Nota Kilat

BAB
5:
KEGEMILANGAN
MELAKA
1.

Peranan sultan
i. Selaraskan ekonomi
ii. lambang perpaduan
iii. Ketuai diplomatik.
iv. ketua agama Islam
v. Ketua tentera
vi. Lantik pembesar negeri.
2. Peranan Bendahara
i. Penasihat sultan
ii. Menteri utama
iii. Ketua angkatan perang.
iv. Ketua hakim.
v. Pemangku sultan
3. Peranan Penghulu Bendahari
i. Pungut hasil atau ufti
ii. Ketua segala bendahari.
iii. Ketua urusetia istana.
iv. Ketua segala syahbandar.
4. Peranan Temenggung
i. Ketua polis dan penjara
ii. Penguasa Bandar dan kota
iii. Protokol istana
iv. Hakim di darat.
5. Peranan Laksamana
i. Ketua angkatan laut
ii. Pengawal peribadi sultan
iii. Ketua duta
iv. Ketuai utusan
6. Dibantu Pembesar 8, 16, 32
8. Kaw pembesar Kawasan
Pegangan.
9. Bendahara di Muar, Bentan.
10. Bendahari di Sening Ujung,
Kampar.
11. Laksamana di Temasik.
12. Hulubalang diSgRaya, Siantan.
13. Temenggung
tiada
kaw
Pegangan
14. Pembesar jajahan dan daerah
memungut cukai.
15 Kawasan
pungut
cukai
Kawasan Pemakanan.
(2) Pusat perdagangan
a) Kedudukan geografi
1. Di laluan Timur & Barat.
2. Kuasai Selat Melaka
3. Kapal dagang singgah
4. Muara Sg Melaka dalam
5. Terlindung drp tiupan angin
6. Pedagang Timur ikut angin
monsun Timur Laut.
7. Pedagang Barat ikut angin
monsun Barat Daya.
8. Berbukit-bukau - panduan
pedagang, awasi keselamatan
Selat Melaka
b) Peranan Syahbandar
1. Pengurus pelabuhan.
2. urusan perdagangan
3. uruskan pasar dan gudang.

Sejarah Tingkatan 1-Bab 5

4.
5.
6.
7.
8.
9.

Jaga keselamatan pedagang

Periksa timbang, sukat, wang.
Hakim di pelabuhan.
peraturan keluar-masuk kapal.
Urus cukai.
4 orang Syahbandar
1- urus pedagang Gujerat
2- urus China, Champa dan
Ryukyu.
3- urus
Kalingga,
Pegu,
Benggala, Parsi.
4- urus Jawa, Maluku, Banda,
Kalimantan, Borneo, Pasai,
Filipina.
c) Laksamana, orang laut
1. jaga perairan Selat Melaka.
2. kawal keselamatan
d) Undang Laut Melaka
i. peraturan berniaga
ii. hukum jenayah di kapal,
iii. larangan & tanggungjawab
nakhoda, kiwi, anak kapal.
e) Kemudahan di pelabuhan
1. gudang
2. tempat tinggal pedagang
3. Syahbandar sediakan perahu,
gajah dan pekerja
4 Kemudahan baiki kapal
f) Sistem cukai
1. Pedagang bayar Panduan
2. Kadarnya berbeza - ikut tempat
asal pedagang.
3. Sistem cukai berkeutamaan
atau cukai mengikut tempat.
4. Pedagang Barat, India, Arab,
Siam, Pegu - cukai 6%.
5. Pedagang tetap di Melaka cukai 3%.
6. China dan Jepun - bawa
persembahan/hadiah kpd sultan
7. surat kebenaran berniaga.
g) sistem mata wang
1. Wang timah - calains
2. Mata wang emas, perak dan
timah dari Pedir, Pasai,
Kembayat & Gujerat
h) Pelabuhan entreport.
1. kumpul & edar barangan
i) B.Melayu lingua franca
1. mudah difahami.
(3) Hubungan Melaka - Pasai
1. Megat
Iskandar
Shah
berkahwin puteri Pasai.
2. Melaka dan Pasai - setaraf.
3. Berutus surat guna salam.
4. Melaka dpt lada hitam, emas
dan beras dari Pasai.
Hubungan Melaka - Jawa
1. bentuk perdagangan .
2. Jawa bekal beras, bahan
makanan, rempah
Melaka dgn negeri naungan

www.arenasejarah.com Disediakan Oleh Cikgu Khoo

1.
2.
3.
4.
5.
6.

1.
2.
3.
1.
2.
3.

1.
2.

3.

1.
2.
3.

1.
2.

Siak & Kampar bekalkan emas

kpd Melaka.
Takluki Kampar dan Siak kuasai hasil perdagangan
Kampar&Siak - taraf naungan.
Utus surat - guna sembah.
Sultan ke luar negeri, raja negeri
naungan perlu iringi baginda.
Mansor Shah lawat Majapahit
diiringi raja Palembang, Jambi
dan Lingga.
Melaka dengan China
Yin Ching melawat Melaka
Dagangan dan diplomatik.
Perlindungan drp China.
Melaka dengan Siam;
Bermula dgn diplomatik.
Tun Telanai & Menteri Jana
Putera ke Siam
Siam bekal kayu jati, beras dan
makanan ke Melaka.
Melaka - Ryukyu (Jepun)
perdagangan & diplomatik.
Sultan Mansor Shah kirim
surat kepada raja Ryukyuberitahu tingkahlaku pedagang
Ryukyu langgar undang
Raja Ryukyu balas surat bukti sanjung kedaulatan &
peraturan
Melaka dengan Gujerat
bentuk perdagangan
Gujerat bekalkan kain
Pedagang Gujerat sebarkan
agama Islam ke Melaka
Melaka- Tanah Arab
bentuk perdagangan.
Kembangkan agama Islam

(4) Pusat agama Islam

a) Kedatangan agama Islam
1. Kedah - penemuan batu nisan
di Tanjung Inggeris, Kedah.
2. Terengganu - batu bersurat di
Kuala Berang
3. Melaka - Megat Iskandar Shah
memeluk agama Islam
b) Cara Islam ke Melaka
1. Megat Iskandar Shah kahwini
puteri raja Pasai
2. Menurut Hikayat Pasai dan
Bustanus
Salatin,
Islam
disebarkan ke Melaka melalui
mubaligh Arab (Syeikh Abdul
Aziz dari Makkah)
3. Syeikh Abdul Aziz islamkan
Raja Sri Maharaja, pembesar
dan rakyat Melaka.
4. Sifat agama Islam toleransi,
adil dan rasional
c) Melaka pusat Islam
1. Pertemuan ulama
2. Ulama menjadi guru

Page 1

3.
4.

5.
6.
7.
8.

10.
d)
1.
2.
3.
4.

5.
6.

e)
1.
2.
3.
4.
5.
6.

7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
(5)
a)
1.
2.

Nota Kilat
Pendakwah tempatan sebarkan
Islam
Sultan Melaka terima baik
agama Islam - diikuti oleh
pembesar dan rakyat jelata
un Bija Wangsa ke Pasai untuk
bertanyakan hal agama.
Muzaffar
Shah
wujudkan
masjid, madrasah dan surau
Ahli tasawuf - Abdul Karim karang kitab Insan al-Kamil.
Istana - tempat menterjemah,
simpan kitab agama dan
perpustakaan
Kitab terjemahan - Hikayat
Amir Hamzah dan Hikayat
Muhammad Ali Hanapiah.
musyawarah dlm pentadbiran.
Cara sebarkan agama Islam
Pedagang asing peluk Islam.
Apabila pulang, sebarkan
Tentera upahan Jawa memeluk
agama Islam pulang sebarkan
Raja negeri jajahan memeluk
agama Islam
Mubaligh, ulama & sufi
sebarkan Islam ke Jawa,
Kalimantan & selatan Filipina.
Berdakwah secara berhemah
Perkahwinan puteri Mansor
Shah dgn putera Raja Siak agama Islam ke Siak.
Sul. Alauddin hantar ahli
agama ajar agama kpd raja
Pahang, Kampar, Inderagiri.
Kesan kedatangan agama
Institusi kesultanan
devaraja dimansuhkan.
Raja bergelar sultan
Sultan Muhammad Shah - raja
pertama guna gelaran sultan.
Ulama menasihati sultan
Undang
fikah
pengaruhi
Hukum Kanun Melaka &
Undang-undang Laut
Masjid &madrasah - pengajian
agama Islam.
Pengajian al-Quran Bah. Melayu - lingua franca.
Tulisan jawi
Agama Islam pengaruhi budaya
Pengaruh pada bidang seni
Tulisan khat & ukiran corak
bunga dan geometri
ayat al-Quran & hadis dalam
ukiran dan penulisan.
upacara khatam al-Quran
majlis kesyukuran
kenduri arwah.
Pusat kegiatan ilmu
Istana - kegiatan intelektual
Tempat kumpul cerdik pandai
Tugas jurutulis

Sejarah Tingkatan 1-Bab 5

i. karang surat rasmi raja
ii. Gubal perjanjian
iii. Guru kepada anak-anak raja.
3. Tugas pengarang
i. karang sejarah
ii. hasilkan kesusasteraan
iii. susun salasilah raja
iv. catat diari istana.
4. Tugas ulama
i. tulis kitab
ii. terjemah kitab agama Islam.
5. Gol cerdik kuasai bahasa asing
6. menterjemah dan menyadur
karya sastera Arab dan Parsi
7. Karya memberi pengajaran.
8. Karya perantaraan penyebaran
9. Karya undang- Kanun Melaka
dan undang Laut Melaka.
10. Hukum Kanun Melaka
i. digubal ms Sul Muhammad
ii. dilengkap ms Sul Muzaffar
iii. disusun ms Sul Mahmud
11. Istana - tempat simpan buku
dan penulis
12. Istana - tempat perbincangan
dan perdebatan spt bahaskan
kitab Darul Manzum
13. B. Melayu ilmu pengetahuan,
persuratan dan perantaraan
14. Tulisan jawi guna huruf Arab
(6) Perluasan Kuasa
a) Cara perluasan kuasa Melaka.
1. Penaklukan kampar & Pahang.
2. Jamin
keselamatan,
kemakmuran dan
keutuhan
kerajaan Melaka.
3. kebijaksanaan sultan mengatur
strategi
4. bantuan askar Melaka
5. Pemerintah yang rela bernaung
di bawah kerajaan Melaka
seperti Jambi dan Lingga.
6. Raja-raja di bawah naungan
Melaka ditabalkan oleh sultan
Melaka.
7. Perluasan
kuasa
melalui
perkahwinan politik
8. Melaka bantu Sultan Zainal
Abidin dari Pasai hadapi
masalah pertelingkahan takhta.
9. Melaka bantu Pasai kalahkan
kerajaan Aru
b) Kebijaksanaan pemimpin
Sultan Muzaffar Shah
1. Kuasai Pahang, Inderagiri dan
Kampar.
2. Hantar Tun Perak menghadapi
serangan Siam
3. Jalin hubungan diplomatik
dengan China.

www.arenasejarah.com Disediakan Oleh Cikgu Khoo

4.

Selesaikan masalah perbalahan

antara orang Melayu dan orang
India-Muslim di istana
Sultan Mansur Shah
1. Kuasai Bernam dan Perak serta
Siak
2. Halang Pahang, Inderagiri dan
Kampar drp membebaskan diri
daripada Melaka.
Sultan Alauddin Riayat Shah
1. Warak dan gagah.
2. Pentingkan pentadbiran
3. Pentingkan keamanan negara.
4. Menyamar sebagai rakyat biasa
5. Tumpuan perluasan kuasa.
6. Bijak memilih hulubalang.
Laksamana
Hang
Tuah
berperang dengan Aru. .
Bendahara Tun Perak
1. Pembesar berwibawa.
2. Halang serangan Siam ketika
menjadi penghulu Klang.
3. Arahkan pengikut membawa
keluarga - menaikkan semangat
tentera
4. Siam menyerang Melaka.
5. Arah askar guna perahu kecil
sebagai muslihat perang.
6. ikat jamung (suluh api) di
pokok bakau. Tentera Siam
sangka tentera Melaka ramai.
7. Kuasai Pahang yang berada di
bawah penguasaan Melaka.
8. Setia kpd Sul. Melaka.
9. Anaknya Tun Besar dibunuh
oleh putera Sultan Mansor
Shah iaitu Raja Muhammad,
beliau tidak menuntut bela.
10. Minta Sultan Mansor Shah
tidak
melantik
Raja
Muhammad - tapi dihantar ke
Pahang menjadi raja.
c) Kesan perluasan kuasa
1. Terima ufti dlm bentuk wang,
barangan dan ketenteraan.
2. Klang, Bernam, Perak dan
Jugra beri ufti - 40 ribu calains
(wang timah)
3. Kampar, Inderagiri dan Pahang
- 40 kati emas setahun.
4. Rokan, Lingga, Rupat dan
Tunggal beri ufti - 40 buah
perahu dan lancara bersama
hulubalang.
5. Barangan
daripada negeri
jajahan dan naungan Melaka.
6. kembangkan
agama
ke
kawasan taklukan
7. Bentuk empayar luas
8. Sebab kejayaan Melaka
i. pemimpin bijak
ii. pemimpin berwawasan
iii. sokongan rakyat

Page 2

Nota Kilat
iv. tentera gagah dan setia
(7) Rumusan
1. Berbangga kejayaan Melaka.
2.
Usaha
pemimpin
bawa
kegemilangan Melaka

www.arenasejarah.com Disediakan Oleh Cikgu Khoo

Sejarah Tingkatan 1-Bab 5

Page 3