ADAT RESAM

PERKAHWINAN
TRADISIONAL
MASYARAKAT
MELAYU DI
KAMPUNG SUNGAI
UDANG , KLANG

ABSTRAK
Bertujuan untuk mengkaji perkahwinan tradisional masyarakat Melayu di Kampung
Sungai Udang, Klang.
Objektif kajian

Mengenal pasti adat resam perkahwinan tradisional masyarakat Melayu.

Mengkaji kepentingan adat resam perkahwinan tradisional masyarakat Melayu.

Kampung Sungai Udang, Klang dipilih sebagai lokasi kajian berhampiran dengan
kediaman penyelidik
Kaedah kajian yang digunakan : soal selidik, pemerhatian, rujukan. 25 orang
responden dipilih untuk memberikan maklumat berkaitan kajian ini. Pemerhatian
dilakukan dalam 2 buah majlis perkahwinan.
Dapatan utama kajian menunjukkan perarakan pengantin diiringi paluan kompang
merupakan adat resam yangpaling ramai dipersetujui. Manakala, dapatan utama
kajian menunjukkan mengeratkan hubungan kekeluargaan ialah kepentingan yang
signifikan
Kesimpulannya, penduduk di Kampung Sungai Udang mempunyai kesedaran
tentang jenis adat resam dan kepentingannya dalam perkahwinan tradisional
masyarakat Melayu . Hal ini dapat diwariskan kepada generasi akan datang.

PENGENALAN
Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, perkahwinan bermaksud
perikatan yang sah antara lelaki dengan perempuan menjadi
suami isteri.
Adat didefinisikan sebagai peraturan yang sudah diamalkan turuntemurun di dalam sesuatu masyarakat dan resam bermaksud
kebiasaan atau aturan-aturan yang menjadi adat.
Tradisional pula bermaksud berkaitan dengan, bersifat, atau
mengikut tradisi.
Menurut Siti Razmah Hj. Idris dan Fatimah Azzahra, adat resam
perkahwinan masyarakat Melayu diamalkan kini adalah asimilasi
unsur animisme dan Hindu serta hukum syarak Islam.

OBJEKTIF KAJIAN

Mengenal pasti adat resam perkahwinan tradisional

masyarakat Melayu di Kampung Sungai Udang.

Mengkaji kepentingan adat resam perkahwinan tradisional

masyarakat Melayu di Kampung Sungai Udang, Klang.

LOKASI KAJIAN
KAMPUNG SUNGAI UDANG, KLANG
4.4 km dari Klang dan mengambil masa 9 minit
perjalanan,
42 km dari Kuala Lumpur dan mengambil masa 46 minit
perjalanan
Berhampiran dengan Kampung Delek dan Taman Telok
Pulai
Masyarakat majoriti ialah masyarakat Melayu diikuti
dengan masyrakat Cina dan India
Infrastuktur : Sekolah kebangsaan, pasaraya, restoran,
klinik dan masjid.

METODOLOGI KAJIAN
Soal selidik
25 orang responden telah dipilih secara rawak.

Pemerhatian
Dibuat dalam dua buah majlis perkahwinan tradisional
masyarakat Melayu.

Rujukan
Sumber yang digunakan ialah kamus, buku dan laman-laman
web rasmi.

DAPATAN KAJIAN
Maklumat Demograf
UMUR

JANTINA

60%

40%

Lelaki
Perempua
n

Bil.

Peratus (%)

20 29

Bilangan
responden (orang)
9

2.

30 39

32

3.

40 49

16

4.

50 ke atas

16

Jumlah

25

100

1.

25 orang responden telah dipilih secara

rawak

10 orang responden adalah lelaki iaitu

40%

15 orang responden adalah perempuan

iaitu 60%

Umur (tahun)

36

9 orang responden berumur 20-29 tahun

yang bersam aan dengan 36%
Dalam kumpulan umur 30-39
tahun,terdapat seramai 8 orang responden
iaitu 32%
Ter d a p a t s e r am a i 4 o r a n g d a l a m p e ri n gk at
umur 40-49 tahun dan bersamaan dengan
16%
4 orang responden berumur 50 tahun ke
atas iaitu 16%

STATUS PERKAHWINAN

SEKTOR PEKERJAAN

Lain-lain
Pelajar

Berkahwin
28%

Bujang
0

10

12

14

16

24%
12%

36%

Kakitangan
awam
Kakitangan
swasta
Lain-lain

9 daripada 25 orang responden yang

bersamaan dengan 36% adalah bujang.
Seramai 15 orang responden iaitu 60%
telah berkahwin.
Hanya 1 orang sah aja t erdi ri i ai tu 4%
tergolong dalam kumpulan lain-lain.

o Jumlah responden yang dipilih ialah 25

orang.
o 6 orang responden merupakan pelajar iaitu
24%
o 3 orang responden ialah kakitangan awam
yang bersamaan dengan 12%
o Seramai 9 orang responden iaitu 36% ialah
kakitangan swasta.
o 7 orang responden terdiri daripada
kumpulan lain-lain iaitu 28%(peniaga,
suri rumah, sukarelawan, bersara)

MAKLUMAT UMUM

Pengetahuan adat resam perkahwinan tradisional masyarakat Melayu

Menghadiri Majlis Perkahwinan Tradisional Masyarakat Melayu

30
20

16%

10

Ya

0
Ya

84%

Tidak

Tidak

Sejumlah 25 orang responden telah dipilih

Terdapat seramai 24 orang responden iaitu
bersamaan dengan 96% pernah menghadiri
perkahwinan tradisional masyarakat Melayu.

Seramai 21 orang responden daripada

jumlah keseluruhan 25 orang iaitu 84% tahu

Hanya 1 orang sahaja tidak pernah

menghadiri perkahwinan tradisional
masyarakat Melayu dan menyumbang
sebanyak 4%.

4 orang responden bersamaan dengan

16% - tidak tahu

Kekerapan responden ke
perkahwinan tradisional
masyarakat Melayu
Bil.
1.
2.
3.

Kekerapan

Bilangan responden

Peratus

(majlis)

(orang)

(%)

0 10
11 20
lebih 20
Jumlah

1
3
21
25

4
12
84
100

o Jumlah responden 25 orang

o 1 orang responden sahaja yang menghadiri majlis perkahwinan tradisional dalam 0 hingga
10 majlis iaitu 4%.
o 3 orang responden yang bersamaan dengan 12% telah menghadiri majlis perkahwinan
tradisional dalam 11 hingga 20 majlis.
o Seramai 21 orang responden telah menghadiri lebih 20 majlis perkahwinan tradisional
masyarakat Melayu dan menyumbang sebanyak 84%.

JENIS ADAT RESAM PERKAHWINAN

TRADISIONAL MASYARAKAT
MELAYU
Perarakan Pengantin Diiriingi
Paluan Kompang
Sangat Setuju
Setuju
Tidak Pasti
Tidak Setuju
Sangat Tidak Setuju
0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

10 daripada 25 orang responden yang bersamaan dengan

40% - sangat setuju
14 orang responden iaitu 56% - setuju
Hanya 1 orang yang bersamaan dengan 4% - tidak pasti
Menurut Siti Razmah Hj. Idris dan Fatimah Azzahra,
kompang akan dimainkan semasa pengantin lelaki
menunggu kedatangan pengantin perempuan untuk
menimbulkan suasana yang menarik.

Majlis
Berinai
Bil.
1.
2.
3.
4.
5.

Skala Likerf
Sangat

Bilangan responden

Peratus (%)

(orang)
1

1
1
18
4
25

4
4
72
16
100

tidak

setuju
Tidak setuju
Tidak pasti
Setuju
Sangat setuju
Jumlah

1 daripada 25 orang responden yang bersamaan 4% - sangat tidak

setuju
1 orang iaitu 4% - tidak setuju
1 orang yang bersamaan dengan 4% - tidak pasti
Seramai 18 orang responden iaitu 72% - setuju
Terdapat 4 orang responden yang bersamaan dengan 16% - sangat
setuju
Menurut Siti Melur Zainal, majlis berinai diadakan secara
berperingkat dan antaranya adalah berinai curi, berinai kecil dan
berinai besar.
Berinai curi diadakan tiga malam sebelum hari langsung untuk
saudara-mara terdekat sahaja. Berinai kecil diadakan dua malam
sebelum hari langsung untuk saudara-mara, jiran tetangga dan
sahabat handai. Berinai besar diadakan satu malam sebelum hari
langsung atau selepas akad nikah untuk para jemputan khas daripada
pihak lelaki dan pihak perempuan.

Makan Beradab Pengantin

14
12
10
8
6
4
2
0

o Jumlah responden 25 orang

o 13 orang responden yang bersamaan dengan 52% setuju
o Seramai 12 orang responden iaitu 48% - sangat setuju
o Menurut pemerhatian penyelidik, , makan beradab ini
disertai oleh pengantin dan ahli keluarga terdekat. Meja
yang panjang digunakan bagi memuatkan pengantin dan
ahli keluarga duduk semeja.
o Meja makan beradab ini akan dihias dengan bungabungaan dan alas meja yang mengikuti tema warna
sesebuah majlis perkahwinan tradisional itu.

Pemberian Bunga Telur kepada Tetamu

4%
20%

12%
64%

Sangat tidak
setuju
Tidak setuju
Tidak pasti
Setuju
Sangat setuju

5 orang responden iaitu 20% - sangat setuju

16 orang responden yang bersamaan 64% - setuju
Seramai 3 orang responden yang bersamaan dengan 12%
- tidak pasti
1 orang responden iaitu 4% - tidak setuju
Menurut pemerhatian penyelidik, pemberian bunga telur
kini telah digantikan dengan memberi makanan ringan
seperti kuih bahulu dan gula-gula untuk para tetamu
yang hadir.
Segelintir masyarakat sahaja yang masih memberi bunga
telur tetapi dalam versi yang lebih moden seperti
pemberian telur rebus dalam bekas seramik.

Persembahan Pencak Silat

Sanga setuju
Setuju
Tidak pasti
Tidak setuju
Sangat tidak setuju
0%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

3 daripada 25 orang responden iaitu 12% - sangat

setuju

15 orang responden yang bersamaan 60% - setuju

Terdapat seramai 6 orang responden iaitu 24% - tidak

pasti

1 orang responden iaitu 4% - tidak setuju

Menurut laman web Pelancongan Malaysia, silat

mempunyai gerakan badan yang berbunga,
persembahan silat adalah mengagumkan dan menarik.

Dipersembahkan di hadapan pengantin dan diakhiri

dengan pesilat bersalaman dengan pengantin

KEPENTINGAN ADAT RESAM

PERKAHWINAN TRADISIONAL
MASYARAKAT MELAYU
Mengekalkan Warisan
Tradisi Sesebuah
Masyarakat
Bil.
1.
2.
3.
4.
5.

Skala Likerf
Sangat

tidak

setuju
Tidak setuju
Tidak pasti
Setuju
Sangat setuju
Jumlah

Mewujudkan Semangat Kejiranan

Bilangan responden

Peratus

(orang)
0

(%)
0

0
2
10
13
25

0
8
40
52
100

4%
52%

44%

Sangat tidak
setuju

Tidak setuju

Tidak pasti

Setuju

Sangat setuju

2 orang responden iaitu 8% - tidak pasti

Seramai 13 orang responden iaitu 52% - sangat setuju

10 daripada 25 orang responden iaitu 40% - setuju

10 orang responden yang bersamaan dengan 44%

Seramai 13 orang responden yang bersamaan dengan

52% - sangat setuju

Setiap kaum mempunyai adat resam yang tersendiri.

Masyarakat kini yang telah mengalami peredaran zaman

kebanyakan telah melupakan adat resam yang perlu
diamalkan dalam perkahwinan tradisional.
Oleh itu, adat resam ini perlu diamalkan secara terusmenerus agar warisan tradisi dapat dikekalkan.

bersetuju
Terdapat seramai 1 orang sahaja yang bersamaan dengan
4% - tidak pasti
Acara gotong-royong sesama keluarga dan jiran tetangga
menyediakan persiapan majlis perkahwinan atau dikenali
sebagai merewang.
Jiran tetangga membantu dalam aktiviti rewang
Semangat kejiranan dapat diwujudkan

Mengeratkan Hubungan Kekeluargaan

80%

Mengekalkan Identiti Kaum

Sangat setuju

60%

Setuju

40%

Tidak pasti

20%

Tidak setuju

0%
Sangat tidak setuju

Sangat tidak setuju

Tidak pasti

Sangat setuju

10

12

14

Terdapat seramai 19 orang responden iaitu 76%

daripada 25 orang - sangat setuju

Terdapat seramai 12 orang responden iaitu 48% - sangat setuju

5 orang responden yang bersamaan dengan 20% - setuju

11 orang responden yang bersamaan dengan 44% - setuju

Hanya 1 orang sahaja yang bersamaan dengan 4% tidak pasti

Hanya 2 orang sahaja iaitu 8% - tidak setuju

Menurut pemerhatian penyelidik, adat resam yang

diamalkan seperti majlis berinai dapat mengeratkan
hubungan kekeluargaan
Komunikasi antara ahli keluarga wujud
Dapat mengeratkan lagi hubungan kekeluargaan

Malaysia merupakan negara yang mempunyai masyarakat

berbilang kaum dan kepelbagaian adat resam mengikut kaum
masing-masing.
Keunikan kaum masing-masing terletak pada perbezaan adat
resam yang diamalkan.
Oleh itu, adat resam perkahwinan tradisional perlu diamalkan
secara terus-menerus untuk mengekalkan identiti kaum.

RUMUSAN/KESIMPUL
AN
Kajian ini bertujuan untuk mengenal pasti jenis adat resam
dan mengkaji kepentingan mengamalkan adat resam
perkahwinan tradisional masyarakat Melayu di Kampung
Sungai Udang, Klang.

o Adat resam yang paling signifikan ialah perarakan pengantin

diiringi paluan kompang berdasarkan kajian yang dijalankan.
o Kepentingan utama amalan adat resam dalam perkahwinan
tradisional masyarakat Melayu pula ialah mengeratkan
hubungan kekeluargaan.
o Pada pandangan saya, langkah-langkah yang perlu diambil
bagi menyuburkan amalan tradisi ini adalah dengan
memperbanyak majlis perkahwinan tradisional mengikut
adat resam.
o Ibu bapa, khususnya memainkan peranan penting dalam
mewarisi adat resam ini kepada anak-anak
o Kerajaan dan badan bukan kerajaan juga boleh menjalankan
kempen serta iklan-iklan interaktif yang menarik berkenaan
perkahwinan tradisional.

TERIMA
KASIH