INTEGRASI NUMERIK
f ( x )dx c i f ( x i ) c0 f ( x0 ) c 1 f ( x 1 )
i 0
h
f ( x0 ) f ( x 1 )
2
f(x)
L(x)
x0
x1
Aturan Komposisi
Trapesium
x1
x2
xn
x0
x1
xn 1
f ( x )dx
h
f ( x0 ) f ( x 1 ) h f ( x 1 ) f ( x 2 ) h f ( x n 1 ) f ( x n )
2
2
2
h
f ( x0 ) 2 f ( x1 ) 2f ( x i ) 2 f ( x n 1 ) f ( x n )
2
f(x)
ba
h
n
x0
x1
x2
x3
x4
Metode Integrasi
Trapezoida
1
Li f xi f xi 1 .xi
2
atau
1
Li f i f i 1 .xi
2
L Li
n 1
i 0
1
h
L h f i f i 1 f 0 2 f1 2 f 2 ... 2 f n 1 f n
2
i 0 2
n 1
h
L f 0 2 f i f n
2
i 1
Algoritma Metode
Integrasi Trapezoida
Definisikan y=f(x)
Tentukan batas bawah (a) dan
batas atas integrasi (b)
Tentukan jumlah pembagi n
Hitung h=(b-a)/n
n 1
Hitung
f 0 2 f i f n
2
i 1
h
f ( x0 ) 4 f ( x 1 ) f ( x 2 )
3
L(x)
f(x)
x0
x1
x2
f ( x2 )
( x 2 x0 )( x 2 x1 )
ab
2
x x1
ba
dx
h
,
, d
2
h
h
x x0 1
x x1 0
x x 1
2
let
x 0 a, x 2 b, x 1
L( )
( 1)
( 1)
f ( x0 ) ( 1 2 ) f ( x 1 )
f ( x2 )
2
2
f ( x0 ) ( ) f ( x1 )h( )
2 3 2 1
3 1
3
f ( x2 ) ( )
2 3 2 1
h
f ( x )dx f ( x0 ) 4 f ( x 1 ) f ( x 2 )
3
Aturan Komposisi
Simpson
ba
h
n
f(x)
...
x0 h x1 h x2 h x3 h
x4
xn-2 xn-1
xn
Metode Integrasi
Simpson
h
h
h
h
h
h
L f 0 2 f1 2 f1 f 2 f 2 2 f 3 2 f 3 f 4 ... f n2 2 f n1 2 f n1 f n
3
3
3
3
3
3
L f 0 4 f i 2 f i f n
3
i ganjil
i genap
Cara II
(Buku Rinaldi Munir)
p 2 x f ( x0 )
x
x ( x h) 2
x
x ( x h) 2
f ( x0 )
f
(
x
)
f0
0
0
0
2
2
h
h
2!h
2!h
Cara II
(Buku Rinaldi Munir)
2h
f ( x)dx p
0
xdx
2h
x
x ( x h) 2
L f 0 f 0
f 0 dx
2
h
2!h
0
x3
x2
x2 2
x2 h
L f0 x
f 0
f
|
0
x 0
2
2
2h
6
h
4
h
8h 3 4h 2 2
4h 2
f 0
L 2hf 0 x
f 0
2
2h
4h
6h
4h
h 2 f 0
3
h
L 2hf 0 x 2hf 0 2 f 0
3
L 2hf 0 x 2hf 0
Cara II
(Buku Rinaldi Munir)
Mengingat
f 0 f1 f 0
2 f 0 f 1 f 0 ( f 2 f1 ) ( f 1 f 0 ) f 2 2 f1 f 0
Maka selanjutnya
h
L 2hf 0 x 2h( f1 f 0 ) ( f 2 2 f1 f 0 )
3
h
2h
h
L 2hf 0 x 2hf1 2hf 0 f 2
f1 f 0
3
3
3
h
4h
h
L f0
f1 f 2
3
3
3
h
L ( f 0 4 f1 f 2 )
3
f ( x )dx c i f ( x i ) c0 f ( x0 ) c 1 f ( x 1 ) c 2 f ( x 2 ) c 3 f ( x 3 )
i 0
3h
f ( x0 ) 3 f ( x 1 ) 3 f ( x 2 ) f ( x 3 )
8
L(x)
x0
f(x)
x1
x2
x3
( x x 1 )( x x 2 )( x x 3 )
( x x0 )( x x 2 )( x x 3 )
f ( x0 )
f ( x1 )
( x0 x 1 )( x0 x 2 )( x0 x 3 )
( x 1 x0 )( x 1 x 2 )( x 1 x 3 )
( x x0 )( x x 1 )( x x 3 )
( x x0 )( x x 1 )( x x 2 )
f ( x2 )
f ( x3 )
( x 2 x0 )( x 2 x 1 )( x 2 x 3 )
( x 3 x0 )( x 3 x 1 )( x 3 x 2 )
f(x)dx
ba
L(x)dx ; h
3
3h
f ( x0 ) 3 f ( x 1 ) 3 f ( x 2 ) f ( x 3 )
8
Error Pemenggalan
3 5 (4)
(b a)5 ( 4 )
ba
Et
h f ( )
f ( ) ; h
80
6480
3
H sama
Luas dihitung dari a sampai b
h
I f ( x)dx f (1) f (1) f (1) f (1)
2
1
h2
f ( x)dx c
f ( x1 ) c 2 f ( x 2 )
c1 x1 c 2 x 2 xdx 0
Didapat
c1 x12 c 2 x 22 x 2 dx 2
1
1
c x c 2 x x dx 0
3
1 1
3
2
c1 c 2 1
x1
1
3
x2
1
3
f ( x)dx
f(
1
3
) f(
1
3
Transformasi
b
Li f ( x)dx
a
Li g (u )du
1
Transformasi
x a u 1
ba
2
2 x 2a (u 1)(b a )
2 x (u 1)(b a) 2a
a b bu au
x
2
(a b) (b a)u
x
2
ba
dx
du
2
-1
Transformasi
1
Li g (u )du
1
1
g (u ) (b a ) f
2
1
12 (b a)u 12 (b a)
1
( a b) (b a )u
g
(
u
)
du
(
b
a
)
f
du
1
2
2
Analisa
g (u )
Hitung
1
(b a) f 12 (b a )u 12 (b a )
2
1
1
L g
g
Contoh Soal
f ( x)dx c
f ( x1 ) c 2 f ( x 2 ) c3 f ( x3 )
f ( x) 1; f ( x) x; f ( x) x 2
f ( x) x 3 ; f ( x) x 4 ; f ( x) x 5
5
8
5
c1 ; c 2 ; c3
9
9
9
x1 3 5 ; x 2 0; x3 3 5
g
(
u
)
du
g
0
g
1
9
5 9
9
1
Beberapa Penerapan
Integrasi Numerik
Skala 1:100000
0
10
15
Untuk menghitung luas integral di peta di atas, yang perlu dilakukan adalah
menandai atau membuat garis grid pada setiap step satuan h yang
dinyatakan dalam satu kotak. Bila satu kotak mewakili 1 mm, dengan skala
yang tertera maka berarti panjangnya adalah 100.000 mm atau 100 m.
Pada gambar di atas, mulai sisi kiri dengan grid ke 0 dan sisi kanan grid ke n
(dalam hal ini n=22). Tinggi pada setiap grid adalah sebagai berikut:
h
Dengan
integrasi trapezoida
L menggunakan
y 0 y16 2 yi metode
73.5
15
i 1
L y 0 y16 4 y i 2 y i 74
3
i ganjil
i genap
L p 2 f ( x)dx
a
V p f ( x) 2 dx
a
Contoh :
5
c
m
7
c
m
II
6
c
m
4
c
m
12
c
m
7
c
m
satuan dalam
cm
Bagian I:
LI 2 (4)(7) 56
V I (4)(7) 2 196
IV
III
Bagian II:
Contoh :
IV
IV
Pada bagian II dan IV: II
dan II
Dengan menggunakan integrasi trapezoida dapat diperoleh:
L L
V V
4
h
VII V IV
h 2
2
y 0 y 5 2 y i2 1187 .5
2
i 1
Contoh :