ImTk*WItkv;vep[D;pr;=rm( p[ityogvinmuR _b[m;]' vcNtye v; mns p[itt; mno me v;c p[ittm( a;vr;vmRyoR.UvedR s;mTs;,IAt' m; m; ih'sIrnen;/Iten;hor;];Ts'vs;My; nm ;
nm AiW>yo mN]o mN]pit>yo nmo voStu dev>e y"xv; n" x'tm;
.v sum
O k; srSvtI m; te Vyom s'x adB/'mn iWr' c=u" sUyoR
JyoitW;' eo dI=e m; m; ih'sI" 1
c]o h vw g;Gy;y,yR+ym;, a;,' vv[e s h pu]' etktp'u [ j`;y
y;jyeit t' h;sIn' pp[Cz g*tmSy pu];St s'vtO ' lokySmNm; /;SySyNymut;ho v;?v; tSy m; lok /;SysIit shov;c n;hmetd hNt;c;y| pOCz;nIit s h iptrm;s; pp[CztIitm;p[;=ITkq' p[itb[v;,Iit s hov;c;hmPyet ved sdSyev vy'Sv;?y;ym/ITy hr;mhe
y" pre ddTye.u * gmy;v it s hsmTp;,]' g;Gy;y,' p[itcm p;y;nIit t' hov;c b[;/oRsg*tm yo n m;nmup;g; Eih Vyev
Tv; Dpyy;mIit 1
shov;c ye vw k c;Sm;Llok;Tp[yNt cN{msmev te sveR gCzNt teW;'
p[;,w" pUvpR = a;Py;yte t;nprp=e n p[jnyit Et SvgRSylokSy ;r'
yN{m;St' y" p[Ty;h tmitsOjteq y En' n p[Ty;htmh vOi.UTR v;
vWRit s h k$o v; pto v; xkinv; x;dUl
R ov; s'ho v; mTSyo v;
pr; v; puWo v;Nyo vwtWe u Sq;neWu p[Ty;j;yteyq;kmR yq;vm(
tm;gt' pOCzit kosIit t' p[itb[yU ;ic=,;tvo ret a;.Ot'
pdx;Tp[stU ;Tp}yvtStNm; pu' s ktRyrRe y?vm( pus' ; k]; m;trm;
iniW_ s j;y pj;ym;no ;dx]yodx pm;so;dx]yodxen
ip];s' tide p[ittideh' tNm Atvo amTyRva;.r?vm( ten sTyen ten
tps; AturSMy;tRvoSm koSm TvmSmIit tmitsOjte 2
s Et' devy;n' pNq;nm;p;lokm;gCzits v;yulok s a;idTy1
KAUSHTAK UPANISHADS
k*xItikb[;,opinWd(
KAUSHTAKIBRHMANA UPANISHAD
kohmSmIit sTymit b[yU ;Tk tTsTymit ydNyv>e y p[;,e>ytTsdq yv; p[;,; ty' tdety; v;c;.Vy;ihyte sTymTyet;vidd' svRmd' svRms Tyevnw ' td;h tdetKXlokn;>yu_m( yjUdr" s;mxr; as;vOi tRrVyy" s b[ie t s vDey AiWb[R myomh;init tm;h kn me p*'Sy;in n;m;Ny;oWIit p[;,enie t b[yU ;t( kn
S]In;m;nIit v;ceit kn npus' k;nIit mnseit kn gN/;init p[;,en-e
Tyev b[yU ;t( kn p;,Iit c=uWie t kn xBd;init o]e,ie t kn;rs;init jyeit kn km;,Iit hSt;>y;mit kn su%du"%e it
xrIre,ie t kn;Nd' rit' p[j;itmTyupSqenie t knTe y; it p;d;>y;mitkn /yo vD;tVy' k;m;init p[Dyeit b[yU ;;m;h a;po vw %lu mes;vy' te lok it s; y; b[,o jity; VyiSt;' jit' jyit t;'Vyi' VyXnute y Ev' ved y Ev' ved 6
it AGved;NtgRtk*WItikb[;,;r<ykopinWTsu p[qmo?y;y" 1
itIyo?y;y"
p[;,o b[ie t h Sm;h k*WItikStSy h v; EtSy p[;,Sy b[,omno dUt'
v;KprveI^ c=ugoR o]' s';vytO tSmw v; EtSmw p[;,;yb[,e Et;"
sv; devt; ay;cm;n;y bl' hrNt tqo Ev;Smw sv;,.Ut;Nyy;cm;n;ywv bl' rNt y Ev' ved tSyopinW y;ceidit tq; g[;m'
.=Tv;lB?vopvxe;hmto d;mXnIy;mit y Evwnp' ru St;Tp[Ty;c=Ir'St EvwnmupmN]yNte dd;m t it EW /moR y;cto.vit
aNytSTvevnw mupmN]yNte dd;m t it p[;,o b[ie t h Sm;hpwStSy h
v; EtSy p[;,Sy b[,o v;KprSt;=ur;N/e c=u"prSt;Cz^o]m;N/e o]'
prSt;Nmn a;N/e mn" prSt;Tp[;, a;N/etSmw v; EtSmw p[;,;y b[,
Et;" sv; devt; ay;cm;n;y bl'hrNt tqo Ev;Smw sv;,
.Ut;Nyy;cm;n;ywv bl' hrNt y Ev'vde tSyopinW y;ceidit tq;
g[;m' .=Tv;lB?vopvxe;hmtod;mXnIy;mit y Evwn' purSt;Tp[Ty;c=Ir'St EvwnmupmN]yNte dd;mt TyeW /moR y;cto .vTyNytSTvevnw mupmN]yNte dd;m t it 1
3
KAUSHTAK UPANISHADS
k*xItikb[;,opinWd(
KAUSHTAKIBRHMANA UPANISHAD
KAUSHTAK UPANISHADS
k*xItikb[;,opinWd(
KAUSHTAKIBRHMANA UPANISHAD
p[vvex t;t Ev smu;Sq* te dev;" p[;,e in"eys' vidTv; p[;,mevp[D;Tm;nm.s'.yU shwt"w svwrR Sm;Llok;dumu" te v;yupi[ t; a;k;x;Tm;n" SvrIyuStqo Evwv' v;NsveWR ;' .Ut;n;' p[;,mev p[D;Tm;nm.s'.yU shwt"w svwrR Sm;CzrIr;duT;mit s v;yupi[ t a;k;x;Tm; Svreits tvit y]wte dev;StTp[;Py tdmOto .vit ydmOt; dev;" 9
aq;t" ipt;pu]Iy' s'pd[ ;nmit c;c=te ipt; pu]' p[e y;yitnvwStO,rw g;r' s'StIy;mupsm;/;yodkM.' sp;]mupin/;y;htenv;ss;
s'pC[ z" Svy' Xyet ETy pu] pr;d.inpte N{ywrSyeN{y;,
s'SpOXy;ip v;Sy;.mu%t Ev;sIt;q;Smw s'py[ Czit v;c'me Tvy
d/;nIit ipt; v;c' te my d/ it pu]" p[;,' me Tvy d/;nIit ipt;
p[;,' te my d/ it pu]" c=umRe Tvy d/;nIit ipt;c=uSte my d/
it pu]" o]' me Tvy d/;nIit ipt; o]' te myd/ it pu]" ars;Nme Tvy d/;nIit ipt; ars;'Ste my d/ itpu]" km;, me Tvy
d/;nIit ipt; km;, te my d/ it pu]" su%du"%e me Tvy d/;nIit ipt; su%du"%e te my d/ it pu]" a;nNd' rit' p[j;it' me Tvy
d/;nIit ipt; a;nNd' rit' p[j;it'te my d/ it pu]" Ty; me Tvy
d/;nIit ipt; Ty;Stemy d/ it pu]" /yo vD;tVy' k;m;Nme Tvy d/;nIit ipt; /yo vD;tVy' k;m;'Ste my d/ it pu]" aq d=,;vuTp[;pin;mit t' ipt;numN]yte yxo b[vcRsm;' kitRSTv; juWt;mTyqetr" sVym'smNvve=te p;,n;Nt/;y vsn;Nten v;
p[Cz;Svg;\L lok;Nk;m;n;uhIit s ygd" Sy;Tpu]SywyeR ipt;
vseTpr v;v[je u vw p[ye ;devnw ' sm;pyit tq; sm;pytVyo .vit
tq;sm;pytVyo .vit 10 it
AGved;NtgRtk*WItikb[;,;r<ykopinWTsu itIyo?y;y" 2
tOtIyo?y;y" 3
p[tdRno h dwvod;srN{Sy ip[y' /;mopjg;m yune c p*We, c t'hNe {
v;c p[tdRn vr' te dd;nIit s hov;c p[tdRn" Tvmev me vO,Ivy' Tv'
mnuy;y ihttm' mNys it t' heN{ v;c n vw vrovrSmwv,O Ite Tvmev
7
KAUSHTAK UPANISHADS
k*xItikb[;,opinWd(
KAUSHTAKIBRHMANA UPANISHAD
ve>yo lok;" tSywWvw s" EtiD;nm( y]wtTpuW a;toR mry;bLy' NyeTy s'moh'Nyeit td;" dmI;m( n ,oit n pXyit n
v;c;vdit n ?y;yTyq;SmNp[;, Evwk/; .vit tdwn' v;KsvwnR ;m."sh;Pyeit c=u" svwR pw" sh;Pyeit o]' svw"R xBdw" sh;Pyeit mn"svw?R y;n"w sh;Pyeit yd; p[itbu?yte yq;eJvRlto vSfl; vp[itrevmevtw Sm;d;Tmn" p[;,; yq;ytn' vp[itNte p[;,e>yo dev; deve>yolok;" 3
s yd;Sm;CzrIr;duT;mit shwvtw "w svwR T;mit v;gSm;Tsv;,
n;m;Ny.vsOjte v;c; sv;, n;m;Ny;oit p[;,oSm;Tsv;NgN/;n.vsOjte p[;,en sv;NgN/;n;oit c=urSm;Tsv;,p;<y.vsOjte c=uW; sv;, p;<y;oit o]mSm;Tsv;HxBd;n.vsOjte o]e,
sv;HxBd;n;oit mnoSm;Tsv;, ?y;n;Ny.vsOjte mns; sv;,
?y;n;Ny;oit swW; p[;,e sv;i" yo vw p[;,"s; p[D; y; v; p[D; s p[;,"
sh t;vSmHxrIre vst" shoT;mt" aq %lu yq;Syw p[D;yw
sv;, .Ut;Nyek .vNt t;:y;Sy;m" 4
v;gev;Sy; EkmmdUh
( ' tSyw n;m prSt;Tp[itviht; .Utm;]; p[;,
Ev;Sy; EkmmdUh
( ' tSy gN/" prSt;Tp[itviht; .Utm;]; c=ur-e
v;Sy; EkmmdUh
( ' tSy p' prSt;Tp[itviht; .Utm;]; o]mev;Sy;
EkmmdUh
( ' tSy xBd" prSt;Tp[itviht; .Utm;]; jv;Sy; EkmndUh
( ' tSy; ars" prSt;Tp[itviht; .Utm;]; hSt;vev;Sy; EkmmdUh
( ' tyo" kmR prSt;Tp[itviht; .Utm;]; xrIrmev;Sy; EkmmdUh
( t' Sys( su%du"%e prSt;Tp[itviht; .Utm;]opSq Ev;Sy; EkmmdUh
( t' Sy;nNdo rit" p[j;it" prSt;Tp[itviht; .Utm;]; p;d;vev;Sy; EkmmdUh
( ' tyorTy;" prSt;Tp[itviht; .Utm;]; p[Dvw ;Sy;
EkmmdUh
( ' tSyw /yo vD;tVy' k;m;" prSt;Tp[itviht;
.Utm;]; 5
p[Dy; v;c' sm; v;c; sv;, n;m;Ny;oit p[Dy; p[;,' sm;9
KAUSHTAK UPANISHADS
p[;,en sv;NgN/;n;oit p[Dy; c=u" sm; c=uW; sv;, p;<y;oitp[Dy; o]' sm; o]e, sv;HxBd;n;oit p[Dy; j;' sm;jy; sv;nrs;n;oit p[Dy; hSt* sm; hSt;>y;' sv;,
km;<y;oit p[Dy; xrIr' sm; xrIre, su%du"%e a;oit p[DyopSq'sm;opSqen;nNd' rit' p[j;itm;oit p[Dy; p;d* sm; p;d;>y;'sv; Ty; a;oit p[Dywv /y' sm; p[Dywv /yo vD;tVy'
k;m;n;oit 6
n ih p[D;pet; v;n;m ikcn p[D;pyet( aNy] memno.UidTy;h n;hmet;m p[;D;sWmit n ih p[D;pet" p[;,o gN/'kc n p[D;pyedNy] me
mno.UidTy;h n;hmet' gN/' p[;D;sWmit nih p[D;pet' c=U p' ikcn p[DpyedNy] me mno.UidTy;h n;hmet{Upp' ;[ D;sWmit n p[D;pet'
ot' xBd' kcn p[D;pyedNy] me mno.UidTy;h n;hmet' xBd' p[;D;sWmit n ih p[D;pet; j;rs' kcnp[D;pyedNy] me mno.UidTy;h
n;hmetmrs' p[;D;sWmit np[D;pet* hSt* kmR ikcn p[D;pyet;mNy] me mno.UidTy;h n;hmetTkmRp;[ D;sWmit n ih p[D;pet' xrIr' su%'
du"%' ikcn p[D;pyedNy] memno.UidTy;h n;hmetTsu%' du"%' p[;D;sWmit n ih p[D;pet pSqa;nNd' rit' p[j;it' k;'cn p[D;pyedNy]
me mno.UidTy;h n;hmetm;nNd'n rit' n p[j;it' p[;D;sWmit n ih
p[D;pet* p;d;vTy;' k;'cn p[D;pyet;mNy] me mno.UidTy;h n;hmet;mTy;' p[;D;sWmit' n ih p[D;pet;/I" k;cn s?ye p[D;tVy' p[D;yet 7
n v;c' vjD;sItv_;r' v; gN/' vjD;sIt `[;t;r' v; p'
vjD;sIt pv' v; xBd' vjD;sIt ot;r' v;;rs'
vjD;sIt;rsSyvD;t;r' v; kmR vjD;sIt kt;r' v;
su%du"%e vjD;sItsu%du"%yovRD;t;r' v;;nNd' n rit' n p[j;it'
vjD;sIt;nNdSyrte" p[j;tevRD;t;r' v;eTy;' vjD;sItwt;r' v;t( n mno vjD;sIt mNt;r' v;t( t; v; Et; dxwv .Utm;]; a/p[D'
dx p[D;m;];a/.Ut' y .Utm;]; n SyunR p[D;m;];" SyuyR ; p[D;m;];
10
k*xItikb[;,opinWd(
KAUSHTAKIBRHMANA UPANISHAD
KAUSHTAK UPANISHADS
k*xItikb[;,opinWd(
KAUSHTAKIBRHMANA UPANISHAD
it s yo hwtmevmup;Ste vNdteitIy;d(tIyv;N.vit 12
s hov;c b;l;ikyR EvwW xBd"puWmNveit tmev;hmup;s it t' hov;c;j;tx]um; mwtSmNs'v;dy;asurit v; ahmetmup;s it s yo
hwtmevmup;Ste no Ev Svy' n;Syp[j; pur; k;l;Ts'mohmeit 13
s hov;c b;l;ikyR EvwW z;y;puWStmev;hmup;s it t' hov;c;j;tx]um; mwtSmNs'v;dy;mOTyurit v; ahmetmup;s it s yo hwt
mevmup;Ste no Ev Svy' n;Syp[j; pur; k;l;Tp[mIyte 14
s hov;c b;l;ikyR EvwW x;rIr" puWStmev;hmup;s it t' hov;c;j;tx]um; mwtSmNs'v;dy;" p[j;pitrit v; ahmetmup;s it s
yo hwtmevmup;Ste p[j;yte p[jy;px." 15
s hov;c b;l;ikyR EvwW p[;D a;Tm; yentw TpuW"su" Svy; crit
tmev;hmup;s it t' hov;c;j;tx]um; mwtSmNs'v;dy; ymo r;jeit
v; ahmetmup;s it s yo hwtmevmup;Ste sv|h;Sm; d' e;y yMyte
16
s hov;c b;l;ikyR EvwW d=,e=NpuWStmev;hmup;s it t' hov;c;j;tx]um; mwtSmNs'v;dy;n; a;Tm;er;Tm; JyoitW a;Tmeit
v; ahmetmup;s it s yo hwtmevmup;St EteW;' sveWR ;m;Tm; .vit 17
s hov;c b;l;ikyR EvwWsVye=NpuWStmev;hmup;s it t' hov;c;j;tx]um; mwtSmNs'v;dy;" sTySy;Tm; vut a;Tm; tejs a;Tmeit
v; ahmetmup;s it syo hwtmevmup;St EteW;' sveWR ;m;Tm; .vtIit 18
tt h b;l;ikStU,Im;s t' hov;c;j;tx]u" Et;vu b;l;k; 3
Tyet;vIithov;c b;l;ikSt' hov;c;j;tx]umWRO ; vw ikl m; smv;dy; b[ tebv[ ;,Iit s hov;c yo vw b;l;k EteW;' puW;,;' kt;
ySy vwtTkmRs vw veidtVy it tt h b;l;ik" smTp;," p[itcm
13
KAUSHTAK UPANISHADS
p;y;nIitt' hov;c;j;tx]u" p[itlompmev tTSy;T=T]yo b[;,mupnyet( Eih Vyev Tv; Dpyy;mIit t' h p;,;v.p p[vv[;j t* h
su' puWm;jGmtuSt' h;j;tx]ur;mN]y;'c bOhNp;<@rv;s" som r;jit s h tU,Imev xXye tt hwn' y;vc=ep s tt Ev
smu;Sq* t' hov;c;j;tx]u" KvwW Et;l;k puWoxy Kvwtd.UTkt
Etd;g;3idit tt h b;l;iknR vjDe t' hov;c;j;tx]uy]R Ww
Et;l;k puWoxy y]wtd.Ut Etd;g;idit iht; n;m dySyn;@o dy;TpurIttm.p[tNvNt tq; sh/; kxo vp;i$tSt;vd<Vy" iplSy;,; itNt xKlSy ,Sy pItSy loihtSyeit
t;sutd; .vit yd; su" Sv n kcn pXyTyq;SmNp[;, Evwk/;
.vittdwn' v;KsvwnR ;m." sh;Pyeit c=u" svwR pw" sh;Pyeit o]'
svw"R xBdw" sh;Pyeit mn" svw?R y;n"w sh;Pyeit s yd; p[itbu?yteyq;eJvRlt" sv; idxo vSfl; vp[itrwvmevtw Sm;d;Tmn"p[;,;
yq;ytn' vp[itNte p[;,e>yo dev; dev>e yo lok;" 19
tq; =ur" =ur/;neviht" Sy;t( v'.ro v; v'.rkl;y EvmevWw
p[D a;Tmedx
' rIrm;Tm;nmnup[ v a;lom>y a;n%e>y" tmetm;Tm;ment
a;Tm;noNvvSyNt yq; en' Sv;" tq; eI Sv.uR y q; v; Sv;"
en' .uNTyevmevWw p[D;Tmwtrw ;Tm..uR Ev' vwtm;Tm;nmet a;Tm;no
.uNt s y;v v; N{ Etm;Tm;n' nvjDe t;vdenmsur; a.b.Ub"u
s yd; vjDeq hTv;sur;NvjTysveWR ;' dev;n;' w' Sv;r;Jym;/pTy' prIy;y tqo Evwv' v;Nsv;Np;PmnophTy sveWR ;' .Ut;n;' w'
Sv;r;Jym;/pTy' pyeiR t y Ev' vedy Ev' ved 20
At' vidy;m sTy' vidy;m
tNm;mvtu t_;rmvtu avtu m;m( avtu v_;rm(
x;Nt" x;Nt" x;Nt"
v; mns p[itt;mno me v;c p[ittm;vr;vmRyoR.UvdRe s; mTs;,IAt' m; m;ih'sIrnen;`Iten;hor;];Ts'vs;My ; nm ; nm
14
k*xItikb[;,opinWd(
KAUSHTAKIBRHMANA UPANISHAD
AiW>yo mN]omN]pit>yo nmoStu dev>e y" xv; n" x'tm; .v sumOk; srSvitm; te Vyom s'x adB/' mn iWr' c=u" sUyoR JyoitW;' eo dI=em; m; ih'sI"
x;Nt" x;Nt" x;Nt" it
AGved;NtgRtk*WItikb[;,;r<ykopinWTsuctuqoR?y;y" 4 it
k*WItikb[;,opinWTsm;;
15
(15)