900
1800
3600
90
180
360
270
2700
ABB dapat dinyatakan sebagai vektor berputar dengan kecepatan radial / detik bila
1x berputar =
Jarak = 3600 l = 2
WAKTU = T
JARAK
KECEPATAN = --------------WAKTU
2
= ----T
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
PENGERTIAN FREKWENSI
F = 50 Hz
F = f Hz
T = -----f
2
= ------ = ------ = 2 f
T
I
---f
= 2 f
DEFINISI FREKWENSI
Ialah jumlah perubahan arah arus per detik atau jumlah sinusioda per detik harga harga app 1 phasa
Harga sesaat
Harga maximum
Harga efektif
Harga rata - rata
Hubungan harga - harga abb terhadap harga maximum
Harga sesaat
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
I MAX
i
t
SIN = I/1 MA
Harga sesaat ialah harga - harga abb pada saat tertentu pada
gelombang sinusioda
i = 1 MAX. SIN
Karena = W.t, Maka :
Harga sesaat = I = 1 MAX. SIN. w.t
Vektor I dapat diuraikan menjadi 2 komponen, yaitu :
U
Ia
----- = COS
I
Ire
----- = COS
I
IV2
Ire = I SIN
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
R
Z
XL
L
SEGITIGA TEGANGAN
IZ
UL = I X L
SEGITIGA DAYA
P = UI COS
= U COS
= UR X I
Q = UI SIN
= U SIN
= UL X I
=
A)
(V
I.
P (WATT) - I2 . R
UR = IR
1. Daya semu
s
= tegangan x arus
uxi
s = u.i
2. Daya aktif
p
u x iaktip
p = u.ia = u.i. cos
u x i reaktif
q = u.ire = u.i. sin
daya aktif
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
Faktor kerja = ?
Ialah sudut yang dibentuk antara vektor arus dengan vektor tegangan
w aktif
Faktor kerja = --------------w semu
pxh
= --------sxh
p
= --------sxh
p
= ----s
= cos
1.3. Listrik Arus Bolak Balik Tiga Fase
Arus tiga fase dibangkitkan oleh suatu generator yang terdiri atas tiga unsur satu fase
yang masing - masing membangkitkan suatu tegangan sinusioda yang sama
besarnya, sama frekwensinya, tetapi berbeda fase 1/3 periode (1200 atau 2 /3) satu
sama lain
V
V1
F1
V1
V1 = V1 MAX SIN t
0
t
V
V2
F2
V2
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
F3
V3
V3
V
V3
V1
V2
V3
V1
V2
R
EL EF
EL = EF x 3
iL = IF
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
DAYA 3 FASA
S = 3 . EL . iL
(DAYA SEMU)
P = 3 . EL . il. COS
(DAYA AKTIF)
Q = 3 . EL . il. SIN
(DAYA REAKTIF)
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
tegangan yang berbeda. Konstruksi utama dari trafo terdiri dari kumparan primer,
kumparan sekunder dan inti.
INTI
( SIRKIT MAGNIT)
KUMPARAN
PRIMER
A lebih besar dari 1, berarti fungsi trafo untuk menaikkan tegangan (step up) dan
A lebih kecil dari I, berarti fungsi trafo untuk menurunkan tegangan (step down).
Perbandingan transformasi teoritis dan praktis dianggap sama, tetapi sebenarnya
ada perbedaan, karena tidak semua flux primer melewati kumparan sekunder, dan itu
disebut flux bocor.
l1
L1
l2
l2
Trafo dapat digunakan untuk menaikkan dan menurunkan tegangan. Turun atau
naiknya tegangan pada sisi sekunder tergantung pada perbandingan jumlah lilitan
kumparan. Bila jumlah lilitan kumparan pada sekunder = NS, pada primer = NP,
tegangan pada kumparan primer = UP, maka pada sisi sekunder timbul GGL.
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
Up
Es
ns
.Up
np
Np
Ns
Ep
Es
Us
Up
Us
Io
Io
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
R1
Up
X1
X2
Ep
R2
Us
Untuk mengurangi flux bocor tersebut, maka dibuatlah kedua kumparan pada inti
yang sama.
Io
I ex
U1
E2
Ihe
10
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
BEBAN
VEKTOR
I
1.
2.
100V
5A
100V
5A
5A
Ia
Ire
5A
500
Var
500
Var
FAKTOR
DAYA
KETERANGAN
u
u
I
I
3.
100V
4.
RL
100V
R = 3 Q SERI
XL = 4 Q
5.
RL
100V
R = 4 Q SERI
XL = 3 Q
6.
RLC
100V
7.
RLC
100V
R = 3 Q SERI
XL = 4 Q
KEMUDIAN DI PARALEL
DAN C XC = 20 Q
R = 3 Q SERI
XL = 4 Q
DIPARALEL DENGAN
XC = 5 Q
11
PT PLN (PERSERO)
PUSAT PENDIDIKAN DAN PELATIHAN
12