2015
(V-57/15)
Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Bashkim Dedja, Kryetar,
Vladimir Kristo, Sokol Berberi, Altina Xhoxhaj, Fatmir Hoxha, Gani Dizdari, Besnik Imeraj,
W
S
Fatos Lulo, Vitore Tusha, antar, me sekretare gjyqsore Blerina (inari) Basha, n datn
03.03.2015 mori n shqyrtim n seanc plenare me dyer t hapura shtjen me nr. 2 Akti, q i
prket:
K R K U E S:
NE
OBJEKTI:
mosmarrveshjes
kompetencs
ndrmjet
OR
BAZA LIGJORE:
W
S
GJYKATA KUSHTETUESE,
NE
VREN:
I
OR
narkotrafikantt, rolin e funksionarve publik dhe masat e marra nga organet e pushtetit
ekzekutiv prball ktyre fakteve n vijim t informacioneve zyrtare t prcjella nga strukturat
prgjegjse..
W
S
4.
NE
II
4.1. Fenomeni i trafikut t lndve narkotike sht nj shtje q prek sigurin publike
OR
W
S
NE
OR
4.5. Po ashtu, i pabazuar sht edhe argumenti se kjo shtje po hetohej nga nj
komision hetimor tashm i ngritur nga Kuvendi me vendimet nr.26, dat
24.04.2014 dhe nr.28, dat 08.05.2014 t tij. Nga krahasimi i objektit t
veprimtaris s komisionit t ngritur nga Kuvendi me at t refuzuar rezulton nj
dallim thelbsor, sepse i pari shihej si nj garanci pr t provuar se akuzat e
ngritura nga opozita jan t pabazuara, kurse i dyti nuk synonte t hetonte
opozitn parlamentare, por sjelljen e organeve shtetrore kundrejt fakteve t
rritjes s trafikut t drogs, prfshir prdorimin e hapsirs ajrore nga
W
S
prmbledhur si vijon:
NE
OR
W
S
14.05.2003; nr. 20, dat 04.05.2007; nr.30, dat 16.05.2014 t Gjykats Kushtetuese). N kt
drejtim ajo ka muar se do organ juridiksional, qoft institucion ose organ pushteti, n kuptimin
klasik administrativ t tij, apo edhe subjekt q ushtron funksionet n nj situat pavarsie t plot
t garantuar nga Kushtetuta, konsiderohet i legjitimuar pr t qen pal n mosmarrveshje
pushtetesh.
7.
NE
dat 14.05.2003; nr. 20, dat 04.05.2007; nr.30, dat 16.05.2014 Gjykats Kushtetuese).
8. Pr arsyet e msiprme, krkuesi, jo m pak se nj e katrta e deputetve, legjitimohet
pr vnien n lvizje t juridiksionit kushtetues n funksion t zgjidhjes s mosmarrveshjes s
OR
prkatse, nga ana tjetr, dispozita kushtetuese, duke parashikuar shprehjen sht i detyruar, jo
vetm q e vendos Kuvendin n nj pozicion disi t veant, duke i hequr t drejtn pr t
vlersuar vendimmarrjen pr ngritjen e komisionit hetimor, por njkohsisht institucionalizon nj
lloj tjetr autoriteti kushtetues, q njihet si pushtet i pakics parlamentare (shih vendimet nr.18,
dat 14.05.2003; nr.30, dat 16.05.2014 t Gjykats Kushtetuese).
W
S
NE
t fort. E drejta e hetimit realizohet vetm brenda funksionit t kontrollit parlamentar dhe
detyrave kushtetuese q parlamentart kryejn si prfaqsues t popullit pr sqarim, ose
hulumtim t hollsishm n shtjen konkrete (shih vendimet nr. 20, dat 04.05.2007; nr.30, dat
16.05.2014 t Gjykats Kushtetuese).
11. Kjo e drejt shrben njkohsisht edhe si nj mjet n duart e pakics parlamentare pr
t ushtruar kontroll kryesisht kundrejt ekzekutivit dhe pr t krkuar vnien prpara prgjegjsis
s mbajtsve t pushtetit. N nj sistem parlamentar, duke qen se qeveria formohet nga shumica
parlamentare, e cila ka n dor shum mjete t tjera ligjore, e drejta e kontrollit hetimor i sht
njohur sidomos pakics, q, duke i pasur t kufizuara mjetet e saj, mund ta shndrroj at n nj
OR
W
S
i hetimit t respektoj parimet e sanksionuara nga Kushtetuta (shih vendimin nr.30, dat
13. Nga ana tjetr, Gjykata bazuar n interpretimin e nenit 77 t Kushtetuts, n raport
edhe me norma t tjera kushtetuese, rithekson se respektimi i parimeve kushtetuese n
procedurn pr ngritjen e komisioneve hetimore parlamentare nuk cenon t drejtn e pakics pr
realizmin e ksaj kompetence kushtetuese. Kuvendi, n rastet kur krkohet ngritja e komisionit
NE
OR
W
S
pushtetin e tij legjislativ. Qllimi i ngritjes s komisioneve hetimore sht njohja dhe verifikimi i
nj fenomeni, i nj ngjarjeje ose i nj veprimtarie, me synimin pr t nxjerr prfundime mbi
nevojn e miratimit, plotsimit, ose korrigjimit t ligjeve t veanta, si dhe pr t nxjerr
prgjegjsin mbi mnyrn e qeverisjes (shih vendimet nr.18, dat 14.05.2003; nr. 20, dat
04.05.2007; nr.22, dat 05.05.2010; nr.30, dat 16.05.2014 t Gjykats Kushtetuese).
16. Gjykata n referim t jurisprudencs kushtetuese rithekson se kontrolli parlamentar
NE
nuk mund t prdoret tej hapsirs kontrolluese q Kushtetuta i njeh Kuvendit. Nj kompetenc e
till nuk e transformon Kuvendin n nj superorgan t pushtetit t shtetit. Bazuar n parimin e
ndarjes dhe t balancimit ndrmjet pushteteve, demokracia parlamentare nuk sht nj sistem ku
parlamenti mund t ushtroj kontroll mbi do vendim t institucioneve, t nis procedura pr t
vendosur sanksione ndaj tyre ose t marr vendime n emr t institucioneve q e kan nj
kompetenc t till. Nj interpretim ndryshe i ksaj kompetence kontrolli q i njihet Kuvendit do
OR
Kufizimi i saj lidhet me detyrimin q objekti i hetimit t respektoj parimet dhe standardet
kushtetuese, veanrisht parimin e ndarjes e balancimit ndrmjet pushteteve, t drejtn pr nj
proces t rregullt ligjor, prezumimin e pafajsis, paanshmrin, respektimin e jets private t
individit, etj (shih vendimet nr. 18, dat 14.05.2003; nr.22, dat 05.05.2010; nr. 20, dat
04.05.2007 t Gjykats Kushtetuese).
17. Lidhur me parimet q duhen respektuar gjat fazave t ndryshme t realizimit t
W
S
NE
nj komision hetimor (shih vendimet nr.22, dat 05.05.2010; nr.30, dat 06.05.2014 t Gjykats
19. Prve sa m sipr, Gjykata ka theksuar se objekt i hetimit parlamentar mund t jen
vetm ato shtje q prmbushin kriterin e veantis. N vlersimin e Gjykats n parim shtje
e veant, objekt i hetimit parlamentar, sht nj shtje me rndsi t veant
shtetrore/publike. Lista e ktyre shtjeve me rndsi/interes t madh shtetror/publik nuk mund
t jet shteruese, por duhet t prcaktohet rast pas rasti. Nj shtje, q n aspektin kushtetues
mund t`i nnshtrohet hetimit parlamentar, prbhet nga fakte apo rrethana, t cilat prfshihen n
objektin e veprimtaris s Kuvendit dhe pr t cilat ekziston nj mosmarrveshje. N kt
kuptim, shtja duhet t ket ndodhur prpara marrjes s nj vendimi prkats nga ana e
OR
10
tyre t prcaktuara n Kushtetut dhe ligje (shih vendimet nr.20, dat 04.05.2007; nr.22, dat
05.05.2010; nr.30, dat 16.05.2014 t Gjykats Kushtetuese).
21. Duke iu rikthyer shtjes konkrete, Gjykata vren se Kuvendi me vendimin
nr.36/2014, dat 22.05.2014 nuk ka miratuar krkesn e nj grupi deputetsh, prfaqsues t
pakics parlamentare, pr ngritjen e Komisionit Hetimor pr verifikimin e fakteve dhe rrethanave
W
S
NE
konstatohet se diskutimi sht fokusuar n disa shtje: s pari, deputet t shumics kan br t
ditur faktin se shtja e Divjaks i sht drguar Gjykats s Krimeve t Rnda, ndrkoh q
personat e akuzuar jan arrestuar nga policia dhe pr kt arsye duhet t pritet t vendosin
OR
arsye shqyrtimi i krkess s pakics parlamentare i sht kaluar seancs plenare t Kuvendit.
Edhe gjat shqyrtimit t krkess n seancn plenare parlamentare t dats 22.05.2014, vrehet
se nuk u ra dakord pr ngritjen e Komisionit Hetimor. Pr sa u prket argumenteve t shumics
11
W
S
NE
rrethanat e shtjes dhe u analizua m sipr, vrehet se arsyet kryesore t mospranimit t saj jan
ekzistenca e nj komisioni tjetr hetimor pr t njjtin fenomen, i ngritur nga shumica
parlamentare, mbivendosja me procesin hetimor q sht duke kryer ndrkoh organi i
OR
konkret sht nse objekti i hetimit parlamentar, i pretenduar nga pakica parlamentare, prmbush
kriteret e prcaktuara nga jurisprudenca kushtetuese dhe n veanti at t ndarjes dhe balancimit
t pushteteve. Pr pasoj, identifikimi i objektit t veprimtaris hetimore t komisionit
parlamentar sht parakusht pr t prcaktuar nse duhet ose jo t ndrmerret nj hetim i till.
Kjo edhe n drejtim t verifikimit nse prbn shtje t nj rndsie t veant
12
W
S
marra nga organet e pushtetit ekzekutiv prball ktyre fakteve n vijim t informacioneve
29. Krkesa e pakics parlamentare, sikurse u prmend m lart (shih paragrafin 1) mori
shkas nga incidenti i Divjaks, ka e bn objektin e hetimit t Komisionit Hetimor t fokusohet
n nj shtje konkrete dhe q prmbush kriterin q ekziston, n fakt, nj shtje, e cila ka
ndodhur prpara paraqitjes s krkess pr ngritjen e komisionit dhe, rrjedhimisht, prpara
marrjes s vendimit prkats nga ana e Kuvendit.
NE
fenomenit. Nga ana tjetr, nga analiza e krkess s pakics parlamentare pr ngritjen e
komisionit hetimor dhe nga mnyra e prcaktimit t objektit t saj, Gjykata vren se ky i fundit
sht specifikuar n mnyr t till q nuk l vend pr paqartsi apo dykuptimsi.
OR
13
W
S
dhe atij t prokuroris, pasi natyra e hetimit parlamentar nuk sht e njllojt dhe nuk mund t
barazohet me hetimin q realizojn n baz t ligjit organet e tjera t pavarura apo t
specializuara pr kryerjen e nj funksioni t till (shih vendimin nr.22, dat 05.05.2010 t
Gjykats Kushtetuese). N aspektin kushtetues komisioni hetimor sht nj nga instrumentet e
kontrollit me an t t cilit Kuvendi ushtron dhe perfeksionon pushtetin e tij legjislativ. Bazuar
edhe n ligjin nr. 8891, dat 02.05.2002 Pr organizimin dhe funksionimin e komisioneve
NE
35. Duke iu kthyer rastit konkret, nisur nga qllimi dhe objekti i Komisionit Hetimor t
krkuar, Gjykata vren se nuk kemi t bjm me ndonj prpjekje t pakics q parlamenti t
prvetsoj kompetencn e prokuroris pr t ndjekur vet penalisht apo pr t kryer vet hetime
pr shtjen konkrete. Kt mundsi pakica parlamentare e ka prjashtuar vet n krkesn q i
OR
pr t cilat ka filluar procedimi penal, por ajo q krkohet t hetohet sht shtja se sa efikase
dhe t prgjegjshme kan qen institucionet shtetrore n kryerjen e detyrs s tyre n funksion
t parandalimit t fenomenit t trafikut t lndve narkotike. N kt kuptim, n vlersimin e
Gjykats, natyra e hetimit parlamentar, q krkohet t kryhet, nuk sht e njllojt dhe nuk mund
14
W
S
NE
OR
04.05.2007 t Gjykats Kushtetuese). Vetm pasi komisioni hetimor t jet ngritur, nse Kuvendi
ka rezerva lidhur me respektimin e parimeve dhe standardeve kushtetuese n objektin e hetimit,
duhen br prpjekje t prbashkta pr shmangien e tyre deri n arritjen e nj vendimmarrje. N
t kundrt, nj vendimmarrje e njanshme e Kuvendit q kufizon apo devijon objektin e hetimit,
krijon nj konflikt kompetencash, i cili prbn shkak pr vnien n lvizje t ksaj Gjykate.
40. N prfundim t shqyrtimit t krkess, bazuar edhe n jurisprudencn e saj, Gjykata
15
W
S
V E N D O S I:
-
Pranimin e krkess.
NE
OR
Fletoren Zyrtare.
Ky vendim sht prfundimtar, i forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n
16