Bab 4.pondasi Langsung
Bab 4.pondasi Langsung
PONDASI LANGSUNG
I 2003
Pondasi1
PONDASI LANGSUNG
PONDASI DANGKAL (SHALLOW FOUNDATION)
PONDASI TAPAK (SPREAD FUNDATION)
I 2003
Pondasi1
PONDASI LANGSUNG
t tn ;
2. Akibat Muatan Sementara :
t t.s
1
t.s 1 . t.n
2
Ilustrasi :
Suatu pondasi langsung yang memikul beban
vertikal, gaya horisontal ataupun momen, maka
beban tersebut dengan perantara pondasi akan
menekan tanah di bawah pondasi
Tekanan tanah yang terjadi ini akan dilawan oleh
kemampuan tanah yang dinyatakan dengan
tegangan ijin tanah (aksi = reaksi)
I 2003
Pondasi1
Bentuk segi
empat
Bentuk
lingkaran
Bentuk
trapesium
I 2003
Pondasi1
y
x
I 2003
Pondasi1
q total = q1 + q2 + q3
q1= t/m2
q2
h1, t
q3
h2, bt
I 2003
Pondasi1
4. Momen
5. Gaya Horisontal
H
h
H
M= H.h
I 2003
Pondasi1
M = H.h
M
s
2.
min
max
min
=0
max
tarik (-)
tekan (+)
I 2003
Pondasi1
A = bx.by
M
S min
by
a)
bx
bx/3
b)
a(+
bx/3
bx & by
a(
+)
b(+)
b(-)
V
V
( tekan )
A bx . by
1 1
R b y . ( .b x ). b
2 2
1
R b x .b y . b
4
2/3.(1/2 bx)=bx/3
a - b)
min
a + b)
max
bx
by
I 2003
Pondasi1
1
1
R .b x .b y . ; jarak dengan adalah 2. b x
b
4
3
R(-)
R()
2
Momen Kopel R. b x momen luar
3
Rumus keseimbangan : v 0; M 0
1
2
M
M b x .b y .
bx 0
b3
b
1 2
4
b x .b y
6
1
karena W b 2x .b y
6
M
(maximum & minimum oleh Momen saja)
b
W
V M
V
M
A W b x .b y 1 b 2 .b
x
y
6
V M
V
M
Kanan max.
A W b x .b y 1 b 2 .b
x
y
6
ext.
Kiri min.
V M
V
M
A W b x .b y 1 b 2 .b
x
y
6
max. t
min 0
I 2003
Pondasi1
V M
ext. (q)
A W
Muatan v exentris
e
V
M=V.e
o
bx
bx
I 2003
Pondasi1
H
h V
V
M = H.h
H
Rumus yang dipakai tetap sama
h
V M (q)
ext A HW
M =bila
H.h :
M = V.e, maka :
I 2003
Pondasi1
V V.e V (1 6.e)
ext bx.b y 1 2
b
b .b b x .b y
x
x
y
6
syarat max t ;
min
0;
V (1 6.e) 0
min b .b
b
x y
x
V (1 6.e) 0
min b .b
b
x y
x
V.b 2
x.by V.6.e .bx.by
bx 6.e e 1 bx
6
V V.6.e
b .b b 2 .b
x y x y
bx/3
I 2003
Pondasi1
bx/6
Bila e 1 bx
6
bx/6
inti
min>
min=
0
V
rata - rata bx.by
min
Bila; e 1 bx ;
6
max ;
t
max
V (1 6.e)
ext b .b
b
x y
x
max
min
6.1 b
x
V
6
max
(1
) 2. V
b .b
b
b .b
x y
x
x y
max 2.
rata -rata
Bila e 1 bx , maka
V (1 6.e);
0 (tarik)
min b .b
min
6
b
x y
x
I 2003
Pondasi1
maka rumus :
V (1 6.e );
min b .b
b
x y
x
(bx/2- e)
berapakah :
max =.. ?
(1/6bx) (1/6bx)
bx
(bx-x)
min<
0
min=
0
X efektif
V=R
max
Dasar perhitungan :
dengan
keseimbangan
a). V = 0
b).
I 2003
a) V 0;
Pondasi1
max
b)
1
R b y .luas diagram b y . .x. max V
2
2V
M 0;
I 2003
Pondasi1
y
Mx
o
by
bx
My
M .x
M
.y
V x y
A I
I
x
y
M
M
V x y
A I
I
x
y
y
x
M
M
y
V
x
Dimana :
A W W
x
y 2]
= tegangan kontak [kg/cm2 atau
t/m
I 2003
Pondasi1
M.y
-x1
+x2
Untuk
pondasi
empat
y :
by
My
bx
M
V
y
A I
y
x
segi
bila x 1.bx
2
1 .b3 .b
x y
Wy y 12
1 .b
X
2 x
1 b2
x.b y
6
I
I y 1 b3
.b y
x
12
x 1 bx ()
2
M. 1 b
2 x V M
max V
bx.b y 1 b3 .b
1 b 2 .b
b .b
x y
12 x y
6 x y
M. 1 b
2 x V M
V
min bx.b y 1 3
1 b 2 .b
b .b
b .b
x
y
12 x y
6 x y
Momen yang
I 2003
lurus sb-x
Pondasi1
max
max
Mx
o
Ada V centris
dan Mx
tegak lurus sb-x
dan
sejajar Vsb-y
M
x
ext A W
x
M
V
x
min
min
1 b 2 .b
b .b
x y
y x
bx
6
6.e
Syarat : max t
V
y)
(1
ext b .b
b
1
x y
y
min 0 e y b y
6
Prinsipnya analog dengan V centris dan
M y tegak lurus sb - y dan sejajar sb - x
by
ext
6.e x
V
(1
)
b x .b y
bx
I 2003
Pondasi1
y
1
max
2
Mx
My
by
3
min
1. V centris
menyebabkan
tekanan tanah
merata pada setiap
tempat didasar
pondasi :
V
b .b
x y
bx
1 b 2 .b
6 x y
y
W
y
dan
Wy 1 b2x.b y
6
I 2003
Pondasi1
M
M
x
x
1 b 2 .b
W
x
6 y x
Wx 1 b2
y.bx
6
M
M
V
y
x
ext b .b
1 b 2 .b
1 b 2 .b
x y
6 x y 6 y x
M
M
V
y
x
max
1 b 2 .b
1 b 2 .b
t
b .b
x y
6 x y 6 y x
dititik - 2
M
M
V
y
x 0
min b .b
1 b 2 .b
1 b 2 .b
x y
6 x y 6 y x
dititik 3
M
M
V
y
Rumus Umum :
x
ext A W
W
y
x
I 2003
Pondasi1
M .x M .y
V
y
by/2
Mx
My
by/6
by/6
by/2
bx/6 bx/6
bx/2
bx/2
My
1
bx
V
6
Mx 1
x
ey
by
V
6
Bila V diluar Inti misal di A;
Untuk : min 0
ex
1
ex bx
6
1
ey b y ,
6
maka min 0
Rumus tersebut diatas tidak berlaku lagi
ey
My
e
ex
Mx = V.ex
M
My = V.ey
Bentuk Umum ;
1. Cari pusat berat alas pondasi O
2. Tarik salib sumbu melalui 0 , sb-x & sb-y
3. Hitung momen Inertia Iy & Ix
4. Dimana posisi V;
centris ex = 0 , ey = 0
excentris ex 0 , ey 0
5. Hitung momen yang timbul bila excentris
Masukkan rumus
umum
M .x M .y
V
y x
(x, y) b .b
I
I
x y
y
x
.. . . . . . .. .. ..
Plat datar
kolom
.. .. .. .. .. .. ..
Plat miring
Kolom
Kolom
Balok Rib
Plat
datar
Penebalan
plat
Balok Rib
Tujuan
Penebalan
mencegah
bahaya
ponds
Plat datar
I 2003
Pondasi1
M
V
ext A
I
y
M.x
V
max
max
(q)
t
A
Iy
M.x
V
max (q) 0
atau :
min A
I
y
b
2V
max
; x 3( x e); jika e 1 bx
t
b
2
6
x
3b ( e)
y 2
Pondasi1
I 2003Dua arah:
M
M
V
y
x (q)
ext A W
W
y
x
Momen 2 arah:
sb - y M y
sb - x M x
M
M
V
y
x
max
(q)
t
A W
W
y
x
M
M
V
y
x (q) 0
min A W
W
y
x
M .x M .y
V
y x (q)
(x, y) A
I
I
y
x
1 2
Wy b x .b y
6
1 2
Wx b y .b x
6
1 3
Iy
b x .b y
12
1 3
Ix
b y .bx
12
I 2003
Pondasi1
Penerapan Rumus:
Luas pondasi
Dimensi/tebal
V M
t
A W
Luas Pondasi :
m.s 1,5. t
Contoh :
I 2003
Pondasi1
H
20 m
1m
kg
1,5
,
2
cm
bt
t
2,5 3
m
a. Muatan normal
- berat tugu : 2 x 2 x 20 x 2,5 = 200 ton
- muatan terbagi rata (q) : 1 x 2,5 = 2,5 t/m2
t 1,5
kg
t
15
cm 2
m2
P
t
q
A
200
15
2,5
A
P
200
Luas pondasi (A)
16 m2
t
12,5
4m
4m
I 2003
Pondasi1
- Berat tugu G
= 200 t
- Berat pondasi = 4 x 4 x 2,5 = 40 t
V = 240 t
H
H = 10 % x G = 10 % x 200 = 20 t
V = 240 t
M = H x (h/2 + 1) = 20 x 11 = 220 tm
M 220
1
0,917 B 0,67
h/2
1
240
6
1
Rumus e B, maka max
6
2V
B
3.L( e)
2
2
36,93 t/m ts 1,5.15
2.240
4
3.4( 0,917)
2
36,93 t/m2 22,5 t/m 2
I 2003
Pondasi1
Berat Tugu
= 200 t
Berat Pondasi = 5 x 5 x 2,5 = 62,5 t
V = 262,5 t
Rumus
max
220
1
0,838 B 0,67
262,5
6
1
2V
e B, maka max
B
6
3.L( e)
2
2.262,5
OK.
Contoh 2 :
I 2003
Pondasi1
P1
P2
a =4 m
0,90 m
0,60 m
t
bt 2,50 3 ;
m
t
t 1,60 3
m
normal
kg
2 2
cm
Jawab :
normal
kg
2 2 20 ton/m 2
cm
M = 5 x 4 = 20 tm
- Letak Resultante terhadap as kolom (e1) = M/V
e1 = 20/65 = 0,31 m ( dikanan as kolom)
- Akibat muatan normal, dibuat agar Resultante V centris
terhadap pusat berat alas pondasi o, ini berarti bahwa o
dibuat persis 0,31 m dikanan as kolom
As kolom
I 2003
Pondasi1
.o
A W
_
V
ext
(q ) t
A
65
20
2,94
A
65
A
3,81 m2
17,06
A BxL B L
ext
e1=0,31 m
3,81
1,95 m B 2m
Pondasi1
ext
V M
87
1,03
(q )
2,94
A W
2x2 1
2x2 2
6
_
3 B
y 1 x 1 (q)
(x , y ) A
I
I
1 1
y
x
Syarat :
M, M
y
Xi, Yi
( +, - )
( +, - )
_
max
t
0
min
Langkah-langkah :
a) Cari pusat berat alas pondasi O, dengan cari statis
momen luasan bidang
b) Tarik sb-x & sb-y melalui titik O
c) Hitung V, My, Mx, (semuanya dihitung terhadap titik O
sb-x & sb-y
d). Hitung Momen Inertia bidang tersebut terhadap
sb-x
Ix
sb-y
Iy
e). Tetapkan titik yang akan ditinjau tegangan tanah yang
terjadi (Xi, Yi)
f). Ingat tanda (+, -)
g). Bisa saja V exentris (e) terhadap O juga berat yang
lain
Contoh soal :
.
I 2003
Pondasi1
2m
y
1m
pondasi
B
3m
.
C
0,5 m
2,5 m -
bt
=2,50 t/m3
Hitung :
3m
Jawab :
a). Letak titik berat alas pondasi O
O(Xo,Yo) ; Xo, dihitung dari sisi kanan
Yo, dihitung dari sisi atas
max
dan
min
- Luas pondasi : A = A1 A2
I 2003
Pondasi1
Xo = 1,559 m
Yo = 1,574 m
- Muatan kolom P = 270 ton (bila bekerja ditengah-tengah B/2 & L/2 = 1,5 m
dari sisi-sisi, maka akibat P = 270 ton ada momen terhadap O
ex = 1,559-1,5 = 0,059 m (dikanan O)
ex = 1,574-1,5 = 0,074 m (diatas O)
My = P.ex = 270 . 0,059 = + 15,93 tm
Mx = P.ey = 270 . 0,074 = + 19,98 tm
Muatan terbagi rata (q) = 0,8 . 2,5 = 2 t/m2 ( berat pondasi)
-Tinjau titik-titik :
I 2003
Pondasi1
- Momen Inertia :
1
1
3.33 3.3.(0,059) 2
.0,5.(1) 3 0,5.1.(1,059) 2 6,179 m 4
12
12
1
1
I x 3.33 3.3.(0,074) 2
.1.(0,5) 3 0,5.1.(1,324) 2 5,91 m 4
12
12