O sector servizos e o proceso de terciarizacin da economa en Espaa e Galicia

- Caractersticas do sector terciario

- Causas da terciarizacin
- Contrastes na localizacin dos servizos

O
sector
servizos abrangue todas aquelas actividades que non se poden considerar agrcolas ou industriais.
En Espaa este sector ocupa o mirande nmero de traballadores. Por iso, considrase que vivimos
nunha sociedade terciaria. Nos pases desenvolvidos mis da metade da poboacin activa traballa
no sector terciario ou servizos, que medrou en importancia tanto polo nmero de persoas que ocupa
como pola riqueza que xera. A distribucin dos servizos no territorio amosa grandes desigualdades
e desequilibrios, dado que tenden a se concentrar nas zonas con maiores niveles de renda.
Caractersticas do sector terciario
O sector terciario ou servizos abrangue o conxunto de prestacins orientadas a satisfacer as
necesidades e demandas da sociedade. un sector moi heteroxneo formado por actividades moi
diversas. As caractersticas principais que definen o sector terciario son:
- Actividades intanxibles e inmateriais. O que se ofrece e se valora a calidade da prestacin que
se realiza, por exemplo, un servizo mdio ou unha asesora.
- Actividades imposibles de almacenar. Os servizos prstanse cando son necesarios ou requiridos,
polo que se adoitan localizar preto dos posibles usuarios.
- Actividades moi diversas. Desde administracins pblicas, servizos financieiros, comerciais,
culturais e de lecer, sanitarios e educativos, direccin, administracin e asesora de empresas,
servizos de limpeza e mantemento, asistencia social, comunicacins, etc.
- Actualmente, tndese a diferenciar o terciario clsico do terciario superior ou cuaternario, sector
que rene as actividades mis cualificadas: investigacin, telecomunicacins, alta tecnoloxa...
- un sector que abrangue dende grandes empresas con milleiros de traballadores a pequenos
empresarios.

Causas da terciarizacin
Desde hai tres dcadas, pdese dicir que Espaa ten unha economa de servizos, porque mis
de dous terzos de todos os empregos e a producin que se xera no pas proceden deste sector. A
tendencia que esta proporcin contine aumentando nos prximos anos, tal e como ocorre en todos
os pases do noso medio. Por iso aditase afirmar que en Espaa vivimos un proceso de
terciarizacin da economa.
O rpido crecemento que experimentaron as actividades de servizos o resultado das profundas
transformacins que viviu a sociedade espaola, que hoxe presenta as seguintes caractersticas:
- unha sociedade de consumo, en que o aumento do nivel de renda elevou a capacidade de
compra e, con isto, o desenvolvemento do comercio e toda unha serie de servizos destinados
poboacin.
- unha sociedade do benestar, en que aumentou a oferta de todo tipo de servizos sociais
(educativos, sanitarios, culturais, deportivos...), ofrecidos por institucins pblicas e privadas.
- unha sociedade de ocio, en que aumenta a importancia do turismo e de diversos servizos
relacionados co gozo do tempo libre (hostalara, restauracin, espectculos, etc.).
- unha sociedade capitalista avanzada, en que o sector financieiro e de seguros ocupa un lugar
destacado no control dos cartos e o crdito, bsicos para o funcionamento das empresas e o
propio consumo familiar.
- unha sociedade do coecemento, en que cobran protagonismo unha serie de servizos
avanzados que melloran a calidade e competitividade das empresas (enxeara, deseo, servizos
informticos, asesora tcnica...), xunto a centros de investigacin e centros tecnolxicos para
promover a I+D (investigacin e desenvolvemento tecnolxico).
- unha sociedade rede, en que tanto as persoas coma os produtos ou a informacin, teen cada
vez maior mobilidade, xerando densas redes de fluxos s que os territorios queren estar
conectados, o que aumenta a demanda de todo tipo de transportes e telecomunicacins.
- unha sociedade regulada, porque a sa complexidade esixe unha administracin pblica eficaz
que xestione o seu funcionamento.
Todo isto supn unha gran diversidade de servizos, desde os mis especializados e modernos
ata os mis tradicionais e precarios.
Contrastes na localizacin dos servizos
A localizacin do emprego en actividades de servizos mostra importantes diferenzas se se
considera o volume total de persoas ocupadas nas diferentes provincias. As de Madrid, Barcelona
e Valencia concentran case 5 millns de empregos, equivalentes a mis dunha terceira parte do total,
seguidas por outras provincias litorais, xunto a Sevilla e Zaragoza.
Se se considera en cambio a proporcin do emprego terciario sobre o total, as diferenzas
disminen, cos valores mis altos en Madrid, o litoral mediterrneo (ags Catalua) e ambos os
arquipilagos.
Esa distribucin relacinase coa influencia de diversos factores:
- Ante todo, relacinase coa reparticin da poboacin e o seu nivel de renda, pois a maiora destas
actividades buscan estar cerca dos seus clientes potenciais e, polo tanto, aumentan en territorios
con altas densidades e elevado nivel de ingresos.

- Tamn infle a presenza de poboacin estacional relacionada co desenvolvemento do turismo,

sobre todo, nas reas litorais, pois iso engade un volume importante de consumidores dalgns
tipos de servizos.
- Un terceiro factor a densidade de empresas no territorio, pois son as principais demandantes
dalgns servizos (desde o transporte e as telecomunicacins, aos servizos informticos,
xurdicos, de mantemento e reparacin, de deseo e enxeara, etc.).
- Por ltimo, as administracins central, autonmica e local distribense por todo o territorio, pero
a presenza de funcionarios e contratados nelas maior naqueles provincias e cidades onde se
localiza a capitalidade nacional ou autonmica.
En resumo, os servizos teen hoxe unha gran importancia e dinamismo, ata converterse na
principal fonte de emprego actual e para o futuro. Por esa razn, e porque as diferentes actividades
tamn mostran diversas tendencias de localizacin, xeran paisaxes especficas e, en ocasins, son
fonte de impactos negativos; a Xeografa intersase cada vez mis por este sector que conta con
mis de 14 millns de empregos e dous terzos do valor da producin total obtida en Espaa, as como
a maior perspetiva de crecemento.
O sector servizos en Galicia
Mis do 60% do PIB de Galicia corresponde ao sector servizos, que experimentou un gran
crecemento e diversificacin nas ltimas dcadas. O turismo, o comercio, os transportes e mais os
servizos sociais son exemplos desta transformacin.
O sector terciario de Galicia adquiriu unha importancia decisiva na creacin de postos de traballo,
xa que en 2008 os servizos ocupaban o 63% do emprego galego. A distribucin xeogrfica est pouco
equilibrada; os servizos concntranse nas capitais provinciais e nos grandes ncleos urbanos,
principalmente nas provincias da Corua e Pontevedra. Distnguense dous subsectores:
- Os servizos non destinados venda son os servizos sociais financiados polos organismos
oficiais, como a educacin, a sade e a administracin pblica. As, en 2006 o 56% do gasto
pblico que realizou a Xunta estivo destinado a sanidade e educacin.
- Os servizos destinados venda abranguen o comercio, o turismo, os transportes, os servizos s
empresas, que diversificaron a sa oferta en actividades como asesoramento xurdico, servizos
informticos e administrativos, recursos humanos ou publicidade e os servizos financieiros, que
potencian o crecemento da economa a travs da concesin de crditos a particulares e
empresas, e o investimento en proxectos empresariais.
En canto turismo, Galicia recibiu en 2007 mis de 3.700.000 turistas. Esta afluencia masiva de
visitantes representou ao redor do 5,5% do PIB e proporcionoulle emprego ao 6,1% da poboacin
ocupada. Actualmente a Comunidade dispn de mis de 54.000 prazas hoteleiras e de numerosos
servizos e equipamentos complementarios. Os turistas que visitan Galicia proceden na sa maiora
do territorio espaol (80,4%) e en menor medida do estranxeiro (19,6%), sobre todo de pases da UE,
como Portugal, Reino Unido, Alemaa, Francia e Italia. A nosa Comunidade ofrece diversos tipos de
turismo: turismo de sol e praia, turismo cultural, turismo rural e turismo termal.
Sen embargo, no ano 2008 Galicia recibiu uns 200.000 visitantes menos que o ano anterior, por
mor da recesin econmica. Ademais, a imposibilidade de competir no mercado internacional cos
destinos masivos de praia determinou a orientacin da poltica turstica cara a outros campos, como
o gastronmico, cultural, or congresos ou o deportivo, co fin de atraer un turismo de maior calidade
e asegurar a ocupacin hoteleira durante todo o ano.
Respecto ao comercio, Galicia incrementou nas ltimas dcadas o comercio interior como
consecuencia do crecemento demogrfico e econmico. Na actualidade representa un 10% do PIB
e emprega a un 17% da poboacin ocupada. Caracterzase pola coexistencia de numerosos

pequenos establecementos xunto con grandes empresas comerciais nacionais e multinacionais.

Actualmente, o pequeno comercio est vivindo unha crise que se manifesta na reducin de
establecementos tradicionais e na perda de emprego.
Os intercambios co exterior son cada vez mis importantes debido apertura progresiva da
economa galega. A balanza comercial nos ltimos anos foi positiva xa que as exportacins superaron
s importacins. As, durante o ano 2008, Galicia vendeu ao estranxeiro produtos por valor de 15.614
millns de euros e importou o equivalente a 15.463 millns. As exportacins cntranse na venda de
material de transporte, confeccin, e peixe, crustceos e moluscos. As importacins que destacan
polo seu volume son os produtos enerxticos e o material de transporte, que concentran o 40,5% do
total. O desafo mis importante do comercio exterior galego manter o supervit da balanza
comercial alcanzado en 2007 e 2008, tras dcadas de dficit comercial.
Finalmente, nos transportes hai que salientar que a situacin perifrica e o relevo accidentado
de Galicia son factores que explican que as infraestruturas de transporte e comunicacin co resto do
Estado fosen tradicionalmente moi deficientes. As e todo, nas ltimas dcadas, os investimentos
pblicos destinronse a modernizar e ampliar a rede de estradas, os ferrocarrs, os portos e os
aeroportos.