t pajtohen pr numrin e arbitrave, q mund t jet nj
arbitr i vetm ose nj panel arbitrash10 si dhe pr procedure e emrimit. 11
Kundrshtimi i Arbitrave
Baza pr kundrshtimin e emrimit t nj arbitri sht ekzistenca e rrethanave q japin dyshime t
justifikueshme pr paanshmrin dhe pavarsin ose nse arbitri i ka kualifikimet e dakorduara mes
palve.12 sht prgjegjsi a arbitrit t ardhshm t paraqes rrethanat e tilla dhe t informoj palt nse
rrethana t tilla paraqiten pas emrimit.13
Vendi i Arbitrazhit
Prve nse palt jan pajtuar pr vendin, tribunali i arbitrazhit mund t vendos pr lokacionin duke
marr parasysh rrethanat e rastit dhe lehtsin pr palt dhe tribunalin.14 Sipas ligjit, palt trajtohen
barabart dhe jan t lir t zgjedhin prfaqsuesin e tyre. Ngjashm, palt jan t lira pr t prcaktuar
procedurat, duke prfshir vendin e arbitrazhit dhe gjuhn. Nse palt nuk e kan prcaktuar
procedurn e arbitrazhit, tribunali vendos pr rregullat e procedurave bazuar n Ligjin e Arbitrazhit.15
Sipas Nenit 33, punimet e arbitrazhit prfundojn me lshimin e vendimit prfundimtar ose me urdhrin e
tribunalit n raste specifike nse paditsi dshton t deklaroj ose trhiqet nga krkesa, palt pajtohen t
ndrpresin, ose nse, pas krkess s tribunalit, palt refuzojn t marrin pjes n punime.
Dshmit
Ligji pr Arbitrazh prcakton se secila pal e ka detyrimin t provoj krkesn e tij. Tribunali prcakton
pranueshmrin, relevancn, rndsin dhe peshn e dshmis s ofruar dhe vlerson evidencn lirshm
dhe paanshm. Tribunali mund t krkoj prej palve t paraqes dokumente ose dshmi tjera n do
koh gjat procedurs.16 Palt mund t ftojn dshmitar, por duhet t njoftojn tribunalin dhe paln
tjetr pr emrin dhe shtjen t ciln do t adresoj dshmitari.17
Ekspertt

Po aty, Neni 9.1

Po aty, Neni 9.1
11
Po aty, Neni 9.2
12
Po aty, Neni 10.2
13
Po aty, Neni 10.1
14
Po aty, Neni 17
15
Po aty, Nenet 16-19
16
Po aty, Neni 23
17
Po aty, Neni 24).
10

Prve nse palt pajtohen ndryshe, tribunali i arbitrazhit mund t emroj nj ose m shum ekspert pr
ti raportuar me shkrim pr shtje specifike q do t prcaktohen nga tribunali i arbitrazhit.18
Lloji i Vendimit
Ligji i Kosovs pr Arbitrazh parasheh vendimet prfundimtare si dhe vendime shtes.19
Marrja e Vendimit
Ligji pr Arbitrazhin parasheh se nse ekziston nj tribunal i arbitrazhit, vendimi duhet t merret nga
shumica.20 Nuk ka limit kohor pr marrjen e vendimit. Nj dispozit e ngjashme pr vendimin nga
shumica prfshihet n Ligjin pr Procedurn Kontestimore. 21
Forma e Vendimit
Ligji i Kosovs pr Arbitrazhin parasheh dhe prcakton minimumin e krkesave formale pr nj vendim
arbitrazhi,22 q jan n pajtim me Ligjin pr Modelin UNCITRAL t Arbitrazhit. Vendimi duhet t jet n
t shkruar dhe i nnshkruar prej arbitrave.
Ligji pr Procedurn Kontestimore ka dispozita t ngjashme pr formn dhe efektet e vendimit.23
Ligji i Zbatueshm
Ligji i Arbitrazhit parasheh se n rastet e lidhura me shtjet ndrkombtare, tribunali do t zbatoj
ligjin e prcaktuar nga palt, dhe n munges t nj prcaktimi t till, tribunali do t zbatoj ligjin n
pajtim me principet e s drejts ndrkombtare private. N t gjitha rastet tjera tribunali do t zbatoj
ligjet e Kosovs.24
Pajtimi
Ligji pr Arbitrazhin parasheh se nse t gjitha palt arrijn pajtimin para marrjes s vendimit, tribunali
do t ndrpres punimet dhe nse krkohet nga palt, do t dokumentoj pajtimin si vendim t
arbitrazhit.25
Tarifat dhe kostot
Ligji pr Arbitrazh e ka qasjen se humbsi paguan duke krkuar q pala humbse t mbuloj t gjitha
kostot prve nse palt jan pajtuar ndryshe.26 Ligji pr Procedurn Kontestimore parasheh se arbitri
ka t drejtn t jet i kompensuar pr shrbimet e tij dhe se palt do t ndajn shpenzimet n mnyr
t barabart.27

18

Po aty, Neni 25.1).

Po aty, Nenet 31- 35
20
Po aty, Neni 30
21
Ligji pr Procedurn Kontestimore, Neni 524.1
22
Ligji pr Arbitrazh, Neni 31
23
Ligji pr Procedurn Kontestimore, Neni 525
24
Ligji pr Arbitrazhin, Neni 29.1
25
Po aty, Neni 32
26
Po aty, Neni 34
27
Ligji pr Procedurn Kontestimore, Neni 518.3
19

Zbatimi i Vendimit
Ligji pr Arbitrazh parasheh se vendimi i arbitrazhit ka efekt prfundimtar dhe sht vendim i
detyrueshm gjyqsor,28 duke prfshir zbatimin e vendimeve vendore dhe t huaja t arbitrazhit.
Gjykata mund t refuzoj dhe t anuloj vendimin nse sht plotsuar nj nga arsyet pr anulim t
vendimit t specifikuara n Nenet 36.2.29
Publikimi i vendimit
Ligji pr Arbitrazhin parasheh se vendimi mund t bhet publik vetm me pajtimin e palve. 30 Parimi i
konfidencialitetit sht nj element i rndsishm pr arbitrazh dhe shpesh nj nga arsyet kryesore pse
bizneset zgjedhin arbitrazhin n vend t daljes n gjyq.

Kundrshtimi i Vendimit t Arbitrazhit

Ligji pr Arbitrazh nuk prmban ndonj dispozit pr ankes n nj tribunal t dyt t arbitrazhit ose n
nj gjykat.
Vendimet e Jashtme t Arbitrazhit Konventat dhe Traktatet
Pasi q Kosova ende nuk sht ende antare e Kombeve t Bashkuara, Kosova nuk sht nnshkruese e
konventave dhe traktateve lidhur me vendimet e arbitrazhit. Megjithat, n pajtim me Ligjin e Kosovs
pr Investimet e Huaja,31 Kosova sht pajtuar pr zbatimin e Konvents pr Zgjidhjen e Kontesteve n
mes t Shteteve dhe Shtetasve t Huaj, Rregullat e Arbitrazhit t Qendrs Ndrkombtare pr
Zgjidhjen e Kontesteve t Investimeve, Rregullat e Arbitrazhit t Komisionit t Organizats s Kombeve
t Bashkuara pr ligjin e Tregtis Ndrkombtare (Rregullat UNICITRAL), Rregullat e Arbitrazhit t
Ods Ekonomike Ndrkombtare (Rregullat ICC), dhe Konventn pr Njohjen dhe Zbatimin e
Vendimeve t Huaja t Arbitrazhit (Konventa e Nju Jorkut). T gjith instrumentet ndrkombtare jan
drejtprdrejt t zbatueshme pr kontestet me investitort e huaj n Kosov.

28

Ligji pr Arbitrazhin, Neni 31.1

Po aty, Neni 38
30
Po aty, Neni 31.5
31
Ligji pr Investimet e Huaja, Neni 16
29