Bab 1: KEMUNCULAN TAMADUN AWAL

MANUSIA.
Pengenalan
1.
Kejadian Dunia
a.
Dunia ini berasal daripada matahari yang
terpercik keluar kira-kira 93 juta tahun dahulu.
b.
Berjuta tahun kemudian percikan itu beransur
sejuk menjadi:
Batu permukaan tinggi rendah laut wap
hujan ribut
c.
Mengikut ahli sains makhluk pertama di dunia
hanya makhlok ringkas yang mempunyai satu sel
sahaja dan seterusnya menjadi makhluk yang dapat
hidup dalam air.
d.
Makhluk dari air ini naik ke daratan. Akhirnya
menjadi binatang raksasa.
e.
Selepas ini baru terdapat mamalia.
f.
Mengikut ahli sains manusia terbentuk daripada
binatang mamalia ini
g.
Ahli arkeologi berpendapat manusia purba tidak
sama seperti manusia hari ini.
h.
Pada mulanya alam yang mengusai manusia
tetapi setelah manusia mengalami perubahan
tamadun barulah manusia menguasai alam
i.
Kajian arkeologi menunjukkan manusia wujud
lebih kurang 3 juta tahun dahulu
j.
Antara sepsis terawal yang dijumpai ialah
Manusia Peking dan Manusia Jawa
k.
Pada zaman awal, manusia hidup dalam Zaman
Prasejarah
2.
Zaman Prasejarah
a.
Zaman Prasejarah ialah zaman manusia masih
belum mengenali system tulisan.
b.
Terdapat empat tahap utama dalam Zaman
Prasejarah iaitu:
i.
Zaman Paleolitk
ii.
Zaman Mesolitik
iii.
Zaman Neolitik

iv.
dan Zaman Besi)

Zaman Logam (Zaman Gangsa

Zaman

Masa

Petempatan

Alatan
yang
dicipta

Kegiatan utama

Paleolitk

35,000
tahun
dahulu

Gua
Sungai atau
tasik
Berpindahrandah
Berkumpula
n

Drpd batu
yg kasar

Menangkap
ikan
Memungut
hasil hutan
Memburu
Mula belajar
buat api

Mesolitik

11,000
tahun
dahulu

Gua
Sungai atau
tasik
Pesisiran
pantai
Berpindahrandah
Berkumpula
n

Drpd batu
yg lebih
baik
Tembikar
untuk
menyimpa
n air dan
makanan

Menangkap
ikan
Memungut
hasil hutan
Memburu
Berdagang
(barter & siput
cowrie
Bercucuk
tanam
Guna api
secara meluas

Neolitik

5,000
tahun
dahulu

Hidup
menetap
Kelompok
besar

Alatan
batu yang
lebih licin
dan
berbagai
fungsi
Bahan
tembikar
Roda
Batu kiwi

Bercucuk
tanam
Menternak

Alatan

Melombong

Pengkhusus
an kerja

Logam

2,500

Ada rumah

tahun
dahulu

Petempatan
besar
Kota
pertahanan
Tahu
kebumikan
mayat

logam
Perahu

Perdagangan
maritim

Makna Tamadun
1.
Tamadun berasal bahasa Arab (mudun, madain,
madana) yang bermksudtinggi
budi bahasa dan pembukaan.
2.
Tamadun dalam bahasa Inggeris ialah
civilization drpd bahasa Greek iaitu civitas yang
bermaksud bandar
3.
Taamadun juga boleh diertikan
sebagai peradaban.
4.
Orang barat seperti Gordon Childe, Darcy
Riberio dan R. A. Buchanan mengaitkan tamadun
dengan pembangunan lahiriah.
5.
Menurut Islam tamadun merangkumi
pembangunan lahiriah dan rohaniah
6.
Syed Naquib al-Attas berpendapat tamadun
ialah pencapaian tahap manusia yang tinggi dan
kebudayaan yang luhur sesebuah masyarakat. Ini
disokong oleh Richard Sullivan
7.
Menurut kamus Dewan tamadun ialah
berkemajuan, berperadaban, berkembang maju atau
berlaku peningkatan
8.
Tamadun manusia dapat dilihat daripada
perkembangan dan kemajuan dalam kehidupan
manusia.
Ciri-ciri Tamadun.
1.
Petempatan kekal
a.
Ciri utama kemunculan tamadun
b.
Corak hidup lebih sistematik
c.
Terdapat bekalan makanan
d.
Kemajuan dalam pertanian

2.
Kehidupan berorganisasi
a.
Sistem keluarga
b.
Lapisan masyarakat
3.
Sistem pemerintahan
a.
Menjalankan pentadbiran
b.
Ada unsur magis
c.
Lahir sistem perundangan
4.
Pengkhususan pekerjaan
a.
Produktiviti meningkat
b.
Hasilkan kemakmuran dan kestabilan politik
c.
Peningkatan dan perkembangan ekonomi
d.
Berlaku perdagangan melalui sistem barter
5.
Agama dan kepercayaan
a.
Animisme (percaya kuasa ghaib)
b.
Politeisme (lebih daripada satu tuhan)
6.
Bahasa dan sistem tulisan
a.
Bahasa tertua ialah Yunani dan Sanskrit
b.
Tulisan awal ialah hieroglif, cuneiform dan
ideogram
Proses Pembentukan Tamadun.
1.
Berlaku secara beransur-ansur dengan masa
yang lama.
2.
Tamadun manusia bermula apabila wujud
hubungan, iatu penyesuaian antara manusia dengan
alam sekeliling.
3.
Tamadun awal manusia bermula sejak Zaman
Neolitik yang berlaku antara tahun 3500 SM hingga
300 SM apabila manusia tidak lagi bepindah-randah.
4.
Ketika ini berlaku Revolusi Neolitik iaitu
pertukaran aktiviti berburu kepada bercucuk tanam
dan menternak binatang
5.
Kebanyakan petempatan mereka di lembah
sungai dan laut kerana di sini terdapat tanah yang
subur untuk pertanian, kemudahan bekalan air dan
makanan serta kemudahan pengangkutan dan
perhubungan.
6.
Keseluruhan tamadun awal manusia terbentuk
di lembah sungai.

7.
Contohnya tamadun Meopotamia di Lembah
Sungai Euphrates (3500 SM), tamadun Mesir Purba di
Lembah Sungai Nil (3100 SM), tamadun Indus di
Lembah Sungai Indus (2500 SM) dan tamadun Hwang
Ho di Lembah Sungai Hwang Ho (1800 SM)
TAMADUN MESOPOTAMIA

Prosrs Pembentukan Tamadun Mesopotamia

1.
Perkataan Mesopotamia berasal bahasa Yunanai
yang bermaksud tanah di antara sungai
2.
Dua bahagian iaitu
a.
Bahagian utara bandar Baghdad (Kawasan
Sungai Zab / Assyria )
b.
Bahagian selatan bandar Baghdad (Kawasan
Sungai Tigris dan Euphrates)
i.
Dikenali sebagai Babylon
ii.
Babaylon ada dua kawasan iaitu
Akkad di utara dan Sumeria di Selatan
3.
Bermula di wilayah Selatan Iraq (Sumer)
4.
Wujud kebudayaan Neolitik sebelum kedatangan
orang Sumeria
5.
Orang Sumeria menjalankan aktiviti pertanian
6.
Lebihan hasil dapat menampung penduduk
yang semakin bertambah
7.
Petempatan awal berkembang menjadi bandar
kota sepeti Ur, Uruk, Kish, Nippur, Lagash, Assur, Mari
dan Eridu
Ciri Tamadun Mesopotamia
1.
Setiap negara kota merupakan sebuah kerajaan
berdaulat
a.
Negara kota bersatu tenaga untuk berperang
b.
Negara kpta meliputi pusat kota, tembok kota,
luar kota dan pelabuhan.
c.
Mempunyai kubu pertahanan yang mempunyai
pintu gerbang yg menjadi lanbang kekayaan.
d.
Kubu pertahanan dubina dengan pelbagai
bentuk spt bulat, segi empat dan bukur
e.
Di pusat kota terdapat istana, rumah ibadat,
rumah kediaman, rumah kedai dan pasar
f.
Pusat sesebuah kota ialah ialah rumah ibadat

g.
Jalan raya mengbungkan sebuah negara kota
dengan negara kota yang lain
h.
Sungai dan tanah pamah memudahkan
pengangkutan kapal, pedatii dan kaldai
2.
Organisasi sosial
a.
Raja
b.
Ketua pendeta, ketua tentera dan bangsawan
c.
Rakyat bebas (petani, pedagang dan artisan)
d.
Hamba (tawanan perang)
3.
Pengkhususan pekerjaan
a.
Perdagangan amat penting
b.
Barang dagangan seperti kayu-kayan, emas dan
perak
c.
Terdapat pendudk yang menjadi tukang rumah
dan golongan tentera
d.
Terdapat pengusaha tekstil, barang tembikar
dan keperluan harian
4.
Sistem pemerintahan
a.
Teokrasi (pemerintahan pemerintahan oleh
Tuhan atau waki Tuhan)
b.
Raja dianggap sebagai wakil tuhan
c.
Masyarakat tidak menyembah raja kecuali
semasa pemerintahan Raja Naramsin di Akkad.
d.
Raja sebagai ketua pentadbir, ketua tentera dan
ketua pendita
e.
Zigurat sebagai sebagai pusat ibadat, pusat
perdagangan dan pusat penyimpanan khazanah
negara.
f.
Raja berkuasa dalam soal cukat, tanah dan hasil
pertanian
5.
Tulisan
a.
Cuneiform (tulisan simbol yang ditulis atas
tanah liat)
b.
Berbentuk pepaku
c.
Tulisan b ergambar dan berkembang menjadi
simbol
Sumbangan Tamadun Mesopotamia
1.
Kod Undang-undang Hammurabi yang

mengandungi 282 undang-undang berkaitan

pemerintahan, jenayah dan perkahwinan.
2.
Penggunaan batu-bata daripada tanah liat yang
dibakar
3.
Pintu gerbang mlengkung
4.
Zigurat yang bermatlamatkan kepercayaan
5.
Tembok-tembok pertahanan
6.
Taman Tergantung Babylon
7.
Arca dan tiang batu
8.
Tulisan cuneiform
9.
Epik Gilgamesh (hasi kesusasteraan tertua di
dunia)
10. Penciptaan roda untuk menghasilkan kereta kuda
11. Kincir air, kapal layar dan sistem pengairan
12. Melebur logam tmbaga
13. Ilmu astronomi dan penguasaan ilmu perubatan
14. Konsep empayar pada zaman Raja Sargon di
Akkad (Empayar pertama di dunia)
15. Kalendar berasaskan sistem solar (12 bulan satu
tahun)
TAMADUN MESIR PURBA
Proses Pembentukan Tamadun Mesir Purba
1.
Terbentuk di tebing Sungai Nil
2.
Limpahan air Sungai Nil menjadikan Mesir subur.
3.
Berkembang daripada petempatan awal Zaman
Neolitik
4.
Berlaku secara evolusi (dari petempatan kecil
menjadi perkampungan)
5.
Kampung menjadi beberapa buah bandar dan
akhirnya membentuk nome atau daerah
6.
Nome inibersatu menjadi pusat pentadbiran spt
Thinis, Memphis dan Thebes.
7.
Penggunaan alat logam dapat membina sistem
pengairan dan pertanian
8.
Manusia di Lembah Nil membina peralatan
kawalan air dan terusan

Ciri-ciri Tamadun Mesir Purba

1.
Kehidupan berorganisasi
a.
Firaun
b.
Pembesar, bangsawan, tuan tanah, juru tulis
dan rahib
c.
Rakya bebas (petani, pedagang dan artisan)
d.
Hamba
2.
Kehidupan di bandar
a.
Tempat kediaman raja
b.
Pusat pemerntahan dan pentadbiran, pusat
keagamaan, pelabuhan dan tumpuan penduduk
3.
Sistem pemerintahan
a.
Diterajui oleh Firaun
b.
Golongan bangsawan menjalankan pentadbiran,
menjaga keamanan, mengurus dan mengagihkan
maknan.
c.
Rahib tadbir hal keagamaan
d.
Jurutulis menulis segala rekod kerajaan.
e.
Mula mengiktiraf wanita sebagai pemimpin
4.
Pengkhususn pekerjaan
a.
Pembuat barang tembikar, penenun, pembuat
peralatan, artisan dan peniaga
b.
Eksport utama ialah tekstil dan kertas
c.
Lombong emas di Nubia
d.
Perdagangan dari luar
5.
Sistem kepercayaan
a.
Percaya konsep politeisme (banyak tuhan)
b.
Percaya kepada kehidupan selepas mati
c.
Mayat diawet menjadi mumia
d.
Bekalan kubur disertakan
6.
Tulisan
a.
Hieroglif (kombinasi gambar dan simbol
berasaskan bunyi)
b.
Merekod aktiviti pertanian dan pengutipan cukai
c.
Tujan keagamaan dan amalan ritual
kepercayaan
7.
Empayar
a.
Empayar Mesir

b.
Meluaskan jajahan
c.
Zaman kegemilangan merangkumi Nubia,
selatan Mesir hingga ke utara, barat dan wilayah Asia
Sumbangan Tamadun Mesir Purba
1.
Ketmadunan manusia dalam seni bina iaitu
piramid.
2.
Piramid ilham daripada Imhotep
3.
Pembinaan bangunan daripada batu bata.
4.
Kemajuan pendidikan daripada kepndaian
mencipta kertas darpada pokok papyrus
5.
Rekod yang trtulis dan terpahat dalam tulisan
hieroglif
6.
Mewujidkan sistem pendikdikan untuk kanakkanak b angsawan
7.
Maju dalam ilmu perubaan
8.
Ilmu matemaik digunakan untuk mengawal
banjir
9.
Mencipta sistem pengairan boleh menjadikan
padang pasir sebagai kawasan pertanian
10. Bidang astonomi memperkenalkan kelendar 12
bulan setahun
11. Mahir mengawet mayat
TAMADUN INDUS.
Proses Pembentukan Tamadun
1.
Dikenali sebagai tamadun Harappa
2.
Musnah kerana serangan orang Aryan dan
bencana alam
3.
Penduduk nomad membentuk petempat kekal di
sepanjang Sungai Indus
4.
Hasil ertanian dan pertambahan pendudk
membentuk bandar
5.
Dua bandar utama iaitu Mohenjo-Daro dan
Harappa
6.
Pelabuhan penting ialah Lothal dan Sutkegendor
Ciri-ciri Tamadun

1.
Petempatan kekal membentukan bandar
terancang
a.
Berasaskan blok segi empat
b.
Setiap blok dipisahkan oleh rangkaian jalan raya
c.
Mempunyai sistem kumbahan terancang
d.
Bandar dihubungi dengan jalan raya dan sungai
e.
Keistimewaannya terdapat sistem
perparitandengan longkang di bawah tanah
2.
Organi sosial
a.
Atasan
i.
Pemerintah di kalangan pendeta
ii.
Pendeta dan pedagang
b.
Bawahan
i.
Petani
ii.
Buruh
iii.
Hamba
c.
Pendeta sebagai pemerintah
d.
Pemerintah berkuasa menjalankan upacara
keagamaan dan menagihkan hasil pertanian
3.
Penghususn pekerjaan
a.
Perdagangan seperti emas, gading gajah, manik
dan hasil pertanian.
b.
Terdapat pertanian, pertukangan dan
pembuatan serta artisan
c.
Hasilkan barangan logam dan tembikar
4.
Kepercayaandan agama
a.
Terdapat patung dan ukiran berasaskan agama
b.
Percya kepada Tuhan Ibu
c.
Sembah patung proto-Siva (patung kepala tiga)
5.
Sistem tulisn
a.
Berbentuk piktograf
Sumbangan Tamadun Indus
1.
Perancangan bandar yang sistematik seperti
Mohenjo-Daro dan Harappa
2.
Manghasilkan batu bata melalui pembakaran
dengan suhu yang tinggi
3.
Sifat keterbukaan dengan membuat hubungan

dengan tamadun lain

4.
Rumah dan bangunan yang tersusun
5.
Kubu untuk mempertahankan bandar
6.
Terdapat tandas dan tempat mandi awam
7.
Sistem kumbahan yang sistemaik
TAMADUN HWANG HO
Proses Pembentukan Tamadun
1.
Muncul daripada kesubuuran tanah di Hwang Ho
(Sungai Kuning)
2.
Bersifat setempat kerana fizikalnya bergunun
gganang dan padang pasir
3.
Dikesan dengan jumpaan tengkorak homo
sapien (Peking Men)
4.
Berlaku semasa pemerintahan Dinasti Shang
hingga Dinasti Chou (1766 SM 256 SM)
5.
Petempatan awal di Tapak Banpo
Ciri-ciri Tamadun Hwang Ho
1.
Bandar Anyang merupakan negara kota
a.
Terletak di tanah tinggi di Sungai Huan
b.
Terdapat istana, kuil dan pusat pentadbiran
c.
Terdapat embok pertahanan
d.
Dikelilingi oleh perkampungan petani
2.
Organi sosial
a.
Raja
b.
Bangsawan, pembesar dan pegawai kerajaan
c.
Petani, artisan dan pedagang
d.
Hamba
3.
Pengkhiususan pekerjaan
a.
Pembesar memiliki tentera sendiri
b.
Petani adalah tonggak terpenting ekonomi
c.
Hamba menjadi tentera paksaan dan tujuan
korban dalam upacara penyembahan
4.
Sistem pemerintahan
a.
Dinanti Shang amalkan pemerintahan beraja
b.
Kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan

c.
Dinasti Chou amalkan sistem feudal
d.
Pentadbiran wilayah duserah kepada golongan
bangsawan
e.
Wujud konsep Tien (syrga)
5.
Agama dan kepercayaan
a.
Animisme dan politeisme
b.
Menyembah roh dan nenek moyang
c.
Meyembah tuhan syurga (Shang-ti) dan tuhan
bumi (tu)
d.
Penyembahan melibatkan muzik, tarian dan
upacara korban
e.
Upacara ini diketuai oleh bomoh
f.
Tulang oracle telah dijumpai dan berfungsi
untuk meramal
6.
Sistem tulisan
a.
Muncul daripada rekahan tulang oracle.
b.
Berbentuk ideogram (simbol) dan mempunyai
gambar
Sumbangan Tamadun Hwang Ho
1.
Sistem pemerintahan monarki
2.
Raja ditukar kepada maharaja
3.
Konsep anak syurga dan mandat syurga
4.
Pembinaan sistem pengairan
5.
Terusan untuk pengairan dan mengelakkan
banjir
6.
Teknologi pembajakan dan pembinaan cangkul
7.
Mula menggunakan batas untuk penanaman
8.
Tulisan ideogram
9.
Pemujaan roh nenek moyang
10. Konsep Yin (kuasa pasif) dan Yang (kuasa aktif)
serta Fengsui (hubungan harmonis antara manusia
dan alam)
11. Kalendar 30 hari sebulan dan 360 hari setahun
12. SunTzu menulis buku the Art of War (selok belok
perang dan menangani musuh)
13. Tulang oracle