Standar Kompetensi
A.11 Menggunakan konsep limit fungsi
dan turunan fungsi dalam pemecahan
masalah
Kompetensi Dasar :
Menjelaskan secara intuitis arti limit
fungsi disuatu titik dan tak hingga
Indikator :
Menghitung limit fungsi aljabar di
suatu titik dan di tak hingga.
Definisi
Definisi Limit :
Teorema Limit
Jika n bilangan bulat positif, k konstanta :
f ( x) lim k k
1. Jika f(x) = k maka : lim
x c
x c
Nilai limit fungsi konstanta adalah konstanta itu .
lim f ( x) lim x c c R
x c
x c
3. a. Penjumlahan :
lim
x c
f ( x) g ( x) lim
x c
f ( x) lim g ( x)
x c
b. Pengurangan
lim f ( x) g ( x)
x c
lim f ( x) lim g ( x)
x c
x c
x c
5. a. Perkalian:
lim
x c
f ( x).
x c
b. Pembagian
f ( x)
f ( x) lim
x c
lim
x c g ( x)
lim g ( x )
x c
6. a. Pangkat:
lim
x c
f ( x)
lim f ( x)
x c
b. Akar
lim
x c
f ( x) n lim f ( x)
x c
Penyelesaian :
Kompetensi Dasar :
A12.2 Menggunakan sifat limit fungsi
untuk menghitung bentuk tak tentu
fungsi aljabar dan trigonometri.
Indikator :
Menggunakan sifat limit fungsi untuk
menghitung bentuk tak tentu fungsi
aljabar.
Karakter :
Ketekunan dan mandiri
Penyelesaian :
1. Metode Substitusi
2. Metode Pemfaktoran
3. Metode Mengalikan dengan sekawan
1.METODE SUBSTITUSI
2 x 2 3 x 2 2.2 2 3.2 2
lim
x 1
2 1
x 2
862
3
12
4
3
2. METODE PEMFAKTORAN
Contoh 1:
x 2 3x 10 0
lim
Bentuk Tak Tentu
x 5
0
Dengan Metode Pemfaktoran :
x 5 x 2
x 2 3 x 10
lim
lim
x 5
x 5
x 5
x 5
lim x 2
x 5
5 2 7
Contoh 2:
x 6 3x 4 2 x 3 0
Bentuk Tak Tentu
lim
4
2
0
x 0
x 5x
Dengan Metode Pemfaktoran :
lim
x 0
0
5
0
x 2 x 4 3x 2 2 x
x
lim
x 0
3x 2 2 x
Contoh 3:
x3 8
0
Bentuk Tak Tentu
lim 2
x 2 x 3x 2 0
Dengan Metode Pemfaktoran :
x 8
lim
lim 2
x 2 x 3x 2 x 2
x 2 x 2 2x 4 lim x
x 2
444
12
( x 2)( x 1)
x 2
2x 4
Contoh 4:
x 8 0
Bentuk Tak Tentu
lim 3
x 8 x 2 0
Dengan Metode Pemfaktoran :
x 2
x 8
lim
lim
lim 3
x 2
x 8 x 2
3
x 8
x 2
3 (8) 2 2 3 (8) 4
444
12
x 8
x 2
3
3
x2 2 3 x 4
x 2
3. METODE MENGALIKAN
DENGAN SEKAWAN
Contoh 1:
x 3
0
lim
x 3
x 3
x 3
lim
.
x 3 x 3 x 3
lim
x 3
lim
x 3
lim
x 3
x 3
x 3
x 3 x 3
x
x 3
x 3
3 3 2 3
x 3
x 3
Contoh 2 :
x2 9
lim
0
0
Bentuk
Tak Tentu
x 7 4
Dengan Metode Mengalikan dengan Sekawan :
2
x 3
lim
x 3
x2 9
x 7 4
lim
x 3
lim
x 3
lim
x 3
x 3
x2 7 4
x 7
2
x 7 4
2
x2 7 4
x2 7 4
x2 9
x2 7 4
42
x 2 7 16
x 3
lim
lim
x2 9
32 7 4 4 4 8
x2 7 4
x2 7 4
Jawab :
Dari Kiri
Dari kanan
f(x)
f(x)
-1
3,001
1.001
2,5
-2
3,1
10
2,9
-10
3,5
2,999
-1001
Kesimpulan :
Jadi fungsi
1
...
lim
x 3 x 3
Indikator :
Menghitung limit fungsi aljabar di
suatu titik dan di tak hingga.
n
lim
x
b. x
2. a.
1
lim n 0
b. x x
, n genap
lim x
x
, n ganjil
n
3.
lim k k
lim f ( x)
Jika x
ada dan
k f ( x) k lim f ( x)
1. xlim
lim g ( x)
ada maka :
2. a. Penjumlahan :
lim
f ( x) g ( x) xlim
f ( x) lim g ( x)
x
b. Pengurangan
lim
f ( x) g ( x) xlim
f ( x) lim g ( x)
x
3. a. Perkalian:
lim
f ( x).
b. Pembagian
dengan
f ( x)
f ( x) xlim
lim
x g ( x)
lim g ( x)
x
lim g ( x) 0
4. a. Pangkat:
lim
f ( x)
lim f ( x)
x
b. Akar
lim
f ( x) n lim f ( x)
x
Penyelesaian :
1. Metode Substitusi
2. Metode Membagi dengan Pangkat
Tertinggi
3. Metode Mengalikan dengan sekawan
1. Metode Substitusi
Tentukan nilai dari limit :
1
1. lim x ...
x ~
2. lim
x ~
1
1 2 ...
x
Jawb:
1
1. lim x 0
x ~
1
2. lim 1 x2
x ~
lim 1 lim
x ~
x ~
1
1 0 1
2
x
mendapatkan hasil:
( Bentuk tak tentu)
Contoh :
1. lim
x
2. lim
x
3.. lim
x
2x2 6x 1
...
2
x 2x 3
8x 5
...
2
2x 3
3x 2 x 2
...
5x 1
Contoh 1 :
lim
x
2x2 6x 1
lim
2
x 2x 3
x
lim
x
2x2 6x 1
x2
x2 2x 3
x2
6 1
2 2
x x 200 2
2 3
1 2 1 0 0
x x
Contoh 2:
lim
x
8x 5
lim
2
2x 3
x
lim
x
8x 5
x2
2x2 3
x2
8 5
2
x x 00 0
3
2 2 20
x
Contoh 3 :
lim
x
3x 2 x 2
lim
5x 1
x
lim
x
3x 2 x 2
x2
5x 1
x2
1 2
2
x x 3 0 0
5 1
00
2
x x
KESIMPULAN:
Misal m dan n adalah bilangan bulat positif
maka :
m 1
ax bx ... c
lim n
L
n
1
x ~ px qx
... r
m
Contoh :
Tentukan nilai dari
Jawab :
lim
x 3
4x x 1
lim
lim
1 3x
4 1x x12
1 0
1
400 2
lim
x3
4 x2 x 1
x 3
x
4 x 2 x 1
x2
3.Metode Mengalikan
dengan Sekawan
Jika dengan metode substitusi mendapat hasil:
Contoh 1:
Tentukan nilai dari
lim 2 x 1 5 x 3
Jawab :
lim
x~
2 x 1 5x 3
2 x 1 5 x 3 lim 2 x 1 5 x 3.
x~
2 x 1 5x 3
2 x 1 5 x 3
3x 4
lim
lim
x ~ 2 x 1 5x 3
x ~ 2x 1 5x 3
lim
x~
lim
x~
3 x 4
x
2 x 1
x2
5 x 3
x2
3 4x
2
x
x12
5
x
x32
3 0 3
~
0 0 0
KESIMPULAN:
Misal a dan p adalah bilangan positif maka
lim
x~
ax b px q L
Contoh 1:
Tentukan nilai dari
lim x 2 x 1 x 5 x 3
2
x~
Contoh 1:
Tentukan nilai dari
lim
lim
lim
x 2 2 x 1 x 2 5 x 3.
2
2
x
2
x
5 x 3
x2 2 x 1 x2 5x 3
x2 2 x 1 x2 5x 3
lim
7x 4
x2 2 x 1 x2 5x 3 x x2 2 x 1 x2 5x 3
7x 4
7
7
x
x2 2x 1
x2 5x 3 1 1 2
2
x
x2
KESIMPULAN:
Misal a dan p adalah bilangan positif maka
lim
x~
ax 2 bx c px 2 qx r L
2 a
a < p maka L = - ~
Contoh 1:
Tentukan nilai dari
lim 4 x 2 x 1 2 x 3
2
Contoh 1:
Tentukan nilai dari
lim 4 x 2 2 x 1 2 x 3 .
lim
lim
4 x 2 2 x 1 2 x 3
4 x 2 2 x 1 2 x 3
2
2
4
x
2
x
4
x
12 x 9
4 x 2 x 1 2 x 3
2
lim
10 x 8
10
5
x
42 2
4x2 2x 1 2 x 3
2
x
x
10 x 8
4 x 2 2 x 1 2 x 3