2

Matura, elsi i prgjigjeve t sakta

pr provimin e Gjuh-Letrsis
14 {thell}

Shekulli
E Premte 29 Maj 2015

N total, testi kishte 25 pyetje, nga t cilat 13 me alternativa dhe 12 me zhvillim. Nota e dal nga ky provim do
t jet e para q do t llogaritet n formuln e pikve. Ja kriteret pr vlersimin e eses
neritan gjergo
Agjencia Kombtare e Provimeve ka br publike prgjigjet e sakta
t provimit t gjuhs shqipe dhe letrsis, q u zhvillua dje. Shekulli,
pr t ndihmuar t rinjt q i jan nnshtruar ktij provimi, po publikon variantin e sakt t prgjigjeve pr Gjimnazin e Prgjithshm.
Testi q u zhvillua dje n total kishte 25 pyetje, 13 pyetje me zgjedhje (alternativa) dhe 12 pyetje me zhvillim. Teza ishte e ndrtuar me
dy variante A dhe B. Pyetjet kan qen t njjta pr t dy variantet,
por mnyra e vendosjes ishte e ndryshme. Testi ishte i ndar n
dy pjes: joletrare dhe letrare. N t dy pjest ka pasur pyetje me
zgjedhje dhe me zhvillim. Pr pyetjet me zgjedhje prgjigja e sakt
vlersohet me 1 pik. Pr pyetjet me zhvillim, prgjigjet konsiderohen orientuese dhe n skem parashikohen variantet e mundsive
t prgjigjeve t nxnsve. Vlersimi i pyetjes ese do t bhet n
baz t disa rregullave. Kriteri i par pr vlersimin e eses sht

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi

Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike

PROVIMI I MATURS SHTETRORE 2014

Pyetja 8 (b)

Varianti

2 pik

1 pik

SKEMA E VLERSIMIT T TESTIT

1 pik

Nse shpjegon arsyen pse argumenti sht i till (subjektiv).

0 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

Pyetja 9

Interpretimi i plot:
Thelbi i prgjigjes duhet t lidhet me iden se shpesh e vrteta mund t mos na plqej dhe mund t
mund t mos duam ta dgjojm. Ajo mund t krkoj sakrifica dhe mund t shkaktoj dhimbje.

Argumentimi i plot: Duke qen se universiteti ku bn pjes autori, nuk i kufizon fjalimet nisur
nga emri apo prmbajtja (duhet t theksohen n prgjigje), ather kjo mund t sjell edhe
abuzim me fjaln e lir. Ky besim q jepet, mund t shprdorohet nga t tjert dhe n kt mnyr
t mund t shkaktohen edhe pasoja t ndryshme. Pavarsisht ktyre, srish e pranojn kt sfid, pasi
duan t jen promotor t s vrtets dhe t zhvillimit intelektual. Kjo sfid nnkupton marrjen
parasysh t rrezikut.

2 pik

Argumentim i pjesshm:

Nse interpreton n mnyr t plot fjalin e dhn.

Argumenti: Ne nuk mundemi q njkohsisht ti prkushtohemi prparimit intelektual dhe, n t

njjtn koh, t vendosim kufizime n at q mendohet apo diskutohet.

1 pik

1 pik

Nse gjen t veantn e paragrafit prmbylls.

0 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

OSE
Universiteti nuk i kufizon fjalimet, edhe pse ato mund t shkaktojn debate.

2 pik

N disa situata, mund t duket sikur universiteti mbshtet nj platform q prodhon gnjeshtra,
urrejtje, shtrembrime dhe gabime. Pr pasoj, krijohet prshtypja sikur fjalimet ofenduese
legjitimohen kur ndodhin n terrenin e nj institucioni krkimor ose kur shqiptohen nga pjestart e
tij.
Ajo nuk i pengon fjalimet duke u bazuar n personin q i prezanton apo nisur nga prmbajtja e tyre
dhe, as ka ngritur ndonj mekanizm prmes t cilit institucioni vendos se kush duhet t flas dhe
kush jo. Nuk jemi ne, ata q i miratojm fjalimet q vijn ktu.
Ne e dim se fjala e lir mund t shkaktoj dhimbje. Debati i hapur mund t jet i vshtir dhe i
paprshtatshm. N disa raste, edhe mund t abuzohet me besimin ton.

2 pik

Nse argumenton n mnyr t plot pse me lirin e fjals mund t abuzohet.

OSE

Nse identifikon dy mbiemrat q cilsojn idet.

1 pik

OSE

0 pik

Unisversiteti nuk niset nga emri i atij q e ka shkruar fjalimin.

Nxnsi do t marr pik edhe kur n prgjigjen e dhn bn nj interpretim t ndryshm nga modeli i dhn, por
q tregon thelbin e fjalis s dhn.
_______________________________________________________________________________________________

2 pik

Nse shkruan argumentin kryesor t autorit.

OSE

1 pik

Mbiemrat: t rrezikshme, t fuqishme.

DHE

Universiteti nuk i kufizon fjalimet duke par vetm prmbajtjen.

Ilustrime:

Nse interpreton n mnyr t pjesshme fjalin e dhn.

DHE

Pyetja 10

Nse tregon pse autori mendon se duhet mbshtetur fjala e lir.

OSE

OSE

Autori mendon se duhet mbshtetur fjala e lir, sepse ajo t on drejt s vrtets.
OSE
Autori mendon se n universitetin q ai prfaqson, besohet n tri gjra: vlern e krkimit intelektual,
integritetin e individve dhe aftsin e antarve t ktij komuniteti universitar pr t menduar n
mnyr racionale dhe pr t punuar fort drejt s vrtets.

1 pik

3 pik

Interpretim i pjesshm:
E vrteta mund t shkaktoj dhimbje.
E vrteta mund t mos pranohet nga t gjith.
E vrteta mund t shkaktoj konflikte, paknaqsi.
E veanta e paragrafit prmbylls: Paragrafi prmbylls (q zakonisht jep nj prfundim) e l t hapur
debatin. Kjo do t thot q ky debat nuk shteret, pikrisht pr shkak t raportit q kan njerzit me t
vrtetn.

2 pik

Nse identifikon vetm nj pasoj.

0 pik
Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.
_______________________________________________________________________________________________
Pyetja 12
3 pik

_______________________________________________________________________________________________

Nse identifikon dy pasoja negative.

1 pik

_______________________________________________________________________________________________
Liria e fjals

Nse argumenton n mnyr t pjesshme pse me lirin e fjals mund t abuzohet.

DHE

1 pik

Nse identifikon vetm nj mbiemr q cilson idet.

1 pik

Nse argumentin e dhn e mbshtet me ilustrimet e duhura.

N prgjigjen e dhn, nxnsi mund ta marr argumentin si fjali t gatshme nga teksti ose ta perifrazoj.

0 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

0 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

AKP

AKP

29 maj 2015

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi

Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike

Varianti

PJESA II
Njqind vjet vetmi

Pyetja 13
C
1 pik
Pyetja 14
C
1 pik
Pyetja 15
B
1 pik
Pyetja 16
A
1 pik
Pyetja 17
D
1 pik
Pyetja 18
B
1 pik
_______________________________________________________________________________________________
Pyetja 19

3 pik

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi

Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike

0 pik

Nse prcakton llojin e marrdhnies.

DHE
Nse shpjegimin e mbshtet me nj ilustrim.

0 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

Pyetja 20

Momentet:
gjeti nj arixhi armen fjalpak pr ti ofruar nj lloj shurupi q t bn t padukshm;
shndrrimi i arixhiut n pellg zifti;
magjistar t tjer q shfaqeshin secili me nga gjasht krah t prdredhur;
pellgu i armenit fjalpak u avullua n hi.

2 pik

2 pik

Nse identifikon dy momente t ksaj ndrthurjeje.

0 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

4

29 maj 2015

Nse identifikon dy karakteristika t stilit t Markezit.

1 pik

Nse identifikon vetm nj karakteristik t stilit t Markezit.

0 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

Pyetja 23

2 pik

E veanta qndron pikrisht n at q nj cop akulli, dika kaq e zakonshme, konsiderohet si

shpikja m e madhe n bot.
Kjo na l t kuptojm se kta njerz dhe ky vend jan shum t izoluar, larg gjithkaje q ndodh n
bot. Habia e Hose Arkadios kur e prek akullin, e dshmon pikrisht kt. Reagimi i tij vjen nga
padija, mosnjohja.
1 pik

Nse tregon t veantn q qndron n faktin se pse akulli konsiderohet si shpikja m e madhe.

DHE
1 pik

Nse tregon se far zbulohet prmes ksaj t veante n lidhje me vendin dhe banort e tij.

0 pik
Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.
_______________________________________________________________________________________________

Po, jan ndryshe pasi jan njerz t lir.

Pyetja 24

Jan njerz q din m shum.

2 pik

Fragmenti ka prshkrime t mrekullueshme t situatave dhe ngjarjeve, t personazheve, ndjesive dhe

veprimeve t tyre, por asnj shpjegim nga ana e autorit.

Jan njerz q lvizin m shum.

Jan njerz q shfrytzojn paditurin e t tjerve pr t prfituar.

Narratori thjesht tregon se far ndodh dhe nuk ka shprehur ndonj opinion mbi ngjarjet apo
mnyrn se si ato ndodhin. Gjrat ndodhin sepse ndodhin. Narratori qndron n distanc, nuk
ndrhyn pr asgj dhe nuk shprehet pr asgj.
1 pik

Nse argumenton n mnyr t plot ndryshimin mes arixhinjve dhe banorve t Makondos.

OSE

Nse jep qllimin e ndrthurjes s reales me fantastiken.

DHE

AKP

Arixhinjt shfaqen m t ditur se banort e Makondos (episodi me akullin etj.). Lvizja e lir e
tyre bn q ata t jen n kontakt me t rejat q shfaqen n vendet ku ata shkojn.

OSE

3 pik

Autori ndrthur realen me fantastiken pr t nxitur m tepr fantazin apo imagjinatn e lexuesit, pr
ta br pjesn m trheqse.

1 pik

Arixhinjt jan njerz q shfrytzojn gjithka q din. Jan pikrisht ata q sjellin gjra ndryshe
n Makondo, q gjallrojn vendin dhe jetn e vakt dhe t izoluar t banorve t fshatit.

OSE

Nse n prgjigjen e dhn nxnsi jep nj ilustrim q nuk paraprihet nga shpjegimi ose nuk sht n funksion t
arsyetimit, ather ai nuk do t marr pik.
_______________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________

Po, jan t ndryshm. Arixhinjt jan njerz t lir q lvizin kudo, ndrsa banort e Makondos
jan t izoluar; ata lvizin rrallher nga fshati.

Prgjigje e pjesshme:

1 pik

2 pik

OSE

Nse e shpjegon kt marrdhnie.

Varianti

2 pik

OSE

OSE

29 maj 2015

Karakterisika t stilit n kt fragment: lirik, poetik, prshkrues, i detajuar, i orientuar, me

nnkuptime, ndrthurja e reales me fantastiken.
2 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi

Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike

Pyetja 22

Prgjigje e plot:

DHE
1 pik

1 pik

_______________________________________________________________________________________

Hose Arkadio Buendia krkonte gjithandej, me sy t akrritur si nj i ndrkryer, mikun e tij

Melhiades, q ky tia zbulonte t fshehtat e pakufishme t atij spektakli t mrekullueshm.
I piklluar nga mandata, Hose Arkadio Buendia ngriu n vend, duke u munduar t mposhtte
dhimbjen.

1 pik

Nse tregon se nnkupton ardhja e arixhinjve n Makondo.

1 pik

Ilustrimi:

Varianti

Ardhja e arixhinjve n Makondo nnkupton lidhjen e banorve t ktij vendi me botn e largt; nj
dalje nga izolimi dhe vetmia ku ata jan mbrthyer. Ardhja e tyre sjell gjallri dhe ngjyra n jetn e
banorve t vendit.

Pyetja 21 (b)

Marrdhnie miqsore.
Shpjegimi: Hose Arkadio e krkon mikun e tij papushim dhe ndihet keq (shtanget) kur merr vesh se
ai ka vdekur. Mnyra se si autori e prshkruan, thekson dhimbjen e madhe shpirtrore q Hoseja
ndien pr humbjen e mikut t tij.

AKP

29 maj 2015

Pyetja 21 (a)

Markez

OSE

_______________________________________________________________________________________________

1 pik
1 pik
1 pik
1 pik
1 pik
1 pik
1 pik

Varianti

idet mund t jen t rrezikshme;

idet mund t sjellin prarje dhe t prmbysin situatn ekzistuese;
idet mund t sjellin reagime negative, t mbartin urrejtje, t lndojn njerzit dhe t shkaktojn
trauma t mdha;
idet kur nuk kuptohen mir nga njerzit, mund ti manipulojn ata.

2 pik

Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike

Pyetja 8 (a)

Nse prcakton llojin e argumentit.

DHE

Lnda: Gjuh shqipe dhe Letrsi

2 pik

Pasojat negative:

SESIONI I
Varianti A

A
C
D
A
B
A
D

Pyetja 11

fakte apo n studime t ndryshme shkencore.

PROVIMI I MATURS SHTETRORE 2015

Pyetja 1
Pyetja 2
Pyetja 3
Pyetja 4
Pyetja 5
Pyetja 6
Pyetja 7

Skema e vlersimit: Gjuh shqipe dhe Letrsi

Gjimnazi, gjimnazi gjuhsor, seksionet dygjuhshe, pedagogjike

Argumenti sht subjektiv.

Arsyeja: Prdorimi i shprehjes ne besojm, pra ai mbshtetet n gjykime personale, jo n t dhna,

AGJENCIA KOMBTARE E PROVIMEVE

PJESA I

n datn 9 qershor, i ndjekur nga provimi prmbylls i lndve me

zgjedhje, n datn 19 qershor. Edhe pr provimin e radhs vlejn
t njjtat rregulla, ku maturantt duhet t paraqiten n qendrn e
provimit, 90 minuta para fillimit t provimit. Ata duhet t marrin me
vete, pr t plotsuar testin, stilolaps me ngjyr t zez ose blu. N
pyetjet me alternativa, rrethohet shkronja prbri prgjigjes s sakt.
Pikt
Pr llogaritjen e pikve, pas njohjes me t gjitha rezultatet, garuesit
duhet t kryejn prllogaritjen n baz t formuls s mposhtme:
s={[26 )c M +20x (D1+D2)l x K +17 x(Z1xF1+22 x F2)]x5, ku M, D1,
D2, Z1 dhe Z2 prkatsisht pikt mesatare t arsimit t mesm t
lart, vlersimet n lndt e detyruara Letrsi dhe Gjuh shqipe,
Matematik dhe n ato me zgjedhje. K, F1 dhe F2 jan prkatsisht koeficienti i shkolls dhe koeficientet e lndve me zgjedhje
t prcaktuara nga universitetet publike.

shtjellimi i ides. Vlersuesi do t shikoj nse nxnsi shkruan nj

ese, ku argumenton nse sht e drejt q njerzit t krkojn gjithmon ndryshim; mban qart nj pozicion t dukshm n zgjedhjen
e br ka qartsi mendimi etj. Kriteri i dyt sht organizimi dhe
strukturimi i eses, ku nxnsi duhet tu jet prmbajtur disa rregullave si hyrjen; zhvillimin; prfundimin. Kriteri i tret sht stili dhe
origjinaliteti, ku vlersuesi do t shikoj nse nxnsi, pr gjuhn
e prdorur, fjalorin e prdorur etj. Kriteri i katrt q do t vlersohet maturanti pr pyetjen e 25 sht saktsia gjuhsore. Ky ishte
provimi i dyt pr maturantt, pas atij t gjuhs s huaj, t cilin e
dhan n datn 23 maj dhe korrigjimet e tij do t dalin n ditt n
vijim. Vlen pr tu theksuar se nota e dal nga ky provim do t llogaritet n formuln pr zgjedhjen n universitet, prkundr nots s
gjuhs s huaj. Tashm, 46 mij maturantt duhet t prgatiten pr
provimin e Matematiks, i cili do t zhvillohet pas 10 ditsh, pikrisht

1 pik

Nse argumenton n mnyr t pjesshme ndryshimin mes arixhinjve dhe banorve t

Makondos.

0 pik

Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.

Nse analizon mnyrn e rrfimit n kt fragment.

DHE
1 pik

Nse prgjat analizs ndalet veanrisht edhe n pozicionin e autorit.

0 pik
Nse prgjigjet gabim ose nuk prgjigjet fare.
_______________________________________________________________________________________________

Nxnsi do t marr pik edhe kur n prgjigjen e dhn, jep nj formulim m ndryshe se modeli i prgjigjes, por
q komisioni i vlersimit e gjykon t sakt.
_______________________________________________________________________________________________

AKP

29 maj 2015

AKP

29 maj 2015