Soalan kajian

1. Adakah terdapat perbezaan min Y antara

kumpulan apabila ketiga-tiga Y digabungkan?
2. Adakah terdapat perbezaan min y1, y2, dan y3
antara kumpulan g1, g2 dan g3?
Hipotesis kajian (soalan kajian 1)
H1 : Terdapat perbezaan signifikan vector min Y
antara kumpulan, 1 2 3 .
Hipotesis statistik
HO1: Tiada perbezaan signifikan vector min Y
antara kumpulan, g1 = g2 = g3 .
HA1 : Terdapat perbezaan signifikan vector min Y
antara kumpulan, g1 g2 g3 .
Hipotesis kajian (soalan kajian 2)
Analisis Univariat bagi setiap jenis Y
H2 : Terdapat perbezaan signifikan min y1 antara
kumpulan g1, g2 dan g3.
H3 : Terdapat perbezaan signifikan min y2 antara
kumpulan g1, g2 dan g3.
H4 : Terdapat perbezaan signifikan min y3 antara
kumpulan g1, g2 dan g3.

Hipotesis kajian (soalan kajian 2)

Analisis Post Hoc bagi setiap jenis Y
H5 : Terdapat perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g1 dan g2.
H6 : Terdapat perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g1 dan g3.
H7 : Terdapat perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g2 dan g3.
H8 : Terdapat perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g1 dan g2.
H9 : Terdapat perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g1 dan g3.
H10 : Terdapat perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g2 dan g3.
H11 : Terdapat perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g1 dan g2.
H12 : Terdapat perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g1 dan g3.
H13 : Terdapat perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g2 dan g3.
Hipotesis statistik (soalan kajian 2)
HO2 : Tiada perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g1, g2 dan g3.
HA2 : Terdapat perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g1, g2 dan g3.
HO3 : Tiada perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g1, g2 dan g3.
HA3 : Terdapat perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g1, g2 dan g3.
HO4 : Tiada perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g1, g2 dan g3.
HA4 : Terdapat perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g1, g2 dan g3.
HO5 : Tiada perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g1 dan g2.
HA5 : Terdapat perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g1 dan g2.
HO6 : Tiada perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g1 dan g3.
HA6 : Terdapat perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g1 dan g3.

HO7 : Tiada perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g2

dan g3.
HA7 : Terdapat perbezaan signifikan min y1 antara kumpulan g2
dan g3.
HO8 : Tiada perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g1
dan g2.
HA8 : Terdapat perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g1
dan g2.
HO9 : Tiada perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g1
dan g3.
HA9 : Terdapat perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g1
dan g3.
HO10 : Tiada perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan g2
dan g3.
HA10 : Terdapat perbezaan signifikan min y2 antara kumpulan
g2 dan g3.
HO11 : Tiada perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g1
dan g2.
HA11 : Terdapat perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan
g1 dan g2.
HO12 : Tiada perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g1
dan g3.
HA12 : Terdapat perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan
g1 dan g3.
HO13 : Tiada perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g2 dan g3.
HA13 : Terdapat perbezaan signifikan min y3 antara kumpulan g2 dan
g3.

Menentukan kesesuaian data untuk Manova

(i) Adakah ketiga-tiga pembolehubah bersandar mempunyai kolerasi?
Correlations
y1
y1

Pearson Correlation

y2

Sig. (2-tailed)
N
Pearson Correlation

y3

Sig. (2-tailed)
N
Pearson Correlation

y2

y3
**

**

.603

.837

29

.001
29

.000
29

.603

.895

.001
29

29

.000
29

**

**

.837

Sig. (2-tailed)
.000
N
29
**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).

Hasil analisis menunjukkan ketiga-tiga

pembolehubah bersandar mempunyai kolerasi
yang signifikan (p<.05) antara satu sama lain
(nilai r dihitamkan)
data ini sesuai untuk Manova.

**

**

.895

.000
29

29

(ii) Adakah data setiap Pembolehubah Bersandar memenuhi andaian

Taburan Normal P-P Plot
Hasil Normal P-P Plot menunjukkan kesemua pembolehubah bersandar mempunyai data dengan Taburan Normal Titik
kordinat terletak di sepanjang garis lurus atau sebahagiannya di bahagian atas dan sebahagiannya di bahagian bawah garis lurus dalam
Detrended Normal P-P Plot.

Manova 3 Kumpulan
Between-Subjects
Factors
N
group 1
11
2
8
3
10

y1

y2

y3

Descriptive Statistics
group
Mean
Std. Deviation
1
2.0909
1.04447
2
2.6250
1.24642
3
1.6000
.56765
Total
2.0690
1.02403
1
2.8182
.92932
2
4.1250
.64087
3
2.2000
.85635
Total
2.9655
1.11748
1
2.3636
.89696
2
3.4375
.90386
3
1.8000
.67495
Total
2.4655
1.03450

i. Jadual Statistik Diskriptif menunjukkan nilai Saiz Sampel (N),

Min dan Sisihan Piawai bagi setiap kumpulan untuk ketiga-tiga
pembolehubah bersandar.

N
11
8
10
29
11
8
10
29
11
8
10
29
a

Box's Test of Equality of Covariance Matrices

Box's M
14.642
F
1.006
df1
12
df2
2698.103
Sig.
.440

ii. Bagi setiap pembolehubah bersandar, terdapat perbezaan nilai

Min di antara kumpulan. Kemungkinan terdapat perbezaan Min
yang signifikan.
iii. Jadual Ujian Boxs M menunjukkan samada pembolehubah
bersandar memenuhi atau tidak andaian statistic Keseragaman
matrik kovarian merentasi kumpulan.
iv. Hasil analisis menunjukkan F (12, 2698.10) = 1.90, p = .44.
Ini bermakna Hipotesis Nol Tiada perbezaan signifikan matrik
kovarian pembolehubah bersandar di antara kumpulan diterima
kerana p >.05, iaitu terdapat Keseragaman matrik kovarian
merentasi kumpulan, bermakna andaian statistic ini dipenuhi.

Multivariate Tests
Effect
Intercept

Value
.937
.063
14.903
14.903
.510
.498
.995
.981

F
b
119.222
b
119.222
b
119.222
b
119.222
2.850
b
3.341
3.815
c
8.171

Hypothe
sis df
3.000
3.000
3.000
3.000
6.000
6.000
6.000
3.000

Error df
24.000
24.000
24.000
24.000
50.000
48.000
46.000
25.000

Sig.
.000
.000
.000
.000
.018
.008
.004
.001

Pillai's Trace
Wilks' Lambda
Hotelling's Trace
Roy's Largest Root
group
Pillai's Trace
Wilks' Lambda
Hotelling's Trace
Roy's Largest Root
a. Design: Intercept + group
b. Exact statistic
c. The statistic is an upper bound on F that yields a lower bound on the significance level.
d. Computed using alpha =

Partial Eta Noncent. Observe

d
Squared Parameter d Power
.937
357.667
1.000
.937
357.667
1.000
.937
357.667
1.000
.937
357.667
1.000
.255
17.097
.846
.295
20.048
.904
.332
22.892
.940
.495
24.513
.980

v. Jadual Ujian Multivariate bagi Wilks Lambda menunjukkan F (6, 48) = 3.34, p=.01, iaitu menolak Hipotesis Nul HO1 Tiada
perbezaan signifikan vector min Y antara kumpulan g1, g2 dan g3.
// menjawab soalan (a)
vi. Nilai 2 = .30 menunjukkan factor kumpulan menyumbang sebanyak 30% terhadap Y bagi populasi yang dikaji
vii. Dapatan ujian Multivariate yang signifikan menunjukkan wujud perbezaan Y di antara tiga kumpulan yang dikaji. Untuk
menentukan di mana wujudnya perbezaan ini, SPSS diteruskan dengan analisis Univariat (analisis bagi setiap PembolehUbah
Bersandar secara berasingan).
a

Levene's Test of Equality of Error Variances

F
df1
df2
Sig.
y1
2.472
2
26
.104
y2
.756
2
26
.480
y3
.211
2
26
.811

viii. Ujian Levene menunjukkan semua pembolehubah bersandar

mempunyai nilai p >.05. Ini bermakna Hipotesis Nol Tiada
perbezaan signifikan varian di antara kumpulan diterima, iaitu
terdapat keseragaman varian.

Source
Corrected Model

Intercept

group

Error

Total

Corrected Total

Dependent Variable
y1
y2
y3
y1
y2
y3
y1
y2
y3
y1
y2
y3
y1
y2
y3
y1
y2
y3

Tests of Between-Subjects Effects (ANOVA)

Type III Sum of
Mean
Squares
df
Square
F
a
4.678
2
2.339
2.464
b
16.854
2
8.427
12.098
c
12.101
2
6.051
8.806
126.273
1
126.273
133.004
264.626
1
264.626
379.887
182.892
1
182.892
266.186
4.678
2
2.339
2.464
16.854
2
8.427
12.098
12.101
2
6.051
8.806
24.684
26
.949
18.111
26
.697
17.864
26
.687
153.500
29
290.000
29
206.250
29
29.362
28
34.966
28
29.966
28

Sig.
.105
.000
.001
.000
.000
.000
.105
.000
.001

Partial Eta
Squared
.159
.482
.404
.836
.936
.911
.159
.482
.404

Noncent.
Parameter
4.927
24.195
17.613
133.004
379.887
266.186
4.927
24.195
17.613

Observed
d
Power
.451
.990
.952
1.000
1.000
1.000
.451
.990
.952

i. Jadual di atas menunjukkan keputusan analisis Univariat, iaitu bagi setiap pembolehubah bersandar secara berasingan.
ii. Hasil analisis menunjukkan
y2, F (2, 26) = 12.10, p = .00 terdapat perbezaan signifikan antara kumpulan (p<.0167)
y3, F (2, 26) = 8.81, p = .00 terdapat perbezaan signifikan antara kumpulan (p<.0167)
Nilai aras signifikan diguna adalah .05/3 = .0167, iaitu penyelarasan Benferoni kerana analisis univariate dilakukan 3 kali
bagi 3 pembolehubah bersandar. Nilai 2y2 = .48 menunjukkan factor kumpulan menyumbang sebanyak 48% dalam y2 dan
Nilai 2y3 = .40 menunjukkan factor kumpulan menyumbang sebanyak 40% dalam y3.
iii. Dapatan analisis univariat menunjukkan wujud perbezaan signifikan y2 dan y3 antara tiga kumpulan. Untuk menentukan di mana
wujud perbezaan sama ada group1-group2 atau group1-group3 atau group2-group3, analisis Post Hoc perlu dilakukan. Pilih Tukey
(Post Hoc) kerana memenuhi andaian keseragaman varian peringkat univariat, iaitu Jadual Levene Test.
iv. Keputusan: Menolak Hipotesis Nol (HO3 dan HO4), Hipotesis Nol (HO2) gagal ditolak.

Multiple Comparisons
Tukey HSD
Dependent Variable
y1

(I) group
1
2
3

y2

1
2
3

y3

1
2
3

(J) group
2
3
1
3
1
2
2
3
1
3
1
2
2
3
1
3
1
2

Mean Difference (I-

J)
-.5341
.4909
.5341
1.0250
-.4909
-1.0250
*
-1.3068
.6182
*
1.3068
*
1.9250
-.6182
*
-1.9250
*
-1.0739
.5636
*
1.0739
*
1.6375
-.5636
*
-1.6375

Std. Error
.45275
.42573
.45275
.46218
.42573
.46218
.38781
.36467
.38781
.39590
.36467
.39590
.38516
.36218
.38516
.39318
.36218
.39318

Sig.
.476
.491
.476
.087
.491
.087
.006
.226
.006
.000
.226
.000
.026
.282
.026
.001
.282
.001

Based on observed means.

The error term is Mean Square(Error) = .687.
*. The mean difference is significant at the

v. Group1 dan group2 signifikan, p=.00

Group2 dan group3 signifikan, p = .03
// menjawab soalan (b)??
vi. Hasil analisis Post Hoc untuk Pembolehubah Bersandar Y2
menunjukkan perbezaan signifikan min Y2 hanya wujud
pada aras signifikan .01 antara kumpulan 1 dan 2 sahaja (p=.01), iaitu
Y2 kumpulan 1 (M = 2.82, SD = .93) signifikan lebih tinggi daripada
kumpulan 2 (M = 4.13, SD = .64).
// menjawab soalan (c), tolak Hipotesis Nol HO8 sahaja.

y1

y2

y3

group
1
2
3
Total
1
2
3
Total
1
2
3
Total

95% Confidence Interval

Lower Bound
Upper Bound
-1.6591
.5909
-.5670
1.5488
-.5909
1.6591
-.1235
2.1735
-1.5488
.5670
-2.1735
.1235
-2.2705
-.3431
-.2880
1.5244
.3431
2.2705
.9412
2.9088
-1.5244
.2880
-2.9088
-.9412
-2.0309
-.1168
-.3363
1.4636
.1168
2.0309
.6605
2.6145
-1.4636
.3363
-2.6145
-.6605

Descriptive Statistics
Mean
Std. Deviation
2.0909
1.04447
2.6250
1.24642
1.6000
.56765
2.0690
1.02403
2.8182
.92932
4.1250
.64087
2.2000
.85635
2.9655
1.11748
2.3636
.89696
3.4375
.90386
1.8000
.67495
2.4655
1.03450

N
11
8
10
29
11
8
10
29
11
8
10
29

Kesimpulan
1. Terdapat perbezaan signifikan min Y antara subjek G1,G2 dan G3 apabila ketiga-tiga Y, iaitu Y1, Y2 dan Y3 digabungkan.
2. Terdapat perbezaan signifikan min Y2 antara subjek G1, G2 dan G3.
3. Terdapat perbezaan signifikan min Y3 antara subjek G1, G2 dan G3.
4. Terdapat perbezaan signifikan min Y2 antara subjek G1 dan G2.