JABATAN PENGAJIAN MELAYU

IPG KAMPUS TENGKU AMPUAN AFZAN

KUALA LIPIS, PAHANG.

FONETIK DAN FONOLOGI

BAHASA MELAYU
BMM 3083
PENSYARAH KURSUS:
EN.MOHD. ASRI BIN ABDUL
RAZAK

Tajuk : Huruf-huruf dalam

Bahasa Melayu
Konsonan (asal, pinjaman,
gandinagn, rangkap)

DEFINISI
Konsonan
Konsonan ialah bunyi yang
dihasilkan dengan melakukan
sekatan terhadap arus udara yang
dilepaskan melalui paru-paru.
Sekatan itu dapat dilakukan
dalam bentuk hentian
sepenuhnya, hentian sebahagian
atau hentian sekejap-sekejap.

JENIS-JENIS HURUF KONSONAN

DALAM BAHASA MELAYU

Terdapat 27 fonem atau bunyi konsonan.

Huruf Konsonan
b
c
d
f
g
gh
h
j
k

kh
l
m
n
ng
ny
p
q
r
s
sy
t
v
w
x

y
z

Fonem / Bunyi
[b]
[c]
[d]
[f]
[g]
[gh]
[h]
[j]
(1)[k]
(2) ?
(3)
(4)[q]
[kh]
[l]
[m]
[n]
[ng]
[ny]
[p]
[q]
[r]
[s]
[sy]
[t]
[v]
[w]
[z]

[y]
[z]

Ejaan
bola
catat
dada
fakir
gabus
ghazal
harga
jaga
kala
kapak
nikmat
kadi
khairat
lalai
madah
nafkah
ngeri
nyala
papar
qari
rapat
saham
syirik
tajam
virus
wajah
xylem

yuran
zapin

Sebutan
[bo.la]
[ca.tat]
[da.da]
[fa.kir]
[ga.bus]
[gha.zal]
[har.ga]
[ja.ga]
[ka.la]
[ka.pa?]
[nimat]
[qa.di]
[khai.rat]
[la.lai]
[ma.dah]
[naf.kah]
[nge.ri]
[nya.la]
[pa.par]
[qa.ri]
[ra.pat]
[sa.ham]
[syi.rik]
[ta.jam]
[vi.rus]
[wa.jah]
[zi..lem]

[yu.ran]
[za.pin]

KONSONAN ASAL, PINJAMAN,

GANDINGAN DAN RANGKAP BAHASA
MELAYU

Konsonan (asal)
Terdapat 18 fonem konsonan asal Bahasa Melayu.
Sebenarnya terdapat 19 bunyi (fon) tetapi bunyi [?]
dianggap variasi kepada bunyi [k] di akhir suku kata.
Daripada segi cara sebutan konsonan asal Bahasa
Melayu terbahagi kepada tujuh, iaitu letupan, letusan,
geseran, getaran, sisian, sengauan dan separuh
vokal.

Konsonan Asal Bahasa Melayu Berdasarkan Sebutan

Daerah Sebutan
Cara Sebutan

Letupan
Letusan
Sengauan
Geseran
Getaran
Sisian
Separuh Vokal

tb
b
tb
b
b
tb
b
b
b
b

Bibir

Gusi

1
p
b

m
f
v

2
t
d

r
l

Gusi-L
Keras
3

j
s
z

Lelangit
Keras

Lelangit
Lembut

5
k
g

N
x

Pita
Suara
6
?

Konsonan pinjaman
Terdapat sepuluh konsonan pinjaman dalam Bahasa Melayu yang
berasal daripada Bahasa Arab melainkan konsonan v. Konsonan v
dipinjam daripada Bahasa Inggeris. Konsonan sy pula yang dipinjam
lebih awal daripada Bahasa Arab, digunakan untuk mengeja perkataan
pinjaman daripada Bahasa Inggeris contohnya, skuasy.
Huruf ain seperti dalam perkataan mana, digantikan dengan huruf k
menjadi makna. Pada tempat lain, huruf i (ilmu), a (alam), u (umur)
digugurkan. Ejaan nama seperti Abdullah, Saodah, Nor Aini sudah
ditiadakan. Selain itu, huruf hamzah digugurkan tetapi masih terdapat
dalam

perkataan

seperti

Dato,

sebagai

darjah

dikurniakan oleh Sultan atau Yang Dipertuan Negeri.

kebesaran

yang

Konsonan gandingan dan rangkap

Terdapat sembilan konsonan gandingan dan rangkap yang
digunakan, iaitu kh, gh, ny, ng, sh, ch, dz, dh dan th. Empat
daripadanya dikekalkan penggunaannya hingga kini, iaitu
kh, gh, ny dan ng. Akan tetapi, konsonan gandingan dan
rangkap sh diubah suai menjadi sy. Selain itu, empat
konsonan

gandingan

dan

rangkap

ditukar

menjadi

konsonan tunggal, iaitu ch menjadi c, dz menjadi z, dh

menjadi d dan th menjadi s. (Abdullah Hassan, 2006:95-96).

KESIMPULAN
Sebenarnya

jika anda peka, tidak banyak huruf

dipindah dalam Sistem Ejaan Rumi Baharu. Hanya
konsonan gandingan dan rangkap dikurangkan
daripada sembilan kepada lima, iaitu empat kekal,
manakala satu berubah satu huruf. Empat lagi
konsonan gandingan dan rangkap dijadikan konsonan
tunggal untuk memudahkan ejaan. Namun, walaupun
huruf berubah, bunyi sebutannya tetap sama.

Sekian, terima
kasih!!!!!
Disediakan oleh,
MOHANASYRI A/P NANCHAPPAN
NANTHINI A/P NAGERATNAM
PISMP BM(SJKT), SEMESTER 4