GRADE IV

PAGPAPARAMI NG HALAMAN

ALAMIN MO

Sa modyul na ito tatalakayin ang mga hakbang sa pagpaparami ng mga halaman.

Ipapaliwanag ang mga hakbang na naaangkop sa natatanging uri at pangkat ng mga
halaman. Bibigyang-diin ang mga hakbang sa pagpaparami, sa pamamagitan ng
pagpapatubo ng buto, sa pagpuputol ng sanga, at sa paghihiwalay sa lamang-ugat.
Tatalakayin din dito ang mga panuntunang pangkalusugan at pangkaligtasan sa
pagnanarseri. Matututuhan mo ang mga dapat gawin upang maging tagumpay ang
gagawin mong pagpaparami ng halaman. Magpatuloy upang matutuhan mo.

PAGBALIK-ARALAN MO

Isulat sa iyong kuwaderno ang tamang sagot ng mga sumusunod:

1. Ang lugar ay angkop pagtamnan kung __________.
A.
B.
C.
D.

masikip
lubak-lubak
nasisikatan ng araw
lahat ng nabanggit

2. Ang lupang pagtatamnan ay dapat __________.

A.
B.
C.
D.

Pino
magaan
buhaghag
lahat ng nabanggit

3. Ang sukat ng halamanan ay naaayon sa laki ng bakuran at __________.

A.
B.
C.
D.

payo ng kaibigan
katulad ng sa kapit-bahay
kagustuhan ng mag-anak
wala sa mga nabanggit

4. Mahalaga ring ang lugar ay malapit sa __________.

A.
B.
C.
D.

palaruan
bahay ng kaibigan
pinagkukunan ng tubig
lahat ng nabanggit

5. Kung ang lugar ay angkop sa pagtatanim __________.

A.
B.
C.
D.

Tutubo at lalaking malulusog ang mga pananim

Magiging maunlad ang paghahalaman
Magiging kawili-wili at kasiya-siya ang paghahalaman
Lahat ng mga nabanggit

PAG-ARALAN MO

Maraming paraan ng pagpapatubo ng bagong halaman para sa inyong bakuran. Ilan sa

mga paraan na ito ay ang mga sumusunod:
1. Mula sa Buto
Ang mga buto na nanggagaling sa bulaklak o bunga ng mga halaman ay
karaniwang nagiging bagong halaman kung ibabaon sa lupa. Ang butong itatanim
ay dapat na nanggaling sa malusog at magulang na halaman. Ibabad nang
magdamag ang mga buto upang palambutin ang bahaging panlabas nito bago
itanim sa lupa. Halimbawa ng mga gulay na tumutubo nang mahusay sa
pamamagitan ng buto ay ang petsay, ampalaya, sitaw, kamatis, kalabasa, patani,
sigarilyas, bataw at upo.
2. Mula sa Sanga
May mga halamang tumutubo sa pamamagitan ng pagputol ng sanga.
Kinakayasan ang dulo at ibinabaon sa lupa. Ito ang tinutubuan ng ugat at nagiging
bagong halaman. Kapag sanga ng halaman ang itatanim, piliin ang
pinakamagulang na bahagi nito. Tapyasin nang pahilis ang dulo at ibaon nang
patayo sa lupa hanggang sa kalahatian ng sanga. Ang talinum, kamote, kangkong,
malunggay at alugbati ay napaparami sa pamamagitan ng kanilang talbos. Pitasin
nang mga isang dangkal ang talbos at itanim ito. Tabunan ito nang maayos at
diligin. Ang mga halamang bulaklak na napaparami sa pamamagitan ng sanga ng
Bougainvilla, San Francisco, Santan, Rosas, Sampaguita, Yellow Bell at
kamoteng kahoy.
3. Mula sa Bunga
Ang mga halamang may bungang-ugat ay karaniwang itinatanim sa pamamagitan
ng pagbabaon ng kanyang bunga sa lupa. Ang bungang-ugat na gagamitin ay
dapat malusog at magulang upang ang pag-usbong ng bagong halaman ay maging
mabilis. Ang halimbawa ng mga ito ay ang patatas, ube at gabi.
4. Mula sa Ulo ng Halaman
Ang mga halaman tulad ng bawang at sibuyas ay halimbawa ng mga halamang
may ulo. Mula sa mga ito tumutubo ang mga bagong tanim.

SUBUKIN MO

A. Ngayon ay alam mo na ang ilang gawain sa paghahalaman, hindi ba? Maaari ka

nang magparami ng mga halaman sa inyong bakuran. Kopyahin mo sa kuwaderno
at ituloy ang talahanayan. Isulat kung ano ang halamang itinatanim.
Mula sa Buto
1. petsay
2.
3.
4.
5.

Mula sa Sanga
1. kamote
2.
3.
4.
5.

Mula sa Bunga
1. gabi
2.
3.
4.
5.

Mula sa Ulo
1. sibuyas
2.
3.
4.
5.

B. Basahin ang sumusunod na mga pangungusap. Piliin at isulat ito sa iyong

kuwaderno.
1. Ang mahusay na lupang pagtataniman ay kailangang _____.
A.
B.
C.
D.

malagkit at mataba
matigas at mabuti
buhaghag, at mataba
mabato at magaspang

2. Aling bahagi ng kamote ang angkop na itanim _____.

A.
B.
C.
D.

talbos
bulaklak
lamang ugat
magulang na sanga

3. Ang lugar na mabuting pagtaniman ng mga punla ay _____.

A.
B.
C.
D.

malilim
masikip
nasisikatan ng araw
nadadaluyan ng tubig

4. Ang bagong lipat na punla ay tinatakpan ng saha ng saging upang hindi

malantad sa _____.
A.
B.
C.
D.

ulan
hangin
araw
hamog

5. Ang lupang pinagtataniman ng punla ay ginagamitan ng

maging malusog at mabilis ang pagtubo ng halaman.
A.
B.
C.
D.

_____ upang

abono
ilaw
plastik
kawayan

6. Ang malunggay ay pinatutubo sa pamamagitan ng _____.

A.
B.
C.
D.

ugat
talbos
pagpapaugat
sanga at buto

7. Ang okra, sayote, upo at patani ay _____.

A.
B.
C.
D.

lamang-ugat
bungang kahoy
bungang gulay
dahong gulay

8. Ang ampalaya at munggo ay pinatutubo sa pamamagitan ng _____.

A.
B.
C.
D.

buto
ugat
sanga
talbos

9. Ang San Francisco, Santan, Rosas at Sampaguita ay pinararami sa

pamamagitan ng _____.
A.
B.
C.
D.

buto
ugat
talbos
sanga

TANDAAN MO

May ibat ibang paraan ng pagpaparami ng halaman na

dapat gawin sa wastong paraan. May mga halaman na
pinaparami sa pamamagitan ng buto. Mayroon naman
sa pamamagitan ng sanga o talbos at mayroon din sa
ulo at lamang-ugat.

PAHALAGAHAN MO

1.
2.
3.
4.
5.

Ano-ano ang mga napag-aralan mong paraan ng pagpaparami ng halaman?

Sa mga paraang natutuhan mo, ano ang gusto mong gawin na paraan?
Nakakatulong ba ito para sa ikauunlad ng kabuhayan?
Kung ikaw ay papipiliin, ano ang gusto mong paramihin? Bakit?
Isulat ang iyong katwiran sa kuwaderno.

GAWIN MO

Awitin sa himig ng Paruparong Bukid.

Magparami tayo ng mga halaman
Halamang gulay sa ating bakuran
Maraming paraan maaaring sundin
Mula sa sanga, bunga at buto
Ating paramihin ang mga halaman
Ito ay katulong sa ating pamumuhay
Kabuhayan natiy uunlad nang lubos
Tayoy giginhawat magiging masaya

Mangolekta ng mga ibat ibang buto. Gumawa ng isang maganda at kaayaayang album sa pamamagitan ng mga buto na iyong nakolekta.
Kulayan ito para maging maganda.
Idikit ito sa isang kartolina.

Kumuha ng dahon ng gulay na may magandang hugis at kulay at ilagay sa isang

album.

PAGTATAYA

Markahan ang sarili ayon sa iyong nagawa sa pamamagitan ng tseklist.

Mga Kriterya

Oo

1. Malusog at magulang ang ginamit na butong

pararamihin
2. Nabababad nang magdamag ang buto bago itanim upang
lumambot
3. Ang butong ginamit ay tiyak ang pinanggalingan
4. Ang sanga ng halaman ay may usbong sa tagiliran at
dulo
5. Naputol ang isang dulo ng sanga nang pahilis bago
tinanim sa lupa
6. Ang bungang-ugat ay malusog at magulang
7. Gumamit ng akmang kasangkapan sa pagpaparami ng
halaman
8. Gumamit ng tamang kasuotan sa pagpaparami ng
halaman
9. Nilinis ang kasangkapang ginamit bago itago
10. Natutuwa sa ginawang pagpaparami ng halaman

Hindi

Hindi
Tiyak