CIKGU TK

BAB 7 : ISLAM DI ASIA TENGGARA

Dikemukakanoleh: ____________

Disokongoleh: _______________

BUKTI CATATAN CHINA

BUKTI YANG DIKEMUKAKAN :MenurutJOhn Crawford, Islam berkembangke Asia Tenggara
melaluiaktivitiperdagangan.
1) Orang Arab
danParsitelahmempunyaipusatperniagaandanpetempatan
di______________ atau _____________ sejaktahun 300M.
Pedagang Arab yang berdagangke China telahsinggah di
pelabuhanutama di Asia Tenggara terutamanya di Selat
Melaka.
2)Pelabuhan-pelabuhan di Selat Melaka
menjaditempatmenungguperubahanangin monsoon untukke
China.
Sesetengahmerekamembinaperkampungandanperkampungan
ituakanberkembangmenjaditempatmengumpulbarangjualanda
ntempatmembelibarang-barangmewah.
3) Terdapat orang Arab di kampong itu yang berkahwindengan
_______________________.
4) Pedagang Arab inijugamenyebarkan Islam
kepadapedagangtempatan.Kehidupansertanilai Islam yang
murni yang diperlihatkanolehpendakwahdanpedagang Islam
telahmenarik orang tempatanuntukmemeluk Islam.
5) Telahwujudsebuahperkampungan Islam bernama
_________ di ___________ padatahun 650M.

1
Persamaanbahanpenulisandankesusa
steraan di Asia Tenggara dangan yang
terdapat di Semenanjung Tanah arab.
2 Perkataanarab yang terdapatpada
__________
telahdiambildaripadabahasa
________.
3 ____________ dankebudayaan
orang
Melayubanyakdipengaruhibudaya Arab
(contoh :
_____________________________)
4
KaryatempatanmenceritakanPengisla
man raja di Asia Tenggara
dilakukanoleh __________________
(contoh :Syeikh Ismail dari Arab
telahmengislamkan Raja
PasaiiaituMerahSilu yang
kemudiannyabergelar Malik al-Salih)

CIKGU TK

Dikemukakanoleh

BUKTI YANG DIKEMUKAKAN :1) ________________ (sekarang

Guan g Zhou)
telahmenjadipusatperniagaanterkenal
dalamkalangan ________________
sejakabadke 9M.
2 )Inimembolehkan Islam
berkembangdalamkalanganpeniaga
China iniberdagangke Asia Tenggara,
merekamenyebarkan Islam
kepadamasyarakatAsiaTenggara.

BUKTI YANG DIKEMUKAKAN :1 Berlakuperpindahanberamai-ramaipedagang Islam yang

tinggal di ____________ ke Asia Tenggara
padasekitartahun 876M.
2 Penemuan ___________ di Kuala Sungai Tersat, Kuala
Berang, Terengganu.
3 Terdapatpersamaan unsure senibina China dengan
unsure senibinapada masjid-masjid di Nusantara Seperti
di __________________.
4 Di Melaka, unsursenibina China terdapatpadabumbung
masjid yang mempunyaipersamaan
_____________________ (pagoda/tokong).
5 Pengaruhatapgenting China
sertawarnamerahdankuningpadakayukepalapintudantingk
ap masjid danjugapadajubinlantai, dinding, tangga,
dankolam air masjid.
Dikemukakanoleh : __________
_______________.

BUKTI YANG DIKEMUKAKAN:

1 Islam berkembangke Asia Tenggara menerusi India iaituwilayah _____________ dan
_______________
2 Hubunganperdagangan yang lama wujudantara India dengan Asia Tenggara membolehkanpedagang
______________________________________________.
3 ___________________ padabatunisan di perkuburan Malik Ibrahim di Grisik, Jawadanbatunisan
Malik al-Salih di Pasai yang mempunyai cirri buatan India.
4 Masyarakat Asia Tenggara mempunyaiperkaitan yang rapatdengan India terutamadarisegi
__________ kewujudan unsure kebudayaan Hindu di Asia Tenggara menunjukkanterdapathubungan
yang rapatantarakedua-duanegarasejakdahulu.
2

CIKGU TK

CARA-CARA KEDATANGAN ISLAM KE ASIA TENGGARA

PERKAHWINAN

PERDAGANGAN

1) Perkahwinan siasah di antara puteri-puteri raja Melaka dengan raja

Pahang, Kedah, Siakdan Kampar menyebabkan negari tersebut
diIslamkan kemudiannya
.
1) SIfat mahmudah atau terpuji
pedagang Islam seperti lemah-lembut,
jujur dan bersopan-santun
menyebabkan penduduk tempatan
memeluk Islam.

2) Perkahwinan pedagang Arab

menyebabkan ahli keluarga da

2) Pedagang Islam juga berdakwah di

perkampungan mereka atau di Bandar
pelabuhandanada di antara mereka membawa
ulama untuk menyebarkan Islam.

3) Olehkeran
mempunyaih
htempatan, k
diberikepada
arkan Islam.

PENGISLAMAN
PEMERINTAH

1)Penduduk di Asia Tenggara sangatmantaati raja

danbangsawansehinggamerekasanggupikutperbuatanpemerintah.

2)
Merekamenggunakankeperibadianbaiksepertijujurdanberle
mahlembutuntukmenyebarkan Islam.

PENDAKWAHAN

1)
Golonganmubalighdanahlisufiseperti
Syeikh Ismail dan Fakir Muhammad
berdakwah di Asia Tenggara.

PERANAN
KERAJAAN
ISLAM

1)SelepasmenaklukAru, Rokandan
Kampar. Melaka menyebarkan Islam
denganmenghantarulamakekawasan
-kawasantersebut.

2) Johor cubamenawansemula Melaka

denganusahamenyekatPortugismenggunakannyasebagaip
usatpenyebaran agama Kristian.

1)Di Samudera-Pasaiterdapatinstitusipendidikandangolongancerdikpandai
PUSAT
KEBUDAYAAN
KEISTIMEWAAN
ISLAM SENDIRI

Islam yang menterjemahkanKitab Arab

kedalamBahasaMelayudanmenjadipakarrujukankepadaparaulamadariluarsep
erti Melaka.

1)Kemurniaan agama Islam sepertiKonsepTuhan Yang MahaEsa, keadilan,

akhlahmuliadankebahagiaan di duniadanakhiratmenjaditarikanterhadap
agama Islam.

2) Apabila raja memeluk Islam,

Raja MegatIskandar Shah men
Islam.

3)
for
da
tuk

3)
Ac
era
ke
mb

2) Karyasastera Islam olehgolonga

RaufSingkeldanSyeikhSyamsuddi
danmemperkayakanpemikiransert

2) Agama Islam jugamenuntutm

diterimaolehpelbagailapisanma

CIKGU TK

KESAN-KESAN PENYEBARAN ISLAM DI ASIA TENGGARA

1) Gelaran
CIKGU
TK Sultan
daninstitusikesultanandiamalkansepert
i di kerajaanTurkiUthmaniyah.
PENTADBI .
RAN

2) Sultan diletakkansebagaiketua Negara dalampentadbiran

Islam.

3) Mu
agam

5) Agama Islam menjadi agama rasmi

Melaka, Achehdan Brunei.

6) Konsepdewa raja Hindu

digantikandenganpentadbiranbersifat Islam oleh Sultan Malik
al-ZahirdariSamuderaPasai.

7) Un
unda

1)
Memujasemangatataurohsemakinbera
nsurhilang.

2) Dari segipakaian,carahiduptempatandiasimilasikandengan
unsure Islam sepertibertudungdanbersongkok.

3) Ko
manu
Hindu

CARA
HIDUP

BAHASA
DAN
SASTERA

PENTADBI
RAN

EKONOMI

KESENIAN

4) Tu
boleh
temp

1)TulisanJawiialahtulisan yang
diubahsuaidaripadahuruf Arab dalam
Al-Quran
bagimenulisperkataanMelayu.
6) Bahasa Melayu menjadi bahasa
ilmu pengetahuan, istana, berdakwah,
pengajaran, perhubungan dan surat
menyurat.

2).IstilahBahasa Arab
digunakandalamBahasaMelayucontohnya sultan, alamdan
masjid.
7) Bahasa Melayu juga digunakan dalam bidang
perdagangan iaitu sebagai bahasa perantaraan dalam
kalangan pedagangdari Timur dan Barat.

8) Sa
deng
kepa

1)
Kepentinganilmupengetahuandiberike
padasemuagolonganmasyarakatselep
askedatangan Islam.

2) Pusatpendidikan formal Islam berkembang di pondok @

dayahdi Perlak.

3) Pu
keraj
agam

5) Di Melaka
belumadapondoktetapipendidikan
agama diberi di rumahulama, masjid,
suraudanistanaadalahuntukanakanakbangsawan.

6) Di Acheh, pendidikanIslamnyasistematikkeranaadapendidikanrend
university(Bait al-Rahman)dankaumwanitadibenarkanbelajar di dayah

1) Islam
menggalakkanumatnyamencarirezekiseca
ra halal danmelarangamalanmengemis.

2) Semasaberniagadanberdagang, Islam melarangamalanmenipu,

ribadanpenindasan.

1)SeniKhat yang
mengandungitulisanJawidanayat-ayat AlQuran
terdapatpadabatunisandanukirankayu.

2).SeniKhatjugadiukirdanganemas,
perakdanbatupermatadanpadabilahkeris.

3) Me
cerma

4) Se
Conto

CIKGU TK

Soalan Tahun Lepas 2005 2012

(FORM 4:BAB 7)
2005

John Crawford
Snouck Hurgronje
Emanuel Gadinho Eredia

13 Apakah persamaan tokoh di atas?

A)Memulakan pentadbiran Barat
B)Memperkenalkan ilmu algebra

D)Penguasaan pengaruh Hindu

14 Mengapakah undang-undang Islam
sukar dilaksanakan sepenuhnya oleh
pemerintah Islam di Asia Tenggara ?
A)Pembesar kurang memberi galakan
B)Mendapat tentangan daripada
penduduk
C)Masih terikat dengan undang-undang
adat
D)Perang saudara di kalangan
pemimpin tempatan

C)Menterjemahkan karya falsafah Arab

D)Mengemukakan teori kedatangan
Islam
2006

Pasai
Pattani

13 Bagaimanakah cara pembentukan

kerajaan Islam di atas ?
A)Pengislaman rakyat

2007
13 Mengapakah Sultan Mansur Shah
menghantar kitab al-Dur al-Manzum ke
Samudera-Pasai ?
A)Untuk dibahaskan
B)Sebagai mas khawin
C)Untuk diterjemahkan
D)Sebagai tanda persahabatan

B)Pengislaman pemerintah
C)Penguasaan perdagangan
6

CIKGU TK

13 Tokoh berikut memainkan peranan

penting membantu Melaka
menyebarkan Islam di Asia Tenggara.
Tokoh
Bendahara Tun Perak

2008

Negeri
Melaka

Bagaimanakah beliau
melaksanakannya?

13 Apakah kriteria penganugerahan

jawatan syahbandar kepada seorang
pedagang Islam di sesebuah pelabuhan
di Asia Tenggara ?

A)Menyertai para ulama

A)Mentaati pemerintah

D)Mengislamkan golongan pemerintah

B)Mahir berniaga

14 Senarai berikut adalah teori

kedatangan Islam ke Asia Tenggara.

C)Bersifat jujur

B)Menjalankan peluasan kuasa

C)Menghasilkan kitab ilmu tasawuf

D)Cekap mentadbir

Islam dari Arab

Islam dari India
Islam dari China

14 Perkara yang manakah

menunjukkan kedatangan Islam ke Asia
Tenggara mempengaruhi cara hidup
masyarakat tempatan ?

Apakah persamaan cara penyebaran

Islam berdasarkan ketiga-tiga teori
tersebut ?

A)Amalan bersemah

B)Melalui pertukaran kebudayaan

B)Adat persandingan

C)Melalui kegiatan perdagangan

C)Persaudaraan ummah

D)Menerusi kegiatan kesusasteraan

D)Cara bercucuk tanam

2010

A)Menerusi kegiatan peluasan kuasa

13 Menurut catatan
China,perkampungan Ta Shih telah
wujud di Sumatera Utara pada tahun
650 Masihi.

2009

Kewujudan perkampungan tersebut

membuktikan
A)kewujudan pusat pendidikan Islam
7

CIKGU TK

B)peranan pedagang menyebarkan

Islam
C)kemunculan sebuah kerajaan Islam
D)perkembangan kesusasteraan Islam

14 Apakah persaman pendapat tokoh

berikut tentang cara kedatangan Islam
ke Asia Tenggara?

John Crawford
Emmanuel Gadinho
Eredia
Snouck Hurgronje

D)Menghantar ulama mengajar agama

14 Ajaran Islam disebarkan dalam

kalangan masyarakat Asia Tenggara
secara aman dan tertib.
Keadaan tersebut berlaku kerana
masyarakat Asia Tenggara
A)sedia menerima perubahan
B)tabah menghadapi cabaran
C)bersepakat dalam perjuangan
D)bekerjasama untuk kesejahteraan
2012

A)Melalui kegiatan perdagangan

B)Menerusi aktiviti penaklukan
C)Mengislamkan pemerintah

10 Jadual 4 berkaitan dengan

peperangan yang berlaku antara orang
Quraisy Makkah dengan orang Islam.

D)Menjalankan perkhawinan siasah

Peristiwa
Perang Khandak

2011

Apakah faktor kemenangan tentera

Islam dalam peperangan tersebut ?

13 Wilayah berikut termasuk dalam

jajahan takluk Kesultanan Melayu
Melaka.
Aru
Siak
Rokan

Apakah usaha sultan Melaka untuk

memperkukuh kedudukan Islam di
wilayah tersebut ?
A)Membina institusi pendidikan
B)Melatih pendakwah tempatan

A
B
C
D

Tahun
627 Masihi

Peralatan perang lengkap

Bilangan tentera ramai
Bantuan luar diperoleh
Strategi perang mantap

11 Sistem wazarah telah diperkenalkan

oleh kerajaan Bani Umaiyah.
Bagaimanakah sistem tersebut
dilaksanakan?
A Urus setia menguruskan rekod
kewangan
B Wazir dilantik mengetuai
pentadbiran

C)Mendirikan pusat penterjemahan

8

CIKGU TK

C Pelbagai jabatan kerajaan

ditubuhkan
D Ulama dilantik menjadi pentadbir
12 Bagaimanakah khalifah dilantik pada
zaman pemerintahan kerajaan Bani
Abbasiyah?
A
B
C
D

Pemilihan dilakukan oleh ulama

Mengamalkan sistem perwarisan
Melalui perundingan Majlis Syura
Berdasarkan wasiat khalifah
terdahulu

BAB 7 : ISLAM DI ASIA TENGGARA

1.Menurut Syed Muhammad Naquib alAttas, Islam berkembang ke Asia

Tenggara menerusi
A

perdagangan

perkahwinan

karya penulisan dan

persuratan

pengislaman raja dan

golongan bangsawan

3.Apakah bukti yang menunjukkan

bahawa kedatangan Islam ke Asia
Tenggara dibawa oleh pedagang dari
China?
I

Batu Bersurat Terengganu

II

Batu Nisan Malik al-Salih

di Pasai

III

Batu Nisan Malik Ibrahim

di Gerisik,Jawa

IV

Batu Nisan di Kampung

Permatang Pasir, Pekan,
Pahang

I dan II

II dan III

III dan IV

I dan IV

4.Apakah faktor utama yang

menyebabkan para pedagang
menjadikan pelabuhan di Asia Tenggara
sebagai tempat perhentian?
A

Untuk berniaga

Untuk menyebarkan Islam

Menjadi tempat
persinggahan

Menunggu perubahan
angin monsun

2.
Menurut catatan China telah wujud
perkampungan Islam yang dikenali
Ta Shih.
Berdasarkan pernyataan di atas, di
manakah letaknya Ta Shih?

5.Bagaimanakah cara Acheh menyekat

perkembangan agama Kristian di Asia
Tenggara?

Melaka

Pulau Jawa

Melancarkan perang
terhadap kuasa Barat

Terengganu

II

Sumatera Utara

Menaungi negeri-negeri di
Tanah Melayu
9

CIKGU TK

III

Menaungi negeri-negeri
kecil di Sumatera Utara

IV

Tidak membenarkan kuasa

Barat menggunakan
pelabuhan naungan Acheh

Bagaimanakah Kerajaan Melayu

Melaka meluaskan pengaruhnya ke
kawasan-kawasan di atas?

I dan II

II dan III

Perdagangan

III dan IV

II

Penaklukan

I dan IV

III

Peranan pendakwah

IV

Perkahwinan siasah

I dan II

II dan III

6.Apakah bukti yang menunjukkan Islam

datang ke Champa?
I

Prasasti

III dan IV

II

Batu nisan

I dan IV

III

Seni bina

IV

Kebudayaan

I dan II

adat istiadat

II dan III

institusi kesultanan

III dan IV

sistem perundangan

I dan IV

sistem pemerintahan

9.Pengaruh kerajaan Abbasiyah

terhadap institusi pemerintahan Asia
Tenggara boleh dilihat melalui

Hikayat Muhammad Ali

Hanafiah
Hikayat Amir Hamzah

7.Karya di atas adalah berkaitan

dengan Zaman Kesultanan Melayu
Melaka dan digunakan untuk
A

bahan bacaan golongan

istana

perbincangan soal jawab

tentang agama

menaikkan semangat
menentang musuh

menyadur bahan-bahan

10.Perkara yang manakah menunjukkan

kedatangan Islam ke Asia Tenggara
mempengaruhi cara hidup masyarakat
tempatan?
A

Amalan bersama

Adat persandingan

Persaudaraan ummah

Pertanian sara diri

11.Antara berikut, yang manakah

dikaitkan dengan perkembangan
pendidikan
Siak
pondok terawal
di Asia
Inderagiri
Tenggara?
Rokan
Kampar
Aru
10

CIKGU TK

Pasai

Untuk diterjemahkan

Perlak

Brunei

Sebagai tanda
persahabatan

Tanah Melayu

12.Mengapakah Sultan Mansur Shah

menghantar kitab al-Dur al-Manzum ke
Samudera-Pasai?
A

Untuk dibahaskan

Sebagai mas kahwin

Soalan Struktur Bab 6

1. (a) Berikan dua tanggungjawab khalifah.

i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
[2 markah]
(b) Berikan maksud khalifah.
______________________________________________________________
[1 markah]
(c) Berikan dua sifat yang perlu dimiliki oleh seseorang tokoh yang layak dilantik
menjadi khalifah.
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
[2 markah)
(d) Abu Bakar As-Siddiq ialah khalifah al-Rasyidin yang pertama. Nyatakan tiga
sumbangan beliau.
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
iii. ______________________________________________________________
[3 markah]
(e) Sekiranya anda seseorang pemimpin Malaysia, apakah yang anda akan lakukan
untuk membawa kemajuan kepada negara?
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
[2 markah]
2. (a) Apakah faktor yang mengakibatkan kemorosotan kuasa kerajaan Turki
Uthmaniyah?
11

CIKGU TK

i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
iii. ______________________________________________________________
[3 markah]
(b) Beberapa jawatan telah dijadikan sebahagian daripada organisasi pentadbiran
agama Islam. Apakah jawatan yang diperkenalkan?
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
[2 markah)
(c) Jalinan perdagangan kerajaan Uthmaniyah meliputi pelabuhan di sepanjang...
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
[2 markah]
(d) Apakah sistem pendidikan Uthmaniyah yang paling berpengaruh terhadap
perkembangan pendidikan?
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
[2 markah]
3. (a) Bagaimanakah cara pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain di
dunia?
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
iii. ______________________________________________________________
[3 markah]
(b) Perluasan kawasan penyebaran Islam juga telah membawa kepada bentuk
pertembungan yang lain, iaitu...
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
iii. ______________________________________________________________
[3 markah]
(c) Kesan pertembungan antara tamadun Islam dengan tamadun lain di dunia dapat
dilihat melaluisumbangan tamadun Islam kepada peradaban manusia.
Senaraikan cendiakawan yang terlibat dalam bidang ilmu mantik dan falsafah.
i. ______________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________
[2 markah]
(d) Ramai cendiakawan Islam telah mengembara untuk menambah ilmu
pengetahuan. Antara pengembara yang dikenal ramai termasuklah...
i. _____________________________________________________________
ii. _____________________________________________________________
12

CIKGU TK

[2 markah]

Esei bab 7
SOALAN 1 : JELASKAN PENGARUH ISLAM DALAM SISTEM PENTADBIRAN DI ASIA
TENGGARA.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
13

CIKGU TK
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(8 MARKAH)

KBKK BAB 7
1) Pada pendapat anda, mengapakah orang Melayu mudah menerima dakwah Islam
yang disebarkan oleh orang-orang Arab?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_________________________________________(5 Markah)
2) Bincangkan kesan kedatangan Islam kepada bidang bahasa dan kesusasteraan.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
14

CIKGU TK
_____________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________(6
Markah)
3) Jelaskan bagaimana ekonomi masyarakat asia tenggara dipengaruhi oleh
kedatangan Islam.
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
___________(5 Markah)

Sudut Maklumat

Teori
Prinsip yang merupakan asas
pembentukan sesuatu ilmu
pengetauan, pendapat atau
pernyataan yang dikemukakan oleh
seseorang untuk menerangkan sesuatu
perkara.(m/s 174)
Kitab al-Dur Al-Manzum
*Dikarang oleh Abu Ishaq(al-Syirazi)
*dadapati sesuai untuk disebarkan
kepada masyarakat. Oleh itu, kitab ini
dihantar ke Pasai untuk diterjemahkan.
*Makhdum Pakatan bertanggangjawab
menterjemahkannya.(m/s183)
Catatan karya tempatan tentang
pengislaman raja di Asia Tenggara

Batu Bersurat Terengganu

*Dijumpai pada tahu 1899M.. Batu
bersurat ini bertulisan jawi dan
bertarikh hari Jumaat, 4 haribulan
Rejab,702 H. Bersamaaan 22
Februari,tahun 1303M..
*Tulisan ini telah ditafsirkan oleh ahli
intelaktual tempatan,Professor Syed
Muhammad Naquib al-Attas.
Mengikutnya, catatan pada batu
bersuratitu mengatakan tentang
kewajipan menjalankan hukum syarak,
peraturan dan undang-undang
kekeluargaan,hukuman terhadap
penzina,dan hukuman terhdap mereka
yang tidak membayar hutang.(m/s
177)

15

CIKGU TK

*Hikayat Merong Mahawangsa :Raja

Kedah telah diislamkan oleh Syeikh
Abdullah al-Yamani.
*Hikayat Acheh : Syed Abdullah Arif
telah berusaha mengembangkan Islam
di Sumatera.
*Sejarah Kepulauan Sulu : Mubaligh
Islam berketurunan Arab seperti Sharif
Hassan dan Awlia telah menyebarkan
Islam ke Kepulauan Sulu.(m/s 176)
Mahmudah
Sifat terpuji seperti bersopan
santun,ikhlas,dan lemah lembut.
(m/s179)

Bukti tambahan tentang

kedatangan Islam dari
Semenanjung Tanah Arab
*kebanyakan kitab agama yang
dikarang dalam bahasa Melayu pada
peringkat awal menggunakan bahasa
serta gaya penulisan yang dipengaruhi
oleh bahasa Arab. Contoh,Hikayat Nabi
bercukur.
*Tiada unsur India atau China dalam
kitab yang dikarang oleh ulama
tempatan pada peringkat awal.
*kitab tempatan seperti al-Quran dan
hadis didapati menggunakan bahasa
Arab dan sumber rujukan dan
Semenanjung Tanah Arab
.(m./s 175)

Hamzah al-Fansuri
*beliau telah mengarang beberapa
buku dalam bentuk prosa dan puisi.
*Antara buku karangannya
termasuklah Syarabul Asyikin dan
Asrarul Arifin.
*karya puisi beliau termasuklah Syair
Burung Pingai,Syair Perahu, Syair
Dagang,Syair Burung Pugguk dan Syair
Sidang Fakir.(m/s 183)

Wali Songo
Wali Songo merujuk kepada Sembilan
orang ulama. Pada umumnya, mereka
hidup pada zaman yang sama iaitu
pada sekitar awal abad ke-15M. hingga
awal abad ke-16M..(m/s 184)

Cara Wali Songo berdakwah

*menimbulkan kesedaran dan
menanamkan semangat kepada
masyarakat tentang maksud bekerja
dan beramal dalam erti kata sebenar.
*berusaha menghapuskan
penggaguran dengan mengikis sifat
malas.
*mengelakkan hidup secara mewah
dan membazir. (m/s 184)

Undang-undang syariah
*undang-undang berdasarkan al-Quran
dan sunnah Nabi Muhammad (m/s 186)

Zaman Baru Asia Tenggara

*Professor Syed Muhammad Naquib alAttas memberikan istilah zaman baru
kepada Asia Tenggara setelah

Syahbandar
*Syahbandar ialah pentadbir
pelabuhan yang bertanggungjawab
berurusan dengan setiap pedagangan.
16

CIKGU TK

menerima Islam.
*Cara hidup,
kepercayaan, dan amalan masyarakat
Asia Tenggara berubah selepas Islam
tersebar.Islam berjaya mempengaruhi
keseluruhan aktiviti kehidupan
masyarakat Asia Tenggara.
Sumber : Syed Muhammad Naquib aiAttas,1963
(m/s 185)
Bukti tambahan tentang
kedatangan Islam dari China
*Pada tahun 1953 sepasang batu nisan
yang mempunyai ayat-ayat al-Quran
dan kalimah Arab bertarikh 1028M.
telah ditemui di Kampung Permatang
Pasir,Pualau Tambun,Pekan,
Pahang.
*Penemuan ini menunjukkan bahawa
Islam telah sampai ke kawasan Pantai
Timur Tanah Melayu sebelum abad ke13.
*Pandangan ini mendakwa bahawa
Islam telah dibawa oleh mubaligh
China Islam menerusi Laut China
Selatan, ke Phang Rang di Indo China,
dan ke Pekan,Pahang.
(m/s177)

Kanun Mahkota Alam

*menerangkan tentang tanggungjawab
raja sebagai pemerintah.
*mencatatkan adat istiadat dan
peraturan tradisi Acheh,

*Syahbandar amat penting kerana

beliaulah yang menentukan kemajuan
perdagangan.
*kejujuran syahbandar dan
kebijaksanaannya mengurus para
pedagang dari pelbagai tempat inilah
yang menentukan kejayaan pelabuhan
tersebut.(m/s 180)
Kerajaan Periak
*Kesultanan Periak ialah kesultanan
islam yang pertama di Asia Tenggara.
Kerajaan ini telah ditubuhkan pada
tahu 840 dan sultan yang pertama
ialah Sultan Sayyid Maulana Abdul Aziz
Syah.
*Pada tahun 1292, keraajaan ini telah
menjadi sebahagian kerajaan
Samudera-Pasai di bawah
pemerintahan Sultan Muhammad Malik
al-Zahir.(m/s 181)
Dewa-Raja
*konsep dewa-raja menegaskan
bahawa raja merupakan keturunan
atau penjelmaan daripada tuhan-tuhan
Hindu.
*istilah raja diketepikan selepass
kedatangan Islam, sebaliknya,
digunakan istilah sultan.Perkataan
sultan berasal daripada bahasa Arab
yang bermakna kuasa, kewibawaan,
atau pemerintah.
(m/s 186)

Kedudukan wanita pada zaman

pemerintahan Sultanah Safiatudin
*seramai 22 orang wanita mengaggotai
Majlis Rakyat Acheh yang mempunyai
73 orang ahli.
17

CIKGU TK

misalnya,Balairung Seri dipimpin oleh

Sulta n manakala Balai masjid diketuai
oleh Kadi alik al-Adi(m/s 186)

*Sembilan orang wanita menjadi ahli

jawatankuasa kerja mahkamah Rakyat.
*terdapat undang-undang yang
melindungi hak wanita sebagai anak ,
isteri dan anak tunggal(m/s 188)

Peranan istitusi pendidikan

Tokoh ulama pattani-Syeikh Daud

Pattani
*nama penuh beliau ialah Syeikh Daud
bin Abdullah bin Idris al-Pattani.
*menerusi kitab karangan beliau,
masyarakat melayu dapat mempelajari
agama Islam dan juga bahasa Melayu,
khususnya tulisan jawi.(m/s 187)

Istana merupakan tempat bagi ulama

membicarakan hokum Islam dengan
sultan dan pembesar negeri. Di sini
jugalah ulama menyampaikan ilmu
pengetahuan Islam dan menasihati
sultan.
Surau ialah tempat pengajaran alQuran secara tidak formal dan gurunya
mengajar secara tidak tetap.
Madrasah ialah tempat melaksanakan
sistem pendidikan formal.
Sistem pendidikan pondok
*Pondok merupakan pusat pengajian
Islam. Di Pattani dan Tanah Melayu,
pusat pengajaran ini dinamakan
pondok, di Jawa, dinamakan pasentren
dan di Acheh dinamakan dayah.
*mata pelajaran yang diajar di pondok
ialah Fikah, Usuluddin, Tasauf, Hadis,
dan tafsir. Bahasa pengantarnya ialah
bahasa Melayu dan Bahasa Arab.
*keperluan asas di pondok seperti
makan,minum disediakan oleh pelajar
sendiri. (m/s 187)

Bahasa dan tulisan

*pada abad ke-17, bahasa Melayu telah
digunakan secara meluas sebgai
bahasa istana, bahasa surat menyurat ,
bahasa perhubungan antara wilayah,
bahasa ilmu pengetahuan,bahasa
untuk berdakwah,dan bahasa untuk
pengajaran dan pembelajaran.
*sebelum Islam, terdapat pelbagai
tulisan yang digunakan di Asia
Tenggara seperti Kawi, Jawa Kuno,
Batak dan Rencong. Di Melaka,
perkembangan tulisan jawi telah
memajukan penulisan dan
penterjemahan hasil kesusteraan dan
agama. Antara hasil kesusteraan Arab
dan Parsi yang telah diterjemahkan
termasuklah Hikayat Perang
Badar,Hikayat Nur Muhammad,Hikayat
Bulan Berbelah,Hikayat Nabi Wafat dan
sebagainya.(m/s 189)

Sumber baitulmal
*harta yang diperoleh daripada zakat seperti zakat fitrah dan zakat harta.
*harta milik negara,iaitu sumber kekayaan alam seperti minyak.
*pelaburan dan saham yang dijual kepada umat Islam melalui institusi yang
ditubuhkan oleh baitulmal.(m/s 191)

18

CIKGU TK

19