14-2-2010

Elektriciteit:
Vraag, Aanbod en Toekomstvooruitzichten
Samuel Mehairjan M.Sc.
Director Generation & Transmission
N.V. Energie Bedrijven Suriname (EBS)

Maandag 1 februari 2010

Seminar:
Hernieuwbare energie potentieel en business opportunities in
Suriname

Samenstellers: S. Mehairjan MSc, Electr Power Eng,

A. Bipat BSc, Mech Eng,
R. Mehairjan BSc (Power Eng student TU Delft).

1
 14-2-2010

Agenda
• Vraag
▫ N.V. Energie Bedrijven Suriname gegevens
▫ Groei van de Elektriciteit in Suriname
▫ Groei Prognose
▫ kWh verbruik
• Aanbod
▫ Elektriciteits Opwekking
▫ Korte Termijn Problemen en Oplossingen
▫ Afobaka Lake Level
• Toekomstvooruitzichten
▫ Vraag & Aanbod
▫ Suriname – Frans Guyana Inter-connectie
▫ Hernieuwbare Energie Potentie en Energiebesparing
• Conclusies en Aanbevelingen…

2
 14-2-2010

De EBS gegevens 2008

Personeels leden 943

Omzet 274 miljoen SRD

Bezittingen 649 miljoen SRD
Investeringen 182 miljoen SRD
Stroomverkopen 927 GWh (EPAR)
Piek vermogen 175 – 180 MW

3
 14-2-2010

Vraag naar Elektriciteit:

Groei van de elektriciteit (in MW) EPAR Netwerk
1966- okt 2009

180

160

140
120

100
MW

80
60

40

20

-
66

70

76

80

86

96

02

06
68

72
74

78

82
84

88
90
92
94

98
00

04

08

year

4
 14-2-2010

Groei scenario v.d vraag naar Elektriciteit:

Jaarlijkse Groei
EPAR Peak Demand

500
450
400
350
Peak Load (MW)

300
250
200
150
100
50
-
'07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18 '19 '20
LOW 2.7% 130 134 137 141 145 149 153 157 161 165 170 175 179 184
BASE 6.4% 130 139 148 157 167 178 189 201 214 228 243 259 275 293
HIGH 10.0% 130 143 158 174 191 210 231 255 280 309 340 374 412 453

5
 14-2-2010

Vraag naar Electriciteit EPAR + Rosebel:

2006-2009 kWh Verbuik
2006 2007 2008 2009
Jaar
aantal GWh aantal GWh aantal GWh aantal GWh

Huishou
67.457 283.1 69.252 285.1 71.399 308.1 73.450 335.8
delijke

Commer
6.915 155.1 7.703 169.5 8.115 183.9 8.650 205.5
-ciele

Indus-
694 118.9 697 164.9 700 181.5 710 225.8
triele

Rose-bel 1 108.1 1 109.9 1 117.7 1 163.2

Diver-
91 149.9 99 159.5 99 181.5 105 200.9
sen

Totaal 75.531 815.1 77.751 888.7 80.313 927.7 82.920 1131.2

6
 14-2-2010

Aanbod:EPAR+ Iamgold
Elektriciteit Opwekkers jaar 2006 - 2009

Jaar 2006 2007 2008 2009

Inkoop Suralco 753,7 890,6 1000 1009,2

+Iamgold (GWh)

Inkoop SPCS (GWh) 28,2 26,3 3,1 38,2

Opwekking EBS (GWh) 132,1 31,2 31,8 131,6

Totaal (GWh) 914 948,1 1034,9 1179

Groei 3,8 % 9.2 % 13,9%

7
 14-2-2010

Aanbod:
Korte Termijn Problemen en Oplossingen…….
300
8% groei gemiddeld per jaar !!

250

EBS Bruynzeel II
200
EBS Bruynzeel I
Staatsolie
150 EBS Machine# 20
Emergency Units
Suralco TG2
100 Existing Supply
Demand
Optimal Supply Level
50

0
Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec
09 09 09 09 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11 11

8
 14-2-2010

Aanbod:
MW Trends
2009 EBS, RGM, NH MW actual and NH remaining

140,0 22,0

130,0 20,0
18,0
120,0
16,0
110,0
14,0
EBS, NH MW

RGM MW
100,0 12,0
90,0 10,0
8,0
80,0
6,0
70,0
4,0
60,0 2,0
50,0 0,0
Jan-09 Feb-09 Mar-09 Apr-09 May-09 Jun-09 Jul-09 Aug-09 Sep-09 Oct-09 Nov-09 Dec-09

Jan-09 Feb-09 Mar-09 Apr-09 May-09 Jun-09 Jul-09 Aug-09 Sep-09 Oct-09 Nov-09 Dec-09
NH MW remaining
EBS MW actual 102,2 105,9 106,6 106,1 110,4 111,7 111,6 107,7 71,7 63,7 72,1 69,3
NH MW actual 117,2 121,6 123,8 124,6 130,4 131,6 131,7 129,3 93,0 85,2 93,1 90,3
RGM MW actual 14,3 14,9 16,4 17,8 19,2 19,0 19,4 20,9 20,5 20,8 20,1 20,2

9
 14-2-2010

10

Aanbod:
Afobaka Lake Elevation Trends 2009
Afobaka Lake Elevation Trends
2009
266
264
262
260
258
LAKE ELEVATION IN FEET

256
rule
254 curve
260
252
2009
250
248
246
244
242
240
238
dec jan f eb mar apr may june july aug sep oct nov dec

10
 14-2-2010

11

Toekomstvooruitzichten
• De jaarlijkse groei van electriciteit is gemiddeld 8-
13%

• De investeringen voor additionele opwekking is

direkt noodzakelijk (direct 9 +14 MW en 60 MW in
twee jaren)

• De N.V. EBS gaat in drie fasen een powerplant

neerzetten op Beekhuizen met een totale capaciteit
van 200 MW. ( geschatte kosten op meer dan Euro
200 miljoen)

11
 14-2-2010

12

Proposed new EBS Power plant

(200 MW)

12
 14-2-2010

13

Suriname – Fr. Guyana Interconnection

Menckendam

Albina – St.Laurent
Paranam
161 kV – 60 Hz
90 kV- 50 Hz

Brokopondo

13
 14-2-2010

14

Hernieuwbare Energie vs.

Duurzame Energie:
• Sustainable power generation:
A form of power generation, which can be
maintained economically without depleting or
damaging the resources

• Renewable power generation:

A form of power generation, in which the required
resources are normally replenished through natural
processes

14
 14-2-2010

15

Hernieuwbare Energie:
Potentie
• Micro Hydro Project in the rural areas

▫ Puketi 1979-1981 (40 kW)

▫ Gran Holo Sula 3 * 150 kW in sept 2010 in operation
and Palumeu 5 kW asynchr gen.
▫ And other rivers (future investigations)

• Wind Energy Projects

▫ Galibi Research Location for Wind Potential

▫ Private Owned Wind turbines (Lely Hills)
▫ Hertenrits and Zeedijk in Nickerie (future investigations)

• Solar Energy Projects

▫ Kwamala Samutu solar project

(4 years no funds anymore)
▫ PV Raleighvallen
▫ PV project Commewijne (500 kW) 2010
▫ Solar thermal project (future investigations)
▫ And other locations (future investigations)
Bron: The Implementation Possibilities of Renewable Energy
In the rural areas of Suriname - Maarten Mangnus

15
 14-2-2010

16

Hernieuwbare Energie:
Potentie
• Biomass
▫ Planning of a Rice husk PowerStation in Nickerie (4 MW)
▫ Planning sugarcane begasse PowerStation Wageningen (…
MW)
▫ Planning domestic waste Power Station (10 MW)
▫ Investigation of waste wood gasifiers to generate power

• Biofuel
▫ Ethanol Wagenigen en elders
• Hydro power projects
▫ Jai-Tapa en Marowijne
▫ Kabalebo
▫ Micro hydro in vele rivieren ontwikkelen.

16
 14-2-2010

17

Energie Efficiëntie:
Duurzame Energie Gebruik
• Reduceren netverliezen
▫ Transmissie Spanning (33kV -> 161 kV)
▫ Verliezen in 12,3 3n 6,3 kV netten
▫ LS netten en trafo verliezen reduceren
• Efficiënte Energie verbruik
▫ Spaar lampen……of LED
▫ Energie zuinige apparatuur
▫ Standby Power uitschakelen
▫ Zuinig en slim omgaan met energie gebruik

17
 14-2-2010

18

Energie Efficiëntie:
Voorbeeld Energiezuinige Apparatuur • TU Delft, Prof. B. Fereira

Bron: TU Delft, College Sustainable Power Engineering

Prof. Fereira

18
 14-2-2010

19

Energie Efficiëntie:
Voorbeeld Energiezuinige Apparatuur • TU Delft, Prof. B. Fereira

Bron: TU Delft, College Sustainable Power Engineering

Prof. Fereira

19
 14-2-2010

20

Energie Efficiëntie:
Voorbeeld Energiezuinige Apparatuur • TU Delft, Prof. B. Fereira

Bron: TU Delft, College Sustainable Power Engineering

Prof. Fereira

20
 14-2-2010

21

Energie Efficiëntie:
Voorbeeld Energiezuinige Apparatuur • TU Delft, Prof. B. Fereira
+ Eigen Opwekking

Bron: TU Delft, College Sustainable Power Engineering

Prof. Fereira

21
 14-2-2010

22

Energie Efficiëntie:
Voorbeeld Verlichting

Bron: Osram GmbH; evg-spot 1/2007

22
 14-2-2010

23

Energie Efficiëntie:
Voorbeeld Gloeilamp vs. LED lamp
40 Watt

8 Watt

6 Watt

Bron: www.vron.nl

23
 14-2-2010

24

Energie Efficiëntie:
Innovatie in de Technologie

24
 14-2-2010

25

Energie Efficiëntie:
Voorbeeld Standby Power

25
 14-2-2010

26

Voorbeeld energie zuinige trafo

Rated Capacity
Efficiency
(kVA)
15 97
30 97.5
45 97.7
75 98
112.5 98.2
150 98.3
225 98.5
300 98.6
500 98.7
750 98.8
1000 98.9
1500 -
2000 -
2500 -

26
 14-2-2010

27

Conclusies
• In de energie voorzienings-sector zijn er grote
investeringen te verwachten in de komende jaren,
vanwege groei en vervanging.miljoenen dollars.

• Er zal meer toepassing moeten plaatsvinden van

duurzame energie opwekkingen, implementatie van
hogere spanningen in transmissie om verliezen te
reduceren. Ook reductie van verlies in distributie.

• Zonne energie en energie zuinige apparatuur

genieten hoge prioriteit in de toepassing huishoudens
en industrie door innovatie technieken..

27
 14-2-2010

28

Aanbevelingen
• Suriname zal ook mee moeten gaan met de nieuwe
technieken van sustainable en renewable power ivm
milieubehoud .

• Onderwijs instellingen moeten hun curriculum

aanpassen m.b.t. duurzame energievoorziening.

• Bewustwording van de samenleving in duurzame

energie.

• Bedrijven moeten opgeleide technische

medewerkers inzetten ivm de snelle ontwikkelingen
en besparingen.

28
 14-2-2010

29

Samuel Mehairjan M.Sc.

Director Generation & Transmission
N.V. Energie Bedrijven Suriname

29
 14-2-2010

30

Energie Efficiëntie:
Voorbeeld Verlichting

30