Anda di halaman 1dari 12

1

KALAGAYANG PAMPULITIKA
Benevolent Assimilation makataong pananakop (ipinahayag ni Pang. William McKinley
noong Dis. 21, 1898)
Manifest Destiny- karapatang bigay ng Diyos upang tulungan ang mga inaaping bansa
at magtatag ng demokrasya
White Mans Burden paniniwalang obligasyon ng puting lahi na palaganapin ang
sibilisasyon
A.

B.

C.

Pamahalaang Militar (1898 1901)


pangulo ng EU : William McKinley
pinamunuan nina : Wesley Merritt
Elwell Otis
Arthur MacArthur
layuning mapayapa ang Pilipinas at mareorganisa ang lokal na pamahaalan
Unang Komisyon (1899)
pinamunuan ni Jacob Schurman
layuning siyasatin ang kalagayan ng Pilipinas
mga mungkahi:
pagtatatag ng pamahalaang sibil
pagkakaroon ng 2 kapulungan ng lehislatura
pagbibigay sa mga Pilipino ng sangay na hudisyal
(Cayetano Arellano bilang unang Punong Mahistrado ng Korte
Suprema)
pagtatatag ng sistema ng paaralang pampubliko
pagbibigay ng lokal na awtonomiya
pagtatatag ng serbisyo sibil

Susog Spooner
pinanukala ni Senador John Spooner
batas na naglipat ng kapangyarihang pamunuan ang Pilipinas mula sa Pangulo ng
EU patungo sa Kongreso ng EU
nagtatadhana ng pagtatatag ng pamahalaang sibil sa Pilipinas

Ikalawang Komisyon (1900)


pinamunuan ni William Taft
layuning magsilbi bilang pamahalaang sibil at gumanap ng gawaing lehislatibo

D.

E.

F.

Pamahalaang Sibil
Hulyo 4,1901
William Taft
o unang pinuno
o pinuno rin ng Philippine Commission sangay tagapagbatas na kontrolado
ng mga Amerikano (katumbas ng Senado)
Cooper Act / Philippine Bill of 1902
ipinanukala ni Henry Allen Cooper
nagtadhana ng:
o pagtatatag ng Asemblea ng Pilipinas (Mababang Kapulungan)
o pagbibigay ng karapatang pantao sa mga Pilipino
o pagtatakda ng 2 Pilipinong Kinatawan sa Kongreso ng EU (Resident
Commissioner)
Benito Legarda, Pablo Ocampo unang mga Residenteng Komisyonado
maaaring lumahok sa debate ngunit hindi sa pagboto

Philippine Commission (Mataas na Kapulungan) ay nanatiling nasa kamay ng mga


Amerikano
o mga orihinal na Pilipinong kasapi Trinidad Pardo de Tavera, Jose Luzurriaga,
Benito Legarda, kalaunany nadagdag si Rafael Palma
G.
Partido Pulitikal
Federal
hangad na maging estado ng EU ang Pilipinas
kalaunay naging Partido Progresista
Trinidad Pardo de Tavera
Nacionalista(1907) hangad ang kagyat na paglaya ng Pilipinas
nahati noong 1922 sa Collectivista (Quezon)
Unipersonalista (Osmena)
* may nauna ng nabuong Partido Nacionalista:
1901 - Santiago Alvarez at
Pascual Poblete
1902 - Luciano San Miguel
Democrata Claro M. Recto
kwalipikasyon ng maaaring mahalal
o lalaki na 23 taon pataas
o dati ng may posisyong hawak sa munisipyo
o marunong sumulat at bumasa ng Ingles o Espanyol
o may ari-ariang nagkakahalaga ng $250 o nagbabayad ng taunang buwis na
$15
H.

Asemblea ng Pilipinas
katumbas ng Mababang Kapulungan
binubuo ng 80 delegado
Sergio Osmea Speaker
Manuel Quezon Majority Floor Leader

Jones Law / Philippine Autonomy Act of 1916


pinanukala ni Kinatawan William Atkinson Jones
naglagay ng Mataas at Mababang Kapulungan sa kamay ng mga Pilipino
Philippine Commission ay ginawang Senado ng Pilipinas
hatid ang pangakong kalayaan sa sandaling maging matatag ang pamahalaan

I.

J.

K.

Pilipinisasyon
Philippines for the Filipinos
paghahanda para sa pagsasarili
paglalagay ng Pilipino sa mga posisyon sa pamahalaan
unang sangay na inilagay sa kamay ng mga Pilipino hudikatura
sinuportahan ni Francis Burton Harrison (1913-1921) ngunit itinigil ni Leonard
Wood (1921-1927)
nagresulta sa sistemang padrino, sistemang palakasan sa pamahalaan dahil sa
maling oryentasyon ng pamamahala
dahilan ng pagpapatupad ng programa:
o higit na matipid ang pagtatalaga ng Pilipino kasya mga Amerikano na hindi
interesado dahil sa layo ng Pilipinas at init ng klima
o isang pamamaraan upang mapayapa ang mga katutubo
Misyong Wood-Forbes (1921)
muling nagsiyasat sa kalagayan ng Pilipinas, kaugnay ng pagpapadala ng mga
Pilipino ng Misyong Pangkalayaan
pinamunuan nina Leonard Wood at William Cameron Forbes
iminungkahi ang pagpapaliban ng pagbibigay ng kalayaan ng Pilipinas dahil sa di
matatag na kalagayang pampulitka at ekonomiya
Leonard Wood
o naging Gobernador-Heneral

3
o
o
o

L.

nilayong paliitin ang mga naluluging kumpanya ng pamahalaan


nakaalitan ng mga Pilipinong pinuno na humantong sa Krisis ng Gabinete noong
1923 (kaso ni Ray Conley)
maramihang pagbibitiw ng mga miyembro ng gabinete, lehislatura at lokal na
opisyal

Pamahalaan
Pamahalaang
Militar (1898)
Amerikano

Pamahalaang
Sibil (1901)
Gobernador Sibil
(Amerikano)

Lehislatib
o

Amerikano

Philippine
Commission
(Amerikano)

Hudikatur
a

Pilipino
Cayetano
Arellano

Pilipino

Ehekutib
o

M.

Cooper Act (1902)

Jones Law (1916)

Gobernador
Heneral
(Amerikano)
Philippine
Commission
(dominado ng
Amerikano)
Asemblea ng
Pilipinas
Osmena Speaker
Quezon Majority
Floor Leader
Pilipino

Gobernador
Heneral
(Amerikano)
Senado
Quezon Pangulo
ng Senado
Mababang
Kapulungan
Osmena - Ispiker

Pilipino

Mga Batas na Sumikil sa Nasyonalismong Pilipino


Batas Sedisyon (1901) pagbabawal sa pagtangkilik sa adhikaing palayain ang
Pilipinas mula Estados Unidos
Batas Brigandage / Batas Bandolerismo (1902) pagbabawal sa pagsapi sa mga
armadong pangkat
Batas Rekonsentrasyon (1903) pagsosona sa mga bayan upang pigilang ang
pagsuporta sa mga tulisan
Batas Bandila (1907-1913) pagbabawal sa paglaladlad ng bandila ng Pilipinas o
anumang simbolo ng bansa
KALAGAYANG PANG-EKONOMIYA

A.

B.

Mga Batas
Tariff Act of 1901 ibinaba ang taripa sa mga produktong Amerikano
Tariff Act of 1902 binawasan ng 25% ang taripa sa produktong Pilipino; tinanggal
ang taripa sa produktong Amerikano
Payne-Aldrich Act (1909) maliban sa taripa ay tinanggal na rin ang kota sa mga
produktong Amerikano
Underwood-Simmons Act (1913) ganap na malayang kalakalan sa pagitan ng EU
at Pilipinas bagamat limitado lamang sa 6 na produkto ang maaaring iluwas ng
Pilipinas (bigas, mais, tubo, abaka, kopra, tabako)
EPEKTO
o pagbaha ng mga produktong Amerikano sa bansa
o pagkahumaling sa maga produktong dayuhan
o pagkalugi ng mga lokal na negosyo (produktong Pilipino ay agrikultural
samantalang yaring produkto ang galing sa EU)
o pagkatali ng ekonomiya sa Pilipinas sa EU, paghina ng pakikipagkalakal sa
ibang bansa
Iba Pang Programang Pangkabuhayan
usaping panlupa

4
friar lands pagbili ng pamahalaan ng 166,000 ektaryang lupain ng mga
prayle, napunta sa mayayamang indibidwal
o homestead pagbebenta ng mga lupain sa Mindanao, nakinabang ay
malalaking plantasyon ng pinya at saging
o sistemang Torrens pagpapatitulo sa lupa, nakinabang ay mayayamang
nakapagpatitulo ng lupa kahit di tunay na pagmamay-ari
pag-unlad ng industriya ng pagmimina
o dahilan ng unti-unting pagkawala ng ancestral land sa mga pangkat-etniko
sa Cordillera
pagdagsa ng dayuhang namumuhunan
pagkalugi ng maliliit na industriya
o yaring-kamay, paghahabi
pag-unlad sa komunikasyon, transportasyon at imprastraktura
o higit na sinuportahan ni Gob. Hen. William Cameron Forbes
o Kennon Road, pagpapaabot ng Manila-Dagupan Line sa LaUnion hanggang
Albay
o pangunahing layunin ay gamit militar
pananalapi ay batay sa ginto (P2.00 = $1.00)
o

KALAGAYANG PANLIPUNAN
A.

B.

C.

Edukasyon
pangunahing instrumento ng kolonisasyon
itinuro ang wikang Ingles
guro: sundalo, Thomasites (sakay ng USS Thomas)
Gabaldon Act: nagtatag ng pampublikong paaralan
pagtatag ng Unibersidad ng Pilipinas
pensionado: mga Pilipinong pinag-aral sa EU
Relihiyon
paghihiwalay ng simbahan at pamahalaan
Protestantismo
Iglesia Filipina Independiente / Aglipayan
o itinatag sa payo ni Isabelo delos Reyes
matagal ng kalaban ng praylokrasya
nagtatag rin ng Union Obrero Democratica
o Gregorio Aglipay bilang Supreme Bishop
dating Vicar General ng Philippine Army
dati ng nakikipaglaban para sa Pilipinisasyon ng simbahan
ginawang excommunicado ni Arsobispo Bernardino Nozaleda (1899)
dahil sa di umanoy pang-aagaw ng kapangyarihan
o unang misa - Oktubre 26, 1902
counter-reformation ng Simbahang Katoliko
o Fr. Jorge Barlin - unang Pilipinong itinalagang Obispo
o pagpapalit sa Arsobispong Espanyol ng Arsobispong Amerikano (Jeremiah
Harty)
o pagdating ng mga Katolikong paring hindi Espanyol
o pagtanggap ng mga seminary ng maraming katutubo para sa pagpapari
Sining at Panitikan
kilalang nagsulat sa Ingles : Zoilo Galang, Carlos P. Romulo
unti-unting napalitan ang dula ng pelikula at ang zarzuela ng bodabil
balagtasan: Jose Corazon de Jesus/Huseng Batute
zarzuela:
Severino Reyes (Walang Sugat) kilala bilang Lola Basyang
Juan Matapang Cruz (Hindi Aco Patay)
Aurelio Tolentino (Kahapon, Ngayon at Bukas)
Juan Abad (Tanikalang Ginto, Isang Punlo ng Kaaway)

D.

E.

F.

o kalaunay pinalitan ng pelikula (Hollywood talkies)


pagpapasara ng mga nasyonalistikong pahayagang El Renacimiento / Muling
Pagsilang dahil sa editorial na Aves de Rapina
pagpipinta: Fernando Amorsolo
paglililok:
Guillermo Tolentino
arkitektura: Juan Nakpil
musika: jazz, rock and roll, swing, boogie
pagdiriwang: Valentines Day, Thanksgiving, Halloween, 4 th of July, araw ng mga
bayani (Rizal, Bonifacio)
pananamit : polo, sinturon, suspenders, sapatos na may takong, stockings, makeup

Agham at Kalusugan
pagkontrol ng mga sakit (smallpox, cholera, ketong, malaria)
programang pangkalusugan pagwawasto ng maling paniniwala (superstisyon sa
panggagamot)
pagpapaunlad ng sanitasyon, kalinisan
pagpapatayo ng mga ospital (PGH)
isports : baseball, softball, tennis, football
Mga Kilusang Panlipunan
Union Obrero Democratica (1902)
o Isabelo delos Reyes, Herminigildo Cruz
o unang union itinatag sa Pilipinas
o welga ng mga manggagawa
unyon ng mga magsasaka
o pagbatikos sa sistemang kasama na dahilan ng pagkakabaon sa utang ng
mga inquilino at kasama
Partido Sosyalista (1933)
o itinatag ni Pedro Abad Santos
Partido Komunista (1938)
o pagsasanib ng samahan ng mga manggagawa at magsasaka
o ginawang illegal ng pamahalaang Amerikano
Kilusang Sakdal (1930)
o itinatag ni Benigno Ramos (1930)
o pinuna ang patakarang pambuwis, paglustay ng salapi, katiwalian sa
pamahalaan, huwad na kalayaan
o lumaki ang kasapian sa 300,000 na humantong sa madugong rebelyon
noong Mayo 2-3, 1935, bago ang halalan para sa pamahalaang Komonwelt
iba pang milenaryong pangkat
o pinaghalong paniniwala ng Katolisismo, superstisyon, pagsamba sa mga
bayani
o gumagamit ng mga agimat, anting-anting bilang proteksyon
o kolorum mula sa katagang Latin na et saecula saeculorum (world without
end)
Sociedad de la Confianza
Caballeros de la Sagrada Familia
Kapisanan Makabola Makarinag
Felipe Salvador (Apo Ipe)
Pedro Calosa
o pulajanes
Muslim
Bates Treaty (Agosto 20, 1899)
o pansamantala napigil ang pagkikipaglaban ng mga Muslim
o tuluyang pinawalang-bisa noong Marso 1905
Mindanao at Sulu ay idineklara bilang Moro Province (Zamboanga bilang kabisera)
noong 1903

G.

o pinagbawalan ang mga Muslim na magdala ng armas


o dahilan ng pag-aalsa ni Panglima Hassan
pagsalakay ng puwersang Amerikano sa Lawa ng Lanao noong 1904
o pakikipaglaban nina Datu Ali (Maguindanao) at Datu Usap (Sulu)
labanan sa Bud Bagsak noong 1913
o matitinding pag-atakeng juramentado (jurar - panunumpa upang
depensahan ang Islam)
ipinailalim ang Moro Province sa Department of Mindanao and Sulu noong 1914 na
ginawang Bureau of Non-Christian Tribes noong 1920
itinalaga si Haji Butu bilang Senador noong 1916
Amerikanisasyon
pagkahumaling sa anumang maka-Amerikano (gawi, kilos, pananamit, pananalita,
paniniwala)
paglimot sa sariling pagkakakilanlan
pagkalito sa kamalayang Pilipino
materyalismo, konsumerismo

MGA MISYONG PANGKALAYAAN


12 misyon (1919 1933)
1919 - unang misyong pagkalayaan sa pamumuno ng Pangulo ng Senado Manuel
Quezon
o bigo dahil abala ng EU sa mga suliraning dulot ng WWI bagamat pabor diumano ang papaalis na Pangulo ng EU na si Woodrow Wilson (Democrat) sa
pagbibigay ng kalayaan sa Pilipinas
1924 Fairfield Bill
o sa pamumuno ng Misyong Quezon-Osmena
o magbibigay ng kalayaan matapos ang 20 taon ng malasariling pamahalaan
(1944)
o mga probisyon sa pangangalakal na patuloy na magtatali sa ekonomiya ng
Pilipinas sa Amerika
o unay pinaboran ng namuno sa misyon ngunit tinanggihan kalaunan
Frank McIntyre mga Pilipinong pulitiko, bagamat nangangako sa mga Pilipino ng
paghingi ng kalayaan, ang hinihingi lamang sa EU ay autonomiya

MISYONG OSROX
sa panahon ng Misyong OSROX, naging paborable ang pagbibigay ng kalayaan sa
Pilipinas
o depresyong pang-ekonomiyang nakaapekto sa EU
o manggagawang Amerikano laban sa murang paggawa ng mga Pilipino
o magsasakang Amerikano laban sa libreng pagpasok ng produktong Pilipino sa
EU
o pangamba ng paglaganap ng sakit na TB at meningitis sa EU
o pangambang masangkot sa digmaan sa Pasipiko
o pananaw ng Anti-Imperialist League kolonyalismo ay taliwas sa Saligang
Batas ng EU
matagumpay na naiuwi ang Batas Hare-Hawes-Cutting (1933)
o hindi sinang-ayunan ng lehislaturang Pilipino na pinamumunuan ni Quezon
MGA
1.

2.
3.

DAHILAN SA PAGTUTOL SA H-H-C


mga di-patas na panukala
kalakalan (kota at buwis)
imigrasyon
di-tiyak na kapangyarihan ng Mataas na Komisyoner na Amerikano
pagkakaroon ng mga militar at iba pang reserbasyon
maaari pang makakuha ng mas mainam na batas matapos mahalal ang Partido
Demokrata sa EU
personal na interes ng mga pulitiko

7
PANANAW NG MISYONG OSROX SA H-H-C
ito na ang pinakamainam na batas na maaaring makuha mula sa mga
mambabatas ng EU
maraming mas higit na mahahalagang isyung hinaharap ang mga mambabatas ng
EU
ang pagpapaliban ng paghingi ng batas matapos ang halalan ay maaring
humantong sa higit na kawalan
KINAHINATNAN NG DEBATE
muling pagkakahati ng Partido Nacionalista (Pro at Anti)
opisyal na pagtanggi ng lehislatura ng Pilipinas sa Batas Hare-Hawes-Cutting
matapos ang reorganisasyon ng lehislaturang isinagawa ni Quezon (pinalitan sina
Osmea at Roxas bilang Senate President Protempore at Speaker ng Mababang
Kapulungan)
pagpapadala ng panibagong misyon sa EU upang humingi ng bagong batas
pangkalayaan
MISYONG QUEZON
di nagtagumpay na makakuha ng mas paborableng batas pangkalayaan
inuwi ang Batas Tydings-McDuffie na walang halos ipinag-iba sa Batas H-H-C
inaprubahan ng lehislatura ng Pilipinas
naging daan upang manatili si Quezon sa pinakamataas na posisyon sa pulitika ng
Pilipinas
BATAS
HARE-HAWES-CUTTING
1933
Rep. Butler Hare
Sen. Harry Hawes
Sen. Bronson Cutting

BATAS
TYDINGS-MCDUFFIE
1934
Rep. John McDuffie
Sen. Millard Tydings

mga Pilipinong namuno


ng misyon

Sergio Osmena
Manuel Roxas

Manuel Quezon

mga panukala
panahon ng transisyon

10 taon

10 taon

pag-apruba sa mga susog sa


saligang batas, utang
panlabas, pananalapi,
ugnayang panlabas
1 Mataas na Komisyoner na
Amerikano

pag-apruba sa mga susog sa


saligang batas, utang
panlabas, pananalapi,
ugnayang panlabas
1 Mataas na Komisyoner na
Amerikano

kinatawan ng Pilipinas
sa EU
pagtatatag ng
kumbensyong
konstitusyonal / pagbuo
ng saligang batas

1 Residenteng Komisyoner

1 Residenteng Komisyoner

kailangang aprubahan ng
Pangulo ng EU

kailangang aprubahan ng
Pangulo ng EU

usaping militar

mga militar at iba pang


reserbasyon

mga reserbasyong nabal at


kargahan ng krudo

imigrasyon ng mga
Pilipino sa EU
kalakalan sa pagitan ng
Pilipinas at EU

50 migrante

50 migrante

kalakal ng EU ay libre at
walang kota samantalang
may kota ang ilang piling
kalakal ng Pilipinas

kalakal ng EU ay libre at
walang kota samantalang
may kota ang ilang piling
kalakal ng Pilipinas

mga Amerikanong
nagpanukala ng batas

kapangyarihan ng
Pangulo ng EU
kinatawan ng EU sa
Pilipinas

8
buwis na babayaran ng
iniluluwas na produkto
ng Pilipinas sa EU

libre sa unang 5 taon, mula


5% - 25% sa pagdating ng
ika-6 hanggang ika-10 taon
ng transisyon

libre sa unang 5 taon, mula


5% - 25% sa pagdating ng
ika-6 hanggang ika-10 taon
ng transisyon

PAMAHALAANG KOMONWELT
A.

B.

C.

Kumbensyong Konstitusyonal (1934)


bumuo ng Saligang Batas 1935 sa pamumuno ni Claro M. Recto
binuo mula Hulyo 30, 1934 - Pebrero 8, 1935
Saligang Batas 1935
batay sa Saligang Batas ng Malolos, Cooper Act, Jones Law, saligang batas ng
ibang bansa
inaprubahan ng:
Kumbensyong Konstitusyonal sa botong 177-1
o Tomas Cabili - di sumang-ayon
o Teodoro Sandiko - lumagda ng dugo
Pangulo ng EU (Franklin Delano Roosevelt)
mga Pilipino sa pamamagitan ng plebesito
mga mahahalagang probisyon
o unicameral na Kongreso (National Assembly) - kalaunay inamyendahan at
ginawang bicameral (Senate at House of Representatives)
o unitary na uri ng pamahalaan (hindi pederal)
o paghihiwalay ng kapangyarihan ng 3 sangay ng pamahalaan
o pagkakaroon ng posisyong ng Bise Presidente
Pamahalaang Komonwelt
halalan:
Setyembre 17, 1935

Partido
Koalisyon Nacionalista
Sosyalista-Nasyonal
Republikano

Pangulo
Manuel Quezon
Emilio Aguinaldo
Gregorio Aglipay

Bise
Sergio Osmena
Raymundo Melliza
Norberto Nabong

inagurasyon:Nobyembre 15, 1935


mga programang ipinatupad:
o National Defense Act (kinuha si Hen. Douglas MacArthur bilang tagapayo)
o 8-Hour Labor Act
o Minimum Wage Law
o Court of Industrial Relations
o Public Defenders Act
o Pambansang Wikang Filipino batay sa Tagalog
o ugnayang kasama, inquilino at may-ari ng lupa
mga suliranin:
o seguridad ng bansa
unang batas ay pagtatag ng sandatahang lakas
ayon sa iskedyul, magiging handa ito ng Marso 1942
Gen. Douglas MacArthur bilang tagapayo (Field Marshal ng Philippine
Army), kalaunay ginawang Commander ng United States Armed Forces
in the the Far East (USAFFE)
Preparatory Military Training (PMT) at reserve Officers Training Corps
(ROTC)
o pagdepende sa EU sa larangan ng ekonomiya
o pyudalismo
o kilusang panlipunan
o pasistang makakanan (Falange)
katunggali ng mga makakaliwang pangkat

D.

pabor sa mga panginoong maylupa


kinabibilangan ng lokal na komunidad ng mga Espanyol
sumusuporta sa pamahalaan ni Generalissimo Francisco Franco ng
Espanya
ibang kasapi ay nakapasok sa pamahalaan (Civilian Emergency Agency)

Kababaihan
muling pagtaas ng katayuan ng kababaihan
womens suffrage - karapatang bumoto at mahalal (1937)

Quezon at Inglatera
pakikipag-ugnayan sa pagitan ng 1935-1937
pangamba sa napipintong paglaya ng Pilipinas mula sa Estados Unidos
interes na maging bahagi ng British Commonwealth of Nations
ayon kay Lt. Col. Frank Hodstoll (Briton na naninirahan sa Pilipinas)

E.

ANG PILIPINAS SA IKALAWANG DIGMAANG PANDAIGDIG


A.

B.

C.

Simula ng Digmaan
lumaki ang banta nang salakayin ng Japan ang French Indochina, Manchuria
puwersang Axis (Alemanya, Italya, Hapon) laban sa puwersang Allied (EU,
Britanya, Pransya, Rusya)
Premier ng Hapon Hideki Tojo
pinunong Hapones sa Pilipinas Hen. Masaharu Homma (kalaunay pinalitan ni
Hen. Tomoyuki Yamashita)
mga layunin
o Greater East-Asia Co-Prosperity Sphere (Asya para sa Asyano)
o pagdadalhan ng lumalaking populasyon ng Japan
o pagkukunan ng hilaw na materyales
War Plan Orange (Rainbow 5)
o plano ng pag-atras ng puwersang USAFFE (pinagsanib na puwersang
Amerikano at Pilipino sa pamumuno ni Hen. MacArthur) sa Bataan at
Corregidor upang bantayan ang lagusan patungong Manila Bay at Subic Bay
o pag-atras ng Pamahalaang Komonwelt sa Corregidor
o nabigo dahil sa naunang pag-atake sa Pearl Harbor at pagpapatupad ng
Europe First Policy
Pagsalakay sa Pilipinas
pag-atake sa Pearl Harbor (Dis. 7, 1941)
pag-atake sa Pilipinas (Dis. 8, 1941)
o Baguio, Davao, Clark, Cavite, Tuguegarao, Iba, Tarlac
o unang lumunsad sa Bataan, Aparri, Vigan (hilaga); Legaspi (timog)
pagdeklara ng Maynila bilang Open City (Dis. 26, 1941)
o wala ng depensa upang di salakayin
Paglikas ng Pamahalaan
Quezon at Osmena
o Corregidor Negros Mindanao Australia EU
naiwang opisyal :
o Jorge Vargas Alkalde ng Maynila
o Jose Laurel Punong Hukom ng Korte Suprema
o Jose Abad Santos Kalihim ng Katarungan, itinalaga ni Quezon bilang acting
President (pinatay ng mga Hapones sa Mindanao)
o Manuel Roxas
o Benigno Aquino, Sr.
pagbagsak ng Maynila
o Enero 2, 1942
pagdeklara ng batas militar sa Maynila
o Enero 3, 1942

10

D.

E.

F.

o sa ilalim ng Japanese Military Administration


MacArthur lumisan patungong Australia (I shall return)
o Marso 1942
o pinalitan ni Lt. Hen. Jonathan Wainright
pagsuko ng Bataan na pinamunuan ni Hen. Edward King
o Abril 9, 1942
simula ng Death March
o Abr. 10 - 15, 1942
o Mariveles, Bataan San Fernando, Pampanga Capas, Tarlac
o anim na araw na paglalakad
o 76,000 sumuko; 56, 000 nakarating sa Camp ODonnell; 33,000 na lamang
ang nakalaya
pagsuko ng Corregidor na pinamunuan ni Lt. Hen. Jonathan Wainright
o Mayo 6, 1942
Reaksyon ng Pilipino
gerilya sundalo at sibilyan
o Hukbalahap (Hukbo ng Bayan Laban sa Hapon) itinatag ni Luis Taruc,
kasapian ay miyembro ng Partido Komunista
o Hunters ROTC (Eleuterio Adevoso, Miguel Ver), President Quezons Own
Guerillas (PQOG), Wenceslao Vinzons, Walter Cushing, Markings (Marcos
Agustin), Alejo Santos, Bernard Anderson, Ruperto Kangleon, AblanMadamba Unit, Salipada Pendatun, Tomas Cabili, Wendell Fertig, atbp.
o tagapangalap ng impormasyon ukol sa puwersa ng mga Hapon
kolaborador pangkalahatang nakilala bilang Japanophiles
o MAKAPILI (Makabayan: Katipunan ng mga Pilipino) pinamunuan ni Hen.
Artemio Ricarte, Benigno Ramos, Pio Duran
o Pampar Pambansang Pag-asa ng mga Anak ni Rizal
o Ganap Party dating mga Sakdalista
o Palaak - bamboo army
o United Nippon
Pamahalaan
batas militar sa ilalim ng mga Hapones
Komisyong Tagapagpaganap (Philippine Executive Commission)
o itinatag ng mga Hapon noong Enero 26, 1942
o Jorge Vargas bilang Chairman
o may tagapayong Hapon sa bawat tanggapan
KALIBAPI (Kapisanan ng Paglilingkod sa Bagong Pilipinas)
o tanging partido pulitikal na pinayagan
o Benigno Aquino, Sr. bilang Secretary general
PCPI (Preparatory Commission for Philippine Independence)
o naghanda ng burador ng Saligang Batas 1943
o pinamunuan ni Jose Laurel
Saligang Batas 1943
o natapos ng Agosto 1943
o niratipikahan ng KALIBAPI noong Setyembre 6, 1943
Ikalawang Republika / Pamahalaang Papet
o inagurasyon noong Oktubre 14, 1943
o Pangulo ay ihahalal ng Pambansang Asembleya
o Jose Laurel - Pangulo
o Benigno Aquino, Sr. - Ispiker ng Pambansang Asembleya
o deklarasyon ng kalayaan ng Pilipinas (Oktubre 14, 1943)
o Korte Suprema
Ekonomiya
walang halagang salapi (ampaw, gurami, Mickey Mouse money)
bulak bilang pangunahing produkto
pag-angkat ng bigas
buy and sell

11

G.

H.

I.

paglaganap ng black market


Lipunan
pagtuturo ng Nihonggo, bokasyunal na aralin, bushido
pagbibigay diin sa mga araling Tagalog, kasaysayan ng Pilipinas, mga tungkuling
ng mamamayan
paglago ng panitikang Tagalog
o magasing Liwayway
o mga manunulat tulad ni Lope K. Santos
o bodabil sa teatro
pagmamalabis ng Kempeitai (military police), comfort women
krimen, sakit, gutom
propagandang Hapon
o Hodobu - sangay na ngangangasiwa sa propagandang Hapon
o Asya para sa Asyano, Pilipinas para sa Pilipino
o pagwaksi sa impluwensiyang kanluranin
o kontroladong media (dyaryo, radio) Taliba, La Vanguardia, Tribune
o Radio Taiso (ehersisyo at musika)
o leaflet, poster, pamphlet
o pagpapalit ng Ingles na pangalan ng mga daan

Taft Avenue - Daitoa

Jones Bridge - Heiwa


Pagwawakas ng Digmaan
pagbawi ng mga isla sa Pasipiko
unang pagbomba sa Maynila (Set 21, 1944)
Leyte Landing (Okt. 20, 1944)
o pansamantalang Komonwelt sa pamumuno ni Sergio Osmena
Battle of Leyte Gulf (Okt. 23-26, 1944)
o San Bernardino Strait
o Surigao Strait
o Cape Engano
Mindanao (Dis. 1944)
Lingayen (Enero 1945)
Maynila (Pebrero 1945) Rape of Manila
nagtapos ang digmaan sa Europa noong Mayo 6, 1945
pagbomba sa Hiroshima (Agos. 6, 1945)
pagbomba sa Nagasaki (Agos. 9, 1945)
pagsuko ng Hapon (Agos. 15, 1945)
seremonya ng pagsuko sa USS Misourri na nakadaong sa Tokyo Bay (Set. 2, 1945)
paglilitis at pagpatay kina Heneral Homma (firing squad) at Heneral Yamashita
(pagbigti)
Pagbabalik ng Komonwelt
Sergio Osmena bilang Pangulo
mga isyu:
o pagkamatay ng higit 1 milyong Pilipino
o rehabilitasyon - pagkasira ng bilyong-bilyong halaga ng ari-arian
o kolaborasyon
pagtatatag ng Peoples Court (sa pamumuno ni Lorenzo Tanada) na
naglitis sa mga inakusahan ng kolaborasyon
agad pinawalang-sala ni MacArthur si Manuel Roxas sa kanyang
partisipasyon sa Ikalawang Republika
huling halalan ng Komonwelt (1945)
Partido
Nasyonalista
Liberal

Pangulo
Sergio Osmena
Manuel Roxas

Bise
Eulogio Rodriguez
Elpidio Quirino

12
J.

UST
Sampaloc campus ginawang concentration camp ng mga dayuhan
Intramuros campus tuluyang nasira

Anda mungkin juga menyukai