SADRAJ

UVOD.........................................................................................................3

OPIS POSTOJEEG STANJA..........................................................................6

2.1 Vizuelni prikaz raskrsnice........................................................................7

3

ANALIZA POSTOJEEG STANJA SIGNALIZACIJE.........................................10

3.1 Tlocrt raskrsnice s planom i poloajem postojee horizontalne i

vertikalne signalizacije...................................................................................11
4

OPIS SAOBRAAJNOG PROBLEMA............................................................12

PRIJEDLOG RJEENJA................................................................................14

ZAKLJUAK...............................................................................................16

LITERATURA...................................................................................................17
POPIS SLIKA...................................................................................................18

1 UVOD

Saobraajni planeri i projektanti svakodnevno su suoeni s problemima u

odvijanju saobraaja. Pronalaenje rjeenja za optimalno usklaivanje
saobraajnog sistema u irem (na nivou drave) i uem smislu (gradovi,
naselja) zahtjeva precizno planiranje uz odgovarajue finansiranje. S obzirom
da je Bosna i Hercegovina zemlja u razvoju s poveanim investicijama u
saobraajni sistem, potrebna je racionalizacija materijalnih sredstava i
paljivo upravljanje ljudskim i zemljinim resursima u urbanim i izvanurbanim
podrujima. Kako uskladiti razvitak grada s razvitkom saobraajnih tokova u
njemu, pitanje je na koje se ne odgovara lako. Budui da je pravi razvitak
(ekspandiranje)

saobraaja

poeo

prolom

vijeku,

tako

rjeenja

saobraajnih problema datiraju iz tog vremena. Jedno od prvih rjeenja je i

tzv. Svesaobraajni koncept, koji je opisao Le Corbusier, 1924. godine u knjizi
Urbanisme.

navedenom

radu

autor

predstavlja

koncept

grada

sa

saobraajom u vie nivoa, kao jednom od moguih koncepcija razvitka grada.

Centar grada ima veliki broj poslovnih zgrada smjetenih oko centralne
stanice. Ova centralna stanica ima est nivoa:
(+2)prvi nivo....................................................taksi vozila
(+1) mezzanin................................................ automobili
( 0 ) prizemlje ................................................ pjeaci
( -1) prvi podzemni nivo.............................. metro
( -2) drugi podzemni nivo............................ lokalne eljeznice
( -3) trei podzemni nivo............................. regionalne eljeznice
S takvom strukturom Corbusier je elio redukovati broj ulica u centru grada
za 2/3. Primijenio je mreni sistem ulica (pravi ugao) s razmacima od 360
metara. Ovakvo razmatrano ureenje grada nije nigdje provedeno, ali je
ukazano

na problem saobraajne potranje gdje svaki oblik prevoza ima

svoje zahtjeve, pa su ti saobraajni sistemi odvojeni. Budui da naslijeena

saobraajna infrastruktura nije ni priblino postavljena ovakvoj idealnoj
strukturi, ostaje da se saniraju posljedice dugogodinjeg neplanskog
razvijanja gradske infrastrukture. Kvalitetna organizovanost saobraaja
2

osnova je za napredak svakoga, pa i BiH drutva. Ukoliko dolazi do zastoja,

na gubitku je cjelokupno drutvo i ekonomija drave. Zastoji u saobraaju, s
izraenim gubicima u vremenu, posebno su veliki u veim urbanim
sredinama. Teorija saobraajnih tokova, odnosno klasina saobraajna
teorija, svedena je na prouavanje i pronalaenje modela meuzavisnosti
brzine, gustoe i volumena saobraajnog toka.
Rast saobraaja usko je povezan sa rastom bruto domaeg proizvoda
(motorizacija, broj putovanja, koliina prevezene robe). Poveanje saobraaja
izraenije je u gradovima koji su administrativno-ekonomska sjedita poput
Sarajeva, ali nije zanemarljivo i u manjim gradovima. Saobraajni zastoji koji
se pojavljuju u vrnim satima, postaju sve trajniji i uestaliji, dovodei do
paralize saobraajnog sistema u cjelini po nekoliko sati dnevno. Upravo u
tom smislu regulisanje i organizacija saobraajnih tokova u ulinoj mrei
gradova i naselja, u cilju smanjenja bespotrebnih sukobljavanja saobraajnih
tokova, odnosno u cilju poveanja propusne moi uline mree jedno je od
kvalitetnijih i brzo provedivih rjeenja. Pod organizacijom saobraajnih tokova
podrazumijeva se sistemno organiziranje kretanja tokova u saobraajnim
mreama s ciljem optimalnog koritenja mree s minimalnim trokovima
odvijanja saobraaja, odnosno minimiziranjem meusobnog ukrtanja vozila
na mjestima ukrtanja. Ovdje se koristi mnogo metoda, od promjene
smjerova ulica, pretvaranja paralelnih dvosmjernih ulica u jednosmjerne ak i
kada se stambeni interesi protive ovakvoj promjeni, putanje u saobraaj
pomonih ulica.
U svakoj saobraajnoj mrei u nivou postoje presijecanja saobraajnih
tokova, meutim postoje i ona presijecanja koja su nepotrebna. Posebno je
potrebno uvidjeti ta bespotrebna presijecanja u mrei i odrediti kritinu taku
presijecanja

u raskrsnici (taku s najveim

saobraajnih tokova

u raskrsnici)

i nju

intenzitetom

sanirati.

presijecanja

Poznavanje

metoda

organizacije saobraajnih tokova i primjena u samom planiranju tedi velika

materijalna sredstva.
3

Suvina presijecanja saobraajnih tokova prisutna su u kompleksnim

mreama kao to je drumska mrea u urbanim gradskim sreditima, gdje
kretanja od izvora do cilja mogu biti ostvarena razliitim putanjama. Potrebno
je

spomenuti

da

se

minimiziranjem

bespotrebnog

sukobljavanja

kompleksnim mreama efikasnost odvijanja saobraaja poveala bez njene

dogradnje ili rekonstrukcije, tj. s malim uloenim sredstvima.
Propusna mo gradskih saobraajnica, s obzirom na njihov profil, uvijek je
manja od onih saobraajnica izvan gradova . Razlog tome su gue izvedene
raskrsnice i pojava razliitih smetnji koje stvaraju otpore u kretanju.

2 OPIS POSTOJEEG STANJA

Raskrsnica ulica Cara Lazara I Gruja Novakovia u Sokocu je 'spoj'' glavne
ulice sa magistralnim putem M-19. To je jedna od najprometnijih raskrnica u
gradu. Ulica Cara Lazara se zavrava prikljukom na ulicu Gruja Novakovia
koja je dio magistralnog puta M-19 , a koji iz smijera Sarajeva prolazi kroz
Sokolac i vodi u smijeru Zvornika.
Ako se posmatra ulica Gruja Novakovia iz smijera Podromanije (Sarajeva)
prema gradu ona na spoju sa ulicom Cara Lazara ''se lomi'' i pod uglom od
120 skree lijevo.
Kada se posmatra raskrsnica iz ulice Gruja Novakovia u smijeru Podromanije
i njen spoj sa ulicom Cara Lazara i kada funkcionie svjetlosna saobraajna
signalizacija (semafori), ne postoji posebno izgraena saobraajna traka za
skretanje u desno.

2.1 Vizuelni prikaz raskrsnice

Na slici broj 1 i 2 prikazana je raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara
(dalji i blii prikaz) iz smijera Podromanije.
Na slici broj 3 i 4 prikazana je raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara
(dalji i blii prikaz) iz smijera Zvornika, dok je na slici 5 i 6 prikazana
raskrsnica iz smijera ulice Cara Lazara u smijeru Podromanije.

Slika 1 Raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara iz smijera

Podromanije (dalji prikaz)

Slika 2 Raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara iz smijera

Podromanije (blii prikaz)

Slika 3
Raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara u smijeru
Podromanije (dalji prikaz)

Slika 4
Raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara u smijeru
Podromanije (blii prikaz)

Slika 5 Raskrsnica ulica G. Novakovia i Cara Lazara iz smijera ulice Cara

Lazara (dalji prikaz)

Slika 6 Raskrsnica ulica G. Novakovia i Cara Lazara iz smijera ulice Cara

Lazara (blii prikaz)

3 ANALIZA POSTOJEEG STANJA SIGNALIZACIJE

Raskrsnica ulica Cara Lazara i Gruja Novakovia je regulisana svjetlosnom
saobraajnom signalizacijom. Kada svjetlosna saobraajna signalizacija nije u
funkciji to se esto deava zbog kvarova, ili u zimskom periodu iskljuena
onda je ulica Gruja Novakovia put sa pravom prvenstva prolaza, jer je to dio
magistralnog puta M-19. Na zavretku ulice Cara Lazara nalazi se znak za
obavezno zaustavljanje (STOP). Ako se posmatra ulica Gruja Novakovia iz
pravca Podromanije, a kada je svjetlosna saobraajna signalizacija u
funkcijitada isto svjetlo na semaforu iz pravca Podromanije i vozilima iz ulice
Cara Lazara (centra grada) to u skladu sa lanom 49 Zakona o osnovnoj
bezbjednosti saobraaja obavezuje vozae vozila iz pravca Podromanije
ukoliko skreu lijevo da propuste sva vozila iz smijera ulice Cara Lazara.
Kada

posmatramo

raskrsnicu

iz

ulice

Gruja

Novakovia

smijeru

Podromanije ne postoji posebno izgraena saobraajna traka za skretanje

desno ve je jedna i za lijevo i za desno.
Kada posmatramo raskrsnicu iz smijera ulice Cara Lazara olakan je prolaz
kroz raskrsnicu onda kada je semafor u funkciji u odnosu na situaciju kada
semfor nije u funkciji.

3.1 Tlocrt raskrsnice s planom i poloajem postojee

horizontalne i vertikalne signalizacije

Na slici sedam prikazan je tlocrt trenutnog stanja horizontalne i

vertikalne signalizacije na raskrsnici ulica Cara Lazara i Gruja
Novakovia.

10

Slika 7 Tlocrt trenutnog stanja na raskrsnici

4 OPIS SAOBRAAJNOG PROBLEMA

Kada se posmatra raskrsnica ulica Cara Lazara i Gruja Novakovia na prvi
pogled se moe zakljuiti da je to veoma jednostavna raskrsnica gdje se
glavna ulica u gradu spaja sa magistralnim putem M-19. Meutim kada se
ue u dublju analizu vidimo da se javljaju odreeni problemi regulisanja
saobraaja kada svjetlosna saobraajna signalizacija nije u funkciji, a isto
tako i kada je svjetlosna saobraajna signalizacija u funkciji.
Problemi koji se javljaju kada svjetlosna saobraajna signalizacija nije u
funkciji jesu ukljuenje iz ulice Cara Lazara u ulicu Gruja Novakovia, a
posebno u smijeru Podromanije, jer od znaka STOP pa do ukljuenja postoje
tri konfliktne take:

11

Slika 8 Konfliktne take

Prva taka presjecanja sa vozilima koja se iz smijera Zvornika kreu

ulicom Gruja Novakovia i skreu u ulicu Cara Lazara.

Druga taka sa vozilima koja iz smijera Podromanije nastavljaju

kretanje ulicom Gruja Novakovia.

Trea konfliktna taka spajanje sa vozilima koja iz pravca Zvornika

nastavljaju kretanje prema Podromaniji.

Kada se posmatra raskrsnica iz smijera Zvornika (ulica Gruja Novakovia) i

vozila koja se kreu iz tog smijera i skreu lijevo u ulicu Cara Lazara
pojavljuju se tri konfliktne take:

Prva sa vozilima koja se iz smijera Podromanije kreu ulicom Gruja

Novakovia i u raskrsnici nastavljaju kretanje tom ulicom (putem sa
pravom prvenstva prolaza).

Druga sa vozilima koja iz smijera Podromanije nastavljaju kretanje

pravo i ulaze u ulicu Cara Lazara.

Trea sa vozilima koja se iz ulice Cara Lazara kreu prema Podromaniji.

Kada je saobraajna signalizacija u funkciji (semafori rade), iz smijera ulice

Cara Lazara smanjuje se broj konfliktnih taaka na jednu i to sa vozilima koja
iz pravca Podromanije nastavljaju kretanje ulicom Gruja Novakovia, ali se
tada javlja drugi problem, a to je za vozila koja se kreu ulicom Gruja
Novakovia iz smijera Zvornika i nastavljaju kretanje prema Podromaniji.
12

Naime ne postoje dvije saobraajne trake (za lijevo i desno) ve samo jedna
pa tako u pojedinim vremenskim intervalima dolazi do velikog zaguenja
saobraajnog toka. Na semaforu je do nedavno postojala dopunska strelica
za skretanje desno koja nije mogla da ima svoju funkciju. Dovoljno je bilo da
kada je na semaforu upaljeno crveno svjetlo i dopunska zelena strelica za
desno da samo prvo vozilo u koloni ima namjeru skrenuti u lijevo svi moraju
da ekaju.
U ovoj raskrsnici se do sada desio veliki broj saobraajnih nezgoda, a razlog
su upravo ove injenice.

5 PRIJEDLOG RJEENJA
Zbog svega navedenog u opisu saobraajnog problema pomenute raskrsnice
potrebno je nai zadovoljavajue rjeenje kako bi se u raskrsnici poveala
bezbjednost kao i protok saobraaja kroz raskrsnicu.
Moje je miljenje da bi izgradnjom srednje velike, trokrake, krune raskrsnice
sa jednom saobraajnom trakom unutar krunog toka ovaj problem u velikoj
mjeri bio rijeen.
To bi bilo naj prostije i sa ekonomskog stanovita najprihvatljivije rjeenje.
Na slici 9 prikazan je prijedlog rjeenja.

13

14

Slika 9 Prijedlog plana rjeenja raskrsnice

6 ZAKLJUAK
Prijedlogom plana rjeenja raskrsnice sa izgradnjom krunog toka rijeio bi se
vei broj trenutnih problema:

Smanjio bi se broj konfliktnih taaka gdje bi se izbjegle take

presijecanja, a samo ostale take spajanja (izbjegli bi se eoni sudari).

Ubrzao bi se protok vozila u raskrsnici.

Smanjilo bi se nepotrebno ekanje i zaguenje.

15

LITERATURA
1. Jusufrani, I., (2007) Osnove drumskog saobraaja.Internacionalni univerzitet Travnik.
Saobraajni fakultet. Travnik.
2. Kulovi, M., Mostro, A., (2012) Planiranje saobraaja. Skripta. Internacionalni Univerzitet u
Travniku. Saobraajni fakultet.

16

POPIS SLIKA
Slika 1 Raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara iz smijera
Podromanije (dalji prikaz)
Slika 2 Raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara iz smijera
Podromanije (blii prikaz)
Slika 3
Raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara u smijeru
Podromanije (dalji prikaz)
Slika 4
Raskrsnica ulica Gruja Novakovia i Cara Lazara u smijeru
Podromanije (blii prikaz)
Slika 5 Raskrsnica ulica G. Novakovia i Cara Lazara iz smijera ulice Cara
Lazara (dalji prikaz)
Slika 6 Raskrsnica ulica G. Novakovia i Cara Lazara iz smijera ulice Cara
Lazara (blii prikaz)
Slika 7 Tlocrt trenutnog stanja na raskrsnici
Slika 8 Konfliktne take
Slika 9 Prijedlog plana rjeenja raskrsnice

17