AHRET GNNE MAN

117

1. CLT

AHRET GNNE MAN

Bakara / 4. Yine onlar, sana indirilene ve senden nce indirilene iman ederler; ahiret gnne de kesinkes
inanrlar.

Bakara / 46. Onlar, kesinlikle Rablerine kavuacaklarn ve O'na dneceklerini dnen ve bunu kabullenen
kimselerdir.

Al-i mran / 9. Rabbimiz! Gelmesinde phe edilmeyen bir gnde, insanlar mutlaka toplayacak olan sensin. Allah
asla sznden dnmez.

Bakara / 177. yilik, yzlerinizi dou ve bat tarafna evirmeniz deildir. Asl iyilik, o kimsenin yaptdr ki,
Allah'a, ahiret gnne, meleklere, kitaplara, peygamberlere inanr. (Allah'n rzasn gzeterek) yaknlara, yetimlere,
yoksullara, yolda kalmlara, dilenenlere ve klelere sevdii maldan harcar, namaz klar, zekt verir. Antlama yapt
zaman szlerini yerine getirir. Sknt, hastalk ve sava zamanlarnda sabreder. te doru olanlar, bu vasflar
!tayanlardr. Mttakler ancak onlardr

Rum / 19. lden diriyi, diriden de ly O karyor; yeryzn lmnn ardndan O canlandryor. te siz de
(kabirlerinizden) byle karlacaksnz.

Rum / 50. Allah'n rahmetinin eserlerine bir bak: Arz, lmnn ardndan nasl diriltiyor! phesiz O, lleri de
mutlaka diriltecektir. O, her eye kadirdir.

117

MENBA
1. CLT
HADS...
* Eb Hreyre radiya'llhu anh'den:
yle demitir: (Bir def'a) teki, beriki: "Y Reslllh, Kymet
gnnde biz Rabbimizi grecek miyiz?" diye sordular. (Aleyhi's-salt ve's-selm Efendimiz Hazretleri de
mukbeleten): "Ayn on drdnc gecesi r'yete mni' hibir bulut yokken Kamer(i grmek hussun)da ek ve ihtilf
eder misiniz?" diye sul buyurdu. "Hayr, y Reslllh (bunda ihtilf etmeyiz)" denince tekrar: "Ya, r'yete mni' hibir
bulut yokken Gne (i grebileceiniz) de ek ve ihtilf eder misiniz?" diye sul buyurdu. (Yine): "Hayr, y Reslllh.
(Bunda da ihtilf etmeyiz)" denince buyurdu ki: te O'nu siz byle (ak) greceksiniz.
Kymet gnnde ns harolunacak (yni bir araya toplanacak. Rabbimiz Tela ve Tekaddes Hazretleri): "Her kim
her neye tapyor idiyse onun ardna dsn" buyuracak. (Yhud Hakk'n emriyle bu sz diyen diyecek.) Artk kimi
ems'in, kimi Kamer'in, kimi tutlarn ardna d(p gid)ecek. Yalnz bu mmet, ilerinde mnfklar da olduu halde
(yerinde durup) kalacak. Allah (Tebreke ve Tel Hazretleri) onlara (evvelce tandklarndan baka bir srette) gelip:
"Ben sizin Rabbinizim" buyuracak. Onlar (Rabb-i Mteallerini o tecell ile tanyamyacaklar iin: "Sen'den Allh'a
snrz.) Rabbimiz bize gelinceye kadar bizim yerimiz burasdr. (Yerimizden ayrlmayz). Rabbimiz bize geldiinde biz
O'nu tanrz" diyecekler.
Allhu Azze ve Celle (Hazretleri) onlara (Bu def'a tandklar srette) gelip: "Ben Rabbinizim" buyuracak. Onlar
da: "(El-Hak) Sen bizim Rabbimizsin" diyecekler. Ve Allhu Tel(nn) onlar da'vet buyur(mas zerine ona tbi'
ola)cak(lar). Cehennem'in de (tam) ortasna Srt (yni kpr) kurulur. mmetini (onun stnden) en evvel geirecek
ben olacam. O gn Rsl(-i Kirm) dan baka hibir kimse (hevl ve dehet dolaysiyle) tekellm edemez. Rsl(-i

= ) lh, selmet ver, selmet ver" (den ibret) olacaktr.
dikenlerine benzer engeller vardr. Sa'dn dikenlerini (hi) grmlnz var m? -Evet

Kirm)n da o gnk kelm

Cehennem'de sa'dn
(vardr.)- te bu engeller sa'dn dikenlerine benzer. Ancak u var ki, ne kadar byk olduklarn yalnz Allhu Tel
bilir. te bunlar ns (kt) amellerinden dolay kapp alrlar. Kimi (kt) ameli dolaysiyle helk olur. Kimi hardal gibi
ezim ezim ezildikten sonra necat bulur. Nihyet Allhu Tel ehl-i nrdan her kimlere rahmet buyurmay dilemise
(onlar karacak. Dnyda iken) Allh'a ibdet etmi olanlar karmalarn meleklere emredecek, onlar da onlar
karacaktr. (Melekler) onlar sr- scddan (yni secde a'zlarndaki izlerden) tanyacaklardr. Ve (ite onlar ylece)
karlacaklardr. Allhu Tel eser-i scdu ye(yip mahvet)meyi nr(- Cahm)e harm klmtr. Binenaleyh demolunun btnn (Cehennem) ate(i) yer de yalnz eser-i scdu yiyemez. Bunlar ateten kavrulup kapkara olarak
karlacaklar. zerlerine b- hayt dklecek de seyl uranda biten yabn reyhan tohumlar nasl (abuk) biterse
(yeniden) ylece biteceklerdir. Sonra Allh(u Tel ve Tekaddes Hazretleri) kullar arasnda (hkm ve) kazy hitma
erdirir. (Ancak) Cennet ile Cehennem arasnda yz atee dnk bir kimse kalr ki, o, Cennet'e girecek ehl-i nrn
sonuncusu olacaktr. (O kimse): "Y Rab, yzm (u) ateden dndr. Kokusu beni zehirleyip duruyor, yaln beni
yakp duruyor" diyecek. (Adamcaz mtemdiyen du ve niyazda bulunacak.

Sonunda Hak Tel) ona buyuracak ki: "Bu senin dediin yaplacak olursa acab baka ey (daha) istemiyecek
misin?" O ise: "(Cell ve) zzetine kasem olsun ki, hayr!" diyecek. Ve Allhu Tel'ya meiyyet-i lhiyyesi taallk eden
ahd msk verecek, (ondan sonra) Allhu Tel onun yzn Cehennem cihetinden (Cennet tarafna) evirecek.
Yzn Cennet'e doru dndrnce Cennet'in gzelliini grecek. (Lkin ibtid talebden hay edip) Allh'n diledii
kadar (bir mddet) skt ettikten sonra: "Y Rabb, beni Cennet'in kapsnayanatr" diyecek. Allhu Tel da: "Evvelce
istediinden baka (hi) bir ey istemiyeceine ahd msk vermi deil miydin?" diye (kendisini ilzm ede)cek. O da:
"Y Rabb, mahlktnn en bedbaht ben olmayaym" cevbn verecek. Bunun zerine (yine) Allhu Tel: "Bunu (da)
sana verirsem baka bir ey istemiyecek misin?" diyecek. O da: "(Cell ve) zzetine kasem olsun ki, hayr. Bundan
baka (hi) bir ey isteyecek deilim" cevbn verecek. Ve Rabb(- Cell) ine diledii ahd msk verdikten sonra
Rabb (Tel ve Tekaddes Hazretleri) onu Cennet'in kapsna yanadracak. (O kimse) Cennet kapsna varp da ondaki
revnak ve letfeti ve iindeki nadret ve srru grnce (yine utanp) Allh'n diledii kadar (bir mddet) skt edecek
Sonra: "Y Rabb, beni ieriye sok" diyecek.
Allah (Azze ve Celle) de: "Allah lyn versin behey dem-olu, sen ne sznde durmaz kimsesin! Sen
verdiimden baka (hi) bir ey istemiyeceine (daha evvel) ahd msk vermi deil mi idin?" buyuracak. O da: "Y
Rabb, (demek ki) mahlktnn en bedbaht ben olacam" diyecek. (Bu sz zerine ve du ve niyzn tekrr ede ede
nihyet) Allhu Tel ona glecek. Ve Cennet'e girmesine izin verecek. (Oraya alrken de) ona: "Temenn et"
buyuracak. O da (uzun boylu) temenn (ler) de bulunacak. Nihyet dilekleri kesilince Allhu Tel: "(Bunlardan baka)
unu da, bunu da, unu da, bunu da iste" buyuracak ki, (istenecek eyleri) Rabb'i (Tel ve Tekaddes Hazretleri
muttasl) aklna getirecek. Nihyet (bu trl) dileklerinin kffesi de kesilince Allhu Tel: "Bunlarn hepsi ve bir o
kadar dahas (hep) senindir" buyuracaktr.
-(Hadsi Eb Hreyre'den rivyet edenlerden biri olan At' b. Yezd-i Leys der ki: Eb Hreyre bunu rivyet
ederken Eb Sad-i Hudr de oturuyor ve Eb Hreyre'nin dediklerinden hi bir eyi tayre lzum grmyordu. T:
"Bunlarn hepsi ve bir o kadar dahs hep senindir" szne gelince) Eb Sad-i Hudr (radiya'llhu anh) Eb Hreyre
radiya'llhu anh'e: "Reslullh salla'llhu aleyhi ve sellem, Allah (Azze ve Cell): 'Bunlar(n hepsi) ve daha on misli
senindir.' buyuracaktr, demiti" dedi. Eb Hreyre: yanatr" diyecek. Allhu Tel da: "Evvelce istediinden baka
(hi) bir ey istemiyeceine ahd msk vermi deil miydin?" diye (kendisini ilzm ede)cek. O da: "Y Rabb,
mahlktnn en bedbaht ben olmayaym" cevbn verecek. Bunun zerine (yine) Allhu Tel: "Bunu (da) sana
verirsem baka bir ey istemiyecek misin?" diyecek. O da: "(Cell ve) zzetine kasem olsun ki, hayr. Bundan baka
(hi) bir ey isteyecek deilim" cevbn verecek. Ve Rabb(- Cell) ine diledii ahd msk verdikten sonra Rabb
(Tel ve Tekaddes Hazretleri) onu Cennet'in kapsna yanadracak. (O kimse) Cennet kapsna varp da ondaki revnak
ve letfeti ve iindeki nadret ve srru grnce (yine utanp) Allh'n diledii kadar (bir mddet) skt edecek Sonra:
"Y Rabb, beni ieriye sok" diyecek. Allah (Azze ve Celle) de: "Allah lyn versin behey dem-olu, sen ne sznde
durmaz kimsesin! Sen verdiimden baka (hi) bir ey istemiyeceine (daha evvel) ahd msk vermi deil mi idin?"
buyuracak. O da: "Y Rabb, (demek ki) mahlktnn en bedbaht ben olacam" diyecek. (Bu sz zerine ve du ve
niyzn tekrr ede ede nihyet) Allhu Tel ona glecek. Ve Cennet'e girmesine izin verecek. (Oraya alrken de) ona:
"Temenn et" buyuracak. O da (uzun boylu) temenn (ler) de bulunacak. Nihyet dilekleri kesilince Allhu Tel:
"(Bunlardan baka) unu da, bunu da, unu da, bunu da iste" buyuracak ki, (istenecek eyleri) Rabb'i (Tel ve

118

1. CLT

AHRET GNNE MAN

119

Tekaddes Hazretleri muttasl) aklna getirecek. Nihyet (bu trl) dileklerinin kffesi de kesilince Allhu Tel:
"Bunlarn hepsi ve bir o kadar dahas (hep) senindir" buyuracaktr.
* bn-i Abbs radiya'llhu anhum'dan rivyete gre, Neb salla'llhu aleyhi ve sellem:
"Siz (kabirden
kalktnzda) ayanz plak, vcdnz uryn, (anadan doma) erlik yeriniz snnetsiz olarak harolunacaksnz!"
buyurmu. Sonra Reslullh: "Kymet koptuu gn biz, gk (tabakalarn) , kitaplar iinde defter (yapraklar) drer
gibi dreceiz. (nsanlar da) ilk yaratmaa baladmz gibi va'dettiimiz vechile ide edeceiz. phesiz biz
(va'dimizi) yaparz." (Melindeki yeti okudu. Ve (yle dedi:) Kymet gn (Peygamberlerden) ilk elbse giydirilen kii
(en byk babam) brhm'dir. Yine Kymet gn Ashbmdan bz kimseler (yakalanp) sol tarafa (Cehennem
tarafna) gtrlrler. Hemen ben: onlar benim Ashbmdr, (brakn) diye sesleneceim de bana: Y Muhammed! Emn
ol ki, sen bunlardan ayrldndanberi onlar kelerine basarak geri dnm mrtedlerdir! diye cevap verilecektir. Ben
de Allh'n slih kulu ve Peygamberi (s bn-i Meryem) in dedii gibi (yle) diyeceim:
- Y Rab! Bunlarn ilerinde
bulunduum mddete zerlerine hid ve nigehbn oldum. Beni sen veft ettirince, onlar zerine yalnz Sen murkp
oldun. Essen Sen Rabbm, her ey'e hitsin! Eer onlara azb edersen, phesiz onlar Sen'in kullarndr; eer
mafiret edersen yine phesiz Sen Azz'sin, (ne dilersen yaparsn sana g deildir) Hakm'sin (dilne yaparsn!).
* Sehl bn-i Sa'd radiya'llahu anh'den Neb Salla'llahu aleyhi ve sellem'in yle buyurduunu iittim, dedii
rivyet olunmutur: Kymet gn insanlar beyaz, duru beyaz ve kepekten arnm undan ma'ml rek gibi bir sha
zerinde har olunurlar. Sehl bn-i Sa'in, yhut baka birisinin rivyetine gre: O shada bir kimseye dellet edecek
(yol gsterecek da, ta gibi) nine de yok.
* Eb Hreyre radiya'llahu anh'den rivyete gre, Neb Salla'llahu aleyhi ve sellem yle buyurmutur: nsanlar
(dnynn son deminde) frka olarak harolunurlar. Birinci frka mstakbel hayt zliyen, (geride kalan dny
haytndan) nefret eden zmredir, (bunlar zd ve rhileleri bol olanlardr). kinci frka ikisi bir deve, bir deve,
drd bir deve, onu bir deve zerinde sevk olunurlar. Bunlarn bakyesini (ki, nc frkadr) bir ate haredip toplar.
Onlar nerede istirahat ederlerse o ate de berber istirahat eder, onlarn geceledikleri yerde onlarla berber geceler,
onlarn sabahladklar yerde birlik sabahlar ve onlarla berber yryp onlarn akamladklar yerde berber akamlar
* 'ie radiya'llahu anh'dan rivyete gre, Reslu'llah Salla'llahu aleyhi ve sellem: nsanlar ayakkabsz, vcdu
plak ve (ilk yaradllar gibi) snnetsiz harolunacaklar buyurdu. Ben de: Y Resla'llah! Erkek, kadn berber mi?
Bunlar birbirlerine (edeb yerlerine) bakarlar, dedim. Resl-i Ekrem: Y ie! Hair ii ok gtr, insanlarn birbirlerine
bakmalarna msit deildir, buyurdu.

TEFSR...

Bakara / 4. Yine onlar, sana indirilene ve senden nce indirilene iman ederler; ahiret gnne de kesinkes
inanrlar.
...Gerekten
"Ahirete ait kuvvetli bilgi sahibi olacak olanlar da ancak bunlardr, bu genie imana sahip
olanlardr." Mesela "Hazreti Musa peygamberdi ama, sa deildi; Tevrat, Allah'n kitabdr, ncil deildir; yahut Musa ve
sa (a.s.) peygamber idiler, ama -h- Muhammed (s.a.v.) deildir; olsa bile bizim deil, Araplar'n peygamberidir;
Tevrat ve ncil Allah'n kitabdrlar, fakat Kur'n deildir." gibi szlerle Allah'n peygamberlerini farkl gren, kimine
inanp kimine inanmayarak Muhammed (s.a.v.)'in peygamberliini ve ona inen Kitap ve dini tanmayanlarn ahiret
hakknda birtakm zanlar, baz kanaatlar bulunsa bile yaknleri (kuvvetli bilgileri) yoktur. Geri her felsefede, her dinde
bir ahiret fikri vardr. Fakat bunlarn ou delilsiz birtakm emellerden, ideallerden ibaret kalr. nk meseleler ve
ahiret yolunun varlnn imkan akl ve kalp ile her zaman sabit olursa da, gereklemesinde akl delil, varsaymlar ve
kalb temenniler yeterli deildir. O ancak Allah tarafndan gelen saygdeer peygamberlerin sadk haberleri ile
bilinebilecek gaybe dair haberlerdendir. Bunu sona erdiren ve tamamlayan ise peygamberlerin sonuncusu olan
Muhammed Mustafa (s.a.v.)'dr. u halde peygamberlere iman etmiyenlerin, ahirete doru imanlar olamayaca gibi,
gemi peygamberlere iman edenler bile son peygambere ve ona indirilen Kitap ve eriata iman etmedike, ahiret
hakkndaki iman ve kanaatleri yakn (kesinlik) derecesini bulamaz; hak vaka (olgu)ya uygun olamaz. Mesela
Yahudiler: "Cennete ancak yahudi olanlar girecektir." (Bakara, 2/111) ve "Bize cehennem atei olsa olsa sayl birka
gn dokunacaktr." (Bakara, 2/80) derler. Hristiyanlar da ayn sz kendileri hakknda sylerler. Kendilerinden
bakasna dnya ve ahirette hayat ve saadet hakk tanmazlar. Ve sonra cennetin nimetleri, dnya nimetleri cinsinden
midir? Devaml mdr, deil midir? O, bir ruhun ebed olmas meselesi, midir, deil midir? diye ihtilaf ederler.
Halbuki Allah' bir bilip, btn peygamberleri tasdik ve ahir zaman peygamberinin peygamberliine ve ona
indirilen Kitap ve eriate de iman ettikleri zaman ahs ve kiisel olan o gibi bozuk kanaatlar, geree uymayan
inanlar Muhammed (s.a.v.)'e ait teblilere imanla gider de, ahiret hakknda geree uygun kuvvetli bilgi elde ederler.
Dnya hak, ahiret de hak, hayat hak, lm ve kyamet de hak, ldkten sonra dirilmek de var. O da hak, hair
(kyamet gn toplanmak) hak, sual hak, hesab (hesaba ekilmek) hak, mzan (tart) hak, srat hak, sevap hak, kb
(ceza) hak, cennet hak, cehennem hak. Ve hepsinin stnde rdvan- ekber (en byk Allah rzas) ve Allah'n cemalini
grmek de hak, Allah'n izniyle mminlere efaat da hak; cennet ebed, cehennem de ebed. Bununla beraber o ebed
cehenneme girdikten sonra kurtulup kacak ve nihayet cennete gidecek olanlar da var. Ahiret nimetlerinde, dnya
nimetlerine benziyenler de var, dnyada grlmedik, iitilmedik, hatra gelmedik eyler de var. u fark ile ki, ahiret
nimetleri sonsuz ve elemsiz. Dnyann ilm kanunlar, ahiretin btn incelikleriyle ayrntlarn anlamaya elverili de
deil. Onu hakikatiyle bilmek, hakkn (gerein) temelini bilmeye baldr. lmin kanunlar, bize onun akla uymayan bir
imkanszlk olmadn ve nihayet mutlak bir gayb leminin bulunduunu ve bugnn her halde bir yarn olduunu ve
ona hazrlanmamzn gereini isbat eder ve anlatr. Fakat o yarnn nasl olacan ancak Allah bilir ve gaybtan haberi
olan erefli peygamberler haber verebilir.
"Ahiret" kelimesi esasen "hir" kelimesinin mennesi (diisi)dir ki, "son" ve "sonraki" mnsna sfat iken eriat
dilinde "ahiret yurdu" ve "ahiret hayat" ve "ahiretin ne'eti" tamlamalarnn hafifletilmii olarak isim olmutur. Kart

119

MENBA
1. CLT
olan "dnya" kelimesi de byledir. "Ahiret", kh "dnya" ve kh "l" (ilk) kelimesinin kart olarak kullanlr. Ahiret
yurdu tam bir hayat, ebedi hayattr. Tam hayat insanlarn kimisi yalnz akl ve ruhan kabul eder, kimisi de duygusal ve
cisman (bedene ait). Fakat gereini henz bilmediimiz hayatn bizce kemali (olgunluu), hem akl ve hem hiss
oluundadr. Kur'n'n bize bildirdii ahiret hayat ise "hayatn en mkemmeli" olduundan biz ona inanrz, felsef
derinlikleriyle uramay lzumsuz sayarz. Ben, "ben" dediim zaman ruh ve bedenimin birlii noktasna basyorum ve
hayat da bunda biliyorum. Gayb leminin bugnk grnen lemden sonsuz derecede geni ve mkemmel olduunu
bilyoruz ve her halde yarn iin daha stn bir hayatn muhakkak olduu kukusuzdur. Buna "acaba!" diyenler kalpleri
kr olanlardr. Maddemiz erir, genel maddeye karr; kuvvetimiz dalr, genel kuvvete karr, hepsi erir Hak Tel'ya
dner. nce Allah'tan kendime geldim, yine Allah'a gideceim. Gidersem, Rabbmn bir leminde daha niin kendime
gelemiyeyim? Niin rahmetlerine eremiyeyim? Hemen Cenab- Hak gzel sonular nasip etsin. Felsefenin, "olan yine
olacaktr" diyen "ttrat = uyum, ritim" kanunu, "illiyyet = nedensellik" kanunu bile bu kat' bilgimi zaruri klmaz m?
Peygamber efendimizden rivayet olunuyor ki yle buyurmular: "amak, btn amak ona ki Allah'n btn halkn
(yarattklarn) grp dururken Allah hakknda pheye der. una alr ki ilk douu tanr da, son douu inkr
eder. una da alr ki, her gn, her gece lp dirilip dururken ldkten sonra dirilmeyi ve kyameti inkr eder. una
da alr ki, cennete ve cennet nimetlerine inanr da yine aldatc dnya iin alr. una da alr ki, balangcnn
bulak bir nutfe (sperme), sonunun irkin bir le olduunu bilir de yine byklk taslar ve nr."
Bu hadis, ahiret hakknda ilim ve fen asndan balca iki gerei gsterir. Birincisi ilk dou ve son (dou)
deyimiyle, hem ahiretin gerekliine ve hem devamllk ve tekrar etme kanununa iarettir. kincisi d grn ile
uyku uyankl gsteren her gn, her gece lp dirilmek meselesidir ki hayatn hakikat ve ahiretin hakikat asndan
ok nemlidir. Biz her gn gdaya, uyuyup uyanmaya niin muhta oluyoruz? nk bedenimiz, bedenimizin ksmlar
her gn ve hatta her saat, her an devaml bir ekilde lyor ve yerine yenisi yaratlyor ve bu yaratl ii olurken biz
uyuyoruz. Bunun iin uyku sadece grnrde deil, gerekten de bir lm oluyor. kardmz btn salglarmz,
bedenimizin ksmlarnn cenazeleridir. Demek ki hayat, ancak benzerlerin yenilenmesi ile yeni yaratma sayesinde
devam ediyor. Devam eden nedir? Benim birliim nedir? Bu da bir ttrad (ritim) kanunu, benzeyi ve gelime
grntsdr. Bundan dolay, dnyaya ait hayatmn zaman, esasnda benim ruhumun ve cismimin sabit olmas deil,
Allah'n yaratmas ve bk klmasdr. Ve ite ahiret hayat da byledir.
"kn", yakn sahibi olmaktr. "kn", "istikn", "teyakkun", "yakn" hepsi bir mnya gelir. "Yakn", geree uygun
ve herhangi bir phe ile ortadan kalkmayacak ekilde ek ve pheden uzak olan sabit ve kesin bir inan demektir.
Dier bir deyile "yakn", ek ve phe bulunmayan kesin bilgi, phe karmayan ilim, bozulmas ihtimali olmayan
ilimdir. Bununla beraber "kalbin karar" anlamna da "yakn" denildii olur. "u anda phem yok ki bu byledir. imdi
ve ilerde phe edilmez bu byledir. Baka trl olmak mmkn deil, bu byledir." Bunun ne de yakn denilir fakat
asl "yakn" ikinci ile ncdr. Yani birinci tariftir. Allah'a ait ilme, "yakn" denilmez. Bunun iki sebebi vardr: Birincisi;
Allah'n isimleri ve sfatlar vahye dayanr. Kitap ve Snnet'te ise Allah'n ilmine "yakn" denildii grlmemitir. kincisi:
"Yakn" ve "kn" ek ve phe edilebilen eyler hakknda kullanlr. Bunun iin zorunlu bilgilere, yani apak olan
eylere, gn gibi aikar gereklere "yakn" denilemiyeceini syleyenler bile vardr. "Yakn"de istenilen ey, gereklik ve
phesizliktir. Fakat bu olayn zaruri olmas deil, ancak vki olmas arttr. u halde grlenler, tecrbe edilenler,
tevatrle nakledilenler ve doru istidlaller de yakn (kesinlik) ifade ederler. Baz Bat filozoflarnn iddia ettikleri gibi
"yakn" yalnz zarur ve huzur ilim demek deildir. Yaknin dereceleri vardr. Mesela matematik bilgileri, mantk bilimine
ait sonular yakn ve zarur olduu gibi, normal ve tecrbeye dayanan ilimler, tabiat ilimleri yannda Kimya ve Fizik
ilimleri zarur olmayarak yakndirler. Ancak bunlarn tecrbe edilmi olaylarndan yanl istidlaller ile sonu karlan
zel gr ve varsaymlarn hepsi yakn deildir. Ayn ekilde Hayat Bilgisi, Tb ve benzerleri henz yakn deildir. Bu
sebeplerden dolay uaklar yaparz, fakat bir imeni, bir bcei, serenin bir tyn yapamayz. Acaba mmkn deil
midir? Mmkn olmasayd vcuda gelmezdi. Allah Tel onlar ncelikle ve bizzat ve sonra maddeleri, tohumlar
araclyla yaratt gibi, bizim elimizle de yaratabilir. Nitekim peygamberlerin ellerinde yapabileceine dair rnekler de
gsterdiini Kur'n haber veriyor. "Benim iznimle amurdan ku eklinde bir ey yapyor, iine flyordun, benim
iznimle ku oluyordu." (Maide, 5/110). Bunun iin ilimler ve tabiat ilimleri, bizim, Allah'n kudreti hakkndaki kesin
inanmz ve imkann kendisi hususundaki imanmzn geniliini ykacak deil, kuvvetlendirip geniletecek deliller
kabul edilmek gerekir. Fenleri kendi snrlar iinde takip etmeli ve gelitirmeliyiz.
Fakat onlara inanrken, hibir zaman Allah'n kudretini terkettik, dnya ve ahireti bitirdik zannetmemeliyiz.
Normal yaknlere, zarur yaknleri feda etmemeliyiz. Biz var isek, bizim ilmimiz varsa, Allah Tel ve O'nun ilim ve
kudreti daha nce var. Bugnk grlen lem varsa, yarnki gayb lemi de tabiatyle vardr. Bugn olmayanlar, yarn
olur. Bugn inanmadklarmza yarn inanmak mecburiyetinde kalrz. Hi yanlmamak, hi amamak, sonsuz
mitsizlie dmemek istiyorsak hibir hadisenin ykamayaca, hibir pheciliin ykamayaca en hak ve en temelli
esaslara iman etmeliyiz ki, kesin iman dairemiz daralmasn; ilim ve fenni bomayalm; imkan sahasn kstlamayalm;
mmkne, imkansz demiyelim; hayr yerine erre komayalm; imknsz zannettiklerimizin imkann, hatta ortaya
kn grdmz zaman perian oluruz. Sudan ate, lden diri kar m? Allah'n izniyle kar. Hayat yaplr m?
Allah'n izniyle yaplr. Gklere klr m? Allah'n izniyle klr. Kabirde soru sorulur mu? Allah'n izniyle sorulur. len
dirilir mi? Allah'n izniyle dirilir. Fakat "ki kere iki, tek olur mu?" Olmaz. Bir eyin paras kendisinden byk olur mu?
Olmaz. lletli illetini geer mi? Gemez. nsan bizzat yaratc ve bizzat mabud olabilir mi? Olamaz. O, Allah'n izniyle,
ku da yapsa, lleri de diriltse yine kuldur, yine kuldur. Btn imkanlar, Allah'n kudretindedir. Ve istikbal (gelecek)
dediimiz zaman sonsuzdur ve o sonsuzda bizim nice bamza gelecekler ve sorumluluklarmz olacaktr. Ve ite
Hazreti Muhammed (s.a.v.) bize mutlak olan bu tam iman, bu tevhid inancn ve buna gre gzel iler ilemeyi
retmek iin gnderilmitir. Ona iman edenler hibir zaman aldanmazlar, her zaman yakn (tam iman)e sahip olurlar.1

PIRLANTA SERS...
KERM ve RAHM SMLER HRET KTZA EDER
En zayf ve en muhtalara, en gzel ve en mkemmel ekilde baklyor. En elimsiz canllarn, elsiz ve ayaksz
varlklarn ok rahatlkla beslendiini gryoruz.

Hak Dini Kuran Dili

120

1. CLT

AHRET GNNE MAN

121

radesini ktye kullanarak ie mdahale eden insanlarn yanl mdahaleleri bir tarafa braklacak olursa, en
zayf, elimsiz, aciz ve nahif varlklara en gzel ekilde bakldn mahede ediyoruz.
te, bir hcrenin hayatiyetini devam ettirmesi; ana rahmindeki ceninin en mkemmel usulle beslenmesi ve
dnyaya gelen yavruya annenin musahhar edilerek en kk ihtiyacnn dahi, byk bir ihtimamla deruhte ettirilmesi;
denizin dibindeki balklar ve meyvenin iindeki kurtlarn gayet mkemmel beslenmesi; yerinden kmldama imkn
olmayan aalarn ve yatalak hastalarn rzklarnn kendilerine kadar getirilmesi ve bunlar gibi binlerce mahhas
misaller yukarda mcerret fikir halinde sylediimiz hususu tekid etmektedir.
Btn bunlarla anlyoruz ki, kinatta hkmeden Kerm ve Rahm bir Zt vardr.
Cenb- Hakk umum kinatta bu kadar ihsan ve kerem sahibi olursa, O daima ikrm ve ihsan etmek ister. kram
ve ihsan etmek istemesinin yannda ikram ve ihsan edeceklerinin de vcutlarn iktiza eder. Madem ki bu dnyada ciz,
zaif ve ayn zamanda fan insanlara bu kadar ikrm ve ihsanda bulunuyor; rahmet ve keremi bu ikramlarnn devamn
istilzam eder. Halbuki burada insan yedii bir zm tanesine mukabil bin tokat yiyor. Tadyor, fakat doymuyor. Aznda
tat, kalbinde feryat ve figan meydana geliyor. Ona zevk veren eyler, veda dahi etmeden ve hi sormadan ekip
gidiyorlar. Genlik, g, kuvvet ve daha nice zil olan nimetler gibi... yleyse burada insana bu kadar ihsanda bulunan
Cenb- Hakk ihsan ve nimetlerini kesivermekle, nimeti nikmete, lezzeti azaba ve muhabbeti dmanla
evirmeyecektir. Halbuki btn bunlar ebed olmazsa, nimet nikmet olur. Lezzet azab olur. Ve sevgi dmanla
dnr. yleyse, bu nimet ve ihsanlarn devam edecei bir ebed lem vardr ve mutlaka olacaktr.

EFKAT DE HRET KTZA EDER

Yeryznde ok ak olarak bir efkatin hkmferma olduunu mahede ediyoruz. efkat acma hissidir. efkat
bir mazlma merhamet etme hissidir. efkat, alayann alamasna kulak verme hissidir. efkat, yaral, arzal, bereli
bir kimsenin arzasn tedavi etme hissidir. En kk daireden en byk dairelere kadar bu efkat hissinin geerli
olduunu gryoruz.
Eliniz yaralansa, siz de elinizi tedaviye koyulsanz, Allahn merhamet ve efkati olmasa, inann kannzn,
yaralanan o ksm nescetme, onarma faaliyeti grlemeyecek ve siz o yaray kapatamayacaksnz. Kapanmayan yaralar
gryoruz, bunlar size bir ey anlatmyor mu? ok ciddi ameliyat iktiza eden bir hastalk karsnda, bir insan ameliyat
masasna yatrmadan evvel hekimler ba baa verip dnyorlar. Ya bir eker hastal veya daha baka bir sebep
yznden: Biz bu hastay ameliyat edersek, bu yarann kapanmas zor olacak diyebiliyorlar. Yine sizler, yle ameliyat
geirmi kimseleri grrsnz ki, bunlarn yaralar aylar, bazen de seneler sonra kapanmaktadr. Allah (c.c)
kapatmazsa kapanmaz. Ya eker nisbetini ykseltiyor ya da pankreasla ilgili bir arza meydana getiriyor, enslin
dengesi bozuluyor ve yara kapanmayabiliyor.
te, insann byk saylabilecek yaralarnn dahi ksa zamanda iyilemesini temin eden Cenb- Hakkn sadece
bu noktadaki efkatini anlayabiliyor musunuz? Cenb- Hakk (c.c) bizlere merhamet ediyor. Ama ne ile? Ancak
mikroskoplarla grebileceiniz kck varlklar imdadnza gndererek...
Bizler btn yeryzndeki efkat eserlerinden istidll ederek u hkme varyoruz: Zerrelerden kreye,
hcrelerden en kompleks organizmalara kadar her tarafta Onun efkat ufuklarn am olan Allah (c.c) hireti aacak,
insanlar yeniden diriltecek, bu dnyada eitli nimetleriyle perverde etmi olduu insan, hirette de o bitmek
tkenmek bilmeyen nimetleriyle donatacaktr.
CELL ve ZZET HRET KTZA EDER
Tepeden trnaa bizi bu denli nimetlerle perverde eden Cenb- Hakkn bir de izzeti vardr. O, nimetlerine
bakasnn mdahale etmesini kabul etmeyecei gibi, nimetler mukabilinde yaplacak olan arz- teekkr ve minnetin
de bakasna yaplmasna raz olmaz. Bunun yannda, aksi hareket edip, nimetlerine nankrlk edenlere kar da bir
gayret ve ceberutu vardr.
Halbuki, nice insanlar var ki, binlerce nimete gark olmularken nankrlk edip, kulluk ve ubudiyetlerini Allahtan
bakasna yapyorlar. Allah (c.c)n kendisini tantmak iin yapt bunca ihsanna kar gz kapallkla mukabelede
bulunuyorlar. Bu dnyada, kfir, zalim, cebbr ve gaddr ceza grmeden ekip gidiyor.
Halbuki izzet ve celal, yle edepsizlerin tedibini ve cezalandrlmasn ister. Bu, dnyada olmuyor. Demek ki,
baka bir lemde olacaktr. Orada zlim cezasn, mazlum da mkfatn grecektir...
BUNCA CMERTLK HRET GEREKTRR
Muhta olduumuz eyler Cenb- Hakkn ltuf seyri iinde gelmese, cihanlar versek dahi birini elde edemeyiz.
Harun Reidin karsna kan Allah dostu sorar:
- Harun! u bir bardak suya muhta olduunda onu elde edebilmek iin btn saltanatn verir miydin?
- Evet,
- Peki, bu suyu isen de darya karamasan, onu karmak iin btn saltanatn verir miydin?
- Evet.
Bunun zerine rif insan unlar syler:
- te ya Hrun! Senin btn servet ve saltanatn bir bardak sudan ibarettir!...

121

MENBA
1. CLT
u bir bardak sudan alalm da her an muhta olduumuz havaya kadar, btn nimetleri, kapmzda hazr
buluyoruz.
Her mevsim ayr ayr binlerce eit meyve Cenb- Hakkn ltuf ve ihsanyla geliyor. Aksini dnseydik, deil o
meyveleri, btn cihana bedel bir ekirdei dahi elde edemezdik.
te, dnyada, Cenb- Hakkn bu denli seha ve cmertliini gryoruz.
Zavall insan, keramet ve mucize aryor. Halbuki etrafmzdaki bu eit hadiselerin hepsi hrikulade olarak
meydana geliyor.
Cmertlie bakn ki, gne ve ay insana iki mt hizmetkr gibi alyor ve hizmet ediyor. Issyla bamz
okarken, ihtiyacmz olan meyve, sebze ve hububatn olgunlamasn da deruhte ediyor. Eer btn bu cmertlikler
geici ve fani u dnya misafirhanesine mahsus olsa ve devam etmese, dndmz ve her an bize gelmesi
muhtemel lm sebebiyle, her nimetin ardndan bir bardak zehir iiyor gibi zdrap ekecektik. Zira itlf ettiimiz her
nimet bize, bir gn btn nimetlerden mahrum olacamz ihtar etmektedir. Bundan da korkuncu ebed yokluu
hatrlatmaktadr.
Halbuki bu kadar cmert bir Zt, verdii bunca nimetleri tattrdktan sonra elimizden almaz. Belki o nimeti devam
ettirir ve ebedletirir. te bu geici lemde bu kadar cmertlii cilvelenen Ztn, bir de ebed ve tkenmeyen bir lemi
vardr ki, burada numunesini grdmz cmertlikler orada bizzat ve ebed olarak devam edecektir. Yoksa onun
bunca cmertlii, aksiyle vasflanr ki, bu da onun Zat- ulhiyetiyle badaamaz ve O, byle irkinliklerden mnezzeh
ve mukaddestir.
EBED CEMAL HRET STER
Bir bahar mevsiminde, kularn aky ve sularn alayn dinleyelim. Btn nebatat ve aalarn yemyeil
zmrt gibi gzelliini; gnein dou ve batn ve bulutsuz bir gecede mehtab seyredelim. Kinatta cilvelenen btn
gzellikleri hayalimizin nazarna arzedelim.
te bu ve bunun gibi btn tatl tablolar Cenb- Hakkn cemlinin bir cilvesidir. O pei peine birbirini takip eden
bu manzaralarla bize, kendi gzelliini gstermektedir. Bizler de Onun bu cilvelerindeki gzellii seyretmekle
kendimizden geiyoruz. O, kendini tanttrmak istiyor, biz de tanmaya alyoruz.
ayet biz bu gzellikleri seyrederken perdeyi kapayverse ve bizi yokluk karanlklarnda braksa, nimet nikmete,
muhabbet musibete, akl da bize zdrap veren bir lete dner. Halbuki byle bir Ceml, byle bir irkinlikten mnezzeh
ve mukaddestir.
Aslnda nimeti nimet yapan ve akl her eyden lezzet alr hale getiren, o nimetlerin devamdr. Binenaleyh Allah,
kendi ebed ve sermed olan Cemlini devaml bize gsterecei ayr bir yurt aacak, bizi o diyarda har ve ner edecek,
sonsuz nimetlerini Ceml ve Kemlini bize orada gsterecektir.
Hem Onun gzellikleri ebeddir. yleyse gzelliklerin devam edecei ebed bir lem gerekir. T ki, buradan geip
giden gzellikler orada ebed olarak devam etsin. Evet, bu dnyada cilvelerinin gzelliiyle kendimizden getiimiz gibi,
bir gn Ztnn Ceml ve gzelliini seyrederken de kendimizden geeceiz.
Yzler var ki o gn l l parlar. Rabbine bakar. (Kyme, 75/22, 23)
BTN VARLIK ARASINDA BR TENASB VAR BU DA HRET SBATLAR
D eya ile insan arasnda ok ciddi bir alka gryoruz. Bu alka her ikisini yaratan Hlkn birlik ve vahdetine
dellet eder. Dta grlecek, duyulacak, tadlacak eyleri yaradan kim ise; insana grme, duyma ve tad alma
duygularn ihsan eden de yine Odur.
efkat edilecekleri var edenle, insana efkat duygusu veren ayn Zttr. Baz hdiseler irade ile halledilir. Bu
hdiseleri vaz eden de, insanda iradeyi vaz eden de ayn Zt olmaldr. Saymakla bitmez nimetleri verenle, kendisine
bu nimetleri tatma duygusu veren, var eden bir Vcibl-Vcud vardr. nsan vcuduna gz yerletiren kim ise,
semann gzne gnei gzbebei gibi yerletiren de Odur. Zira gne ile insann gz arasnda ciddi bir mnasebet ve
tenasb vardr.
Elma insan vcudu iin faydal vitaminleri tayor. Sert ve sellozlu kabuu dahi, faydadan hli deildir. nk
yendii zaman barsaklarda onu eritecek enzim olmadndan barsak tembellikten kurtulur ki, bu da vcut iin
faydal bir husustur.
Elma, vitaminleriyle faydaldr. Ancak insan onun vitamininden istifade ederken, az ondan tat almasa ve tiksinti
duysa acaba o vitaminleri almaya yeltenmek kbil olur mu? Ancak ok zarur hallerde ve zaruret miktar kadar; aynen
bir il gibi alnr ve insann iinde daima bir isteksizlik dourur. Fakat, dnelim ki, evvel bizim vcudumuz ondaki
vitaminlere muhta olarak yaratlm. Ayrca o vitaminleri alrken azmza da bahi veriliyor ve biz bir elmay yerken,
vcudumuza faydasndan ziyade azmzda hsl ettii tadndan ve lezzetinden dolay yiyoruz. Btn meyveleri elmaya
kyas ederken bu usuln hayatn her sahasnda tatbik edildiini de hatrlatm olalm...
Evet, bir evin odalar arasnda nasl ciddi bir alka ve tenasb varsa, dnya ile hiret arasnda da aynen yle ve
hatta daha mkemmel bir surette tenasb vardr.
BURADAK HIFZ ve MUHAFAZA HRETN OLACAINA DELLDR
Bu lemde mkemmel bir hafziyet hkmfermadr. nsann mahiyeti sperm denilen bir hcrede muhafaza
edilmektedir. Karakterinin en ince teferruatna kadar kromozomlarda onun istikbali saklanmaktadr. Sizler insandaki
kromozom saysn deitirmeye kalksanz onun mahiyetini deitirmi olacaksnz. Bilindii gibi insann ruh yaps,
karakteri, i dnyas bu kromozomlar vastasyla ekillenmektedir. Bunlarn says 46 deil de 44 ya da 48 olsa, insan
bambaka bir canl ekline dnm olur. Grld ekilde kromozom gibi minnack varlklar insann ne olaca

122

1. CLT

AHRET GNNE MAN

123

hususunda, sebep ve vesile olarak hkm veriyorlar. Demek ki, Cenb- Hak onlara takdir hakkn vermi ve belli bir
nizam bylece srdryor. Biz de burada riyz bir keyfiyetin hkmferma olduunu mahede ediyoruz.
nsan zyi olmamaktadr. Bugn insan olarak doan yarn hayvana, baka bir gn de bitkiye dnmemektedir.
Evet, mikroskopla ancak grlebilecek kadar kk bir varlkta kinatn hlasas olan insan muhafaza olunuyor. O,
insan olarak doacak, yaayacak, lecek ve nihayet yine insan olarak harolup insan olarak hesaba ekilecektir.
Koca am aac, kck ekirdeine yerletirilmi ve orada semaya ser ekecek istikbaldeki haliyle muhafaza
ediliyor.
Atom fiziinin kurucularndan S. James: Kinat yaratan muhakkak en mkemmel bir matematikidir derken,
kinatta hkm sren riyaz llere iaret etmektedir. Hibir hdise, yn ve harekette, kinatta mevcut bulunan riyaz
llere terslik gstermez. Esasen btn bunlar bize Onun Mukaddir ismini anlatyor. Fakat Jean ve onun gibi
dnenler sir isimleri de, Onun Mukaddir isminin glgesine sokuyor. Biz Ehl-i Snnet vel-Cemaat olarak, bir ynyle
bunu kabul ederiz. Bir dairede herhangi bir isim hkim ise, dier isimler, mevcudiyetlerini o ismin glgesinde
hissettirirler. te, takdir, l, kstas, matematiin hkimiyeti ve gz trmalayacak bir durumun bulunmamas
asndan eya ve hdiselere baktmzda evvel btn ihtiamiyle Allahn Mukaddir ismini gryoruz.
Hereyin muhafaza edildiini sylemitik. Btn bitkileri de asl hviyetlerinde muhafaza eden kromozomlardr.
Evet, insan spermde; bir aa, ekirdeinde muhafaza edildii gibi, btn sesler de fezada ve eitli cisimlerde
muhafaza ediliyor. Belki bir gn gelecek kefedilen aletlerle bu sesleri yeniden dinleme imkn doacaktr. Bir teyp
bandna sesler tesbit edildii gibi, bize ait ses, tavr ve hareketler de yanndan getiimiz veya iinde yaadmz
cisimler tarafndan tesbit edilmektedir ki, bir gn leh veya aleyhimizde ehadet edeceklerdir.
Bir ilim adamnn yapm olduu denemede yle bir husus gzlenmitir: lim adam deneme yapyor. Bir aa
altnda ilenen cinayetle ilgili olarak pheli birka kii deneme mahalline getiriliyor. Maznunlardan masum olanlar
ieriye girdiinde hibir deiiklik gstermeyen aalar, ktil ieriye girdiinde sarslmaya balyorlar. Ve bylece ktil
tesbit edilmi oluyor. Daha nce katilin kard erareler, aa tarafndan tesbit ve muhafaza edildiinden dolay sonra
ktili ihbar ediyor.
En basit hareket ve hdiselerin dahi tesbit edildii ilmen sabit olduktan sonra, meselenin insana ait ynne
bakabiliriz: nsan spermde, aac ekirdekte ve bir tavuu yumurtann hayat dmnde muhafaza eden byle bir
Hafz, insan gibi, kinatn nokta-i mihrkiyesi ve yeryznn halifesi bir sultan ldkten sonra, babo brakmayacak
ve topraa atlan bir tohum gibi, baka bir lemde, ona ayeste bir hayat bahedecektir.

SONSUZ KUDRETN HRETE DELLET

Dudaklarda bir tebessm meydana getirecek veya dudaklar patlatacak her iki manzaray da hvi bir maherin
kurulacan Cenb- Hakk, Kurnnda vaad ve vad ediyor. Bu ifadeler bir ynyle mjde dier ynyle korkutma
mnsn tayor.
O, sz veriyor. Verdii sz yerine getirmeye muktedirdir. Sznden dnmek ise Onun keyfiyetsiz keyfiyetine
asla yakmaz. Zira O, hulful-vd gibi bir noksanlktan mnezzehtir...
te byle kudreti sonsuz olan Cenb- Hakk bir kitap gibi yaratt u kinat bir gn kapatp, baka bir gn
yeniden aacan vaad ediyor. Madem ki, syleyen Odur; ve bu mevzuun ihtisas sahibi olan nebiler, sddklar ve veliler
hep buna ehadet ediyorlar; yleyse muhakkak olacaktr. O halde harin meydana geleceine mmkn olarak deil
mutlak vaki nazaryla bakmaldr.
O gn Sura flenir, blk blk gelirsiniz. Gk alm kap kap olmutur. (Nebe, 78/18, 19)
Srtlarna yklenen byk emanet hakknda kendilerine sorulacak sorulara cevap vermek, istintaka tbi tutulmak
zere, ins ve cinle beraber, melike de maheri saracaktr. Kurn- Kerimin mteaddid ayetleri bu hususa dikkati
ekiyor.
YERYZNDE GRLEN LDRME ve DRLTME HDSES HRET SBAT EDYOR
Yeryzn tetkik ettiimiz zaman, bir an olur ki, o anda herey var olma ve dirilme havas iinde arz- didar eder.
El ele, omuz omuza, diz dize, btn mahlkat Cenb- Hakkn karsnda resm-i geit vaziyeti alyor gibi hazr vaziyet
alrlar. Aalar, otlar, yeillikler ve btn emenzr, formalarn takan askerler gibi, hid-i Ezelnin karsnda boy boy
dizilirler. Baka bir an olur ki, yapraklar dklr, varlklar enkaz haline gelir ve zemin l manzaras arzetmeye balar.
lkbaharda, yeryzn alabildiine cazibedarlk, revnekdarlk iinde grmemize karlk, hazan mevsiminde, ykc,
skc ve gtrc rzgrlarn ardndan, hereyin yzne kl elenmi gibi bir manzara mhede ederiz. Sonbaharda
lde yryor gibi yrrz. Hele k basp da kar den yerlerde, hayattan ve canllktan eser kalmaz gibi olur. Aalar
kupkuru kemik haline gelir. Otlar rr, hayatlar biter. Toprak istihlelerle tohumlar rtr.
Fakat ilkbaharda bu enkaz yeniden canlanmaya balar. Bir de bakarsnz, o kl zerinde yan gelmi yatan aalar,
snds ve istebrak gibi btn ss ve zinetlerini taknr; ahid-i Ezelnin karsnda kyma dururlar. Aalar altnda
prsm ve solmu o otlar, iekler ve topran altndaki tohumlar yeniden nev nema bulup arz- didar etmee
balarlar. Btn hevmm ve haert lm uykusundan rahat rahat gzlerini aarlar, teneffs edecekleri tertemiz
havann, yzlerini okadn hissederler. Rzklarn, topran sinesinde yeillikler halinde stok edilmi olarak bulurlar.
Her baharda Cenb- Hakk, milyonlarca mahlukat eidini bunun gibi har ve nereder.
te bu umum har ve ner; o kadar canl ve revnekdar cereyan etmektedir ki, buna bakan herkes u kanaate
varr: Biz de ldkten sonra, aynen bunlar gibi, br lemin baharnda har ve ner olacaz...
Kurn- Kerim:

123

MENBA
1. CLT
De ki: Yeryznde gezin, bakn yaratmaa nasl balad, sonra Allah, son yaratmay da yapacaktr. nk Allah,
hereye kdirdir. (Ankebt, 29/20)
Allahn rahmetinin eserlerine bakn ki, nasl yeri lmnden sonra diriltiyor?! phe yok ki, O, lleri de
diriltecektir. O, hereye kdirdir (Rm, 30/50) diyerek bu hakikate iaret etmektedir.
Bir sahifede, milyonlarca kitab birbirine kartrmadan yazp nazarmza arz eden bir Zt, formalarn skp
datt bir kitab ikinci defa ayn ekilde bir araya getireceini vaad etse, bu Onun kudretinden uzak grlebilir mi?
Yoktan, bir makinay icad eden sanatkr, daha sonra bu makinay skp datsa ve ikinci defa ayn makinay
monte edeceini sylese, inkr edilebilir mi? Hiten ve yoktan bir orduyu tekil edip intizam altna alan bir kumandan,
efrad istirahat iin dalm bir orduyu, bir boru sesiyle tekrar toplayabileceini sylese, ona kar hayr yapamazsn
denilir mi?
te bu basit misaller dahi hiretin inkrnn mmkn olmadna kanaat getirtmee kafi ve yeterlidir. Halbuki
bunun misali -be deil, yzbin, belki milyonlarcadr.
EN BAST EYLERE GSTERLEN HTMAM
Bu mevzuda sadece kk bir misl arz etmek yeter zannederim.
Selloz maddesi aalarn iinde lininle beraber odunun temel rknlerini tekil eder.
eitli sanayi maddelerinde kullanlan sellozun kt sanayiinde ayr bir yeri vardr. Ayrca o, elastikiyetiyle,
aalarn rku eder gibi eilmelerini ve bu esnada krlmamalarn temin eder.
Sellozun, erimesi ve hazm ok zordur. nsan sellozlu maddeleri yese eritemez. Ancak gevi getiren hayvanlarn
salgladklar enzimler, selloz maddesini zebilir. Selloz, hayvann vcudunda faydal hale gelir ve biz de ondan
istifade ederiz. Hatta dksndan dahi gbre olarak yararlanyoruz. det hayvanlar, sellozlu maddelerin faydal hale
getirilmesi iin bir fabrika gibi alyor.
Fakat bu kadar ok selloz maddesinin hepsini hayvanlar yiyemez. Dolaysyla yere dklenler de olur. Bunlar da
yerdeki bakterilerin akl durdurucu faaliyetiyle kk molekller haline getirilir. Bir taraftan toprak bunlardan istifade
ederken, dier taraftan yeryz kerih kokulu maddelerden kurtulmu ve temizlenmi olur.
Bakteri deyip gememeliyiz. yle bir dnelim. Hz. demden bu yana lm olan insanlar, dnya
kurulduundan beri lm olan hayvanlar ve bitkiler eer rmeselerdi acaba bugnk hayattan eser kalr myd?
Meseleyi bu kadar uzatmaya lzum da yok. Birka sene iinde yaayp len sinekler eer rme ameliyesine tbi
tutulmasalard, yeryz birka santim kalnlnda sinek lleriyle rtlecek ve insan adm atacak yer bulamayacakt.
Grld gibi Cenb- Hakk en kk varlklara byk iler yaptryor. Bir avu toprakta milyonlarcas bulunan
bakterilere, yeryznn temizlik vazifesini grdryor.
te byle, sellozu ve bakteriyi babo brakmayan; bu basit ve kk varlklara byk bir ihtimam gsteren
Allah (c.c) nasl olur da insan gibi, kinatn sultan olan bir varl babo brakr? Bu asla mmkn deildir.
DELLLER... DELLLER... ve YNE DELLLER...
Vcutta meydana gelen bir yara kapanyor; kabuk balyor ve sonra o kabuu da atmak suretiyle kendi kendini
tamir ediyorsa bu, o yarann meydana geldii uzuvdaki canlla dellet eder.
Meyve, meyveyi yetitiren aac gsterir... Yoldaki izler, yryeni ele verir. Gezip tozduumuz yerde su szntlar
varsa, orada su cetvelleri var demektir. nsanda da yle izler yle szntlar ve tamirler var ki, ona bakann hireti
grmemesi mmkn deildir.
Snrl ve mahdut kalplar ierisine skm bir insana bu sonsuzluk fikri nereden geldi? Onun byle bir dnceye
kendi kendine sahip olduu sylenemez. Bu lemde, ona byle bir ilham verecek varlk da yoktur. yle ise ondaki bu
duygu esasen baka lemden gnderilen mesajlardan ibarettir. Su szntlarnn su cetvellerine delleti nasl kat ise;
ebediyet szntlarnn da ebed lemlere delleti o katiyet-tedir.
nsan i lem lednniyatyla, madd lemde elde edemedii semereleri elde eder. nsan yle coar, dnya ve
mfihaya yle srt evirir ve msivann stne kar ki, bu hal ve keyfiyet onun u imkn leminin stnde mmkn
olmayan bir varlkla mnasebetini anlatr. u snrl, yklan ve yaplmayan ve yaplmayacak olan dnya dahi, hi
yklmayacak bir yurdun olacana dellet eder. Bu vaziyetiyle her varlk, bir ynyle sahibini gsterirken; dier ynyle
br lemdeki mazhariyetlerine iaret etmektedir.
nsann vcudundaki hcreler nasl birbiriyle ittisal edip rabta kuruyor; birinde meydana gelen bir arzann
imdadna kouyor; bir vcut ayr ayr eyaletler gibi iliyorken, iktiza ettiinde bu eyaletler ba baa verip mterek
dman tardedip ona kar bir temerkz ve tahidat meydana getiriyorlar; aynen yle de, kinatn snesinde, yerine
gre kalp gibi atan; gz gibi k saan; bazen kabz bazen de bast eden; en kk krelerden en byk neblozlara
kadar btn kinat, det ayr ayr uzuvlardan meydana gelmi tek vcut gibidir. Belki btn kinata mekkel bir
melek vardr ki, kinatn ruhu odur. Kinat muhteem keyfiyetiyle ve insandaki kk misaliyle canl olarak Cenb-
Hakkn isimlerine ayinedarlk etmektedir. Tpk insan uzuvlar gibi o da yaralanmakta ve yaralar tamir edilmektedir.
Einstein: Bilemediimiz bir srla kinatn uzak kelerinde yeni yeni cisimler teekkl etmektedir diyor. Elbette u
kinat denilen saray yapp kurduktan sonra Cenb- Hakk onu bir insan vcudu gibi serfiraz edecek ve o da vazifesini
bitirecei ana kadar iine devam edecektir.
Yeryznde insanlarn vazifeleri bitinceye kadar o bir kalp gibi atacak, gz gibi grecek ve gne gibi k
saacaktr. Kendisine tevdi edilen vazifeyi de uurlu bir mmin edasyla yerine getirecektir. Bunun iin de tahrib edilen
yerleri tamir; bozulan yerlerine ilveler yaplacak ve bu lemin iaret ettii ikinci bir lem, bu kinatn bir kesinde
ina edilecektir.

124

1. CLT

AHRET GNNE MAN

125

Bizler, eya ve hdiselere btnyle nfuz edemiyoruz. Onlarn arasnda halden ve dilden anlamayan seyirci ve
mahitler gibi dolayoruz. Onun iin de hangi eyden neler olur henz bilemiyoruz. Belki bir gn eya ve hdiselerin
ruhunu kavrasak, bunlarn var edili keyfiyetine tam nfuz etsek; hayatmza tuzak kurmu mikroplardan dahi en
byk ekilde istifade etme kaplar alacaktr. Belki de eitli mikroplar reten fabrikalar kuracak ve memleketin gelir
kaynaklarndan en byn kefetmi olacaz. Fakat u anda bizler, akan bir rma sadece seyreden ve ondan ok
eitli ynleriyle istifade edemeyen insanlar durumundayz. Evet, eya ve hdiseler akyor ve biz de sadece bakyoruz.
Halbuki Allah Rasul (s.a.s) bir duasnda, Cenb- Hakktan eya ve hdiselere nfuz edebilmeyi talep ediyor ve
Allahm bana eyann hakikatn gster diyor. nsan iin ideal ufuklardan birisi ve belki de en birincisi eyann
hakikatna nfuz edebilme keyfiyetini kazanabilmektir. te bu keyfiyetle kinat tetkik edilse, her eya ve hdisenin
versnda, ince bir perde arkasnda hiret grlp mahede edilecektir.
Yeryznde diken glle, blbl kargayla, beraberdir. Esasen birbirine zt gibi grnen eya yekdierini
tamamlamaktadr. Kinatta abes ve bo hibir hdise ve eya yoktur. Mesela yeryzndeki btn kpekleri yok etsek;
kinatn sinesinde bir boluk meydana gelir. Bir zaman Batl bir mtefekkir, bir ku trnn tkenmeye yz tuttuunu
ve bu sebeple kinatta mhim bir gediin alacan gazeteler diliyle iln etmiti.
Kinatn seyri iinde, herkese ve hereye bir vazife dmektedir. Onun iin kinatn sinesinden neyi alrsanz aln,
orada bir boluk, tarrakalar karacak ve Kinatta bir boluk meydana geldi diyecektir.
Nebiler Nebisi (s.a.s) Buhar ve Mslimde: Eer kpekler bal bana bir millet olmasayd hepsini
ldrrdm13 buyuruyor. Kpekler dahi, tek bana aynen insanlar gibi bir millettir. O da omuzuna byk vazifeler
alm ve bir gedii kapatmaktadr. nsanlara saldran, evlere melein girmesine mani olan ve insan vcuduna zararl
birtakm mikroplar tayan kpeklerin belki ldrlmesi gerekirdi. Fakat ldrlmyor. Zira, bu kinat saraynda onun
da bir yeri vardr. Ancak asl mesele onun yerini bilmek ve onu yerine koymaktr. Onlar ldrlse meydana gelecek
zarar n alnamayacak kadar byk olacaktr.
Aalarn iindeki bakteriler yok edilse, birka sene sonra meyvelere yle eyler musallat olacak ki artk onlar bu
tasalluttan kurtarmak mmkn olmayacaktr. Zira, Cenb- Hakk, birbirine mukabil varlklarla kinatta bir denge ve
dzen kurmutur. Siz mukbillerden birini ortadan kaldrdnzda dierinin istilasyla kar karya kalrsnz.
Evet, kinat yle bir binadr ki, bu binay meydana getiren talarn hepsi birbiriyle irtibatldr. Oradan kck bir
ta karaym derseniz, binay banza ykarsnz.
Ayrca, hdiselere devreler hakimdir. Yedi senelik fslalarda hububatn; ondrt senelik faslalarda ise balklarn
ok bol ve mebzul olarak elde edildiini bir ilim adam tesbit etmitir. Eer bu devreler mevzuu, ilm hviyetiyle ve tam
mnsyla tetkik edilse, beerin itima ve iktisad ok meseleleri halledilecektir. Kurn- Kerimde ve bilhassa Sure-i
Yusufda bu devreler meselesine iaretler vardr. u kk devrelerin bir intizam ve nizam iinde cereyan ve deveran
etmesi, iaret ve isbat ediyor ki, dnya hayat da bir devirdir. O da bir gn bitecek ve ardndan baka bir devir
balayacaktr. Dnyada bolluk ve bereket iinde yaayan insan, ktlk mnsn tayan bir kabir hayatn da yaayacak.
Sonra da apak bir hair devresine girecektir. Onun ardndan, sknt ve zdrap iinde bir hesap verme hayat, daha
sonra da srattan geme devresi gelecek. Varabilen cennete varacak ve grebilen Cenb- Hakkn cemlini grecektir.
Fakat verilen nimetlerde veya aksine zdraplarda, lfet ve alkanlk olmayacak. Cennet veya cehennemde de ayr ayr
devrelerde karlalacaktr.
Adiyy b. Htim (r.a) -ki dnyann en cmert insan olan Htim-i Tinin oludur. nce Hristiyanla sluk etmi ve
ardndan da hak din olan slm bulmutur - yle der: Allah Rasl (s.a.s) dnyaya ait baz hdiseleri daha vuk
bulmadan nce haber vermiti. Bir de ayrca hirete ait haberler verdi. Dnyaya ait verdii haberler aynen kt.
Bununla anlyorum ki hirete ait verdii haberler de aynen zuhur edecektir.14
Allah Rasl (s.a.s) Hz. Enese (r.a) dua etmiti: Allahm onun mrn uzun ve evlatlarn ok et. Onu cennetine
koy! Hz. Enes (r.a) yz yandan fazla yaad ve kendi ifadesiyle yz tane evladn kendi eliyle defnetti. Hz. Enes (r.a)
yle derdi: Allah Rasul (s.a.s)nn benim iin ettii duadan ikisini grdm ve ncsnden de mitliyim.15
Biz Cenb- Hakkn koyduu bir devreler lemi iinde yayoruz. Fakat bu devran, kafiyesiz bir iir gibi bitiyor.
br lem bu iire kafiye olup tamamlayacaktr. Bu dnyaya ait haber verilen hdiselerin aynen tahakkuku; mmini
mesrur ve kfiri mahzun edecek bir hdisenin de tahakkuk edeceini isbat etmektedir.
nsan doar domaz bir taraftan yaamaya dier taraftan da lmeye balar. Her dou bir lmn ve her lm de
yeniden bir douun habercisidir. Eer neticede ebed bir dou yoksa, yeryznn en talihsiz varl insandr. nsanlar
iinde de en talihsizi nebiler ve nebiler iinde de ki Cihan Serverinin en talihsiz olmas icab eder. Halbuki O, btn bir
cihann yaratlma sebebidir. nsanlk aac yle bir meyve elde etmek iin dikilmitir. nsann yeryzne gelmesinden,
insanlk iinde zuhur eden nebilere kadar her hdise, neticede hireti isbat eder.
Ayrca: Cenb- Hakkn, Allah; Peygamberimizin Raslullah; ve Kurnn Kelmullah olduunu isbat eden btn
deliller ayn zamanda hireti de isbat eder. Zira iman bir btndr; tecezzi ve inkisam kabul etmez.
TARH ve FELSEFE HRET VAR DYOR
Tarih, hair akdesi zaviyesinden ele alndnda, ilk insandan gnmze kadar insanlk apnda bir hair inancnn
var olduu mahede edilir. Will, medeniyet tarihinde eitli milletlerin ldkten sonra dirilme mevzuundaki
kanaatlerini, nasl mezarlara gmldklerini, duvarlarna yazdklarn ve dehlizlerinde mevzu ile alkal resimlerin tesbit
edildiini anlatr. Dnyann en maddeperest insanlar olan firavunlar dahi ldkten sonra dirilme mevzuunu ele
alyorlard. Firavun mezarlarndaki kazlarda u mny ifade eden szler bulunmutur: nsanlar ldkten sonra,
mcrimler yerin altnda, irkin suretlere dnmek suretiyle ebed kalacaklar, sfi ve tertemiz ruhlar ise; meleklere
iltihak edecek yceler iinde bir hayat yaayacaklar.
Bu itikad sebebiyledir ki, firavunlar, mezarlara yiyecek, iecek ve en gzel elbise ve zinet eyalarn da beraber
koyduruyorlard. Anlayta inhirafla beraber hirete itikattr ki, onlara bunu yaptryordu. Ayrca mezarlar iine alan
dehlizlerin duvarlarna balk ve ylan resimleri yaptryor, ilahlarn bu resimlerden holandklarna inanyorlard. Bu inan

125

MENBA
1. CLT
dahi onlarn, ldkten sonra balayan ikinci bir hayata itikad ettiklerini isbat ediyor. Zira yaptrdklar bu resimlerle,
-itikat-larnca- ilahlarnn rzasn kazanacaklar ve bylece dier bir lemde rahat edeceklerdir...
SEMV KTAPLAR ve HRET
Kurn- Kerimin bete hiretle alkaldr. Bu mevzuda birka misali daha nce zikretmitik. Burada sz yine
oraya havale etmekle iktifa edeceiz.
Tevrat, Hz. Musa (s.a.s)dan gnmze kadar birok defa tahrif edildi. Hatta Efendimiz (s.a.s) zamanndaki
Tevratlarda mevcut olan baz ayetleri bile imdi bulmamz mmkn deil. Ksas ayeti, buna bir delil olarak gsterilebilir.
Tevrat, tamamen maddletirildi. Gn be gn mnya ait yce mefhumlar teker teker silinip, yerine tam zdd
fikirler yerletirildi. Buna ramen iaret kabilinden dahi olsa, Tevratta hirete ait birok meselelere temas edilmitir.
ncil, bir cihetle Tevratta tahrif olunanlar tashih, tahrif olunmayan hususlar ise tasdik iin gelmitir. O gnn
Tevratnda hirete ait meseleler anlatldndan dolay, ncil bunu tasdik etmekle yetinmi ve meselenin tafsiline
girmemitir. Byle olmasna ramen yine biz yer yer onda da hirete ait mnlar ifade eden ayetler buluruz.
Matta ncili Beinci shahda u ayetler var:
Kim bu dnyada salih amel ilerse, o, Rabbin melekutuna ykselecektir.
Mjdeler olsun miskinlere! Onlar melekut-u semavata ykselecekler.
Mjdeler olsun merhametlilere ki, onlar br lemde Allahn merhametine mazhar olacaklar.
Mjdeler olsun mttakilere ki, onlar Rablerini grecekler.
Gklerin ve yerin melektunun misali una benzer: Zrra tarlaya tohum atar. Bu tohumlar biter. Matlup olan
semaya doru ser eker ve byr. inde birtakm dikenler de boy gsterir. Bunu grenler tarlann sahibine mracaat
edip derler: Seyyidimiz! Mahsul matlup olan bu gzel bitki nema buldu yeerdi, fakat aradaki bu dikenler de nedir?
Cevap verir: O da bu da gerek! Havriler Hz. Mesihe sordular: Bunu bize izah eder misin? Hz. Mesih: Evet, diyor
ve anlatyor: O tohumu atan Allah (c.c)tr. Mezra ise yeryzdr. Ekilen tohum, beerdir. Matlup olan mahsul ise salih
insanlardr. Dikenler ise kfirlerdir. Burada iyi ktyle beraber bulunacaktr. Fakat hirette iyiler melekut-u semvta
ykselecek; ktler ise cehenneme girecektir.
Matta ncili Yirmibirinci shah:
O gn melik gelecek. Ebrar sanda; erar ise solunda yerlerini alacaklar. Melik, ebrara yle diyecek: Sizi
bugn mkfatlandracam. nk dnyada iken ben acktm, yedirdiniz. Susadm, su verdiniz. Mahpus oldum, zad
ettiniz. Garip kaldm, beni barndrdnz. Onlar melike yle diyecekler: Rabbimiz! Sen nasl ackr, susar, mahpus olur
ve garip kalrsn? Zira sen Rabsin!.. Allah (c.c) onlara yle karlk verecek: Dnyada benim zaif ve garip kullarm
vard. Siz biliyordunuz ki, onlara yedirdiiniz, iirdiiniz zaman bana yedirip iirmi gibi oldunuz. Onlar zad ettiiniz
ve barndrdnzda sanki bu iyilikleri bana yapm gibi oldunuz.(*)
Sonra da Rab, solundakilere dner ve yle der: Sizi bugn tazib edeceim. nk acktm birey yedirmediniz.
Susadm, iirmediniz. Garip kaldm, barndrmadnz. Mahpus oldum, zad etmediniz. Onlar da ayn ekilde Ey
Rabbimiz! Sen nasl ackr, susar, garip kalr ve mahbus olursun!? derler. Bunun zerine Melik: Bilmiyor musunuz,
eer benim dnyada baz kullarm acktnda doyursaydnz, susadnda su iirseydiniz, garip kaldnda
barndrsaydnz ve mahpus kaldklarnda zad etseydiniz, btn bunlar bana kar yapm gibi olacaktnz der.
ncilde bunlara munzam daha birok yetlerde, hemen hemen Kurn- Kerimin ifadelerine mutabk ekilde
hirete ait meseleler dile getirilmitir. Fakat bu mevzuda esas sz sahibi; her trl tahrip ve tahriften korunmu olan
Kurn- Kerime aittir ki, biz yukarda bunlar Kurn- Kerimin hari isbat metodunda mcmel de olsa zikretmitik.
(Geni Bilgi lm tesi Hayat Kitabnda Bulunabilir) 2

RSALE...
TEKRAR DRLMEK
ki adam cennet gibi gzel bir memlekete giderler. Bakarlar .ki oradakiler evinin, dkkannn muhafazasna fazla
dikkat etmiyor. Paralar ve mallar aktadr.
Onlardan birisi her eye elini uzatr, alar, gasp eder, ahlkszlklar yapar.
Arkada: "Bu memleketteki nizm ve ahenkten anlalyor ki, bu mallar sahipsiz deildir. Bak gryorsun, herkes
grevinde azam bir dikkatle alyor ve her biri ok nemli ler gryor. Belli ki herkes burann padiahnn askeridir.
Her yerde o padiahn memurlar, kameralar, dinleyicileri vardr. Belki sivil olduklarndan sana dokunmuyorlar. Sen
babo gibi, kimse grmyor gibi hareket etme. Onun memleketinde, onun kanunlarna uygun hareket edeceini,
misafir gibi davranacan ona ilan et!" diyerek onu uyarr.
O sersem: "Bunlar birinin mal deil, sahipsizdir." diyerek inad eder. Aralarnda ciddi bir tartma balar.
O adam divanece "Ne padiah, ben padiah falan grmyorum ve tanmyorum!" der.
Arkada: "Bir ky muhtarsz, bir ine ustasz, bir harf katipsiz olmaz, Bu kadar dzenli, bu denli gzel bir
memleketin ha-kimsiz olmas, bu saraylarn, bu naklarn kendi kendine yaplmas hi mmkn mdr. Hem bak o
padiahn her ey zerinde mhr ve imzas var." diye cevap verir.

lm tesi Hayat

126

1. CLT

AHRET GNNE MAN

127

"Tamam" der o sersem... "Padiah kabul ediyorum. Fakat, benini bu kk yaramazlklarmn ona ne zarar
olabilir. Herkes vazifesini yaparken bir tane de benim gibisi olsun. Hem zindan falan da grnmyor, bu yaptklarmdan
tr ceza grmyorum."
Arkada: "Buras bir manevra meydandr. Vazifesini yapmak iin her gn kafileler gelir, kafileler gider. Bir
mddet sonra bu yklmaya msait diyar tamamen boaltlacak, buradakiler daimi bir memlekete alnacak. Herkes
vazifesini yapmas nispetinde ya ceza ekecek, ya mkafat grecek." der.
"Buradan baka bir diyar olduuna, bizim oraya gtrleceimize inanmyorum!" der inat adam.
O emin arkada: "Madem bu denli inat ediyorsun, ben sana o gidilecek hakik diyar isbat edeyim."der.
Bu yerlerin padiahnn hak edene hak ettiini verdiine bu misafirhanenin ahit olduunu, bunun onun adaletini
isbat ettii gibi gnderdii yaverine de adaletini sylettiini, halbuki zalimlerin izzetiyle mazlumlarn zilletiyle gittiini,
demek bir mahkeme-i kbra'ya brakldn, Onun itaat edenlerin mkafatn vermesi iin ebed bir diyarn olmas
gerektiini, kendisi iin olmasa bile bu ahenkli misafirhanede huzuru bozanlardan itaat edenlerin hakkn almak iin bir
hesap meydann kuracan, vaadini, vaadinden dnmesinin O'nun iin muhal olduunu, zira vaadini yerine getirmekte
aciz olmadn, bu dnyada bile her lme bir dirilii takip ettirerek, len bir elmay midede, len bir ekirdei toprakta
dirilterek dirili numuneleri gsterdiini, bu memleketi yoktan kuran birisinin dalm paralarn toplamasnn akl iin
daha kolay olduunu, ebed ikram etmek isteyenin ebed ziyafet sofralarnn ve ebed tecellisinin olacan.... Binler ce
delil ile anlatr.
Evet, ldkten sonra dirilmek, gecenin sabah, kn bahan kadar kafidir.
"Vermek istemeseydi istemek vermezdi." (10. Sz)
EFKATL PADAH
Bu misafirhanenin sahibi olan emsalsiz Zatn icraatlar gsteriyor ki, Onun pek byk bir efkati vardr. Her
musibetzedenin imdadna kouyor, her istee cevap veriyor. En kk bir raiyetinin, en kk bir ihtiyacn ihmal
etmiyor. Bir koyunun aya incinse, ya merhem, ya hekim gnderiyor.
Bak, bu misafirhanede byk bir itima var. Onun yaveri, btn misafirler adna bir nutuk okuyor. Padiahtan bir
eyler istiyor. Btn ahali, "Evet, biz de istiyoruz." diyorlar. Padiahn en kerim memuru diyor ki:
"Ey bizi nimetleriyle perverde eden sultanmz! Bize gsterdiin numunelerin asllarn, membalarn gster. Bizi bu
llerde mahvettirme. Bizi huzuruna al. Sana mtak ve mteekkir u mut raiyetini babo brakp idam etme!" diyor
ve pek ok yalvaryor.
Bu kadar efkatli ve kudretli padiahn, en kk bir istei bile cevapsz brakmazken, hem kendi murad, hem
merhamet ve adaletinin gerei olan, en sevgili yaverinin umum adna yapt istee cevap vermemesi dnlemez.
Hakik hazinelerini ve ltfunu yle bir tarzda gsterecektir ki, btn akllar hayrette kalacaktr. (10.Sz 5-Suret)
KNCS DAHA KOLAY
Mucizev eserler veren bir ktip, yz bin eit kitab, br saatte, hi birini bir dierine kartrmadan, noksansz
bir ekilde yazsa, o ktibin, suya dp yazlan dalm bu- kitabn ok kolay ve abuk bir ekilde tekrar yazmasn
akldan uzak grmek, o katibin gzle grnen craatndan hibir ey anlamamaktr ve ayn zamanda ahmaklktr.
Veya, muhteem bir sultann, denizleri kaldrp yerlerine dalar kurduunu, dalan denizlere evirdiini, bir
sayfadan bir dier sayfaya geiyor gibi zemin yzn deitirdiini grdkten sonra, o sultann ziyafet sofrasna itirak
edecek olan davetlilerin getii bir vadiye yuvarlanan ve onlarn yolunu kapatan ta kaldrmaya gc yetmeyeceine
zannetmek, idrak gznn ok berrak seyredebilecei bir hakikati grememektir.
Veya, kara, deniz ve hava kuvvetlerine sahip bir orduyu, btn tehizat, silah ve talimiyle bir gnde hazrlayp
kuran bir kumandann, istirahat iin datt ordusunu, bir ddk sesiyle toplayamayacana ihtimal vermek
divaneliktir.
Aynen yle de, kn beyaz sayfasn evirip, baharn ve yazn yeil sahifesinde, yz bin eit mahlukat,
birbirine kartrmadan yazan, binlerce eit aacn programn kck bir ekirdekte, insanlarn hayatlarn
hafizalannda kaydedip muhafaza eden, dnyay bir sapan ta gibi eviren, hayat sahiplerini bir ordu gibi yoktan
yaratan bir zatn, dnya sayfasn kapatp yeni bir sayfa amas, vefat edenlerin asllarn ve ruhlarn muhafa zas,
rahmetinin, kudretinin, hikmetinin, izzetinin ve vaadinin neticesidir. O lemin varl bu lemden daha aikardr.
(10.Sz 9.Hakikat)
BAKA MAKSAT
Nasl ki bir sinema setinde harcanan o kadar emek ve masraf, sadece o birka dakika in deil, nice yllar
sinemalarda seyredilmek iindir.
Aynen onun gibi, hayat ve lm arasnda yuvarlanan, toplanp dalan mevcudat bir baka gaye iindir.
Bu dnyada ksa bir zamanda, bir toplum iinde yaamak, vakalarn ve neticelerin kaydedilmesi, byk bir
huzurda ve meydanda grlp gsterilmesi, mizanda tartlmas, ebed bir saadeti netice vermesi iindir.
Hadis-i erifteki, "Dnya ahiretin mezraasdr." sz bu hakikatin ifadesidir. (10.Sz 10.Hakikat)
BURANIN DEL
Kk bir klada misafir edilen bir paann rtbesi, vazifesi,
cihazlar, hareket tarz ve maa, o paann oraya ait olmadn ilan eder.

127

MENBA
1. CLT
nsann kalbi latifeleri, akl potansiyeli, istekleri ve kabiliyetlerle donatlmas, onun ebede mteveccih olduunu, o
eylerin oras iin verildiini, ona gre tehiz edildiini gsterir.
Elbette ki, kocaman bir yunus balnn her hli, dar bir akvaryum iin olmadn ve oraya samayacan
haykrr. (10.Sz 11.Hakikat)
BiR SAYHA
Meydanda hi ordu yokken, tam donanml bir orduyu bugnde kuran birisi iin, talimden sonra ksa bir istirahat
iin datt ordusunu bir sayha ile toplamak daha kolaydr.
Allah (cc) iin, zorluk, kolaylk yoktur. Fakat, varln yoktan var edildiini grdkten sonra, tekrar diriltilmesi akl
iin uzak ve zor olmamaldr. (10.Sz 9-Hakikat)
DOSTLARIN YANI
Bir adamn yzde doksan dokuz ahbab istanbul gibi bir ehre gider. Sadece kendisi kyndedir. Akrabalar orada
rahat ve huzur iinde yaamaktadr. O da oraya gitmek iin itiyakldr. Ona "Sen de git!" denilse sevinerek, glerek
gider.
Dier bir adamn da ahbaplarnn yzde doksan dokuzu gitmitir, fakat o onlan gremedii iin, mahvolduklarm,
kaybolduklarn, perian olduklarn zannetmektedir. O, onlarn gittikleri yere gitmek istemedii gibi, kendisine gelip
geen misafirlerden dostlar tutmaya almaktadr.
Evet, bir mminin bata Habibullah olmak zere birok ahbab kabrin br tarafindadr. lmn yzne erkeke
ghneli ve kabirden korkup ban evirmemelidir.
BTKSEL HAYAT
Bitkiler hayatn en alt basamandadr. Komaya giren insan hakknda onun iin bitkisel hayatta tabiri kullanlr.
l ekirdek, topran altna girince, kokuur, rr, dalr. Fakat, onun ld noktada filizin hayat balar.
Meyvelerin dalndan koparlarak lmeleri, insanlarn midelerinde yeni ve daha yksek bir hayatta dirilmelerini
netice verir.
Adeta, her lm bir dirilile gelir.
Bitkisel hayat seviyesindeki bir varlk, bir ekirdek, ldkten sonra dal budak salarak bylesine dirilirse, hayatn
en st basa-mandaki insann ldkten sonra dirilmesi ve hakikat- insan-yenin btn potansiyeli ile almas kim bilir
ne kadar muhteem olacaktr. (l.Mektup 2.Sual)
CENNET FKR
nsanlarn hemen hemen yansn tekil eden ocuklar, kendilerine dehet veren ve alatan lmlere ancak Cennet
fikriyle dayanabilirler. Mesela, "Benim kardeim veya arkadam ld, Cennetin bir kuu oldu, Cennette geziyor" derler.
Yoksa bir ocuk her an evresinden duyduu lm haberiyle yle sarslr ki, gzleriyle beraber ruhu, kalbi akl, btn
duygulan alar. O nazik vcudu ancak byle bir manev kuvvetle ayakta durabilir. Yoksa ya mahvolur, ya divane bir
serseriye dner. (9.ua 1.Nokta Birincisi)
EVLDINA KAVUMAK
Bir insann sevdii evld, sekerattta, lmek zere iken, Hz. Hzr ve Lokman Hekim gibi zatlar gelip, tesirli
ilalarla ocuun tedavisine vesile olsalar, o sevimli ve gzel ocuk lmden kurtulsa, elbette ok sevinir,
te o ocuk gibi, insann bir ok sevdii, mezarda mahvolup,
kaybolmuken, man hakikatleri Lokman hekim gibi idamhane vehmedilen kabristana, kalp penceresinden bir k
verir. Adeta orada yatan ller, batan baa dirilir ve hl diliyle, "Biz lmedik, sizinle yine greceiz." derler.
Bylece insan, imann nasl bir sevin ve ferah vesilesi olduunu daha bu dnyada iken anlar. (ILua 3.Mesele)
ALMANYA'NIN SERVET KADAR
Her insann, her Mslman'n bana yle bir dava almtr ki, dnyaya hkmran olmaktan da, Cihan
Harbi'nden de daha nemlidir. Eer her bir adamn, Almanya ve ngiltere kadar ser veti olsa, byle bir davay kazanmak
iin tereddtsz sarf etmelidir.
O dava, binlerce mehur insann, Kinatn Sahibinin vaatlerine dayanarak haber verdii, herkesin, iman
karlnda, dnya byklndeki baheleri ve saraylar kazanmak veya kaybetmek davasdr.
Her ferdin, fani bir diyarn, fani bir kk ve saltanat deil, dnya byklndeki ebed kkleri kazanma ve
cehennemden kurtulma meselesine, Amerika kadar serveti ve tm insanlarn mr kadar vakti olsa, o uurda sarf
etmesinden daha makul bir ey olamaz. (ll.ua 4.Mesele)
RED VE KABUL
Bir fende ihtisas olan iki zatn hkm, ihtisas olmayan binlerce kiiye tercih edilir.
Bir adam, " Hindistan cevizi var ve st konservesine benziyor." dese, bin tane reddiyeciye kar davasn kazanr.
nk varln iddia edenin yapmas gereken tek ey, bir Hindistan cevizi getirip gstermek veya bahesini haber
vermektir. Yok diyen adam, btn dnyay arasa ancak, "Ben bulamadm, ben gremedim." diyebilir. yle de, hari
isbat eden, hare iaret eden en kk bir iaretin yannda, binlerce inkarcnn en kk bir ehemmiyeti yoktur. nk
onlar, ebede kadar uzanan zamanlar grmek ve gstermekle ancak davalarn isbat edebilirler. (11.ua 7-Mesele)

128

1. CLT

AHRET GNNE MAN

129

H OLMASA
Nasl, serseri asi bir adam, bulunduu yerin izzetli hakimine, "Beni hapse atamazsn ve yapamazsn!" dese, o
hakim kendi izzetinin muhafazas iin, o ehirde hapis olmasa, o edepsiz iin bir hapis yapp, onu iine atar. yle de,
kfir, kfryle zzet-i Celline iddetle dokunduu iin. Cehennemin icadn iktiza eden baka hikmetler olmasa, sadece
kafirlerin o tavr Cehennemin yaratlmasna yeter. (11.ua 8.Mesele 2.Nkte)
YONTULMU TALAR
Bir firka askerin tankl, birbirine alml, talimi ve terbiyesi olmadnda, yontulmam yalar gibi
olduklarnda bir araya getirilmelerinde ok zahmet vardr. Fakat terhisten sonra ok kolay itima ederler.
yle de, birbirine alm, bir derece yontulmu ta hkmne gemi beden hcreleri, ldkten sonra, Halikn
izniyle, srafil'in borusuyla ok kolay itima eder, yine eskisi gibi ayn bedeni olutururlar. (arat-Bakara)
KISA MRL GL
Allah'a ait sanat eserleri beka iindir, lm ve fenalar vazifelerinden terhistir, idam deildir. Onlar lmle bir
cihette fenaya gitseler de, ok cihetlerden baki kalrlar.
Bir kelime azdan kar kmaz zahiren kaybolsa bile, Allah'n izniyle kulaklarda, katlarda, kitaplarda, akllar
adedince akllarda nasl baki kalyorsa, ksa bir zamanda vazifesi tamam olan, solan, len gl de, onu gren insanlarn
hafzalar ve ardndan gelen tohumlardaki suretleri adedince bakidir. Demek ki, gln tohumu, hafzalar, gl iin bir
menzildir.
Babo braklmayan insan iin de dnya bir menzil olduu gibi, kabir de, berzah da, hair de birer menzildir.
Btn mahlukat iin olduu gibi, onun da amali hfzedilmektedir. (Mesnevi Lasiyyemalar)

HIFZ KANUNU
Bir aa meyveye hamile olduu gibi, o meyveden hasl olan tohum da meyveye hamiledir. Aacn bnyesinde
semeresi mevcut olduu gibi, tohumunda da semeresi mevcuttur. Meydana gelen ve geen olaylar, insann hafzasnda
mevcuttur.
En kk bir hadiseyi kaydeden hafizyet kanunu her eyi kuatmtr. O kanunun yz ise ebede bakar. (Mesnevi
-Lasiyyemalar)
CSMN DEMES
Ey hari inkar eden kafasz! mrnde ka defa cesedini deitiriyorsun? Sabah akam elbiseni deitirdiin gibi,
her sene bir defa cismini deitirip, yeniliyorsun. Belki her sene, her gn cisminden bir ksm eyler tr, yerine benzeri
gelir.
Bunu hi dnmyorsun. Eer dnebilseydin her yerde ve her zaman binlerce numuneleri meydana gelen
ldkten sonra dirilmeyi inkr etmezdin.
Doktora git, kafan tedavi ettir. (Mesnevii -Habbe)
HACDA
Nasl bir asker, bayramda bir paa ile beraber padiahn huzuruna girebilir. Sair vakitlerde onu ancak
subaylarndan dinler, tanr.
yle de, her insan hacda bir derece veliler gibi Cenab- Hakk Rabb-l Alemin unvanyla tanmaya balar. Allahu
Ekberln tekraryla kibriya mertebeleri kalbine alr. Ruhunu istila eden btn hayret sualleri cevabn bulur. O nida,
eytann desiselerini kknden keser, kati cevaplarn kalbe duyurur. Ve ahiret hakkndaki suallere de Elhamdlillah
cmlesi hari ihtar ederek cevap olur. Evet, btn krleri hakk kr yapan ebed saadettir. (11. ua S.Mesele
2.Nkte)

NKTELER...
NASIL DRLECEK?
Hazret-i brahim Filistin'den kalkp sk sk Mekke'ye geliyor, olu smil ile hanm Hacer'i ziyaret ediyordu. Bu
mtad ziyaretlerinden birinde, yolculuunu sahilden yapmak zorunda kalmt. Deniz kenarnda bir hayvan lei grd.
Le zerine dalgalar vuruyor ve dalgalarla birlikte gelen balklar ve deniz hayvanlar, o leten yiyorlard. Dalga
ekilince, bu defa da kara hayvanlar ve kular lein bana yorlard. Her bir hayvan, leten bir para koparp
midesine indiriyordu.
Grd bu manzara Hz. brahim'in merakn ekti. "Cenb- Hak, acaba bu hayvan nasl diriltecek? Herbiri
baka bir hayvann midesinde olan zerrelerini nasl toplayp bir araya getirecek?" diye dnd.
Bu dnce, onda "dirilme" hdisesini gzyle grmek arzusunu uyandrmt. Allah'a ynelerek,
"Ey Rabbim! lleri nasl diriltirsin? Bana gster" diye dua etmeye balad.
Hz. brahim'in bu dua ve niyazna Allah:
"Ey brahim! lleri Allah'n dirilteceine mann yok mu? Bu hususta herhangi bir bhen mi mevcut?" sorusuyla
karlk verdi.

129

MENBA
1. CLT
Hazret-i brahim cevaben:
"Ey Rabbim! Ben lleri dirilteceine kesin olarak inanyor, bu hususta hibir bhe duymuyorum. Ancak bu
hrika fi'lini gzmle de grp kalben tam tatmn olmak istiyorum" dedi. nsan bzan, kesin olarak bildii, inand
eyleri, gzyle de grmek ister. Bu, son derece tabi bir haldir.
Hz. brahim'in istei de bu nevidendi. bhesiz onun, Allah'n lleri dirilteceine inanc tamd. Bu konuda hibir
phesi yoktu. Buna ramen, dirilme hdisesini merak ediyor, gzyle de grmek istiyordu.
Allah'n Hz. brahim'in niyetini bildii halde, "sen man etmedin mi?" diye sormas da dndrcdr. Bylece
Hz. brahim'in iindeki niyyetini aklamasna imkn vermi oluyordu. Hdiseyi sonradan duyan insanlarn onun
hakknda kt dnmelerine frsat brakmyordu.
Cenb- Hak, Hazret-i brahim'in, llerin nasl diriltildiini grme isteini kabul ederek, ona:"Ayr cinsten 4 ku
al. Onlar nce iyice kendine altr. Sonra kes. Paralarn birbirine kartr. Bu paralardan herbirini etrafnda grnen
u dalarn ayr bir yerine koy. Sonra o kular isimleriyle ar. Sr'atle, zalar tam ve diri olarak sana geldiklerini
greceksin" dedi.
Hazret-i brahim verilen bu emri yerine getirdi. nce kular bulup kendine altrd. Sonra kesti. Tylerini yolarak
herbirini 4 paraya ayrd. Her paray dierleriyle kartrarak, balarn da yanlarna koydu. Drt ayr dan tepesine
bakt. Sonra o kular, isimleriyle ard zaman, hepsinin canl olarak kendisine uup geldiini grd.
Bu manzara karsnda kalbi heyecanla arpmaya balamt. nk llerin dirilii hakikatini bizzat grme
nimetine nail olmutu. Bundan dolay, Allah'a hamd ve krlerde bulunuyordu. Kalbi tam itmi'nan bulmu, huzur ve
vecd iinde kalmt. 3
DOUMDAN SONRA HAYAT VAR MI?
Aada okuyacanz hikayeyi, Emre Gedikli isimli okuyucum Eskiehirden gndermi. nternette dilden dile
gezen eylere iltifat etmek detim deil fakat bu hikyeyi sizlerle paylamam gerektiini dndm. uur ve hayatn
farkl boyutlarda tecelli edebileceini en azndan hatrlatt iin bu kck metin ok houma gitti.
Anne rahmine den ikiz kardeler nceleri hereyden habersizmi. Haftalar birbirini izledike onlar da
gelimiler. Elleri, ayaklar, i organlar olumaya balam. Bu arada, etraflarnda olup biteni farketmeye balamlar.
Bulunduklar rahat, gvenli yeri tandka mutluluklar artm. Birbirlerine hep ayn eyi sylyorlarm: Anne rahmine
dmemiz, burada yaamamz ne harika deil mi? Hayat ne gzel ey be kardeim!
Bydke, iinde yaadklar dnyay kefe koyulmular. yle ya, hayatn kayna neymi? te bunu
aratrrken, anneleriyle onlar birbirine balayan kordonu farketmiler. Bu kordon sayesinde hibir zahmet ekmeden,
gven iinde beslenip bytldklerini anlamlar. Annemizin efkati ne kadar byk! Bize bu kordonla ihtiyacmz olan
hereyi gnderiyor.
Aylar birbiri ardnca geiyor, ikizler hzla byyor, dier bir deyile yolun sonuna yaklayorlarm. Bu
deiiklikleri hayretle gzlemlerken, bir gn gelip bu gzelim dnyay terkedeceklerinin iaretlerini almaya, dokuzuncu
aya yaklatklarnda, belirtileri daha kuvvetli hissetmeye balamlar. Durumdan telalanan ikizlerden birisi dierine
sormu: Neler oluyor? Btn bunlarn anlam nedir? teki daha sakinmi, stelik, bulunduklar bu dnya ou zaman
ona yetmiyor; sezgileriyle daha geni bir alemi arzuluyormu. Cevap vermi: Btn bunlar, bu dnyada daha fazla
kalamayacaz anlamna geliyor ve eklemi: Buradaki hayatmzn sonuna yaklayoruz artk.
Ama ben gitmek istemiyorum diye haykrm kardei.
Hep burada kalmak istiyorum. teki, Elimizden gelen birey yok, hem, belki doumdan sonra bambaka bir
hayat vardr. Bize hayat veren o kordon kesildikten sonra bu nasl mmkn olabilir ki? diye cevaplam dieri.
Buradan ayrlmak zorunda kalrsak nasl hayatta kalabiliriz, syler misin bana? Hem, bak bizden nce bakalar da
buraya gelmi ve sonra da gitmiler. Hibiri geri gelmemi ki bize doumdan sonra hayat olduunu syleyebilsin. Hayr
bu hereyin sonu olacak. Ve karamsarlkla eklemi:
Hem belki de anne diye birey yok!
Olmak zorunda diye itiraz etmi kardei. Buraya baska trl nasl gelmi olabiliriz, nasl hayatta kalabiliriz ki?
Sen hi anneni grdn m diye stelemi teki; O belki de sadece zihinlerimizde var. Bir annemiz olduu
dncesi bizi rahatlatt iin onu belki de biz uydurduk. Bylece, anne rahmindeki son gnleri derin sorgulamalar ve
tartmalarla gemi.
Sonunda doum an gelmi atm. kizler dnyalarn terkettiklerinde gzlerini baka bir dnyaya amlar ve
sevinten alamaya balamlar.
nk grdkleri manzara hayallerinin bile tesindeymi.4
ZNDANDAK ADAM
Kuyu gibi bir zindana hapsedilen adam, ryasnda kendisini bir gl bahesinde grr ve Allah'a yalvararak:
-Ya Rabbi, beni bedenime dndrp uyandrma, u gl bahesinde kalaym, salnp gezeyim, der.
Cehab' Hak (c.c), duasn kabul eder, ruhunu bir daha bedenine dndrmez. Adam lm acsn tatmadan
cennete girer.

3
4

(Mehmed Dikmen - Peygamberler Tarihi)

Ahmet Turan Alkan Aksiyon, 394. say

130

1. CLT

AHRET GNNE MAN

131

Byle bir insann bir daha uyanmay; esarete, zindandaki ikencelere, zincirlere, bukalara dnmeyi stemesi,
oraya ait bir eye talip olmas hi mmkn mdr?
Cennete, oradaki gzelliklere ve kramlara gre kyas edilince, dnya, m'min iin zindan gibidir. Manev dnya larnda cenneti yaayan Hak dostlar, ten kafesini, beden istekleri, dnyann dadaalarn, boumalarn manev
hayatlar adna ikence gibi grmlerdir. Ahiret yurdunu hedefleyen ve dnyay teler iin talimgah ve erzak hazrla ma
yeri olarak gren insanlarn, dnyaya ait maksatlar olduunu vehmetmek, bir mahpusun zindandaki deiik eylere
talip ve sevdal olduunu, oraya balandn zannetmekle ayn eydir.
Onlar iin hrriyet dnyaya ait arzular amaktr. Ve dnyaya talip olanlarn ylelerinden endiesine gerek yoktur.5
MAHPUSLAR N
Mevlana Hazretleri'ne, hanm;
-Hdavendigr Hazretleri'nin dnyay hakikat ve mnlarla doldurmas iin yz veya drt yz yllk bir aziz
mrnn olmas lzmd, dedi.
Bunun zerine Mevlana:
- Niin, dedi, niin? Biz ne Firavun ve ne Nemrud'uz! Bizim bu toprak lemi ile iimiz, huzur ve kararmz ol maz.
Biz, birka mahpusun kurtulmas in bu dnya zindanna hapsolmuuz. Yaknda Allah'n sevgili dostu nun yanna
dneceimiz umulur.
Bu kararsz, bu kat, bu fani diyar, ancak nefislerinin klesi olan insanlarn hedefi olabilir.
Hak dostlarnn halkn arasnda bulunmasn, halk iin ltuf, onlar adna da tenezzl olarak grmek gerekir. Onlar,
ebed mahkmiyetten insanlar kurtarmak iin gnderilmi smarlama insanlardr.
Birileri gibi dnya mahpushanesini asl maksat zannetmi deillerdir.6
SEFER
(Yavuz Sultan Selim, Msr ef erinden stanbul' a dndnde, valileri bir korsan yuvas haline gelen Rodos
zerine sefer yaplmasn ister. Yavuz:
- Bizim der, imdiden sonra, ahiret ef erinden baka seferimiz yoktur.
Ksa bir mddet sonra vefat eder.
Sultan odur ki, onlar gibi hem burasnn hem tenin sultan olsun. "Bizler uzun bir seferdeyiz, buradan kabre,
kabirden hare, hairden ebed memleketine gitmek zereyiz."7
BRAHM ETHEM VE NE
brahim Ethem'in valilerinden birisi onu aramaya kar. Alp Beih'e, saltanatnn basma gtrecektir. Bir deniz
kenarnda onu gmleinin skklerim dikerken bulur:
- Nedir o elindeki diye sorar. - Diki inesi...
- Bir zamanlar klla dalar blerken imdi bir ineye mi kald iin?...
- Bu ine o kltan daha kuvvetlidir. Allah dilerse o inenin ucuyla bana zm taneleri gibi yldzlar toplatr.
- Demek keramet bu inede, der vali ve ineyi dinden kapp denize atar. brahim Ethem seslenir:
- Balklar getirin inemi!
Bir balk azna ineyi alp getirir.
- Srra kastettim, der, meer farknda olmadan kefenimi dikmeye balamm.
- Nereye gidiyorsun? diye sorar balk...
- Saraya... ine yalnz beyaz gmleklilerin alnd... Kll bceklerin nbet tuttuu... Havaya, a bile yasak
denilen... Darln genilie evrildii... Saray... Ben, Belh Sultan brahim Ethem. Sarayma gidiyorum.
Asl saltanat, fani diyarda, binilen bir binitte, uakta, trende, gemide olan saltanat deildir, insan, bir gn indi rilecei dnya binitinin sultan olamaz. Hakik saltanat mana diyarnn, manev sultanldr. Onun da tek sermayesi
acizliktir.8
OCUK TAZYES
Bir adam hapse atmlar. Yannda kk bir ocuu da varm. Adam, kendi derdinin yannda bir de ocuunun
zntsn yayormu. Hem bakm grm ona ok mkl geliyor, hem de shh olmayan o ortamda ocuunu korumak iin didiniyor mu. Padiah, bu durumdan haberdar olmu. O merhametli sultan, ocuu saraya, yanma almak
iin memurunu gndermi. Adam, ocuundan ayrla raz olmam ve vermek istememi. Arkadalar: "Bunu sen nefsin iin yapyorsun. Halbuki ocuk saraya gitse, hem sen bir ok meakkatten kurtulacaksn, hem de ocuk sarayda
rahat edecek, inadn manaszdr. ocuu sultanmza ver. ilerde ocuk bydnde babasn grmek isteyecektir.

Mesel Ufku, s:100

Mesel Ufku, s:102
7
Mesel Denizi, s.75
8
Mesel denizi, s:75
6

131

MENBA
1. CLT
Padiah, ocuu zindana getirip senin perian halini ona gsterecek deil ya, elbette ki seni alp saraya gtrecektir.
Bylece sen de kurtulmu olacaksn." derler. Adam, ikna olur ve ayrlk zor gelse de ocuunu gnderir.
Bedizzaman Hazretleri, bu hikayeyi bir ocuk taziye-si mnasebetiyle ve Efendimiz'in, evlad vefat eden m'min
ebeveynin cennete girecei hadisim izah ederken anlatr. Bulu ama girmemi masum ocuklarn cennetlik olacana
dair rivayetler vardr. Elbette, ocuklar annelerim ve babalarm grmek istediinde, Allah onlar cehenneme
gndermeyecek, belki onlar da cennetine alacaktr. 9
TTO'DAN TARH TRAFLAR
mrnn elli yln komnist ideoloji yolunda harcayarak bu btl davasnda hreti yurt dna kadar tam bir
insan olan Salih Gkkaya, hayatnn son yllarnda slm'la merref olarak Hakk'a rc eder. Gkkaya, Komnizm
frtnalarnn btn dnyay kasp kavurduu bu gnlerin birinde "Trkiye Komnist Talebe Tekilat Bakan" sfatyla
Yugoslavya Devlet Bakan Mareal Josip Broz Tito'nun(1892-1980) eref misafiri olarak Belgrad'a davet edilir.
mrnn son gnlerini geirmekte olan Tito'yu ziyaret ettiklerinde, hayatn komnizme adayan bu ihtiyar lide rin
pimanlk iinde dudaklarndan dklen u itiraflar, apayr bir tarih kymet ifade etmektedir:
Yolda, ben lyorum artk... lmn ne derece korkun birey olduunu size anlatamam. Anlatsam bile shhatli
ve gen olan sizler, bu yata bunu anlayamazsnz. Dnn; lmek, yok olmak... Topraa kanmak ve dnmemek
zere gidi... ite bu ldrtyor beni... Dostlarmzdan, sevdiklerimizden, unvan ve makamlardan ayrlmak... Dnyann
gzelliklerini bir daha grememek... Ne korkun birey anlamyor musunuz?
Yoldalarm, sizlere ak bir kalple itirafta bulunmak istiyorum:
Ben ldkten sonra, toprak olacaksam, dirili, ceza veya mkafat yoksa, benim yaptm mcadelenin deeri
nedir? Syleyin bana? Ha yoldalarmn kalbine gmlecekmiim veya unutulmayacakmm veya alklanacakmm
neye yarar?
Ben mahvolduktan sonra, beni alklayanlarn takdir sesleri, kabirde vcudumu paralayan ylan ve yanlar
insafa getirir mi? Syleyin bu gidi nereye? Bunun izahn Marks, Engels, Lenin yapamyor.
tiraf etmek zorundaym;
Ben Allah'a, peygambere ve ahirete inanyorum artk. Dinsizlik bir are deil. Dnn, u kainatn bir Yaratcs,
u muhteem sistemin bir Kanun Koyucusu olmaldr... Bence lm de son olmamaldr...
Mazlumca gidenlerle, zalimce lenlerin bir hesaplama yeri olmaldr. Hakkn almadan, cezasn grmeden
gidiyorlar. Byle kemeke olamaz. Ben bunu vicdanen hissediyorum. yle ki, milyonlarca susuz insanlara yaptmz
eza ve zulmler, u anda baazma dmlenmi bir vaziyette...
Onlarn ahlarna kulak verecek bir merci olmal... Yoksa insan teselliyi nereden bulacak? Bunlarn bir aklamas
olmal... Marks bu mevzuda halt ilemi. Uyuturmu beynimizi ...
Nedense lm kapya dayanmadan bunu idrak edemiyoruz. Belki de gz kamatrc makamlar buna engel oluyor.
Ben bu inanc tayorum yoldalarm, sizler de ne derseniz deyin! 10
BZM ESAS MUHTA OLDUUMUZ EY
...Her say ebedi alemde, saadet aleminde, bki smbller verecek mahiyette byle izan ve kabul edilirse insan en
byk mahalik karsnda dahi tereddt etmeden gzn krpmadan hak bildii hakikat bildii istikametten dur
olmayacak ve ilerleyecektir. Btn miskinliimizin, btn uyuukluumuzun, metotdan uzak bulunuumuzun, dnyay
her ey saymzn ve frsat ele getii zaman onu deerlendiriimizin altnda ahirete olduu gibi inanmama hastal
ruh haleti yatmaktadr. Eer bir sahabi anlay ve idraki iinde ahirete inanm olsaydk; nefsim adna tesini arz
edeyim, nefsim adna arz edeyim de bakasnn kafasna mzrak ve kl sokmayaym. Bakasnn ruh ve hissiyatn
rencide etmeyeyim.
Ben rahat dekte yatmazdm. Ben nefsim adna en kk mameleke sahip olmazdm. Ben Resul Ekrem gibi
hasr zerinde yatar zerime bir battaniye alrdm. Milletim sefalet iinde rpnrken, milletim imanszln cenderesine
kstrlrken, genlik adm adm mahv edilirken benim bir varlm ve mamelekim olmazd. Soukta emanet bir cbbeyle
dolardm Emanet bir ayakkabyla arda gezerdim. Ve bu halimle mevlann huzuruna gidersem kovulacam endiesi
vardr iimde nki birinci ii ihmal etmi bir insan olarak manen kolu kanad krk bir mcrim olarak rabbimin
huzurunda bulunmaya mdrikim.
Nefsim adna syleyeyim. Derdin bykl, azamet ve ihtiam karsnda hala beeri zevklerimi dnmeyi terk
edemedim. Hla yemenin kavgasn vermeyi terk edemedim. Hla gece yatarken altma bir yumuak dek sermeyi
terk edemedim. Hla aklmdan kadn kz karamadmkaramadm ve hicap altnda eziliyorum.
Dnn, fani eyleri vermeden bki eyler elde edilemez. Maddi ve manevi mahrumiyette ve
katlanmadan muvaffakiyet elde edilemez. Alanmadan glnemez, strap ekmeden saadete erilemez.
Milleti kurtarmay dnyorsanz brokratik yollardan millet kurtarlamaz. Bu milletin banda sadece
elbisesi srtnda ki olan kimseler olduu zaman millet kurtulacaktr. ahs adna yatrmyla, ahs adna
devlet kurmasyla, ahs adna tesisatyla, aile efrad adna tesisatyla milleti kurtaracam diye
kahramanlk sevdasyla milletin banda arz didar edenler sadece sine-i millette mit krm, onlar
bedbinlie itmilerdir.
mer gibi insanlar, giysisi srtnda binecei ey devlet hazinesinde. Gandhi gibi insanlar, altnda ot
olan insanlar, milletleri kurtaracak bunlardr. Ve bizi kurtaracak nesil de bu nesildir. Cenab- hak bu
9

Mesel denizi, s:76

brahim Refik Gemiten Gelecee Iklar s:38

10

132

1. CLT

AHRET GNNE MAN

133

neslimize bah ettii zaman brokrasiyi ryasnda dahi dnmeyen bu nesli bize bah ettii zaman
milletimizin kurtarlmas mevzuunda mit var olacaz.
niversite deil bizi kurtaracak. Gnldr, aktr, heyecandr. lim dediin ey sonra ilim adamnn yapaca
eydir. ok basit eydir. Atom ss kurmak, fze ss kurmak ok basit eydir. Ama ben gryorum ki, gezdike
grdke gryorum ki, yz elli seneden beri eitli kimselerin elinde oyuncak haline getirilen Trkiye ve alem-i islam
ileri gtrelim diye her mdahalede on sene geriye gitmektedir. Siyasi, gayri siyasi her darbede ve idareye her
mdahalede on sene geriye gtrlmektedir.
Bu kem talihliler, bu om azllar, bu yarasa bakllar milletin kaderine vaziyet ettii mddete bu
millet bir adm ileriye gitmeyecektir. Belki her sene on sene geriye gidecektir. te Bat ve ite alanacak
durumumuz lem-i islamla beraber.
yleyse bizim esas muhta olduumuz ey; aktr, heyecandr, imandr, hasbiliktir, fedakarlktr,
milleti iin yaamaktr, kendisini feda etmektir. Varsa bu pazarda bezi olan, varsa bu anlaya itirak eden
gelsin beraber alalm. Brakalm brokrasiyi, gezelim ky ky dolaalm. Hasbiliimizi ve samimiyetimizi
gtrelim.
Ve bu ii dzelteceimiz na kadar sz verelim Allaha, Resulullaha sz verelimyumuak dekte
yatmayacaz alayacaz glmeyeceiz strap ekeceiz ve dilenmeyeceiz

133

MENBA
1. CLT

134