UNIVERZITET U ZENICI

Mainski fakultet
dr.sc. Ismar Alagi, dipl.ma.in.

OSNOVE PROGRAMIRANJA NC/CNC MAINA UZ

PRAKTINU VJEBU"

Zenica, maj 2009. godine

Tehnoloki proces

Predstavlja skup meusobno povezanih aktivnosti koje prevode

projektnu specifikaciju u operativna uputstva za proizvodnju;
Kompletan tehnoloki proces obuhvata transformaciju polufabrikata
ili sirovine u gotov dio ili sklop;
Tehnoloki proces predstavlja dio proizvodnog procesa i sadri
jedan ili vie obradnih procesa;
Tehnoloki proces moe biti proces obrade ili proces oblikovanja;
Obradni proces predstavlja skup aktivnosti, koje polazni materijal
(pripremak) transformiu (fiziko-hemijska svojstva, oblik, dimenzije,
izgled i sl.) u eljeni oblik (izradak), a u skladu s tano propisanim
tehniko-tehnolokim zahtjevima.
U okviru obradnog procesa mogu se definirati:
- operacija,
- zahvat,
- prolaz.

Projektovanje tehnolokog procesa

Modeli tehnolokih procesa

Struktura obradnog procesa

Obradni proces
Operacija
Sloeni zahvat
Zahvat
Prolaz

Struktura obradnog procesa

Gruba obrada:
- vee skidanje materijala,
- vea sila rezanja,
- vea sila stezanja,
- vee deformacije obradka,
- klasa hrapavosti povrine 11-14.
ista obrada:
- predstavlja meufaznu obradu,
- koristi se kao priprema za finu
obradu,
- klasa hrapavosti povrine 9-11.
Fina obrada:
- predstavlja zavrnu obradu,
- malo skidanje materijala,
- sile rezanja i stezanja su male,
- male deformacije obradka,
- osigurana tanost i kvalitet
povrine,
- klasa hrapavosti povrine 4-7.

Operacija dio tehnolokog

procesa obrade jednog ili vie
komada, na jednom radnom
mjestu, od strane jednog ili grupe
radnika;
Zahvat dio operacije izmeu
stezanja i otputanja obradka.
Radna operacije moe sadravati
jedan ili vie zahvata;
Faza dio operacije koji se odnosi
na obradu jedne povrine (grupu
povrina) sa jednim alatom
(grupom alata) koji rade
istovremeno i s istim reimom
obrade;
Prolaz dio operacije, odnosno
faze koji se odnosi na jedan
pomak alata uz konstantnu dubinu
rezanja. Broj prolaza zavisi od
reima obrade i veliine dodatka
za obradu.

Projektovanje tehnolokog postupka

Projektovanje tehnolokog postupka

U uem smislu, obuhvata:
prepoznavanje dijelova,
odreivanje vrste obrada,
odreivanje redoslijeda obrada,
odabir neophodne opreme,
definiranje procesa kontrole,
definiranje unutranjeg
transporta.

Projektovanje tehnolokog postupka

Nedostaci klasinog projektovanja tehnolokog postupka:
Proraunavanje reima obrade dosta je zamorno i sporo, reimi se
utvruju iskustveno,
Mainska vremena izrade, u cilju normiranja i praenja proizvodnje,
utvruju se netano ili na osnovu iskustva,
Veliki vremenski zahtjevi za pripremu tehnoloke dokumentacije, znatno
utiu na cijenu proizvoda i duinu ciklusa osvajanja novog proizvoda,
Na ovakav nain izraena tehnoloka dokumentacija je nestandardna,
nepotpuna i neaurna,
Nedostatak arhiviranja dovodi do nemogunosti pretraivanja ve
uraenih postupaka, deava se da se dva identina dijela rade po dvjema
razliitim tehnologijama,
Nedovoljno praenje optereenja pojedinih maina dovodi do stvaranja
uskih i irokih grla u proizvodnji, posljedica toga su niska produktivnost,
nezadovoljstvo radnika, kao i odsustvo dokumentacije o proizvodu.

Tehnoloka priprema za CNC programiranje

Odreivanje nomenklature dijelova koji se preporuuju za obradu na
CNC mainama,
Tehnoloko prilagoavanje radionikog crtea,
Koordinatni sistem i nulte take,
Izbor pripremka,
Projektovanje tehnolokog procesa:
- formiranje plana obrade,
- formiranje plana stezanja,
- formiranje plana alata,
- izbor reima rezanja,
- projektovanje putanje putanje alata.

Izbor radnih predmeta

Efektivno koritenje CNC maina odreeno je izborom dijelova predvienih
za obradu, odnosno njihovim konstrukcijskim osobinama i tehnologinou.
Izbor dijelova, u cilju poveanja produktivnosti rada, vri se na osnovu:
- materijala i oblika pripremka,
- gabaritnih dimenzija,
- sloenosti konfiguracije,
- broja komada u seriji,
- mogunosti izrade grupnih pribora,
- zahtijevane tanosti dimenzija i kvaliteta obrade,
- mogunosti kompletne obrade i izrade programa itd.
Najvei ekonomski efekti primjene CNC maina u srednjeserijskoj i maloserijskoj proizvodnji postiu se obradom dijelova sa sloenim vanjskim i
unutranjim povrinama, velikim brojem razliitih otvora, poveanim zahtjevima tanosti obrade i meusobnih rastojanja.

Tehnoloko prilagoavanje crtea

Izbor projekcija na ctreu izvriti u skladu sa poloajem radnog predmeta u
toku procesa obrade,
Neophodno je izvriti pravilno kotiranje, a nain kotiranja odabrati u zavisnosti od mjernog sistema maine (u apsolutnim ili relativnim mjerama),
Kod runog programiranja koristi se paralelno kotiranje sa apsolutnim
unoenjem dimenzija,
Redno kotiranje koristi se kod inkrementalnog (relativnog) unosa dimenzija
radnog predmeta,
Za koordinatni poetak radnog predmeta uzima se presjek ravni oslanjanja
u steznom priboru ili odgovarajua preporuka proizvoaa maine,
Kod radnih predmeta sloene konfiguracije apsolutne i inkrementalne
mjere, za odabrani koordinatni poetak, daju se tabelarno,
Opis geometrije kod mainskog programiranja daje se pomou odgovarajuih simbola (P1, L2, C3 itd.).

Tehnoloko prilagoavanje crtea

Tehnoloko prilagoavanje crtea

Taka

Apsolutne mjere

Inkrementalne mjere

P1

10

10

10

10

P2

60

10

50

P3

60

60

50

P4

65

70

10

P5

90

70

25

P6

90

75

P7

105

75

15

P8

105

85

10

P9

10

85

-95

P10

10

75

-10

P11

20

75

10

P12

20

20

-55

P13

10

20

-10

Tehnoloko prilagoavanje crtea

P1

P2

45

75

40

45

C1

95

60

10

C2

C3

10

16

P1

P2

L1

L2

L3

L4

L5

X1

20

85

105

95

35

Y1

15

20

40

70

70

X2

85

105

105

35

20

Y2

20

40

60

70

15

Koordinatni sistem i nulte take

Koordinatni sistem i nulte take

Koristi se desno orijentisani koordinatni sistem sa osama x,y i z i poklapa
se sa glavnim klizaima na maini,
Razlikujemo koordinatni sistem maine i koordinatni sistem radnog
komada,
Nulta taka maine je fiksiran poetak koordinatnog sistema maine.
Utvruje se u fazi projektovanja maine i ne moe se naknadno mijenjati,
Nulta taka radnog komada predstavlja poetak njegovog koordinatnog sistema. Programiranje se vri u
odnosu na ovu taku.
Referentana taka maine koristi se
za podeavanje mjernog sistema
maine.
Taka izmjene alata predstavlja odabranu poziciju sigurne izmjene alata.

Programiranje CNC maina

Runo programiranje sve geometrijske i tehnoloke zadatke (reimi

rezanja, putanje alata i dr.) izvrava programer, a zatim vri testiranje
svake reenice programa.
Faze runog programiranja su:
formiranje plana obrade,
prenoenje geometrijskih informacija s crtea na programski list (pregled
operacija),
unoenje tehnolokih informacija u programski list,
formiranje reenica prema zahtijevanoj strukturi,
kodiranje informacija,
prenoenje informacija u CNC mainu ili na vanjskog nosioca informacija,
testiranje i korigovanje programa.

Mainsko programiranje
Kod mainskog programiranja geometrijski i tehnoloki podaci
potrebni za programiranje kreiraju se u okviru programskog jezika
(sistema) i koriste za programiranje obrade.
Razvijeno je vie od 100 programskih jezika od kojih je prvi, APT,
razvijen u periodu 1956-1958. god. omoguavao obradu samo
geometrijskih informacija.
Najee koriteni programski jezici za mainsko programiranje su:
- AUTOPIT,
- ELAN,
- AUTOPROGRAMER
- NEL,
- EXAPT,
- MINIAPT,
- COMPACT II,
- TELEAPT,
- EASYPROG,
- GTL.

Programiranje s grafikom simulacijom

Nedostaci klasinog mainskog programiranja:
Nemogunost kontrole ispravnosti programiranja kod klasinog mainskog
programiranja,
Kontrola programa vri se tek na kraju, prilikom testiranja programa,
Veliki gubitak vremena zbog naknadnih korekcija.
Razvijeni CNC upravljaki sistemi s grafikom simulacijom
omoguuju:
Grafiko predstavljanje obradaka,
Dimenzionisanje pomou tastature,
Unos podataka i njihov prijenos,
Formiranje datoteke alata i steznog pribora i dr.

CAD/CAM programiranje
U procesu programiranja interaktivno se koriste podaci razvijeni u CAD
sistemu,
Neophodno je povezivanje CAD sistema s nekim od sistema za CNC
programiranje,
Geometrijski i tehnoloki podaci potrebni za programiranje direktno se
preuzimaju iz CAD sistema,
Podaci iz baze podataka CAD sistema mogu se pozivati i koristiti za
programiranje uz upotrebu dodatnog software-a za programiranje,
Za izradu programa nekog dijela na CNC maini neophodno je obezbijediti:
Preuzimanje podataka o radnom predmetu,
Planiranje procesa obrade,
Programiranje obrade (ispis programa),
Simulacija procesa obrade.

CAD/CAM programiranje
Mogua su dva pristupa za programiranje:
I PRISTUP Programiranje se odvija na CAD grafikoj radnoj stanici
koja je proirena dodatnim programskim software-om.
II PRISTUP Specijalizirane CNC programske radne stanice koriste
konstru-ktivne podatke CAD/CAM baze podataka pri programiranju.

1h

G00 X/U.. Z/W.. S.. M.. B..

TX-8

G01 X/U..Z/W..A..C..R..F..S..M..B..

TX-8

Definiranje ugla

TX-8

G01 Linearna interpolacija

PROGRAM:
G96
G01
G01
G01
G01
G01
G01

TX-8

V180
X38 Z0 F0,2
X56 A165
Z-50
X85
X102 W-15
Z-80

G01 Linearna interpolacija

TX-8

G01 Linearna interpolacija

PROGRAM:
G96 V180
G01 X40 Z0 F0,2
G01
Z-22 R22
G01 Z-67 A195 R13 F0,12
G01 X80 F0,15
G01 W-10 A125 C-6
G01 X112 Z-98 F0,2

TX-8

Kruna interpolacija

TX-8

G02 X/U..Z/W..R..I..K..F..S..M..B..

TX-8

Kruna interpolacija G02

Kruga

TX-8

Manje od kruga

G03 X/U..Z/W..R..I..K..F..S..M..B..

TX-8

Kruna interpolacija G03

Kruga

TX-8

Manje od kruga

Podaci o alatu: T..X..Z..P..R..H..U..W..

G36, G37, G38

TX-8

Alat Definicija rezne ivice

TX-8

Nulta taka stroja: G53 X..Z..S..M..B..

TX-8

Nulte take: G53, G54-57, G59

G53 Nulta taka stroja,

G54-57 Nulte take radnog komada,
G59 - Memorirani pomak nulte take.
TX-8

Ciklus buenja G83 Z/W..D..H..F..

B- druga i slijedee dubine,

W- dubina buenja od startne take,
H- broj izvlaenja alata,
F- posmak u mm/okr.

TX-8

Ogranienje broja okretaja G92 P..Q..

TX-8

Konstantna brzina rezanja G96 V..

TX-8

Konstantni broj okretaja G97 S..V..X..

TX-8

2h

Radni predmet - Primjer

TX-8

Plan obrade Pregled operacija

Plan alata

Radni predmet Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet Plan obrade, program

TX-8

Radni predmet Plan obrade, program

TX-8

Tehnoloka dokumentacija

Tehnoloka dokumentacija

Tehnoloka dokumentacija

Tehnoloka dokumentacija

Tehnoloka dokumentacija

PHILIPS

Programiranje MW 310
NC program baziran preko ISO upravljakog koda sadri tri tipa linija:
a) Linije s G i M kodovima,
b) Parametarske linije,
c) Linije komentara.
Linije s G i M kodovima:
- To su standardne programske linije koje mogu sadravati samo G i M
kodove koji su obuhvaeni standardom.
Parametarske linije:
- Su specijalne programske linije koje zapoinju s karakterom #.
Linije komentara:
- To su programske linije koje omoguavaju unoenje napomena unutar
programa.

Programiranje parametara
Sastoji se od tri nivoa:
a) izraunavanje matematikih funkcija ili
izraza,
b) izvravanje skokova ili ciklusa,
c) dodjeljivanje parametara programskim
varijablama.
b) Izvravanje skokova ili ciklusa:
Za skokove programa koriste se funkcije:
IF-ELSE-ENDIF
IF funkcija omoguava ispunjavanje
slijedeih uslova:
= jednako,
! razliito od,
> vee od,
>= nije manje od,
< manje od,
<= nije vee od

a) Matematike funkcije i izrazi

Programiranje parametara
Uslovne funkcije ciklusa:
WHILE-WEND
Primjer:

Dodjeljivanje parametara
programskim varijablama
Vrijednosti parametara mogu biti
dodjeljene programskim
varijablama (x,y,z i dr.)
Ove varijable su DX, DY i DZ (za
varijable x, y i z)
Parametarski redovi oznaeni su
sa # , a ukljueni su izmeu 1-99
Primjer:
Gxxx X100 Y100
Gxxx X=#1 Y=#2
#1=DX/2

G120-Izbor standardne povrine

Kod G120 Izbor standardne

povrine:
1 gornja povrina
2 zadnja povrina
3 prednja povrina
4 i 5 povrine desne i lijeve
strane
6 i 7 koriste se za obradu
nagnutih povrina
format G120 Kn
n broj povrine

G90, G91-Apsolutno i inkrementalno

programiranje

G90 APSOLUTNO

G91 INKREMENTALNO
3h

G92-Apsolutno pomjeranje nulte take

+Z

W2

W1

ZMW1
G54

+X

G59

Kod G192 - Izmjena pozicije za obradu unutar radnog prostora

(premjetanje nulte take maine) u relativnim koordinatama
(inkrementalno).
G192 X Y

G kodovi
Kod G170 Izmjena pozicije osa pomou komandnih parametara.
Ovaj kod normalno omoguava kod upotrebe M00 (pauza), privremeni
prekid izvrenja programa.
format G170 X Y Z , X Y Z apsolutne koordinate osa
Kod G110 definisanje mjernog sistema u inima
Kod G111 iskljuenje mjernog sistema u inima
Kod G112 upravljanje procesom obrade alatima s otrom ivicom
Kod G113 isklj. upravljanja procesom obrade alatima s otrom ivicom
Kod G194 izmjena raspodjele dimenzija radnog komada
Kodovi G150, G151, G152, G153 predstavljaju funkcije zrcaljenja
(ogledalna slika) osa x i y, odnosno iskljuenje funkcija G151, G152, G153.
Kod G172 funkcija za izbor radne povrine

Kodovi za izvravanje putanje alata

Kod G40 Iskljuenje kompenzacije radijusa alata
Kod G41 Aktiviranje kompenzacije radijusa alata lijevo od profila u smjeru
obrade:
G41 Qnnn
Qnnn kompenzacija radijusa
Kn - tip kompenzacije
0 - za lukove
1 - za otre ivice
Kod G42 Aktiviranje kompenzacije radijusa alata desno od profila u
smjeru obrade:
G42 Qnnn
Qnnn kompenzacija radijusa
Kn - tip kompenzacije
0 - za lukove
1 - za otre ivice

Linearna interpolacija G101

format G101 X Y Z F Q
X Y Z koordinate krajnje take,
F brzina interpolacije,
Q ugao radijusa zaobljenja.
Primjer:

Kruna interpolacija G102, G103

G102

format:
G102 X Y Z R Q F
G103 X Y Z R Q F
G102 u smjeru kazaljke na satu,
G103 suprotno od smjera
kazaljke na satu
X,Y,Z koordinate krajnje take,
R radijus krunog luka,
Q ugao zaobljenja-iskljuenja
radijusa,
F brzina interpolacije

Kruna interpolacija
format:
G102 X Y Z I J Q F
G103 X Y Z I J Q F
G102 u smjeru kazaljke na satu,
G103 suprotno od smjera
kazaljke na satu
X,Y,Z koordinate krajnje take,
I,J koordinate centra krunog
luka,
Q ugao zaobljenja-iskljuenja
radijusa,
F brzina interpolacije

G103

Kruna interpolacija - primjer

N10 G101 Y31.25 F12

N20 X37.5 (startna taka)
N30 G102 X56.25 Y12.5 I0 J-18.75 ili R18.75

Kruna interpolacija - primjer

Kodovi G105 i G106

G105 - kruna inrepolacija
izmeu 3 take ili preko
tangente na posljednji kruni
segment
u smjeru kazaljke na satu
format:
G105 X Y Z I J F
G106 X Y Z I J F
X,Y,Z koordinate krajnje
take,
I,J koordinate srednje
take,
F brzina interpolacije

G106 - kruna interpolacija

izmeu 3 take ili preko
tangente na posljednji kruni
segment
suprotno smjeru kazaljke na
satu
format:
G105 X Y Z F
G106 X Y Z F
X,Y,Z koordinate krajnje
take,
F brzina interpolacije

Kod G205 nagnute povrine

G205 Linearna putanja definisana
preko njene duine i nagiba.
format:
G205 A L Z F R I J
A nagib radne putanje,
L duina radne putanje,
Z dubina,
R broj ponavljanja,
I,J inkrementi uzdu osa X i Y za
svako ponavljanje.

Kodovi G204, G108 i G109

G204 komanda za izvrenje
udubljene krunice ili rupe
prenika D i dubine Z u taki
definisanoj preko odgovarajue
koordinate.
format:
G204 D Z F R I J
D dijametar krunice,
Z dubina krunice ili rupe,
F brzina interpolacije,
R broj ponavljanja,
I,J inkrementi du osa X i Y za
svako ponavljanje

I,J

G108 elipsa u smjeru kazaljke

na satu,
G109 elipsa suprotno smjeru
kazaljke na satu.
format:
G108 X Y Z Q R I J
Q ekscentrticitet,
R broj ponavljanja

Pozivanje standardnih likova G211

format:
G211 K N Q F R I J
K broj standardnog lika,
N podtip lika,
Q preslikavanje (ogledalna slika),
F brzina interpolacije,
R broj ponavljanja,
I,J inkrementi du X i Y osa za svako ponavljanje

Vertikalno buenje s usporavanjem

format: M111 DF
D razmak od gornje povrine bie
pokriven polaganim posmakom
preko podeavanja parametra F,
F polagani posmak buenja.

format: M112 DF
D razmak od donje povrine bie
pokriven polaganim posmakom
preko podeavanja parametra F,
F polagani posmak buenja.

Primjer:
M111 D10 F2
G100 X81.25 Y62.50 Z20 F5 T21
M111 D0 F0
M112 D0 F0

Primjer:
M111 D9 F3
G100 X81.25 Y62.50 Z30 F5 T21
M111 D0 F0
M112 D0 F0

Buenje G100, G182, G183, G184, G185

G100 Vertikalno buenje
format:
G100 X Y Z F T
X,Y,Z koordinate rupe,
F brzina buenja,
T - alat

format:
G182 X Y Z K F T
X,Y,Z koordinate rupe,
K dimenzija slobodnog
buenja
F brzina buenja, T - alat

Buenje specijalnih i kosih rupa

G186 Buenje specijalnih otvora

G187 Buenje kosih rupa

format:
G186 X Y Z F T
X,Y koordinate specijalnog otvora,
Z dubina otvora,
F brzina buenja,
T broj alata

format:
G187 K I Z F T
K broj rupa,
I nagib linije,
Z dubina rupe,
F brzina buenja,
T broj alata

M kodovi
M00 PAUZA
M16 stanje izmjene alata
format: M16 Knn/nn
nn/nn-broj vretena/broj alata za
zamjenu,
M26 uparivanje dva pantografa
za istovremenu obradu
format: M26 K S
K broj pomonog pantografa,
S broj obrtaja pomonog alata
M60 parkiranje alata
format: M60 K
K broj vretena koje e biti
parkirano
M98 pozivanje podprograma
format: M98 K R
K naziv potprograma
R broj ponavljanja

M99 naputanje potprograma ili

zatvaranje glavnog programa
M100 ukljuivanje izlaza sa
prekidom i ekanjem
format: M100 N K
N broj izlaza koji moe biti
ukljuen (1-10),
K vrijeme ukljuenja
M101 ukljuenje izlaza s
prekidom bez ekanja
format: M101 N K
M102 iskljuenje izlaza
format: M102 N
M103 status ekanja ulaza s
vremenom ekanja
format: M103 N K
M106 iskljuivanje protukolizije

M kodovi
M107 ukljuivanje protukolizije
kod horizontalnog buenja
M111 ukljuuje usporavanje
ulaza kod vertikalnog buenja
format: M111 D F
D razmak od radne povrine,
F brzina usporavanja
M112 ukljuivanje usporavanja
izlaza kod vertikalnog buenja
format: M112 D F
D razmak od donje povrine
M200 upravljanje otputanjem i
zakljuavanjem pritiskivaa
M201 upravljanje pozicioniranjem

M202 upravljanje draima

M203 kontrola vakuuma
M204 upravljanje papuicom
M205 start ulaznog upravljanja
M206 potvrivanje zakljuavanja
ulaznog upravljanja
M207 upravljanje podizaem
ploe
M208 podeavanje vrijednosti
podeavanja
M209 upravljanje vakuumom

MASTERWORK
Kompletno integrisani proizvod koji obuhvata:
- CAD program,
- CAM program,
- Interaktivni sistem slikovitog vizualno/geometrijskog programiranja,
- ISO postprocesorska jedinica,
- ISO program dijela.
Programiranje se moe realizirati na dva naina:
- direktnim koritenjem alata koji su na raspolaganju u CAD programu,
- importovanjem grafikih elemenata iz drugih programskih aplikacija
(npr AutoCAD) uz eksplicitno koritenje ISO koda.
CAD program omoguava kreiranje i izmjenu crtea i njegovo
importovanje u .DXF format.

MASTERWORK - CAD
Osnovne funkcije CAD programa:
- crtanje linije i polilinije,
- crtanje krunog luka i krunice,
- radijusi, prenici, horizontalno i vertikalno dimenzioniranje,
- viestruki izbor i mogunost brisanja/pomjeranja/rotacije/razmjere
odabranih elemenata,
- zoom, pan, snap, grid funkcije.
Napredne funkcije CAD programa:
- izmjena polilinije,
- automatska konstrukcija polilinije,
- snap (grip) funkcija na elementima.

MASTERWORK - CAD
Linija def. pomou 2
take

Tangenta lukova

Novi segment je tangenta na prethodni

Luk def. preko krajnje take i

tangente u startnoj taki

Segment def. preko

duine i ugla

Luk def. preko 3 take

Luk def. preko krajnje take i

centra

Luk def. preko krajnje take i

radijusa

MASTERWORK - CAD
Luk def. preko krajnje take i
ugla

Simetrija polilinije
Luk def. Preko koordinata
centra i ugla

Luk def. preko radijusa,

poetne tangente i ugla

Deformacija polilinije

Kopiranje polilinije sa
offsetom

MASTERWORK - CAD

Crtanje pravougaonika

Crtanje krunice i elipse

MASTERWORK
CAM program:
Omoguava konverziju iz .DXF u .TLF format uz pridruivanje tehnolokih
parametara elementima crtea.
Omoguava kompenzaciju radijusa alata na otvorenim i zatvorenim
profilima.

Interaktivni program:
Koristi se za kreiranje i eventualne izmjene programa obrade u vizualnom
modu (.TLF format).
Sa interaktivnim programom izvrne su slijedee funkcije:
- kreiranje i izmjena horizontalnih, vertikalnih, kosih i specijalnih otvora,
- kreiranje i izmjena obrade lijebova,
- kreiranje i izmjena otvorenih i zatvorenih putanja profila na
horizontalnim,vertikalnim i kosim (nagnutim) radnim povrinama,
- dimenzioniranje obrada za 4 ivice radnog predmeta i 2 ose,
- automatsko ureivanje radnog predmeta,

MASTERWORK
- runo namjetanje radnog predmeta,
- predstavljanje makroa pisanih u ISO jeziku,
- predstavljanje specijalnih likova (specijalni lijebovi),
- kreiranje udubljenih profila,
- predstavljanje ISO funkcija.

ISO postprocesor:
Konvertuje projekat iz .TLF formata unutar Project MW 310 maine u
specifini ISO jezik.

ISO program:
Koristi se za vizualizaciju tekst moda automatski kreiranog mainskog
programa.

MASTERWORK
Minimalni zahtjevi za hardware i software:
- CPU Intel Pentium 200 MHz ili iznad,
- Hard disk min 40 MB,
- Grafika karta VGA 800x600, 16 boja,
- RAM 32 MB,
- Operativni sistem WINDOWS 95/98, NT4.0 ili iznad.

4h

Priprema CNC maine za rad

Priprema maine vri se u skladu s listom podeavanja:
- postavljanje alata u njihove drae i njihovo podeavanje-mjerenje
pomou optikog mjernog sistema (manuelno),
- postavljanje alata u magacin alata prema planu alata,
- priprema draa i stezaa radnog predmeta i njihovo baziranje,
- uitavanje programa obrade radnog komada,
- uitavanje korekcija alata,
- unos podataka za nultu taku programa i taku automatske izmjene alata,
- testiranje programa obrade s grafikom simulacijom,
- eventualne korekcije programa obrade nakon obrade probnih komada.

Plan alata

Montaa i kontrola alata

Montaa alata:
- osnovni dra,
- nastavak za prihvat alata,
- radni alat,
- klju za montau.

Montaa i kontrola alata

Priprema CNC maine za rad

Montaa i kontrola alata

Montaa i kontrola alata

Mjerenje duine alata

M-nulta taka maine,

W-nulta taka radnog komada

N-nulta taka za mjerenje

dimenzija alata

Mjerenje duine alata

Mjerenje duine alata

Mjerenje duine alata

Vjeba: Skica radnog predmeta

Prednja strana viseeg

elementa

Geometrijski elementi
Kontura 1

Kontura 2

Kontura 3

P1(x99,
y257.515)
P2(x150.016, y197.423)
P3(x153.268, y163.547)
P4(x248.732, y163.547)
P5(x251.984, y197.423)
P6(x303,
y257.515)
P7(x303,
y604
)
P8(x99,
y604
)

P15(x335, y636)
P16(x67, y636)
P9 (x67, y220.732)
P10(x91.004, y185.922)
P11(x121.447, y160.169)
P12(x280.553, y160.169)
P13(x310.996, y185.922)
P14(x335,
y220.732)

P17(x-19, y-19)
P18(x421, y-19)
P19(x421, y736)
P20(x-19, y736)

Napomena: U programima obrade za konture 1,2 i 3, I i J predstavljaju

apsolutne koordinate centra krunog luka.

Vjeba Podaci o alatu

Vjeba: Program obrade

Obrada konture 1:
N0040 G172 X99 Y257.515 Z-10 F1 S15 T41/7
N0050 G172 Z5
N0060 G101 Z8 F3
N0070 G103 X150.016 Y197.423 I82.265 J191.607
N0080 G102 X153.268 Y163.547 I1833.53 J341.949
N0090 G102 X248.732 I201. J168.615
N0100 G102 X251.984 Y197.423 I-1431.53 J341.949
N0110 G103 X303 Y257.515 I319.735 J191.607
N0120 G101 Y604
N0130 G101 X99
N0140 G101 Y257.515
N0150 G172 Z5
N0160 G172 Z-10
MW 310

Vjeba: Program obrade

Obrada konture 2:
N0040 G172 X335 Y636 Z-10 S15 F1 T41/7
N0050 G172 Z5
N0060 G101 Z8 F3
N0070 G101 X67
N0080 G101 Y220.732
N0090 G102 X91.004 Y185.922 I104.242 J220.732
N0100 G103 X121.447 Y160.169 I69.676 J129.841
N0110 G102 X280.553 I201 J168.615
N0120 G103 X310.996 Y185.922 I332.324 J129.841
N0130 G102 X335 Y220.732 I297.758 J220.732
N0140 G101 Y636
N0150 G172 Z5
N0160 G172 Z-10
MW 310

Vjeba: Program obrade

Obrada konture 3:
N0040 G172 X-22 Y-19.038 Z-10 F1 S15 T41/7
N0050 G172 Z29
N0060 G101 Z32 F3
N0070 G103 X-19 Y-19 I-19 J-139
N0080 G101 X421
N0090 G101 Y736
N0100 G101 X-19
N0110 G101 Y-19
N0120 G103 X7.665 Y-22 I-19 J-139
N0130 G172 Z29
N0140 G172 Z-10

MW 310

Vjeba: Kruna interpolacija

Program:

Vjeba: Kruna interpolacija

Program: